Phân tích luận điểm sau đây của Hồ Chí Minh "Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống | Bài tập lớn môn Tư tưởng Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 45568214
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN ---***--- BÀI TẬP LỚN
HỌC PHẦN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Đề tài: Phân tích luận điểm sau đây của Hồ Chí Minh "Đạo
đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn
luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc
càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong".
Giá trị của luận điểm nêu trên đối với việc giáo dục đạo đức
cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân hiện nay?
Họ và tên: Hoàng Diệu Linh
Mã sinh viên: 11202128
Lớp học phần: Kinh doanh quốc tế CLC 62A_AEP(221)_05
Giảng viên hướng dẫn: T.S Nguyễn Chí Thiện lOMoAR cPSD| 45568214 MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................... 1
B. PHẦN NỘI DUNG ................................................................................... 2
I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng ........................................ 2
1. Khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng .......................... 2
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của đạo đức ....................... 3
a. Đạo đức là cái gốc của người cách mạng ................................................... 3
b. Đức phải đi đôi với tài ................................................................................ 5
3. Đấu tranh, rèn luyện đạo đức cách mạng ................................................... 6
II. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh để rèn luyện đạo đức cách mạng trong
giai đoạn hiện nay .............................................................................................. 7
1. Đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên ............................................................. 7
a. Thực trạng đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên hiện nay................. 7
b. Tăng cường đấu tranh, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán .... 7
bộ, đảng viên .................................................................................................. 7
2. Liên hệ giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên theo tư tưởng Hồ ... 9
Chí Minh ......................................................................................................... 9
C. PHẦN KẾT LUẬN ................................................................................ 10
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 11 A. PHẦN MỞ ĐẦU
Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị cha già muôn vàn kính yêu của dân tộc Việt Nam
- tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng, sinh ra và lớn lên trong cảnh nước
mất nhà tan, đời sống nhân dân khổ cực, lầm than, chỉ với hai bàn tay trắng Người
đã ra đi tìm đường cứu nước khi tuổi đời còn rất trẻ, làm đủ mọi nghề để kiếm
sống, bôn ba nơi xứ người suốt 30 năm vì lý tưởng cao quý nhất là tìm ra con
đường giải phóng dân tộc đúng đắn, vì sự nghiệp cứu nước, cứu dân. Cả một đời vì
nước, vì dân không màng đến hạnh phúc riêng tư, coi niềm vui, hạnh phúc của đất
nước, nhân dân là lẽ sống của cuộc đời. Những tư tưởng, đạo đức cách mạng của
Người được thể hiện sáng ngời, chói lọi trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng
của mình. Theo gương của chủ tịch Hồ Chí Minh, các đồng chí Trần Phú, Ngô Gia
Tự, Lê Hồng Phong, Nguyễn Văn Cừ, Hoàng Văn Thụ, Nguyễn Thị Minh Khai và 1 lOMoAR cPSD| 45568214
nhiều đồng chí khác đã cống hiến một đời vì nước quên thân, vì dân phục vụ và đã
trở thành những tấm gương sáng về đạo đức cách mạng chí công vô tư cho tất cả
thế hệ sau học tập. Những chiếc cùm chân giam giữ, những chiếc đinh cai ngục
nhà tù đóng vào hộp sọ hay những chuồng cọp nhốt tù binh, thùng phuy tra tấn,…
cũng không thể làm chùn bước, nhụt chí những chiến sĩ cách mạng mà ngược lại
còn làm sáng ngời thêm ý chí kiên trung, bất khuất, khí phách của những người
con anh hùng của một dân tộc anh hùng.
Việt Nam đang trên đà hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, trên nhiều lĩnh
vực, bên cạnh những thời cơ là những thách thức mới, những biểu hiện về suy
thoái đạo đức chính trị, tư tưởng sẽ ngày một tinh vi, phức tạp,… bên cạnh đó thế
lực thù địch không từ bỏ âm mưu “diễn biến hòa bình” nhằm xóa bỏ chế độ xã hội
chủ nghĩa, xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản do đó đòi hỏi mỗi người cán
bộ, đảng viên phải luôn trau dồi, tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, có phẩm chất chính
trị vững vàng, kiên định công cuộc đổi mới xây dựng chủ nghĩa xã hội, vững vàng
trước mọi khó khăn, thử thách. Vận dụng sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời
đại xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, đạo đức cách mạng trong thời kỳ mở
cửa hội nhập quốc tế chính là chìa khóa giúp Đảng và nhân dân ta hoàn thành tốt
nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. B.PHẦN NỘI DUNG I.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng 1.
Khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng là hệ thống những quan điểm
toàn diện và sâu sắc của Người về những chuẩn mực và những nguyên tắc xây dựng
nền đạo đức mới khác về chất so với nền đạo đức cũ, nhằm phát triển toàn diện con
người trong thời đại mới. Cho đến ngày nay, những luận điểm của Người về đạo
đức nói chung và đạo đức của người làm cách mạng nói riêng vẫn còn nguyên giá
trị và ngày càng giữ vị trí nổi bật trong công cuộc xây dựng đời sống tinh thần của
xã hội, góp phần quan trọng để điều chỉnh hành vi con người, xây dựng đạo đức
mới, con người mới xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Hồ Chí Minh xây dựng nền đạo
đức cách mạng với nội dung cơ bản nhằm mục đích phát triển con người một cách
toàn diện, hướng tới các giá trị cao đẹp chân – thiện – mỹ.
“Đạo đức cách mạng không phải từ trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh rèn
luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng
sáng, vàng càng luyện càng trong". Đây là lời Chủ tịch Hồ Chí Minh viết trong Tác 2 lOMoAR cPSD| 45568214
phẩm "Đạo đức cách mạng", đăng trên Tạp chí học tập, số 12 năm 1958.Trên cương
vị là người thành lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng ta, sinh thời, công tác xây dựng
đảng về đạo đức cách mạng luôn là mối quan tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trước
lúc đi xa, Người viết trong Di chúc: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng
viên là cán bộ phải thấm nhuần đạo đức cách mạng: cần, kiệm, liêm, chính, chí công
vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, người
đầy tớ trung thành của nhân dân”. Lời căn dặn của Người đã chỉ ra điều cốt yếu nhất
trong xây dựng Đảng cầm quyền, quyết định vận mệnh của đảng, của Nhà nước,
vận mệnh của cả chế độ - đó là đạo đức cách mạng. 2.
Quan điểm của Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của đạo đức
a. Đạo đức là cái gốc của người cách mạng
Khi bàn về vai trò của đạo đức, Hồ Chí Minh cho rằng, đạo đức là yếu tố
không thể thiếu trong đời sống xã hội loài người và đối với cá nhân mỗi con người.
Trong quan điểm của Hồ Chí Minh, đạo đức là gốc, là nền tảng của người cách
mạng, “cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây
phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có
đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải
phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là một công việc to tát, mà tự mình
không có đạo đức, không có căn bản, tự mình đã hủ hóa, xấu xa thì còn làm nổi việc gì”(1).
Đạo đức là sức mạnh của con người. Làm cách mạng là một việc lớn nên
càng phải có sức mạnh. Người viết: “Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã
hội mới là một sự nghiệp vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một
cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và
đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn
thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang”(2). Theo đó, những cán bộ, chiến sĩ có
đạo đức cách mạng thì bất kể gặp khó khăn, gian khổ, thất bại đến đâu cũng không
sợ sệt, rụt rè, lùi bước. Khi Tổ quốc cần, nhân dân cần thì dù có phải hi sinh cả tính
mạng của mình cũng không hối tiếc. Có đạo đức cách mạng thì gặp thuận lợi và
thành công vẫn giữ vững tinh thần, chất phác khiêm tốn, “lo trước thiên hạ, vui sau
thiên hạ”, lo lắng hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ không vướng bận chuyện vinh
hoa ; không công thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hóa. Hồ Chí
Minh chỉ rõ "tuy năng lực và công việc của mỗi người khác nhau, người làm việc to,
người làm việc nhỏ; nhưng ai giữ được đạo đức đều là người cao thượng"(3).
Mặt khác, hoàn toàn có thể khẳng định rằng Hồ Chủ tịch không phải là người
theo thuyết chủ nghĩa xã hội đạo đức. Người không bao giờ đặt hy vọng vào "lòng 3 lOMoAR cPSD| 45568214
tốt" của bọn thực dân phong kiến cũng như của các giai cấp bóc lột để kêu gọi lòng
trắc ẩn và sự khoan dung. Người cũng không bao giờ nghĩ rằng chỉ cần mọi người
tu nhân tích đức là đất nước sẽ độc lập, dân tộc sẽ được tự do hạnh phúc. Phải bằng
cuộc đấu tranh bạo lực, trường kỳ của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của
cả dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, mới đạt được mục tiêu đó. Đạo
đức là một vũ khí sắc bén phục vụ cho cuộc đấu tranh đó, đúng như quan điểm của
Lênin: "Chúng ta nói rằng: đạo đức đó là những gì góp phần phá huỷ xã hội cũ của
bọn bóc lột và góp phần đoàn kết tất cả những người lao động chung quanh giai cấp
vô sản đang sáng tạo ra xã hội mới của những người cộng sản"(4).
Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, Đảng phải "là đạo đức, là văn minh", thì
mới hoàn thành được sứ mệnh lịch sử vẻ vang của mình. Người cũng thường nhắc
lại ý của Lênin Đảng Cộng sản phải tiêu biểu cho trí tuệ, danh dự, lương tâm của
dân tộc mình và của thời đại. Nếu xét đến cùng thì văn minh tức là trí tuệ, trong đó
chủ yếu là sự hiểu biết đúng đắn về chủ nghĩa Mác - Lênin, những tri thức hiện đại
của nhân loại, thực tiễn Việt Nam và thế giới, những quy luật phát triển của cách
mạng Việt Nam, những hiểu biết để đưa sự nghiệp cách mạng đến thắng lợi. Còn
đạo đức chính là những phẩm chất đòi hỏi con người cần phải có để tham gia vào
cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, để cống hiến được nhiều
nhất cho cuộc đấu tranh đó. Đạo đức là gốc, là nguồn, là nền tảng, bởi vì muốn làm
cách mạng thì trước hết con người phải có cái tâm trong sáng, cái đức cao đẹp đối
với giai cấp công nhân, nhân dân lao động, với cả dân tộc mình. Cái tâm, cái đức ấy
lại phải thể hiện trong các mối quan hệ xã hội hàng ngày với dân, với nước, với
đồng chí, đồng nghiệp, với mọi người chung quanh mình. Phải có tâm, có đức mới
giữ được chủ nghĩa Mác - Lênin và đưa được chủ nghĩa Mác - Lênin vào cuộc sống.
Hồ Chí Minh chính là tấm gương tiêu biểu trong việc vận dụng sáng tạo và phát
triển chủ nghĩa Mác - Lênin, phổ biến và đưa những lý luận vào thực tiễn cuộc sống.
Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất nước nhà, bằng sự
cố gắng học tập, rèn luyện nghiêm túc, kiên trì, đạo đức cách mạng đã giúp cho cán
bộ, đảng viên của Đảng luôn kiên định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, tuyệt đối trung
thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, vững vàng trong mọi thử thách, khi gặp
khó khăn gian khổ, thất bại vẫn không lùi bước; khi gặp thuận lợi thành công vẫn
giữ vững tinh thần khiêm tốn, không tự đắc, tự mãn, không kiêu ngạo, không kèn
cựa thiệt hơn; một lòng một dạ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Như Người
vẫn thường nói, đối với con người, sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa;
người cách mạng phải có đạo đức cách mạng mới hoàn thành được nhiệm vụ cách
mạng. Bởi lẽ, sự nghiệp giải phóng và giành độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là
rất to lớn, khó khăn và nặng nề; con đường đi đến độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
hội là con đường dài, không phải là một đại lộ thẳng tắp. Nó đòi hỏi sự phấn đấu
không ngừng của mỗi người trong xã hội. Để có thể trở thành một người cán bộ 4 lOMoAR cPSD| 45568214
cách mạng thì tiêu chuẩn tiên quyết đó chính là phẩm chất đạo đức, người cán bộ
phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện đạo đức mới có thể trở thành người cán bộ
chân chính, “mọi việc thành hay là bại, chủ chốt là do cán bộ có thấm nhuần đạo
đức cách mạng, hay là không”. Vì vậy, toàn Đảng, toàn dân, mỗi gia đình và mỗi
người trong xã hội ta cần phải coi việc chăm lo cái gốc, cái nguồn, cái nền tảng ấy
phải là công việc thường xuyên, liên tục.
b. Đức phải đi đôi với tài
Mặc dù coi đạo đức là gốc, chiếm vị trí hàng đầu trong thang giá trị nhân
cách người cách mạng nhưng Hồ Chí Minh luôn đặt đạo đức và tài năng trong mối
quan hệ biện chứng với nhau, tác động và quy định lẫn nhau. Bởi vì, nhờ có phẩm
chất và năng lực, đức và tài mà cán bộ, đảng viên hoàn thành nhiệm vụ, suốt đời tận
trung với nước, tận hiếu với dân, vì nhân dân phục vụ, quyết tâm đưa cách mạng
Việt Nam đi đến thắng lợi cuối cùng. Khẳng định mối quan hệ chặt chẽ giữa tài và
đức Hồ Chí Minh viết: "Có tài mà không có đức ví như một anh làm kinh tế tài
chính rất giỏi nhưng lại đi đến thụt két thì chẳng những không làm được gì ích lợi
cho xã hội mà còn có hại cho xã hội nữa. Nếu có đức mà không có tài ví như ông
Bụt không làm hại gì, nhưng cũng không lợi gì cho loài người"(5).
Thật vậy, một con người sinh ra và lớn lên không chỉ cần có tài mà còn cần
phải có đức. Hai yếu tố này cần phải song song bổ sung và hoàn thiện cho nhau.
Thiếu một trong hai thì con người đều không thể hoàn thiện được. Hai phẩm chất
“đức” và “tài” phải bổ sung cho nhau, tương trợ nhau giống như bầu trời phải có
bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc; một năm phải có bốn mùa: xuân, hạ, thu, đông.
Thiếu một phương không phải là trời và thiếu một mùa không phải là đất. Đức là
gốc, nhưng đức và tài, hồng và chuyên phải kết hợp, phẩm chất và năng lực phải đi
đôi, không thể có mặt này, thiếu mặt kia. nếu có tài mà không có đức, thì cũng
chẳng khác gì một anh làm kinh doanh giỏi, đem lại nhiều lãi, nhưng lãng phí, tham
ô, ăn cắp của công, thì như vậy chỉ có hại cho dân cho nước, còn sự nghiệp của bản
thân thì sớm muộn cũng đổ vỡ. Người thực sự có đức thì bao giờ cũng cố gắng học
tập, nâng cao trình độ, nâng cao năng lực, tài năng để hoàn thành mọi nhiệm vụ
được giao. Khi đã thấy sức không vươn lên được thì đối với ai có tài hơn mình,
mình sẵn sàng học tập, ủng hộ và nhường bước để họ vượt lên trước. Ý nghĩa "đức
là gốc" chính là ở chỗ đó.
Chính vì vậy, cùng với việc giáo dục nâng cao trình độ hiểu biết của cán bộ,
đảng viên và các tầng lớp nhân dân, Hồ Chí Minh đã thường xuyên quan tâm đến
việc giáo dục đạo đức cho mọi người. Tùy theo từng thời kỳ cách mạng, Người đề
ra những yêu cầu đạo đức sát hợp để mọi người phấn đấu rèn luyện nhằm hoàn 5 lOMoAR cPSD| 45568214
thành nhiệm vụ ngày càng nặng nề, khó khăn, phức tạp hơn, từ đó mà giành thắng
lợi càng to lớn hơn cho sự nghiệp cách mạng. 3.
Đấu tranh, rèn luyện đạo đức cách mạng
Đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, rèn luyện người cán bộ, đảng viên có đủ đức,
đủ tài vừa hồng và vừa chuyên, có tác phong làm việc khoa học, quần chúng, tránh
quan liêu, mệnh lệnh, cửa quyền, bè phái, địa phương chủ nghĩa, tránh tư túng, tham
lam, luôn có ý thức “nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”,
luôn vì Đảng vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi công việc là sự
quan tâm chu đáo, nhất quán trong mọi hoàn cảnh, mọi thời điểm lịch sử. Thời
chiến cũng như thời bình, nơi chiến trường hay tại hậu phương, trong học tập, lao
động sản xuất hay khi chiến đấu, Người luôn quan tâm, động viên và dìu dắt đội
ngũ cán bộ, đảng viên để họ thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm
chính, chí công vô tư. Theo Người, chừng nào chủ nghĩa cá nhân với những căn
bệnh thường mắc như cậy quyền và cậy thế, kiêu ngạo và xa hoa, quan liêu và coi
thường quần chúng, tự kiêu và không muốn học tập, không thực hiện tốt phê bình
và tự phê bình vẫn còn hiện hữu, thì chừng đó cán bộ, đảng viên sẽ không thể hết
lòng, hết sức phục vụ nhân dân, hoàn thành những trọng trách mà nhân dân tin tưởng giao phó.
Cả cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương mẫu mực, trong sáng
về sự phấn đấu hy sinh và rèn luyện đạo đức cách mạng. Trước lúc đi xa, trong Di
chúc để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta, những điều tâm huyết nhất, trăn trở nhất của
Hồ Chí Minh vẫn là phần dành nói về Đảng, về sự phấn đấu, tu dưỡng của người
cán bộ, đảng viên: “Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải
thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô
tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, người
đày tớ thật trung thành của nhân dân”(6).
Học tập và rèn luyện đạo đức cách mạng như mong ước của Người; sống,
chiến đấu, lao động và học tập theo tấm gương vĩ đại của Người, chúng ta càng
khôn nguôi nhớ lời Người dặn phải không ngừng cố gắng trau dồi đạo đức cách
mạng hằng ngày, bền bỉ trong mọi hoạt động thực tiễn, thực sự làm cho tổ chức
Đảng trong sạch vững mạnh, làm cho bộ máy Nhà nước kỷ cương, nghiêm minh,
làm cho mỗi cán bộ, Đảng viên, công chức, viên chức thật sự gương mẫu về đạo
đức cách mạng, đó là điều bảo đảm thành công cho sự lãnh đạo của Đảng và quản lý
của Nhà nước trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội trước yêu cầu đổi mới và hội nhập. 6 lOMoAR cPSD| 45568214 II.
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh để rèn luyện đạo đức cách mạng trong giai đoạn hiện nay
1. Đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên
a. Thực trạng đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên hiện nay
Dưới tác động của nhiều yếu tố: sự cám dỗ của lợi ích vật chất, mặt trái cơ
chế thị trường, hội nhập quốc tế, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, sự
kiểm tra, giám sát của tổ chức chưa chặt chẽ, việc tự rèn luyện kém… làm cho một
bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh
đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức,
lối sống với những biểu hiện khác nhau về phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá
nhân, ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ,
tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc…
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng chỉ rõ: “Tình trạng
suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán
bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi; có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn; một
số rất ít cán bộ, đảng viên bị phần tử xấu lợi dụng lôi kéo, kích động, xúi giục, mua
chuộc đã có tư tưởng, việc làm chống đối Đảng, Nhà nước”(7).
Suy thoái về đạo đức, lối sống không chỉ tác động đến sự ổn định, phát triển
của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh con
người, đất nước Việt Nam trên trường quốc tế. Vấn đề này là một trong những nhân
tố kìm hãm sự phát triển của xã hội và công cuộc đổi mới đất nước. Nguyên nhân
sâu xa, căn bản của hiện trạng này chính là do sự thiếu tu dưỡng, rèn luyện phẩm
chất đạo đức, sa vào chủ nghĩa cá nhân, bị cám dỗ bởi lợi ích vật chất, tiền tài, danh
vọng. Phần khác là sự nể nang, né tránh, thờ ơ, vô cảm, ngại va chạm, ngại đấu
tranh phê bình, ngăn chặn các biểu hiện suy thoái trong nhiều tổ chức đảng, nhất là
tình trạng thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh. Vì vậy, yêu cầu đặt ra
là cần phải có biện pháp quyết liệt, mạnh mẽ trong phòng, chống và ngăn chặn một
cách thực sự hiệu quả những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống trong cán bộ,
đảng viên. Đây là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, của toàn Đảng, toàn dân, tiên
phong là mặt trận công tác tư tưởng.
b. Tăng cường đấu tranh, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ
cán bộ, đảng viên
Nếu như pháp luật được Nhà nước ban hành với tác dụng điều chỉnh hành vi
của con người một cách bắt buộc thì đạo đức chỉ có thể hình thành trên cơ sở tự 7 lOMoAR cPSD| 45568214
giác, tự nguyện, dựa vào lương tâm của mỗi người và dư luận của quần chúng trong
xã hội. Do đó, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về rèn luyện đạo đức cách
mạng cho cán bộ, đảng viên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với công tác xây
dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên và công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện
nay. Chính vì vậy, việc rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên
càng cần được coi trọng hơn bao giờ hết, nhất là khi chúng ta đang bước vào cuộc
cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Để việc rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng
cho đội ngũ cán bộ, đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh có hiệu quả thiết thực,
cần chú trọng một số nội dung sau:
Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên về ý nghĩa,
vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc học tập, nghiên cứu, vận dụng sáng
tạo và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng; Thực hiện nghiêm
túc, có hiệu quả việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Trong đó, tập trung xây dựng đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên:
tuyệt đối trung thành, kiên định lý tưởng cách mạng, đặt lợi ích của Đảng, của đất
nước, dân tộc lên trên hết; hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân,
thật sự là công bộc của Nhân dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, kiên quyết
chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội. Mỗi cán bộ, đảng viên cần nhận thức rõ, đạo đức
cách mạng sẽ tạo cơ sở vững chắc để người cán bộ giữ vững phẩm cách của mình
trước mọi cám dỗ tầm thường, giúp người cán bộ hình thành và củng cố phương
pháp, tác phong làm việc khoa học, nâng cao chất lượng công việc đảm nhiệm.
Hai là, mỗi cán bộ, đảng viên cần không ngừng tu dưỡng, rèn luyện đạo đức,
thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự
chuyển hóa” trong nội bộ. Do đó, việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của mỗi cán bộ,
đảng viên vừa phải tích cực, thường xuyên, liên tục, đồng thời phải được gắn liền
với mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng và kết quả hoàn thành nhiệm vụ của mỗi
người trên cương vị, chức trách được giao.
Ba là, phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy đảng các cấp và người đứng
đầu trong việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng
viên. Cấp ủy đảng và người đứng đầu phải luôn quán triệt và thực hiện tốt việc tu
dưỡng, rèn luyện đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên ở mọi nơi, mọi lúc, mọi
công việc và trong các mối quan hệ. Đẩy mạnh tự phê bình và phê bình, thẳng thắn
chỉ rõ khuyết điểm, đề cao tinh thần “tự soi”, “tự sửa” trong mỗi cán bộ, đảng viên
và tổ chức đảng. Cấp trên làm gương cho cấp dưới, cán bộ làm gương cho chiến sĩ,
đảng viên làm gương trước quần chúng. 8 lOMoAR cPSD| 45568214
Như vậy, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có lập trường, quan điểm vững
vàng; luôn gương mẫu về phẩm chất đạo đức, lối sống, phát huy tinh thần trách
nhiệm, nâng cao năng lực công tác, phong cách lãnh đạo, sâu sát quần chúng, luôn
đặt lợi ích của tập thể, quốc gia, dân tộc lên trên lợi ích cá nhân là vô cùng cần thiết.
Chú trọng rèn luyện cho cán bộ tinh thần chủ động khắc phục mọi khó khăn, gian
khổ, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt
mọi nhiệm vụ được giao.
Bên cạnh đó, cần sớm xây dựng hệ thống chuẩn mực các mối quan hệ của
cán bộ, đảng viên với tổ chức đảng và với Nhân dân, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ
cách mạng trong tình hình mới để mỗi cán bộ, đảng viên lấy đó làm tiêu chí tự giác
phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện theo chuẩn mực đạo đức cách mạng. Hằng năm,
người đứng đầu và từng cán bộ, đảng viên có cam kết rèn luyện, giữ gìn phẩm chất
đạo đức, lối sống, không suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Các cấp ủy, tổ
chức đảng kiểm tra, giám sát việc thực hiện cam kết của cán bộ, đảng viên ở địa
phương, cơ quan, đơn vị.
Bốn là, chú trọng bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực toàn diện cho đội
ngũ cán bộ, đảng viên, giúp họ vươn lên chiếm lĩnh tri thức, làm chủ khoa học công
nghệ, vững vàng chuyên môn nghiệp vụ. Trong một xã hội vận động và biến đổi
nhanh chóng, đất nước hội nhập sâu rộng với thế giới đã và đang đặt ra yêu cầu, đòi
hỏi rất cao về năng lực, trình độ chuyên môn, phẩm chất, đạo đức, bản lĩnh chính trị
đối với mỗi người cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức. Do vậy, để tránh tụt
hậu, đáp ứng được yêu cầu của công việc, tiến tới có đủ năng lực làm việc được
trong môi trường quốc tế, mỗi người cần có tinh thần cầu thị, không ngừng cố gắng,
nỗ lực học tập, rèn luyện để tự hoàn thiện bản thân. Có như vậy, chúng ta mới xây
dựng được một đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập, góp phần đưa
đất nước phát triển nhanh và bền vững.
2. Liên hệ giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta đã kế thừa, vận
dụng linh hoạt, sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh để giáo dục đạo đức cách mạng cho
thanh niên, đáp ứng với đòi hỏi của tình hình cách mạng đặt ra ở mỗi giai đoạn, thời
kỳ khác nhau. Trong kháng chiến chống thực dân, đế quốc xâm lược, lớp lớp thanh
niên đã không quản ngại hy sinh xương máu và thậm chí là cả tính mạng của mình,
chiến đấu giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc cho Nhân dân; không ngại
khó khăn, vất vả trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa. Trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, cấp ủy đảng và lãnh đạo các cơ 9 lOMoAR cPSD| 45568214
quan, đơn vị, địa phương đã quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối về tăng cường
sự lãnh đạo của Đảng với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước; triển khai nhiều chương trình, dự án, như Dự án tuyển
chọn 600 trí thức trẻ ưu tú, có trình độ đại học tăng cường về làm Phó Chủ tịch Ủy
ban nhân dân xã; Đề án thí điểm tuyển chọn trí thức trẻ tình nguyện về các xã nghèo
tham gia phát triển nông thôn, miền núi… Qua đó, nhiều thanh niên đã trở thành
nguồn cán bộ có chất lượng; những doanh nhân trẻ thành đạt, những gương điển
hình tiên tiến trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội.
Tuy nhiên, việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên theo tư tưởng Hồ
Chí Minh vẫn còn một số hạn chế: một số cấp ủy và người đứng đầu cơ quan, đơn
vị, địa phương chưa thật sự chú trọng đến việc giáo dục đạo đức cách mạng cho
thanh niên; còn nặng về hình thức, chưa chú trọng đến nội dung, đi sâu vào những
vấn đề đặt ra cần tập trung giáo dục cho thanh niên, như: ý chí, khát vọng vươn lên
trong công việc, cuộc sống, tình yêu thương với quê hương, đất nước; kỹ năng sống;
hoạt động thực tiễn; khả năng chịu đựng những khó khăn, vất vả ở vùng sâu, vùng
xa, vùng biên giới của thanh niên vẫn chưa nhiều, chủ yếu chọn nơi sinh sống, làm
việc có nhiều thuận lợi, điều kiện về cơ sở vật chất, kinh tế; một số thanh niên thiếu
tu dưỡng phấn đấu rèn luyện, học tập, sống buông thả, thờ ơ, bàng quan với bản
thân, gia đình và xã hội; thậm chí có nhiều thanh niên vi phạm pháp luật.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, giáo dục, bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho
thanh niên cần được tiến hành toàn diện sâu sắc, nhưng phải có trọng tâm, trọng
điểm, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, vì đây là cội
nguồn đạo đức cách mạng của thanh niên. Người nhấn mạnh: “Trong việc giáo dục
và học tập phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ cách mạng xã
hội chủ nghĩa, văn hóa, kinh tế, lao động và sản xuất”(10). Học tập, nghiên cứu chủ
nghĩa Mác - Lênin giúp cho thanh niên sống có tình, có nghĩa hơn, biết hy sinh phấn
đấu cho lý tưởng, mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; có lòng
yêu nước, tinh thần đoàn kết; đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; không
ham địa vị công danh và phú quý, chớ kiêu ngạo và tự mãn… C.PHẦN KẾT LUẬN
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa hơn nửa thế kỷ, song tư tưởng và cuộc đời
hoạt động cách mạng đầy gian truân mà rất đỗi vĩ đại của Người vẫn mãi là một tấm
gương sáng cổ vũ các dân tộc yêu chuộng hòa bình, tự do, công lý trên thế giới tham
gia cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc, hòa bình và tiến bộ xã hội. Thực tiễn những
thành tựu đạt được trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo
vệ đất nước, nhất là trong hơn 30 năm đổi mới, hội nhập quốc tế sâu rộng của Việt
Nam đã chứng minh sự kiên định, nắm vững và vận dụng sáng tạo, đúng đắn chủ 10 lOMoAR cPSD| 45568214
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của Đảng ta trong thực tiễn, đáp ứng yêu
cầu phát triển bức thiết của cách mạng Việt Nam và phù hợp với quy luật phát triển
của thời đại là hoàn toàn đúng đắn.
Tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng con đường phát triển của dân tộc Việt Nam,
nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Ý nghĩa lịch sử và giá trị lý
luận, thực tiễn của tư tưởng đã vượt ra ngoài biên giới quốc gia và trở thành một
phần giá trị của văn hóa nhân loại. Việt Nam đang đẩy mạnh toàn diện sự nghiệp đổi
mới và hội nhập quốc tế trong bối cảnh thuận lợi và thách thức đan xen, nhất là khi
tình hình thế giới, khu vực và trong nước đang diễn biến khó lường cùng những khó
khăn, phức tạp trong đời sống xã hội. Thực tế, hệ thống quan điểm, tư tưởng Hồ Chí
Minh về mục tiêu, con đường, phương pháp đấu tranh cách mạng giải phóng dân
tộc, xây dựng chế độ xã hội mới ở Việt Nam là cơ sở cho đường lối, quan điểm của
Đảng Cộng sản Việt Nam trong hơn 90 năm xây dựng và phát triển; đồng thời,
những thành tựu đã đạt được về mọi mặt ở Việt Nam là không thể phủ nhận; không
chỉ phản ánh quy luật khách quan của sự nghiệp đấu tranh giải phóng trong thời đại
cách mạng vô sản mà còn phản ánh mối quan hệ khăng khít giữa mục tiêu giải
phóng dân tộc với giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Tư tưởng Hồ Chí
Minh mãi mãi trường tồn cùng dân tộc và thời đại vì đã thấm sâu vào quần chúng
nhân dân, được minh chứng qua thực tiễn cách mạng Việt Nam và ngày càng tỏa
sáng, in sâu trong trái tim, khối óc của hàng triệu triệu con người. Vì thế, việc tiếp
tục giương cao ngọn cờ tư tưởng Hồ Chí Minh; việc kiên định mục tiêu, con đường
phát triển độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của Đảng
Cộng sản Việt Nam không chỉ là yêu cầu tất yếu khách quan của Đảng, soi đường
cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân Việt Nam giành thắng lợi mà còn góp phần
giữ vững bản chất của một Đảng chân chính, cách mạng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO (1)
Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2002, t.5, tr.252 – 253 (2)
Hồ Chí Minh: Sđd, t.11, tr.601 (3)
Hồ Chí Minh: Sđd, t.9, tr.508 (4)
V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1978, t. 41, tr.367 (5)
Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2002, t.9, tr.283 (6)
Hồ Chí Minh: Sđd, t.15, tr.622 11 lOMoAR cPSD| 45568214 (7)
ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương
Đảng, Hà Nội, 2016, tr.185 (8)
Kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện CT/TW 05 của Bộ Chính trị
“Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” (9)
Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh thiếu nhi: Báo điện tử
Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021
(10) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2002, t.12, tr.647 12