-
Thông tin
-
Quiz
So sánh sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính chuẩn nhất
Sinh sản là hình thức duy trì nòi giống của mọi sinh vật. Mỗi loài sinh vật từ thực vật tới thực vật đều có hình thức sinh sản đặc trưng riêng. Hãy cùng so sánh sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính đầy đủ, chính xác và chuẩn nhất qua bài viết dưới đây.
Môn: Tài liệu Tổng hợp 1.9 K tài liệu
Trường: Tài liệu khác 2 K tài liệu
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
1. Sinh sản vô tính là gì?
Sinh sản vô tính là sinh sản theo hình thức nhân bản cá thể đơn giản, trong đó giao tử đực và cái không hợp nhất và con cái được sinh ra giống hệt mẹ của chúng. Hình thức sinh sản vô tính này không phụ thuộc vào quá trình giảm phân và bộ nhiễm sắc thể liên quan. Con cái F1 là bản sao chính xác của mẹ chúng, không có sai lệch. Sinh sản vô tính xảy ra ở thực vật và hầu hết các sinh vật nhân sơ đều sử dụng hình thức sinh sản vô tính với sự di truyền gen dưới các hình thức trao đổi chất, tải nạp và tổ hợp. Một số cách sinh vật sinh sản vô tính là:
- Sinh sản phân chia: Hình thức sinh sản này có ở những cơ thể luôn có sự xen kẽ của hai thế hệ như rêu, dương xỉ. Trong hình thức sinh sản bào tử, cơ thể mới được phát triển từ bào tử, cơ thể mới được phát triển từ bào tử, bào tử lại hình thành trong túi bào tử từ thể bào tử.
- Sinh sản nảy chồi.
- Sinh sản sinh dưỡng: Cơ thể được hình thành từ một bộ phận (thân, lá, rễ) của thực vật.
- Sự phân mảnh.
2. Sinh sản hữu tính là gì?
Sinh sản hữu tính là quá trình kết hợp vật chất di truyền của hai sinh vật để tạo ra thế hệ F1 hay còn được hiểu kiểu sinh sản trong đó có sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái tạo nên hợp tử phát triển thành cơ thể mới. Quá trình sinh sản hữu tính diễn ra trong cơ thể cá thể đực và trong cơ thể cá thể cái. Trên thực tế, sinh sản hữu tính phổ biến ở các sinh vật đa bào. Đây được gọi là sự tái tổ hợp di truyền và vật liệu di truyền cho sinh sản hữu tính là DNA. Ở thế hệ thứ hai, các gen từ hai cá thể khác nhau được kết hợp và các nhiễm sắc thể được sắp xếp theo trình tự tương đồng. Trong quá trình sinh sản, thông tin di truyền được trao đổi giữa các cá thể, chúng kết hợp lại thành các sinh vật mới. Các sinh vật mới sở hữu các kiểu gen đột biến tổ hợp hoạt động trong quá trình chọn lọc và tiến hóa để làm tăng vốn gen của loài. Sinh sản hữu tính là phương thức sinh sản được cho là của phần lớn các loài trên Trái Đất. Diễn biến của quá trình này hiện đang được giới khoa học nghiên cứu, chưa có câu trả lời cụ thể. Sinh sản hữu tính có những đặc trưng sau:
- Trong sinh sản hữu tính luôn có quá trình hợp nhất giao tử đực và cái, luôn có sự trao đổi, tái tổ hợp của hai bộ gen.
- Sinh sản hữu tính luôn gắn liền với giảm phân để tạo giao tử
- Sinh sản hữu tính ưu việt hơn so với sinh sản vô tính
- Tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau đối với môi trường sống luôn biến đổi
- Tạo sự đa dạng di truyền cung cấp nguồn vật liệu phong phú cho chọn lọc tự nhiên và tiến hóa.
3. So sánh sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính chuẩn nhất:
Tiêu chí | Sinh sản vô tính | Sinh sản hữu tính |
Khái niệm | Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản trong đó giao tử đực và giao tử cái không hợp nhất (còn gọi là sinh sản vô tính, sự tạo ra các sinh vật mới trong đó tinh trùng và trứng không hợp nhất). Đặc biệt là những đứa trẻ được sinh ra giống nhau và giống bố mẹ chúng. Có hai hình thức sinh sản vô tính: sinh sản bằng bào tử và sinh sản sinh dưỡng không phân bào. | Sinh sản hữu tính là quá trình hợp nhất các giao tử đực và cái thành hợp tử (2n) để tạo ra một cá thể mới (hay còn gọi là sinh sản hữu tính là sự kết hợp của các giao tử đơn bội; thành tế bào lưỡng bội, hợp tử con). Đặc biệt, động vật phát triển từ trứng được thụ tinh sẽ tạo ra giao tử thông qua quá trình giảm phân. |
Cơ sở tế bào học | Nguyên phân | Nguyên phân, giảm phân, thụ tinh |
Ý nghĩa | Tạo ra các cá thể thích nghi với điều kiện sống ổn định | Tạo ra các cá thể thích nghi tốt hơn với điều kiện sống thay đổi |
Đặc điểm di truyền | - Không thấy sự giảm phân để hình thành giao tử, không có sự thụ tinh. | - Có sự phân ly độc lập và tổ hợp tự do của các cặp gen trong quá trình phát sinh giao tử, tạo ra nhiều loại giao tử khác nhau. |
Ưu điểm | - Cá thể con được sinh ra giống hệt mẹ về mặt di truyền. | Tiến hóa hơn so với sinh sản vô tình: Tạo ra các cá thể mới rất đa dạng về các đặc điểm di truyền, vì vậy động vật có thể thích nghi và phát triển trong điều kiện sống thay đổi. Đồng thời hợp tử được nuôi dưỡng tốt hơn và con non khi sinh ra cũng có tỷ lệ sống sót và phát triển cao hơn. |
Nhược điểm | - Không đa dạng di truyền | - Không có lợi trong trường hợp mật độ quần thể thấp. |
Ưu thế | Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản trong đó giao tử đực và giao tử cái không hợp nhất, và chúng giống hệt bố mẹ. Vì vậy sẽ không chiếm ưu thế bằng sinh sản hữu tính. | Sinh sản hữu tính có sự kết hợp giữa hai tế bào đực và cái, thụ tinh trong nên hợp tử sẽ được phát triển trong trứng. Vì thế hợp tử được nuôi dưỡng và bảo vệ tốt để phát triển cho tới khi sinh ra con non cũng có sức sống cao, khả năng thích nghi tốt đối với môi trường sống. |
4. Một số câu hỏi thường gặp:
Câu 1: Sinh sản hữu tính ở thực vật là
A, Sự kết hợp có chọn lọc của hai giao tử đực và giao tử cái tạo nên hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
B. Sự kết hợp ngẫu nhiên giữa hai giao tử đực và giao tử cái tạo nên hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
C. Sự kết hợp có chọn lọc của giao tử cái và nhiều giao tử đực tạo nên hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
D. Sự kết hợp của nhiều giao tử đực với một giao tử cái tạo nên hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
Câu 2: Thụ tinh ở thực vật có hoa là
A. Sự kết hợp hai bộ nhiễm sắc thể đơn bội của hai giao tử đực và cái (trứng) trong túi phôi tạo thành hợp tử có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội.
B. Sự kết nhân của hai giao tử đực và cái (trứng) trong túi phôi tạo thành hợp tử.
C. Sự kết hai nhân giao tử đực với nhân của trứng và nhân cực trong túi phôi tạo thành hợp tử.
D. Sự kết hợp của hai tinh tử với trứng trong túi phôi.
Câu 3: Sinh sản bào tử là
A. Tạo ra thế hệ mới từ bào tử được phát sinh ở những thực vật có xen kẽ thế hệ thể bào tử và giao tử thể.
B. Tạo ra thế hệ mới từ bào tử được phát sinh do nguyên phân ở những thực vật có xen kẽ thế hệ thể bào tử và giao tử thể.
C. Tạo ra thế hệ mới từ bào tử được phát sinh do giảm phân ở pha giao tử thể của những thực vật có xen kẽ thế hệ thể bào tử và thể giao tử.
D. Tạo ra thế hệ mới từ hợp tử được phát sinh ở những thực vật có xen kẽ thế hệ thể bào tử và giao tử thể.
Câu 4: Bộ nhiễm sắc thể có mặt trong sự hình thành túi phôi ở thực vật có hoa như thế nào?
A. Tế bào mẹ, đại bào tử mang 2n, tế bào đối cực, tế bào kèm, tế bào trứng, nhân cực đều mang n.
B. Tế bào mẹ, đại bào tử mang, tế bào đối cực đều mang 2n; tế bào kèm, tế bào trứng, nhân cực đều mang n.
C. Tế bào mẹ mang 2n, đại bào tử, tế bào đối cực, tế bào kèm, tế bào trứng, nhân cực đều mang n.
D. Tế bào mẹ, đại bào tử, tế bào đối cực, tế bào kèm đều mang 2n; tế bào trứng, nhân cực đều mang n.