Thông tin
Quiz

Ôn tập Hệ thống chính trị với quản lý xã hội | Học viện Báo chí và Tuyên truyền

Quản lý xã hội là gì? Trình bày đặc điểm QLXH. Trình bày khái niệm, nguyên tắc và phương pháp QLXH. Trình bày tư tưởng của trường phái Đạo gia về QLXH. Trình bày tư tưởng của trường phái Nho gia về QLXH. Trình bày tư tưởng chính trị của trường phái Pháp gia về quản lý xã hội. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời đọc đón xem!

Môn:

Hệ thống chính trị quản lý xã hội 7 tài liệu

Trường:

Học viện Báo chí và Tuyên truyền 2.1 K tài liệu

Thông tin:

34 trang 2 ngày trước

Tác giả:

Mỹ Châu

docx.com.vn

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Ôn tập Hệ thống chính trị với quản lý xã hội | Học viện Báo chí và Tuyên truyền

3 2 lượt tải Tải xuống

HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ VỚI QUẢN LÝ XÃ HỘI

I. CÂU TÁI HIỆN 4 ĐIỂM

1. Quản lý xã hội là gì? Trình bày đặc điểm QLXH

Để vận hành xã hội và phát triển ổn định, đòi hỏi phải quản lý xã hội. Sự tác động này có ý thức, có hệ thống

đến xã hội nhằm chấn chỉnh và hoàn thiện cơ cấu hoạt động xã hội trong quá trình phát triển nhằm đạt được các

mục tiêu đề ra.

KN QUẢN LÝ XÃ HỘI: Quản lý xã hội là sự tác động liên tục, có tổ chức của các chủ thể lên các lĩnh vực của

đời sống XH ( KT, CT, VH, XH) và các đối tượng có liên quan nhằm duy trì và phát triển XH theo quy luật

khách quan và đặc trưng của XH

ĐẶC ĐIỂM QUẢN LÝ XÃ HỘI:

- Quản lý xã hội rất khó khăn, phức tạp: bởi vì

 Trước hết, đối tượng bị quản lý rất lớn và đa dạng, bao hàm tất cả dân cư trên địa bàn lãnh thổ đất nước và

cả ở nước ngoài, với trình độ, điều kiện nhận thức khác nhau.

 Thứ hai, cùng hội nhập với quá trình toàn cầu hóa trên nhiều lĩnh vực khác nhau của nhân loại , Các tác

động của quản lý XH của mỗi quốc gia phải tính đến sự chi phối của các quốc gia khác.

 Thứ ba, chủ thể quản lý xã hội không thuần nhất, phần lớn phụ thuộc vào nhà nước – chủ thể hữu hình của

QLXH phần khác lệ thuộc vào các lực lượng khác của XH

- Quản lý xã hội là hoạt động có tính liên tục và kế thừa:

 Công tác QLXH gắn liền với sự tồn tại, phát triển của các QG, dân tộc. thì Còn các mối quan hệ xã hội còn

hoạt động qlxh; dòng chảy của dân tộc không bao giờ ngừng thì qlxh cũng thường xuyên, liên tục được tiếp

nối.

 Nhìn lại lịch sử các quốc gia, sự chuyển đổi từ chế độ này sang chế độ khác là sự kế thừa phát triển xh theo

hướng tích cực, khi giai cấp thống trị k thể cai trị được xã hội nữa và người dân không thể chịu đựng hơn

được nữa, buộc phải cùng dậy đấu tranh lật đổ chế độ cũ thiết lập chế độ mới.

 Đặc điểm này đòi hỏi các nhà lãnh đạo và quản lý xh phải luôn đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động

quản lý của mình, luôn gắn bó mật thiết với lợi ích tiến bộ của dân tộc và xã hội, nếu không sớm muộn họ sẽ

bị lịch sử đào thảo, thay thế.

- Quản lý xã hội có tính quy luật :

 Quy luật quản lý xã hội , giữa các yếu tố của hệ thống quảnđặc trưng cho những mối liên hệ tất yếu cơ bản

lý xã hội, giữa chủ thể và khách thể quản lý trong quá trình thông qua và thực hiện quyết định quản lý.

 Quy luật quản lý xã hội cũng , cơ cấu và thành phần các yếu tốxác định cơ cấu nội tại của chủ thể quản lý

của nó, trình tự tương tác giữa chúng.

 Quy luật quản lý xh sinh ra từ các đặc điểm của khách thể xh, từ bản chất của nó và từ sự hình thành tác

động bằng quản lý để đạt được mục đích. Qlxh tổ chức và chấn chỉnh hệ thống quan hệ xh, đem lại phương

hướng cần thiết cho hoạt động của con người nhờ tác động tới lợi ích của họ , cái quy định bản chất và nội

dung của quy luật xh.

 Các quy luật quản lý xh chủ yếu là:

Sự phù hợp về lợi ích giữa chủ thể quản lý với khách thể quản lý

Tác động toàn diện từ chủ thể tới khách thể

Đạt tới lợi ích chung thông qua việc thực hiện lợi ích riêng

Sự phù hợp giữa các trình độ phát triển của khách thể và chủ thể qlxh.

- Quản lý xã hội liên quan đến việc trao đổi thông tin:

 QLXH được diễn ra nhờ các tín hiệu của mình là thông tin.

 Thông tin là các tín hiệu mới, cho các hoạt động quảnđược thu nhận, được hiểu và được đánh giá là có ích

lý.

 Chủ thể quản lý muốn tác động lên đối tượng thì phải đưa ra các thông tin.

 Còn đối tượng quản lý muốn định hướng hoạt động của mình thì phải tiếp nhận các thông tin điều khiển của

cấp trên.

 Sau t cho đối tượng thực hiện khi đưa ra các quyết định và đảm bảo vật chấ thì chủ thể quản lý phải thường

xuyên theo dõi kết quả thực hiện các quyết định của đối tượng quản lý thông qua các thông tin phản hồi –

các mối liên hệ ngược.

- Quản lý xã hội vừa là khoa học vừa là nghệ thuật:

QLXH có đối tượng và phương pháp nghiên cứu riêng;

Nó đòi hỏi:

 việc trong các điều kiện cụ thể của xh.xử lý linh hoạt và có hiệu quả việc quản lý

 sự đóng góp công sức sáng tạo của mọi người, mọi thể chế trong xã hội dưới sự quản lý, điều

hành của các chủ thể qlxh.

Vì quản lý xã hội rất , nên khách thể và đối tượng rộng lớn, phức tạp chủ thể qlxh phải vận dụng kết hợp

nhiều phương pháp, khi cứng rắn, khi mềm dẻo, linh hoạt, để tác động nhằm đạt mục tiêu đè ra.

Cán bộ quản lý không chỉ phải làm việc với cá nhân hoặc các nhóm xh phải thông qua các đối, mà còn

tượng đó cùng với các nguồn lực khác nhau như thiết bị, công nghệ phù hợp để đạt được các mục tiêu đề ra.

Nên họ . phải có kĩ năng làm việc, kĩ năng điều hành, kĩ năng tổ chức và vận hành bộ máy

Vì vậy, người quản lý trước hết phải được đào tạo có hệ thống về khoa học quản lý và về ngành nghề

chuyên môn của mình, đồng thời được đào tạo về lý luận chính trị, tư tưởng.

- Trong xã hội có giai cấp, quản lý xã hội mang tính chính trị và bị đinh hướng bởi giai cấp cầm quyền:

 Trong xã hội có giai cấp quan hệ xã hội chủ yếu là quan hệ giữa các giai cấp trong xã hội.

 Giai cấp thống trị áp đặt ý chí của mình lên toàn xã hội, buộc các giai cấp khác phải tuân thủ và phục tùng.

 Các giai cấp bị trị tìm mọi cách để đấu tranh chống lại giai cấp cầm quyền, tuyên truyền phổ biến quan điểm

của mình.

 Trong xã hội thường xuyên tồn tại mâu thuẫn giai cấp, tập trungg nhất là mâu thuẫn giữa giai cấp cầm

quyền và giai cấp đối kháng.

 Để duy trì và bảo vệ sự thống trị, giai cấp cầm quyền đưa ra các phương pháp, nội dung quản lý xã hội phù

hợp với lợi ích của họ. đảng cầm quyền sẽ vạch ra mục tiêu chính trị, nhà nước sẽ đề ra các biện pháp quản

lý xã hội hướng tới mục tiêu đó.

2. Trình bày khái niệm, nguyên tắc và phương pháp QLXH

Để vận hành xã hội và phát triển ổn định, đòi hỏi phải quản lý xã hội. Sự tác động này có ý thức, có hệ thống

đến xã hội nhằm chấn chỉnh và hoàn thiện cơ cấu hoạt động xã hội trong quá trình phát triển nhằm đạt được các

mục tiêu đề ra.

KN QUẢN LÝ XÃ HỘI: Quản lý xã hội là sự tác động liên tục, có tổ chức của các chủ thể lên các lĩnh vực của

đời sống XH ( KT, CT, VH, XH) và các đối tượng có liên quan nhằm duy trì và phát triển XH theo quy luật

khách quan và đặc trưng của XH

Nguyên tắc QLXH được hình thành từ mục đích đặc trưng của xã hội; mối tương quan giữa nhà nước và các

chủ thể, các phân hệ, các công nhân trong xã hội; phù hợp với thông lệ chung nhất của cộng đồng xã hội đương

thời

NGUYÊN TẮC QUẢN LÝ XÃ HỘI:

- Nguyên tắc thống nhất lãnh đạo chính trị và kinh tế :

 Lãnh đạo chính trị là việc định hướng cho sự phát triển toàn xã hội trong giai đoạn dài và cho từng giai đoạn

cụ thể, phù hợp với lợi ích của giai cấp thống trị.

 Vì vậy hoạt động quản lý xã hội phải đặt dưới sự lãnh đạo của đảng. Đảng vạch ra phương hướng chính trị

nhằm phát triển toàn diện các lĩnh của đời sống xã hội phương hướng chính trị trước hết là phải xây dựng

dựa trên cơ sở phát triển sản xuất, nền tảng tư tưởng của xã hội, tương quan lực lượng giữa các giai cấp; tình

hình quốc tế, trong nước…

 Sự lãnh đạo kinh tế thể hiện ở chỗ: vạch ra được cái chỉ tiêu kinh tế-kỹ thuật cụ thể cho từng ngành, từng

lĩnh vực sản xuất, nhằm thực hiện các chỉ tiêu kinh tế. Trong quá trình chỉ đạo thực hiện các chỉ tiêu kinh tế

đòi hỏi phải bảo đảm nguyên tắc thống nhất lãnh đạo giữa chính trị và kinh tế. Được các chỉ tiêu kinh tế

đồng thời cũng phải bảo đảm thực hiện cho được các mục tiêu chính trị. Sự thống nhất này phải được thể

hiện ngay trong quá trình xây dựng phương hướng, mục tiêu kinh tế, trong toàn bộ quá trình chỉ đạo thực

hiện kế

hoạch

 giữa chính trị và kinh tế nhiều khi nảy sinh mâu thuẫn đòi hỏi chủ thể chính trị phải phát hiện và giải quyết

kịp thời nhằm tìm ra các biện pháp thích hợp thực hiện các mục tiêu đã đề ra. Thống nhất lãnh đạo chính trị

và kinh tế là tiền đề cho quản lý kinh tế xã hội thúc đẩy sản xuất phát triển. Nếu ngược lại sẽ làm cho sự

phát triển trì trệ và xã hội có thể rối ren

- Nguyên tắc pháp quyền:

 Trong xã hội hiện đại quản lý xã hội bằng pháp luật và theo pháp luật là nguyên tắc quan trọng

 xã hội được quản lý bởi nhà nước pháp quyền, mọi hoạt động của các tổ chức cá nhân đều tuân thủ theo

pháp luật

 pháp luật bao quát mọi lĩnh vực của đời sống xã hội

 các mối quan hệ xã hội chủ yếu đều được quy định bởi pháp luật

 chính quyền chỉ được phép làm những gì pháp luật quy định còn người dân được phép làm tất cả những gì

pháp luật không cấm

- Nguyên tắc kết hợp quản lý theo ngành, địa phương và vùng lãnh thổ:

 Nguyên tắc này được hình thành do 2 xu hướng khách quan của phát triển sản xuất - xã hội quy định:

chuyên môn hóa theo ngành và phân bố sản xuất theo địa phương, vùng lãnh thổ

 2 xu hướng này quan hệ mật thiết với nhau và tương tác để thúc đẩy sản xuất xã hội phát triển

- Nguyên tắc kết hợp hài hòa các lợi ích liên quan đến hệ thống:

 Quản lý, suy cho cùng là quản lý con người là cách thức tổ chức nhằm khơi dậy tính tích cực sáng tạo

của con người trong lao động.

 Con người hoạt động đều xuất phát từ nguyện vọng và nhu cầu nhất định

 lợi ích là sự thỏa mãn nguyện vọng và nhu cầu, do đó một trong những nhiệm vụ quan trọng của quản lý

xã hội là phải chủ ý đến lợi ích của con người để khuyến khích có hiệu quả tính tích cực lao động của

họ.

 lợi ích là phương tiện của quản lý, cho nên phải dùng nó để động viên quản lý

 nội dung của nguyên tắc này là phải kết hợp hài hòa các tiện ích có liên quan đến hệ thống trên cơ sở

những đòi hỏi của các quy luật khách quan

- Nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả:

 Tiết kiệm và hiệu quả là 2 yếu tố quan trọng trong quản lý xã hội

 Tiết kiệm luôn là một yêu cầu và cũng là phương thức bảo đảm cho hoạt động thực hiện mục đích

 Hiệu quả là thước đo kết quả cuối cùng của hoạt động

 Tiết kiệm phải hướng tới hiệu quả còn trong hiệu quả có bao hàm kết quả tiết kiệm

 Tiết kiệm và hiệu quả luôn đi đôi với nhau nên nó cũng là thước đo để đánh giá kết quả cuối cùng của

quản lý; nó thể hiện tính khoa học của hoạt động quản lý

 Vì vậy cần sử dụng phương thức quản lý tiên tiến nhất thì mới tiết kiệm được chi phí và đem lại hiệu

quả cao nhất

- Nguyên tắc chuyên môn hóa:

 Là nguyên tắc đòi hỏi việc quản lý phải được thực hiện bởi những người có chuyên môn, được đào tạo

có kinh nghiệm và tay nghề theo đúng vị trí trong guồng máy của hệ thống.

 Đây là cơ sở của việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức

 Một mặt những người hoạt động trong guồng máy hệ thống phải nắm vững chuyên môn nghề nghiệp ở

vị trí công tác của mình, mặt khác họ phải ý thức được mối quan hệ của mình với những người khác và

bộ phận khác thuộc guồng máy chung của cả hệ thống

PHƯƠNG PHÁP QLXH:

- Giáo dục chính trị và tư tưởng

- Tâm lý xã hội

- Hành chính

- Tổ chức điều kiện

- kinh tế

3. Trình bày tư tưởng của trường phái Đạo gia về QLXH

4. Trình bày tư tưởng của trường phái Nho gia về QLXH

5. Trình bày tư tưởng chính trị của trường phái Pháp gia về quản lý xã hội

6. Trình bày tư tưởng quản lý xã hội phương Tây thời kỳ cổ đại - trung đại.

7. Trình bày tư tưởng quản lý xã hội phương Tây thời kỳ Cận đại.

8. Trình bày quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về vai trò chính trị trong quản lý xã hội

9. Trình bày tư tưởng Hồ chí Minh về vai trò chính trị trong quản lý xã hội

10. Trình bày vai trò, phương thức của Đảng trong lãnh đạo công tác quản lý xã hội ở Việt Nam hiện nay

* Khái niệm Đảng lãnh đạo

Đảng lãnh đạo là việc Đảng xây dựng, ban hành Cương lĩnh, đường lối, chủ trương, tuyên truyền, vận

động nhân dân tin theo và tổ chức thực hiện, nhằm thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra.

*Vai trò

Đảng chính trị có vai trò rất quan trọng đối với quản lý xã hội. Đối với đảng cầm quyền, vai trò lãnh đạo đối với

xh được thể hiện như sau:

- Đảng định hướng cho sự phát triển xã hội:

 Trong xã hội hiện đại, xây dựng nhà nước pháp quyền là xu hướng chung của các quốc gia trên thế giới.

 Trong nhà nước pháp quyền, hiến pháp và pháp luật là tối cao, nó quy định hầu hết các mối quan hệ, những

hành vi cơ bản của các tổ chức, mọi người trong xã hội.

 Với vị trí đặc biệt của mình, đảng cầm quyền có chức năng hoạch định đường lối phát triển cho xã hội và

đường lối đó được thể chế hóa thành hiến pháp, pháp luật và các văn bản dưới luật thông qua các cơ quan

quyền lực nhà nước.

 Như vậy, sự phát triển của xã hội trước hết phụ thuộc vào hoạt động của đảng cầm quyền

- Đảng cầm quyền có vai trò thực hiện đường lối đối nội đối ngoại, lãnh đạo nhà nước và các tổ chức xã

hội quản lý xã hội:

 Đảng cầm quyền trong xã hội hiện nay có vai trò tổ chức nhằm mục tiêu quản lý xã hội theo định hướng

chính trị của mình.

 Trình độ quản lý xã hội của một quốc gia phụ thuộc khá lớn vào trình độ tổ chức của đảng cầm quyền.

 Uy tín của đảng cầm quyền thể hiện rõ nhất ở mức độ dân chủ của xã hội và sự phát triển bền vững về mọi

mặt của XH

*Phương thức

- Đảng lãnh đạo xã hội thông qua việc đề ra cương lĩnh chiến lược, đường lối lớn trên mọi lĩnh vực của

đời sống xã hội:

 Từ lãnh đạo nhà nước phát huy vai trò trong quản lý xã hội, lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội tham gia

quản lý xã hội; đến việc ra nghị quyết nhắn quản lý các lĩnh vực cụ thể.

 Đó là những quan điểm, nguyên tắc, tư tưởng, chỉ đạo để nhà nước và các tổ chức trong hệ thống chính trị

vận dụng sáng tạo phù hợp với chức năng của từng tổ chức để quản lý các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội,

văn hóa, nhằm giữ vững nền độc lập dân tộc, đem lại tự do, hạnh phúc, dân chủ, công bằng xã hội cho nhân

dân

- Đảng lãnh đạo công tác quản lý xã hội trước hết thông qua nhà nước và các đoàn thể chính trị -xã hội:

 Đảng lãnh đạo xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự trong sạch vững mạnh, là nhà nước

thực sự của dân, do dân, vì dân để đủ năng lực quản lý nền kinh tế thị trường.

 Lãnh đạo nhà nước phát huy vai trò quản lý các lĩnh vực của đời sống xã hội là phương thức lãnh đạo quản

lý xã hội quan trọng nhất của đảng.

 Đảng lãnh đạo đề cương lĩnh, đướng lối của đảng được cụ thể hóa thành chính sách, pháp luật.

 Khi nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật của nhà nước cũng tức là thực hiện đường lối của đảng.

- Đảng lãnh đạo công tác quản lý xã hội thông qua công tác cán bộ:

 Thông qua các đảng đoàn, ban cán sự tỏng các cơ quan nhà nước và các tổ chức đoàn thể nhân dân.

 Đảng lãnh đạo, hướng đầu tư vào khâu trung tâm là nguồn nhâ lực thông qua chiến lược đòa tạo đội ngũ cán

bộ quản lý nhà nước, quản lý xã hội, đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ

- Đảng lãnh đạo công tác quản lý xã hội thông qua kiểm tra giám sát hoạt động của nhà nước và của cả

hệ thống chính trị.

 Đảng kiển tra việc quán triệt và thực hiện các quan điểm, nguyên tắc, tư tưởng chỉ đạo của đảng về quản lý

xã hội thông qua các tổ chức dảng và đảng viên trong hệ thống chính trị. Đồng thời, đảng cũng thực hiện sự

kiểm tra thông qua ý kiến của nhân dân về quản lý xã hội.

 Chính qua sự kiểm tra mà đảng sơ kết, tổng kết để không ngừng bổ sung, hoàn thiện đường lối, chủ trương,

chính sách của đảng.

 Đảng còn là người tổ chức, phối hợp sự kiểm tra của đảng, của nhà nước và của nhân dân nhằm thực hiện

tốt những mục tiêu chung về quản lý xã hội trong từng thời kì cách mạng

11. Trình bày vai trò, nhiệm vụ và đặc điểm của Nhà nước trong quản lý xã hội ở nước ta.



 Vai trò nhà nước trong quản lý xã hội

Nhà nước đóng vai trò là chủ thể lớn nhất, quyết định nhất và là nhân tố cơ bản nhất giúp cho xã hội tồn tại,

hoạt động, phát triển hoặc suy thoái. Với vai tò quản lý xã hội, trong giai đoạn hiện nay nhà nước có nhiệm vụ

cụ thể sau đây:

1. Bảo vệ sự an toàn, yên ổn của mọi công dân trong xã hội; giữ vững được độc lập chủ quyền quốc gia và

toàn vẹn lãnh thổ đất nước:

 Nếu các thị tộc, bộ lạc được hình thành theo quan hệ huyết thống, thì nhà nước là bộ máy quyền lực tập

trung trên một cơ cấu lãnh thổ quốc gia thống nhất. Đây là đặc điểm quan trọng bậc nhất mà thế giới ngày

nay vẫn đang thực hiện và là mầm mống của các cuộc xung đột, các cuộc chiến tranh biên giới giữa các

quốc gia.

 Nhà nước thông qua việc thiết lập bộ máy quyền lực xã hội, bộ máy quyền lực công này dường như “tách

ra” ngoài xh, “đứng trên xh” để trực tiếp cai trị xh.

 Ngày nay nó thường là một bộ máy đồ sộ gồm các cơ quan quản lý các lĩnh vưc của đời sống xh.

 Chính dấu hiệu này đã đen lại lợi ích cho những người có quyền thực thi quyền lực nhà nước và mong muốn

có quyền lực là mong muốn to lớn của mọi giai cấp, tập đoàn, cá nhân.

2. Đảm bảo cho xã hội phát triển, các công dân đạt được nguyện vọng chính đáng của mình:

 Nhà nước phải tạo đủ việc làm cho xã hội, phải cung cấp hàng loạt các dịch vụ và hàng hóa công cho xã hội;

tạo môi trường và hỗ trợ cho các hoạt động KT, VH, XH của cá nhân và cộng đồng phát triển; Thực hiện

dân chủ và công bằng xã hội…

 Trên thực tế chỉ có nhà nước XHCN mới quan tâm đáp ứng giải quyết những nguyện vọng chính đáng của

công dân. Các nhà nước TBCN trước hết phải phục vụ cho lợi ích của giai cấp tư sản, chỉ khi đạt đến một

trình độ phát triển kinh tế - xã hội cao họ mới thực hiện một phần nhiệm vụ này.

3. Thay mặt xã hội tiến hành hoạt động đối ngoại thông qua đó tạo điều kiện thực hiện tốt các nhiệm vụ đối

nội:

 Chức năng đối ngoại của nhà nước bao gồm: bảo vệ lợi ích của nhà nước trên quan hệ quốc tế; Bảo đảm sự

phòng thủ của đất nước; Phát triển quan hệ bình thường với các nước; phát triển mối quan hệ hợp tác và

tham gia vào việc giải quyết những vấn đề toàn cầu.

 Như vậy nhà nước vừa là một thiết chế xh, vừa là một tổ chức xh. Là một thiết chế xã hội nhà nước là công

cụ của giai cấp thống trị; là một tổ chức xã hội, nhà nước đồng thời là bộ máy cộng quyền của xh, đưuocj sử

dụng để duy trì trật tự xã hội vì lợi ích của giai cấp thống trị và của toàn xh.



 Nhiệm vụ

- Bảo vệ sự an toàn, yên ổn cho mọi công dân trong xã hội; giữ vững độc lập chủ quyền quốc gia và toàn ven

lãnh thổ đất nước;

- Đảm bảo cho xã hội phát triển, các công dân đạt được nguyện vọng chính đáng của mình;

- Thay mặt xã hội tiến hành hoạt động đối ngoại, qua đó tạo điều kiện thực hiện tốt các nhiệm vụ đối nội.



 Đặc điểm quản lý nhà nước

Quản lý nhà nước đối với xã hội là một hoạt động có tổ chức và bằng pháp quyền của bộ máy nhà nước để

điều chỉnh các quá trình xã hội, hành vi của công dân và mọi tổ chức xã hội, giữ gìn trật tự xh và phát triển

xh theo mục tiêu đã định. Quản lý nhà nước đối với xã hội có một số đặc điểm sau:

- Quản lý xã hội của nhà nước mang tính chính trị của giai cấp cầm quyền

- Quản lý xã hội của nhà nước mang tính cưỡng chế (bằng pháp luật và các công cụ chuyên chính)

- Quản lý nhà nước mang tính quyền lực đặc biệt, tính tổ chức cao. Mệnh lệnh nhà nước mang tính đơn

phương. Khách thể quản lý phải phục tùng chủ thể quản lý, nếu không thì phải truy cứu trách nhiệm và xử

lý theo pháp luật

- Quản lý nhà nước có mục tiêu chiến lược, chương trình và kế hoạch để thực hiện mục tiêu.

- Quản lý nhà nước có tính chủ động, sáng tạo, linh hoạt trong việc điều hành, phối hợp, huy động mọi lực

lượng, phát huy sức mạnh tổng hợp để tổ chức lại nền sản xuất và cuộc sống của con người trên địa bàn,

lãnh thổ theo sự phân công, phân cấp, đúng thẩm quyền, thoe nguyên tắc tập trung dân chủ.

- Quản lý nhà nước phải đảm bảo tính liên tục và ổn định trong tổ chức và hoạt động quản lý nhà nước. Các

quyết định quản lý nhà nước phải tương đối ổn định và phải được lưu trữ.

12. Thiết chế nhà nước là gì. Trình bày thiết chế nhà nước trong quản lý xã hội ở nước ta.



 Khái niệm thiết chế nhà nước:

Thiết chế nhà nước là hệ thống bộ máy các cơ quan tổ chức có cơ sở vật chất, định chế pháp luật và con

người…được thiết lập theo một thể chế nhà nước nhất định nhằm đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ chung về an

ninh, trật tự, an toàn xã hội hay nhiệm vụ quản lý mọi hoạt động của xã hội theo mục tiêu, yêu cầu của giai cấp

thống trị đã đề ra



 Nội dung thiết chế nhà nước CHXHCNVN

- Nguyên tắc tổ chức nhà nước:

 Là các nguyên tắc quy định chế độ CT, KT, VH XH, quốc phòng, an ninh, quyền và nghĩa vụ cơ bản của

công dân , nguyên tắc tổ chức và hoạt động của các cơ qua nhà nước.

 Tập quyền XHCN. Quyền lực Nhà nước tập trung thống nhất; phân công phối hợp thực hiện quyền lực:

Quyền Lập pháp - Quyền Hành Pháp- Quyền Tư pháp.

- Hệ thống bộ máy nhà nước:

 Là hệ thống các cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa phương được tổ chức theo những nguyên tắc

chung thống nhất, tạo thành một chế độ đồng bộ để thực hiện các nhiệm vụ và chức năng của nhà nước.

 Thiết lập trên cơ sở thống nhất phân cấp quản lý từ trung ương đến cơ sở, gắn với chức năng, quyền hạn do

luật định để thực hiện nhiệm vụ xã hội đặt ra.

- Nguyên tắc hoạt động của Nhà nước

 Duy trì địa vị lãnh đạo của giai cấp cầm quyền nhà nước.

 Duy trì sự phát triển bền vững của xã hội theo định hướng của giai cấp cầm quyền.

 Trấn áp các lực lượng thù địch và chống đối nhà nước.



 Nhà nước Việt Nam

- Nguyên tắc tập trung dân chủ, Thực hiện nền DCXHCN; nguyên tắc pháp quyền XHCN.

- Nhà nước của dân, do dân vì nhân dân; toàn bộ quyền lực thuộc về nhân dân; đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng

CSVN.

- Bảo vệ độc lập thống nhất chủ quyền quốc gia dân tộc; lợi ích nhân dân; thay mặt XH tiến hành hoạt động

đối ngoại - hòa bình - hữu nghị- hợp tác phát triển.

13. Trình bày hoạt động cơ bản của Nhà nước trong quản lý xã hội ở Việt Nam

Hoạt động quản lý của nhà nước đối với xã hội

- Ban hành hiến pháp và các văn bản pháp luật:

 Hiến pháp là tất cả các quy tắc pháp lý quan trọng của quốc gia. Quy định chế độ chính trị, khinh tế văn hóa,

xã hội, quốc phòng, an ninh, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; cơ cấu, nguyên tắc tổ chức và hoạt

động của cơ quan nhà nước, thể chế khác trong xã hội. Hiến pháp là đạo luật cơ bản đạo luật gốc của mỗi

quốc gia ở mỗi giai đoạn phát triển của lịch sử.

 Pháp luật là tổng thể những quy tắc xử sự được nhà nước ban hành, bắt buộc mọi người dân phải thực hiện,

tuân thủ. Pháp luật có tính quy phạm phổ biến, tính chính xác chặt chẽ về mặt hình thức và được bảo đảm

bằng nhà nước

- Hình thành thể chế hành chính

 Hệ thống các văn bản pháp luật do nhà nước đặt ra để quản lý sự phát triển kinh tế - xh trên mọi phương

diện, bảo đảm cho xã hội phát triển ổn định, an toàn, bền vững; quy định nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền

của các cơ quan thuộc bộ máy hành chính nhà nước từ trung ương đến cơ sở; quy định chế độ công vụ và

các quy chế công chức

 Nhà nước thiếp lập hệ thống các chế định về tài phán hành chính nhằm giải quyết các mâu thuẫn phát sinh,

khiếu tố, khiếu nại và sự vi phạm pháp luật của các cơ quan hành chính nhà nước đối với công dân và các tổ

chức xã hội.

- Hoàn thiện chính sách, xây dựng và thực hiện chiến lược, kế hoạch phát triển đất nước

 Đường lối của một đảng cầm quyền là chương trình hoạt động lâu dài nhằm thực thi ý tưởng của đảng mình,

nó không thể được hoàn thiện trong một lúc mà là cả một quá trình vừa thực hiện vừa điều chỉnh cho phù

hợp với thực tế, tương quan lực lượng bên ngoài.

 Đường lối phát triển kinh tế đất nước là mục đích lâu dài cần đạt được do chính đảng cầm quyền dặt ra,

nhằm hướng toàn bộ quá trình xã hội, các hành vi hoạt động của công dân các quan hệ đối ngoại từng bước

đạt mục đích

- Ban hành và thực thi các chính sách quản lý đất nước

Chính sách quản lý nói chung, chính sách kinh tế - xã hội nói riêng là tổng thể các quan điểm các chuẩn mực xã

hội các biện pháp thủ thuật mà chủ thể quản lý sử dụng nhằm tác động lên đối tượng và khách thể quản lý để

đạt đến những mục tiêu chiên lược của đất nước một cách tốt nhất

- Sử dụng các công cụ quản lý xã hội

 Để tiến hành các hoạt động kinh tế - xã hội, nhà nước phải sử dụng các công cụ quản lý của mình với tư

cách là môi trường, vật truyền dẫn các tác động quản lý của chủ thể lên đối tượng đối tượng qunar lý và

khách thể quản lý

 Các công cụ quản lý nhà nước gồm: các chính sách, công sở, công vụ; công sản; ngân sách; đất đai; công

khổ; kết cấu hạ tầng kinh tế - xh; pháp luật; kế hoạch; các quyết định hành chính nhà nước; các lực lượng

chuyên chính; văn hóa truyền thống dân tộc;

- Duy trì , cải biến , đổi mới các thiết chế xã hội

Đó là các thiết chế kinh tế, văn hóa, gia đình, xã hội, tôn giáo, quốc phòng, an ninh, quyền và nghĩa vụ công

dân. các thiết chế này sẽ đảm nhiệm nhiều chức năng quản lý xã hội bổ sung, hoàn thiện cho chức năng của nhà

nước như: hoạt động tự quản, bảo vệ an ninh trật tự, xây dựng nếp sống văn hóa, phòng chống các tệ nạn xã

hội…

14. Trình bày định hướng cơ bản của Nhà nước trong quản lý xã hội ở nước ta hiện nay.



 Nội dung định hướng quản lý xã hội của Nhà nước

- Hệ thống chính sách của nhà nước phải được xây dựng phù hợp với sự vận động của thực tiễn

- Nhà nước xây dựng hệ thống chính sách phải dảm bảo công bằng xã hội

- Xác định rõ ranh giới giữa phạm vi điều tiết của nhà nước và sự tự điều chỉnh của xã hội

- Nhà nước xử lý tốt các mối quan hệ giữa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội, con người,

văn hóa và môi trường

15. Trình bày chức năng và vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong quản lý lĩnh vực chính trị ở

nước ta

 Khái niệm tổ chức chính trị - xãhội

 Chức năng cơ bản

- Phản ánh nhu cầu, nguyện vọng của các tầng lớp xã hội;

- Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhân dân ;

- Tuyên truyền, giáo dục, tổ chức vận độngnhân dân thực hiện đường lốichính sách của đảng cầm quyền

và nhà nước; bổ xung thay thế chức năng nhà nước ở một số khu vực nhất định; kiểm tra giám sát đối

với các cơ quan tổ chức trong hệ thống chính trị.

 Vai trò các tổ chức chính trị - xã hội trong quản lý lĩnh vực chính trị

- Tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách pháp luật Nhà nước.

- Đoàn kết tầng lớp nhân dân tạo sức mạnh thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách pháp

luật Nhà nước.

- Cầu nối Đảng - Nhà nước - Nhân dân tạo đồng thuận xã hội; phát huy sức mạnh toàn dân tộc dưới sự

lãnh đạo của Đảng thực hiện thắng lợi công cuộc xây dựng CNXH.

II. CÂU HỎI VẬN DỤNG 4 ĐIỂM

16. Phân tích con người chính trị với tư cách là chủ thể quản lý xã hội ở Việt Nam.

* Khái niệm con người chính trị:

Con người chính trị là con người tham gia hoạt động chính trị vừa với tư cách cá nhân, vừa với tư cách thành

viên của một giai cấp, tổ chức chính trị, và có tác động nhất định đến đời sống chính trị.

* Nội dung con người chính trị với tư cách chủ thể quản lý xã hội:

Sự tham gia tích cực của cá nhân vào đời sống chính trị tạo điều kiện thuận lợi cho việc khám phá đầy đủ các

tiềm năng, sự sáng tạo của con người trong quá trình giải quyết các nhiệm vụ xã hội. Trong lĩnh vực chính trị,

con người ngày càng trở thành nhân tố quyết định thắng lợi của các tổ chức chính trị, các hoạt động và các quá

trình chính trị. Hoạt động QLXH của con người chính trị có những đặc điểm sau:

1) Cá nhân tham gia vào đời sống chính trị như là một chủ thể QLXH luôn gắn liền với một hệ thống chính trị

của xã hội.

Thông qua hệ thống chính trị, nhân dân có thể tham gia điều hành và quản lý nhà nước, làm cho quan hệ con

người với con người trong chính trị trở nên dân chủ hơn. Tham gia vào các quá trình chính trị, con người tự

khẳng định mình, hình thành và phát triển kỹ năng QLXH, phát chính ngay nhu cầu tham gia vào đời sống

chính trị - xã hội của con người và tự hoàn thiện mình.

Con người phát triển toàn diện sẽ đồng thời là một nhà QLXH hiệu quả. Việc tham gia vào quá trình QLNN và

xã hội của mỗi người thể hiện quyền công dân trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị - đạo đức, hoặc phục vụ

các mong muốn khác nhau. Dĩ nhiên, hoạt động chính trị là công việc gắn liền trực tiếp với các cá nhân trong

giới lãnh đạo của nhà nước, các đảng phái.

Và để tham gia được vào các hoạt động như vậy, đầu tiên anh ta phải có các điều kiện cần thiết về ăn, ở, mặc,

phải có những quan điểm khác nhau về mối quan hệ giữa sự phồn vinh của xã hội với sự phát triển của hệ thống

chính trị của xã hội đó.

2) Môi trường xã hội có ảnh hưởng mạnh mẽ đến việc hình thành quan điểm chính trị của cá nhân với tư cách

là chủ thể QLXH:

Các yếu tố văn hóa, truyền thống dân tộc, học vấn,... có một ảnh hưởng lớn đến quá trình này.

Chính Lênin cũng đã cho rằng, người mù chữ đứng ngoài chính trị. Không có tri thức, không thể trở thành các

chủ thể tự giác của hoạt động chính trị, mà chỉ tham gia vào như một bộ phận thuộc đối tượng bị điều khiển, có

tính chất phụ thuộc.

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, người có học vấn cao sẽ có tình cảm, trách nhiệm cao hơn, muốn đóng góp

hiệu quả hơn vào hoạt động chính trị, quan tâm nhiều hơn đến đời sống chính trị, có khả năng phát triển nhận

thức chính trị, thảo luận các vấn đề chính trị, tổ chức các hoạt động chính trị,...

Môi trường chính trị, thể chế chính trị ảnh hưởng trực tiếp đến sự tham gia của cá nhân vào các hoạt động chính

trị. Bên cạnh những yếu tố văn hóa chính trị, văn hóa hành chính cũng có ảnh hưởng lớn đến quán trình chính

trị.

3) Các nhà lãnh đạo, QLXH luôn hoạt động trong một tổ chức chính trị, gắn liền với một hệ thống quản lý nhất

định.

Các chủ thể chính trị thực hiện chức năng lãnh đạo trong QLXH gắn liền với hệ thống chính trị của xã hội,

trước hết là các cán bộ lãnh đạo đảng, nhà nước, các tổ chức chính trị khác. Đó là các nhà chính trị chuyên

nghiệp đang lãnh đạo các tổ chức chính trị, hoạt động chính trị nhằm duy trì, phát triển các đặc trưng cơ bản của

xã hội, đạt được các mục tiêu xã hội trong những điều kiện nhất định. Họ có tuy duy logic, là bộ óc của tổ chức,

biết phân tích chính xác hoàn cảnh, đánh giá đúng tương quan lực lượng, đưa ra các quyết định chính xác và kịp

thời phù hợp với quy luật khách quan, phối hợp được mọi nguồn lực để thực hiện tốt nhất các kế hoạch đặt ra.

Đó là những người hội đủ những kỹ năng lãnh đạo từ tư duy đến tổ chức, từ khả năng làm việc với con người

đến các khâu kỹ thuật tác nghiệp. Tùy theo các cấp QLXH khác nhau mà các yêu cầu này cũng khác nhau, đảm

bảo cho các chủ thể chính trị có thể thực hiện tốt nhất chức năng lãnh đạo của mình.

Với một “tầm” tri thức rộng lớn, chủ thể chính trị cần có những phẩm chất đạo đức – tinh thần, những phẩm

chất cá nhân đáp ứng được vai trò lãnh đạo trong QLXH.

Con người chính trị tham gia QLXH ở các mức độ với các hình thức khác nhau. Điều đó phụ thuộc trước hết

vào vai trò và vị trí của cá nhân trong các cơ cấu quyền lực, trong hệ thống cấp bậc, chức vụ của một tổ chức,

trong hệ thống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội nói chung. Hoạt động của các chủ thể chính trị có thể được

thực hiện trực tiếp hoặc gián tiếp trong quá trình QLXH.

4) Trong QLXH, con người chính trị, cũng như các chủ thể khác khi quản lý các đối tượng, phải thực hiện các

chức năng quản lý cơ bản:

Dự báo, lập kế hoạch, tổ chức, điều khiển, lãnh đạo, thông tin và kiểm tra. Các chủ thể QLXH có thể là các thiết

chế xã hội khác nhau, nhưng xét đến cùng đều do con người, thông qua các cá nhân. Các chủ thể chính trị là

một bộ phận quan trọng nhất trong các chủ thể QLXH, bởi vì các chủ thể chính trị gắn liền với các cơ quan

quyền lực nhà nước, với hệ thống chính trị của xã hội.

Con người chính trị tham gia chuẩn bị và ban hành các quyết định trong QLXH. Khác với con vật, hoạt động

của con người có tính mục đích, có ý thức. Con người luôn đề ra những nhiệ vụ, mục tiêu cho mình trên cơ sở

nhận thức các điều kiện, quy luật khách quan. Đó không chỉ là nhiệm vụ, mục tiêu của một cá thể, mà bao giờ

cũng mang ý nghĩa xã hội, gắn với những tập thể, giai cấp và xã hội. Trong QLXH, trước hết trong việc chuẩn

bị và ra quyết định quản lý, tính mục đích thể hiện một cách rõ ràng và các chủ thể chính trị thực hiện chức

năng này một cách trực tiếp.

5) Con người – chủ thể QLXH phải xác định mục tiêu, đề ra nhiệm vụ cho đối tượng quản lý, chỉ rõ phương

hướng công tác và các nguồn lực để đạt được mục tiêu đề ra.

Để xác định được các mục tiêu, nhiệm vụ, cá cá nhân chủ thể phỉa nghiên cứu đánh giá thực trạng của tổ chức,

đánh giá đúng các tiền đề, thu nhập và xử lý thông tin để có được các phương án cụ thể, từ đó lựa chọn một

phương án hợp lý nhất để ra quyết định. Điều đó phụ thuộc rất nhiều vào năng lực của con người chính trị. Ví

dụ, việc xác định các mục tiêu chính trị - xã hội không quá cao, không quá thấp, đảm bảo tính hệ thống. Khi xác

định mục tiêu, phải chúng ý đến “tính có giới hạn” của chính các chủ thể, của các yếu tố bên trong và bên ngoài

tổ chức. Khi ra quyết định, buộc phải chấp nhận một mức độ mạo hiểm nhất định, tùy thuộc vào các tình huống

cụ thể.

6) Con người – chủ thể quản lý xã hội phỉa thấy được tính đa dạng của các loại quyết định, phạm vi tác động

của nó, các đối tượng cần tác động, điều chỉnh, tính chất đặc thù của các quyết định này.

Thông thường, các chủ thể lãnh đạo, quản lý thể hiện các quyết định của mình dưới hình thức văn bản như:

cương lĩnh của đảng chính trị, nghị quyết đại hội đảng, hội nghị BCH TW,... các nghị quyết này thể hiện quan

điểm, đường lối của Đảng đối với toàn xã hội cũng như các lĩnh vực của đời sống xã hội. Đó là những nghị định

của các cơ quan nhà nước từ TW đến địa phương, là các đạo luật, các chỉ thị, thông tư, các mệnh lệnh quản lý

do các cơ quan, những người lãnh đạo khác nhau ban hành.

Một trong những quyết định QLXH quan trọng là kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Các kế hoạch này chỉ rõ

những nhiệm vụ cơ bản, những con đường và phương tiện chủ yếu để giải quyết các nhiệm vụ ấy. Đây là một

trong những hình thức hoạt động chủ quan quan trọng của con người dựa trên các quy luật khách quan. Con

người quản lý phải nhận thức đúng các quy luật, phát hiện ra cơ chế tác động của nó, vận dụng khéo léo và việc

QLXH. Bản thân các chế hoạch kinh tế - xã hội này nhằm thực hiện đường lối lãnh đạo của Đảng cầm quyền và

hiện thực hóa vai trò QLXH của nhà nước. Các kế hoạch này không chỉ mang tính chất xã hội – chính trị mà

còn mang tính giai cấp. Nó không chỉ giải quyết các vấn đề kinh tế mà còn liên quan đến các lĩnh vực chính trị -

văn hóa, xã hội. Điều đó đòi hỏi các chủ thể QLXH phải có một quan điểm hệ thống toàn diện trong quá trình

lập kế hoạch và ra quyết định.

7) Với công tác tổ chức thực hiện quyết định, con người QLXH thể hiện năng lực tổ chức của mình.

Công tác tổ chức là một hình thái lao động quản lý quan trọng, một chức năng của QLXH. Bản chất của công

tác này là ở chỗ làm sao thực hiện được quyết định một cách có tổ chức tạo ra một mạng lưỡi những quan hệ

bảo đảm tính hoàn chỉnh của hệ thống được quản lý, bảo đảm mối quan hệ qua lại hữu cơ, có hiệu quả nhất giữa

các yếu tố của hệ thống, những quan hệ phối hợp nhằm đạt được các mục tiêu đã đặt ra. Đó là tổng thể các thao

tác, những nỗ lực của chủ thể nhằm xây dựng phân hệ quản lý và phân hệ bị quản lý, kênh liên lạc và bảo đảm

thông tin. Lao động tổ chức là lao động xây dựng trạng thái trật tự của chủ thể và khách thể quản lý với những

quan hệ tương ứng.

Khi thực hiện công tác tổ chức trong QLXH, con người với tư cách chủ thể quản lý luôn quan tâm giải quyết

những nhiệm vụ cốt yếu là xây dựng cơ cấu tổ chức – bộ máy, công tác cán bộ, nhân sự, thiết chế hệ thống

quyền lực, hệ thống chức vị, hệ thống thông tin và cơ chế hoạt động của toàn bộ hệ thống cũng như của từng bộ

phận, từng cấp quản lý xã hội.

8) Trong QLXH, chức năng kiểm tra là khâu cuối của chu trình quản lý:

Nhằm phát hiện các sai lầm, sai lệch trong quá trình tổ chức thực hiện các quyết định, các kế hoạch, từ đó sửa

chữa, điều chỉnh nhưamf thực hiện có hiệu quả nhất các mục tiêu xã hội đã đề ra. Con người – chủ thể chính trị

bao giờ cũng nhận thức rõ “tính hạn ché” trong quá trình ra quyết định, nên luôn cố gắng bổ sung thêm vào kế

hoạch phù hợp với quá trình thực hiện các mục tiêu đã đặt ra. Các chủ thể quản lý thực hiện việc kiểm tra đã

lường trước ngay trước khi đưa kế hoạch vào thực nghiệm, kiểm tra mọi khâu trong quá trình thực hiện kế

hoạch, kiểm tra sau khi đã hoàn thành kế hoạch. Họ cần thực hiện đầy đủ nội dung và các bước của công tác

kiểm tra, phải bổ sung, hoàn thiện, các cơ quan kiểm tra với những cán bộ kiểm tra chuyên nghiệm có đủ năng

lực và phẩm chất.

Chủ thể QLXH phải nhận thức được cái mới, ủng hộ cái mới, dọn đường cho nó, dỡ bỏ những chướng ngại trên

đường đi tới cái mới. Đó là một công việc khó khăn, phức tạp. Nhạy cảm với cái mới là một phẩm chất quan

trọng không thể thiếu được của chủ thể chính trị trong QLXH. Cái mới vừa đa dạng, vừa khó được chấp nhận

ngay, thậm chí bị cái cũ chống đối kịch liệt, nó cũng đe dọa sự ổn định của hệ thống trong thời gian nhất định.

Thích nghi với cái mới, đối mới quản lý và quản lý đổi mới là một quá trình phức tạp, đòi hỏi các nhà lãnh đạo,

quản lý phải có một năng lực và bản lĩnh vững vàng, đủ để giải quyết được các nhiệm vụ mới mẻ đang đặt ra.

Đó là quá trình điều chỉnh vừa đổi mới, vừa giữ được sự ổn định, duy trì sự cân bằng vận động của hệ thống xã

hội tiến tới các mục tiêu đã đặt ra.

17. Phân tích chủ trương của Đảng trong lãnh đạo hoạt động quản lý kinh tế thị trường định hướng

XHCN ở nước ta

* Quan niệm kinh tế thị trường định hướng XHCN

Chủ trương phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là sự tiếp thu có chọn lọc thành tựu của

văn minh nhân loại, phát huy vai trò tích cực của kinh tế thị trường trong việc thúc đẩy phát triển sức sản xuất,

xã hội hóa lao động, cải tiến kỹ thuật - công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra nhiều của cải, góp phần

làm giàu cho xã hội và cải thiện đời sống nhân dân; đồng thời phải có những biện pháp hữu hiệu nhằm hạn chế

mặt tiêu cực của kinh tế thị trường, như chạy theo lợi nhuận đơn thuần, cạnh tranh khốc liệt, bóc lột và phân hóa

giàu nghèo quá đáng, ít quan tâm giải quyết các vấn đề xã hội. Đây cũng là sự lựa chọn tự giác con đường và

mô hình phát triển trên cơ sở quán triệt lý luận Mác - Lê-nin, nắm bắt đúng quy luật khách quan và vận dụng

sáng tạo vào điều kiện cụ thể của Việt Nam.

Đại hội IX của Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ rõ: Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là

một kiểu tổ chức kinh tế vừa tuân theo những quy luật của kinh tế thị trường vừa dựa trên cơ sở và được dẫn

dắt, chi phối bởi các nguyên tắc và bản chất của chủ nghĩa xã hội, thể hiện trên cả ba mặt: sở hữu, tổ chức quản

lý, và phân phối. Nói cách khác, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa chính là nền kinh tế hàng hóa

nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước nhằm mục tiêu dân giàu, nước

mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Mục đích của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là phát triển lực lượng sản xuất, phát triển kinh tế

để xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời sống nhân dân. Phát triển lực lượng

sản xuất hiện đại gắn liền với xây dựng quan hệ sản xuất mới, tiên tiến.

Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó

kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo; kinh tế nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng

vững chắc.

Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước. Nhà nước xã hội chủ nghĩa quản lý

nền kinh tế bằng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách, pháp luật, và bằng cả sức mạnh vật chất của lực

lượng kinh tế nhà nước; đồng thời sử dụng cơ chế thị trường, áp dụng các hình thức kinh tế và phương pháp

quản lý của kinh tế thị trường để kích thích sản xuất, giải phóng sức sản xuất, phát huy mặt tích cực, hạn chế và

khắc phục mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, bảo vệ lợi ích của nhân dân lao động, của toàn thể nhân dân.

Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thực hiện phân phối chủ yếu theo kết quả lao động và hiệu quả

kinh tế, đồng thời phân phối theo mức đóng góp vốn và các nguồn lực khác vào sản xuất, kinh doanh và thông

qua phúc lợi xã hội. Tăng trưởng kinh tế gắn liền với bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng

bước phát triển. Tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển văn hóa và giáo dục, xây dựng nền văn hóa Việt Nam

tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, nâng cao dân trí, giáo dục và đào tạo con người, xây dựng và phát triển nguồn

nhân lực của đất nước.

Cũng có thể nói, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một kiểu tổ chức kinh tế của một xã hội đang

trong quá trình chuyển biến từ nền kinh tế còn ở trình độ thấp sang nền kinh tế ở trình độ cao hơn hướng tới chế

độ xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa. Đây là nền kinh tế thị trường có tổ chức, có sự lãnh đạo của Đảng Cộng

sản và sự quản lý của Nhà nước xã hội chủ nghĩa, được định hướng cao về mặt xã hội, hạn chế tối đa những

khuyết tật của tính tự phát thị trường, nhằm phục vụ tốt nhất lợi ích của đại đa số nhân dân và sự phát triển bền

vững của đất nước.

Chủ trương xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thể hiện tư duy, quan

niệm của Đảng Cộng sản Việt Nam về sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất với tính chất và trình độ của lực lượng

sản xuất trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

* Nội dung Chủ trương của Đảng

+ Phát triển kinh tế nhiều thành phần, nhiều hình thức sở hữu.

+ Nhà nước tôn trọng nguyên tắc và cơ chế hoạt động khách quan của thị trường, phát huy mặt tích cực, đồng

thời hạn chế những tiêu cực của thị trường;

+ Nhà nước tập trung làm tốt chức năng hoạch định chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển.

+ Đơn giản hóa các thủ tục hành chính , công khai hóa việc thực hiện đúng trách nhiệm quyền hạn của các cơ

quan nhà nước trong quan hệ với doanh nghiệp và nhân dân

+ Đổi mới chính sách và kiện toàn hệ thống tài chính- tiền tệ; cải cách hệ thống thuế phù hợp với tình hình đất

nước và cam kết quốc tế

+ Tiếp tục cơ cấu lại ngân sách nhà nước tăng dần tỷ lệ tích lũy cho đầu tư phát triển, phân định rõ hoạt động sự

nghiệp và quản lý hành chính công để có chính sách tài chính thích hợp; cải cách tiền lương và đi liền với tinh

giản biên chế bộ máy và cải cách thủ tục hành chính

+ Đổi mới chính sách tài trợ giải quyết việc làm, sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, giúp đỡ phát triển doanh

nghiệp vừa và nhỏ

+ Hình thành môi trường minh bạch, lành mạnh và bình đẳng cho hoạt động tiền tệ - ngân hàng

+ Mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế theo lộ trình phù hợp .

18. Phân tích nội dung đổi mới lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động quản lý kinh tế ở nước ta

* Quan niệm kinh tế thị trường định hướng XHCN: