Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Và sự vận dụng của Đảng ta hiện nay | Bài tập lớn môn triết học mác - lênin

lOMoAR cPSD| 44985297
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN Viện
Đào tọa Tiên tiến, Chất lượng cao và POHE BÀI TẬP LỚN MÔN:
TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN
Đề Tài: “Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về mối quan hệ
giữa vật chất và ý thức. Và sự vận dụng của Đảng ta hiện nay”
Họ và Tên sinh viên: Nguyễn Quang Huy Mã sinh viên: 11230325
Lớp học phần: Tài chính Tiên tiến 65C
GVHD: TS. Nguyễn Văn Thuân Mục Lục lOMoAR cPSD| 44985297 Lời Nói Đầu
Từ khi ra đời đến nay, triết học Mác – Lênin là lĩnh vực nghiên cứu có vai
trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của các lĩnh vực trong đời sống xã
hội. Triết học là hệ thống quan điểm lý luận chung nhất của con người về các vấn
đề trên thế giới, vì vậy nó đang góp phần rất lớn giúp con người mở rộng sự hiểu
biết của mình, mở rộng thế giới quan. Từ đó góp phần nâng tầm, phát triển xã hội
theo hướng văn minh, tích cực hơn.
Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là một trong những vấn đề cơ bản,
quan trọng của triết học. Mối quan hệ giữa vật và ý thức là mối quan hệ biện
chứng, tác động qua lại với nhau thông qua hành động thực tiễn của con người
trong đời sống. Tùy theo thế giới quan của mỗi người sẽ hình thành hai chủ nghĩa
cơ bản trong triết học: chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm.
Học tập và làm theo tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta đã kế
thừa và phát huy quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về mối quan hệ giữa vật
chất và ý thức một cách rất hợp lý và hiệu quả. Từ đó, áp dụng chúng vào thực
tiễn, phast triển kinh tế-xã hội giúp đất nước phát triển bền vững và lớn mạnh.
Mục đích của bài tiểu luận này là để nắm bắt được khái niệm và mối quan
hệ tác động qua lại của vật chất và ý thức theo quan điểm của Mác – Lênin. Qua
đó, hiểu rõ sự vận dụng quan điểm này của Đảng ta hiện nay.
Trong quá trình hoàn thành bài tiểu luận, do thời gian tìm hiểu có hạn và
chưa có nhiều kinh nghiệm, bài làm không thể tránh khỏi những sai sót. Em rất
mong được thầy giáo đưa ra những lời góp ý chân thành để bài tiểu luận của em
có thể được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Nội Dung
I.Vấn đề lí luận về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trong quan điểm của
chủ nghĩa Mác-Lênin
1.Khái niệm vật chất
1.1. Quan điểm của vật chất trước chủ nghĩa Mác
• Chủ nghĩa duy tâm quan niệm: bản chất của thế giới, cơ sở đầu tiên của
mọi tồn tại là một bản nguyên tinh thần, còn VC chỉ được quan niệm là sản
phẩm của bản nguyên tinh thần ấy (Platon, Kantơ, Hêghen...)
• Quan điểm của các nhà duy vật thời cổ đại: họ cho rằng vật chất đều có
một nguyên thể đầu tiên tạo nên thế giới, họ quy vật chất về nguyên thể
đầu tiên đó, ví dụ như nước (Talét), không khí (Anaximen), lửa (Heraclit), nguyên tử (Đêmôcrit) lOMoAR cPSD| 44985297
• Ưu điểm của những quan niệm các nhà triết học trước Mác: dựa vào
tự nhiên để giải thích về tự nhiên, không hướng đến một thế lực siêu nhiên
hay tối cao nào như thượng đế hay thần linh.
• Song, những quan điểm này còn bộc lộ nhiều hạn chế:
+ Đồng nhất vật chất với vật thể, không hiểu rõ bản chất của ý thức cũng
như mối quan hệ của ý thức và vật thể.
+ Dựa theo cảm tính và phỏng đoán mà không có cơ sở khoa học nào
• Do chưa thoát khỏi phương pháp tư duy siêu hình nên nhìn chung các nhà
triết học duy vật thời kỳ cận đại đã không đưa ra được những khái quát triết học đúng đắn.
• Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, những phát minh “thế kỉ” ra đời:
+ 1895, Rơnghen phát hiện ra tia X
+ 1896, Béccơren phát hiện ra hiện tượng phóng xạ.
+ 1897, Tômxơn phát hiện ra điện tử.
+ 1988-1902, Marie Curie khám phá ra chất phóng xạ mạnh poloni và radium
Các phát minh đã chứng minh vật chất không có và không thể có những
vật thể không có kết cấu, không có đơn vị cuối cùng
Do đó chủ nghĩa duy vật và khoa học tự nhiên rơi vào tình trạng khủng hoảng.
Những người theo chủ nghĩa duy tâm đã lợi dụng cơ hội này để khẳng định
bản chất của thế giới là tinh thần, và lực lượng siêu nhiên là lực lượng sáng tạo ra thế giới.
Để bảo vệ và phát triển chủ nghĩa duy vật, đồng thời chống lại những thế
lực xuyên tạc, công kích, Lênin đã tổng hợp những thành tựu của khoa học
tự nhiên, nhất là lĩnh vực vật lí học, kế thừa những tư tưởng của C.Mác và
Ph. Ăngghen, Lenin đưa ra định nghĩa về vật chất: “Vật chất là một phạm
trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người
trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh,
và tồn tại không phụ thuộc vào cảm giác.”
Định nghĩa của V.I. Lênin cho bao gồm các nội dung sau:
• Vật chất là thực tại khách quan
• Vật chất là cái mà khi tác động vào các giác quan con người thì đem lại cho con người cảm giác
• Vật chất là cái mà ý thức chẳng qua chỉ là sự phản ánh của nó.
1.2. Ý nghĩa quan niệm vật chất của triết học Mác-Lênin:
• Định nghĩa vật chất của Lenin là một trong những định nghĩa quan trọng
trong triết học và chính trị học. Theo Lenin, vật chất là thực tại khách
quan, có tính cụ thể, độc lập và tồn tại độc lập với ý thức.
• Ý nghĩa rút ra từ định nghĩa này là khẳng định tính khách quan của thế giới
vật chất. Tức là thế giới vật chất tồn tại độc lập với nhận thức của con lOMoAR cPSD| 44985297
người. Vật chất không phụ thuộc vào ý thức hay quan điểm của bất kỳ cá
nhân nào, mà tồn tại độc lập với chúng.
• Định nghĩa vật chất của Lenin cũng khẳng định tính cụ thể của vật chất.
Điều này có nghĩa là vật chất tồn tại theo một dạng cụ thể, nhất định. Vật
chất không phải là khái niệm trừu tượng, mà là những thực thể vật lý, sinh
học và địa chất có tính cụ thể.
1.3. Phương thức và hình thức tồn tại của vật chất
+ Theo Ph.Ăngghen, vận động được hiểu là phương thức tồn tại của vật
chất và là thuộc tính cố hữu của vật chất. Các hình thức vận động luôn
khác nhau về chất. Đứng yên là một loại biểu diễn vận động đặc biệt và sẽ
không có thay đổi về chất. không có vật thể hay hiện tượng nào gây ra
chuyển động, giống như nó sẽ không bao giờ mất đi.
+ Không gian và thời gian là những hình thức tồn tại của vật chất. Không
gian là kích thước (chiều dài, chiều rộng và chiều cao) của không gian mà
một vật thể chiếm giữ, còn thời gian là độ dài tồn tại, mức độ tiến hóa.
Nói cách khác, ba chiều của không gian là chiều dài, chiều rộng và chiều
cao. Một chiều của thời gian là chiều từ quá khứ đến tương lai. V.I. Lê-nin
đã viết rằng: "Trong thế giới không có gì khác ngoài vật chất chuyển
động, và vật chất vận động không thể chuyển động ngoài không gian và
thời gian". Vật chất tồn tại khách quan, không gian và thời gian cũng tồn
tại khách quan. Không gian và thời gian là hai thuộc tính khác biệt nhưng
không thể tách rời của vật chất đang chuyển động, và khoa học đã
chứng minh rằng không có giới hạn về không gian và thời gian, và không
có sự ngưng tụ hay thay đổi nào tồn tại ở bất cứ đâu lOMoAR cPSD| 44985297 lOMoAR cPSD| 44985297