Soạn bài Củng cố và mở rộng trang 68 KNTT
Câu 1 trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 Nội dung Tác phẩm
Người cầm quyền Dưới bóng hoàng Một chuyện đùa khôi phục uy lan nho nhỏ quyền Ngôi của người kể Ngôi thứ ba Ngôi thứ ba Ngôi thứ nhất chuyện Nhân vật chính gvg, Gia-ve, Thanh, bà, Nga “tôi”, Na-đi-a Phăng-tin Điểm nhìn
Tương đồng với Hiện tại, theo mạch Từ điểm nhìn “lúc thời gian diễn ra thời gian đó” chuyển đến câu chuyện điểm nhìn “bây giờ”
Câu 2 trang 69 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 Nội dung
Người kể chuyện ngôi
Người kể chuyện ngôi thứ nhất thứ ba
Dấu hiệu để nhận biết
Người kể chuyện xưng Người kể chuyện ẩn
“tôi” hoặc hình thức tự danh, chỉ được nhận biết xưng tương đương qua lời kể Chức năng của lời kể
Kể, tả, bình luận, khắc
Kể, tả, bình luận, khắc
họa bối cảnh, thời gian,
họa bối cảnh, thời gian, không gian, miêu tả sự không gian, miêu tả sự
việc, nhân vật, thể hiện
việc, nhân vật, thể hiện
cách nhìn nhận, đánh giá
cách nhìn nhận, đánh giá
trực tiếp đối với sự việc,
gián tiếp đối với sự việc, nhân vật. nhân vật. Khả năng bao quát của
Thường không thể biết Thường biết hết mọi điểm nhìn
hết mọi chuyện (người
chuyện (người kể chuyện kể chuyện hạn tri) toàn tri)
Quan hệ với các nhân vật
Nhân vật chính, nhân vật Không trực tiếp xuất trong truyện
phụ, người chứng kiến, hiện trong truyện như
người kể lại câu chuyện một nhân vật, không
được nghe từ người tham gia vào mạch vận khác… động của cốt truyện
Khả năng tác động đến
Tác động tới cả lý trí và Tác động đến lý trí của người đọc
tình cảm người đọc, cùng
người đọc, có thể định
lúc khơi dậy nơi họ hướng người đọc trong nhiều xúc cảm và suy
việc cắt nghĩa, đánh giá ngẫm. sự kiện, nhân vật
Câu 3 trang 69 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2
- Những dấu hiệu có thể giúp ta nhận biết lời nhân vật trong tác phẩm truyện:
+ Lời gắn với một nhân vật cụ thể.
+ Lời biểu thị ý thức, suy nghĩ, tâm trạng, mang cách thể hiện của nhân vật cụ thể.
- Lời nhân vật trong truyện thường tồn tại ở hai dạng: lời thoại trực tiếp và lời thoại gián tiếp.
Câu 4 trang 69 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 a) Tìm ý và lập dàn ý
- MB: Giới thiệu tác giả Thạch Lam, truyện “Dưới bóng hoàng lan”, nhân vật Thanh, chủ đề của truyện - TB:
+ Ý 1: Hoàn cảnh của nhân vật Thanh
+ Ý 2: Tâm trạng của nhân vật Thanh khi vừa trở về nhà
+ Ý 3: Tâm trạng của nhân vật Thanh đối với người bà
+ Ý 4: Tâm trạng của nhân vật Thanh đối với Nga
+ Ý 5: Tâm trạng của nhân vật Thanh trong buổi sáng lên tỉnh
→ Khái quát chủ đề của truyện.
- KB: Khẳng định ý nghĩa của nhân vật đối với việc làm nổi bật chủ đề. b) Viết đoạn - Mở bài:
Thạch Lam là một cây bút tiêu biểu của nhóm Tự lực văn đoàn, cũng là một nhà văn
tiêu biểu của văn học Việt Nam những năm 1930- 1945. Tuy sáng tác không nhiều
nhưng những tác phẩm văn chương của Thạch Lam lại thấm đượm những giá trị
nhân văn sâu sắc. “Dưới bóng hoàng lan” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu
cho phong cách Thạch Lam. Xoay quanh câu chuyện về một lần về thăm quê của
nhân vật Thanh, truyện ngắn đã khai thác diễn biến tâm trạng tinh tế của nhân vật,
từ đó làm nổi bật chủ đề của truyện: những tình cảm giản dị, đơn sơ, thân thuộc,
những khung cảnh bình dị, thân quen vẫn luôn đủ sức nâng đỡ tâm hồn của con người.
- Một đoạn trong thân bài: Một đoạn trong phần phân tích tâm trạng của Thanh khi vừa trở về nhà.
Đứng trước sự tĩnh lặng của gian nhà, trong lòng Thanh như trào dâng bao nỗi niềm,
khiến anh “trở nên nghẹn họng”. Thanh nhận ra từ khi mình lên tỉnh làm việc thì
ngôi nhà vốn neo người của bà cháu anh càng trở nên hoang vắng, quạnh quẽ hơn:
“Yên tĩnh quá, không một tiếng động nhỏ trong căn vườn, tựa như bao nhiêu sự ồn
ào ngoài kia đều ngừng lại trên bậc cửa”. Nhưng, ngôi nhà ấy vẫn mang lại cảm
giác thân quen, bởi dù xa nhà một thời gian dài nhưng mỗi lần trở về thăm quê thì
ngôi nhà ấy vẫn chẳng có sự đổi thay nào, tựa như tình yêu thương nơi người bà và
những ký ức trong trẻo ngày xưa vẫn luôn nguyên vẹn: “ …cảnh tượng gian nhà cũ
không có gì thay đổi, cũng y như ngày chàng đi khi xưa”. Chỉ qua những dòng đầu
tiên của tác phẩm thôi nhưng chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy ở Thanh một sự gắn
bó tha thiết với quê hương và với người bà mà anh rất mực yêu thương, kính trọng.
Vì vậy mà mỗi lần về thăm quê, Thanh không tránh khỏi cảm giác bồi hồi, mừng rỡ,
đó là thứ tình cảm của một người con xa quê khi được trở về nơi mái nhà thân yêu,
nơi mình được sinh ra, được lớn lên “…Khi Thanh từ giã cái bức nóng của phố xã,
bước chân vào ngôi nhà mát rượi của bà, gặp lại những gì thương mến sau hai năm
xa cách. Sự chăm sóc ân cần của bà, hương ngọc lan dịu ngọt phảng phất đâu đây
đem đến chàng sự nhẹ nhõm….” Đó là sự nhẹ nhõm của tâm hồn con người luôn
yêu quê, hướng về quê hương.
Câu 5 trang 69 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 * Dàn ý bài nói: - MB: + Lời chào hỏi.
+ Giới thiệu tác giả Thạch Lam, truyện “Dưới bóng hoàng lan”, nhân vật Thanh, chủ đề của truyện - TB:
+ Ý 1: Hoàn cảnh của nhân vật Thanh
+ Ý 2: Tâm trạng của nhân vật Thanh khi vừa trở về nhà
+ Ý 3: Tâm trạng của nhân vật Thanh đối với người bà
+ Ý 4: Tâm trạng của nhân vật Thanh đối với Nga
+ Ý 5: Tâm trạng của nhân vật Thanh trong buổi sáng lên tỉnh
→ Khái quát chủ đề của truyện.
- KB: Khẳng định ý nghĩa của nhân vật đối với việc làm nổi bật chủ đề.
Câu 6 trang 69 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2
- Truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của nhà văn Nguyễn Quang Sáng được kể bằng
ngôi thứ nhất. Kể về cuộc gặp gỡ và chia xa giữa hai cha con ông Sáu và bé Thu,
truyện đã khái quát tình cảm cha con sâu nặng trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.
- Truyện “Dế Mèn phiêu lưu ký” của nhà văn Tô Hoài được kể bằng ngôi thứ nhất.
Kể chuyện về thế giới loài vật thông qua hành trình của nhân vật Dế Mèn, tác giả đã
gửi gắm những bài học về cách sống của con người.