Thông tin
Quiz

Quy luật phủ định của phủ định và sự vận dụng quy luật này vào việc xây dựng và phát triển nền văn hóa XHCN Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc | Tiểu luận môn Triết học Mác – Lênin

Trên chặng đường phát triển văn hóa, từ văn kiện đầu tiên “Đề cương văn hóa năm 1943”, Đảng và nhà nước ta đã tích lũy kinh nghiệm thực tiễn và lý luận để lại dấu ấn lịch sử, dấu ấn thời đại về tư duy văn hóa. Với đường lối đúng đắn của Đảng, cùng với công cuộc đổi mới và chủ động
hội nhập quốc tế, chúng ta từng bước vững chắc đạt được những thành tựu rất đáng tự hào như: Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!

Môn:

Triết học Mác - Lenin (LLCT130105) 646 tài liệu

Trường:

Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh 3.1 K tài liệu

Thông tin:

32 trang 4 tháng trước

Tác giả:

Lê Kim Dung

docx.com.vn

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Quy luật phủ định của phủ định và sự vận dụng quy luật này vào việc xây dựng và phát triển nền văn hóa XHCN Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc | Tiểu luận môn Triết học Mác – Lênin

392 196 lượt tải Tải xuống

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ



MÔN HỌC: TRIT HỌC MC - LÊNIN

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

QUY LUẬT PHỦ ĐỊNH CỦA PHỦ ĐỊNH

VÀ VIỆC VẬN DỤNG QUY LUẬT VÀO CHỦ TRƯƠNG XÂY DỰNG

VĂN HÓA XHCN VIỆT NAM TIÊN TIN ĐẬM ĐÀ BẢN SẮC DÂN TỘC

GVHD: TS. Nguyn Th Quyt

Nhóm thực hiện: 9

SVTH:

1. Đinh Th Quỳnh Giang 20124359

2. Trương Th Hoài Linh 20124375

3. Vũ Thùy Linh 20124376

4. Nguyn Bình Minh 20124124

5. Mạc Yn Nhi 20124395

6. Nguyn Ngọc Tố Quyên 19157050

7. Lê Th Thi 20124408

8. Nguyn Khánh Trình 20124431

Mã lớp học: LLCT130105_11

Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 12 năm 2020

LỜI CẢM ƠN

Tiểu luận có thể được xem là một công trình nghiên cứu khoa học nhỏ.

Do vậy để hoàn thành một đề tài tiểu luận là một việc không d dàng đối

với sinh viên chúng em. Chúng em xin bày tỏ lòng bit ơn chân thành và

sâu sắc đn Cô Nguyn Th Quyt, người đã dùng những tri thức và tâm

huyt của mình để có thể truyền đạt cho chúng em vốn kin thức quý báu,

cảm ơn Cô đã giúp đỡ và hướng dẫn chúng em tận tình trong suốt thời gian

vit bài tiểu luận này, tạo cho chúng em những tiền đề, những kin thức để

tip cận, phân tích giải quyt vấn đề.

Thành công luôn đi kèm với nỗ lực, trong vòng nhiều tuần, nghiên cứu

đề tài “Quy luật phủ định của phủ định và sự vận dụng quy luật này vào

việc xây dựng và phát triển nền văn hóa XHCN Việt Nam tiên tiến đậm đà

bản sắc dân tộc” chúng em cũng đã gặp không ít khó khăn, thử thách nhưng

nhờ có sự giúp đỡ của Cô chúng em đã vượt qua. Chúng em đã cố gắng vận

dụng những kin thức đã học được trong học kỳ qua để hoàn thành bài tiểu

luận này nhưng do chưa có nhiều kinh nghiệm làm đề tài cũng như những

hạn ch về kin thức nên chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiu sót.

Chúng em rất mong nhận được sự nhận xét, ý kin đóng góp, phê bình từ

phía Cô để bài tiểu luận được hoàn thiện hơn.

Chúng em cũng xin cảm ơn bạn bè, anh ch đã tận tình chỉ bảo chúng

em trong quá trình hoàn thành bài tiểu luận, tạo điều kiện cho chúng em

hiểu thêm về những kin thức thực t.

Một lần nữa, nhóm chúng em xin cảm ơn Cô vì đã giảng dạy và trang

b kin thức cần thit để phục vụ cho môn học cũng như làm hành trang cho

cuộc sống của chúng em sau này.

Chúng em xin chân thành cảm ơn!

Nhóm sinh viên thực hiện.

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN

.................................................................................................................................

Điểm:

.................................................................................................................................

Kí tên

TS. Nguyễn Thị Quyết

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU...................................................................................................................1

CHƯƠNG 1: QUY LUẬT PHỦ ĐỊNH CỦA PHỦ ĐỊNH...................................1

1.1 Khái niệm phủ đnh, phủ đnh biện chứng......................................................2

1.2 Các đặc trưng cơ bản của phủ đnh biện chứng..............................................3

1.3 Nội dung quy luật của phủ đnh biện chứng....................................................4

1.4 Ý nghĩa phương pháp luận của phép biện chứng của phủ đnh.......................6

CHƯƠNG 2: VẬN DỤNG QUY LUẬT VÀO CHỦ TRƯƠNG XÂY DỰNG

NỀN VĂN HÓA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TIÊN TIN ĐẬM ĐÀ

BẢN SC DÂN TỘC..............................................................................................7

2.1 Chủ trương xây dựng nền văn hóa XHCN tiên tin đậm đà bản

sắc dân tộc ở Việt Nam.........................................................................................7

2.2 Đặc trưng của nền văn hóa XHCN ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay....9

2.3 Đánh giá chung thực trạng việc xây dựng nền văn hóa XHCN tiên tin

đậm đà bản sắc dân tộc ở Việt Nam hiện nay.......................................................10

2.3.1 Những kt quả đạt được.......................................................................10

2.3.2 Phần hạn ch.........................................................................................14

2.4 Giải pháp khắc phục hạn ch.......................................................................17

KT LUẬN............................................................................................................22

TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................24

MỞ ĐẦU

Trên chặng đường phát triển văn hóa, từ văn kiện đầu tiên “Đề cương văn hóa

năm 1943”, Đảng và nhà nước ta đã tích lũy kinh nghiệm thực tin và lý luận để lại

dấu

ấn

lisch

sử,

dấu

ấn

thời

đại

về

tư

duy

văn

hóa.

Với đường lối đúng đắn của Đảng, cùng với công cuộc đổi mới và chủ động

hội nhập quốc t, chúng ta từng bước vững chắc đạt được những thành tựu rất đáng

tự hào như: nền kinh t th trường đnh hướng Xã Hội Chủ Nghĩa đang từng bước

được xây dựng; nền dân chủ Xã Hội Chủ Nghĩa với nhà nước pháp quyền của dân,

do dân, vì dân đã được thit đnh. Tin trình giữa hội nhập kinh t và hội nhập văn

hóa, nu coi nhẹ hội nhập kinh t thì đất nước sẽ chậm thoát nghèo, còn nu coi nhẹ

hội nhập văn hóa đôi khi lại nguy hiểm hơn bởi có thể b nền văn hóa khác đồng

hóa. Vì vậy bên cạnh chin lược phát triển kinh t, chúng ta cần có chin lược phát

triển nền văn hóa đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc phù hợp với phát triển kinh t.

Tất nhiên đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc không thể đóng cửa nền văn hóa, mà chủ

động chọn lọc những tinh hoa văn hóa nhân loại để làm phong phú, giàu có thêm,

hiện đại hơn nền văn hóa của dân tộc của đất nước mình.

Văn hóa vốn bao giờ cũng là nền tảng quyt đnh của xã hội, một văn hóa

cho sự phát triển mạnh mẽ, sâu sắc toàn diện nhất toàn cầu hóa và hội nhập, toàn

cầu hóa như một tất yu. Có thể khẳng đnh: Văn hóa là cốt hồn của dân tộc, một

dân tộc, nu không giữ được bản sắc văn hóa riêng thì dân tộc đó sẽ b lu mờ

thậm chí không còn dân tộc đó nữa. Vì th, xây dựng và phát triển nền văn hóa

Việt Nam tiên tin đậm đà bản sắc dân tộc không chỉ là trách nhiệm của ngành

văn hóa mà còn là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn xã hội.

Tóm lại, để tìm hiểu và làm rõ vấn đề trên nhóm chúng em quan tâm và

chọn đề tài: “Quy luật phủ định của phủ định và sự vận dụng quy luật này vào

việc xây dựng và phát triển nền văn hóa XHCN Việt Nam tiên tiến đậm đà bản

sắc dân tộc” để làm đề tài cho tiểu luận này. Cuốn tiểu luận này tập trung vào

phân tích phép phủ đnh biện chứng và ứng dụng thực tin của nó trong vấn đề

xây dựng văn hóa Việt Nam tiên tin đậm đà bản sắc dân tộc.

CHƯƠNG 1

QUY LUẬT PHỦ ĐỊNH CỦA PHỦ ĐỊNH

1.1 Khái niệm phủ định, phủ định biện chứng:

Xuyên suốt lch sử trit học, tùy theo th giới quan và phương pháp

luận, các nhà trit học và trường phái trit học có quan niệm khác nhau về

sự phủ đnh. Theo quan niệm của chủ nghĩa Mac – Lenin, trong th giới,

các sự vật, hiện tượng sinh ra tồn tại phát triển rồi mất đi, được thay th

bằng sự vật, hiên tượng khác; thay th hình thái tồn tại này bằng hình thái

tồn tại khác của cùng một sự vật, hiện tượng trong quá trình vận động

phát triển của nó. Sự thay th đó là tất yu trong quá trình vận động và

phát triển của sự vật và sự thay th đó được trit học gọi là sự phủ đnh.

Ví dụ: Trong quá trình phát triển của các phương tiện giao thông, xe

máy là sự phủ đnh đối với xe đạp. Xe ô tô là sự phủ đnh đối với xe máy.

Trong sự phát triển của gia đình, con giỏi hơn cha tức là con đã phủ đnh

cha. Ông cha ta thường hay nói là ý như vậy.“con hơn cha là nhà có phúc”

Phủ đnh biện chứng là khái niệm dùng để chỉ sự phủ đnh làm tiền

đề, tạo điều kiện cho sự phát triển. Phủ đnh biện chứng làm cho sự vật,

hiện tượng mới ra đời thay th sự vật, hiện tượng cũ và là yu tố liên hệ

sự vật, hiện tượng cũ với sự vật, hiện tượng mới. Phủ đnh biện chứng

là tự phủ đnh, tự phát triển của sự vật, hiện tượng; là “mắt xích” trong

“sợi dây chuyền” dẫn đn sự ra đời của sự vật, hiện tượng mới, tin bộ

hơn so với sự vật, hiện tượng cũ.

Ví dụ: Trong ngành sản xuất điện thoại thông minh, iPhone 12 là

sự phủ đnh đối với iPhone 11. cây lúa là sự phủ đnhKhi gieo trồng,

biện chứng đối với hạt thóc. con gà ra đời là sự phủTrong chăn nuôi,

đnh biện chứng đối với quả trứng.

1.2 Các đặc trưng cơ bản của phủ định biện chứng:

Theo quan niệm của các nhà kinh điển, phủ đnh biện chứng có hai đặc

điểm cơ bản là và . Ngoài ra còn có tính phổtính khách quan tính kế thừa

bin và tính đa dạng, phong phú.

Thứ nhất, phủ định biện chứng mang tính khách quan vì nguyên nhân

của sự phủ định nằm ngay trong bản thân sự vật. Đó chính là kt quả giải

quyt những mâu thuẫn bên trong sự vật. Nhờ việc giải quyt những mâu

thuẫn mà sự vật luôn phát triển, vì th, phủ đnh biện chứng là một tất yu

khách quan trong quá trình vận động và phát triển của sự vật. Đương nhiên,

mỗi sự vật có phương thức phủ đnh riêng tùy thuộc vào sự giải quyt mâu

thuẫn của bản thân chúng. Điều đó cũng có nghĩa, phủ đnh biện chứng không

phụ thuộc vào ý muốn, ý chí của con người. Con người chỉ có thể tác động

làm cho quá trình phủ đnh ấy din ra nhanh hay chậm trên cơ sở nắm vững

quy luật phát triển của sự vật.

Thứ hai, phủ định biện chứng mang tính kế thừa vì phủ định biện chứng

là kết quả của sự phát triển tự thân của sự vật, nên nó không thể là sự thủ

tiêu, sự phá huỷ hoàn toàn cái cũ. Cái mới chỉ có thể ra đời trên nền tảng của

cái cũ, là sự phát triển tip tục của cái cũ trên cơ sở gạt bỏ những mặt tiêu

cực, lỗi thời, lạc hậu của cái cũ và chọn lọc, giữ lại, cải tạo những mặt còn

thích hợp, những mặt tích cực, bổ sung những mặt mới phù hợp với hiện

thực. Sự phát triển chẳng qua chỉ là sự bin đổi trong đó giai đoạn sau bảo tồn

tất cả những mặt tích cực được tạo ra ở giai đoạn trước và bổ sung thêm

những mặt mới phù hợp với hiện thực.

Ví dụ: Trong bất kỳ loài sinh vật nào, các th hệ con cái đều k thừa

những yu tố tích cực của cha mẹ và bỏ qua những yu tố lạc hậu.

Với đặc điểm như vậy, phủ đnh biện chứng không chỉ là nhân tố khắc

phục cái cũ, mà còn gắn liền cái cũ với cái mới, cái khẳng đnh với cái phủ

đnh. Vì vậy, phủ đnh biện chứng trở thành vòng khâu, khuynh hướng tất

yu của sự liên hệ và sự phát triển.

1.3 Nội dung quy luật phủ định của phủ định:

Sự vật ra đời và tồn tại đã khẳng đnh chính nó. Trong quá trình vận động

của sự vật ấy, những nhân tố mới xuất hiện sẽ thay th những nhân tố cũ, sự

phủ đnh biện chứng din ra - sự vật đó không còn nữa mà b thay th bởi sự

vật mới, trong đó có những nhân tố tích cực được giữ lại. Song sự vật mới này

sẽ lại b phủ đnh bởi sự vật mới khác. Sự vật mới khác ấy dường như là sự vật

đã tồn tại, song không phải là sự trùng lặp hoàn toàn, mà nó được bổ sung

những nhân tố mới và chỉ bảo tồn những nhân tố tích cực thích hợp với sự phát

triển tip tục của nó. Sau khi sự phủ đnh hai lần phủ đnh của phủ đnh được

thực hiện, sự vật mới hoàn thành một chu kỳ phát triển. Ph.Ăngghen đã đưa ra

một thí dụ để hiểu về quá trình phủ đnh này: "Hãy lấy ví dụ hạt đại mạch. Có

hàng nghìn triệu hạt đại mạch giống nhau được xay ra, nấu chín và đem làm

bia, rồi tiêu dùng đi. Nhưng nu một hạt đại mạch như th gặp những điều kiện

bình thường đối với nó, nu nó rơi vào một ming đất thích hợp, thì nhờ ảnh

hưởng của sức nóng và độ ẩm, đối với nó sẽ din ra một sự bin hóa riêng, nó

nảy mầm: hạt đại mạch bin đi, không còn là hạt đại mạch nữa, nó b phủ đnh,

b thay th bởi cái cây do nó đẻ ra, đấy là sự phủ đnh hạt đại mạch. Nhưng

cuộc sống bình thường của cây này sẽ như th nào? Nó lớn lên, ra hoa, thụ

phấn và cuối cùng sinh ra những hạt đại mạch mới, và khi hạt đại mạch đó chín

thì thân cây cht đi, bản thân nó b phủ đnh. Kt quả của sự phủ đnh này là

chúng ta lại có hạt đại mạch như ban đầu, nhưng không phải chỉ là một hạt mà

nhiều gấp mười, hai mươi, ba mươi lần" .

Ví dụ trên cho thấy, từ sự khẳng đnh ban đầu (hạt thóc ban đầu), trải qua

sự phủ đnh lần thứ nhất (cây lúa phủ đnh hạt thóc) và sự phủ đnh lần thứ hai

(những hạt thóc mới phủ đnh cây lúa), sự vật dường như quay trở lại sự khẳng

đnh ban đầu (hạt thóc), nhưng trên cơ sở cao hơn (số lượng hạt thóc nhiều hơn,

chất lượng hạt thóc cũng sẽ thay đổi).

Trong chuỗi phủ đnh tạo nên quá trình phát triển của sự vật, mỗi lần phủ

Ăngghen (1877) , , phần một - chương 12.Chống Đuy-ring

đnh biện chứng đều tạo ra những điều kiện, tiền đề cho sự phát triển tip theo

của nó. Sau những lần phủ đnh tip theo, tái lập cái ban đầu nhưng trên cơ sở

mới cao hơn, nó thể hiện rõ rệt bước tin của sự vật. Những lần phủ đnh tip

theo đó được gọi là sự phủ đnh của phủ đnh. Phủ đnh của phủ đnh làm xuất

hiện cái mới như là một sự tổng hợp và k thừa những yu tố tích cực của cái cũ,

và những điểm tích cực ấy sẽ tip tục được duy trì và phát triển trong những lần

phủ đnh tip theo. Do đó, cái mới với tư cách là kt quả phủ đnh của phủ đnh

có nội dung toàn diện và tin bộ hơn so với cái khẳng đnh ban đầu và lần phủ

đnh sau đó. Như vậy, sự phát triển thông qua những lần phủ đnh biện chứng

sẽ tạo ra xu hướng đi lên không ngừng - nhưng không theo thẳng mà theo

đường xoáy ốc. Nhận xét về con đường này, V.I. Lênin vit : “Sự phát triển hình

như din lại những giai đoạn đã qua, nhưng dưới một hình thức khác, ở một

trình độ cao hơn (“phủ đnh của phủ đnh”); sự phát triển có thể nói là theo

đường tròn ốc chứ không theo đường thẳng...” .

Quy luật phủ đnh của phủ đnh khái quát xu hướng tất yu tin lên của sự

vật - xu hướng phát triển. Song sự phát triển đó không phải din ra theo đường

thẳng, mà theo đường "xoáy ốc".

Sự phát triển theo đường "xoáy ốc" là sự biểu th rõ ràng, đầy đủ các

đặc trưng của quá trình phát triển biện chứng của sự vật: tính k thừa, tính

lặp lại, tính tin lên. Mỗi vòng của đường "xoáy ốc" dường như thể hiện sự

lặp lại, nhưng cao hơn, thể hiện trình độ cao hơn của sự phát triển. Tính vô

tận của sự phát triển từ thấp đn cao được thể hiện ở sự nối tip nhau từ

dưới lên của các vòng trong đường "xoáy ốc".

Tóm lại, quy luật phủ đnh của phủ đnh nói lên mối liên hệ, sự k thừa

giữa cái b phủ đnh và cái phủ đnh trong quá trình phát triển của sự vật. Phủ

đnh biện chứng là điều kiện cho sự phát triển, cái mới ra đời là kt quả của

sự k thừa những nội dung tích cực từ trong sự vật cũ, phát huy nó trong sự

vật mới và tạo nên tính chu kì của sự phát triển.

V.I. Lênin (2005), Toàn tập, Sđd t. 26, tr. 65.

1.4 Ý nghĩa phương pháp luận của phép biện chứng về phủ định:

Phép biện chứng về phủ đnh, mà cụ thể ở đây là quy luật phủ đnh

của phủ đnh là cơ sở để chúng ta nhận thức một cách đúng đắn nhất xu

hướng vận động và phát triển của mọi sự vật, hiện tượng trong cuộc sống.

Thay vì đi theo những đường thẳng tắp, mọi sự vật phát triển theo những

vòng xoáy ốc tin lên không ngừng, đó là những quá trình quanh co, phức

tạp, đặc biệt là lĩnh vực đời sống xã hội. Lênin vit: “Cho rằng lịch sử thế

giới phát triển đều đặn không va vấp, không nhảy lùi những bước rất lớn

là không biện chứng, không khoa học, không đúng về mặt lí luận” .

Song, sự phát triển là khuynh hướng chung, tất yu của sự vận động

của sự vật. Cơ sở lí luận trên đây giúp ta có cái nhìn biện chứng về xu th

của thời đại mà ta đang sống. Phép phủ đnh biện chứng cũng giúp ta hiểu

đầy đủ hơn về cái mới. Cái mới là cái ra đời phù hợp với quy luật phát

triển của sự vật. Nó luôn luôn biểu hiện là giai đoạn cao về chất trong sự

phát triển. Trong giới tự nhiên, cái mới xuất hiện được thực hiện một cách

tự động. Trong đời sống xã hội, cái mới xuất hiện gắn liền với sự nhận

thức và hoạt động của con người. Tuy cái mới là cái phù hợp với quy luật

là cái tất thắng. Như Lênin nói: “Trong lúc cái mới vừa mới nảy sinh thì

cái cũ trong một thời gian nào đó vẫn còn cứ mạnh hơn cái mới” .

Vì vậy, một quan niệm chân chính về sự phát triển phải là một thái độ

ủng hộ cái mới, đấu tranh cho cái mới, chống lại cái cũ, cái lỗi thời kìm

hãm sự phát triển. Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta cần ủng hộ lối

sống mới, đạo đức mới cũng như những lý thuyt khoa học mới.

V.I. Lênin (2005), Toàn tập. Sđd t. 26, tr. 70.

V.I. Leenin (2005), Toàn tập. Sđd t. 26.

CHƯƠNG 2

VẬN DỤNG QUY LUẬT VÀO CHỦ TRƯƠNG XÂY DỰNG NỀN VĂN

HÓA XHCN VIỆT NAM TIÊN TIN ĐẬM ĐÀ BẢN SẮC DÂN TỘC

2.1 Chủ trương xây dựng nền văn hóa XHCN tiên tiến đậm đà bản

sắc dân tộc ở Việt Nam:

a. Khái niệm:

Văn hóa : Là bao gồm tất cả những sản phẩm của con người, và như

vậy, văn hóa bao gồm cả hai khía cạnh: khía cạnh phi vật chất của xã hội như

ngôn ngữ, tư tưởng, giá tr và các khía cạnh vật chất như nhà cửa, quần áo,

các phương tiện, v.v. Cả hai khía cạnh cần thit để làm ra sản phẩm và đó là

một phần của văn hóa.

Theo tổ chức giáo dục và khoa học của UNESCO: Văn hóa bao gồm tất

cả những gì làm cho dân tộc này khác với dân tộc kia.

Khi nghiên cứu quy luật vận động và phát triển của xã hội loài người,

C.Mác và Ph.Ăngghen đã khái quát các hoạt động của xã hội thành hai loại

hình hoạt động cơ bản là "sản xuất vật chất" và "sản xuất tinh thần". Do đó,

văn hóa bao gồm cả văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần.

Định nghĩa về văn hóa của Hồ Chí Minh:

Theo nghĩa hẹp, Người vit: “Trong công cuộc kin thit nước nhà, có

bốn vấn đề cần chú ý đn, cũng phải coi là quan trọng ngang nhau: chính tr,

kinh t, xã hội, văn hóa. Nhưng văn hóa là một kin trúc thượng tầng”.

Theo nghĩa rất hẹp, văn hóa đơn giản là trình độ học vấn của con

người, thể hiện ở việc Hồ Chí Minh yêu cầu mọi người phải đi học

“văn hóa”, xóa mù chữ,...

Theo nghĩa rộng, Hồ Chí Minh nêu văn hóa là toàn bộ những giá

tr vật chất và tinh thần do loài người sáng tạo ra với phương thức sử

dụng chúng, nhằm đáp ứng lẽ sinh tồn, đồng thời đó cũng là mục đích

của cuộc sống loài người.

Nền văn hóa: là biểu hiện cho toàn bộ nội dung, tính chất của văn hóa

được hình thành và phát triển trên cơ sở kinh t - chính tr của mỗi thời kỳ lch

sử, trong đó ý thức hệ của giai cấp thống tr chi phối phương hướng phát triển và

quyt đnh hệ thống các chính sách, pháp luật quản lý các hoạt động văn hóa.

Nền văn hoá xã hội chủ nghĩa: là một nền văn hoá được xây dựng

trên cơ sở hệ giá tr tư tưởng cách mạng của giai cấp công nhân; có sự k

thừa, tip thu chọn lọc đối với những tinh hoa văn hoá đã được con người

sáng tạo ra trong lch sử.

Nền văn hóa vừa tiên tiến, vừa đậm đà bản sắc dân tộc: Tiên tin là

yêu nước và tin bộ, trong đó, cốt lõi là lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH

theo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, nhằm mục tiêu tất cả

vì con người, vì hạnh phúc và sự phát triển phong phú, tự do, toàn diện của

con người trong mối quan hệ hài hòa giữa cá nhân và cộng đồng, giữa xã hội

và tự nhiên. Bản sắc dân tộc bao gồm những giá tr truyền thống tốt đẹp, bền

vững, những tinh hoa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, được vun đắp qua

lch sử hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước.

b. Chủ trương xây dựng nền văn hóa XHCN ở Việt Nam:

Đảng đã khẳng đnh: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa

là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh t - xã hội. Mọi

hoạt động văn hóa, văn nghệ phải nhằm xây dựng và phát triển nền văn

hóa tiên tin, đậm đà bản sắc dân tộc, xây dựng con người Việt Nam về tư

tưởng, đạo đức, tâm hồn, tình cảm, lối sống, xây dựng môi trường văn hóa

lành mạnh cho sự phát triển xã hội” .

Đảng tip tục khẳng đnh: “Xây dựng nền văn hóa tiên tin, đậm đà bản sắc

dân tộc vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh t - xã hội.

Mọi hoạt động văn hóa nhằm xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện

về chính tr, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, có ý thức

cộng đồng, lòng nhân ái, khoan dung, tôn trọng nghĩa tình, lối sống có văn hóa,

Ngh quyt hội ngh lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII (tháng 7-1998)

quan hệ hài hòa trong gia đình, cộng đồng và xã hội” .

Theo ngh quyt Hội ngh Trung ương 9 khóa XI Đảng khẳng đnh mục

tiêu: xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng

đn chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa

học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức

mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc

Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

2.2 Đặc trưng của nền văn hóa XHCN ở Việt Nam trong giai đoạn hiện

nay: Thứ nhất là, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn

minh. do nhân dân làm chủ.Thứ hai là,

Thứ ba là, có nền kinh t phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất

hiện đại và quan hệ sản xuất tin bộ phù hợp.

Thứ tư là, có nền văn hóa tiên tin, đậm đà bản sắc dân tộc.

Thứ năm là, con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có

điều kiện để phát triển toàn diện.

Thứ sáu là, các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn

kt, tôn trọng và cùng giúp nhau phát triển.

Thứ bảy là, có nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân,

do nhân dân, vì nhân dân do Đảng Cộng sản lãnh đạo.

Thứ tám là, có quan hệ hữu ngh và hợp tác với các nước trên th giới.

Theo cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kì quá độ lên chủ

nghĩa xã hội (1991, bổ sung và phát triển năm 2011).

Văn kiện đại hội IX của Đảng

2.3 Đánh giá chung thực trạng việc xây dựng nền văn hóa XHCN tiên tiến

đậm đà bản sắc dân tộc ở Việt Nam hiện nay:

2.3.1 Những kết quả đạt đươc:

a. Tư tưởng, đạo đức, lối sống có những chuyển biến quan trọng.

Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh được quán triệt hình

thành nền tảng tư tưởng, chỉ đạo cuộc sống. Năng lực đổi mới của cán

bộ, nhân dân được nâng lên:

Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tin, đậm đà bản sắc

dân tộc là một chủ trương lớn, nhất quán của Đảng, Nhà nước Việt Nam, được

đề cập trong nhiều văn bản quan trọng, đặc biệt từ Ngh quyt Trung ương 5,

khóa VIII. Trong đó, tính tiên tin và bản sắc dân tộc được hòa quyện, gắn bó

hữu cơ trong các yu tố cấu thành của nền văn hóa, đảm bảo tính k thừa và

phát triển, vừa giữ gìn các giá tr truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đồng thời

đảm bảo tính mở, tip thu tinh hoa của văn hóa nhân loại. Theo đó, tiên tin

trong văn hóa trước ht là nền văn hóa yêu nước và tin bộ, nội dung cốt lõi là

lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư

tưởng Hồ Chí Minh, tất cả vì con người, vì tự do, hạnh phúc và sự phát triển

toàn diện của con người, trong mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng, giữa tự

nhiên và xã hội; tiên tin không chỉ thể hiện ở nội dung tư tưởng mà cả trong

hình thức thể hiện, trong các phương tiện chuyển tải nội dung.

Chiến thắng từng bước trong đại dịch COVID 19:

Đảng ta đã vận dụng thành công Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ

Chí Minh vào trong thực tin cuộc sống. Cụ thể trong đại dch Covid vừa qua,

chúng ta có thể thấy vai trò và sự lãnh đạo của Đảng trong đnh hướng và

phát huy tinh thần của khối đại đoàn kt dân tộc.

Tuy chưa phải là chin thắng cuối cùng, nhưng với tinh thần “chống dch

như chống giặc”, Việt Nam đã chia ra các giai đoạn khác nhau và đã giành thắng

lợi trên từng chặng đường tính đn thời điểm này. Điều này đang được cả th

giới ca ngợi vì hệ thống y t chưa hiện đại trong khi ngân sách eo hẹp nhưng

hiệu quả phòng chống dch COVID-19 tại Việt Nam lại được đánh giá cao.

Với những gì din ra trong hơn 1 năm và đặc biệt là trong 2 đợt chống

dch COVID-19 cho thấy những giải pháp và chin thuật hiệu quả của Việt

Nam khi “đánh giặc” vô hình COVID-19. Ngay khi có dch bệnh bùng phát,

lãnh đạo Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính tr đã vào cuộc quyt liệt,

cùng với sự đồng lòng, đoàn kt của toàn dân, toàn quân, công tác phòng,

chống dch đã đạt kt quả tốt, Việt Nam đã đẩy lùi và kiểm soát được dch

bệnh. Đồng thời, đã có những chính sách kp thời để từng bước hỗ trợ doanh

nghiệp và người dân vượt qua khó khăn của đại dch COVID-19; các hoạt

động của đời sống kinh t - xã hội đang được khôi phục; tình hình kinh t - xã

hội đã có những chuyển bin tích cực.

Đây chính là kt quả cuộc việc vận dụng tư tưởng vào đường lối, đnh

hướng đúng đắn của Đảng, làm cho nhận thức, đạo đức và lối sống nhân dân

ngày càng văn minh, trình độ dân trí ngày càng cao.

Sức mạnh văn hóa trên lĩnh vực chính trị:

Trong hơn 30 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt tới một trình độ văn hóa

vững vàng nhờ đó xử lý được các quan hệ phức tạp của th giới hiện đại, đứng

vững trước mọi bin động và không ngừng phát triển của khu vực và th giới,

thậm chí trong bối cảnh khủng hoảng của xã hội chủ nghĩa.

Việc xóa th bao vây cấm vận của Mỹ, bình thường hóa quan hệ với

các nước lớn, chủ động gia nhập với các nước trong khu vực, thit lập

quan hệ với liên minh Châu Âu, đã tạo điều kiện quốc t thuận lợi cho sự

nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.

Đầu tư cho sự nghiệp văn hóa không chỉ được coi trọng từ nguồn ngân sách

nhà nước mà còn thu hút ngày càng lớn từ nguồn xã hội hóa; Đội ngũ cán bộ

làm công tác văn hóa không ngừng lớn mạnh, trong đó có cả văn hóa quần

chúng, nghệ nhân và văn hóa đỉnh cao; phong trào toàn dân đoàn kt xây dựng

đời sống văn hóa được mở rộng và từng bước đi vào chiều sâu, tạo sự chuyển

bin tích cực về tư tưởng, đạo đức, lối sống cho các tầng lớp nhân dân.

b. Giữ gìn và phát huy bản sắc nền văn hóa dân tộc:

Trước tiên, có thể thấy văn hóa Việt Nam có bề dày truyền thống mấy

nghìn năm lch sử, trải qua nhiều cuộc chin tranh, nhiều bin cố thăng trầm nên

kt tinh và lắng đọng được nhiều giá tr tích cực, như truyền thống yêu nước và

lòng dũng cảm, khả năng thích ứng cao với sự thay đổi của hoàn cảnh, sự khoan

dung, tinh thần cộng đồng, sự nhân ái, lạc quan và hồn hậu, trọng nghĩa tình, sự

cần cù, siêng năng. Hơn nữa, bối cảnh chuyển đổi mang tính bước ngoặt của

Việt Nam, sự “va đập” giữa cái mới và cái cũ tạo nên một lực hấp dẫn đặc biệt

của văn hóa Việt Nam. Nền văn hóa hiện tại đang hướng đn việc k thừa các

giá tr văn hóa truyền thống, đồng thời tip thu những giá tr mới, hướng tới

tương lai, như dân chủ, hiện đại, nhân văn, khai phóng, khoan dung, rộng mở.

Phát huy tinh thần tương thân tương ái:

Ta chỉ cần nhìn vào thực t trong vừa qua, người Việt đã phát huy rất tốt

tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ nhau trong khó khăn hoạn nạn. Đó là

những cuộc giải cứu nông sản, giải cứu hàng hóa trong bối cảnh người nông dân

không tìm được lối ra cho sản phẩm do dch COVID 19, đó là những chuyn

hàng cứu trợ cho miền Trung thân yêu trong đợt bão lũ lch sử vừa qua. Càng

những lúc khó khăn thì tinh thần tương thân tương ái lên cao hơn. Hơn lúc nào

ht, người dân vùng lũ càng thấm thía hơn đạo lý tốt đẹp “Thương người như

thể thương thân”, “ Một ming khi đói bằng một gói khi no” của dân tộc ta.

Lời kêu gọi hiệu triệu tinh thần đoàn kết, chung sức, đồng lòng:

Ngày 30/3, Tổng Bí thư, Chủ tch nước Nguyn Phú Trọng ra Lời kêu gọi

toàn thể dân tộc Việt Nam ta hãy cùng chung sức, đồng lòng vượt qua mọi khó

khăn, thách thức để chin thắng đại dch COVID-19.

Tổng Bí thư, Chủ tch nước Nguyn Phú Trọng nêu rõ: “Với tinh thần

coi sức khỏe và tính mạng của con người là trên ht, tôi kêu gọi toàn thể

đồng bào, đồng chí và chin sĩ cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài hãy đoàn

kt một lòng, thống nhất ý chí và hành động, thực hiện quyt liệt, hiệu quả

những chủ trương của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo, điều hành của Chính

phủ, Thủ tướng Chính phủ. Mỗi người dân là một chin sĩ trên mặt trận

phòng, chống dch bệnh” .

Những quyt đnh lch sử “chống dch như chống giặc” và Lời kêu gọi

của Tổng Bí thư, Chủ tch nước Nguyn Phú Trọng làm chúng ta nhớ lại

những giai đoạn trong lch sử đã từng có. Những tháng năm dân tộc ta bừng

bừng khí th, làm theo lời kêu gọi thiêng liêng của Chủ tch Hồ Chí Minh “h

còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải chin đấu quét sạch nó

đi”

. Nhưng đấy là cuộc chin đấu mà thời đó, mỗi chúng ta nhận rõ hình hài

kẻ thù là bọn đ quốc xâm lược, nên mỗi người dân đất Việt bừng bừng khí

th “cả nước ra trận”. Các chin sĩ quân đội của chúng ta nêu khẩu hiệu:

“Nhằm thẳng quân thù mà bắn!”. Các trường học sơ tán về nông thôn hoặc

miền núi tip tục những giờ lên lớp. Nhưng hôm nay, cuộc chin đấu chống

dch COVID-19 - một kẻ thù vô hình, đã và đang làm đau đầu các nhà lãnh

đạo, các chuyên gia và nhà khoa học không chỉ ở nước ta mà cả th giới vì

chưa xác đnh được hình hài của nó. Bầu trời không có ting gầm rú của máy

bay thù và mặt đất không rung chuyển bởi đạn bom, không có cảnh đầu rơi

máu chảy, nhưng loại virus này đang lặng lẽ hoành hành, chỉ vài tháng khởi

phát đã cướp đi sinh mạng của hàng chục nghìn người, tốc độ lây lan đang

tăng lên chóng mặt, nguy cơ tử vong có thể là cấp số nhân, nu chúng ta

không kp thời điều chỉnh, bổ sung nhiều giải pháp hữu hiệu.

Lời hiệu triệu chính là bằng chứng cho thấy tinh thần đoàn kt và lòng yêu

nước đang chảy trong mỗi người con đất Việt.

Lời kêu gọi của Tổng Bí thư, Chủ tch nước Nguyn Phú Trọng gửi đồng bào, đồng chí, chin sĩ cả nước và

đồng bào ta ở nước ngoài.

9 Chủ tch Hồ Chí Minh (3/11/1968), Lời kêu gọi cả nước tin lên đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, Báo Nhân dân, số

5317.

2.3.2 Phần hạn chế:

a. Đạo đức xuống cấp, suy thoái trầm trọng:

Một câu nói khá phổ bin phản ánh rất thực tâm trạng của nhiều người

chúng ta: “Mong kinh t như hôm nay, còn đạo đức trở lại như ngày xưa”.

Nghe có vẻ nghch lý, nhưng đó là điều có thực, như nhiều v cao niên

thường tâm sự: “Thời chin tranh, thời bao cấp mình thiu thốn đủ thứ,

nhưng rất giàu có về lý tưởng, nhân cách, tình nghĩa, sống thanh thản chứ

đâu nhiều bức xúc như thời nay”.

Nói đúng ra là đạo đức xã hội nước ta đang xuống cấp - điều làm mọi

người không bằng lòng và thường xuyên lo ngại. Sự xuống cấp của đạo đức

xã hội có thể đnh lượng như gần đây một số trí giả phát biểu: “Đạo đức

xuống cấp ở mức đáng báo động!”, “Thực trạng xuống cấp của văn hóa, đạo

đức xã hội đã ở mức độ nguy hiểm”.

Trong lĩnh vực kinh t, nhờ vận động theo cơ ch kinh t th trường đnh

hướng xã hội chủ nghĩa từ bao năm nay, nước ta đạt được nhiều thành tựu to

lớn về kinh t và an sinh xã hội, đời sống của nhân dân được cải thiện đáng

kể so với trước. Nhưng sự xuống cấp về đạo đức thể hiện rất rõ trong lĩnh vực

này qua những đại án hình sự và nhiều vụ án kinh t mà nhiều người chu sự

trừng phạt của pháp luật lại nằm trong “bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên

suy thoái về tư tưởng chính tr, đạo đức, lối sống”.

Đạo đức xã hội xuống cấp còn thể hiện ở những hành vi bạo lực trong

nhiều lĩnh vực khác nhau, từ bạo lực gia đình, bạo lực học đường... đn bạo

lực nơi công cộng. Có những người sẵn sàng dùng vũ khí “nóng”, vũ khí

“lạnh” để giải quyt các mâu thuẫn trong mọi quan hệ giữa cha mẹ và con,

anh ch em, vợ chồng, hàng xóm láng giềng, bạn bè… Nhiều trường hợp dẫn

đn kt cục thật thương tâm.

Trong nền kinh t th trường, mọi người đều tìm cách kim được nhiều

tiền, điều này là chính đáng, tuy nhiên một số người đã tôn sùng đồng tiền

một cách mù quáng, coi “tiền là trên ht” và tìm mọi thủ đoạn để có nhiều

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

| 1/32

| | Tải xuống

Preview text:

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ 
MÔN HỌC: TRIT HỌC MC - LÊNIN
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
QUY LUẬT PHỦ ĐỊNH CỦA PHỦ ĐỊNH
VÀ VIỆC VẬN DỤNG QUY LUẬT VÀO CHỦ TRƯƠNG XÂY DỰNG
VĂN HÓA XHCN VIỆT NAM TIÊN TIN ĐẬM ĐÀ BẢN SẮC DÂN TỘC
GVHD: TS. Nguyn Th Quyt Nhóm thực hiện: 9 SVTH:
1. Đinh Th Quỳnh Giang 20124359
2. Trương Th Hoài Linh 20124375 3. Vũ Thùy Linh 20124376
4. Nguyn Bình Minh 20124124 5. Mạc Yn Nhi 20124395
6. Nguyn Ngọc Tố Quyên 19157050 7. Lê Th Thi 20124408
8. Nguyn Khánh Trình 20124431
Mã lớp học: LLCT130105_11
Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 12 năm 2020 LỜI CẢM ƠN
Tiểu luận có thể được xem là một công trình nghiên cứu khoa học nhỏ.
Do vậy để hoàn thành một đề tài tiểu luận là một việc không d dàng đối
với sinh viên chúng em. Chúng em xin bày tỏ lòng bit ơn chân thành và
sâu sắc đn Cô Nguyn Th Quyt, người đã dùng những tri thức và tâm
huyt của mình để có thể truyền đạt cho chúng em vốn kin thức quý báu,
cảm ơn Cô đã giúp đỡ và hướng dẫn chúng em tận tình trong suốt thời gian
vit bài tiểu luận này, tạo cho chúng em những tiền đề, những kin thức để
tip cận, phân tích giải quyt vấn đề.
Thành công luôn đi kèm với nỗ lực, trong vòng nhiều tuần, nghiên cứu
đề tài “Quy luật phủ định của phủ định và sự vận dụng quy luật này vào
việc xây dựng và phát triển nền văn hóa XHCN Việt Nam tiên tiến đậm đà
bản sắc dân tộc” chúng em cũng đã gặp không ít khó khăn, thử thách nhưng
nhờ có sự giúp đỡ của Cô chúng em đã vượt qua. Chúng em đã cố gắng vận
dụng những kin thức đã học được trong học kỳ qua để hoàn thành bài tiểu
luận này nhưng do chưa có nhiều kinh nghiệm làm đề tài cũng như những
hạn ch về kin thức nên chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiu sót.
Chúng em rất mong nhận được sự nhận xét, ý kin đóng góp, phê bình từ
phía Cô để bài tiểu luận được hoàn thiện hơn.
Chúng em cũng xin cảm ơn bạn bè, anh ch đã tận tình chỉ bảo chúng
em trong quá trình hoàn thành bài tiểu luận, tạo điều kiện cho chúng em
hiểu thêm về những kin thức thực t.
Một lần nữa, nhóm chúng em xin cảm ơn Cô vì đã giảng dạy và trang
b kin thức cần thit để phục vụ cho môn học cũng như làm hành trang cho
cuộc sống của chúng em sau này.
Chúng em xin chân thành cảm ơn!
Nhóm sinh viên thực hiện.
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................. Điểm:
................................................................................................................................. Kí tên
TS. Nguyễn Thị Quyết MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: QUY LUẬT PHỦ ĐỊNH CỦA PHỦ ĐỊNH...................................1
1.1 Khái niệm phủ đnh, phủ đnh biện chứng......................................................2
1.2 Các đặc trưng cơ bản của phủ đnh biện chứng..............................................3
1.3 Nội dung quy luật của phủ đnh biện chứng....................................................4
1.4 Ý nghĩa phương pháp luận của phép biện chứng của phủ đnh.......................6
CHƯƠNG 2: VẬN DỤNG QUY LUẬT VÀO CHỦ TRƯƠNG XÂY DỰNG
NỀN VĂN HÓA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TIÊN TIN ĐẬM ĐÀ
BẢN SC DÂN TỘC..............................................................................................7
2.1 Chủ trương xây dựng nền văn hóa XHCN tiên tin đậm đà bản
sắc dân tộc ở Việt Nam.........................................................................................7
2.2 Đặc trưng của nền văn hóa XHCN ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay....9
2.3 Đánh giá chung thực trạng việc xây dựng nền văn hóa XHCN tiên tin
đậm đà bản sắc dân tộc ở Việt Nam hiện nay.......................................................10
2.3.1 Những kt quả đạt được.......................................................................10
2.3.2 Phần hạn ch.........................................................................................14
2.4 Giải pháp khắc phục hạn ch.......................................................................17
KT LUẬN............................................................................................................22
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................24 MỞ ĐẦU
Trên chặng đường phát triển văn hóa, từ văn kiện đầu tiên “Đề cương văn hóa
năm 1943”, Đảng và nhà nước ta đã tích lũy kinh nghiệm thực tin và lý luận để lại
dấu ấn lisch sử, dấu ấn thời đại về tư duy văn hóa.
Với đường lối đúng đắn của Đảng, cùng với công cuộc đổi mới và chủ động
hội nhập quốc t, chúng ta từng bước vững chắc đạt được những thành tựu rất đáng
tự hào như: nền kinh t th trường đnh hướng Xã Hội Chủ Nghĩa đang từng bước
được xây dựng; nền dân chủ Xã Hội Chủ Nghĩa với nhà nước pháp quyền của dân,
do dân, vì dân đã được thit đnh. Tin trình giữa hội nhập kinh t và hội nhập văn
hóa, nu coi nhẹ hội nhập kinh t thì đất nước sẽ chậm thoát nghèo, còn nu coi nhẹ
hội nhập văn hóa đôi khi lại nguy hiểm hơn bởi có thể b nền văn hóa khác đồng
hóa. Vì vậy bên cạnh chin lược phát triển kinh t, chúng ta cần có chin lược phát
triển nền văn hóa đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc phù hợp với phát triển kinh t.
Tất nhiên đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc không thể đóng cửa nền văn hóa, mà chủ
động chọn lọc những tinh hoa văn hóa nhân loại để làm phong phú, giàu có thêm,
hiện đại hơn nền văn hóa của dân tộc của đất nước mình.
Văn hóa vốn bao giờ cũng là nền tảng quyt đnh của xã hội, một văn hóa
cho sự phát triển mạnh mẽ, sâu sắc toàn diện nhất toàn cầu hóa và hội nhập, toàn
cầu hóa như một tất yu. Có thể khẳng đnh: Văn hóa là cốt hồn của dân tộc, một
dân tộc, nu không giữ được bản sắc văn hóa riêng thì dân tộc đó sẽ b lu mờ
thậm chí không còn dân tộc đó nữa. Vì th, xây dựng và phát triển nền văn hóa
Việt Nam tiên tin đậm đà bản sắc dân tộc không chỉ là trách nhiệm của ngành
văn hóa mà còn là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn xã hội.
Tóm lại, để tìm hiểu và làm rõ vấn đề trên nhóm chúng em quan tâm và
chọn đề tài: “Quy luật phủ định của phủ định và sự vận dụng quy luật này vào
việc xây dựng và phát triển nền văn hóa XHCN Việt Nam tiên tiến đậm đà bản
sắc dân tộc” để làm đề tài cho tiểu luận này. Cuốn tiểu luận này tập trung vào
phân tích phép phủ đnh biện chứng và ứng dụng thực tin của nó trong vấn đề
xây dựng văn hóa Việt Nam tiên tin đậm đà bản sắc dân tộc. 1 CHƯƠNG 1
QUY LUẬT PHỦ ĐỊNH CỦA PHỦ ĐỊNH
1.1 Khái niệm phủ định, phủ định biện chứng:
Xuyên suốt lch sử trit học, tùy theo th giới quan và phương pháp
luận, các nhà trit học và trường phái trit học có quan niệm khác nhau về
sự phủ đnh. Theo quan niệm của chủ nghĩa Mac – Lenin, trong th giới,
các sự vật, hiện tượng sinh ra tồn tại phát triển rồi mất đi, được thay th
bằng sự vật, hiên tượng khác; thay th hình thái tồn tại này bằng hình thái
tồn tại khác của cùng một sự vật, hiện tượng trong quá trình vận động
phát triển của nó. Sự thay th đó là tất yu trong quá trình vận động và
phát triển của sự vật và sự thay th đó được trit học gọi là sự phủ đnh.
Ví dụ: Trong quá trình phát triển của các phương tiện giao thông, xe
máy là sự phủ đnh đối với xe đạp. Xe ô tô là sự phủ đnh đối với xe máy.
Trong sự phát triển của gia đình, con giỏi hơn cha tức là con đã phủ đnh
cha. Ông cha ta thường hay nói “con hơn cha là nhà có phúc” là ý như vậy.
Phủ đnh biện chứng là khái niệm dùng để chỉ sự phủ đnh làm tiền
đề, tạo điều kiện cho sự phát triển. Phủ đnh biện chứng làm cho sự vật,
hiện tượng mới ra đời thay th sự vật, hiện tượng cũ và là yu tố liên hệ
sự vật, hiện tượng cũ với sự vật, hiện tượng mới. Phủ đnh biện chứng
là tự phủ đnh, tự phát triển của sự vật, hiện tượng; là “mắt xích” trong
“sợi dây chuyền” dẫn đn sự ra đời của sự vật, hiện tượng mới, tin bộ
hơn so với sự vật, hiện tượng cũ.
Ví dụ: Trong ngành sản xuất điện thoại thông minh, iPhone 12 là
sự phủ đnh đối với iPhone 11. Khi gieo trồng, cây lúa là sự phủ đnh
biện chứng đối với hạt thóc. Trong chăn nuôi, con gà ra đời là sự phủ
đnh biện chứng đối với quả trứng. 2
1.2 Các đặc trưng cơ bản của phủ định biện chứng:
Theo quan niệm của các nhà kinh điển, phủ đnh biện chứng có hai đặc
điểm cơ bản là tính khách quan và tính kế thừa. Ngoài ra còn có tính phổ
bin và tính đa dạng, phong phú.
Thứ nhất, phủ định biện chứng mang tính khách quan vì nguyên nhân
của sự phủ định nằm ngay trong bản thân sự vật. Đó chính là kt quả giải
quyt những mâu thuẫn bên trong sự vật. Nhờ việc giải quyt những mâu
thuẫn mà sự vật luôn phát triển, vì th, phủ đnh biện chứng là một tất yu
khách quan trong quá trình vận động và phát triển của sự vật. Đương nhiên,
mỗi sự vật có phương thức phủ đnh riêng tùy thuộc vào sự giải quyt mâu
thuẫn của bản thân chúng. Điều đó cũng có nghĩa, phủ đnh biện chứng không
phụ thuộc vào ý muốn, ý chí của con người. Con người chỉ có thể tác động
làm cho quá trình phủ đnh ấy din ra nhanh hay chậm trên cơ sở nắm vững
quy luật phát triển của sự vật.
Thứ hai, phủ định biện chứng mang tính kế thừa vì phủ định biện chứng
là kết quả của sự phát triển tự thân của sự vật, nên nó không thể là sự thủ
tiêu, sự phá huỷ hoàn toàn cái cũ. Cái mới chỉ có thể ra đời trên nền tảng của
cái cũ, là sự phát triển tip tục của cái cũ trên cơ sở gạt bỏ những mặt tiêu
cực, lỗi thời, lạc hậu của cái cũ và chọn lọc, giữ lại, cải tạo những mặt còn
thích hợp, những mặt tích cực, bổ sung những mặt mới phù hợp với hiện
thực. Sự phát triển chẳng qua chỉ là sự bin đổi trong đó giai đoạn sau bảo tồn
tất cả những mặt tích cực được tạo ra ở giai đoạn trước và bổ sung thêm
những mặt mới phù hợp với hiện thực.
Ví dụ: Trong bất kỳ loài sinh vật nào, các th hệ con cái đều k thừa
những yu tố tích cực của cha mẹ và bỏ qua những yu tố lạc hậu.
Với đặc điểm như vậy, phủ đnh biện chứng không chỉ là nhân tố khắc
phục cái cũ, mà còn gắn liền cái cũ với cái mới, cái khẳng đnh với cái phủ
đnh. Vì vậy, phủ đnh biện chứng trở thành vòng khâu, khuynh hướng tất
yu của sự liên hệ và sự phát triển. 3
1.3 Nội dung quy luật phủ định của phủ định:
Sự vật ra đời và tồn tại đã khẳng đnh chính nó. Trong quá trình vận động
của sự vật ấy, những nhân tố mới xuất hiện sẽ thay th những nhân tố cũ, sự
phủ đnh biện chứng din ra - sự vật đó không còn nữa mà b thay th bởi sự
vật mới, trong đó có những nhân tố tích cực được giữ lại. Song sự vật mới này
sẽ lại b phủ đnh bởi sự vật mới khác. Sự vật mới khác ấy dường như là sự vật
đã tồn tại, song không phải là sự trùng lặp hoàn toàn, mà nó được bổ sung
những nhân tố mới và chỉ bảo tồn những nhân tố tích cực thích hợp với sự phát
triển tip tục của nó. Sau khi sự phủ đnh hai lần phủ đnh của phủ đnh được
thực hiện, sự vật mới hoàn thành một chu kỳ phát triển. Ph.Ăngghen đã đưa ra
một thí dụ để hiểu về quá trình phủ đnh này: "Hãy lấy ví dụ hạt đại mạch. Có
hàng nghìn triệu hạt đại mạch giống nhau được xay ra, nấu chín và đem làm
bia, rồi tiêu dùng đi. Nhưng nu một hạt đại mạch như th gặp những điều kiện
bình thường đối với nó, nu nó rơi vào một ming đất thích hợp, thì nhờ ảnh
hưởng của sức nóng và độ ẩm, đối với nó sẽ din ra một sự bin hóa riêng, nó
nảy mầm: hạt đại mạch bin đi, không còn là hạt đại mạch nữa, nó b phủ đnh,
b thay th bởi cái cây do nó đẻ ra, đấy là sự phủ đnh hạt đại mạch. Nhưng
cuộc sống bình thường của cây này sẽ như th nào? Nó lớn lên, ra hoa, thụ
phấn và cuối cùng sinh ra những hạt đại mạch mới, và khi hạt đại mạch đó chín
thì thân cây cht đi, bản thân nó b phủ đnh. Kt quả của sự phủ đnh này là
chúng ta lại có hạt đại mạch như ban đầu, nhưng không phải chỉ là một hạt mà
nhiều gấp mười, hai mươi, ba mươi lần"1.
Ví dụ trên cho thấy, từ sự khẳng đnh ban đầu (hạt thóc ban đầu), trải qua
sự phủ đnh lần thứ nhất (cây lúa phủ đnh hạt thóc) và sự phủ đnh lần thứ hai
(những hạt thóc mới phủ đnh cây lúa), sự vật dường như quay trở lại sự khẳng
đnh ban đầu (hạt thóc), nhưng trên cơ sở cao hơn (số lượng hạt thóc nhiều hơn,
chất lượng hạt thóc cũng sẽ thay đổi).
Trong chuỗi phủ đnh tạo nên quá trình phát triển của sự vật, mỗi lần phủ 1 Ăngghen (1877) , , phần một - chương 12. Chống Đuy-ring 4
đnh biện chứng đều tạo ra những điều kiện, tiền đề cho sự phát triển tip theo
của nó. Sau những lần phủ đnh tip theo, tái lập cái ban đầu nhưng trên cơ sở
mới cao hơn, nó thể hiện rõ rệt bước tin của sự vật. Những lần phủ đnh tip
theo đó được gọi là sự phủ đnh của phủ đnh. Phủ đnh của phủ đnh làm xuất
hiện cái mới như là một sự tổng hợp và k thừa những yu tố tích cực của cái cũ,
và những điểm tích cực ấy sẽ tip tục được duy trì và phát triển trong những lần
phủ đnh tip theo. Do đó, cái mới với tư cách là kt quả phủ đnh của phủ đnh
có nội dung toàn diện và tin bộ hơn so với cái khẳng đnh ban đầu và lần phủ
đnh sau đó. Như vậy, sự phát triển thông qua những lần phủ đnh biện chứng
sẽ tạo ra xu hướng đi lên không ngừng - nhưng không theo thẳng mà theo
đường xoáy ốc. Nhận xét về con đường này, V.I. Lênin vit : “Sự phát triển hình
như din lại những giai đoạn đã qua, nhưng dưới một hình thức khác, ở một
trình độ cao hơn (“phủ đnh của phủ đnh”); sự phát triển có thể nói là theo
đường tròn ốc chứ không theo đường thẳng...”2.
Quy luật phủ đnh của phủ đnh khái quát xu hướng tất yu tin lên của sự
vật - xu hướng phát triển. Song sự phát triển đó không phải din ra theo đường
thẳng, mà theo đường "xoáy ốc".
Sự phát triển theo đường "xoáy ốc" là sự biểu th rõ ràng, đầy đủ các
đặc trưng của quá trình phát triển biện chứng của sự vật: tính k thừa, tính
lặp lại, tính tin lên. Mỗi vòng của đường "xoáy ốc" dường như thể hiện sự
lặp lại, nhưng cao hơn, thể hiện trình độ cao hơn của sự phát triển. Tính vô
tận của sự phát triển từ thấp đn cao được thể hiện ở sự nối tip nhau từ
dưới lên của các vòng trong đường "xoáy ốc".
Tóm lại, quy luật phủ đnh của phủ đnh nói lên mối liên hệ, sự k thừa
giữa cái b phủ đnh và cái phủ đnh trong quá trình phát triển của sự vật. Phủ
đnh biện chứng là điều kiện cho sự phát triển, cái mới ra đời là kt quả của
sự k thừa những nội dung tích cực từ trong sự vật cũ, phát huy nó trong sự
vật mới và tạo nên tính chu kì của sự phát triển. 5
2 V.I. Lênin (2005), Toàn tập, Sđd t. 26, tr. 65. 5
1.4 Ý nghĩa phương pháp luận của phép biện chứng về phủ định:
Phép biện chứng về phủ đnh, mà cụ thể ở đây là quy luật phủ đnh
của phủ đnh là cơ sở để chúng ta nhận thức một cách đúng đắn nhất xu
hướng vận động và phát triển của mọi sự vật, hiện tượng trong cuộc sống.
Thay vì đi theo những đường thẳng tắp, mọi sự vật phát triển theo những
vòng xoáy ốc tin lên không ngừng, đó là những quá trình quanh co, phức
tạp, đặc biệt là lĩnh vực đời sống xã hội. Lênin vit: “Cho rằng lịch sử thế
giới phát triển đều đặn không va vấp, không nhảy lùi những bước rất lớn
là không biện chứng, không khoa học, không đúng về mặt lí luận”3.
Song, sự phát triển là khuynh hướng chung, tất yu của sự vận động
của sự vật. Cơ sở lí luận trên đây giúp ta có cái nhìn biện chứng về xu th
của thời đại mà ta đang sống. Phép phủ đnh biện chứng cũng giúp ta hiểu
đầy đủ hơn về cái mới. Cái mới là cái ra đời phù hợp với quy luật phát
triển của sự vật. Nó luôn luôn biểu hiện là giai đoạn cao về chất trong sự
phát triển. Trong giới tự nhiên, cái mới xuất hiện được thực hiện một cách
tự động. Trong đời sống xã hội, cái mới xuất hiện gắn liền với sự nhận
thức và hoạt động của con người. Tuy cái mới là cái phù hợp với quy luật
là cái tất thắng. Như Lênin nói: “Trong lúc cái mới vừa mới nảy sinh thì
cái cũ trong một thời gian nào đó vẫn còn cứ mạnh hơn cái mới”4.
Vì vậy, một quan niệm chân chính về sự phát triển phải là một thái độ
ủng hộ cái mới, đấu tranh cho cái mới, chống lại cái cũ, cái lỗi thời kìm
hãm sự phát triển. Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta cần ủng hộ lối
sống mới, đạo đức mới cũng như những lý thuyt khoa học mới.
3 V.I. Lênin (2005), Toàn tập. Sđd t. 26, tr. 70.
4 V.I. Leenin (2005), Toàn tập. Sđd t. 26. 6 CHƯƠNG 2
VẬN DỤNG QUY LUẬT VÀO CHỦ TRƯƠNG XÂY DỰNG NỀN VĂN
HÓA XHCN VIỆT NAM TIÊN TIN ĐẬM ĐÀ BẢN SẮC DÂN TỘC
2.1 Chủ trương xây dựng nền văn hóa XHCN tiên tiến đậm đà bản
sắc dân tộc ở Việt Nam: a. Khái niệm:
Văn hóa : Là bao gồm tất cả những sản phẩm của con người, và như
vậy, văn hóa bao gồm cả hai khía cạnh: khía cạnh phi vật chất của xã hội như
ngôn ngữ, tư tưởng, giá tr và các khía cạnh vật chất như nhà cửa, quần áo,
các phương tiện, v.v. Cả hai khía cạnh cần thit để làm ra sản phẩm và đó là một phần của văn hóa.
Theo tổ chức giáo dục và khoa học của UNESCO: Văn hóa bao gồm tất
cả những gì làm cho dân tộc này khác với dân tộc kia.
Khi nghiên cứu quy luật vận động và phát triển của xã hội loài người,
C.Mác và Ph.Ăngghen đã khái quát các hoạt động của xã hội thành hai loại
hình hoạt động cơ bản là "sản xuất vật chất" và "sản xuất tinh thần". Do đó,
văn hóa bao gồm cả văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần.
Định nghĩa về văn hóa của Hồ Chí Minh:
Theo nghĩa hẹp, Người vit: “Trong công cuộc kin thit nước nhà, có
bốn vấn đề cần chú ý đn, cũng phải coi là quan trọng ngang nhau: chính tr,
kinh t, xã hội, văn hóa. Nhưng văn hóa là một kin trúc thượng tầng”.
Theo nghĩa rất hẹp, văn hóa đơn giản là trình độ học vấn của con
người, thể hiện ở việc Hồ Chí Minh yêu cầu mọi người phải đi học
“văn hóa”, xóa mù chữ,...
Theo nghĩa rộng, Hồ Chí Minh nêu văn hóa là toàn bộ những giá
tr vật chất và tinh thần do loài người sáng tạo ra với phương thức sử
dụng chúng, nhằm đáp ứng lẽ sinh tồn, đồng thời đó cũng là mục đích
của cuộc sống loài người. 7
Nền văn hóa: là biểu hiện cho toàn bộ nội dung, tính chất của văn hóa
được hình thành và phát triển trên cơ sở kinh t - chính tr của mỗi thời kỳ lch
sử, trong đó ý thức hệ của giai cấp thống tr chi phối phương hướng phát triển và
quyt đnh hệ thống các chính sách, pháp luật quản lý các hoạt động văn hóa.
Nền văn hoá xã hội chủ nghĩa: là một nền văn hoá được xây dựng
trên cơ sở hệ giá tr tư tưởng cách mạng của giai cấp công nhân; có sự k
thừa, tip thu chọn lọc đối với những tinh hoa văn hoá đã được con người
sáng tạo ra trong lch sử.
Nền văn hóa vừa tiên tiến, vừa đậm đà bản sắc dân tộc: Tiên tin là
yêu nước và tin bộ, trong đó, cốt lõi là lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH
theo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, nhằm mục tiêu tất cả
vì con người, vì hạnh phúc và sự phát triển phong phú, tự do, toàn diện của
con người trong mối quan hệ hài hòa giữa cá nhân và cộng đồng, giữa xã hội
và tự nhiên. Bản sắc dân tộc bao gồm những giá tr truyền thống tốt đẹp, bền
vững, những tinh hoa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, được vun đắp qua
lch sử hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước.
b. Chủ trương xây dựng nền văn hóa XHCN ở Việt Nam:
Đảng đã khẳng đnh: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa
là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh t - xã hội. Mọi
hoạt động văn hóa, văn nghệ phải nhằm xây dựng và phát triển nền văn
hóa tiên tin, đậm đà bản sắc dân tộc, xây dựng con người Việt Nam về tư
tưởng, đạo đức, tâm hồn, tình cảm, lối sống, xây dựng môi trường văn hóa
lành mạnh cho sự phát triển xã hội”5.
Đảng tip tục khẳng đnh: “Xây dựng nền văn hóa tiên tin, đậm đà bản sắc
dân tộc vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh t - xã hội.
Mọi hoạt động văn hóa nhằm xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện
về chính tr, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, có ý thức
cộng đồng, lòng nhân ái, khoan dung, tôn trọng nghĩa tình, lối sống có văn hóa, 8
5 Ngh quyt hội ngh lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII (tháng 7-1998) 9
quan hệ hài hòa trong gia đình, cộng đồng và xã hội”6.
Theo ngh quyt Hội ngh Trung ương 9 khóa XI Đảng khẳng đnh mục
tiêu: xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng
đn chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa
học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức
mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc
Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
2.2 Đặc trưng của nền văn hóa XHCN ở Việt Nam trong giai đoạn hiện
nay: Thứ nhất là, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh. Thứ hai là, do nhân dân làm chủ.
Thứ ba là, có nền kinh t phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất
hiện đại và quan hệ sản xuất tin bộ phù hợp.
Thứ tư là, có nền văn hóa tiên tin, đậm đà bản sắc dân tộc.
Thứ năm là, con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có
điều kiện để phát triển toàn diện.
Thứ sáu là, các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn
kt, tôn trọng và cùng giúp nhau phát triển.
Thứ bảy là, có nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân,
do nhân dân, vì nhân dân do Đảng Cộng sản lãnh đạo.
Thứ tám là, có quan hệ hữu ngh và hợp tác với các nước trên th giới.
Theo cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kì quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (1991, bổ sung và phát triển năm 2011).
6Văn kiện đại hội IX của Đảng 10
2.3 Đánh giá chung thực trạng việc xây dựng nền văn hóa XHCN tiên tiến
đậm đà bản sắc dân tộc ở Việt Nam hiện nay:
2.3.1 Những kết quả đạt đươc:
a. Tư tưởng, đạo đức, lối sống có những chuyển biến quan trọng.
Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh được quán triệt hình
thành nền tảng tư tưởng, chỉ đạo cuộc sống. Năng lực đổi mới của cán
bộ, nhân dân được nâng lên:
Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tin, đậm đà bản sắc
dân tộc là một chủ trương lớn, nhất quán của Đảng, Nhà nước Việt Nam, được
đề cập trong nhiều văn bản quan trọng, đặc biệt từ Ngh quyt Trung ương 5,
khóa VIII. Trong đó, tính tiên tin và bản sắc dân tộc được hòa quyện, gắn bó
hữu cơ trong các yu tố cấu thành của nền văn hóa, đảm bảo tính k thừa và
phát triển, vừa giữ gìn các giá tr truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đồng thời
đảm bảo tính mở, tip thu tinh hoa của văn hóa nhân loại. Theo đó, tiên tin
trong văn hóa trước ht là nền văn hóa yêu nước và tin bộ, nội dung cốt lõi là
lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, tất cả vì con người, vì tự do, hạnh phúc và sự phát triển
toàn diện của con người, trong mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng, giữa tự
nhiên và xã hội; tiên tin không chỉ thể hiện ở nội dung tư tưởng mà cả trong
hình thức thể hiện, trong các phương tiện chuyển tải nội dung.
Chiến thắng từng bước trong đại dịch COVID 19:
Đảng ta đã vận dụng thành công Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh vào trong thực tin cuộc sống. Cụ thể trong đại dch Covid vừa qua,
chúng ta có thể thấy vai trò và sự lãnh đạo của Đảng trong đnh hướng và
phát huy tinh thần của khối đại đoàn kt dân tộc.
Tuy chưa phải là chin thắng cuối cùng, nhưng với tinh thần “chống dch
như chống giặc”, Việt Nam đã chia ra các giai đoạn khác nhau và đã giành thắng
lợi trên từng chặng đường tính đn thời điểm này. Điều này đang được cả th
giới ca ngợi vì hệ thống y t chưa hiện đại trong khi ngân sách eo hẹp nhưng 11
hiệu quả phòng chống dch COVID-19 tại Việt Nam lại được đánh giá cao.
Với những gì din ra trong hơn 1 năm và đặc biệt là trong 2 đợt chống
dch COVID-19 cho thấy những giải pháp và chin thuật hiệu quả của Việt
Nam khi “đánh giặc” vô hình COVID-19. Ngay khi có dch bệnh bùng phát,
lãnh đạo Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính tr đã vào cuộc quyt liệt,
cùng với sự đồng lòng, đoàn kt của toàn dân, toàn quân, công tác phòng,
chống dch đã đạt kt quả tốt, Việt Nam đã đẩy lùi và kiểm soát được dch
bệnh. Đồng thời, đã có những chính sách kp thời để từng bước hỗ trợ doanh
nghiệp và người dân vượt qua khó khăn của đại dch COVID-19; các hoạt
động của đời sống kinh t - xã hội đang được khôi phục; tình hình kinh t - xã
hội đã có những chuyển bin tích cực.
Đây chính là kt quả cuộc việc vận dụng tư tưởng vào đường lối, đnh
hướng đúng đắn của Đảng, làm cho nhận thức, đạo đức và lối sống nhân dân
ngày càng văn minh, trình độ dân trí ngày càng cao.
Sức mạnh văn hóa trên lĩnh vực chính trị:
Trong hơn 30 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt tới một trình độ văn hóa
vững vàng nhờ đó xử lý được các quan hệ phức tạp của th giới hiện đại, đứng
vững trước mọi bin động và không ngừng phát triển của khu vực và th giới,
thậm chí trong bối cảnh khủng hoảng của xã hội chủ nghĩa.
Việc xóa th bao vây cấm vận của Mỹ, bình thường hóa quan hệ với
các nước lớn, chủ động gia nhập với các nước trong khu vực, thit lập
quan hệ với liên minh Châu Âu, đã tạo điều kiện quốc t thuận lợi cho sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.
Đầu tư cho sự nghiệp văn hóa không chỉ được coi trọng từ nguồn ngân sách
nhà nước mà còn thu hút ngày càng lớn từ nguồn xã hội hóa; Đội ngũ cán bộ
làm công tác văn hóa không ngừng lớn mạnh, trong đó có cả văn hóa quần
chúng, nghệ nhân và văn hóa đỉnh cao; phong trào toàn dân đoàn kt xây dựng
đời sống văn hóa được mở rộng và từng bước đi vào chiều sâu, tạo sự chuyển
bin tích cực về tư tưởng, đạo đức, lối sống cho các tầng lớp nhân dân. 12
b. Giữ gìn và phát huy bản sắc nền văn hóa dân tộc:
Trước tiên, có thể thấy văn hóa Việt Nam có bề dày truyền thống mấy
nghìn năm lch sử, trải qua nhiều cuộc chin tranh, nhiều bin cố thăng trầm nên
kt tinh và lắng đọng được nhiều giá tr tích cực, như truyền thống yêu nước và
lòng dũng cảm, khả năng thích ứng cao với sự thay đổi của hoàn cảnh, sự khoan
dung, tinh thần cộng đồng, sự nhân ái, lạc quan và hồn hậu, trọng nghĩa tình, sự
cần cù, siêng năng. Hơn nữa, bối cảnh chuyển đổi mang tính bước ngoặt của
Việt Nam, sự “va đập” giữa cái mới và cái cũ tạo nên một lực hấp dẫn đặc biệt
của văn hóa Việt Nam. Nền văn hóa hiện tại đang hướng đn việc k thừa các
giá tr văn hóa truyền thống, đồng thời tip thu những giá tr mới, hướng tới
tương lai, như dân chủ, hiện đại, nhân văn, khai phóng, khoan dung, rộng mở.
Phát huy tinh thần tương thân tương ái:
Ta chỉ cần nhìn vào thực t trong vừa qua, người Việt đã phát huy rất tốt
tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ nhau trong khó khăn hoạn nạn. Đó là
những cuộc giải cứu nông sản, giải cứu hàng hóa trong bối cảnh người nông dân
không tìm được lối ra cho sản phẩm do dch COVID 19, đó là những chuyn
hàng cứu trợ cho miền Trung thân yêu trong đợt bão lũ lch sử vừa qua. Càng
những lúc khó khăn thì tinh thần tương thân tương ái lên cao hơn. Hơn lúc nào
ht, người dân vùng lũ càng thấm thía hơn đạo lý tốt đẹp “Thương người như
thể thương thân”, “ Một ming khi đói bằng một gói khi no” của dân tộc ta.
Lời kêu gọi hiệu triệu tinh thần đoàn kết, chung sức, đồng lòng:
Ngày 30/3, Tổng Bí thư, Chủ tch nước Nguyn Phú Trọng ra Lời kêu gọi
toàn thể dân tộc Việt Nam ta hãy cùng chung sức, đồng lòng vượt qua mọi khó
khăn, thách thức để chin thắng đại dch COVID-19.
Tổng Bí thư, Chủ tch nước Nguyn Phú Trọng nêu rõ: “Với tinh thần
coi sức khỏe và tính mạng của con người là trên ht, tôi kêu gọi toàn thể
đồng bào, đồng chí và chin sĩ cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài hãy đoàn
kt một lòng, thống nhất ý chí và hành động, thực hiện quyt liệt, hiệu quả
những chủ trương của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo, điều hành của Chính 13
phủ, Thủ tướng Chính phủ. Mỗi người dân là một chin sĩ trên mặt trận
phòng, chống dch bệnh”7.
Những quyt đnh lch sử “chống dch như chống giặc” và Lời kêu gọi
của Tổng Bí thư, Chủ tch nước Nguyn Phú Trọng làm chúng ta nhớ lại
những giai đoạn trong lch sử đã từng có. Những tháng năm dân tộc ta bừng
bừng khí th, làm theo lời kêu gọi thiêng liêng của Chủ tch Hồ Chí Minh “h
còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải chin đấu quét sạch nó
đi”8. Nhưng đấy là cuộc chin đấu mà thời đó, mỗi chúng ta nhận rõ hình hài
kẻ thù là bọn đ quốc xâm lược, nên mỗi người dân đất Việt bừng bừng khí
th “cả nước ra trận”. Các chin sĩ quân đội của chúng ta nêu khẩu hiệu:
“Nhằm thẳng quân thù mà bắn!”. Các trường học sơ tán về nông thôn hoặc
miền núi tip tục những giờ lên lớp. Nhưng hôm nay, cuộc chin đấu chống
dch COVID-19 - một kẻ thù vô hình, đã và đang làm đau đầu các nhà lãnh
đạo, các chuyên gia và nhà khoa học không chỉ ở nước ta mà cả th giới vì
chưa xác đnh được hình hài của nó. Bầu trời không có ting gầm rú của máy
bay thù và mặt đất không rung chuyển bởi đạn bom, không có cảnh đầu rơi
máu chảy, nhưng loại virus này đang lặng lẽ hoành hành, chỉ vài tháng khởi
phát đã cướp đi sinh mạng của hàng chục nghìn người, tốc độ lây lan đang
tăng lên chóng mặt, nguy cơ tử vong có thể là cấp số nhân, nu chúng ta
không kp thời điều chỉnh, bổ sung nhiều giải pháp hữu hiệu.
Lời hiệu triệu chính là bằng chứng cho thấy tinh thần đoàn kt và lòng yêu
nước đang chảy trong mỗi người con đất Việt.
7 Lời kêu gọi của Tổng Bí thư, Chủ tch nước Nguyn Phú Trọng gửi đồng bào, đồng chí, chin sĩ cả nước và
đồng bào ta ở nước ngoài.
8 9 Chủ tch Hồ Chí Minh (3/11/1968), Lời kêu gọi cả nước tin lên đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, Báo Nhân dân, số 5317. 14
2.3.2 Phần hạn chế:
a. Đạo đức xuống cấp, suy thoái trầm trọng:
Một câu nói khá phổ bin phản ánh rất thực tâm trạng của nhiều người
chúng ta: “Mong kinh t như hôm nay, còn đạo đức trở lại như ngày xưa”.
Nghe có vẻ nghch lý, nhưng đó là điều có thực, như nhiều v cao niên
thường tâm sự: “Thời chin tranh, thời bao cấp mình thiu thốn đủ thứ,
nhưng rất giàu có về lý tưởng, nhân cách, tình nghĩa, sống thanh thản chứ
đâu nhiều bức xúc như thời nay”.
Nói đúng ra là đạo đức xã hội nước ta đang xuống cấp - điều làm mọi
người không bằng lòng và thường xuyên lo ngại. Sự xuống cấp của đạo đức
xã hội có thể đnh lượng như gần đây một số trí giả phát biểu: “Đạo đức
xuống cấp ở mức đáng báo động!”, “Thực trạng xuống cấp của văn hóa, đạo
đức xã hội đã ở mức độ nguy hiểm”.
Trong lĩnh vực kinh t, nhờ vận động theo cơ ch kinh t th trường đnh
hướng xã hội chủ nghĩa từ bao năm nay, nước ta đạt được nhiều thành tựu to
lớn về kinh t và an sinh xã hội, đời sống của nhân dân được cải thiện đáng
kể so với trước. Nhưng sự xuống cấp về đạo đức thể hiện rất rõ trong lĩnh vực
này qua những đại án hình sự và nhiều vụ án kinh t mà nhiều người chu sự
trừng phạt của pháp luật lại nằm trong “bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên
suy thoái về tư tưởng chính tr, đạo đức, lối sống”.
Đạo đức xã hội xuống cấp còn thể hiện ở những hành vi bạo lực trong
nhiều lĩnh vực khác nhau, từ bạo lực gia đình, bạo lực học đường... đn bạo
lực nơi công cộng. Có những người sẵn sàng dùng vũ khí “nóng”, vũ khí
“lạnh” để giải quyt các mâu thuẫn trong mọi quan hệ giữa cha mẹ và con,
anh ch em, vợ chồng, hàng xóm láng giềng, bạn bè… Nhiều trường hợp dẫn
đn kt cục thật thương tâm.
Trong nền kinh t th trường, mọi người đều tìm cách kim được nhiều
tiền, điều này là chính đáng, tuy nhiên một số người đã tôn sùng đồng tiền
một cách mù quáng, coi “tiền là trên ht” và tìm mọi thủ đoạn để có nhiều 15