Thông tin
Quiz

Phân tích mối quan giữa vật chất và ý thức - Triết học Mác Lenin| Đại học Kinh Tế Quốc Dân

Đại học Kinh tế Quốc dân với những kiến thức và thông tin bổ ích giúp các bạn định hướng và họp tập dễ dàng hơn. Mời bạn đọc đón xem. Chúc bạn ôn luyện thật tốt và đạt điểm cao trong kì thi sắp tới

Môn:

Triết học Mác - Lenin( LLNL 1105) 512 tài liệu

Trường:

Đại học Kinh Tế Quốc Dân 3 K tài liệu

Thông tin:

24 trang 12 tháng trước

Tác giả:

Hà Việt Anh

docx.com.vn

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Phân tích mối quan giữa vật chất và ý thức - Triết học Mác Lenin| Đại học Kinh Tế Quốc Dân

39 20 lượt tải Tải xuống

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

BÀI TẬP LỚN

Môn: Triết học Mác - Lênin

Đề tài:

Phân tích mối quan giữa vật chất và ý thức. Liên hệ với lối sống của

thanh niên hiện nay

Họ và tên sinh viên: Lê Khánh Linh

Mssv: 11227125

Lớp: Digital Marketing CLC 64D

Hà Nội – 2022

MỤC LỤ

MỞ ĐẦU..............................................................................................................1

NỘI DUNG...........................................................................................................2

Chương 1: Cơ sở lý luận mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức...2

1.1.Khái niệm vật chất...........................................................................................2

1.2. Khái niệm ý thức............................................................................................2

1.3. Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức...........................................2

1.3.1. Vật chất có vai trò quyết định ý thức..........................................................2

1.3.2. Ý thức tác động trở ại vật chất....................................................................3

1.4. Ý nghĩa phương pháp uận về mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý

thức........................................................................................................................5

Chương 2: Vận dụng mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức vào

lối sống của giới trẻ hiện nay..............................................................................6

2.1. Khái niệm lối sống.........................................................................................6

2.2. Thực trạng lối sống của thanh niên hiện nay dưới góc nhìn của mối quan hệ

giữa vật chất và ý thức...........................................................................................7

2.2.1. Những điểm tích cực...................................................................................7

2.2.2. Những điểm tiêu cực.................................................................................11

2.3. Những nhân tố tác động đến lối sống của thanh niên hiện nay dưới góc nhìn

mối quan hệ giữa vật chất và ý thức....................................................................13

2.4. Giải pháp khắc phục những tiêu cực và phát huy tính tích cực trong lối sống

của thanh niên hiện nay.......................................................................................16

2.4.1. Giải pháp từ chính sách giáo dục của Đảng và Nhà nước.........................16

2.4.2. Giải pháp từ bản thân thanh niên...............................................................17

KẾT LUẬN........................................................................................................20

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................21

MỞ ĐẦU

Vấn đề cơ bản của triết học, đặc biệt là triết học hiện đại là vấn đề giữa tư i i i i i i i i i i i i i i i i i i

iduy i i i i i i i i i i i i i i i i i i ivà tồn tại và thực chất là mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Lịch sử của

itriết i i i i i i i i i i i i i i i ihọc từ trước đến nay luôn là lịch sử đấu tranh không ngừng nghỉ của các

itrường i i i i i i i i i i i i i iphái triết học, đấu tranh của các hệ tư tưởng, các khuynh hướng khác

inhau i i i i i i i i i i i i i i i itrong việc giải quyết vấn đề cơ bản của triết học. Mỗi chủ nghĩa lại cho

irằng i i i i i i i i i i i i i i i i imối quan hệ giữa vật chất và ý thức khác nhau. Vậy trong triết học Mác –

iLê i inin, mối i quan i hệ i giữa i vật i chất i và i ý i thức i liên i hệ i bản i thân i như ithế inào ivới

imỗi i i i i i i i i i i i i i i i ingười. Thế giới xung quanh ta có vô vàn sự vật và hiện tượng phong phú

ivà i i i i i i i i i i i i i i i i iđa dạng. Nhưng dù phong phú và đa dạng đến đâu thì cũng quy về hai lĩnh

ivực: i i i i i i i i i i i i i i i i ivật chất và ý thức. Có rất nhiều quan điểm triết học xoay quanh vấn đế về

imối i i i i i i i i i i i i i i i i iquan hệ giữa vật chất và ý thức, nhưng chỉ có quan điểm triết học Mác -

iLênin i i i i i i i i i i i i i i i i i i i ilà đúng và đầy đủ đó là: vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau. Vật

ichất i i i i i i i i i i i i i i i i i iquyết định sự ra đời của ý thức, đồng thời ý thức tác động trở lại vật chất.

iVới i i i i i i i i i i i i i i i i ivị trí là một thanh niên, em nhận thức được việc hiểu rõ được mối quan hệ

igiữa i i i i i i i i i i i i i i i i i ivật chất và ý thức có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống, học tập và

irèn i i i i i i i i i i i i i i i iluyện của bản thân. Mà một vấn đề được đề cập rất nhiều trong thời gian

igần i i i i i i i i i iđây đó là lối sống của thanh niên hiện nay. Với mong muốn tìm hiểu cơ sở

lý luận về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, từ đó vận dụng để có để liên hệ

vào bản thân, xây dựng cho mình một lối sống đẹp, có ý nghĩa, em xin chọn đề

tài: “Phân tích mối quan giữa vật chất và ý thức. Liên hệ với lối sống của thanh

niên hiện nay”, làm chủ đề tìm hiểu cho bài tiểu luận của mình.

NỘI DUNG

Chương 1: Cơ sở lý luận mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức

1.1.Khái niệm vật chất

Lê- Nin đã đưa ra một định nghĩa toàn diện sâu sắc và khoa học về phạm

trù vật chất “Vật chất à một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan

được đem ại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép ại,

chụp ại, phản ánh và tồn tại không ệ thuộc vào cảm giác ”. Từ

iđịnh inghĩa icủa

iLê i i i i i i i i i i i i i i i i iNin đã khẳng định vật chất là thực tại khách quan vào bộ não của con người

ithông i i i i i i i i i i i i i i i i iqua tri giác và cảm giác. Thật vậy vật chất là nguồn gốc của ý thức và

iquyết i i i i i iđịnh nội dung của ý thức.

1.2. Khái niệm ý thức

Ý thức theo định nghĩa của là một được i i i i i itriết học Mác Lênin i i i- i i i iphạm trù i i

iquyết i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i iđịnh với phạm trù vật chất, theo đó ý thức là sự phản ánh thế giới vật

ichất i i i i i i i i i i i i i i i i i ikhách quan vào bộ óc con người và có sự cải biến và sáng tạo. Ý thức có

imối i i i i i iquan biện chứng với vật chất.

1.3. Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức

Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là lvấn đề cơ bản của mọi triết học i i i i i i i i i i i i i i i i i

iđặc i i i i i i i i i i i i i i i i ibiệt là triết học hiện đại mối quan hệ biện chứng mà trong đó vật chất có

itrước, i i i i i i i i i i i i i i i i iý thức có sau, vật chất là nguồn gốc của ý thức và quyết định ý thức

inhưng i i i i i i i i i i i i i i i ikhông thụ động mà có thể tác động trở lại vật chất qua hoạt động của

icon ingười.

1.3.1. Vật chất có vai trò quyết định ý thức

Do tồn tại khách quan nên vật chất là cái có trước và mang tính thứ nhất. i i i i i i i i i i i i i i i i

iÝ i i i i i i i i i i i i i i i i i i ithức là sự phản ánh lại của vật chất nên là cái có sau và mang tính thứ hai.

iNếu i i i i i i i i i i i i i i i i i ikhông có vật chất trong tự nhiên và vật chất trong xã hội thì sẽ không có ý

ithức i i i i i i i i i i i i i i i i inên ý thức là thuộc tính, là sản phẩm cuẩ vật chất, chịu sự chi phối, quyết

1 V. I. Lênin: Toàn t p, Nxb. Tiêến b , Mátxc va, 1980, t.18, tr. 151.ậ ộ ơ

iđịnh i i i i i i i i i i i i i i icủa vật chất. Bên cạnh đó, ý thức có tính sáng tạo, năng động nhưng

inhững i i i i i i i i i i i i i i i i iđiều này có cơ sở từ vật chất và tuân theo những quy luật của vật chất.

Vật chất quy định nội dung và hình thức biểu hiệu của ý thức. Điều này i i i i i i i i i i i i i i i

icó i i i i i i i i i i i i i i i i iý nghĩa là ý thức mang những thông tin về đối tượng vật chất cụ thể. Những

ithông i i i i i i i i i i i i i i i itin này có thể đúng hoặc sai, đủ hoặc thiếu, sự biểu hiện khác nhau đều

ido i i i i i i i i i i i imức độ tác động của vật chất lên bộ óc con người.

Thứ nhất, phải có bộ óc của con người phát triển ở trình độ cao thì mới i i i i i i i i i i i i i i i i

icó i i i i i i i i i i i i i i i i i i isự ra đời của ý thức. Phải có thể giới xung quanh là tự nhiên và xã hội bên

ingoài i i i i i i i i i i i i i i i i icon người mới tạo ra được ý thức, hay nói cách khác ý thức là sự tương

itác i i i i i i i i i i igiữa bộ não con người và thế giới khách quan. Ta cứ thử giả dụ, nếu một i i i i i i

ingười i i i i i i i i i i i i i i i i inào đó sinh ra mà bộ não không hoạt động được hay không có bộ não thì

ikhông i i i i i i i i i i i i i i ithể có ý thức được. Cũng như câu chuyện cậu bé sống trong rừng cùng

ibầy i i i i i i i i i i i i i i i i isói không được tiếp xúc với xã hội loài người thì hành động của cậu ta sau

ikhi i i i i i i i i i i i i i i i i itrở về xã hội cũng chỉ giống như những con sói. Tức là hoàn toàn không có

iý i ithức.

i i i i i i i i i i i i i i i i iThứ hai, là phải có lao động và ngôn ngữ đây chính là nguồn gốc xã hội

icủa i i i i i i i i i i i i i i i iý thức. Nhờ có lao động mà các giác quan của con người phát triển phản

iánh i i i i i i i i i i i i i i i i itinh tế hơn đối với hiện thực... ngôn ngữ là cần nối để trao đổi kinh nghiệm

itình i i i i i i i i i i i i i i i icảm, hay là phương tiện thể hiện ý thức. Ở đây ta cũng nhận thấy rằng

inguồn i i i i i i i i i i i i i i i i i igốc của xã hội có ý nghĩa quyết định hơn cho sự ra đời của ý thức. Vật

ichất i i i i i i i i i i i i i i i i i i ilà tiền đề cho sự tồn tại và phát triển của ý thức nên khi vật chất thay đổi

ithì i i i i i i i i iý thức cũng phải thay đổi theo.

1.3.2. Ý thức tác động trở ại vật chất

Mặc dù vật chất sinh ra ý thức nhưng ý thức không thụ động mà sẽ tác i i i i i i i i i i i i i i i i

iđộng i i i i i i i i i i i i i i i itrở lại cật chất thông qua các hoạt động thực tiễn của con người. Ý thức

isau i i i i i i i i i i i i i i i i i i ikhi sinh ra sẽ không bị vật chất gò bó mà có thể tác động làm thay đổi vật

ichất. iVai trò của ý thức đối với vật chất thể hiện ở vai trò của con người đối với i i i i i i i i i i i i i i i i i i

ikhách i i i i i i i i i i i i i i i iquan. Qua hoạt động của con người, ý thức có thể thay đổi, cải tạo hiện

ithực i i i i i i i i i i i i i i ikhách quan theo nhu cầu phát triển của con người. Và mức độ tác động

iphụ i i i i i i i i i i i i i i i ithuộc vào nhiều yếu tố như nhu cầu, ý chí, điều kiện, môi trường… và nếu

iđược i i i i i i i i i i i i i i i i i itổ chức tốt thì ý thức có khả năng tác động lớn đến vật chất. Ý thức không

ithể i i i i i i i i i i i i i i i ithoát ly hiện thực khách quan, sức mạnh của ý thức được chứng tỏ qua việc

inhận i i i i i i i i i i i i i i i ithức hiện thực khách quan và từ đó xây dựng kế hoạch, xác định mục tiêu

iý i i i i i i i i i i i i i i i ichí để hoạt động của con người có thể tác động trở lại vật chất. Việc tác động i i

itích i i i i i i i i i i i i i i i i icực lên vật chất thì xã hội sẽ ngày càng phát triển và ngược lại, nếu nhận

itức i i i i i i i i ikhông dùng, ý thức sẽ kìm hãm lịch sử.

Ý thức là sự phản ánh sáng tạo thế giới khách quan vào trong bộ não con i i i i i i i i i i i i i i i i

ingười i i i i i i i i i i i i i i i ithông qua lao động mà ngôn ngữ. Nó là toàn bộ hoạt động tinh thần của

icon i i i i i i i i i i i i i ingười như: Tình cảm yêu thương, tâm trạng, cảm súc, ý trí, tập quán,

itruyền i i i i i i i i i i i i ithống, thói quen quan điểm, tư tưởng, lý luận, đường lối, chính sách,

imục i i i i i i i i i i i i i iđích, kế hoạch, biện pháp, phương hướng. Các yếu tố tinh thần trên đều

itác i i i i i i i i i i i i i i i iđộng trở lại vật chất cách mạng mẽ. Ví dụ, Nếu tâm trạng của người công

inhân i i i i i i i i i i i i i i imà không tốt thì làm giảm năng suất của một dây chuyền sản xuất trong

inhà imáy. Nếu không có đường lối cách mạng đúng đắn của đảng ta thì dân tộc i i i i i i i i i i i i i i i

ita i i i i icũng không thể giảng thắng lơị trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và i i i i i i i i i

iMĩ i i i i i i i i i i i i i i i i i icũng như Lê - Nin đã nói “ Không có lý luận cách mạng thì cũng không thể

icó i i i i iphong trào cách mạng”.

Như vậy ý thức không hoàn toàn phụ thuộc vào vật chất i i i i i i i i i i i imà ý thức có i i i

itính i i i i i i i i i i i i i i i i i iđộc lập tương đối vì nó có tính năng động cao nên ý thức có thể tác động

itrở i i i i i i i i i i i i i i ilại. Vật chất góp phần cải biến thế giới khách quan thông qua hoạt động

ithực i i i i i i i i i i i i i i itiễn của con người. Ý thức phản ánh đúng hiện thực khách quan có tác

idụng i i i i i i i i i i i i i i i ithấy đẩy hoạt động thực tiễn của con người trong quá trình cải tạo thế giới

ivật i i i i i i i i i i ichất. Khi phản ánh đúng hiện thực khách quan thì chúng ta hiểu bản chất i i i i

iquy i i i i i i i i i i i i i iluật vận động của các sự vật hiện tượng trong thế giới quan.

VD1. Hiểu tính chất vật lý của thép là nóng chảy ở hơn 10000 thì con i i i i i i i i i i i i i iC i i

ingười i i i i i i i i i i i i i i i i itạo ra các nhà máy gang thép để sản xuất cách loại thép với đủ các kích

icỡ i i i i i i i i i i i ichủng loại, chứ không phải bằng phương pháp thủ công xa xưa. VD2. Từ i i

inhận i i i i i i i i i i i i i i i i i ithức đúng về thực tại nền kinh tế của đất nước. Tư sản đại hội VI, đảng ta

ichuyển i i i i i i i i i i i i i i i i inền kinh tế từ trị cung, tự cấp quan liêu sang nền kinh tế thị trường, nhờ

iđó i i i i i i i i i i i i i i i i imà sau gần 20 năm đất mới bộ mặt đất nước ta đã thay đổi hẳn.

Ý thức phản ánh không đúng hiện thực khách quan có thể kìm hãm hoạt i i i i i i i i i i i i i i

iđộng i ithực tiễn của con người trong quá trình cải tạo thế giới quan. VD. Nhà i i i i i i i i i i i i i

imáy i i i i i i i i i i i i i i i i isử lý rác thải của Đồng Tháp là một ví dụ điển hình, từ việc không khảo

isát i i i i i i i i i i i i i i i i i ithực tế khách quan hay đúng hơn nhận thức về việc sử lý rác vô cơ và rác

ihữu i i i i i i i i i i i i i i i i i icơ là chưa đầy đủ vì vậy 5 khi vừa mới khai trương nhà máy này đã không

isử i i i i i i i i i i i i i i i i ilý nổi và cho đến nay nó chỉ là một đống phế liệu cần được thanh lý.

1.4. Ý nghĩa phương pháp uận về mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và

ý thức

Thứ nhất, mọi hoạt động đều phải xuất phát từ quy luật khách quan i i i i i i i i i i i i i

Trong hoạt động nhận thức và thực tiễn con người phải tôn trọng khách i i i i i i i i i i i i i

iquan, i i iđồng thời phải phát huy tính năng động chủ quan của mình; Tôn trọng i i i i i i i i i i i

ikhách i i i i i i i i i i i i i i i iquan là tôn trọng tính khách quan của vật chất, tôn trọng các quy luật tự

inhiên i i i i i i i i i i i i i i ivà xã hội…Phải xuất phát từ thực tế khách quan, lấy thực tế khách quan

ilàm i i i i i i i i i i i i i i icăn cứ cho mọi hoạt động nhận thức và thực tiễn của mình; Không được

ilấy i i i i i i i i i i i i i i iý muốn chủ quan của mình làm chính sách, không được lấy tình cảm làm

iđiểm i i i i i i i i i ixuất phát cho chiến lược và sách lược cách mạng.

Thứ hai, phát huy tính năng động, tích cực của ý thức i i i i i i i i i i i

Để xã hội ngày càng phát triển thì phải phát huy tối đa vai trò tích cực i i i i i i i i i i i i i i i i

icủa i i i i i i i i i i i i i i i iý thức, vai trò tích cực của nhân tố con người, nhận thức đúng quy luật

ikhách i i i i i i i i i i i i i i iquan. Phải biết dựa trên quy luật khách quan để xác định mục tiêu, kế

ihoạch; i i i i i i i i i i i i i i i ibiết tìm ra và vận dụng các phương pháp tổ chức hoạt động hiệu quả để

iđạt i i i i i i i i i i i i i i i i iđược mục tiêu để ra một cách tối ưu. Phải khắc phục bệnh chủ quan duy ý

ichí i i i i i i i i i i i i i i i i i i i(chỉ xuất phát từ ý muốn chủ quan, nếu lấy ý chí áp đặt cho thực tế, lấy ảo

itưởng i i i i i i i i i i i i i i i i ithay cho hiện thực); bệnh bảo thủ trì trệ, thái độ tiêu cực, thụ động, ỷ lại

ingồi i i i i i i i i i i ichờ…; đặc biệt là trong quá trình đổi mới hiện nay.

Chương 2: Vận dụng mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức vào

lối sống của giới trẻ hiện nay

2.1. Khái niệm lối sống

Lối sống là khái niệm chỉ phương thức sống của những con người hiện

thực, nghĩa là nó luôn gắn liền với những chủ thể nhất định và chịu sự quy định

của các điều kiện chủ quan, khách quan của chủ thể . Mặt

ikhách iquan icủa ilối

isống i i i i i i i i i i i i i i ilà điều kiện sống của con người, trong đó bao gồm những đặc điểm của

imột i i i i i i i i i i i i i i i i i ihình thái kinh tế - xã hội nhất định mà cốt lõi là phương thức sản xuất.

Mặt chủ quan của lối sống là ý thức của con người trong sự lựa chọn cho i i i i i i i i i i i i i i i i

imình i i i i i i i i i i i i i i i i imột lối sống, dựa trên cơ sở một lẽ sống, một thái độ sống cụ thể, những

imục i i i i i i i i i i i i i i i itiêu mà con người đặt ra. Mặt chủ quan này phụ thuộc rất nhiều vào nền

ivăn i i i i i i i i i i i i i i i i ihóa, vào thế giới quan, lí tưởng sống mà cá nhân tiếp thu được. Nó làm cho

ilối i i i i i i i i i i i i i i i i isống trở thành tự giác, vươn đến các giá trị, làm nên ý nghĩa của cuộc sống.

iChính i i i i i i i i i i i i i i i imặt chủ quan này đã góp phần làm cho lối sống của các cá nhân, các

itầng i i i i i i i i i i i i i i ilớp, các giai cấp... có sự khác nhau dẫu trong cùng một phương thức sản

ixuất i i i i i i i i i i i i i i i ivà cùng những điều kiện sống. Vì thế, lối sống của các cá nhân trong xã

ihội i i i i i i i i i i i ivô cùng phong phú, đa dạng, nhiều sắc thái khác nhau.

Từ mặt khách quan và chủ quan nói trên, có thể khái quát rằng: lối sống i i i i i i i i i i i i i i i

ilà i i i i i i i i i i i i i i i i inhững dạng hoạt động xã hội đã ổn định, đã trở thành nếp cảm, nếp nghĩ, nếp

ilao i i i i i i i i i i i i i i i i i iđộng, công tác và sinh hoạt theo một bảng giá trị xã hội nhất định và có tính

ingười i i i i i i i i i i i i i i i icủa những cá nhân - thành viên tích cực của xã hội, biết đau khổ, cảm

igiác, i i i i i i i i i i i i i i isuy nghĩ và hành động như những con người trong sự thống nhất của các

iđiều i i i i i i i i i i i i i i i i ikiện của một hình thái kinh tế xã hội nhất định; là sự tổng hòa những tính

ichất i i i i i i i i i i i i i i i i i icơ bản của các mối quan hệ vật chất và tinh thần, cá nhân và xã hội, dân

itộc i i ivà quốc tế.

2 Lê Thị Hoài - Trường Đại học Hồng Đức, Các yếu tố tác động đến lối sống thanh niên và một số giải pháp

giáo dục lối sống cho thanh niên Việt Nam hiện nay, Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 7/2019, tr.272.

2.2. Thực trạng lối sống của thanh niên hiện nay dưới góc nhìn của mối

quan hệ giữa vật chất và ý thức.

Thanh niên là một bộ phận phức hợp của một quốc gia, dân tộc bao gồm i i i i i i i i i i i i i i i

imọi i i i i i i i i i i i i i i i icá thể trong độ tuổi từ 15-32. Thanh niên là một lực lượng xã hội được

igiao i i i i i i i i i i i i i i i iphó những trọng trách nặng nề, thậm chí họ còn phải gánh trên vai cả sinh

imạng i i i i i i i i i i i i i icủa một quốc, gia dân tộc. Đối với nước ta, từ xưa đến nay, thanh niên i i

iluôn i i i i i i i i i i i i i i ilà lực lượng xung kích, cách mạng, đi đầu đột phá trong những nhiệm vụ

imang i i i i i i i i i i i i i i i i itính bước ngoặt của lịch sử. Vị trí, vai trò của thanh niên đối với xã hội

iđược i i i i i i i i i i i i iquyết định bởi chính những đặc điểm riêng có của thanh niên. Nét tiêu i

ibiểu i i i i i i i i i i i i i i i ichung nhất của thanh niên chính là tuổi trẻ, đây là giai đoạn mỗi con người

iđang i i i i i i i i i i i i i i ichuẩn bị hành trang cho toàn bộ cuộc đời mình từ học vấn, nghề nghiệp,

ithử i i i i i i i i i i i i i i i inghiệm và lựa chọn văn hóa, kinh nghiệm, lối sống trên cơ sở định hình dần

ihệ i i i i i i i i i i i i i i i igiá trị riêng. Thanh niên cũng là người có đủ năng lực nhận thức và giải

iquyết i i i i i i i inhững vấn đề mà cuộc sống đặt ra.

Có thể nói thế hệ thanh thiếu niên hôm nay là một thế hệ chú trọng về vật i i i i i i i i i i i i i i i i i

ichất i i i i i i i inhiều nhất trong lịch sử nhân loại. Trong ba thập niên qua, những sự tiến i i i i i i i

ibộ i i i i i i i i i i i i i i i iphi thường về kỹ thuật trong nhiều lĩnh vực, và việc áp dụng kỹ thuật vào

icác i i i i i i i i i i i i i i i icông nghệ đã làm cho đời sống của thanh thiếu niên có nhiều biến đổi theo

icả i i i i i i ichiều hướng tích cực và tiêu cực.

2.2.1. Những điểm tích cực

Trong thời đại ngày nay, với sự vận động và phát triển không ngừng của i i i i i i i i i i i i i i

ithời i i i i i i i i i i i i i iđại đã tác động tích cực rất nhiều đến lối sống của thanh niên.

- Về iquan điểm và giá trị sống: i i i i i

Trong môi trường phát triển và hiện đại như ngày nay, những quan niệm i i i i i i i i i i i i i

isống i i i i i i i i i i i i i i i icủa giới trẻ cũng có nhiều thay đổi. Với một cuộc sống đầy đủ, ấm no

ihiện i i i i i i i i i i i i i i i i itại, đa số lớp trẻ hiện nay có một phong cách, lối sống cao đẹp: Trước

iđây, do cuộc sống vật chất ở nước ta còn nhiều khó khăn, vì vậy điều kiện học i i i i i i i i i i i i i i i i i

itập i i i i i i i i i i i i i i i i i icủa giới trẻ rất hạn chế. Có những bạn trẻ vì thiếu thốn vật chất và phải nghỉ

ihọc i i i i i i i i i i i i i i i itừ rất sớm để lao động phục gia đình. Thế nhưng, ngày nay khi cuộc sống

iđã i iđủ đầy, cùng với đó là các chính sách ưu tiên phát triển thế hệ trẻ mà thế hệ i i i i i i i i i i i i i i i i i

ithanh i i i i i i i i i i i i i i i i iniên đã có những bước tiến bộ rõ rệt. Với thời đại công nghệ 4.0, việc

ihọc i i i i i i i i i i i i i i i i i itập và lãnh hội kiến thức của giới trẻ ngày càng dễ dàng, các bạn có thể học

iqua i i i i i i i i i i i i i i i inhiều hình thức và phương tiễn truyền tải khác nhau từ đó việc tự học hỏi

icủa i i i i i i i i i i i i i i i i igiới trẻ rất thuận lơi. Hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và toàn diện đã

itạo i i i i i i i i i i i i i i i i i ira những cơ hội để cho mọi công dân có thể mở rộng sự giao lưu và tìm

ikiếm i i i i i i i i i i i i i i i icơ hội phát triển. Đối với thanh niên thì điều này càng trở nên quan trọng

ihơn i i i i i i i i i i i i i i ibởi tuổi trẻ luôn năng động, sáng tạo, nhiệt huyết, nhanh nhạy nên có nhiều

ihơn i i i i i i i i i i i i i i i i i icác cơ hội để giao lưu, học tập. Vì vậy nếu biết cách tận dụng thì tri thức

icủa i i i i i i i i i i i ithế hệ trẻ ngày nay sẽ phát huy rất mạnh mẽ.

Trước những thuận lợi đó, thanh niên hiện nay sống có lí tưởng, ứng xử i i i i i i i i i i i i i i

icó i i i i i i i i i i i i i i ivăn hoá, năng động, sáng tạo… biểu hiện trong học tập, lao động, xây dựng

ivà i i i i i i i i i i i i i i i i ibảo vệ Tổ quốc, và trong đời. Họ chăm chỉ tu dưỡng đạo đức, chăm chỉ học

itập, i i i i i i i i i i i i i i i i i icó mục đích sống rõ ràng và biết cố gắng, nỗ lực hết mình vì lý tưởng sống

itốt i i iđẹp. Vì vậy, ngoài việc học rất nhiều bạn trẻ có những hành động tốt đẹp và i i i i i i i i i i i i i i

ithiết i i i i i i i i i i i i i i ithức như tham gia các hoạt động thiện nguyện Mùa hè Xanh giúp đỡ các

isinh i i i i i i iviên, học sinh và phụ huynh, tham gia hiến máu nhân đạo, tham gia lao i i i i i i i i

iđộng i i i i i i i i i i i i i i i icông ích giúp đỡ người già neo đơn, trẻ em mồ côi, bệnh nhân có những

ihoàn i i i i i i i i i i i i i i i icảnh đặc biệt khó khăn. Luôn học hỏi, sáng tạo, cư xử văn văn trong cuộc

isống, i i i i i i i i i i iluôn thân hiện và giúp đỡ những người nước ngoài.

Với những quan niệm và giá trị sống có nhiều thay đổi tích cực cho nên i i i i i i i i i i i i i i i

inhững i i i i i i i i i i i i i i i ivấn đề như ứng xử với bạn bè, tình yêu, và nghề nghiệp cũng biến đổi

itheo i i i ichiều hướng tích cực.

- Về iứng xử bạn bè: i i i

Tình bạn từ xưa đến nay luôn được dân tộc ta coi trọng, nó là tình cảm i i i i i i i i i i i i i i i i

iquý i i ibáu, đáng quý của mỗi con người, chính vì thế, tình bạn là thứ mà đáng i i i i i i i i i i i i i

ichân i i i i i i i i i i i i i i i i itrọng, ngợi khen, ứng xử giữa bạn bè biểu hiện lầ sự giúp đỡ, san sẻ, niềm

ivui i i i i i i i i i i i i i i i inỗi buồn cùng với nhau, sẵn sàng đến bên nhau khi gặp khó khăn. Khi cuộc

isống i i i i i i i i i i i i i i i i iđã đủ đầy về vật chất, những người bạn thực sự là người đến với chúng ta

ikhông i i i i i i i i i i i i i i i iphải vì vật chất tiền tài, là người có nhiều đặc điểm chung với mình, là

ingười i i i i i i i i i i i iluôn mang đến cho chúng ta những điều tốt đẹp nhất. Trong cuộc sống i i

ingày inay, thanh niên có đặc điểm luôn hết mình vì bạn bè, luôn sẵn lòng đến i i i i i i i i i i i i i i i

ivới i i i i i i i i i i i i i i i i ibạn bè khi họ gặp khó khăn, khổ cực, tình bạn đó thật đáng quý, đáng chân

itrọng, i i ichính vì vậy, mỗi chúng ta cần phải luôn xác định cho mình những người i i i i i i i i i i i i

ibạn i i i i i i i i i i i i i i i i ithực sự, rồi chân quý những tình cảm đáng quý đó. Họ hỗ trợ nhau về học

itập, i i i i i i i i i i i i i i i i iđời sống, chẳng hạn có thể kể đến trong một lớp học, khi có một thành viên

igặp i i i i i i i i i i i i i i i i inhững khó khăn, các bạn trẻ sẵn sàng cùng nhau đứng ra giúp đỡ và hỗ trợ

ibạn i i i i i i i i i i i i i i i i i ivề cả vật chất và tinh thần. Tình bạn là cơ sở trong cuộc sống, không ai có

ithể i i i i i i i i i i i i i i isống mà không có tình bạn, tình bạn là chân quý của mọi tình cảm.

- Về itình yêu: i

Trong môi trường giáo dục, thanh niên được hưởng những điều kiện tuyệt i i i i i i i i i i i i

ivời i i i i i i i i i i i i i i i i inhất để phát triển bản thân, thể chất phát triển cùng với đó tâm sinh lí cũng

iphát i i i i i i i i i i i i i itriển, Thanh niên cũng có những tình cảm trên mức tình bạn dành cho

ingười i i i i i i i i i i i i i i ibạn của mình cũng là điều bình thường. Đó là những mối tình đẹp, giúp

iđỡ i i i i i i i i i i i i i i i inhau học tập, cùng nhau cố gắng, là nguồn động viên, giúp đỡ nhau học tập,

iđời i i isống mỗi ngày. Qua một số nghiên cứu gần đây cho thấy quan điểm về tình i i i i i i i i i i i i i

iyêu i i i i i i i i i i i i i i i icủa thanh niên hiện nay cởi mở hơn, hiện đại hơn. Quá trình phát triển kinh

itế i i i i i i i i i i i i i i i i– xã hội trong bối cảnh hội nhập có những tác động không nhỏ đến quan

iđiểm i i i i i i i i i i i i i i i icủa giới trẻ về tình yêu, tình yêu đồng giới,..Có thể thấy tự do yêu đương

ilà i i i i i i i i i i i i i i i i ixu hướng mà giới trẻ lựa chọn, việc tự tìm hiểu, yêu thương và đi đến hôn

inhân i i i i i i i i i ivẫn là cách thức, con đường mà giới trẻ muốn có i ihạnh phúc của chính i i i

imình, i i i i i i i i i i i ichứ không phải vì mong muốn của một ai khác. Hiện nay, việc lựa chọn i i i

ibạn i i i i i i i i i i i i i i i i iđời của thanh niên được thể hiện ở ba đặc điểm đó là đồng điệu tâm hồn,

itrưởng i i i i i i i i i i i i i i i ithành, có chí tiến thủ và biết quan tâm, chăm sóc. Đây đều là những giá

itrị i i i i i i i i i i i i i i i i i icốt lõi, là cơ sở vững chắc cho một mối quan hệ lâu bền cũng là biểu hiện

icủa i i i i i i i i i i i i i i i imột tình yêu chân chính. Xu hướng yêu của các bạn trẻ đang trở nên thực

itế i i i i i i i i i i i i i i i ihơn, thoát ra khỏi câu chuyện cổ tích “một túp lều tranh, hai trái tim vàng”.

iMột i i i i i i i i i i i i i i i imặt các bạn mong muốn tình yêu cần được xây dựng trên nền tảng là tình

icảm i i i i i i i i i i i i i i i ichân thật, mặt khác vẫn ý thức được rằng, trong thực tế cuộc sống, nếu chỉ

iyêu i i i i i i i i i ithôi mà không phấn đấu đi lên là không đủ.

- Về inghề nghiệp: i

Cùng với đà đi lên i i i i icủa xã hội là sự ra đời i i i i i i icủa nhiều ngành nghề khác i i i i

inhau. i i i i i i i i i i i i i i i iĐặc biệt những ngành nghề này có sự hấp dẫn rất lớn đối với giới trẻ.

iGiới i itrẻ Việt Nam giờ đây có rất nhiều cơ hội để giao lưu, học hỏi và tiếp cận i i i i i i i i i i i i i i i i

ivới i i i i i i i i i i i i i i inhiều ngành nghề khác nhau. Họ sẵn sàng thay đổi bản thân bằng cách bổ

isung i i i i i i i i i i i i i i i i ithêm các kỹ năng mềm, kỹ năng vi tính, kỹ năng ngoại ngữ để có thể chạy

ikịp i i i i i i i i i i i i i i i i itheo sự thay đổi nhanh chóng của thời đại. Họ bỏ qua các tư tưởng lạc hậu

ilà i i i i i i i i i i i i i i i i“Đại học là con đường duy nhất đưa bạn trẻ đến với thành công”. Chính sự

itiếp i i i i i i i i i i i i i i i i i icận này đã tạo nền tảng giúp cho các bạn trẻ có thể đưa ra những tiêu chí

icho i i i i i i i i i i i i i ibản thân để có thể chọn lựa được những ngành nghề phù hợp.

Hiện nay thanh niên đứng trước rất nhiều những thuận lợi trong việc lựa i i i i i i i i i i i i i

ichọn i i i i i i i i i i i i i i i inghề nghiệp. Về thuận lợi phải kể đến đầu tiên chính là sự phát triển của

ixã i i i i i i i i i i i i i i i ihội đã kéo theo sự đa dạng hóa ngành nghề, nghề nghiệp ngày càng mở rộng

iphong i i i i i i i i i i i i i i iphú tạo ra nhiều việc làm, nhiều cơ hội cho thanh niên lựa chọn. Việc

itiếp i i i i i i i i i i i i i i i icận những thông tin về nghề nghiệp đối với thanh niên hiện nay lại rất dễ

idàng, i i i i i i i i i i i i i i inhanh chóng và thuận tiện bởi có rất nhiều kênh thông tin luôn cập nhật

iđa i i idạng như internet, truyền thông, báo chí, hội thảo... Ngày nay cũng không i i i i i i i i i i

icòn i i i i i i i i i i i i i i i ivấn đề ép buộc hay bó hẹp người lao động trong một nghề nhất định mà

ithanh i i i i i i i i i i i i i i i iniên có thể tự do và chủ động chọn nghề, sáng lập nghề nghiệp cho chính

imình. i i i i i i i i i i i i i i i i iThanh niên có thể tự ý thức năng lực, trình độ của bản thân và nhu cầu

icủa i i i i i i i i i ixã hội để vạch ra những nghề nghiệp mới.

Bên cạnh vấn đề thu nhập, thanh niên hiện nay quan tâm nhiều hơn đến i i i i i i i i i i i i i i

imôi i i i i i i i i i i i i i itrường làm việc của mình. Được làm việc đúng sở trường, sở thích trong

imột i i i i i i i i i i i i i imôi trường đồng nghiệp hòa đồng, thân thiện là hai trong số mong muốn

ilớn, i i i i i i i i i i i i i i i i i iđây là nguyện vọng hết sức thực tế để có thể gắn bó với một công việc lâu

idài. i i i i i i i i i i i i i i i iCơ hội thăng tiến cũng là một yếu độ được nhiều bạn tính đến, điều này

iphần i i i i i i i i i i i i i i i inào cho thấy các bạn trẻ bắt đầu có những định hướng công việc rõ ràng

ivà i i i i i i i i i i i icụ thể, có suy tính thăng tiến và phát triển công việc.

Có thể nói, hiện nay, việc lựa chọn nghề nghiệp của thanh niên hiện nay i i i i i i i i i i i i i i

ilà i i i i i i i i i i i i i i i ihoàn toàn chủ động, vì vậy họ đã xóa bỏ những rào cản, định hướng ép

ikhuôn i i i i i i i i i i i i i i i isẵn đó tư tưởng chọn nghề theo sở thích của bố mẹ, chọn nghề dựa vào

ivận i i i i i i i i i i i i i i i imay hoặc có thể dễ kiếm tiền, chọn nghề mà không nghĩ đến tuổi thọ của

inghề,…mà i ithay vào đó là những ngành nghề thật sự xuất phát từ sở thích và i i i i i i i i i i i i i

inăng i i i ilực của bản thân.

Như vậy, khác trong thời kì bao cấp, thanh niên giờ i i i i i i i i i i iđây có nhiều điều i i i

ikiện i ivà cơ hội học tập và làm việc hơn, có động lực để rèn luyện, phấn i i i i i i i i i i i i i i iđấu

itrước i i i i i i i i i i i i i i i ihết là để phục vụ chính bản thân mình, xa hơn là thực hiện trách nhiệm,

inghĩa i ivụ với cộng đồng, xã hội. Đây là một nguồn xung lực không nhỏ, góp i i i i i i i i i i i i i

iphần i i i i i i i ithúc đẩy sự phát triển của đất nước.

2.2.2. Những điểm tiêu cực

Khi đánh giá bất cứ sự vật, sự việc nào đều cần có cái nhìn theo những i i i i i i i i i i i i i i i i

ichiều i i i i i i i i ihướng khác nhau. Vì vậy việc tìm hiểu những tiêu cực về lối sống của i i i i i i

igiới i i i i i i i i i i i i itrẻ hiện nay cần phải đánh giá cả những mặt tiêu cực.

Thực trạng đáng báo động hiện tại đó là thanh niên đã đi vào khuynh i i i i i i i i i i i i i i

ihướng i i i i i i“phải có” những vật dụng này, hay những phương tiện kia, thì cũng là i i i i i i i i

ilúc i i i i i i i i i i i i i i i ivật chất đã gây ảnh hưởng đến tinh thần, cùng những hệ thống giá trị của

ihọ. i i i i i i i i i i i i i i iXã hội tiêu thụ thúc đẩy giới trẻ cần phải giống như chúng bạn chưa bao i

igiờ i i i i i i i i i i i i i i iáp lực của xã hội tiêu thụ có sức mạnh đáng sợ như hiện nay. Xã hội tiêu i i i

ithụ i i i i i i i i i i i i i i i iđã thúc đẩy giới trẻ cần phải giống như chúng bạn, phải nghe cùng một loại

inhạc, i i i i i i i i i i i i i i i i iphải có cùng lối thời trang, phải đi đứng và ăn nói sao cho phù hợp với

inhóm i i ibạn của mình.

Xã hội càng phát triển, đời sống vật chất càng cao thì mãnh lực của đồng i i i i i i i i i i i i i i i

itiền i i i i i i i i i i i i i i i i i ivà áp lực của mức tiêu thụ càng có vị thế. Tại các quốc gia tiên tiến, hầu

inhư i i i i i i i i i i i i i i i imọi thứ trong đời sống vật chất đều có thể đánh đổi bằng tiền, từ trang

iphục, i i i i i i i i i i i i i ithực phẩm, những phương tiện giải trí, thông tin truyền thông và mọi tiện

inghi i i i i i i i i i i i i i icủa đời sống, cho đến những dịch vụ sửa sắc đẹp, những phương thuốc

ithần i i i i i i i i i i i i i i i i igiúp trẻ mãi không già… Đồng tiền đã tạo nên áp lực rất lớn đối với con

ingười i i i i i i i i i i i i i i i i ivà đã khiến cho thế hệ trẻ tin rằng tiền bạc là trung tâm điểm buộc con

ingười i i i i iphải xoay quanh nó. Trong khi tiền bạc là phương tiện cần thiết cho sự i i i i i i i i i i

isinh i i i i i i i i i i i i i itồn, thì nó cũng là nguyên nhân dẫn đến trộm cướp, chiếm đoạt, những

ihành i i i i i i i i i i i i i i i i i ivi bất chính, phi đạo đức, phi nhân bản; các tệ nạn từ gia đình cho đến xã

ihội. iViệc làm ra tiền và sử dụng tiền một cách hợp lý, tích cực luôn là một i i i i i i i i i i i i i i i i

ithách i i i i i i i i i i i i i i i iđố rất lớn đối với thanh thiếu niên. Nếu không được chỉ dẫn, giới trẻ sẽ

iluôn i i i i i i i i i i i i i i i i i inghĩ trong đầu óc ý niệm chật hẹp là làm sao để có thật nhiều tiền và sử

idụng i i i i i i i i i i i i i i i i itheo ý muốn. Đây chính là sự sai lầm trong cách suy nghĩ về tiền bạc và

iđã i i i i i i i i i i i idẫn đưa bao nhiêu trẻ đi vào ngõ cụt của cuộc đời.

Đối với một số thanh niên có tư tưởng sống thực dụng, có tiền là có tất i i i i i i i i i i i i i i i i

icả. i iNgười Việt Nam chúng ta có thành ngữ: “Có tiền mua tiên cũng được”. i i i i i i i i i i i i

iNhiều i i i i ithanh thiếu niên thời nay, thay vì tiếp tục con đường thăng tiến công i i i i i i i i i

idanh i i i i i i i i i i i i i i i i isự nghiệp qua các đại học, thì lại muốn đi làm để kiếm cho thật nhiều tiền,

iđể i i i i i i i i i i i i i i i i itiêu xài nhiều hơn. Lối sống tiêu thụ quá đáng này đã vô tình gieo một thông

iđiệp i i i i i i i i i i i i i i i i i isai lầm cho giới trẻ rằng có tiền là trên hết, rằng tiền bạc là cứu cánh, là

icùng i i i i i i i i i i i i i i i i i iđích của cuộc sống. Một ví dụ điển hình về sự đảo lộn các giá trị đạo đức

ilà i i i i i i i i i i i i i i i i i iđã có rất nhiều những cuộc án mạng và những vụ bắn giết nhau xảy ra tại các

itrường ihọc, công sở, và nhiều tư gia chỉ vì áp lực mâu thuẫn về vật chất, i i i i i i i i i i i i i i i isự

iphân i i ibiệt giàu nghèo.

Không những thế với quan điểm đó cũng là tình trạng báo động trong học i i i i i i i i i i i i i i

itập i i i i i i i i i i i i i i i i icủa giới trẻ. Một số người sống trong gia đình giàu có mà bố mẹ mang lại

idẫn i i i i i i i i i i i i i i i i iđến họ có quan niệm không cần học hành mà vẫn có thể hưởng thụ, học ỷ

ilại i i i i i i i i i i i i i i i itrước những điều kiện mà bố mẹ đáp ứng. Thậm chí một số thanh niên còn

ibỏ i i i i i i i i i i i i i i i i itiền ra để thuê người học hộ, thi hộ, làm bằng giả, mua chuộc kết quả. Họ

icho i i i i i i i i i i i i i i i i irằng tiền có thể mua được và lấp đầy tri thức của bản thân. Hay một tình

itrạng i i i i i i i i i i i i i i i i i inữa đó là đứng trước lối sống tiêu thụ, muốn gì có đó mà một số bạn trẻ

iđâm i i i i i i i i i iđầu vào làm thêm mà bỏ bê việc học hành.

Cũng vì lối sống chạy theo vật chất, mà sự phân i i i i i i i i i i ichia giàu nghèo ngày i i i

icàng i i i ilớn trong giới trẻ. Một số người có xu hướng chỉ kết bạn giao lưu với i i i i i i i i i i i i i

ingười i i i i i i i i i i i i i igiàu. Từ đó cho mình cái danh là người thượng đẳng và xem người

inghèo i i i i i i i i i i i i i i i ilà tầng lớp thấp kém, và có tư tưởng xem thường. Có thể thấy việc kết

ibạn i i i i i i i i i i i i i i i i i inhư thế hoàn toàn dựa trên cơ sở là vật chất và không hề xuất phát từ lý

itưởng i i i i i i i i i i i i i i i ihay tâm hồn đồng điệu. Tình bạn như vậy ắt hẳn sẽ không bền chặt mà

ithậm i i i i i i i i i i ichí còn tồn tại sự lợi dụng, trục lợi lẫn nhau.

Trong vấn đề tình yêu, hiện nay, một bộ phận không nhỏ các bạn trẻ sống i i i i i i i i i i i i i i i

iquá i i i i i i i i i i i i i i i ithực dụng. Câu chuyện "một túp lều tranh hai trái tim vàng" giờ đây đã là

ikhái i i i i i i i i i i i i i i i iniệm quá xa vời. Một số thanh niên cho rằng tìm người yêu bây giờ cũng

iphải i i i i i i i i i i i i i i i icó nhiều tiêu chí mà “đầu tiên” vẫn là “tiền đâu”... Theo họ, tìm được tình

iyêu i i i i i i i i i i i i i i i ithật sự mà không cần tiền thì hiếm. Chính vì thế rất nhiều nam sinh khác

icũng i i i i i i i i i i i i i i i iđành chấp nhận cảnh “đi về lẻ bóng” chỉ bởi không có đủ tình phí. Chẳng

ihạn, i i i inhiều chàng trai vì muốn có i i ingười yêu, dù i i inghèo đến mấy cũng phải cố i i i i i

ithuê i i i i i i i i i i i i i i ixe xịn đón bạn gái đi chơi, thậm chí, nhiều người cũng vì phận nghèo,

imuốn i i i i i i i i i i i i i i i i“sĩ” với người người mà phạm tội và phải trả giá đắt. Quả thực, không ít

ibạn i i i i i i i itrẻ đang cố chạy theo thứ tình yêu phong trào và lối sống thực dụng. Họ i i i i i i i i

i"đo" i i i i i i i i i i i i i i itình yêu bằng những món quà đắt tiền và luôn muốn chứng tỏ rằng, quà

icàng i i i i i i i ito thì tình yêu ấy càng lớn. Trước quan điểm đó mà không ít thanh niên i i i i i i i i

irơi i i i i i i i i i i i i i i i i ivào tình trạng làm mọi thứ để có tiền. Họ bỏ qua những công việc thực tế,

ilành i i i i i i i imạnh, phù hợp với bản thân và có tính chất lâu dài mà bất chất lao vào i i i i i i i i i

inhững i i i i i i i i i i i i i icông việc kiếm tiền nhanh dẫn đến làm cả những công việc sai trái,

iphạm i i i i i i ipháp. Chính vì thế mà hiện nay, tình trạng vi phạm pháp luật trong công i i i i i i i i

iviệc i i i i i i i i i ilà rất nhiều như tham nhũng, hối hộ, lừa đảo.

2.3. Những nhân tố tác động đến lối sống của thanh niên hiện nay dưới góc

nhìn mối quan hệ giữa vật chất và ý thức

Thứ nhất, sự tác động của cơ chế thị trường i i i i i i i i i

Nền kinh tế thị trường ở nước ta vừa có ảnh hưởng tích cực, đồng thời có i i i i i i i i i i i i i i i i

inhững i i i i i i i i i i i i i i i iảnh hưởng tiêu cực đến đời sống xã hội nói chung và lối sống nói riêng.

iNhững i i i i i i i i i i i i i i i i itác động tích cực mà nền kinh tế thị trường đem lại cho toàn xã hội là

irất i ilớn. Trước hết, nền kinh tế thị trường đã góp phần giải phóng các tiềm năng i i i i i i i i i i i i i i

ikinh i i i i i i i i i i i i itế như: tài nguyên, vốn, nguồn lực con người, khoa học công nghệ...,

imang i i i i i i i i i i i i i i i ilại hiệu quả tích cực cho sự phát triển. Kinh tế thị trường góp phần làm

iđa i i i i i i i i i i i i i i i i idạng và năng động hóa nền sản xuất, tạo điều kiện cho quá trình dân chủ hóa

icác i i i i i i i i i i i i i i i ithành phần kinh tế, thúc đẩy nhanh tiến trình hội nhập quốc tế. Nền kinh tế

ithị i i i i i i i i i i i i i i itrường tác động đến việc hình thành thói quen suy nghĩ về tính hiệu quả

ithiết i i i i i i i i i i i i i i i ithực của công việc, lấy hiệu quả làm tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành

inhiệm i i i i i i i i i i i i i i i ivụ. Nền kinh tế thị trường luôn đặt con người, mà trước hết là thanh niên

itrước i i i i i i i i i i i i i i i inhững cơ hội và thách thức của cạnh tranh, tính hiệu quả kinh tế, do vậy,

inó i i i i iđòi hỏi con người phải năng động, linh hoạt, sáng tạo, nhạy bén và thích i i i i i i i i i i

inghi i i i i i i i i i i i i i i i itrong mọi tình huống. Từ đây dẫn đến sự hình thành nếp suy nghĩ mới của

ithanh i i i i i i i i i i i i i iniên, góp phần hình thành lối sống công nghiệp trong thời kì công nghiệp

ihóa i i i i i i i i i i i i i i i i– hiện đại hóa đất nước. Bên cạnh những ảnh hưởng tích cực nói trên thì

inền i i i i i i i i i i i i i i i ikinh tế thị trường với những mặt trái của nó đang làm biến dạng lối sống

icủa i i i ithanh niên hiện nay. Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương i i i i i i i i i i

iĐảng i i i i ikhóa VIII đã nhận định: “Cơ chế thị trường và sự hội nhập, bên cạnh

những tác động tích cực to lớn cũng đã bộc lộ mặt trái của nó ảnh hưởng đến ý

thức, tư tưởng, đạo đức, lối sống của nhân dân ”. Có

ithể inhận ithấy irất irõ, ichính

inền i i i i i i i i i i i i i i i ikinh tế thị trường đã tạo ra một khoảng cách ngày càng xa giữa người giàu

ivà i i i ingười nghèo, dẫn đến sự bất bình đẳng làm nảy sinh nhiều mâu thuẫn i i i i i i i i i i ivà

ixung i i i i i i i i i i i i i i i iđột trong xã hội. Hiện tượng suy thoái về đạo đức, lối sống đang diễn ra

ingày i i i i i i i i i i i i i i icàng mạnh mẽ. Biểu hiện của hiện tượng này là lối sống thực dụng, sùng

ibái i i i i i i i i i i i i i i i i iđồng tiền, cá nhân, vị kỉ, tham nhũng, tệ nạn xã hội mỗi ngày một gia tăng.

iNạn i i i i i i i i i i i i i ithất nghiệp, ô nhiễm môi trường sinh thái, bệnh tật hiểm nghèo tràn lan.

iTình i i i i i i i i i i i i i i i i itrạng chà đạp lên luân thường đạo lí và các giá trị tinh thần, giá trị nhân

ivăn, i i i i i i i i i i i i i i i iđề cao vật chất, khô cạn tinh thần, nghèo nàn về cảm xúc, bàng quan với

icuộc i i i i i i i i i i i isống của cộng đồng ở thanh niên càng trở nên phổ biến.

3 Đảng Cộng sản Việt Nam (1998). Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII.

NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật, tr.52

Thứ hai, sự tác động của toàn cầu hóa i i i i i i i i i

Toàn cầu hóa, xét về bản chất là quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối i i i i i i i i i i i i i i i

iliên i i i i i i i i i i i i i i i i ihệ, sự ràng buộc, tác động lẫn nhau, phụ thuộc lẫn nhau của tất cả các khu

ivực, i i i i i i i i i i icác quốc gia, các dân tộc trên toàn thế giới. Toàn cầu hóa làm gia tăng các i i i i i i

imối i i i i i i i i i i i i i i i iquan hệ giữa các dân tộc. Sự va chạm thường xuyên hơn giữa các nền văn

ihóa i i i i i i i i i i i i i i i i itạo điều kiện thuận lợi để chúng ta có thể tiếp thu các thành tựu về khoa

ihọc, i i i i i i i i i i i i i i i igiáo dục, nắm bắt thông tin, giá trị mới làm phong phú hơn, giàu đẹp hơn

inền i i ivăn hóa Việt Nam. Đây cũng chính là cơ hội để chúng ta hiện đại hóa nền i i i i i i i i i i i i i i

ivăn i i i i i i i i i i i i i i ihóa của mình. Cuộc cách mạng tin học và hệ thống Internet hoạt động hiệu

iquả i i i i i i i i i i i i i i i ilàm tăng rất nhanh hàm lượng trí tuệ không chỉ trong ý thức, động cơ và

ihành i i i i i i i i i i i i i i i iđộng của mỗi người mà hơn hết là nó làm tăng khả năng, hiệu quả của

iviệc i i i i i i i i i i i i i i i i i itổ chức, quản lí sản xuất, dịch vụ, làm thay đổi cơ cấu xã hội một cách sâu

isắc. i i i i i i i i i i i i i i i iThông tin ngày càng thu hẹp không gian và tăng tốc thời gian làm tăng sự

iphụ i i i i i i i i i i i i i i i i ithuộc lẫn nhau, sự giao lưu hợp tác, sự liên kết mọi hoạt động làm biến đổi

ilối i i i i i i isống tù túng, chật hẹp trước đây, hình thành lối sống công nghiệp i i i i i i ivà thúc i

iđẩy i i i i i i i i i i i i i i i i itrình độ quản lí tác phong làm việc hiện đại. Đó là lối sống năng động, lấy

ihiệu i i i i i i i iquả làm tiêu chí và chuẩn mực. Tuy nhiên, bên cạnh những ảnh hưởng tích i i i i i i i

icực i i i i i i i i i i i i i i i i inói trên thì toàn cầu hóa cũng đang tác động một cách tiêu cực đến lối sống

icủa i i i ithanh niên hiện nay. Với việc mở cửa, giao lưu, hội nhập được mở rộng, i i i i i i i i i i i

inhững i i i i i i i i i i i i i i i ivăn hóa phẩm độc hại, các quan niệm sai trái, lối sống thực dụng, vị kỉ,

ichủ i i i i i i i i i i i i i i i inghĩa cá nhân dễ dàng xâm nhập vào các nước đang phát triển, trong đó có

iViệt Nam. Có thể nói, phương Tây đang thực hiện chủ nghĩa đơn phương, chủ i i i i i i i i i i i i i i

inghĩa i i i i i i i i i i i i i i i ibá quyền với tham vọng tạo nên một cuộc “xâm lăng văn hóa”, áp đặt các

igiá i i i i i i i i i i i i i i i i itrị riêng lên các quốc gia, dân tộc khác làm cho các giá trị văn hóa truyền

ithống i i i i i i i i i i i i i i i i ibị đảo lộn hình thành nên những giá trị mới theo ý đồ của họ làm thay

iđổi i i i i ilối sống con người Việt Nam. Trong đó, thanh niên chính là đối tượng chịu i i i i i i i i i i

iảnh i i i i i i i ihưởng nhiều nhất của sự tác động này. Do thiếu nhiều kiến thức, chưa được i i i i i i i

itrang i i i i i i i i i i i i i i i i ibị những kĩ năng sống cần thiết nên trước sự tác động ồ ạt của văn hóa

ingoại i i i i i i i i i i i i i i i ilai, khả năng chống đỡ của thanh niên là rất hạn chế. Bộ phận thanh niên

ibị i i i i i i i i i i i i i i iảnh hưởng bởi lối sống xa hoa, thực dụng, “sống gấp”, lối sống tiêu thụ

iphương i i i i i i i i i i i i i i i iTây dẫn đến sự què quặt nhân cách và xơ hóa tâm hồn ngày càng nhiều

ihơn.

2.4. Giải pháp khắc phục những tiêu cực và phát huy tính tích cực trong lối

sống của thanh niên hiện nay

Trước tác động của mặt trái cơ chế thị trường, sự du nhập của lối sống i i i i i i i i i i i i i i i

iphương iTây, một bộ phận không nhỏ thanh niên đã phai nhạt mục tiêu, lý i i i i i i i i i i i i i

itưởng, i i i i i i i i i i i i i i i isống thác loạn, chạy theo lợi ích vật chất, sống ích kỷ, sống chỉ biết đến

ibản i i i i i i i i i i i i i i i ithân mình, thiếu tôn trọng người lớn, tự tin thái quá, sống thử, sống gấp, dễ

idãi i i i i i i i itrong quan hệ nam - nữ, thiếu giữ gìn phẩm hạnh của người phụ nữ Việt i i i i i i i i

iNam i i i i i i i i i i i i i i i iđã được lịch sử ghi nhận đánh giá. Để nâng cao chất lượng giáo dục đạo

iđức, i i i i i i i i i i i i i i i ilối sống cho thanh niên hiện nay cần thực hiện một số nội dung, biện pháp

icơ i ibản sau.

2.4.1. Giải pháp từ chính sách giáo dục của Đảng và Nhà nước

Thứ nhất, tăng cường i i i isự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội i i i i i i i i i i

itrong i i i i i i i i i i i i i i i igiáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên. Đây là giải pháp quan trọng có

iý i i i i i i i i i i i i i i i i inghĩa hàng đầu để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho

ithanh i i i i i i i i i i i i i i i iniên, giáo dục gia đình giữ vai trò là nền tảng, theo chốt. Gia đình chính

ilà i i i i i i i i i i i i i inơi đặt nền móng, hình thành nên phẩm chất, nhân cách con người. Tăng

icường i i i i i i i i i i i i i i i iphối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội về thực chất phát huy sức

imạnh i i i i i i i i i i i i i itổng hợp của các tổ chức, lực lượng, bộ phận trong việc xây dựng

ichương i i i i i itrình, kế hoạch, nội dung và i itổ chức igiáo dục sao cho hiệu quả nhất. i i i i i i

iGiữa i i i i i i i i i i i i i i i igia đình, nhà trường và xã hội thường xuyên có sự trao đổi thông tin qua

ilại i i i i i i i i i i i i i i ivới nhau một cách thường xuyên, nhà trường định kỳ hàng quý báo cáo tình

ihình i i i i i i i i i i i i i i i imọi mặt của thanh niên cho phụ huynh để họ nắm được kết quả học tập,

irèn i i i i i i i i i i i i i i iluyện, có những hình thức, biện pháp quản lý, giáo dục cho phù hợp, phát

ihuy i i i i i i i i iđược ưu thế của từng loại hình giáo dục.

Hai là, xây dựng môi trường giáo dục trong sáng, lành mạnh, thân thiện i i i i i i i i i i i i i

icho i i i i i i i i i i i i i ithanh niên. Môi trường giáo dục trong sáng, lành mạnh, thân thiện có nghĩa

irất i i i i i i i i i i i i i i iquan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh

iniên. i i i i iMôi trường đó là hệ thống i inhững mối quan hệ, i i i iđiều kiện bảo đảm cho i i i i

ihoạt i i i i i i i i i i i i i i iđộng giáo dục, bồi dưỡng diễn ra thông suốt đạt được mục đích, yêu cầu,

inhiệm i i i i i i i i i i i i i i i ivụ đặt ra. Những yếu tố tích cực của môi trường xung quanh sẽ tác động

irất i i i i i i i i i i i i i i i i ilớn đến đạo đức, lối sống của thanh niên. Do đó, môi trường đó thực sự thân

ithiện, i i i i i i i i i i i i i i i igần gũi, ấm áp như tiếp thêm sức mạnh, động lực để cho mỗi thanh niên

icảm i i i i i i i i i i i i i ithấy tin tưởng, phấn khởi, muốn hoà mình vào môi trường đó một cách

itích i i i icực, chủ động nhất.

Thứ ba, tăng cường các chế tài, quy định đối với việc xử lý các hành vi vi i i i i i i i i i i i i i i i i i

iphạm i i i i i i i i i i i i i i ipháp luật của thanh niên. Các chế tài, quy định cho thanh niên trong học

itập, i i i i i i i i i i i i i i i i irèn luyện có ý nghĩa rất thiết thực, cụ thể để nâng cao chất lượng giáo dục

iđạo i i i i iđức, lối sống hiện nay. Việc giáo dục này không chỉ dừng lại ở những lời i i i i i i i i i i i

inói, i i i i i i i i i i i i i ikhẩu hiệu, thuyết phục mà cần sử dụng mệnh lệnh, hành chính, những chế

itài i i i i i i i i i i i i i i i icần thiết để điều chỉnh, xử lý những hành động đi ngược lại với quy tắc

ichuẩn i i i i i i i imực đạo đức, lối sống của dân tộc.

2.4.2. Giải pháp từ bản thân thanh niên

Thế hệ thanh niên ngày nay được sống, lao động, học tập trong môi i i i i i i i i i i i i i

itrường i i i i i i i i i i i i ihòa bình; được thừa hưởng những thành quả của sự nghiệp công nghiệp

ihóa, i i i i i i i i i i i i i i ihiện đại hóa và công cuộc đổi mới đất nước; được cống hiến và trưởng

ithành i i i i i i i i i i i i i i i i i itrong sự ổn định về chính trị, sự phát triển vững chắc của kinh tế - xã hội

ivà i i i i i i i i i i i i i i iđời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện; được

igia i i i i i i i i i i i i i i i i i iđình và xã hội dành cho nhiều cơ hội học tập để có trình độ học vấn, chuyên

imôn i i i i i i i i i i i i i i i icao hơn các lớp thanh niên đi trước. Những lợi thế đó là hành trang giúp

ithanh i i i i i i i i i i i i i i i iniên vững bước tham gia vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Để rèn luyện cho mình lối sống tích cực đòi hỏi bản thân sinh viên tự i i i i i i i i i i i i i i i

ihọc, i i i i i i i i i i i i i i i itự rèn luyện, tự tu dưỡng, tụ tin, tự chịu trách nhiệm để trở thành nguồn

ilao i i i i i i i i i i i i i iđộng chất lượng cao, trở thành người thừa kế trung thành sự nghiệp cách

imạng i i i i i i icủa Đảng và của dân tộc.

Thứ nhất, thanh niên phải tích cực tham gia học tập nâng cao trình độ lý i i i i i i i i i i i i i i i

iluận i i i i i i i i i i i i i ichính trị, bồi đắp lý tưởng cách mạng trong sáng. Bối cảnh cách mạng

itrong i i i i i i inước và quốc tế đang tác động lên tất cả các đối tượng thanh niên, tác i i i i i i i i i

iđộng i i i i i i i i i i i i i i imột cách toàn diện lên tư tưởng, tình cảm, lối sống, nhu cầu của từng

ithanh i i i i i i i i i i i i i i iniên. Do đó, thanh niên phải rèn luyện để có lập trường tư tưởng vững

ivàng, i i i i i i i i i i i i i i i i icó lòng yêu nước, có niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và sự nghiệp xây

idựng i i i i i i i i i i i i i i i ichủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng và lối sống lành mạnh; tích cực

itham i i i i i i i i i i i i i i i igia vào các cuộc đấu tranh bảo vệ Đảng, Nhà nước và bảo vệ Cương lĩnh,

iđường i ilối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; đấu tranh chống lại i i i i i i i i i i i i

iâm i i i i i i i i i i i i i i i i imưu “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch và các tiêu cực, tệ nạn

ixã i i i ihội, tham nhũng…

Thứ hai, thanh niên cần tích cực học tập và tự học tập để nâng cao trình i i i i i i i i i i i i i i i i

iđộ i i i i i i i i i i ivăn hóa, chuyên môn, khoa học, kỹ thuật, tay nghề. Trong thời kỳ phát triển i i i i

ikinh i i i i i i i i i i i i i i i i itế - xã hội trong nước và hội nhập quốc tế, thanh niên nước ta cần nâng

icao i i i i i i i i i i i i i i i i itrình độ học vấn, tay nghề, khả năng thực tế, kỹ năng lao động để thích ứng

ivới i i i i i i i i i i i i i i ithị trường lao động trong nước và thị trường lao động quốc tế. Thanh niên

iphải i i i i i i i i i i i i i i itích cực tham gia xây dựng xã hội học tập với phương châm: người thanh

iniên i i i i i i i i i i i i i i i inào cũng phải học, ở đâu, làm gì, thời gian nào cũng phải học; thanh niên

inào i icũng phải xác định tham gia học tập thường xuyên, suốt đời là quyền và i i i i i i i i i i i i i

inghĩa i i i i ivụ của bản thân.

Thứ ba, thanh niên phải tích cực xây dựng Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ i i i i i i i i i i i i i i

iquốc iViệt Nam và các đoàn thể nhân dân. Thanh niên phải tích cực tham gia i i i i i i i i i i i i i i

ixây i i i i i i i i i i i i i i idựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc vững chắc. Các đối tượng thanh niên

itự i i i i i i i i i i i i i i inguyện, tụ giác tham gia vào các Hội của thanh niên, phấn đấu trở thành

iĐoàn i i i i i i i i i i i i i i iviên, đảng viên của Đảng và hội viên của các tổ chức quần chúng nhân

idân. i

Thứ tư, thanh niên phải tích cực tham gia xây dựng môi trường xã hội i i i i i i i i i i i i i i

ilành i i i i i i i i i i i i i imạnh và môi trường sinh thái trong lành, sạch đẹp. Tích cực tham gia

iphòng i i ichống ô nhiễm môi trường, suy thoái môi trường và ứng phó biến đổi i i i i i i i i i i i

ikhí i i i ihậu toàn cầu.

Thứ năm, thanh niên phải xung kích đi đầu trong sự nghiệp phát triển i i i i i i i i i i i i i

ikinh i i i i i i i i i i i i i i i itế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Tích cực tham gia các chương

itrình, i i i i i i i i i i i i i i i idự án của địa phương; tự nguyện, tự giác tham gia các thực hiện nghĩa vụ

iquân i i i i i i i i i i i i i i i i i isự, tham gia các hoạt động bảo vệ Tổ quốc và giữ gìn an ninh, trật tự, an

itoàn i i ixã hội.

Thứ sáu, thanh niên chủ động tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế; i i i i i i i i i i i i i i

itham i i i i i i i i i i i i i i i igia giải quyết các vấn đề toàn cầu; tham gia vào công tác ngoại giao nhân

idân i i i i i i iđể nâng tầm ảnh hưởng của Việt Nam trên trường quốc tế; chủ động và i i i i i i i i

itham i i i i i i i i i i i i i i i i igia có hiệu quả vào giải quyết các vấn đề toàn cầu như: giữ gìn hòa bình,

iđẩy i i i i i i i i i i i i i i ilùi nguy cơ chiến tranh, chống khủng bố, bảo vệ môi trường và ứng phó

ivới i i i i i i i i i i i i i i i i ibiến đổi khí hậu toàn cầu, hạn chế sự bùng nổ dân số, phòng ngừa và đẩy

ilùi i i i i i icác dịch bệnh hiểm nghèo..

KẾT LUẬN

Nói tóm lại, vật chất bao giờ cũng đóng vai trò quyết định đối với ý thức, i i i i i i i i i i i i i i i i

inó i i i i i i i i i i i i i i i i i ilà cái có trước ý thức, nhưng ý thức có tính lực năng động tác động trở lại

ivật i i i i i i i i i i i i i i i ichất. Mối tác động qua lại này chỉ được thực hiện thông qua hoạt động thực

itiễn i i i i i i i i i i i i i i i i i icủa con người. Chúng ta nâng cao vai trò của ý thức với vật chất chính là ở

ichỗ i i i i i i i i i i i i i i i inâng cao năng lực nhận thức các quy luật khách quan và vận dụng các quy

iluật i i i i i i i i i ikhách quan trong hoạt động thực tiễn của con người.

Từ mối i iquan hệ giữa vật chất và ý thức, ta có thể thấy, vật chất i i i i i i i i i i i i i icó itác

iđộng i i i i i i i i i i i i i i i i irất nhiều đến lối sống của thanh niên theo cả hai mặt tích cực và tiêu cực.

iDo i i i i i i i i i i i i i i iđó, thanh niên phải luôn sáng suốt, có lý tưởng sống đúng đắn, lành mạnh

iđể i i i ikhông bị những vật chất, lợi ích trước mắt i i i i i imà dẫn đến sai lầm mù quáng. i i i i i i

iĐồng i i i i i i i i i i i i i i i i ithời cần tận dụng sự tích cực mà vật chất mang lại để phát huy hết khả

inăng i i i i i i i i i i i i i i i icủa nó trong mọi hoạt động. Bơi, thanh niên - chủ nhân tương lai của đất

inước, i i i i i i i i i i i i i i i i i iđược đào tạo, rèn luyện cơ bản về mọi mặt, đây sẽ là lực lượng cơ bản ké

itục i i i i i i i i i i i i i ixứng đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng. Nâng cao chất lượng giáo dục

iđạo i i i i i i i i i i i i i i i iđức, lối sống cho thanh niên vừa là vấn đề mang tính cấp bách trước mặt,

ivừa i i i i i i i i i i i i i i i i ilà vấn đề cơ bản mang tính chiến lược lâu dài, phát huy sức mạnh của các

itổ i i i i i i i i i i i i i i i ichức, lực lượng tiến hành giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên. Có như

ivậy, mới làm cho thanh niên không quên vị trí, vai trò và sứ mệnh lịch sử cao i i i i i i i i i i i i i i i i i

icả i i i i i i i icủa mình đối với công cuộc dựng xây, kiến thiết đất nước. i i i i

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Văn Trung (chủ biên, 1996), , NXBChính sách đối với thanh niên

Chính trị Quốc gia - Sự thật.

2. Phạm Hồng Tung (2007), Nghiên cứu về lối sống: Một số vấn đề về khái

niệm và cách tiếp cận, Tạp chí Khoa học, chuyên đề Khoa học Xã hội và

Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội

3. Thái Duy Tuyên (chủ biên, 1995), Tìm hiểu định hướng giá trị của thanh

niên Việt Nam, NXB Thanh niên.

4. Huỳnh Khái Vinh (2001), Một số vấn đề về lối sống, đạo đức, chuẩn giá

trị xã hội, NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật.

5. Lê Thị Hoài - Trường Đại học Hồng Đức, Các yếu tố tác động đến lối

sống thanh niên và một số giải pháp giáo dục lối sống cho thanh niên Việt

Nam hiện nay, Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 7/2019.

6. Lê Thanh Hùng (2017), Giới trẻ với lối sống thực dụng,

http://baoangiang.com.vn/gioi-tre-voi-loi-song-thuc-dung-a129073.html

7. Huỳnh Văn Son (2009), Thực dụng hay thực tế: Ranh giới thật mong

manh,

https://tuoitre.vn/thuc-dung-hay-thuc-te-ranh-gioi-that-mong-manh-

327622.html

8. Nguyễn Văn Hùng, Một số biểu hiện của lối sống thực dụng ở việt nam

hiện nay và những giải pháp khắc phục,

9. https://www.academia.edu/24061595.

10.Phạm Hồng Tung (2011), Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt Nam

trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà

Nội

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

| 1/24

| | Tải xuống

Preview text:

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ BÀI TẬP LỚN
Môn: Triết học Mác - Lênin Đề tài:
Phân tích mối quan giữa vật chất và ý thức. Liên hệ với lối sống của thanh niên hiện nay
Họ và tên sinh viên: Lê Khánh Linh Mssv: 11227125
Lớp: Digital Marketing CLC 64D Hà Nội – 2022 1 MỤC LỤ
MỞ ĐẦU..............................................................................................................1
NỘI DUNG...........................................................................................................2
Chương 1: Cơ sở lý luận mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức...2
1.1.Khái niệm vật chất...........................................................................................2
1.2. Khái niệm ý thức............................................................................................2
1.3. Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức...........................................2
1.3.1. Vật chất có vai trò quyết định ý thức..........................................................2
1.3.2. Ý thức tác động trở ại vật chất....................................................................3
1.4. Ý nghĩa phương pháp uận về mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý
thức........................................................................................................................5
Chương 2: Vận dụng mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức vào
lối sống của giới trẻ hiện nay..............................................................................6
2.1. Khái niệm lối sống.........................................................................................6
2.2. Thực trạng lối sống của thanh niên hiện nay dưới góc nhìn của mối quan hệ
giữa vật chất và ý thức...........................................................................................7
2.2.1. Những điểm tích cực...................................................................................7
2.2.2. Những điểm tiêu cực.................................................................................11
2.3. Những nhân tố tác động đến lối sống của thanh niên hiện nay dưới góc nhìn
mối quan hệ giữa vật chất và ý thức....................................................................13
2.4. Giải pháp khắc phục những tiêu cực và phát huy tính tích cực trong lối sống
của thanh niên hiện nay.......................................................................................16
2.4.1. Giải pháp từ chính sách giáo dục của Đảng và Nhà nước.........................16
2.4.2. Giải pháp từ bản thân thanh niên...............................................................17
KẾT LUẬN........................................................................................................20 2
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................21 MỞ ĐẦU
Vấn iđề icơ ibản icủa itriết ihọc, iđặc ibiệt ilà itriết ihọc ihiện iđại ilà ivấn iđề igiữa itư
iduy ivà itồn itại ivà ithực ichất ilà imối iquan ihệ i giữa ivật ichất ivà i
ý ithức. iLịch isử icủa
itriết ihọc itừ itrước iđến inay iluôn ilà ilịch isử iđấu i tranh i
không ingừng inghỉ icủa icác
itrường iphái itriết ihọc, iđấu i
tranh icủa icác ihệ itư itưởng, icác i khuynh ihướng ikhác
inhau itrong iviệc igiải iquyết ivấn iđề i
cơ ibản icủa itriết ihọc. iMỗi ichủ inghĩa ilại icho irằng imối iquan ihệ i
giữa ivật ichất ivà iý ithức ikhác inhau. iVậy itrong itriết ihọc iMác i– iLê inin, imối i quan i hệ i giữa i vật i chất i và i ý i thức i liên i hệ i bản i thân i như ithế inào ivới imỗi ingười. i Thế igiới i
xung iquanh ita icó ivô ivàn isự ivật ivà ihiện itượng iphong iphú ivà iđa idạng. iNhưng i dù i
phong iphú ivà iđa idạng iđến iđâu ithì icũng i quy ivề ihai ilĩnh
ivực: ivật ichất ivà iý ithức. iCó i
rất inhiều iquan iđiểm itriết ihọc ixoay iquanh ivấn iđế ivề imối iquan ihệ i
giữa ivật ichất ivà iý ithức, inhưng ichỉ icó iquan iđiểm itriết ihọc iMác i- iLênin ilà i i đúng và iđầy i i đủ i
đó là: ivật ichất ilà icái icó itrước, i ý i
thức ilà icái icó isau. iVật
ichất iquyết iđịnh isự ira iđời icủa i ý i thức, i đồng ithời i ý ithức itác i
động itrở ilại ivật ichất.
iVới ivị itrí ilà imột ithanh iniên, iem inhận ithức iđược iviệc ihiểu irõ iđược imối iquan ihệ
igiữa ivật ichất ivà iý ithức icó ivai itrò ihết i
sức iquan itrọng itrong iđời isống, ihọc itập ivà
irèn iluyện icủa ibản ithân. iMà imột ivấn iđề iđược iđề icập i
rất inhiều itrong ithời igian igần iđây i
đó ilà ilối isống icủa ithanh iniên ihiện inay. Với mong muốn tìm hiểu cơ sở
lý luận về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, từ đó vận dụng để có để liên hệ
vào bản thân, xây dựng cho mình một lối sống đẹp, có ý nghĩa, em xin chọn đề
tài: “Phân tích mối quan giữa vật chất và ý thức. Liên hệ với lối sống của thanh
niên hiện nay”, làm chủ đề tìm hiểu cho bài tiểu luận của mình. 3 NỘI DUNG
Chương 1: Cơ sở lý luận mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức
1.1.Khái niệm vật chất
Lê- Nin đã đưa ra một định nghĩa toàn diện sâu sắc và khoa học về phạm
trù vật chất “Vật chất à một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan
được đem ại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép ại,
chụp ại, phản ánh và tồn tại không ệ thuộc vào cảm giác1”. Từ iđịnh inghĩa icủa iLê i
Nin iđã ikhẳng iđịnh ivật ichất ilà i
thực itại ikhách iquan ivào i i
bộ não icủa icon ingười ithông iqua i
tri igiác ivà icảm igiác. iThật ivậy ivật ichất ilà i nguồn igốc icủa i ý i thức ivà iquyết iđịnh inội i i dung của i i ý thức.
1.2. Khái niệm ý thức
Ý ithức itheo iđịnh inghĩa icủa itriết ihọc iMác i- iLênin ilà imột iphạm itrù iđược
iquyết iđịnh ivới iphạm itrù ivật i ichất , itheo i đó i
ý ithức ilà isự iphản iánh ithế i igiới i ivật i ichất ikhách iquan ivào i
bộ ióc icon ingười ivà icó isự icải ibiến ivà isáng itạo. iÝ ithức icó
imối iquan ibiện ichứng ivới ivật ichất.
1.3. Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức
Mối iquan ihệ igiữa ivật ichất ivà iý ithức ilà ilvấn iđề icơ ibản icủa imọi itriết ihọc
iđặc ibiệt ilà itriết ihọc ihiện iđại imối iquan ihệ ibiện ichứng imà itrong iđó ivật ichất icó itrước, i
ý ithức icó isau, ivật ichất ilà i nguồn igốc icủa i
ý ithức ivà iquyết iđịnh i ý ithức inhưng ikhông ithụ i
động imà icó ithể itác i
động itrở ilại ivật ichất iqua ihoạt i động icủa icon ingười.
1.3.1. Vật chất có vai trò quyết định ý thức
Do itồn itại ikhách iquan inên ivật ichất ilà icái icó itrước ivà imang itính ithứ inhất. iÝ i
thức ilà isự iphản iánh ilại icủa ivật ichất inên ilà icái icó isau ivà imang itính ithứ ihai. iNếu i i
không có ivật ichất itrong itự inhiên ivà ivật ichất itrong ixã ihội ithì isẽ ikhông icó iý ithức inên i ý i
thức ilà ithuộc itính, ilà isản iphẩm icuẩ ivật ichất, ichịu isự ichi iphối, iquyết
1 V. I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiêến bộ, Mátxcơ va, 1980, t.18, tr. 151. 4
iđịnh icủa ivật ichất. iBên icạnh i đó, i ý i
thức icó itính isáng itạo, inăng iđộng inhưng inhững iđiều inày icó i i cơ i
sở từ ivật ichất ivà ituân itheo inhững i i
quy luật icủa ivật ichất.
Vật ichất iquy iđịnh inội idung ivà ihình ithức ibiểu ihiệu icủa iý ithức. iĐiều inày icó i ý inghĩa ilà i
ý ithức imang inhững ithông itin ivề iđối itượng ivật ichất icụ ithể. iNhững
ithông itin inày icó ithể i đúng ihoặc isai, i
đủ ihoặc ithiếu, isự ibiểu ihiện ikhác inhau iđều ido imức i i
độ tác iđộng icủa ivật ichất ilên i i bộ óc icon ingười.
Thứ inhất, iphải icó ibộ ióc icủa icon ingười iphát itriển iở itrình iđộ icao ithì imới icó isự ira i đời icủa i ý i
thức. iPhải icó ithể igiới i
xung iquanh ilà itự inhiên ivà ixã ihội ibên
ingoài icon ingười imới itạo ira iđược iý ithức, ihay inói icách ikhác i ý i thức ilà isự itương itác igiữa i
bộ inão icon ingười ivà ithế igiới ikhách iquan. iTa icứ ithử igiả idụ, inếu imột
ingười inào iđó isinh ira imà i i bộ não i
không ihoạt iđộng iđược ihay i i không có i bộ inão ithì ikhông ithể icó i
ý ithức iđược. iCũng inhư icâu ichuyện icậu ibé isống itrong irừng icùng ibầy isói i
không iđược itiếp ixúc ivới ixã ihội iloài ingười ithì ihành iđộng icủa icậu ita isau
ikhi itrở ivề ixã ihội icũng ichỉ igiống inhư inhững icon isói. iTức ilà ihoàn itoàn ikhông icó iý i i thức.
iThứ ihai, ilà iphải icó ilao i động ivà i
ngôn ingữ iđây ichính ilà i nguồn igốc ixã ihội icủa i ý ithức. iNhờ icó ilao i
động imà icác igiác iquan icủa icon ingười iphát itriển iphản
iánh itinh itế ihơn iđối ivới ihiện i
thực... ingôn ingữ ilà icần inối iđể i i trao đổi ikinh inghiệm
itình icảm, ihay ilà iphương itiện ithể ihiện iý ithức. iỞ iđây ita icũng inhận ithấy irằng
inguồn igốc icủa ixã ihội icó i
ý inghĩa iquyết iđịnh ihơn icho isự ira iđời icủa i ý i thức. iVật
ichất ilà itiền iđề icho isự itồn itại ivà iphát itriển icủa i ý i
thức inên ikhi ivật ichất ithay iđổi ithì i i
ý thức icũng iphải ithay iđổi itheo. i i
1.3.2. Ý thức tác động trở ại vật chất
Mặc idù ivật ichất isinh ira iý ithức inhưng iý ithức ikhông ithụ iđộng imà isẽ itác
iđộng itrở ilại icật ichất ithông iqua icác ihoạt i động i
thực itiễn icủa icon ingười. iÝ ithức isau ikhi isinh ira isẽ i không ibị ivật ichất i
gò ibó imà icó ithể itác i
động ilàm ithay iđổi ivật
ichất. iVai itrò icủa iý ithức iđối ivới ivật ichất ithể ihiện iở ivai itrò icủa icon ingười iđối ivới
ikhách iquan. iQua ihoạt iđộng icủa icon ingười, i
ý ithức icó ithể ithay iđổi, icải itạo ihiện ithực ikhách iquan itheo i
nhu icầu iphát itriển icủa icon ingười. iVà imức i độ itác iđộng 5
iphụ ithuộc ivào inhiều iyếu itố inhư i
nhu icầu, iý ichí, iđiều ikiện, imôi i trường… ivà inếu iđược itổ i i chức tốt ithì iý i i
thức có ikhả inăng itác i i động i
lớn đến ivật ichất. iÝ i i thức không
ithể ithoát ily ihiện ithực ikhách iquan, i sức imạnh icủa i ý i
thức iđược ichứng itỏ iqua iviệc inhận i thức ihiện i
thực ikhách iquan ivà itừ i
đó ixây idựng ikế ihoạch, ixác iđịnh imục itiêu iý ichí iđể ihoạt i
động icủa icon ingười icó ithể itác i
động itrở ilại ivật ichất. iViệc itác iđộng itích i
cực ilên ivật ichất ithì ixã ihội isẽ ingày icàng iphát itriển ivà ingược ilại, inếu inhận itức ikhông idùng, iý i i
thức sẽ ikìm ihãm ilịch isử.
Ý ithức ilà isự iphản iánh isáng itạo ithế igiới ikhách iquan ivào itrong ibộ inão icon ingười ithông iqua ilao i động imà i
ngôn ingữ. iNó ilà itoàn ibộ ihoạt i động itinh ithần icủa icon ingười inhư: i
Tình icảm iyêu ithương, itâm i trạng, icảm isúc, i ý i trí, itập iquán,
itruyền ithống, ithói iquen iquan iđiểm, itư itưởng, ilý iluận, iđường ilối, ichính isách,
imục iđích, ikế ihoạch, ibiện ipháp, iphương ihướng. i
Các iyếu itố itinh ithần itrên iđều
itác iđộng itrở ilại ivật ichất icách imạng imẽ. i Ví idụ, i Nếu itâm i
trạng icủa ingười icông inhân imà i
không itốt ithì ilàm igiảm inăng isuất icủa imột idây ichuyền isản ixuất itrong
inhà imáy. iNếu ikhông icó iđường ilối icách imạng iđúng iđắn icủa iđảng ita ithì idân itộc ita icũng i
không ithể igiảng ithắng ilơị itrong ihai icuộc ikháng ichiến ichống iPháp ivà iMĩ icũng inhư i Lê i- i
Nin iđã inói i“ iKhông icó ilý iluận icách imạng ithì icũng ikhông ithể icó iphong i i trào cách imạng”. i
Như ivậy iý ithức ikhông ihoàn itoàn iphụ ithuộc ivào ivật ichất imà iý ithức icó
itính iđộc ilập itương iđối ivì i nó icó itính inăng i động icao inên i ý i
thức icó ithể itác iđộng
itrở ilại. iVật ichất igóp iphần icải ibiến ithế igiới ikhách iquan ithông iqua ihoạt iđộng
ithực itiễn icủa icon ingười. iÝ ithức iphản iánh iđúng ihiện i
thực ikhách iquan icó itác
idụng ithấy iđẩy ihoạt i i động
thực itiễn icủa icon ingười itrong iquá i i
trình cải itạo ithế igiới ivật ichất. i Khi iphản iánh i đúng ihiện i
thực ikhách iquan ithì ichúng ita ihiểu ibản ichất
iquy iluật ivận iđộng icủa icác isự ivật ihiện itượng itrong ithế igiới iquan. i
VD1. iHiểu itính ichất ivật ilý icủa ithép ilà inóng ichảy iở ihơn i10000 iC ithì icon
ingười itạo ira icác inhà imáy igang ithép iđể isản ixuất icách iloại ithép ivới i đủ icác ikích
icỡ ichủng iloại, ichứ i
không iphải ibằng iphương ipháp ithủ icông ixa ixưa. iVD2. iTừ inhận i thức iđúng ivề i
thực itại inền ikinh itế icủa iđất inước. iTư isản iđại ihội iVI, iđảng ita 6
ichuyển inền ikinh itế itừ itrị icung, itự icấp iquan iliêu isang inền ikinh itế ithị itrường, inhờ iđó imà isau igần i i 20 năm iđất imới i i
bộ mặt iđất inước ita iđã ithay iđổi ihẳn. i
Ý ithức iphản iánh ikhông iđúng ihiện ithực ikhách iquan icó ithể ikìm ihãm ihoạt iđộng i
thực itiễn icủa icon ingười itrong iquá itrình icải itạo ithế igiới iquan. iVD. iNhà
imáy isử ilý irác ithải icủa iĐồng i Tháp ilà imột iví i
dụ iđiển ihình, itừ iviệc i không ikhảo isát i
thực itế ikhách iquan ihay i đúng ihơn inhận i
thức ivề iviệc isử ilý irác i vô i cơ ivà irác ihữu i i cơ là i chưa iđầy i đủ ivì ivậy i 5 ikhi ivừa imới ikhai i
trương inhà imáy inày iđã ikhông
isử ilý inổi ivà icho iđến inay inó ichỉ ilà imột iđống iphế iliệu icần iđược ithanh ilý.
1.4. Ý nghĩa phương pháp uận về mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức
Thứ inhất, imọi ihoạt iđộng iđều iphải ixuất iphát itừ iquy iluật ikhách iquan
Trong ihoạt iđộng inhận ithức ivà ithực itiễn icon ingười iphải itôn itrọng ikhách iquan, i
đồng ithời iphải iphát ihuy itính inăng iđộng ichủ iquan icủa imình; iTôn itrọng
ikhách iquan ilà itôn itrọng itính ikhách iquan icủa ivật ichất, itôn itrọng icác i quy iluật itự
inhiên ivà ixã ihội…Phải ixuất iphát itừ i
thực itế ikhách iquan, ilấy i thực itế ikhách iquan
ilàm icăn icứ icho imọi ihoạt i động inhận i thức ivà i
thực itiễn icủa imình; iKhông iđược ilấy i
ý imuốn ichủ iquan icủa imình ilàm ichính isách, i
không iđược ilấy itình icảm ilàm
iđiểm ixuất iphát icho ichiến ilược ivà isách ilược icách imạng.
Thứ ihai, iphát ihuy itính inăng iđộng, itích icực icủa iý ithức
Để ixã ihội ingày icàng iphát itriển ithì iphải iphát ihuy itối iđa ivai itrò itích icực icủa i
ý ithức, ivai itrò itích i
cực icủa inhân itố icon ingười, inhận ithức iđúng i quy iluật
ikhách iquan. iPhải ibiết idựa i
trên iquy iluật ikhách iquan iđể ixác iđịnh imục itiêu, ikế
ihoạch; ibiết itìm ira ivà ivận idụng icác iphương ipháp itổ i chức ihoạt i động ihiệu iquả iđể
iđạt iđược imục itiêu iđể ira imột icách itối iưu. iPhải ikhắc iphục ibệnh ichủ iquan iduy iý ichí i (chỉ ixuất iphát itừ i
ý imuốn ichủ iquan, inếu ilấy iý ichí iáp iđặt icho ithực itế, ilấy iảo
itưởng ithay icho ihiện ithực); ibệnh ibảo ithủ itrì i trệ, ithái i độ itiêu i cực, ithụ i động, i ỷ ilại
ingồi ichờ…; iđặc ibiệt ilà itrong iquá i i
trình đổi imới ihiện inay. 7
Chương 2: Vận dụng mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức vào
lối sống của giới trẻ hiện nay
2.1. Khái niệm lối sống
Lối sống là khái niệm chỉ phương thức sống của những con người hiện
thực, nghĩa là nó luôn gắn liền với những chủ thể nhất định và chịu sự quy định
của các điều kiện chủ quan, khách quan của chủ thể2. Mặt ikhách iquan icủa ilối
isống ilà iđiều ikiện isống icủa icon ingười, itrong i
đó ibao igồm inhững iđặc iđiểm icủa
imột ihình ithái ikinh itế i- ixã ihội inhất iđịnh imà icốt ilõi ilà iphương i i thức sản ixuất. i
Mặt ichủ iquan icủa ilối isống ilà iý ithức icủa icon ingười itrong isự ilựa ichọn icho
imình imột ilối isống, idựa i
trên icơ isở imột ilẽ isống, imột ithái i
độ isống icụ ithể, inhững
imục itiêu imà icon ingười iđặt ira. iMặt ichủ iquan inày i phụ ithuộc i rất inhiều ivào inền
ivăn ihóa, ivào ithế igiới iquan, ilí itưởng isống imà icá inhân itiếp ithu iđược. iNó ilàm icho
ilối isống itrở ithành itự igiác, ivươn iđến icác igiá itrị, ilàm inên i
ý inghĩa icủa icuộc isống.
iChính imặt ichủ iquan inày iđã i
góp iphần ilàm icho ilối isống icủa icác icá inhân, icác
itầng ilớp, icác igiai icấp... icó isự ikhác inhau idẫu itrong icùng imột iphương ithức isản
ixuất ivà icùng inhững iđiều ikiện isống. i
Vì ithế, ilối isống icủa icác icá inhân itrong ixã ihội i i vô cùng i i
phong phú, iđa idạng, inhiều isắc ithái ikhác inhau. i
Từ imặt ikhách iquan ivà ichủ iquan inói itrên, icó ithể ikhái iquát irằng: ilối isống
ilà inhững idạng ihoạt iđộng ixã ihội iđã iổn iđịnh, iđã itrở ithành inếp icảm, inếp inghĩ, inếp
ilao iđộng, icông itác ivà isinh ihoạt itheo imột ibảng igiá itrị ixã ihội inhất iđịnh ivà icó itính
ingười icủa inhững icá inhân i- ithành iviên itích i
cực icủa ixã ihội, ibiết iđau ikhổ, icảm
igiác, isuy inghĩ ivà ihành i
động inhư inhững icon ingười itrong isự ithống inhất icủa icác
iđiều ikiện icủa imột ihình ithái ikinh itế ixã ihội inhất iđịnh; ilà isự itổng ihòa inhững itính
ichất icơ ibản icủa icác imối iquan ihệ ivật ichất ivà itinh ithần, icá inhân ivà ixã ihội, idân itộc ivà iquốc itế.
2 Lê Thị Hoài - Trường Đại học Hồng Đức, Các yếu tố tác động đến lối sống thanh niên và một số giải pháp
giáo dục lối sống cho thanh niên Việt Nam hiện nay, Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 7/2019, tr.272. 8
2.2. Thực trạng lối sống của thanh niên hiện nay dưới góc nhìn của mối
quan hệ giữa vật chất và ý thức.
Thanh iniên ilà imột ibộ iphận iphức ihợp icủa imột iquốc igia, idân itộc ibao igồm imọi icá ithể itrong i
độ ituổi itừ i15-32. iThanh iniên ilà imột ilực ilượng ixã ihội iđược igiao i
phó inhững itrọng itrách inặng inề, ithậm ichí i
họ icòn iphải igánh itrên ivai icả isinh
imạng icủa imột iquốc, igia idân itộc. i Đối i
với inước ita, itừ ixưa iđến inay, ithanh iniên iluôn ilà i lực ilượng i
xung ikích, icách imạng, iđi iđầu iđột iphá itrong inhững inhiệm ivụ
imang itính ibước ingoặt icủa ilịch isử. i
Vị itrí, ivai itrò icủa ithanh iniên iđối ivới ixã ihội
iđược iquyết iđịnh ibởi ichính inhững iđặc iđiểm i
riêng icó icủa ithanh iniên. iNét itiêu
ibiểu ichung inhất icủa ithanh iniên ichính ilà ituổi i i
trẻ, đây ilà igiai iđoạn imỗi icon ingười iđang ichuẩn ibị ihành i trang icho itoàn i bộ icuộc i
đời imình itừ ihọc ivấn, inghề inghiệp, ithử inghiệm ivà i i
lựa chọn ivăn ihóa, ikinh inghiệm, ilối isống itrên i i cơ i sở định ihình idần
ihệ igiá itrị iriêng. iThanh iniên icũng ilà ingười icó i
đủ inăng ilực inhận ithức ivà igiải
iquyết inhững ivấn iđề imà icuộc isống iđặt ira.
Có ithể inói ithế ihệ ithanh ithiếu iniên ihôm inay ilà imột ithế ihệ ichú itrọng ivề ivật
ichất inhiều inhất itrong ilịch isử inhân iloại. iTrong iba ithập iniên iqua, inhững isự itiến
ibộ iphi ithường ivề ikỹ ithuật itrong inhiều ilĩnh ivực, ivà iviệc iáp i dụng ikỹ ithuật ivào
icác icông inghệ iđã ilàm icho iđời isống icủa ithanh ithiếu iniên icó inhiều ibiến iđổi itheo
icả ichiều ihướng itích i i cực và itiêu icực.
2.2.1. Những điểm tích cực
Trong ithời iđại ingày inay, ivới isự ivận iđộng ivà iphát itriển ikhông ingừng icủa ithời iđại iđã itác i i động tích i i cực i
rất nhiều iđến ilối isống icủa ithanh iniên.
- Về iquan iđiểm ivà igiá itrị isống:
Trong imôi itrường iphát itriển ivà ihiện iđại inhư ingày inay, inhững iquan iniệm isống icủa igiới i
trẻ icũng icó inhiều ithay iđổi. iVới imột icuộc isống iđầy i đủ, iấm ino ihiện i itại, iđa isố i lớp i
trẻ ihiện inay icó imột iphong icách, ilối isống icao iđẹp: iTrước
iđây, ido icuộc isống ivật ichất iở inước ita icòn inhiều ikhó ikhăn, ivì ivậy iđiều ikiện ihọc itập icủa igiới i i trẻ i
rất hạn ichế. iCó inhững ibạn i i
trẻ vì ithiếu ithốn ivật ichất ivà iphải inghỉ ihọc itừ i rất isớm iđể ilao i
động iphục igia iđình. i
Thế inhưng, ingày inay ikhi icuộc isống 9 iđã i
đủ iđầy, icùng ivới iđó ilà icác ichính isách iưu itiên iphát itriển ithế ihệ itrẻ imà ithế ihệ
ithanh iniên iđã icó inhững ibước itiến i bộ irõ i
rệt. iVới ithời iđại icông inghệ i 4.0, i iviệc
ihọc itập ivà ilãnh ihội ikiến i i thức của igiới i i
trẻ ngày icàng idễ idàng, icác ibạn icó ithể ihọc iqua inhiều ihình i
thức ivà iphương itiễn itruyền itải ikhác inhau itừ i
đó iviệc itự ihọc ihỏi icủa igiới i trẻ irất ithuận ilơi. i
Hội inhập iquốc itế ingày icàng isâu irộng ivà itoàn idiện iđã
itạo ira inhững icơ ihội iđể icho imọi icông idân icó ithể i
mở irộng isự igiao ilưu ivà itìm ikiếm i cơ ihội iphát itriển. i Đối i
với ithanh iniên ithì iđiều inày icàng itrở inên iquan itrọng ihơn ibởi ituổi i i trẻ luôn inăng i i
động, sáng itạo, inhiệt ihuyết, inhanh inhạy inên icó inhiều ihơn icác i
cơ ihội iđể igiao ilưu, ihọc itập. iVì ivậy inếu ibiết icách itận i dụng ithì itri ithức icủa ithế ihệ i i
trẻ ngày inay isẽ iphát i i huy i rất mạnh imẽ. i
Trước inhững ithuận ilợi iđó, ithanh iniên ihiện inay isống icó ilí itưởng, iứng ixử icó ivăn ihoá, inăng i
động, isáng itạo… ibiểu ihiện itrong ihọc itập, ilao i động, ixây idựng
ivà ibảo ivệ iTổ iquốc, ivà itrong iđời. iHọ ichăm ichỉ itu idưỡng iđạo iđức, ichăm ichỉ ihọc
itập, icó imục iđích isống irõ iràng ivà ibiết icố igắng, i
nỗ ilực ihết imình ivì ilý itưởng isống itốt iđẹp. i
Vì ivậy, ingoài iviệc ihọc irất inhiều ibạn itrẻ icó inhững ihành iđộng itốt iđẹp ivà
ithiết ithức inhư itham igia icác ihoạt i
động ithiện inguyện iMùa ihè iXanh igiúp iđỡ icác
isinh iviên, ihọc isinh ivà i phụ i
huynh, itham igia ihiến imáu inhân iđạo, itham igia ilao
iđộng icông iích igiúp iđỡ ingười igià ineo iđơn, itrẻ iem imồ icôi, ibệnh inhân icó inhững
ihoàn icảnh iđặc ibiệt i
khó ikhăn. iLuôn ihọc ihỏi, isáng itạo, icư ixử ivăn ivăn itrong icuộc
isống, iluôn ithân ihiện ivà igiúp iđỡ inhững ingười inước ingoài. i
Với inhững iquan iniệm ivà igiá itrị isống icó inhiều ithay iđổi itích icực icho inên
inhững ivấn iđề inhư iứng ixử i
với ibạn ibè, itình iyêu, ivà inghề inghiệp icũng ibiến iđổi
itheo ichiều ihướng itích icực.
- Về iứng ixử ibạn ibè:
Tình ibạn itừ ixưa iđến inay iluôn iđược idân itộc ita icoi itrọng, inó ilà itình icảm
iquý ibáu, iđáng iquý icủa imỗi icon ingười, ichính ivì ithế, itình ibạn ilà ithứ imà iđáng ichân itrọng, i i ngợi khen, iứng ixử i i
giữa bạn ibè ibiểu ihiện ilầ isự igiúp iđỡ, isan isẻ, iniềm ivui inỗi i buồn icùng i
với inhau, isẵn isàng iđến ibên inhau ikhi igặp i khó ikhăn. iKhi icuộc isống iđã i
đủ iđầy ivề ivật ichất, inhững ingười ibạn i
thực isự ilà ingười iđến i với ichúng ita 10
ikhông iphải ivì ivật ichất itiền itài, ilà ingười icó inhiều iđặc iđiểm ichung i với imình, ilà
ingười iluôn imang iđến icho ichúng ita inhững iđiều itốt iđẹp inhất. iTrong icuộc isống
ingày inay, ithanh iniên icó iđặc iđiểm iluôn ihết imình ivì ibạn ibè, iluôn isẵn ilòng iđến
ivới ibạn ibè ikhi ihọ igặp i khó ikhăn, i khổ i cực, itình ibạn i đó ithật iđáng i quý, iđáng ichân
itrọng, ichính ivì ivậy, imỗi ichúng ita icần iphải iluôn ixác iđịnh icho imình inhững ingười
ibạn ithực isự, irồi ichân i
quý inhững itình icảm iđáng iquý i
đó. iHọ ihỗ itrợ inhau ivề ihọc
itập, iđời isống, ichẳng ihạn icó ithể ikể iđến itrong imột ilớp ihọc, ikhi icó imột ithành iviên igặp inhững i khó ikhăn, icác ibạn i
trẻ isẵn isàng icùng inhau iđứng ira igiúp iđỡ ivà ihỗ itrợ
ibạn ivề icả ivật ichất ivà itinh ithần. i Tình ibạn ilà i
cơ isở itrong icuộc isống, ikhông iai icó
ithể isống imà ikhông icó itình ibạn, itình ibạn ilà ichân iquý icủa imọi itình icảm. - Về itình iyêu:
Trong imôi itrường igiáo idục, ithanh iniên iđược ihưởng inhững iđiều ikiện ituyệt
ivời inhất iđể iphát itriển ibản ithân, ithể ichất iphát itriển icùng ivới i đó itâm isinh ilí icũng iphát itriển, i
Thanh iniên icũng icó inhững itình icảm i
trên imức itình ibạn idành icho
ingười ibạn icủa imình icũng ilà iđiều ibình ithường. iĐó ilà inhững imối itình iđẹp, igiúp
iđỡ inhau ihọc itập, icùng inhau icố igắng, ilà i i
nguồn động iviên, igiúp iđỡ inhau ihọc itập,
iđời isống imỗi ingày. iQua imột isố inghiên icứu igần iđây icho ithấy iquan iđiểm ivề itình
iyêu icủa ithanh iniên ihiện inay icởi i i
mở hơn, ihiện iđại ihơn. iQuá i i trình phát itriển ikinh itế i
– ixã ihội itrong ibối icảnh ihội inhập icó inhững itác iđộng ikhông i nhỏ iđến iquan iđiểm icủa igiới i
trẻ ivề itình iyêu, itình iyêu i
đồng igiới,..Có ithể ithấy itự i do iyêu iđương ilà i xu ihướng imà igiới i trẻ i
lựa ichọn, iviệc itự itìm ihiểu, iyêu ithương ivà iđi iđến ihôn inhân ivẫn ilà icách i
thức, icon iđường imà igiới i
trẻ imuốn icó ihạnh iphúc icủa ichính imình, ichứ i
không iphải ivì imong imuốn icủa imột iai ikhác. iHiện inay, iviệc ilựa ichọn
ibạn iđời icủa ithanh iniên iđược ithể ihiện iở iba iđặc iđiểm i đó ilà i đồng iđiệu itâm ihồn,
itrưởng ithành, icó ichí itiến ithủ ivà ibiết iquan itâm, ichăm isóc. i
Đây iđều ilà inhững igiá itrị icốt ilõi, ilà i cơ i
sở ivững ichắc icho imột imối iquan ihệ ilâu ibền icũng ilà ibiểu ihiện
icủa imột itình iyêu ichân ichính. iXu ihướng iyêu icủa icác ibạn i
trẻ iđang itrở inên ithực
itế ihơn, ithoát ira ikhỏi icâu ichuyện icổ itích i“một itúp ilều i
tranh, ihai itrái itim ivàng”.
iMột imặt icác ibạn imong imuốn itình iyêu icần iđược ixây idựng i
trên inền itảng ilà itình 11
icảm ichân ithật, imặt ikhác ivẫn iý i
thức iđược irằng, itrong ithực itế icuộc isống, inếu ichỉ iyêu ithôi imà i i
không phấn iđấu iđi ilên ilà i i không đủ. - Về inghề inghiệp:
Cùng ivới iđà iđi ilên icủa ixã ihội ilà isự ira iđời icủa inhiều ingành inghề ikhác
inhau. iĐặc ibiệt inhững ingành inghề inày icó isự ihấp idẫn i rất ilớn iđối i với igiới itrẻ. iGiới i
trẻ iViệt iNam igiờ iđây icó irất inhiều icơ ihội iđể igiao ilưu, ihọc ihỏi ivà itiếp icận
ivới inhiều ingành inghề ikhác inhau. iHọ isẵn isàng ithay iđổi ibản ithân ibằng icách ibổ isung ithêm icác i i
kỹ năng imềm, ikỹ inăng ivi itính, i
kỹ inăng ingoại ingữ iđể icó ithể ichạy
ikịp itheo isự ithay iđổi inhanh ichóng icủa ithời iđại. iHọ ibỏ iqua icác itư itưởng ilạc ihậu
ilà i“Đại ihọc ilà icon iđường i
duy inhất iđưa ibạn itrẻ iđến ivới ithành icông”. iChính isự
itiếp icận inày iđã itạo inền itảng igiúp icho icác ibạn i
trẻ icó ithể iđưa ira inhững itiêu ichí
icho ibản ithân iđể icó ithể ichọn i i
lựa được inhững ingành inghề i i phù hợp. i
Hiện inay ithanh iniên iđứng itrước irất inhiều inhững ithuận ilợi itrong iviệc ilựa
ichọn inghề inghiệp. iVề ithuận ilợi iphải ikể iđến iđầu itiên ichính ilà isự iphát itriển icủa
ixã ihội iđã ikéo itheo isự iđa idạng ihóa ingành inghề, inghề inghiệp ingày icàng imở irộng
iphong iphú itạo ira inhiều iviệc ilàm, inhiều i
cơ ihội icho ithanh iniên i lựa ichọn. iViệc
itiếp icận inhững ithông itin ivề inghề inghiệp iđối i
với ithanh iniên ihiện inay ilại i rất idễ
idàng, inhanh ichóng ivà ithuận itiện ibởi icó i
rất inhiều ikênh ithông itin iluôn icập inhật
iđa idạng inhư iinternet, itruyền ithông, ibáo ichí, ihội ithảo... iNgày inay icũng ikhông
icòn ivấn iđề iép ibuộc ihay i bó ihẹp ingười ilao i
động itrong imột inghề inhất iđịnh imà
ithanh iniên icó ithể itự i
do ivà ichủ iđộng ichọn inghề, isáng ilập inghề inghiệp icho ichính
imình. iThanh iniên icó ithể itự i ý i thức inăng i lực, i trình i
độ icủa ibản ithân ivà i nhu icầu
icủa ixã ihội iđể ivạch ira inhững inghề inghiệp imới. i
Bên icạnh ivấn iđề ithu inhập, ithanh iniên ihiện inay iquan itâm inhiều ihơn iđến
imôi itrường ilàm iviệc icủa imình. iĐược ilàm iviệc i đúng isở itrường, i sở ithích itrong
imột imôi itrường iđồng inghiệp ihòa i
đồng, ithân ithiện ilà ihai itrong isố imong imuốn
ilớn, iđây ilà inguyện i vọng ihết i sức i
thực itế iđể icó ithể igắn ibó i
với imột icông iviệc ilâu
idài. iCơ ihội ithăng itiến icũng ilà imột iyếu iđộ iđược inhiều ibạn itính iđến, iđiều inày 12
iphần inào icho ithấy icác ibạn i
trẻ ibắt iđầu icó inhững iđịnh ihướng icông iviệc irõ iràng
ivà icụ ithể, icó isuy itính ithăng itiến ivà iphát itriển icông iviệc.
Có ithể inói, ihiện inay, iviệc ilựa ichọn inghề inghiệp icủa ithanh iniên ihiện inay ilà ihoàn itoàn ichủ i
động, ivì ivậy ihọ iđã ixóa i
bỏ inhững irào icản, iđịnh ihướng iép
ikhuôn isẵn iđó itư itưởng ichọn inghề itheo i
sở ithích icủa ibố imẹ, ichọn inghề idựa ivào
ivận imay ihoặc icó ithể idễ ikiếm itiền, ichọn inghề imà ikhông inghĩ iđến ituổi ithọ icủa
inghề,…mà ithay ivào iđó ilà inhững ingành inghề ithật isự ixuất iphát itừ isở ithích ivà inăng i i lực của ibản ithân.
Như ivậy, ikhác itrong ithời ikì ibao icấp, ithanh iniên igiờ iđây icó inhiều iđiều
ikiện ivà icơ ihội ihọc itập ivà ilàm iviệc ihơn, icó iđộng ilực iđể irèn iluyện, iphấn iđấu
itrước ihết ilà iđể iphục i
vụ ichính ibản ithân imình, ixa ihơn ilà i
thực ihiện itrách inhiệm, inghĩa i
vụ ivới icộng iđồng, ixã ihội. iĐây ilà imột inguồn ixung ilực ikhông inhỏ, igóp
iphần ithúc iđẩy isự iphát itriển icủa iđất inước.
2.2.2. Những điểm tiêu cực
Khi iđánh igiá ibất icứ isự ivật, isự iviệc inào iđều icần icó icái inhìn itheo inhững
ichiều ihướng ikhác inhau. i
Vì ivậy iviệc itìm ihiểu inhững itiêu icực ivề ilối isống icủa
igiới itrẻ ihiện inay icần iphải iđánh igiá icả inhững imặt itiêu i i cực.
Thực itrạng iđáng ibáo iđộng ihiện itại iđó ilà ithanh iniên iđã iđi ivào ikhuynh
ihướng i“phải icó” inhững ivật i
dụng inày, ihay inhững iphương itiện ikia, ithì icũng ilà
ilúc ivật ichất iđã igây iảnh ihưởng iđến itinh ithần, icùng inhững ihệ ithống igiá itrị icủa ihọ. i
Xã ihội itiêu ithụ ithúc iđẩy igiới i
trẻ icần iphải igiống inhư ichúng ibạn ichưa ibao
igiờ iáp ilực icủa ixã ihội itiêu ithụ icó i sức imạnh iđáng i
sợ inhư ihiện inay. iXã ihội itiêu
ithụ iđã ithúc iđẩy igiới i
trẻ icần iphải igiống inhư ichúng ibạn, iphải inghe icùng imột iloại
inhạc, iphải icó icùng ilối ithời i
trang, iphải iđi iđứng ivà iăn inói isao icho i phù ihợp ivới inhóm ibạn icủa imình.
Xã ihội icàng iphát itriển, iđời isống ivật ichất icàng icao ithì imãnh ilực icủa iđồng
itiền ivà iáp ilực icủa imức itiêu ithụ icàng icó ivị ithế. iTại icác iquốc igia itiên itiến, ihầu
inhư imọi ithứ itrong iđời isống ivật ichất iđều icó ithể iđánh iđổi ibằng itiền, itừ itrang iphục, i
thực iphẩm, inhững iphương itiện igiải i i
trí, thông itin itruyền ithông ivà imọi itiện 13
inghi icủa iđời isống, icho iđến inhững idịch i
vụ isửa isắc iđẹp, inhững iphương ithuốc ithần igiúp i trẻ imãi i
không igià… iĐồng itiền iđã itạo inên iáp i lực i rất ilớn iđối i với icon
ingười ivà iđã ikhiến icho ithế ihệ i
trẻ itin irằng itiền ibạc ilà itrung itâm iđiểm ibuộc icon
ingười iphải ixoay iquanh i
nó. iTrong ikhi itiền ibạc ilà iphương itiện icần ithiết icho isự isinh itồn, ithì i
nó icũng ilà inguyên inhân idẫn iđến i trộm icướp, i chiếm iđoạt, inhững
ihành ivi ibất ichính, iphi iđạo iđức, iphi inhân ibản; icác itệ inạn itừ igia iđình icho iđến ixã
ihội. iViệc ilàm ira itiền ivà isử idụng itiền imột icách ihợp ilý, itích icực iluôn ilà imột ithách iđố i rất i
lớn iđối ivới ithanh ithiếu iniên. iNếu ikhông iđược ichỉ idẫn, igiới i trẻ isẽ
iluôn inghĩ itrong iđầu ióc i
ý iniệm ichật ihẹp ilà ilàm isao iđể icó ithật inhiều itiền ivà isử idụng itheo i ý imuốn. i
Đây ichính ilà isự isai ilầm itrong icách isuy inghĩ ivề itiền ibạc ivà
iđã idẫn iđưa ibao inhiêu i i trẻ đi ivào i i
ngõ cụt icủa icuộc iđời.
Đối ivới imột isố ithanh iniên icó itư itưởng isống ithực idụng, icó itiền ilà icó itất
icả. iNgười iViệt iNam ichúng ita icó ithành ingữ: i“Có itiền imua itiên icũng iđược”.
iNhiều ithanh ithiếu iniên ithời inay, ithay ivì itiếp itục icon iđường ithăng itiến icông
idanh isự inghiệp iqua icác iđại ihọc, ithì ilại imuốn iđi ilàm iđể ikiếm icho ithật inhiều itiền,
iđể itiêu ixài inhiều ihơn. i i
Lối sống itiêu ithụ iquá iđáng inày iđã i i vô tình igieo imột ithông
iđiệp isai ilầm icho igiới i
trẻ irằng icó itiền ilà i
trên ihết, irằng itiền ibạc ilà icứu icánh, ilà
icùng iđích icủa icuộc isống. iMột iví idụ iđiển ihình ivề isự iđảo ilộn icác igiá itrị iđạo iđức ilà iđã icó i i
rất nhiều inhững icuộc ián imạng ivà inhững i
vụ ibắn igiết inhau ixảy ira itại icác
itrường ihọc, icông isở, ivà inhiều itư igia ichỉ ivì iáp ilực imâu ithuẫn ivề ivật ichất, isự iphân ibiệt igiàu inghèo.
Không inhững ithế ivới iquan iđiểm iđó icũng ilà itình itrạng ibáo iđộng itrong ihọc itập icủa igiới i
trẻ. iMột isố ingười isống itrong igia iđình igiàu icó imà i bố imẹ imang ilại
idẫn iđến ihọ icó iquan iniệm i
không icần ihọc ihành imà ivẫn icó ithể ihưởng ithụ, ihọc iỷ
ilại itrước inhững iđiều ikiện imà i
bố imẹ iđáp iứng. iThậm ichí imột isố ithanh iniên icòn
ibỏ itiền ira iđể ithuê ingười ihọc i
hộ, ithi ihộ, ilàm ibằng igiả, imua ichuộc ikết iquả. iHọ
icho irằng itiền icó ithể imua iđược ivà ilấp iđầy itri ithức icủa ibản ithân. iHay imột itình itrạng inữa i
đó ilà iđứng itrước ilối isống itiêu ithụ, imuốn igì icó iđó imà imột isố ibạn itrẻ
iđâm iđầu ivào ilàm ithêm imà ibỏ ibê iviệc ihọc ihành. 14
Cũng ivì ilối isống ichạy itheo ivật ichất, imà isự iphân ichia igiàu inghèo ingày
icàng ilớn itrong igiới itrẻ. iMột isố ingười icó ixu ihướng ichỉ ikết ibạn igiao ilưu ivới i ingười igiàu. iTừ i
đó icho imình icái idanh ilà ingười ithượng iđẳng ivà ixem ingười
inghèo ilà itầng ilớp ithấp ikém, ivà icó itư itưởng ixem ithường. iCó ithể ithấy iviệc ikết
ibạn inhư ithế ihoàn itoàn idựa i trên i
cơ isở ilà ivật ichất ivà i
không ihề ixuất iphát itừ ilý itưởng ihay itâm i hồn iđồng iđiệu. i
Tình ibạn inhư ivậy iắt ihẳn isẽ i không ibền ichặt imà
ithậm ichí icòn itồn itại isự ilợi idụng, i i trục lợi ilẫn inhau.
Trong ivấn iđề itình iyêu, ihiện inay, imột ibộ iphận ikhông inhỏ icác ibạn itrẻ isống iquá ithực i
dụng. iCâu ichuyện i"một itúp ilều itranh ihai itrái itim ivàng" igiờ iđây iđã ilà
ikhái iniệm iquá ixa ivời. iMột isố ithanh iniên icho irằng itìm ingười iyêu ibây i giờ icũng
iphải icó inhiều itiêu ichí imà i“đầu itiên” ivẫn ilà i “tiền iđâu”... i Theo i họ, itìm iđược itình iyêu ithật isự imà i
không icần itiền ithì ihiếm. iChính ivì ithế i
rất inhiều inam isinh ikhác
icũng iđành ichấp inhận icảnh i“đi ivề ilẻ ibóng” ichỉ ibởi i
không icó iđủ itình iphí. iChẳng
ihạn, inhiều ichàng itrai ivì imuốn icó ingười iyêu, idù inghèo iđến imấy icũng iphải icố ithuê ixe ixịn i
đón ibạn igái iđi ichơi, ithậm ichí, inhiều ingười icũng ivì iphận inghèo,
imuốn i“sĩ” ivới ingười ingười imà iphạm itội ivà iphải i
trả igiá iđắt. iQuả ithực, ikhông iít ibạn i
trẻ iđang icố ichạy itheo ithứ itình iyêu iphong itrào ivà ilối isống ithực idụng. iHọ
i"đo" itình iyêu ibằng inhững imón iquà iđắt itiền ivà iluôn imuốn ichứng itỏ irằng, iquà
icàng ito ithì itình iyêu iấy icàng i
lớn. iTrước iquan iđiểm iđó imà ikhông iít ithanh iniên
irơi ivào itình itrạng ilàm imọi ithứ iđể icó itiền. iHọ ibỏ iqua inhững icông iviệc ithực itế, ilành imạnh, i phù ihợp i
với ibản ithân ivà icó itính ichất ilâu idài imà ibất ichất ilao ivào
inhững icông iviệc ikiếm itiền inhanh idẫn iđến ilàm icả inhững icông iviệc isai itrái,
iphạm ipháp. iChính ivì ithế imà ihiện inay, itình itrạng ivi iphạm ipháp iluật itrong icông iviệc ilà i i rất nhiều inhư itham i i nhũng, hối i i hộ, lừa iđảo.
2.3. Những nhân tố tác động đến lối sống của thanh niên hiện nay dưới góc
nhìn mối quan hệ giữa vật chất và ý thức
Thứ inhất, isự itác iđộng icủa icơ ichế ithị itrường
Nền ikinh itế ithị itrường iở inước ita ivừa icó iảnh ihưởng itích icực, iđồng ithời icó
inhững iảnh ihưởng itiêu i
cực iđến iđời isống ixã ihội inói ichung ivà ilối isống inói iriêng. 15 iNhững itác i động itích i
cực imà inền ikinh itế ithị i
trường iđem ilại icho itoàn ixã ihội ilà
irất ilớn. iTrước ihết, inền ikinh itế ithị itrường iđã igóp iphần igiải iphóng icác itiềm inăng
ikinh itế inhư: itài inguyên, i vốn, i nguồn i
lực icon ingười, ikhoa ihọc icông inghệ...,
imang ilại ihiệu iquả itích i
cực icho isự iphát itriển. i Kinh itế ithị i trường i góp iphần ilàm
iđa idạng ivà inăng iđộng ihóa inền isản ixuất, itạo iđiều ikiện icho iquá itrình idân ichủ ihóa
icác ithành iphần ikinh itế, ithúc iđẩy inhanh itiến i
trình ihội inhập iquốc itế. iNền ikinh itế ithị itrường itác i
động iđến iviệc ihình ithành ithói iquen isuy inghĩ ivề itính ihiệu iquả ithiết i
thực icủa icông iviệc, ilấy ihiệu iquả ilàm itiêu ichí iđánh igiá imức i độ ihoàn ithành inhiệm ivụ. i i
Nền kinh itế ithị itrường iluôn iđặt icon ingười, imà itrước ihết ilà ithanh iniên
itrước inhững icơ ihội ivà ithách i
thức icủa icạnh itranh, itính ihiệu iquả ikinh itế, i do ivậy,
inó iđòi ihỏi icon ingười iphải inăng iđộng, ilinh ihoạt, isáng itạo, inhạy ibén ivà ithích inghi itrong imọi itình i i
huống. Từ iđây idẫn iđến isự ihình ithành inếp isuy inghĩ imới icủa
ithanh iniên, igóp iphần ihình ithành ilối isống icông inghiệp itrong ithời ikì icông inghiệp ihóa i
– ihiện iđại ihóa iđất inước. iBên icạnh inhững iảnh ihưởng itích i cực inói itrên ithì
inền ikinh itế ithị itrường ivới inhững imặt itrái icủa i
nó iđang ilàm ibiến idạng ilối isống
icủa ithanh iniên ihiện inay. iHội inghị ilần ithứ inăm iBan iChấp ihành iTrung iương
iĐảng ikhóa iVIII iđã inhận iđịnh: “Cơ chế thị trường và sự hội nhập, bên cạnh
những tác động tích cực to lớn cũng đã bộc lộ mặt trái của nó ảnh hưởng đến ý
thức, tư tưởng, đạo đức, lối sống của nhân dân3”. Có ithể inhận ithấy irất irõ, ichính
inền ikinh itế ithị itrường iđã itạo ira imột ikhoảng icách ingày icàng ixa igiữa ingười igiàu
ivà ingười inghèo, idẫn iđến isự ibất ibình iđẳng ilàm inảy isinh inhiều imâu ithuẫn ivà
ixung iđột itrong ixã ihội. iHiện itượng isuy ithoái ivề iđạo iđức, ilối isống iđang idiễn ira ingày icàng imạnh imẽ. i
Biểu ihiện icủa ihiện itượng inày ilà ilối isống i thực idụng, isùng ibái i
đồng itiền, icá inhân, ivị ikỉ, itham inhũng, itệ inạn ixã ihội imỗi ingày imột igia ităng.
iNạn ithất inghiệp, iô inhiễm imôi itrường isinh ithái, ibệnh itật ihiểm inghèo i tràn ilan. iTình i
trạng ichà iđạp ilên iluân ithường iđạo ilí ivà icác igiá i
trị itinh ithần, igiá itrị inhân
ivăn, iđề icao ivật ichất, i
khô icạn itinh ithần, inghèo inàn ivề icảm ixúc, ibàng iquan ivới
icuộc isống icủa icộng i i
đồng ở ithanh iniên icàng itrở inên i i phổ biến.
3 Đảng Cộng sản Việt Nam (1998). Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII.
NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật, tr.52 16
Thứ ihai, isự itác iđộng icủa itoàn icầu ihóa i
Toàn icầu ihóa, ixét ivề ibản ichất ilà iquá itrình ităng ilên imạnh imẽ inhững imối
iliên ihệ, isự iràng ibuộc, itác i động ilẫn inhau, i
phụ ithuộc ilẫn inhau icủa itất icả icác ikhu
ivực, icác iquốc igia, icác idân itộc i
trên itoàn ithế igiới. iToàn icầu ihóa ilàm igia ităng icác imối iquan ihệ i
giữa icác idân itộc. iSự iva ichạm ithường ixuyên ihơn i giữa icác inền ivăn
ihóa itạo iđiều ikiện ithuận ilợi iđể ichúng ita icó ithể itiếp ithu icác ithành itựu ivề ikhoa
ihọc, igiáo idục, inắm ibắt ithông itin, igiá itrị imới ilàm iphong i
phú ihơn, igiàu iđẹp ihơn
inền ivăn ihóa iViệt iNam. iĐây icũng ichính ilà icơ ihội iđể ichúng ita ihiện iđại ihóa inền
ivăn ihóa icủa imình. iCuộc icách imạng itin ihọc ivà ihệ ithống i
Internet ihoạt iđộng ihiệu iquả ilàm ităng i
rất inhanh ihàm ilượng i trí ituệ i không ichỉ itrong i ý ithức, iđộng icơ ivà ihành i
động icủa imỗi ingười imà ihơn ihết ilà inó ilàm ităng ikhả inăng, ihiệu iquả icủa iviệc itổ i
chức, iquản ilí isản ixuất, idịch ivụ, ilàm ithay iđổi i
cơ icấu ixã ihội imột icách isâu
isắc. iThông itin ingày icàng ithu ihẹp ikhông igian ivà ităng itốc ithời igian ilàm ităng isự
iphụ ithuộc ilẫn inhau, isự igiao ilưu ihợp itác, isự iliên ikết imọi ihoạt i i động làm ibiến iđổi
ilối isống itù itúng, ichật ihẹp itrước iđây, ihình ithành ilối isống icông inghiệp ivà ithúc iđẩy itrình i độ iquản ilí itác i
phong ilàm iviệc ihiện iđại. iĐó ilà ilối isống inăng iđộng, ilấy
ihiệu iquả ilàm itiêu ichí ivà ichuẩn imực. iTuy inhiên, ibên icạnh inhững iảnh ihưởng itích icực inói i
trên ithì itoàn icầu ihóa icũng iđang itác iđộng imột icách itiêu i i cực đến ilối isống
icủa ithanh iniên ihiện inay. iVới iviệc imở icửa, igiao ilưu, ihội inhập iđược imở irộng,
inhững ivăn ihóa iphẩm iđộc ihại, icác iquan iniệm isai itrái, ilối isống ithực i dụng, ivị ikỉ,
ichủ inghĩa icá inhân idễ idàng ixâm inhập ivào icác inước iđang iphát itriển, itrong i đó icó
iViệt iNam. iCó ithể inói, iphương iTây iđang ithực ihiện ichủ inghĩa iđơn iphương, ichủ inghĩa ibá iquyền i i với tham i i
vọng tạo inên imột icuộc i“xâm ilăng ivăn ihóa”, iáp iđặt icác igiá itrị i
riêng ilên icác iquốc igia, idân itộc ikhác ilàm icho icác igiá itrị ivăn ihóa itruyền
ithống ibị iđảo ilộn ihình ithành inên inhững igiá itrị imới itheo i ý i đồ icủa i họ ilàm ithay
iđổi ilối isống icon ingười iViệt iNam. iTrong iđó, ithanh iniên ichính ilà iđối itượng ichịu
iảnh ihưởng inhiều inhất icủa isự itác i i
động này. iDo ithiếu inhiều ikiến ithức, ichưa iđược
itrang ibị inhững ikĩ inăng isống icần i
thiết inên itrước isự itác i
động iồ iạt icủa ivăn ihóa
ingoại ilai, ikhả inăng ichống iđỡ icủa ithanh iniên ilà irất ihạn ichế. iBộ iphận ithanh iniên ibị iảnh ihưởng i
bởi ilối isống ixa ihoa, i
thực idụng, i“sống igấp”, ilối isống itiêu ithụ 17 iphương i i
Tây dẫn iđến isự iquè iquặt inhân icách ivà ixơ ihóa itâm i hồn ingày icàng inhiều ihơn.
2.4. Giải pháp khắc phục những tiêu cực và phát huy tính tích cực trong lối
sống của thanh niên hiện nay
Trước itác iđộng icủa imặt itrái icơ ichế ithị itrường, isự idu inhập icủa ilối isống
iphương iTây, imột ibộ iphận ikhông inhỏ ithanh iniên iđã iphai inhạt imục itiêu, ilý
itưởng, isống ithác iloạn, ichạy itheo ilợi iích ivật ichất, isống iích i
kỷ, isống ichỉ ibiết iđến
ibản ithân imình, ithiếu itôn itrọng ingười ilớn, itự itin ithái iquá, isống ithử, isống igấp, idễ
idãi itrong iquan ihệ inam i- inữ, ithiếu igiữ igìn iphẩm ihạnh icủa ingười iphụ inữ iViệt
iNam iđã iđược ilịch isử ighi inhận iđánh igiá. iĐể inâng icao ichất ilượng igiáo idục iđạo
iđức, ilối isống icho ithanh iniên ihiện inay icần ithực ihiện imột isố inội i dung, ibiện ipháp icơ ibản isau.
2.4.1. Giải pháp từ chính sách giáo dục của Đảng và Nhà nước
Thứ inhất, ităng icường isự iphối ihợp igiữa igia iđình, inhà itrường ivà ixã ihội
itrong igiáo idục iđạo iđức, ilối isống icho ithanh iniên. iĐây ilà igiải ipháp iquan itrọng icó
iý inghĩa ihàng iđầu iđể inâng icao ihiệu iquả icông itác igiáo idục iđạo iđức, ilối isống icho
ithanh iniên, igiáo idục igia iđình igiữ ivai itrò ilà inền itảng, itheo ichốt. iGia iđình ichính
ilà inơi iđặt inền imóng, ihình ithành inên iphẩm ichất, inhân icách icon ingười. iTăng
icường iphối ihợp igiữa igia iđình, inhà i
trường ivà ixã ihội ivề i thực ichất iphát i huy isức
imạnh itổng ihợp icủa icác itổ i chức, ilực ilượng, i
bộ iphận itrong iviệc ixây idựng
ichương itrình, ikế ihoạch, inội i
dung ivà itổ ichức igiáo idục isao icho ihiệu iquả inhất.
iGiữa igia iđình, inhà itrường ivà ixã ihội ithường ixuyên icó isự i trao iđổi ithông itin iqua
ilại ivới inhau imột icách ithường ixuyên, inhà itrường iđịnh ikỳ ihàng iquý ibáo icáo itình
ihình imọi imặt icủa ithanh iniên icho i
phụ ihuynh iđể ihọ inắm iđược ikết iquả ihọc itập,
irèn iluyện, icó inhững ihình i
thức, ibiện ipháp iquản ilý, igiáo idục icho i phù ihợp, iphát
ihuy iđược iưu ithế icủa itừng iloại ihình igiáo idục.
Hai ilà, ixây idựng imôi itrường igiáo idục itrong isáng, ilành imạnh, ithân ithiện icho ithanh iniên. iMôi i i
trường giáo idục itrong isáng, ilành imạnh, ithân ithiện icó inghĩa
irất iquan itrọng iđể inâng icao ichất ilượng igiáo idục iđạo iđức, ilối isống icho ithanh 18 iniên. iMôi i trường i
đó ilà ihệ ithống inhững imối iquan ihệ, iđiều ikiện ibảo iđảm icho ihoạt i
động igiáo idục, ibồi idưỡng idiễn ira ithông isuốt iđạt iđược imục iđích, iyêu icầu, inhiệm i i
vụ đặt ira. iNhững iyếu itố itích i
cực icủa imôi itrường ixung iquanh isẽ itác iđộng
irất ilớn iđến iđạo iđức, ilối isống icủa ithanh iniên. iDo i đó, imôi i trường iđó i i thực sự ithân
ithiện, igần igũi, iấm iáp inhư itiếp ithêm i sức imạnh, i động i
lực iđể icho imỗi ithanh iniên
icảm ithấy itin itưởng, iphấn i
khởi, imuốn ihoà imình ivào imôi itrường i đó imột icách
itích icực, ichủ iđộng inhất.
Thứ iba, ităng icường icác ichế itài, iquy iđịnh iđối ivới iviệc ixử ilý icác ihành ivi ivi
iphạm ipháp iluật icủa ithanh iniên. i Các ichế itài, i
quy iđịnh icho ithanh iniên itrong ihọc
itập, irèn iluyện icó iý inghĩa i rất i
thiết ithực, icụ ithể iđể inâng icao ichất ilượng igiáo idục
iđạo iđức, ilối isống ihiện inay. iViệc igiáo idục inày ikhông ichỉ idừng ilại iở inhững ilời
inói, ikhẩu ihiệu, ithuyết iphục imà icần isử idụng imệnh ilệnh, ihành ichính, inhững ichế itài icần i
thiết iđể iđiều ichỉnh, ixử ilý inhững ihành iđộng iđi ingược ilại ivới iquy itắc
ichuẩn imực iđạo iđức, ilối isống icủa idân itộc.
2.4.2. Giải pháp từ bản thân thanh niên
Thế ihệ ithanh iniên ingày inay iđược isống, ilao iđộng, ihọc itập itrong imôi
itrường ihòa ibình; iđược i
thừa ihưởng inhững ithành iquả icủa isự inghiệp icông inghiệp
ihóa, ihiện iđại ihóa ivà icông icuộc iđổi imới iđất inước; iđược icống ihiến ivà itrưởng
ithành itrong isự iổn iđịnh ivề ichính i i
trị, sự iphát itriển ivững ichắc icủa ikinh itế i- ixã ihội
ivà iđời isống ivật ichất, itinh ithần icủa ingười idân ikhông ingừng iđược icải ithiện; iđược
igia iđình ivà ixã ihội idành icho inhiều i i
cơ hội ihọc itập iđể icó itrình i i độ học ivấn, ichuyên
imôn icao ihơn icác ilớp ithanh iniên iđi itrước. iNhững ilợi ithế i đó ilà ihành i trang igiúp
ithanh iniên ivững ibước itham igia ivào isự inghiệp ixây idựng ivà ibảo ivệ iTổ iquốc. i
Để irèn iluyện icho imình ilối isống itích icực iđòi ihỏi ibản ithân isinh iviên itự
ihọc, itự irèn iluyện, itự itu idưỡng, itụ itin, itự ichịu itrách inhiệm iđể itrở ithành inguồn ilao i
động ichất ilượng icao, itrở ithành ingười ithừa ikế itrung ithành isự inghiệp icách imạng icủa i i
Đảng và icủa idân itộc. i
Thứ inhất, ithanh iniên iphải itích icực itham igia ihọc itập inâng icao itrình iđộ ilý iluận ichính i
trị, ibồi iđắp ilý itưởng icách imạng itrong isáng. iBối icảnh icách imạng 19
itrong inước ivà iquốc itế iđang itác iđộng ilên itất icả icác iđối itượng ithanh iniên, itác
iđộng imột icách itoàn idiện ilên itư itưởng, itình icảm, ilối isống, i nhu icầu icủa itừng ithanh iniên. iDo i
đó, ithanh iniên iphải irèn iluyện iđể icó ilập itrường itư itưởng ivững
ivàng, icó ilòng iyêu inước, icó iniềm itin ivào isự ilãnh iđạo icủa i i
Đảng và isự inghiệp ixây
idựng ichủ inghĩa ixã ihội, icó iđạo iđức itrong isáng ivà ilối isống ilành imạnh; itích icực
itham igia ivào icác icuộc iđấu i
tranh ibảo ivệ iĐảng, iNhà inước ivà ibảo ivệ iCương ilĩnh,
iđường ilối icủa iĐảng, ichính isách ipháp iluật icủa iNhà inước; iđấu itranh ichống ilại
iâm imưu i“Diễn ibiến ihòa ibình” icủa icác ithế ilực ithù iđịch ivà icác itiêu i cực, itệ inạn ixã ihội, itham i i nhũng…
Thứ ihai, ithanh iniên icần itích icực ihọc itập ivà itự ihọc itập iđể inâng icao itrình
iđộ ivăn ihóa, ichuyên imôn, ikhoa ihọc, ikỹ ithuật, itay inghề. iTrong ithời ikỳ iphát itriển
ikinh itế i- ixã ihội itrong inước ivà ihội inhập iquốc itế, ithanh iniên inước ita icần inâng icao itrình i
độ ihọc ivấn, itay inghề, ikhả inăng ithực itế, i kỹ inăng ilao i động iđể ithích iứng ivới ithị i trường ilao i
động itrong inước ivà ithị itrường ilao iđộng iquốc itế. i Thanh iniên iphải itích i
cực itham igia ixây idựng ixã ihội ihọc itập i
với iphương ichâm: ingười ithanh
iniên inào icũng iphải ihọc, iở iđâu, ilàm igì, ithời igian inào icũng iphải ihọc; ithanh iniên
inào icũng iphải ixác iđịnh itham igia ihọc itập ithường ixuyên, isuốt iđời ilà iquyền ivà
inghĩa ivụ icủa ibản ithân. i
Thứ iba, ithanh iniên iphải itích icực ixây idựng iĐảng, iNhà inước, iMặt itrận iTổ
iquốc iViệt iNam ivà icác iđoàn ithể inhân idân. iThanh iniên iphải itích icực itham igia
ixây idựng ikhối iđại iđoàn ikết itoàn idân itộc ivững ichắc. i
Các iđối itượng ithanh iniên
itự inguyện, itụ igiác itham igia ivào icác i
Hội icủa ithanh iniên, iphấn iđấu itrở ithành
iĐoàn iviên, iđảng iviên icủa iĐảng ivà ihội iviên icủa icác itổ i chức iquần ichúng inhân idân. i
Thứ itư, ithanh iniên iphải itích icực itham igia ixây idựng imôi itrường ixã ihội ilành imạnh ivà imôi i
trường isinh ithái itrong ilành, isạch iđẹp. iTích i cực itham igia
iphòng ichống iô inhiễm imôi itrường, isuy ithoái imôi itrường ivà iứng iphó ibiến iđổi ikhí ihậu itoàn icầu. i 20
Thứ inăm, ithanh iniên iphải ixung ikích iđi iđầu itrong isự inghiệp iphát itriển
ikinh itế i- ixã ihội, ibảo iđảm iquốc i phòng, ian ininh. iTích i
cực itham igia icác ichương
itrình, idự ián icủa iđịa iphương; itự inguyện, itự igiác itham igia icác i i thực hiện inghĩa ivụ
iquân isự, itham igia icác ihoạt i
động ibảo ivệ iTổ iquốc ivà igiữ igìn ian ininh, itrật itự, ian itoàn ixã ihội. i
Thứ isáu, ithanh iniên ichủ iđộng itham igia ivào iquá itrình ihội inhập iquốc itế;
itham igia igiải iquyết icác ivấn iđề itoàn icầu; itham igia ivào icông itác ingoại igiao inhân
idân iđể inâng itầm iảnh ihưởng icủa iViệt iNam itrên itrường iquốc itế; ichủ iđộng ivà
itham igia icó ihiệu iquả ivào igiải iquyết icác ivấn iđề itoàn icầu inhư: igiữ igìn ihòa ibình, iđẩy ilùi i nguy icơ ichiến i tranh, ichống i khủng i
bố, ibảo ivệ imôi itrường ivà iứng iphó
ivới ibiến iđổi ikhí ihậu itoàn icầu, ihạn ichế isự ibùng i
nổ idân isố, iphòng ingừa ivà iđẩy
ilùi icác idịch ibệnh ihiểm inghèo.. i 21 KẾT LUẬN
Nói itóm ilại, ivật ichất ibao igiờ icũng iđóng ivai itrò iquyết iđịnh iđối ivới iý ithức,
inó ilà icái icó itrước i ý ithức, inhưng i ý i
thức icó itính ilực inăng i
động itác iđộng itrở ilại
ivật ichất. iMối itác iđộng iqua ilại inày ichỉ iđược ithực ihiện ithông iqua ihoạt iđộng ithực
itiễn icủa icon ingười. iChúng ita inâng icao ivai itrò icủa i i
ý thức ivới ivật ichất ichính ilà iở ichỗ inâng icao inăng i lực inhận ithức icác i
quy iluật ikhách iquan ivà ivận i dụng icác iquy
iluật ikhách iquan itrong ihoạt i i động i
thực tiễn icủa icon ingười.
Từ imối iquan ihệ igiữa ivật ichất ivà iý ithức, ita icó ithể ithấy, ivật ichất icó itác
iđộng irất inhiều iđến ilối isống icủa ithanh iniên itheo icả ihai imặt itích i cực ivà itiêu icực. iDo i
đó, ithanh iniên iphải iluôn isáng isuốt, icó ilý itưởng isống i đúng iđắn, ilành imạnh iđể i
không ibị inhững ivật ichất, ilợi iích itrước imắt imà idẫn iđến isai ilầm imù iquáng.
iĐồng ithời icần itận i dụng isự itích i
cực imà ivật ichất imang ilại iđể iphát i huy ihết ikhả inăng icủa i nó itrong imọi ihoạt i
động. iBơi, ithanh iniên i- ichủ inhân itương ilai icủa iđất
inước, iđược iđào itạo, irèn iluyện i i
cơ bản ivề imọi imặt, iđây isẽ ilà i lực ilượng i i cơ bản iké
itục ixứng iđáng isự inghiệp icách imạng icủa i Đảng. i
Nâng icao ichất ilượng igiáo idục
iđạo iđức, ilối isống icho ithanh iniên ivừa ilà ivấn iđề imang itính icấp ibách itrước imặt, ivừa ilà ivấn iđề i
cơ ibản imang itính ichiến ilược ilâu idài, iphát i huy i sức imạnh icủa icác
itổ ichức, ilực ilượng itiến ihành igiáo idục iđạo iđức, ilối isống icho ithanh iniên. iCó inhư
ivậy, imới ilàm icho ithanh iniên ikhông iquên ivị itrí, ivai itrò ivà isứ imệnh ilịch isử icao
icả icủa imình iđối ivới icông icuộc idựng ixây, ikiến ithiết iđất inước. 22 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Văn Trung (chủ biên, 1996), Chính sách đối với thanh niên, NXB
Chính trị Quốc gia - Sự thật.
2. Phạm Hồng Tung (2007), Nghiên cứu về lối sống: Một số vấn đề về khái
niệm và cách tiếp cận, Tạp chí Khoa học, chuyên đề Khoa học Xã hội và
Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội
3. Thái Duy Tuyên (chủ biên, 1995), Tìm hiểu định hướng giá trị của thanh
niên Việt Nam, NXB Thanh niên.
4. Huỳnh Khái Vinh (2001), Một số vấn đề về lối sống, đạo đức, chuẩn giá
trị xã hội, NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật.
5. Lê Thị Hoài - Trường Đại học Hồng Đức, Các yếu tố tác động đến lối
sống thanh niên và một số giải pháp giáo dục lối sống cho thanh niên Việt
Nam hiện nay, Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 7/2019.
6. Lê Thanh Hùng (2017), Giới trẻ với lối sống thực dụng,
http://baoangiang.com.vn/gioi-tre-voi-loi-song-thuc-dung-a129073.html
7. Huỳnh Văn Son (2009), Thực dụng hay thực tế: Ranh giới thật mong manh,
https://tuoitre.vn/thuc-dung-hay-thuc-te-ranh-gioi-that-mong-manh- 327622.html
8. Nguyễn Văn Hùng, Một số biểu hiện của lối sống thực dụng ở việt nam
hiện nay và những giải pháp khắc phục,
9. https://www.academia.edu/24061595.
10.Phạm Hồng Tung (2011), Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt Nam
trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội 23 24