BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ *****
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
NHỮNG VẤN ĐỀ PHÁP LÝ VỀ ĐẶT TÊN DOANH NGHIỆP THEO
LUẬT DOANH NGHIỆP VIỆT NAM 2020
Giáo viên hướng dẫn: Phan Thị Hồng Oanh Mã môn học:
BLAW220308_22_2_02CLC(Thứ 2, tiết 10 - 12)
TP. Hồ Chí Minh, ngày 24 tháng 04 năm 2023 1
DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA VIẾT TIỂU LUẬN
HỌC KỲ II NĂM HỌC: 2022-2023
Nhóm lớp: LLCT120406_22_2_97CLC (Thứ 2, tiết 4-5) STT Họ và tên MSSV Tỷ lệ % hoàn thành 1 Phạm Thị Vân Anh 22124030 100% 2 Lưu Quỳnh Anh 22124027 100% 3 Phan Thị Hương Giang 22124044 100% 4 Phạm Thị Thanh Hiền 22124051 100% 5 Nguyễn Xuân Hồng 22124055 100% 6 Nguyễn Thị Hương Tiên 22124125 100% 2
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
·······························································································································
······························································································································· Ký tên Phan Thị Hồng Oanh MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................6
B. PHẦN NỘI DUNG.........................................................................................8 3
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐĂNG KÝ, SỬ DỤNG
TÊN DOANH NGHIỆP VÀ PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ, SỬ DỤNG TÊN
DOANH NGHIỆP...............................................................................................8
1.1. Khái quát về đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp......................................8
1.1.1.Khái niệm về tên doanh nghiệp...........................................................8
1.1.2. Quan niệm về tên doanh nghiệp.........................................................8
1.1.3. Chức năng về tên doanh nghiệp..........................................................9
1.2. Những điều luật về đặt tên doanh nghiệp................................................10
1.2.1. Pháp luật về đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp.............................10
1.2.2. Quy định của pháp luật về đăng ký tên doanh nghiệp......................10
1.2.3. Quy định của pháp luật về sử dụng tên doanh nghiệp......................11
1.2.4. Những điều cấm trong đặt tên doanh nghiệp theo pháp luật............11
1.3. Những nghị định bổ sung.........................................................................12
1.4. Những bất cập trong việc đặt tên doanh nghiệp......................................13
CHƯƠNG 2: HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ
THỰC THỊ PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ, SỬ DỤNG TÊN DOANH
NGHIỆP TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY...........................................................14
2.1. Thực tiễn áp dụng pháp luật về đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp:......14
2.1.1. Xử lý những trường hợp vi phạm đến quyền sở hữu tên doanh
nghiệp:........................................................................................................14
2.1.2. Những hạn chế và nguyên nhân trong thực tiễn áp dụng luật đăng ký,
sử dụng tên doanh nghiệp:..........................................................................15
2.2. Phương hướng hoàn thiện pháp luật về đăng ký, sử dụng tên doanh
nghiệp:............................................................................................................16
2.3. Nhóm giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật về đăng ký, sử dụng
tên doanh nghiệp.............................................................................................16
2.4. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi của pháp luật về đăng ký, sử
dụng tên doanh nghiệp....................................................................................18
C. PHẦN KẾT LUẬN......................................................................................19 TÀI LIỆU THAM KHẢO 4 A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, pháp
luật nước ta đã có quy định về tên doanh nghiệp và lần đầu được xuất hiện trong
Luật Công ty và Luật Doanh nghiệp tư nhân. Các quy định về tên doanh nghiệp 5
qua các luật này đã có sự phát triển và dần đáp ứng được hầu hết các yêu cầu về
tự do kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho người thành lập doanh nghiệp
trong việc lựa chọn tên doanh nghiệp.
Luật doanh nghiệp và tiếp theo đó là các văn bản hướng dẫn thi hành đã đánh
dấu bước đột phá về thể chế, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, giúp cho
doanh nghiệp thuận lợi hơn trong việc thành lập và tự do mở rộng hoạt động
kinh doanh, thể hiện đúng tinh thần Hiến pháp về quyền tự do kinh doanh của
công dân, của doanh nghiệp. Những quy định cụ thể và tương đối phù hợp đã
tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước thành lập, phát huy nội lực, khai
thác tiềm năng sẵn có và tạo môi trường pháp lý thuận lợi để thu hút đầu tư nước ngoài.
Theo quy định của pháp luật hiện hành thì thủ tục đăng ký thành lập doanh
nghiệp vẫn là một trong những thủ tục hành chính cơ bản để doanh nghiệp
chính thức gia nhập vào thị trường và được Nhà nước ghi nhận. Trong quá trình
đăng ký thành lập doanh nghiệp, việc lựa chọn và đăng ký tên doanh nghiệp là
thủ tục bắt buộc và phải tuân theo các quy định của Luật Doanh nghiệp và các
văn bản hướng dẫn thi hành. Tên doanh nghiệp đóng vai trò rất quan trọng và là
nội dung bắt buộc được ghi nhận trong Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
Mặc dù hệ thống pháp luật hiện hành đã có những bước cải thiện đáng kể trong
cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt đã có những quy định rõ ràng hơn trong
việc đăng ký tên doanh nghiệp, phù hợp với pháp luật kinh doanh của cộng
đồng quốc tế. Tuy nhiên, Việt Nam đang trong quá trình hội nhập sâu rộng vào
nền kinh tế thế giới, cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng trở nên gay gắt.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích
Mục đích nghiên cứu làm sáng tỏ bản chất pháp lý đăng ký, sử dụng tên doanh
nghiệp trên phương diện lý luận và thực tiễn. Đưa ra những vấn đề. - Nhiệm vụ nghiên cứu:
Nghiên cứu, phân tích cơ sở lý luận về đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp theo
quy định của luật Doanh Nghiệp và các văn bản hướng dẫn thi hành.Nghiên cứu
mối quan hệ pháp luật về đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp theo quy định của luật doanh nghiệp.
Phân tích thực tiễn đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp và xử lý hành vi sử dụng
tên doanh nghiệp sai pháp luật. Làm rõ về mặt lý luận và thực tiễn những vấn đề
vướng mắc,mâu thuẫn nội tại và điều kiện khách quan ảnh hưởng đến hiệu lực
và hiệu quả của các quy định pháp luật điều chỉnh quan hệ pháp luật về đăng ký,
sử dụng tên doanh nghiệp. 6
3. Ý nghĩa của đề tài
Thấy được tầm quan trọng của việc đặt tên doanh nghiệp theo đúng luật doanh
nghiệp - là cơ sở nền tảng cho một doanh nghiệp bắt đầu trong từng bước phát triển. 4. Kết cấu đề tài Gồm 4 phần: + Phần mở đầu + Phần nội dung + Phần kết luận
+ Phần tài liệu tham khảo 7 B. PHẦN NỘI DUNG.
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐĂNG KÝ, SỬ DỤNG
TÊN DOANH NGHIỆP VÀ PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ, SỬ DỤNG TÊN DOANH NGHIỆP.
1.1. Khái quát về đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp.
1.1.1.Khái niệm về tên doanh nghiệp.
Tên doanh nghiệp là tên được ghi trong sổ đăng ký thương mại. Phải đăng ký
mới được sử dụng cho các hoạt động như: địa điểm kinh doanh của doanh
nghiệp; hồ sơ tài liệu và ấn phẩm do doanh nghiệp phát hành; gắn tại trụ sở
chính, chi nhánh; văn phòng đại diện;... Tên doanh nghiệp phải được in hoặc
viết trên các giấy tờ giao dịch, hồ sơ tài liệu và ấn phẩm doanh nghiệp phát hành.
1.1.2. Quan niệm về tên doanh nghiệp.
Tên doanh nghiệp là một thành phần yếu tố quan trọng để cấu thành doanh
nghiệp, có tầm quan trọng rất lớn trong kinh doanh, nó gắn liền với sự tồn tại,
thịnh vượng hay biến mất của công ty. Nhiều công ty đã nhận thức được tầm
quan trọng của tên doanh nghiệp và đã có chiến lược xây dựng và bảo vệ tên
doanh nghiệp của mình. Ngoài ra, luật doanh nghiệp, cụ thể là luật công ty và
luật sở hữu trí tuệ cũng đã tạo hành lang pháp lý để bảo vệ quyền lợi hợp pháp
của công ty liên quan đến tên công ty. Tên doanh nghiệp không phải là một
thuật ngữ xa lạ gắn liền với một công ty, nhưng hiểu được tên doanh nghiệp là
gì thì không tránh khỏi những thắc mắc của mọi người. Dưới đây là một số cách
để hiểu tên doanh nghiệp:
- Thứ nhất, tên doanh nghiệp trong hình thức thực tế:
Tên doanh nghiệp là tên của chủ sở hữu công ty xác định một công ty cụ thể với
tất cả các đặc điểm phân biệt của nó (hình thức công ty, đại diện công ty), đại
diện theo pháp luật, vốn đăng ký, bộ phận,... Tên doanh nghiệp được công ty sử
dụng thường xuyên trong hoạt động kinh doanh và thể hiện mối quan hệ với các
đối tượng khác như quan hệ quản lý với cơ quan hành chính nhà nước, quan hệ
kinh doanh với đối tác, quan hệ lao động với người lao động, quan hệ hợp tác,...
Tên doanh nghiệp là một trong những yếu tố quan trọng giúp khách hàng xác
định được nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa, dịch vụ do chính công ty mình sản
xuất với hàng hóa, dịch vụ cùng loại do các công ty khác đưa ra thị trường để
nhận biết và phân biệt. Như vậy, theo cách hiểu thực tế, tên công ty được hiểu là 8
tên của công ty đã được nhà nước đăng ký và ghi nhận trong bản trích lục
thương mại, dùng để chỉ định và chỉ định các giao dịch hợp pháp,… mà cổ đông
có thể dễ dàng và tìm kiếm chính xác, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển.
- Thứ hai, tên doanh nghiệp theo quan điểm pháp lý:
Tên doanh nghiệp là tên đầy đủ được đăng ký khi công ty được thành lập. Các
công ty hợp pháp có quy định về tên thương mại, ví dụ tên tiếng Việt của công
ty bao gồm hai thành tố theo thứ tự sau: loại hình công ty, danh từ riêng,... Tên
công ty phải được đặt tại trụ sở chính, văn phòng, chi nhánh,... Tên công ty phải
được in hoặc viết trên các tài liệu, giấy tờ giao dịch, và ấn phẩm do công ty phát hành.
Khoản 21 Điều 4 Luật sở hữu trí tuệ đã đưa ra một khái niệm khá rộng về tên
thương mại và các điều kiện để được bảo hộ đối với tên thương mại, cụ thể như
sau: Tên thương mại là tên của tổ chức, cá nhân dùng trong hoạt động kinh
doanh để phân biệt với các công ty. Công ty thương mại mang tên như vậy, với
các đơn vị kinh doanh khác trên cùng địa bàn và ngành nghề kinh doanh. Vì
vậy, tên thương mại là tên của chủ thể được sử dụng trong hoạt động thương
mại, kinh doanh và được bảo vệ ở những nơi có thể phân biệt được. Chức năng
chính của tên thương mại là để phân biệt và cá nhân hóa một thực thể kinh
doanh này với một thực thể kinh doanh khác. Sự phân biệt cần thiết được thực
hiện khi có sự cạnh tranh gay gắt giữa các đơn vị kinh doanh cùng ngành nghề,
cùng ngành nghề kinh doanh. Rất ít người có thể phân biệt giữa tên thương mại
và tên công ty và thường bị nhầm lẫn vì giống tên chủ sở hữu. Như vậy, dưới
góc độ pháp lý, tên công ty có thể được hiểu như sau: Tên công ty là tên đầy đủ
của công ty đã đăng ký, bao gồm loại hình công ty và tên riêng dùng để chỉ
mình trong công ty. Các hoạt động kinh doanh liên quan, được in hoặc viết trên
các chứng từ, tài liệu và thuyết minh của các giao dịch do công ty phát hành.
Trên thực tế, có rất ít người có thể nhận biết được đâu là tên thương mại, đâu là
tên doanh nghiệp và nó thường bị nhầm lẫn với tên chủ thể kinh doanh giống nhau.
1.1.3. Chức năng về tên doanh nghiệp
Doanh nghiệp nhỏ có tên tiếng Việt bao gồm 2 yếu tố: loại hình doanh nghiệp
và tên riêng. Do đó, chức năng thông tin của tên công ty cho biết nó thuộc loại
hình công ty nào (công ty TNHH, công ty cổ phần, công ty hợp danh); Tên
riêng có thể chứa lĩnh vực hoạt động chính của công ty và tên gọi (yếu tố phân
biệt). Ngoài tên tiếng Việt, công ty còn đăng ký tên bằng tiếng nước ngoài là tên
viết tắt (tên giao dịch).
- Chức năng phân biệt: Tên thương mại còn có chức năng phân biệt không được
trùng hoặc nhầm với tên của công ty đã đăng ký quốc gia. 9
- Chức năng khẳng định bản sắc doanh nghiệp: Ngày nay, tên thương mại không
chỉ là tên gọi để phân biệt các công ty với nhau mà còn có ý nghĩa khác, to lớn
hơn rất nhiều. Đây là thương hiệu của công ty. Tên tuổi của công ty còn gắn liền
với uy tín và chất lượng sản phẩm của công ty. Từ đó, tên thương mại cũng là
một sản phẩm có giá trị lớn, đối với công ty, trường học. Trường hợp tên bằng
tiếng nước ngoài thì tên công ty bằng tiếng nước ngoài được in, viết ở cỡ chữ
nhỏ hơn tên công ty bằng tiếng Việt tại trụ sở công ty, chi nhánh, văn phòng đại
diện, địa điểm kinh doanh hoặc nơi giao dịch, giấy tờ, tài liệu, ấn phẩm do công ty phát hành.
- Tên viết tắt của công ty được viết tắt từ tên tiếng Việt hoặc tên viết bằng tiếng
Việt. Thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 18 Nghị định số 78/2020/NĐCP
trước khi đăng ký vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Do đó,
theo quy định của Luật Công ty, công ty có thể có 3 tên gọi: tên tiếng Việt, tên
tiếng nước ngoài và tên viết tắt.
- Tên chi nhánh, văn phòng đại diện: Tên chi nhánh, văn phòng đại diện phải
được viết bằng các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Việt, các chữ F, J, Z, W, chữ số và ký hiệu.
1.2. Những điều luật về đặt tên doanh nghiệp.
1.2.1. Pháp luật về đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp
Tên tiếng Việt của doanh nghiệp gồm hai thành tố theo thứ tự là: loại hình
doanh nghiệp và tên riêng. Tên doanh nghiệp phải được gắn tại trụ sở chính, chi
nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh của doanh nghiệp. Tên doanh
nghiệp phải được in hoặc viết trên các giấy tờ giao dịch, hồ sơ tài liệu và ấn
phẩm do doanh nghiệp phát hành.
Căn cứ vào quy định Điều 37, 38, 38 và 41 của Luật Doanh nghiệp 2020, Cơ
quan đăng ký kinh doanh có quyền từ chối chấp thuận tên dự kiến đăng ký của doanh nghiệp.
1.2.2. Quy định của pháp luật về đăng ký tên doanh nghiệp
- Người thành lập doanh nghiệp hoặc doanh nghiệp không được đăng ký tên
doanh nghiệp trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên của doanh nghiệp khác đã đăng
ký trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp trên phạm vi toàn
quốc, trừ những doanh nghiệp đã giải thể hoặc đã có quyết định có hiệu lực của
Tòa án tuyên bố doanh nghiệp bị phá sản.
- Phòng Đăng ký kinh doanh có quyền chấp thuận hoặc từ chối tên dự kiến đăng
ký của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật. Để tránh tên doanh nghiệp bị
trùng, nhầm và vi phạm quy định về đặt tên doanh nghiệp, ý kiến Phòng Đăng
ký kinh doanh là quyết định cuối cùng. Trường hợp không đồng ý với quyết 10
định của Phòng Đăng ký kinh doanh, doanh nghiệp có thể khởi kiện theo quy
định của pháp luật về tố tụng hành chính.
- Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp có tên trùng và
tên gây nhầm lẫn tự thương lượng với nhau để đăng ký đổi tên doanh nghiệp.
- Tại điều 37 Luật Doanh Nghiệp 2020: Tên tiếng Việt của doanh nghiệp bao
gồm hai yếu tố theo thứ tự sau đây:
- Loại hình doanh nghiệp: Loại hình doanh nghiệp được viết là “Công ty trách
nhiệm hữu hạn” hoặc “Công ty TNHH” đối với công ty trách nhiệm hữu hạn;
được viết là “Công ty cổ phần” hoặc “Công ty CP” đối với công ty cổ phần;
được viết là “Công ty hợp danh” hoặc “Công ty HD” đối với công ty hợp danh;
được viết là “Doanh nghiệp tư nhân”, “DNTN” hoặc “Doanh nghiệp TN” đối
với doanh nghiệp tư nhân.
- Tên riêng: Tên riêng được viết bằng các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Việt,
các chữ F, J, Z, W, chữ số và ký hiệu. Tên doanh nghiệp bằng tiếng nước ngoài
và tên viết tắt của doanh nghiệp theo điều 40 Luật Doanh Nghiệp 2020:
- Tên doanh nghiệp bằng tiếng nước ngoài là tên được dịch từ tên tiếng Việt
sang một trong những tiếng nước hệ chữ La-tinh. Khi dịch sang tiếng nước
ngoài, tên riêng của doanh nghiệp có thể giữ nguyên hoặc dịch theo nghĩa tương
ứng sang tiếng nước ngoài.
- Trường hợp doanh nghiệp có tên bằng tiếng nước ngoài, tên bằng tiếng nước
ngoài của doanh nghiệp được in hoặc viết với khổ chữ nhỏ hơn tiếng Việt của
doanh nghiệp tại trụ sở chính, chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh
doanh của doanh nghiệp hoặc trên các giấy tờ giao dịch, hồ sơ tài liệu và ấn
phẩm do doanh nghiệp phát hành.
- Tên viết tắt của doanh nghiệp được viết tắt từ tên tiếng Việt hoặc tên bằng tiếng nước ngoài.
1.2.3. Quy định của pháp luật về sử dụng tên doanh nghiệp
Việc đặt tên doanh nghiệp không hề đơn giản và có rất nhiều điều cần phải lưu
ý, tùy vào doanh nghiệp đó sẽ sử dụng tên tiếng nước ngoài hay tiếng việt sẽ có
những quy định khác nhau.
Tên của doanh nghiệp phải được gắn tại trụ sở chính, chi nhánh, văn phòng, đại
diện, địa điểm kinh doanh của doanh nghiệp.
Tên doanh nghiệp phải được in hoặc viết lên các tờ giấy giao dịch, hồ sơ tài liệu
và ấn phẩm do doanh nghiệp phát hành. Khi đã lựa chọn được tên, cũng chính là
lúc tên đó sẽ được sử dụng treo ở những trụ sở, chi nhánh của công ty. 11
1.2.4. Những điều cấm trong đặt tên doanh nghiệp theo pháp luật
- Thứ nhất, cấm đặt tên doanh nghiệp trùng hoặc tên gây nhầm lẫn với tên của
doanh nghiệp đã đăng ký được quy định tại Điều 42 Luật Doanh nghiệp. Tên
doanh nghiệp trùng là tên tiếng Việt của doanh nghiệp đề nghị đăng ký được
viết hoàn toàn giống với tên tiếng Việt của doanh nghiệp đã đăng ký.
- Các trường hợp đặt tên gây nhầm lẫn của doanh nghiệp:
+ Tên tiếng việt của doanh nghiệp đăng ký được đọc giống tên doanh nghiệp đã đăng ký.
+ Tên viết tắt của doanh nghiệp đề nghị đăng ký giống với tên doanh nghiệp đã đăng ký.
+ Tên nước ngoài của doanh nghiệp đề nghị đăng ký giống với tên doanh nghiệp đã đăng ký.
- Tên riêng của doanh nghiệp đề nghị đăng ký trùng với tên riêng của doanh
nghiệp đã đăng ký.hoặc chỉ khác nhau bởi một số tự nhiên, một số thứ tự, một
chữ cái trong bảng chữ cái tiếng việt, chữ F,J,Z,W.
+ Tên riêng của doanh nghiệp đề nghị đăng ký chỉ khác với tên riêng của doanh
nghiệp đã đăng ký bởi ký hiệu “&”, “và”, “.”, “,”, “+”, “-”, “_” hoặc chỉ khác
bởi việc được thêm từ “tân”, “mới” ngay trước tên riêng.
+ Tên riêng của doanh nghiệp đăng ký chỉ khác với tên riêng của doanh nghiệp
đã đăng ký với các cụm từ “miền bắc”, “miền nam”, “miền trung”, “miền tây, “miền đông”.
- Thứ hai, cấm sử dụng tên cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân, tên của
tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề
nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp để làm toàn bộ hoặc một
phần tên riêng của doanh nghiệp, trừ trường hợp có sự chấp thuận của cơ quan,
đơn vị hoặc tổ chức đó.
- Thứ ba, cấm sử dụng từ ngữ, ký hiệu vi phạm truyền thống lịch sử, văn hóa,
đạo đức và thuần phong mỹ tục của dân tộc.
1.3. Những nghị định bổ sung.
Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp quy định chi tiết, bổ sung
một số nội dung có trong Luật Doanh nghiệp 2020. Điều 18 Nghị định này quy
định về việc đặt tên doanh nghiệp. Theo đó, việc đặt tên doanh nghiệp phải đảm
bảo tuân thủ các quy định sau:
- Người thành lập doanh nghiệp hoặc doanh nghiệp không được đăng ký tên
doanh nghiệp trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên của doanh nghiệp khác đã đăng
ký trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp trên phạm vi toàn 12
quốc, trừ những doanh nghiệp đã giải thể hoặc đã có quyết định có hiệu lực của
Tòa án tuyên bố doanh nghiệp bị phá sản.
- Phòng Đăng ký kinh doanh có quyền chấp thuận hoặc từ chối tên dự kiến đăng
ký của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật. Để tránh tên doanh nghiệp bị
trùng, nhầm và vi phạm quy định về đặt tên doanh nghiệp, ý kiến Phòng Đăng
ký kinh doanh là quyết định cuối cùng. Trường hợp không đồng ý với quyết
định của Phòng Đăng ký kinh doanh, doanh nghiệp có thể khởi kiện theo quy
định của pháp luật về tố tụng hành chính.
- Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp có tên trùng và
tên gây nhầm lẫn tự thương lượng với nhau để đăng ký đổi tên doanh nghiệp.
1.4. Những bất cập trong việc đặt tên doanh nghiệp.
Tên doanh nghiệp là một trong những yếu tố quan trọng góp phần tạo dựng hình
ảnh của doanh nghiệp trên thị trường. Vì thế cho nên, để có thể mang đến hiệu
quả tốt nhất cho việc đặt tên này thì các doanh nghiệp cần phải đảm bảo lựa
chọn được tên hay và ấn tượng để lưu giữ lại trong lòng khách hàng hình ảnh
đẹp nhất. Thế nhưng, thực tế hiện nay thì những bất cập trong đặt tên doanh
nghiệp đang trở thành một trong những vấn đề khó khăn gây cản trở đến việc
thành lập doanh nghiệp của nhiều người. Nó đang bộc lộ sự thiếu thực tế khi mà
các quy định về đặt tên này đã mang đến những khó khăn không nhỏ cho các doanh nghiệp.
- Mất thời gian: Nhiều doanh nghiệp đã rất mệt mỏi chỉ với việc lựa chọn tên
doanh nghiệp sao cho đúng quy định. Đặt tên theo tên riêng của mình thì trùng
với doanh nghiệp khác. Lựa chọn tên theo ý nghĩa cá nhân muốn thì đôi khi bị
xem là vi phạm thuần phong mỹ tục. Điều này khiến các doanh nghiệp mất rất
nhiều thời gian trong việc nộp hồ sơ, chờ thẩm định và sửa đổi, bổ sung thông
tin cho đúng theo yêu cầu của cơ quan chức năng. Chính bất cập trong đặt tên
doanh nghiệp đã khiến cho tiến trình thành lập doanh nghiệp bị chậm hơn dự kiến rất nhiều.
- Tốn công sức: Không phải ngẫu nhiên mà nhiều doanh nghiệp lại lựa chọn tìm
đến sự giúp đỡ của các công ty dịch vụ trong việc đăng ký thành lập công ty.
Bởi thực tế thì không riêng gì quy định đặt tên doanh nghiệp mà các thông tin
về các thủ tục hành chính đôi khi cũng khiến nhiều doanh nghiệp ngán ngẩm. Vì
thế mà chọn các công ty dịch vụ sẽ giúp doanh nghiệp đỡ tốn công sức cho việc
chạy tới chạy lui ở cơ quan đăng ký kinh doanh để hoàn tất các vấn đề về tên
doanh nghiệp và các thủ tục khác.
- Bỏ lỡ cơ hội kinh doanh: Đôi khi chỉ vì những bất cập trong đặt tên doanh
nghiệp mà khiến cho các doanh nghiệp bỏ lỡ nhiều cơ hội kinh doanh hiếm hoi.
Ngay cả khi doanh nghiệp chuẩn bị các giấy tờ và thủ tục đầy đủ mà tên doanh
nghiệp đặt không hợp lệ thì chắc chắn là hồ sơ sẽ không được xét duyệt. Vì thế 13
cho nên là khi lựa chọn đăng ký kinh doanh thì việc đặt tên doanh nghiệp nếu
không cẩn thận sẽ khiến doanh nghiệp vuột mất những cơ hội kinh doanh chỉ vì
lý do là tiến trình thành lập doanh nghiệp bị chậm trễ vì quy định đặt tên doanh nghiệp. 14
CHƯƠNG 2: HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ
THỰC THỊ PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ, SỬ DỤNG TÊN DOANH
NGHIỆP TẠI VIỆT NAM HIỆ N NAY
2.1. Thực tiễn áp dụng pháp luật về đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp:
2.1.1. Xử lý những trường hợp vi phạm đến quyền sở hữu tên doanh nghiệp:
Xử lý đối với trường hợp tên doanh nghiệp vi phạm quy định về sở hữu công
nghiệp được quy định tại Điều 19 của Nghị định 78/2015/NĐ-CP ngày 14/09/2015:
1. Tên thương mại, nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý của tổ chức, cá nhân đã được
bảo hộ không được sử dụng để tạo thành tên độc quyền của công ty trừ trường
hợp được chủ sở hữu tên thương mại, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý cho phép. Trước
khi đăng ký công ty, công ty có thể hiển thị các nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý đã
đăng ký và lưu trữ chúng trong Cơ sở dữ liệu về nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý của
Bộ Khoa học và Công nghệ.
2. Căn cứ để xác định tên công ty xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp là quy
định của Luật Sở hữu trí tuệ. Nếu tên công ty vi phạm luật sở hữu trí tuệ, công
ty đó phải chịu trách nhiệm pháp lý. Nếu tên của một công ty vi phạm các quy
tắc bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp, công ty phải đăng ký dưới tên bị vi phạm
để thay đổi tên của mình.
3. Chủ sở hữu thương mại có quyền nộp đơn lên Văn phòng đăng ký thương
mại để yêu cầu doanh nghiệp có tên xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp của
mình phải thay đổi tên gọi cho phù hợp. Chủ doanh nghiệp có nghĩa vụ nộp các
giấy tờ quy định trong khoản 4 Điều này cho cơ quan đăng ký kinh doanh.
4. Ngay khi chủ thương mại nhận được thông báo về quyền tài sản thương mại
bị xâm phạm, cơ quan đăng ký thương mại sẽ ra thông báo yêu cầu doanh
nghiệp vi phạm đổi tên. Kèm theo thông báo của chủ sở hữu công nghiệp phải có:
a) Bản sao hợp lệ văn bản kết luận của cơ quan có thẩm quyền về việc sử dụng
tên doanh nghiệp là vi phạm quyền sở hữu công nghiệp;
b) Bản sao hợp lệ Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu, Giấy chứng nhận đăng
ký chỉ dẫn địa lý, bản trích lục Sổ đăng ký quốc gia về nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý
do Cục Sở hữu trí tuệ cấp đối với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý; bản sao hợp lệ Giấy
chứng nhận nhãn hiệu đăng ký quốc tế được bảo hộ tại Việt Nam hoặc bản sao
Công báo nhãn hiệu quốc tế của Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới hoặc công báo
sở hữu công nghiệp có xác nhận của Cục sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu đăng
ký quốc tế; tài liệu chứng minh tên thương mại được sử dụng một cách hợp
pháp, liên tục trong thời gian trước khi tên doanh nghiệp bị tranh chấp được
đăng ký đối với tên thương mại. 15
5. Trong thời hạn mười ngày, kể từ ngày nhận được đầy đủ giấy tờ theo quy
định tại khoản 4 Điều này, Cơ quan đăng ký kinh doanh ra thông báo yêu cầu
doanh nghiệp có tên vi phạm đổi tên doanh nghiệp và làm thủ tục thay đổi tên
trong thời hạn hai tháng, kể từ ngày ra thông báo. Sau thời hạn trên, nếu doanh
nghiệp không thay đổi tên theo yêu cầu, Cơ quan đăng ký kinh doanh thông báo
cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.
2.1.2. Những hạn chế và nguyên nhân trong thực tiễn áp dụng luật đăng ký,
sử dụng tên doanh nghiệp:
Về đăng ký tên công ty: Mặc dù cơ sở pháp lý được đề xuất cho quy trình đăng
ký thành lập công ty là rất khả quan, nhưng thực tế áp dụng pháp luật đăng ký
công ty đã phát sinh nhiều vướng mắc do chứa đựng các thành phần vốn đã
được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực kinh doanh cụ thể .
- Đặt tên tiếng Việt của doanh nghiệp có thành phần đã được sử dụng rộng
rãi trong các lĩnh vực kinh doanh cụ thể:
Hạn chế: Theo một công ty liên kết, hàng gắn mác “Made in Vietnam”
bán khá chạy ở thị trường trong nước và có giá thấp. Bây giờ có công ty gọi là
Made in Vietnam và rất dễ tác động đến những công ty bán hàng dưới nhãn hiệu Made in Vietnam.
Nguyên nhân: Cơ quan không có cơ sở pháp lý để đăng ký công ty do vấn
đề này không được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật. Tên công ty
này nên bị từ chối. Đây là vấn đề cần được nghiên cứu và giải quyết.
-Nghiêm cấm các hành vi đặt tên doanh nghiệp có vi phạm đến việc sử
dụng các từ ngữ, kí hiệu vi phạm truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức và
thuần phong mỹ tục của dân tộc:
Hạn chế: Thông tư 59/2022/QH14 được ban hành để áp dụng Điều 38
Luật Doanh nghiệp của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Điều này nhằm
hướng dẫn cách đặt tên công ty phù hợp với quy ước văn hóa và phù hợp với
cách dùng từ. văn hóa, đạo đức dân tộc. Tuy nhiên, trong quá trình thực thi vẫn
còn những quy định chưa đầy đủ, rõ ràng có tác động lớn đến tổ chức, cá nhân
và doanh nghiệp, thậm chí các thiết chế văn hóa thường là chưa đủ.Vì vậy,
Thông tư 59/2022/QH14 đối với doanh nghiệp còn nhiều điều khoản vướng
mắc, khó khăn trong việc chọn tên khó khăn, và bây giờ thậm chí còn khó khăn hơn.
Nguyên nhân: Do các quy định này còn thiếu cụ thể và không nằm trong
hệ thống các quy định cấm đặt tên công ty tại Điều 38 Luật Doanh nghiệp nên
các sáng lập viên có thể không xác định được công ty khi áp dụng luật hoặc khi
kiểm tra công ty gặp khó khăn để cụ thể hóa. Các cơ quan đăng ký kinh doanh
cũng chưa nắm vững được những quy định này để có thể tư vấn cho người
thành lập doanh nghiệp biết được trong quá trình đặt tên doanh nghiệp có đáp
ứng các điều kiện trên hay không. 16
-Vụ việc sử dụng tên doanh nghiệp vi phạm đến tên thương mại “Vinapharm”:
Hạn chế: Tổng công ty Dược Việt Nam sử dụng tên giao dịch
“Vinapharm” trong hoạt động kinh doanh dược phẩm từ năm 1996. Một công ty
dược Việt Nam nộp bằng chứng chứng minh tên thương mại Vinapharm đáp
ứng yêu cầu bảo hộ theo Luật Sở hữu trí tuệ. Cho đến nay, Công ty cổ phần
Vinapharm vẫn chưa thể đổi tên theo yêu cầu của cơ quan đăng ký kinh doanh có thẩm quyền.
Nguyên nhân: Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam không lấy được dữ liệu cơ
bản về tên doanh nghiệp để đăng ký nhãn hiệu của người sáng lập. Để giải
quyết vấn đề này, các ban ngành liên quan của chính phủ đã quyết định công bố
tên công ty để các công ty dễ dàng đáp ứng các điều kiện bảo hộ tên công ty
theo quy định của luật bảo hộ sở hữu trí tuệ nêu trên.
2.2. Phương hướng hoàn thiện pháp luật về đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp:
Hoàn thiện pháp luật về đăng ký sử dụng tên doanh nghiệp là một quá trình liên
tục, gặp nhiều khó khăn, phức tạp và đòi hỏi sự quan tâm, nỗ lực phát huy thế
mạnh của mỗi cơ quan, tổ chức có thẩm quyền bị thay đổi. Vừa qua, trong kỳ
họp của Quốc hội, để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, có thể dễ dàng hội nhập
đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của Việt Nam và bản thân có thể hội nhập
sâu rộng với thế giới, Việt Nam đã chủ động xây dựng hệ thống pháp luật doanh
nghiệp và sở hữu trí tuệ, phù hợp với các chuẩn mực của quốc tế, dễ dàng hòa
nhập đáp ứngvới những yêu cầu của phát triển kinh tế Việt Nam và hội nhập sâu
rộng với nền kinh tế của thế giới. Qua việc nghiên cứu và vận dụng kỹ các quy
định pháp luật hiện hành về sử dụng tên công ty ở Việt Nam hiện nay, chúng ta
có thể thấy rằng các quy định về đăng ký và sử dụng tên công ty ở nước ta hiện
nay đã nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan thực thi pháp luật. Yêu cầu
thực tiễn để đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các công ty, phù
hợp với pháp luật điều chỉnh mối quan hệ giữa pháp luật doanh nghiệp và pháp
luật sở hữu trí tuệ, pháp luật cạnh tranh trong việc sử dụng đăng ký tên doanh
nghiệp mà pháp luật doanh nghiệp có vai trò quan trọng; pháp luật về sở hữu trí
tuệ và cạnh tranh sẽ giúp các công ty cung cấp các giải pháp để giải quyết các vi
phạm quyền và lợi ích trong đề cử của công ty và cải thiện sự sẵn có của các cơ
quan đánh giá chuyên nghiệp trong việc thực thi pháp luật khi đăng ký Hỗ trợ
luật giúp đỡ , sử dụng tên công ty và xây dựng các thể chế có thể hỗ trợ việc
thực thi hiệu quả nhất trong việc bảo vệ việc đăng ký và sử dụng tên công ty. 17
2.3. Nhóm giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật về đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp.
Pháp luật doanh nghiệp vẫn còn những bất cập thiếu sót, những quy định phức
tạp chưa thống nhất trong việc đăng ký và sử dụng tên doanh nghiệp, tình trạng
tên doanh nghiệp bị xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đang có xu hướng mở
rộng, làm ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp. Tuy
nhiên, Pháp luật Việt Nam vẫn đang ngày càng củng cố và hoàn thiện khung
pháp lí về đăng ký và sử dụng tên doanh nghiệp một cách hiệu quả, khắc phục
những vẫn đề còn đang diễn ra, dưới đây là một số giải pháp hoàn thiện.
- Bộ văn hoá ban hành những thông tư hướng dẫn về việc đặt tên của
doanh nghiệp phù hợp với truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức, thuần
phong mỹ tục của dân tộc. Ban hành những danh sách bổ sung những tên
không được sử dụng để đặt tên doanh nghiệp: tên những danh nhân, nhân
vật lịch sử, tên đất nước, địa danh trong các thời kỳ bị xâm lược, tên
những nhân vật trong thời kỳ lịch sử bị coi là phản chính nghĩa, kim hãm
sự tiến bộ, tên của những nhân vật lịch sử là giặc ngoại xâm hoặc những
người có tội với đất nước, với dân tộc không được sử dụng để đặt tên
doanh nghiệp. quy định cụ thể về cơ chế phối hợp giữa cơ quan đăng ký
kinh doanh và cơ quan văn hoá, thể thao và du lịch địa phương trong việc
xem xét tên doanh nghiệp có phù hợp với truyền thống lịch sử, văn hóa,
đạo đức và thuần phong mỹ tục của dân tộc hay không. Những thông tư
này quy định về các nguyên tắc và tiêu chí đặt tên doanh nghiệp nhằm
đảm bảo tính phù hợp với pháp luật văn hóa đạo đức tôn giáo và truyền
thống của Việt Nam, các cá nhân tổ chức khi đặt tên doanh nghiệp cần
tìm kiếm và nắm bắt thông tin chính xác của các quy định để tránh vi phạm pháp luật.
- giải quyết, xử lí các trường hợp vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của tên
doanh nghiệp, bao gồm các hành vi sao chép, sử dụng trái phép, đăng ký
trùng tên doanh nghiệp, để đảm bảo tên doanh nghiệp không bị gây nhầm
lẫn theo quy định của Luật doanh nghiệp, đảm bảo hài hòa với quy định
về tên, tác giả đề nghị sửa đổi Luật doanh nghiệp theo hướng tên ngành
nghề kinh doanh không phải là tên riêng của doanh nghiệp vì ngành nghề
kinh doanh không được xem là một tên thương hiệu độc quyền của bất kỳ
doanh nghiệp nào. Do đó, nếu ai muốn kinh doanh trong một ngành nghề
cụ thể, họ có thể sử dụng tên ngành nghề đó. Còn tên riêng là thành phần
tên gọi để phân biệt giữa chủ thể kinh doanh này với chủ thể kinh doanh
khác nên việc sử dụng ngành nghề kinh doanh để đặt tên sẽ dễ bị gây nhầm lẫn
- Bổ sung luật doanh nghiệp về việc cấm sử dụng tên thương mại, nhãn
hiệu, chỉ dẫn địa lí để đặt tên riêng cho doanh nghiệp theo nghị định
01/2021/NĐ-CP .Để tranh vi phạm quy định về bảo vệ thương hiệu và sở
hữu trí tuệ cần sửa đổi quy định theo hướng bắt buộc các doanh nghiệp 18
trước khi đăng ký đặt tên doanh nghiệp nên tra cứu các nhãn hiệu chỉ dẫn
địa lý đã đăng ký và được lưu giữ tại cơ sở dữ liệu về nhãn hiệu và chỉ
dẫn địa lý của cơ quan quản lý nhà nước về sở hữu công nghiệp, thay vì
chỉ yêu cầu khuyến khích và tham khảo như quy định tại khoản 1 Điều 19
thì các doanh nghiệp lại không chú trọng nghiên cứu trước hay quan tâm
bởi vì quy định không có tính bắt buộc.
- Cần ban hành những quy chế cụ thể về việc quản lý và giám sát quá trình
cấp giấy đăng ký kinh doanh liên quan đến tên doanh nghiệp để bảo vệ
quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp, tác giả cơ quan đăng ký kinh
doanh cần có trách nhiệm hơn để giảm tối đa thiệt hại cho doanh nghiệp
trong quá trình hoạt động kinh doanh
- Nâng cao chất lượng đào tạo hỗ trợ cho tổ chức, cá nhân khi đặt tên
doanh nghiệp: Cấp phép cho các tổ chức, cá nhân có kiến thức chuyên
môn về tư vấn đặt tên cho doanh nghiệp để giới thiệu và hỗ trợ được
quyền sử dụng tên đăng ký cho doanh nghiệp, tránh các trường hợp cố ý
hoặc vô ý vi phạm pháp luật
2.4. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi của pháp luật về đăng ký,
sử dụng tên doanh nghiệp.
- Tăng cường kiểm tra và giám sát:Tổ chức kiểm tra, giám sát các hoạt động
đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp để phát hiện và xử lý kịp thời các trường
hợp vi phạm. Khi cấp tên cho doanh nghiệp phòng đăng ký kinh doanh cần xem
xét kĩ lưỡng đến tên doanh nghiệp có bị trùng hoặc gây nhầm lẫn hoặc thuộc
vào các quy định cấm theo quy định của Luật doanh nghiệp hay không. Đánh
giá thường xuyên quá trình thực thi pháp luật, có biện pháp tiến đến khắc phục
những hạn chế trong quá trình đăng ký và sử dụng tên doanh nghiệp.
- Tăng cường cơ sở hạ tầng và tài nguyên nhân lực phục vụ cho hoạt động quản
lý tên doanh nghiệp: Nâng cao chất lượng đào tạo, năng lực của các cơ quan
thực thi, trang bị kiến thức và kỹ năng cho nhân viên hoặc các cơ quan liên quan
để thực hiện hiệu quả công tác quản lý tên doanh nghiệp. Đầu tư xây dựng cơ sở
hạ tầng, tích hợp công nghệ thông tin và tăng cường sự chuyên nghiệp của các
cơ quan liên quan để nhanh chóng xử lý các vấn đề liên quan đến đăng ký, sử dụng tên doanh nghiệp.
- Đưa ra hình phạt nghiêm khắc đối với các hành vi vi phạm pháp luật liên quan
đến tên doanh nghiệp: Áp dụng các biện pháp răn đe nghiêm khắc, bao gồm tiền
phạt và đình chỉ hoạt động kinh doanh cho các doanh nghiệp vi phạm quy định
liên quan đến tên doanh nghiệp. Nâng cao hiểu biết của doanh nghiệp và các cá
nhân tổ chức, tăng cường trách nhiệm của các cá nhân trong việc đăng ký và sử
dụng tên doanh nghiệp, tạo động lực để họ tuân thủ pháp luật và trách nhiệm
với hành vi vi phạm pháp luật. Quá trình hoạt động nếu tên doanh nghiệp bị cơ
quan có thẩm quyền kết luận có xâm phạm quyền sở hữu cá nhân thì doanh 19
nghiệp có tên vi phạm phải chủ động đổi tên doanh nghiệp không cần phụ thuộc
vào việc cơ quan đăng ký kinh doanh đã cấp.
- Điều chỉnh phát triển cơ sở pháp lý, hoàn thiện pháp luật về đăng kí và sử
dụng tên doanh nghiệp tập trung vào các nội dung: Hoàn thiện các quy định của
pháp luật, ban hành quy chế cụ thể chi tiết để đảm bảo tính khả thi và thực tiễn
của quy định. Xây dựng hệ thống thông tin công khai về tên doanh nghiệp cung
cấp dịch vụ tra cứu thông tin online để giúp người dùng nhanh chóng và dễ
dàng tìm kiếm thông tin về tên doanh nghiệp, đồng thời giúp cho các cơ quan có
thể tiến hành kiểm tra, điều tra, giám sát các hoạt động có liên quan đến tên doanh nghiệp. 20