Soạn bài Cộng đồng và cá thể | Ngữ văn 11 Kết nối tri thức

Soạn bài Cộng đồng và cá thể Kết nối tri thức Trước khi đọc
Câu hỏi 1. Nêu những ấn tượng nảy sinh khi bạn nghĩ về khái niệm "cộng đồng". Bài làm
Cộng đồng là “cùng chung với nhau”. Cộng đồng chính là một đoàn thể những
người cùng sống, có điểm giống và gắn kết thành khối thống nhất trong sinh hoạt xã hội.
“Cộng đồng” theo em là chỉ một số lượng lớn cá thể trong đó, và giữa chúng có
cùng một điểm chung nào đó. Ví dụ có thể kể đến như cộng đồng Pháp ngữ - đó là
cộng đồng chỉ những người nói tiếng Pháp, hay Hội Thiên chúa giáo – chỉ những
người theo đạo Thiên chúa… Thường số lượng của một cộng đồng sẽ là khá lớn và
họ đều có mục tiêu và phương hướng hoạt động rõ ràng.
Câu hỏi 2. Hãy chia sẻ những suy nghĩ chân thật về bản chất và niềm mong muốn
về một môi trường sống có thể giúp bạn phát huy được năng lực của mình. Bài làm
Môi trường sống chân thật mà em muốn đó chính là một xã hội có đầy đủ cơ sở vật
chất hạ tầng, máy móc và trang thiết bị phục vụ tốt nhất cho công việc. Bên cạnh đó,
đây cũng là nơi tràn đầy năng lượng tích cực, luôn đem đến và duy trì cho nhân viên
sự hứng khởi và động lực để cống hiến hết mình cho doanh nghiệp. Môi trường làm
việc được đánh giá là một yếu tố quan trọng, ảnh hưởng nhiều đến năng suất và chất
lượng công việc. Ngược lại, làm việc trong một môi trường kém sẽ khiến nhân viên
dễ nảy sinh tâm lý chán nản, khiến kết quả công việc không được cao, thậm chí còn
mất niềm tin vào ban lãnh đạo và rời bỏ công ty. Đọc văn bản
Câu hỏi 1. Theo dõi cách tác giả tập hợp bằng chứng nhằm làm sáng tỏ luận điểm
khởi đầu của văn bản. Bài làm
Tác giả đã lập luận những vấn đề liên quan đến đời sống cộng đồng.
Câu hỏi 2. Dự đoán luận điểm này sẽ dẫn mạch lập luận trong văn bản đi theo hướng nào. Bài làm
Luận điểm này sẽ dẫn mạch lập luận trong văn bản đi theo hướng quy nạp. Đó là
đưa ra các dẫn chứng, giải thích sau đó đi đến kết luận.
Câu hỏi 3. Chú ý cách lật đi lật lại vấn đề của tác giả. Bài làm
Cách lật đi lật lại vấn đề của tác giả vô cùng khéo léo và tinh tế. Bởi nó không chỉ
liền mạch mà nó còn không làm gián đoạn mạch cảm xúc của toàn bài.
Câu hỏi 4. Hình dung về những bằng chứng có thể được đưa ra để làm sáng tỏ nhận định này. Bài làm
Những bằng chứng đã thể hiện được quan điểm của một cộng đồng lành mạnh khi
tác giả đã liệt kê những nền văn hóa cổ đại - đều là những nền văn hóa đạt đến sự
văn minh của nhân loại và để lại cho nhân loại những thành tựu văn hóa đạt đến sự
đỉnh cao của nhân loại.
Câu hỏi 5. Bạn hiểu như thế nào về nhận định này? Bài làm
Hội họa và âm nhạc đang dần càng mất vị thế trong cuộc sống bởi dư luận cuộc
sống, về chế độ dân chủ nghị trường, chế độ vốn,.... Em hiểu ở nhận định này, mọi
người đang chỉ trích sự phóng túng và dần xa rời thực tế của hội họa khi họ chỉ sáng
tác theo trào lưu, xu thế mà đánh mất thiên chức của nghệ thuật đó là phải hướng
đến và phục vụ quần chúng. Đó là một điều đáng buồn.
Câu hỏi 6. Bạn có hoàn toàn đồng tình với những điều được tác giả phân tích ở đây hay không? Bài làm
Em đồng tình với phần phân tích của tác giả bởi thực tế, trong cộng đồng của chúng
ta luôn chứa đựng những vấn đề phát sinh và nó ảnh hưởng trực tiếp đến những cá
nhân đang sinh sống trong đó. Chúng ta thực sự đang gặp phải những điều mà tác
giả chỉ ra, nó phần nào đúng với cuộc chiến tranh của Nga và Ukraine hiện nay. Và
đó chỉ là một vị dụ điển hình trong nhiều vấn đề mà chúng ta gặp phải trong cuộc sống hiện nay.
Câu hỏi 7. Tư duy tích cực của tác giả được biểu hiện như thế nào qua những "biện giải" này? Bài làm
Tư duy tích cực của tác giả được biểu hiện qua sự phát triển kinh tế, kĩ thuật, qua
việc đưa ra những lý do của vấn đề, đó là xuất phát từ cuộc sống phát triển, từ sự
phát triển vượt bậc của xã hội. Con người vẫn đang cố gắng để thích nghi được với
cuộc sống này và trong quá trình đó, những vấn đề kia cơ bản chỉ là sự sai sót trong
quá trình thích nghi của con người. Chúng ta hoàn toàn có thể khắc phục nó trong tương lai. Sau khi đọc
Câu hỏi 1. Xác định nội dung trọng tâm của văn bản và nêu các căn cứ cho phép
bạn xác định như vậy. Bài làm
- Nội dung trọng tâm của văn bản: cộng đồng và cá thể
- Chúng ta có thể căn cứ vào cách lập luận, dẫn chứng mà tác giả đưa ra nhằm làm
sáng tỏ luận điểm chính của tác phẩm. Dựa trên cơ sở phân tích sự phụ thuộc, mối
quan hệ tương quan giữa cá nhân và cộng đồng, tác giả đã làm nổi bật sự tác động
qua lại và ý nghĩa của nó đối với hai đối tượng này, từ đó khẳng định mối quan hệ
không thể tách rời giữa chúng.
Câu hỏi 2. Tóm tắt những luận điểm cơ bản được triển khai trong văn bản. Bài làm
Những luận điểm cơ bản được triển khai trong văn bản:
- Khẳng định vai trò của cộng đồng đối với cá nhân trong đó.
- Đóng góp của các cá thể cho cộng đồng
- Thế nào là cộng đồng lành mạnh?
- Những vấn đề đang nảy sinh trong cộng đồng và cá thể loài người
- Lời biện giải cho lòng tin của tác giả về một tương lai tốt đẹp đang chờ đón chúng ta.
Câu hỏi 3. Sự phụ thuộc của một cá thể vào cộng đồng đã được tác giả ghi nhận
qua những bằng chứng nào? Trước những bằng chứng đó, tác giả đã thể hiện cách
tư duy khác biệt về vấn đề ra sao? Bài làm
Sự phụ thuộc của một cá thể vào cộng đồng được tác giả ghi nhận qua những bằng
chứng hết sức gần gũi mà đôi khi chúng ta không để ý đến nhưng nó lại hoàn toàn đúng:
- Chúng ta giống những động vật sống theo bầy
- Chúng ta ăn thức ăn của người khác trồng, mặc quần áo của người khác may, sống
trong nhà người khác xây.
- …những gì ta hiểu biết và tin tưởng cũng do những người khác tạo ra. - …
→ Trước những bằng chứng đó, tác giả khẳng định mối quan hệ không thể tách rời
của cá nhân đối với cộng đồng, khẳng định chúng ta đều là những cá thể thuộc một
cộng đồng nhất định và chính cộng đồng ấy sẽ dắt lối cho chúng ta đến tương lai.
Đó chính là sự phụ thuộc của cá nhân vào tập thể và đó cũng chính là điều tác giả
muốn truyền tải đến chúng ta.
Câu hỏi 4. Tác giả đã sử dụng lí lẽ gì để khẳng định vai trò của những cá thể sáng
tạo đối với sự phát triển của xã hội? Bài làm
Những lí lẽ được tác giả sử dụng nhằm khẳng định vai trò của những cá thể sáng tạo
đối với sự phát triển của xã hội:
- Dễ nhận thấy rằng, trải qua bao thế hệ, tất cả tài sản vật chất, tinh thần và đạo đức
mà chúng ta nhận được từ cộng đồng đã được tạo dựng bởi những cá thể sáng tạo
đơn lẻ, người tìm ra cách dùng lửa, người tìm ra cách trồng trọt, người phát minh ra đầu máy hơi nước.
- Chỉ cá thể đơn lẻ mới có thể tư duy và qua đó, tạo ra những giá trị mới cho xã hội,
vâng,… quy phạm đạo đức mới để đời sống cộng đồng hướng theo.
- Nếu không có những cá thể sáng tạo và suy nghĩ phán xét độc lập, thì sự phát triển
lên cao của xã hội là khó tưởng tượng…
→ Những cá thể sáng tạo chính là động lực, nguồn gốc của sự phát triển trong tập
thể. Bởi họ mới là những người đưa ra được những phát minh, đổi mới sáng tạo
nhằm phục vụ cho đời sống của con người. Vì vậy, họ luôn luôn đóng một vai trò
quan trọng đối với sự phát triển của cộng đồng.
Câu hỏi 5. Toát lên từ mạch ngầm văn bản là những đòi hỏi đối với mỗi cá nhân và
đối với cả cộng đồng. Hãy làm rõ những đòi hỏi đó và nếu suy nghĩ của bạn. Bài làm
Một tập thể muốn phát triển, phải có được những cá nhân vững mạnh và không
ngừng phát triển trong đó. Ngược lại, một cá nhân muốn phát triển được thì phải
được sống trong một tập thể lành mạnh, có đầy đủ điều kiện để phục vụ cho sự phát
triển đó. Đó chính là mối quan hệ hai chiều giữa cá thể và cộng đồng.
Chúng ta sẽ không thể phát triển được cộng đồng nhờ vào những cá thể lười biếng,
tọc mạch, hay sống trong một cộng đồng thiếu văn minh, lành mạnh, một cá nhân
cũng khó có thể phát triển được bởi xung quanh họ toàn là những điều kiện xấu.
Đây vừa là thuận lợi và cũng vừa là thách thức dành cho các cá nhân và tập thể.
Sự tương quan này buộc họ lại với nhau, khiến họ phải xem xét dựa trên các mối
quan hệ bởi sự phát triển của họ sẽ gắn liền với một tập thể nào đó và trong đó sẽ có
nhiều cá nhân khác. Điều đó như một lời nhắc nhở chúng ta cần thận trọng trong
mỗi bước đi của mình bởi nếu nó sai không chỉ ảnh hưởng đến một số cá nhân khác
mà nó còn làm ảnh hưởng đến cả một tập thể.
Câu hỏi 6. Những nhận định khái quát của tác giả về “thời đại mà chúng ta đang
sống" được phát biểu từ khoảng giữa thế kỉ XX. Hiện nay, những nhận định đó có
còn phù hợp với thực tế nữa không? Vì sao? Bài làm
Những nhận định khái quát của tác giả về “thời đại mà chúng ta đang sống”, đến
ngày nay nó còn phù hợp với thực tế một phần. Bởi dường như những vấn đề mà
con người đã từng gặp ở thế kỉ XX vẫn đang lặp lại với chúng ta – tại thế kỷ này.
Tư duy của con người vẫn không ngừng được phát triển và ngày càng đưa cuộc
sống của chúng ta thêm hiện đại và văn minh hơn bằng sự phát triển của công nghệ
và máy móc. Hay những vấn đề nổi cộm về chính trị vẫn đang hiện hữu tại đâu
đó… Tất cả đều vẫn diễn ra như một phần của tạo hóa với những vấn đề như nhau.
Đó dường như là quy luật chung của cuộc sống.
Câu hỏi 7. Mặc dù chưa thoả mãn với những điều còn tồn tại trong thời đại này, tác
giả vẫn tin vào tương lai tốt đẹp của nền văn minh nhân loại. Cơ sở để xác lập niềm tin ấy là gi? Bài làm
Tác giả luôn tin tưởng vào tương lai tốt đẹp bởi ông luôn luôn đặt niềm tin vào con
người. Tương lai của xã hội chính là phụ thuộc vào những cá nhân sáng tạo này –
những người sẽ không ngừng hoàn thiện bản thân và đóng góp cho sự phát triển của xã hội.
Trong quá trình phát triển, ông tin rằng con người có thể tự khắc phục được những
sai lầm mình đã gặp phải, không ngừng đổi mới và phát triển cộng đồng nhằm phục
vụ cho cuộc sống của chính họ. Chính những tham vọng trong cuộc sống sẽ là một
động lực để thúc đẩy họ phải thay đổi, phải phát triển để theo kịp được với xu thế
của thời đại, bắt kịp với sự phát triển của cộng đồng rộng lớn.
Kết nối Đọc - Viết
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu những điều bạn thấy cần nghĩ tiếp với
An-be Anh-xtanh về vấn đề “Cộng đồng và cá thể”. Bài làm
Vấn đề này dường như đã phần nào được giải quyết về mặt tư tưởng bởi tác giả đã
chỉ ra rằng lỗi xảy ra từ đâu. Và vấn để tiếp theo em tin chắc rằng cần phải giải
quyết đó chính là làm thế nào để chúng ta có thể làm được điều đó? Hay nói cách
khác đó là những hành động thực tế nhằm khắc phục lỗi sai của bản thân mình và
góp sức cho sự phát triển của xã hội. Đó thực sự là một quá trình lâu dài và gian khổ.
Nó giống với việc chúng ta tự tạo lỗi sai cho mình rồi tự phải tìm giải pháp khắc
phục vậy và nó thực sự là không dễ dàng. Điều duy nhất chúng ta có thể thực hiện
được là hãy tự đặt mục tiêu cho bản thân và thực hiện nó. Mục tiêu rõ ràng sẽ đánh
dấu một bước đi vững chắc trong chặng đường tiếp theo của bạn. Bởi vậy, hãy bắt
đầu từ những bước nhỏ như làm việc có mục đích, có kế hoạch… Để rồi, bạn có thể
làm nên được những việc lớn như An-be Anh-xtanh đã đề cập đến.