Quy luật Cạnh tranh trong Kinh tế | Kinh tế chính trị Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng

I. Khái niệm
- Cạnh tranh: sự ganh đua giữa những chủ thể kinh tế với nhau nhằm có được
những ưu thế về sản xuất, tiêu thụ và đạt lợi ích tối đa cho mình. Ví dụ: Pepsi- CocaCola
https://maibaphuc.com/wp-content/uploads/2021/03/12.png
-Quy luật cạnh tranh: là quy luật kinh tế điều tiết 1 cách khách quan các mối quan
hệ ganh đua kinh tế giữa các chủ thể trong sản xuất và trao đổi hàng hóa.
- Quy luật cạnh tranh yêu cầu, khi đã tham gia thị trường thì các chủ thể sản xuất
kinh doanh luôn phải chấp nhận sự cạnh tranh lẫn nhau. II. Nội dung
- Kinh tế thị trường càng phát triển thì cạnh tranh càng quyết liệt.
1.Cạnh tranh có thể diễn ra trên phạm vi:
a. Cạnh tranh trong nội bộ ngành
-Là phương thức cạnh tranh đạt lợi ích giữa các chủ thể kinh doanh trong cùng một
ngành hay cùng 1 sản phẩm.
-Lấy lại ví dụ Pepsi-Cocacola
- Các biện pháp cạnh tranh: cải tiến kỹ thuật – công nghệ, tăng năng suất lao động-
chuyên môn hóa làm cho giá trị hàng hóa được sản xuất thấp hơn giá trị xã hội.
-Kết quả của sự cạnh tranh: hình thành giá thị trường của hàng hóa.
Cùng 1 loại hàng hóa, do điều kiện sản xuất khác nhau nên giá thành có thể khác
nhau, nhưng cuối cùng hàng hóa vẫn sẽ được trao đổi dựa trên mức giá chung mà
người mua và người bán đều chấp nhận là giá thị trường.
b. Cạnh tranh giữa các ngành
-Là cạnh tranh của chủ thể sản xuất giữa các ngành kinh tế khác nhau để tìm kiếm
nơi đầu tư có lợi nhất trong nền kinh tế thị trường.
Ví dụ: nhà đầu tư xem xét giữa việc đầu tư bất động sản hay đầu tư vào các chứng
khoán sẽ mang lại lợi nhuận nhiều hơn.
-Biện pháp cạnh tranh giữa các ngành: doanh nghiệp tự do di chuyển nguồn lực
của mình từ ngành này sang các ngành sản xuất kinh doanh khác nhau.
(Giải thích: các chủ doanh nghiệp luôn muốn thu nhiều lợi nhuận nên sẽ chuyển
vốn từ ngành có lợi nhuận thấp sang cao, sau 1 khoảng thời gian sẽ hình thành sự
phân phối hợp lý tự nhiên giữa các ngành, kết quả là dù chủ doanh nghiệp đầu tư
vào các ngành khác nhau thì cùng 1 số vốn cũng thu được lợi nhuận giống nhau )
2. Tác động của cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường a. Tác động tích cực.
-Cạnh tranh thúc đẩy sự phát triển lực lượng sản xuất.
Vì để nâng cao năng lực cạnh tranh nên các nhà sản xuất luôn tìm cách tăng năng
suất và các tiến bộ kỹ thuật, kéo theo trình độ về tay nghề cũng như tri thức của
nhân công, làm xã hội phát triển.
Ví dụ: Apple và Samsung, vì để người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn thì cả 2 doanh
nghiệp luôn phải tung ra các mẫu mã mới, cùng với các chức năng ngày càng tiên
tiến, chính sách có lợi cho người mua. Để làm được điều này thì các máy móc sản
xuất phải ngày càng tinh vi và trình độ tay nghề của nhân công càng phải nâng cao.
https://vnn-imgs-a1.vgcloud.vn/vnreview.vn/image/22/27/42/2227425.jpg
-Cạnh tranh thúc đẩy sự phát triển của kinh tế thị trường.
Với mục đích đạt được lợi nhuận tối đa thì các doanh nghiệp luôn phải đổi mới
sáng tạo, năng động hơn và phải liên tục cải thiện để phù hợp với thị trường đầy biến động.
- Cạnh tranh là cơ chế điều chỉnh linh hoạt trong việc phân bổ các nguồn lực.
Các chủ thể kinh doanh phải thông qua cạnh tranh mới đạt được các nguồn lực cần
thiết và sử dụng 1 cách hiệu quả, phục vụ cho việc sản xuất.
Ví dụ: Các công ty có môi trường chuyên nghiệp cũng luôn phải thay đổi linh hoạt
các chính sách về lương, chế độ,..sao cho phù hợp thì mới thu hút được nhân viên
có trình độ đến làm việc.
https://imagev3.vietnamplus.vn/Uploaded/2024/qokaiz/2020_02_18/ anhld.JPG.webp
-Cạnh tranh thúc đẩy năng lực thỏa mãn nhu cầu của xã hội.
Chỉ có các mặt hàng mà người tiêu dùng tin tưởng và lựa chọn mới bán được và
giúp doanh nghiệp tồn tại, đạt lợi nhuận. Vậy nên nhà sản xuất luôn phải tìm cách
tạo ra sản phẩm đa dạng, chất lượng tốt, giá phải chăng, đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Ví dụ: Các sàn thương mại điện tử bên cạnh việc nâng cao chất lượng hàng hóa
còn phải mở ra các voucher, deal có lợi cho người mua mới có thể thu hút khách
hàng, cạnh tranh với đối thủ.
https://images.bloggiamgia.vn/full/10-02-2023/Shopee-sale-20- 1675991508407.png
b. Tác động tiêu cực từ cạnh tranh không lành mạnh.
-Gây tổn hại đến môi trường kinh doanh.
Nhiều doanh nghiệp thực hiện các thủ đoạn gian dối như lừa đảo, trốn thuế, tung
tin giả để phá đối thủ, làm ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh cũng như các nhà
sản xuất khác, vậy nên cần có các biện pháp loại trừ như can thiệp bằng pháp luật để ngăn chặn.
-Gây lãng phí nguồn lực xã hội.
Một vài tổ chức dùng thủ đoạn xấu để chiếm đoạt tài nguyên về phía mình nhưng
không phát huy hết vai trò mà chỉ nhằm mục đích phá hoại các đối thủ cạnh tranh.
-Làm tổn hại phúc lợi xã hội.
Khi các nguồn lực bị lãng phí thì xã hội cùng dần có ít tài nguyên, nguồn lực hơn
để có thể lựa chọn và thỏa mãn nhu cầu cần thiết.
Ví dụ: các công ty cố tình chiếm dụng đất nhằm giành lấy tài nguyên, gây khó
khăn cho đối thủ rồi bỏ hoang không xây dựng, hậu quả là người dân có thể không
có nhà ở và gây ảnh hưởng xấu đến bộ mặt thành phố. Nguồn:
PGS.TS. Ngô Tuấn Nghĩa(2021), Giáo trình Kinh tế chính trị Mác-Lênin, Hà Nội,
Nhà Xuất Bản Chính Trị Quốc Gia Sự Thật
Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh (2023), Studocu
https://www.studocu.com/vn/document/truong-dai-hoc-kinh-te-thanh-pho-ho-chi-
minh/kinh-te-vi-mo/luan-nhom-mon-ktct/70635318?origin=search-results