Quá trình hình thành, phát triển và giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào việc học tập, tu dưỡng rèn luyện đạo đức của sinh viên hiện nay | Tiểu luận cuối kỳ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh

MÔN HỌC: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
QUÁ TRINH HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ GIÁ TRỊ TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
VÀO VIỆC HỌC TẬP, TU DƯỠNG RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA SINH VIÊN HIỆN NAY
MÃ MÔN HỌC: LLCT120314_22_1_13CLC
THỰC HIỆN : Nhóm 4 – Lớp Moocx
GVHD: TS. Nguyễn Thị Phượng
Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 11 năm 2022 LỜI CẢM ƠN
Chúng em xin chân thành cảm ơn Khoa Lý luận Chính trị, Trường Đại học Sư
phạm kỹ thuật TP. HCM đã tạo điều kiện thuận lợi cho chúng em học tập và thực
hiện bài thi tiểu luận kết thúc học phần của môn Tư tưởng Hồ Chí Minh. Chúng
em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô Nguyễn Thị Phượng đã tận tình hướng
dẫn chỉ bảo chúng em trong quá trình thực hiện đề tài. Chúng em xin chân thành
cảm ơn quý thầy cô trong khoa Lý luận Chính trị đã tận tình giảng dạy, trang bị
cho em những kiến thức quý báu trong học kì vừa qua. Chúng con xin chân thành
cảm ơn ông bà, cha mẹ đã luôn động viên ủng hộ vật chất lẫn tinh thần trong suốt
thời gian qua. Chúng em xin cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ và ủng hộ của các anh
chị bạn bè trong quá trình thực hiện khóa đề tài. Mặc dù đã cố gắng hoàn thành
khóa luận trong phạm vi và khả năng cho phép nhưng chắc chắn sẽ không tránh
khỏi những thiếu sót. Chúng em rất mong nhận được sự thông cảm, góp ý và tận
tình chỉ bảo của quý thầy cô và các bạn.
TP. Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2022
DANH SÁCH NHÓM THAM GIA VIẾT TIỂU LUẬN
HỌC KÌ I, NĂM HỌC 2021 – 2022 Nhóm số 4 (lớp Moocx)
Tên đề tài: Quá trình hình thành, phát triển và giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh
vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào việc học tập, tu dưỡng rèn luyện đạo
đức của sinh viên hiện nay. TỶ LỆ HOÀN STT HỌ VÀ TÊN MSSV SĐT THÀNH 1 Ngô Hoàng Ân 21110131 100% 0934059907 2 Lê Nguyễn Quốc Thắng 21145276 100% 0375861779 3 Trần Quốc Thịnh 21145284 100% 0919530019 4 Nguyễn Minh Toàn 21145297 100% 0384644301 5 Trần Minh Tràng 21145300 100% 0355333993 Ghi chú: − Tỷ lệ % = 100%
− Trưởng nhóm: Lê Nguyễn Quốc Thắng
Nhận xét của giảng viên :
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………… Ngày … tháng 12 năm 2022 Giảng viên chấm
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 I.
QUÁ TRINH HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ GIÁ TRỊ TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH .................................................................................... 2
1.1. Quá trình hình thành ............................................................................. 2
1.2. Quá trình phát triển ............................................................................... 6
1.3. Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh ............................................................... 6
II. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO VIỆC HỌC TẬP, TU
DƯỠNG RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA SINH VIÊN HIỆN NAY ............... 8
2.1. Những quan điểm cơ bản nhất của Hồ Chí Minh về đạo đức ............ 8
2.2. Thực trạng đạo đức của sinh viên hiện nay ......................................... 8
2.3. Ý nghĩa và vai trò của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào việc
học tập, tu dưỡng rèn luyện đạo đức của sinh viên hiện nay ...................... 9
2.4. Biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả học tập và làm theo tư tưởng
đạo đức Hồ Chí Minh .................................................................................... 13
2.5. Vai trò gia đình, nhà trường, bản thân sinh viên trong việc vận dụng
tư tưởng Hồ Chí Minh ................................................................................... 14
III. KẾT LUẬN ............................................................................................... 18
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 19
MỞ ĐẦU
Tư tưởng Hồ Chí Minh bắt nguồn từ truyền thống yêu nước, kiên cường bất
khuất; từ tinh thần tương thân tương ái, lòng nhân nghĩa, ý thức đoàn kết cộng
đồng và ý chí vươn lên vượt qua mọi khó khăn thử thách của con người Việt Nam;
là sự kết hợp các giá trị truyền thống của văn hóa phương Đông với các thành tựu
hiện đại của văn minh phương Tây. Nếu như chủ nghĩa yêu nước là nguồn gốc ra
đời thì Chủ nghĩa Mác - Lênin là nguồn gốc lý luận chủ yếu nhất cho sự hình
thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh. Bằng thế giới quan và phương pháp
luận Mác - Lênin, Hồ Chí Minh đã nhìn nhận, đánh giá phân tích tổng kết các học
thuyết, tư tưởng, đường lối các cuộc cách mạng một cách khoa học và kết hợp
chúng với kinh nghiệm hoạt động thực tiễn của mình để tìm ra con đường cách
mạng đúng đắn, cứu nước và giải phóng dân tộc ta. Giữa thực tiễn phong phú và
sinh động, giữa nhiều học thuyết, quan điểm khác nhau, giữa biết bao tình huống
đa dạng và phức tạp, phẩm chất thông minh, tư duy độc lập, lòng ham hiểu biết
và tính nhạy bén với cái mới đã tạo tiền đề cho Người tìm hiểu, phân tích tổng
hợp, khái quát hình thành những luận điểm đúng đắn và sáng tạo, hình thành nên
tư tưởng Hồ Chí Minh. Học tập, vận dụng tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh vào việc học tập, tu dưỡng đạo đức sinh viên trong giai đoạn ngày nay có
vai trò rất quan trọng trong đối với nước ta. Vì vậy, nhóm chúng em chọn đề tài “
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ
MINH VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO VIỆC HỌC TẬP, TU
DƯỠNG RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA SINH VIÊN HIỆN NAY”. 1
I. QUÁ TRINH HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ GIÁ TRỊ TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1.1. Quá trình hình thành
Tư tưởng Hồ Chí Minh được hiểu cơ bản chính là một hệ thống quan điểm
toàn diện và sâu sắc cụ thể về những vấn đề cơ bản của Cách mạng Việt Nam. Tư
tưởng Hồ Chí Minh là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa
Mác – Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, cũng chính là quá trình kế thừa và
phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa
nhân loại.Thông qua hành vi mua sắm, người tiêu dùng có ảnh hưởng lớn đến giá
cả thị trường của hàng hóa, dịch vụ.
Tư tưởng Hồ Chí Minh đã soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta
giành được thắng lợi. Ta nhận thấy rằng tư tưởng Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần
to lớn của Đảng và toàn thể dân tộc ta.
Tư tưởng Hồ Chí Minh được hình thành và nó đã trải qua một quá trình lâu
dài thông qua khoảng thời gian tìm tòi, xác lập, phát triển và hoàn thiện, gắn liền
với quá trình hoạt động cách mạng phong phú của Người.
Thời kỳ trước ngày 5 – 6- 1911: Hình thành tư tưởng yêu nước và chí hướng cách mạng:
Đây là thời kỳ Hồ Chí Minh tiếp nhận truyền thống yêu nước và nhân nghĩa
của dân tộc; hấp thụ vốn Hán học, Quốc học; bước đầu tiếp xúc với văn hóa
Phương Tây; chứng kiến cuộc sống khổ cực của nhân dân và tinh thần đầu tranh
bất khuất của cha anh mình, hình thành nên hoài bão cứu nước của Người. Trong
giai này, gia đình, nhà trường và quê hương là những nhân tố ảnh hưởng trực tiếp
đến sự hình thành nhân cách chí hướng cách mạng của Hồ Chí Minh.Người muốn
tìm hiểu những gì ẩn sau sức mạnh của kẻ thù và học hỏi kinh nghiệm các nước
trên thế giới. Ngày 5 – 6 – 1911, Hồ Chí Minh đi ra nước ngoài tìm con đường cứu nước, cứu dân. 2
Thời kỳ từ giữa năm 1911 đến cuối năm 1920: Dần dần hình thành tư tưởng
yêu nước, giải phóng dân tộc Việt Nam theo con đường cách mạng vô sản:
Đây là giai đoạn Hồ Chí Minh bôn ba tìm đường cứu nước, giải phóng dân
tộc. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc được hình thành
từng bước. Qua quá trình sống, làm việc, học tập, nghiên cứu lý luận và tham gia
đấu tranh trong thực tế cách mạng ở nhiều nước
Người đã tìm hiểu các cuộc cách mạng trên thế giới và khảo sát cuộc sống
của nhân dân các dân tộc bị áp bức và nhân dân lao động ở chính quốc.
Hồ Chí Minh đã được tiếp xúc với Luận cương của V.I.Lênin về các vấn đề
dân tộc và thuộc địa, Hồ Chí Minh đã tìm thấy con đường chân chính cho sự
nghiệp cứu nước, giải phóng dân tộc. Người đã chọn con đường đó là đứng hẳn
về Quốc tế III, tham gia thành lập Đảng cộng sản Pháp.
Sự kiện đứng hẳn về Quốc tế III, tham gia thành lập Đảng cộng sản Pháp
đánh dấu bước chuyển biến về chất trong tư tưởng Hồ Chí Minh, từ chủ nghĩa yêu
nước đến chủ nghĩa Lênin, từ giác ngộ dân tộc đến giác ngộ giai cấp, từ người yêu
nước thành người cộng sản.
Thời kỳ cuối năm 1920 đến đầu năm 1930: Hình thành những nội dung cơ
bản tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng Việt Nam:
Trong giai đoạn này, chủ tịch Hồ Chí Minh hoạt động tích cực trong Ban
nghiên cứu thuộc địa của Đảng cộng sản Pháp, tham gia sáng lập Hội liên hiệp
thuộc địa, xuất bản báo Le Paria nhằm mục đích để có thể tuyên truyền chủ nghĩa
Mác – Lênin vào các nước thuộc địa, thức tỉnh lương tri nhân dân Pháp và nhân
loại tiến bộ, khơi dậy lòng yêu nước của nhân dân các dân tộc thuộc địa và Việt Nam.
+ Hồ Chí Minh tham dự Hội nghị Quốc tế Nông dân và được bầu vào Đoàn
chủ tịch của Hội giữa năm 1923. Sau đó,
+ Hồ Chí Minh về Quảng Châu (Trung Quốc) tổ chức hội Việt Nam cách
mạng thanh niên, cho ra đời Báo thanh niên, cùng với đó là mở các lớp huấn luyện
chính trị, đào tạo cán bộ, đưa họ về nước hoạt động cuối năm 1924. 3
+ Tháng 02- 1930, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ trì Hội nghị hợp nhất các
tổ chức cộng sản trong nước, sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam và trực tiếp thảo
ra các văn kiện cụ thể đó là các văn kiện sau: Chánh cương vắn tắt, sách lược vắn
tắt, chương trình và Điều lệ vắn tắt của Đảng. Các văn kiện được neue này, cùng
với hai tác phẩm Người hoàn thành và xuất bản trước đó là Bản án chế độc thực
dân Pháp (1925) và Đường Kách mệnh (1927) đã đánh dấu cơ bản sự hình thành
tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường cách mạng của Việt Nam.
Thời kỳ đầu năm 1930 dến đầu năm 1941: Vượt qua thử thách, giữ vững
đường lối, phương pháp cách mạng Việt Nam đúng đắn, sáng tạo:
Do không nắm được tình hình thực tế ở Việt Nam và các nước thuộc địa
phương Đông, lại bị chi phối bởi khuynh hướng “tả” lúc bấy giờ. Quốc tế cộng
sản đã chỉ trích và phê phán đường lối của Hồ Chí Minh vạch ra trong Hội nghị
hợp nhất thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam là tư tưởng “hữu khuynh”, chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi.
+ Đại hội VII Quốc tế cộng sản năm 1935 đã có sự chuyển hướng về sách
lược, chủ trương thành lập Mặt trận dân chủ chống phát xít.
+ Năm 1936, Đảng ta đề ra chiến sách mới, phê phán những biểu hiện tả
khuynh, cô độc, biệt phái ở giai đoạn trước đây. Từ đây Đảng ta đã trở lại với
Chánh cương vắn tắt, sách lược vắn tắt của Hồ Chí Minh.
+ Nghị quyết Hội nghị Trung ương tháng 11 năm 1939 cũng đã khẳng định
rõ là cần phải đứng trên lập trường giải phóng dân tộc, lấy quyền lợi dân tộc làm
tối cao, tất cả mọi vấn đề của cuộc cách mệnh, cả vấn đề điền địa cũng phải nhằm
vào cái mục đích giải phóng dân tộc, lấy quyền lợi dân tộc làm tối cao để mà giải quyết.
Những diễn biến của quá trình này cũng đã góp phần quan trọng phản ánh
quy luật của cách mạng Việt Nam, giá trị và sức sống của tư tưởng Hồ Chí Minh.
Thời kỳ từ đầu năm 1941 đến tháng 9 – 1969: Tư tưởng Hồ Chí Minhtiếp
tục phát triển, hoàn thiện, soi đường cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và của nhân dân ta 4
Trong thời gian này, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng cơ bản là
thống nhất. Trong những lần làm việc với cán bộ, đảng viên, nhân dân các địa
phương,ban, bộ, ngành, Hồ Chí Minh nhiều lần đưa ra những quan điểm sáng tạo,
đi trước thời đại, càng ngày càng được Đảng ta làm sáng tỏ và tiếp tục phát triển
soi sáng con đường cách mạng Việt Nam.
+ Đầu năm 1941, chủ tịch Hồ Chí Minh đã về nước, trực tiếp chỉ đạo Hội
nghị Trung ương 8 (tháng 5 năm 1941), tại hội nghị này đã đặt nhiệm vụ giải
phóng dân tộc cao hơn hết.
+ Sau khi giành được chính quyền và chiến thắng lịch sử vào năm 1945,
Đảng ta và nhân dân ta phải tiến hành hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống
Mỹ, vừa xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, vừa đấu tranh giải phóng miền Nam.
+ Trước khi qua đời chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã để lại di chúc gửi gắm
trong đó những tinh hoa của tư tưởng, đạo đức, tâm hồn cao đẹp của một vĩ nhân
hiếm có, đã suốt đời phấn đấu hy sinh vì Tổ quốc và toàn nhân loại của Người.
+ Đảng ta và nhân dân ta ngày càng nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn di sản
tinh thần vô giá mà Hồ Chí Minh để lại cho chúng ta. Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VII của Đảng ta cũng đã khẳng định rằng Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động.
Tư tưởng Hồ Chí Minh cũng đã khẳng định được vai trò của mình và đây thực sự
là nguồn trí tuệ, nguồn động lực soi sáng và thúc đẩy công cuộc đổi mới phát triển
của toàn đất nước ta. 5
1.2. Quá trình phát triển
Đầu năm 1941, chủ tịch Hồ Chí Minh đã về nước, trực tiếp chỉ đạo Hội nghị
Trung ương 8 (tháng 5 năm 1941), tại hội nghị này đã đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc cao hơn hết.
Sau khi giành được chính quyền và chiến thắng lịch sử vào năm 1945, Đảng
ta và nhân dân ta phải tiến hành hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ,
vừa xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, vừa đấu tranh giải phóng miền Nam.
Trước khi qua đời chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã để lại di chúc gửi gắm trong
đó những tinh hoa của tư tưởng, đạo đức, tâm hồn cao đẹp của một vĩ nhân hiếm
có, đã suốt đời phấn đấu hy sinh vì Tổ quốc và toàn nhân loại của Người.
Đảng ta và nhân dân ta ngày càng nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn di sản
tinh thần vô giá mà Hồ Chí Minh để lại cho chúng ta. Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VII của Đảng ta cũng đã khẳng định rằng Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động.
Tư tưởng Hồ Chí Minh cũng đã khẳng định được vai trò của mình và đây thực sự
là nguồn trí tuệ, nguồn động lực soi sáng và thúc đẩy công cuộc đổi mới phát triển
của toàn đất nước ta.
1.3. Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh
Giá trị lớn nhất, xuyên suốt của tư tưởng Hồ Chí Minh là sự gắn bó hữu cơ
giữa giải phóng dân tộc với giải phóng giai cấp, xã hội và con người. Cách mạng
Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới. Lý tưởng độc lập gắn liền với
chủ nghĩa xã hội và đó là con đường phát triển tất yếu của cách mạng Việt Nam.
Tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng quá trình nhận thức và giải quyết những vấn
đề cách mạng Việt Nam. Nguyễn Ái Quốc đã tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin,
sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam, đề ra đường lối cách mạng đúng đắn cho sự
phát triển của đất nước. Nhờ sự soi sáng của tư tưởng Hồ Chí Minh, cách mạng
Việt Nam đã tìm ra con đường đúng đắn, vượt qua mọi thử thách đi từ thắng lợi
này đến thắng lợi khác. 6
Tư tưởng Hồ Chí Minh giúp chúng ta xây dựng hệ thống chính trị vững
mạnh. Những chỉ đạo của người về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh để thực
sự là hạt nhân lãnh đạo của cách mạng nước ta về xây dựng nhà nước, hệ thống
chính quyền thực sự của dân, do dân, vì dân; xây dựng các đoàn thể, cán bộ là
công bộc của dân mãi mãi vẫn còn nguyên giá trị.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc là nguồn
sức mạnh vô tận để chiến thắng mọi kẻ thù. Muốn vậy phải đoàn kết trong Đảng,
đoàn kết trong nhân dân, đoàn kết quốc tế. Đó là tình yêu thương hết mực đối với
con người, nhất là những người lao động, những người bị áp bức, đau khổ, thiệt thòi.
Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở chúng ta phải học đi đôi với hành, lý luận gắn
liền với thực tiễn. Thực hành mà không có lý thuyết dẫn đường là thực hành mù
quáng. Lý thuyết không có thực hành chỉ là lý thuyết. Trong công việc, đồng chí
luôn hướng về cơ sở, tin dân, dựa vào dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần vô giá của Đảng, của dân tộc. Giá
trị đó được khai thác hiệu quả đến đâu tùy thuộc vào ý thức, trình độ và khả năng
vận dụng của mỗi chúng ta. Nếu mỗi cấp ủy, tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên
thấm nhuần, quán triệt sâu sắc tư tưởng, quan điểm của Hồ Chí Minh thì chắc
chắn Đảng ta sẽ ngày càng trong sạch, vững mạnh. 7
II. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO VIỆC HỌC
TẬP, TU DƯỠNG RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA SINH VIÊN HIỆN NAY
2.1. Những quan điểm cơ bản nhất của Hồ Chí Minh về đạo đức
Chủ tịch Hồ Chí Minh có quan niệm mới, tiến bộ về đạo đức của con người mới. Đó là:
Đạo đức là gốc, là nền tảng của con người. Người coi, đạo đức của con người
như trời có bốn mùa, đất có bốn phương,con người có bốn đức “cần, kiệm, liêm, chính”;
Đạo đức cách mạng là tuyệt đối trung thành với Đảng, với nhân dân: “Vô
luận chung trong hoàn cảnh nào, người đảng viên cũng phải đặt lợi ích của Đảng lên trên hết”;
Gần gũi với quần chúng nhân dân: “đạo đức cách mạng là hòa mình với quần
chúng, hiểu quần chúng, lắng nghe ý kiến của quần chúng. Do lời nói và việc làm,
đảng viên, đoàn viên và cán bộ làm cho dân tin, dân phục, dân yêu…”;
Không ngừng học tập lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin: “Học tập chủ nghĩa
Mác – Lênin là học cái tinh thần xử trí mọi việc, đối với mọi người và đối với bản
thân; là học tập những chân lý phổ biến của chủ nghĩa Mác – Lênin để áp dụng
một cách sáng tạo vào hoàn cảnh thực tế của nước ta. Học để mà làm. Lý luận đi đôi với thực tiễn”.
Như vậy, đạo đức cách mạng chính là nội hàm bao trùm, xuyên suốt để mỗi
cán bộ, đảng viên, đoàn viên, thanh niên tu dưỡng và rèn luyện.
2.2. Thực trạng đạo đức của sinh viên hiện nay
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, qui tắc,
chuẩn mực xã hội, nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong
quan hệ với nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện với niềm tin cá
nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội, Với tư cách là một người
sinh viên tôi xin được đề cập đến một khía cạnh nhỏ trong vấn đề lớn đạo đức lối 8
sống của học sinh, sinh viên Việt Nam trong thời đại ngày nay. Khi nhắc đến hai
chữ “Sinh Viên” mọi người đều biết đó là tầng lớp tri thức cao của mỗi quốc gia-
là tương lai của đất nước là nh ững người quyết định sự phồn thịnh của dân tộc vì
chính họ là những “mùa xuân của xã hội”. Hành trang vào đời, các bạn không thể
chỉ mang theo vốn kiến thức được học mà để thành danh các bạn phải là người có
đạo đức tốt nếu không muốn nói là chuẩn mực để xứng đáng với cương vị là một
sinh viên, hay nói đúng hơn “trước khi thành tài thì phải thành nhân” Chủ tịch Hồ
Chí Minh kính yêu đã từng nói: “có tài mà không có đức thì là người vô dụng, có
đức mà không có tài thì làm gì cũng khó”. Qua đó cũng đủ hiểu người coi trọng
như thế nào về đạo đức lối sống của mỗi người. Yếu tố đó không những quyết
định kết quả học tập mà quyết định cả tương lai và cuộc đời mỗi bạn. “Giới trẻ là
tương lai của Giáo hội và nhân loại”. Đó là câu khẳng định nhiều người đã biết.
Nhưng đối diện với thực tế thì ai cũng thấy lo lắng cho tương lai ấy. Liệu nó có
tốt đẹp như người ta tưởng không? Cứ như thực tế hiện nay thì nhân loại sẽ đi tới
đâu, khi giới trẻ sống thực dụng chỉ chạy theo những giá trị vật chất mà bỏ quên
những giá trị tinh thần. Tình trạng giới trẻ sống buông thả, không coi trọng những
giá trị đạo đức đã và đang diễn ra ở nhiều nơi. Bằng chứng là các phương tiện
truyền thông đã liên tiếp đăng tải các bài viết phản ánh về thực trạng này. Chúng
lôi kéo bè cánh để đánh nhau (cả trai lẫn gái), thậm trí hành hung cả thầy cô giáo,
rồi con giết cha, anh giết em; trẻ vị thành niên cũng gây ra nhiều vụ án mạng.
Những hành vi tàn bạo này được đăng trên mặt báo chỉ là tảng băng nổi, thực tế còn nhiều hơn nữa.
2.3. Ý nghĩa và vai trò của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào việc
học tập, tu dưỡng rèn luyện đạo đức của sinh viên hiện nay • Ý nghĩa:
Đối với thế hệ sinh viên, những trí thức tương lai của đất nước, việc học tập
tư tưởng Hồ Chí Minh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhất là trong thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hóa. Sự nghiệp hiện đại hóa đất nước cùng với sự phát triển 9
của nền kinh tế tri thức, hội nhập vào cuộc sống toàn cầu. Nâng cao khả năng tư
duy lý thuyết và phương pháp học tập tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho Đảng
và nhân dân Việt Nam thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng,
dân chủ, văn minh cho nhân dân.
Nâng cao nhận thức của sinh viên về vai trò, vị trí của tư tưởng Hồ Chí Minh
trong thế giới thông qua việc làm rõ và phổ biến nội dung hệ thống quan điểm của
Hồ Chí Minh về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, cuộc cách mạng
Việt Nam; làm cho tư tưởng của Người ngày càng đóng vai trò chủ đạo trong đời
sống tinh thần của tuổi trẻ nước ta. Thông qua việc học tập, nghiên cứu Tư tưởng
Hồ Chí Minh, rèn luyện, củng cố lập trường, quan điểm cách mạng của sinh viên,
thanh niên trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định
mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; tích cực đấu tranh, phê
phán những sai lầm về quan điểm bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, đường lối, sự nghiệp, chính sách của Đảng và Nhà nước; biết vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh vào giải quyết các vấn đề của cuộc sống.
Học tập tư tưởng Hồ Chí Minh góp phần giáo dục đạo đức, tư cách, tư cách
cách mạng, biết sống ở đời và làm người hợp đạo lý, yêu cái tốt, cái thiện, ghét
cái ác, cái xấu; nâng cao lòng tự hào về Người, về Đảng Cộng sản Việt Nam, tự
nguyện “sống, chiến đấu, lao động, học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại”
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu tấm gương thực hành đạo đức cách mạng cho
toàn Đảng, toàn dân. Học tập tư tưởng Hồ Chí Minh sẽ giúp toàn xã hội, nhất là
đoàn viên, thanh niên tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tu dưỡng, rèn luyện
và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Học tập tư tưởng Hồ Chí Minh
giúp nâng cao lòng tự hào dân tộc, sống có đạo đức, yêu điều thiện, ghét điều ác,
làm điều ác, điều ác. 10
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sản phẩm của thời đại, trường tồn, bất diệt, trở
thành một bộ phận của văn hóa dân tộc, đậm đà, trường tồn và ăn sâu vào lòng
dân, là vốn quý của dân tộc ta. Bởi tư tưởng của Người không chỉ tiếp thu, kế thừa
những tư tưởng “muôn thuở” của nhân loại, chủ yếu là những giá trị, tinh hoa văn
hóa của chủ nghĩa Mác - Lênin, mà còn gặp nhiều vướng mắc.
Sự sáng tạo của Hồ Chí Minh thể hiện ở chỗ Người trung thành với những
nguyên lý phổ biến của chủ nghĩa Mác - Lênin, đồng thời cũng là sự mạnh dạn từ
bỏ những cái không phù hợp với điều kiện nước ta khi học tập và vận dụng những
nguyên lý đó. , Dám đặt ra những vấn đề mới do thực tiễn đặt ra, giải quyết một
cách linh hoạt, khoa học và hiệu quả. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh
Chúng ta có thể thấy rõ, tinh hoa văn hóa nhân loại và chủ nghĩa Mác - Lênin
đã được tiếp thu, kế thừa và vận dụng sáng tạo, phù hợp với tình hình thực tế ở
Việt Nam. Người cảnh báo: “Lý luận không phải là cái tĩnh tại, nó chứa đầy tính
sáng tạo, và lý luận bao giờ cũng cần được bổ sung bằng những kết luận mới rút
ra từ thực tiễn cuộc sống”.
Tư tưởng của Hồ Chí Minh đã được thử nghiệm trong quá khứ. Ngày nay,
tư duy đó soi sáng con đường của cách mạng Việt Nam. Hơn nửa thế kỷ qua, Tư
tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành ngọn cờ dẫn dắt cách mạng nước ta đi từ thắng
lợi này đến thắng lợi khác. • Vai trò:
Tư tưởng giáo dục của Hồ Chí Minh, quan điểm của Người về vai trò của
giáo dục sinh viên không chỉ giới hạn ở tri thức, giáo dục con người mà toàn diện,
sâu sắc mà còn rất năng động, tích cực, thực dụng để đào tạo nên những con người
“toàn diện” về chuyên môn, tri thức, lý tưởng, đạo đức, sức khỏe, thẩm mỹ… khi
chúng ta nhận thức được vai trò của giáo dục đối với xã hội, đối với việc hình
thành nhân cách con người. Hồ Chí Minh luôn cho rằng, giáo dục có vai trò quan
trọng không chỉ giáo dục trí thức, học thức mà còn hình thành nhân cách, tư cách 11
đạo đức của mỗi con người. Người nói: “Trong lòng ai cũng có thiện ác, phải biết
làm cho mặt tốt của ai cũng nở như xuân, còn mặt xấu thì khô héo.”
Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc luyện “tài”, rèn “đức” cho tất cả đối
tượng. Đối với trẻ em Bác căn dặn các giáo viên phải: giáo dục cho các cháu biết
thế nào là đoàn kết, ham học, ham làm, nhưng phải làm sao cho các cháu giữ được
tính chất của trẻ con. Phải làm sao cho sinh viên có kỷ luật nhưng vẫn vui vẻ, hoạt
bát chứ không phải là “khúm núm”, đặt đâu ngồi đấy. Bác để lại thông điệp cho
thế hệ trẻ một trong trách lớn nhưng cũng vinh dự, vẻ vang là: “Non sông Việt
Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang
để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần
lớn ở công học tập của các em”. Hồ Chí Minh xem học tập chính là để làm người
tốt, việc tốt có ích cho nhân dân và dân tộc, vì vậy, “Nhiệm vụ của các cháu là thi
đua học tốt để sau này góp phần vào việc mở mang quê hương của mình và việc
xây dựng nước Việt Nam yêu quý của chúng ta”.
Đào tạo con người xã hội chủ nghĩa không có con đường nào khác ngoài giáo
dục tri thức khoa học và lý tưởng, đạo đức xã hội chủ nghĩa. Đó là nền giáo dục
nhằm phát triển con người toàn diện, vừa “hồng” vừa “chuyên” trong thời đại
mới. Và như vậy, “con người xã hội chủ nghĩa”, con người toàn diện, “nhất định
phải có học thức. Cần phải học văn hoá, chính trị, kỹ thuật. Cần phải học lý luận
Mác - Lênin kết hợp với đấu tranh và công tác hàng ngày”. Chủ tich Hồ Chí Minh
đã viết: “Giáo dục phải phục vụ đường lối chính trị của Đảng và của Chính phủ,
gắn liền với sản xuất và đời sống của nhân dân. Học phải đi đôi với hành, lý luận
phải liên hệ với thực tế”.
Sự nghiệp đổi mới là sự nghiệp của dân, do dân, vì dân nên mọi đường lối,
chủ trương của Đảng ta đều bắt đầu từ dân và dựa vào dân. Vì vậy, chúng ta phải
phát triển mạnh mẽ nguồn nhân lực, tạo dựng đội ngũ cán bộ ưu tú, có năng lực,
phẩm chất đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
chấn hưng đất nước và phát triển đất nước. 12
Trong thế giới ngày nay, nguồn lực quan trọng nhất là trí thức, là điều kiện
không thể thiếu để phát triển: trong cuộc chạy đua phát triển không thể chỉ dựa
vào tâm huyết, ý tưởng mà phải dựa vào tri thức, học vấn, nhận thức các quy luật
tự nhiên và xã hội.Nêu cao ý chí tự lực tự cường.
2.4. Biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả học tập và làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Học và làm theo chú không phải là điều gì quá cao cả. Tư tưởng, đạo đức,
tác phong của Người là chuẩn mực cho mọi việc diễn ra trong cuộc sống hàng
ngày. Khi anh ấy thành thật, khi anh ấy nhìn, mọi người đều có thể nhìn thấy công
đức của anh ấy và làm theo anh ấy.
Đoàn viên, sinh viên cần chủ động thường xuyên học tập, quán triệt tư tưởng
Hồ Chí Minh và tấm gương về trách nhiệm, lời nói và việc làm trung thực, góp
phần nâng cao ý thức thực tiễn và ý chí quyết tâm của sinh viên.
Kết quả học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
phần lớn phụ thuộc vào sự nỗ lực phấn đấu của thanh niên, sinh viên, có tác động
to lớn đến tương lai của mỗi cá nhân và của đất nước.
Mỗi khi thanh niên, sinh viên tích cực nêu cao trách nhiệm, liêm chính, lời
nói và việc làm, đồng thời lan tỏa tinh thần này ra xã hội, nhất là đối với thiếu
niên, nhi đồng thì càng có ý nghĩa, tác động lớn hơn, tạo thành lực lượng toàn dân mạnh mẽ.
Không ngừng học tập, rèn luyện, thực hành đạo đức cách mạng, nêu cao tinh
thần trách nhiệm, trung thực, không gian lận trong thi cử, nói đi đôi với làm.
Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về trung thực, trách
nhiệm trước hết phải đi đôi với hành động, phải tạo sự chuyển biến về tình cảm, nhân cách. 13
Mỗi đoàn viên, hội viên, thanh niên, học sinh có trách nhiệm, trung thực, nói
đi đôi với làm, thực hiện nhiệm vụ chính trị, chuyên môn của cơ quan, đơn vị, địa
phương, tổ chức Công đoàn, Hội, Đội.
Để học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh có hiệu quả, học
sinh phải tự tu dưỡng, phấn đấu vì gia đình, vì nước, luôn yêu nước, thương dân,
tích cực thi đua theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong đời sống.
2.5. Vai trò gia đình, nhà trường, bản thân sinh viên trong việc vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh
• Vai trò của của gia đình:
Gia đình là môi trường quan trọng hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục nhân
cách con người. Trong các văn kiện, từ Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ
VI đến Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XII, đều thể hiện rõ quan điểm
về công tác gia đình là xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc,
phát triển bền vững. Đặc biệt, ngày 21/2/2005, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa
IX) đã ban hành Chỉ thị số 49-CT/TW về xây dựng gia đình thời kỳ công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước đề cao vai trò của gia đình trong việc hình thành, nuôi
dưỡng và giáo dục nhân cách con người, bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống
tốt đẹp, chống lại các tệ nạn xã hội, tạo nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc; đồng thời chỉ rõ phương hướng nhiệm vụ xây dựng con
người Việt Nam trong thời kỳ mới, đó là xây dựng con người Việt Nam phát triển
toàn diện về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, có ý
thức cộng đồng, lòng nhân ái, khoan dung, tôn trọng tình nghĩa, lối sống có văn
hóa, quan hệ hài hòa trong gia đình, cộng đồng và toàn xã hội.
Phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam, thích ứng
với những đòi hỏi của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng gia đình
no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, thật sự là tổ ấm của mỗi người, là tế bào
lành mạnh của xã hội, là môi trường quan trọng hình thành, nuôi dưỡng và giáo 14
dục nhân cách con người, bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống tốt đẹp, tạo
nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Muốn có một xã hội phát triển thì từng gia đình phải phát triển; bởi vì gia
đình không chỉ là tế bào tự nhiên mà còn là một đơn vị kinh tế của xã hội. Không
có gia đình tạo ra con người để xây dựng xã hội thì xã hội cũng không thể tồn tại
và phát triển được. Gia đình không chỉ giữ vai trò nền tảng, tế bào của xã hội mà
còn là môi trường quan trọng, trực tiếp giáo dục nếp sống, hình thành nên nhân
cách con người. Gia đình giữ vai trò đặc biệt quan trọng tới số lượng, chất lượng
dân số và cơ cấu dân cư của quốc gia. Gia đình không chỉ dừng lại ở việc duy trì
nòi giống mà quan trọng hơn, gia đình phải trở thành môi trường tốt, đầu tiên để
giáo dục nếp sống, hình thành nhân cách con người. • Về nhà trường:
Vai trò của giáo dục được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ là nhằm phát triển
toàn diện con người Việt Nam, một nền giáo dục vì con người, cho con người và
hướng tới việc xây dựng con người mới - con người XHCN. Trong thư gửi các
học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa,
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định nền giáo dục mới sẽ “đào tạo các em nên những
người công dân hữu ích cho nước Việt Nam, một nền giáo dục làm phát triển hoàn
toàn những năng lực sẵn có của các em” . Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lên án rất sâu
sắc nền giáo dục dưới sự đô hộ của thực dân Pháp với chính sách ngu dân dễ trị,
Người nhấn mạnh: “Phải ra sức tẩy sạch ảnh hưởng của giáo dục nô dịch của thực
dân còn sót lại, như: Thái độ thờ ơ đối với xã hội, xa rời đời sống lao động và đấu
tranh của nhân dân; học để lấy bằng cấp, dạy theo lối nhồi sọ” . Nền giáo dục mới
phải thực hiện dạy và học theo hướng phục vụ Tổ quốc và nhân dân.
Vai trò này được Chủ tịch Hồ Chí Minh diễn đạt là “Học để làm việc, để làm
người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và 15
nhân loại” . Từ đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng việc dạy và học phải xuất
phát từ nhu cầu của thực tiễn cuộc sống. Nói chuyện tại Đại hội Giáo dục phổ
thông toàn quốc (23/3/1956), Người động viên các thầy, cô giáo: “Dạy và học cần
phải theo nhu cầu của dân, của Nhà nước.Thầy dạy tốt, trò học tốt, cung cấp đủ
cán bộ cho nông nghiệp, công nghiệp, cho các ngành kinh tế và văn hóa. Đó là
nhiệm vụ vẻ vang của các thầy giáo, cô giáo”. Trong thư gửi các cháu lưu học
sinh Việt Nam học ở Mát-xcơ-va (19/7/1955), Người căn dặn: “Các cháu học kỹ
thuật và học tiếng Nga cần nhận rõ mình học cốt để phục vụ Tổ quốc, phục vụ
nhân dân” . Về sau, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần chỉ rõ vai trò của giáo dục
là phát triển toàn diện con người để giúp đời, phụng sự Tổ quốc và nhân dân.
• Về bản thân sinh viên:
Vai trò của sinh viên đối với sự nghiệp xây dựng, kiến thiết và bảo vệ đất
nước, coi họ là đội quân xung kích trên các mặt trận. Sinh viên là người xung
phong trong công cuộc phát triển kinh tế, văn hóa; là lực lượng cơ bản trong bộ
đội, công an, dân quân tự vệ; Sinh viên đi đầu, sẵn sàng thực hiện bất cứ nhiệm
vụ nào, ở nơi khó khăn nguy hiểm nào; “đâu Đảng cần thì thanh niên có, việc gì
khó thì thanh niên làm”. Có thể thấy, sinh viên có mặt ở hầu hết các lĩnh vực của
đời sống, luôn tiên phong, gương mẫu, đi đầu trong công việc, sẵn sàng chấp nhận
gian khổ, khó khăn, xứng đáng là lực lượng nòng cốt, là “rường cột” của nước nhà.
Hồ Chí Minh đã nói : “ Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà ...
Nước nhà thịnh hay suy , yếu hay mạnh , một phần lớn là do thanh niên ” . Trong
đó , học sinh , sinh viên là những người đang nắm trong tay tri thức cùng với
những hiểu biết về tiến bộ xã hội nói chung và sự phát triển đất nước nói riêng .
Về mặt số lượng , sinh viên là một lực lượng không nhỏ . Họ là lớp người
đang được đào tạo toàn diện và đầy đủ nhất , bao gồm các chuyên ngành học trên
khắp các lĩnh vực tự nhiên , xã hội , khoa học ... Công cuộc xây dựng và phát triển 16