Soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí 1. Chuẩn bị
- Bản dịch nghĩa đầy đủ, chi tiết và diễn tả trọn vẹn ý hơn bản dịch thơ. Khi bản
dịch thơ bị lược bớt một số chi tiết (Câu thứ 2 lược bỏ đối tượng “nàng”)
- Giá trị của bài thơ: Bài thơ thể hiện cảm xúc, suy tư của Nguyễn Du về số
phận bất hạnh của người phụ nữ có tài văn chương trong xã hội phong kiến. 2. Đọc hiểu
“Son phấn”, “văn chương” là để nói về điều gì ở Tiểu Thanh? Gợi ý:
“Son phấn”, “văn chương” là để nói về vẻ xinh đẹp, tài hoa của nàng Tiểu Thanh.
3. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Ngoài kết cấu đề, thực, luận, kết của thơ Đường luật, bài Đọc “Tiểu
Thanh kế có thể phân chia theo kết cấu hai phần (bốn câu thơ trên và bốn câu
thơ dưới) được không? Vì sao?
Bài thơ có thể phân chia theo kết cấu hai phần (bốn câu thơ trên và bốn câu thơ
dưới) dựa theo nội dung của từng phần:
l Bốn câu thơ trên: Nỗi niềm xót thương cho số phận của nàng Tiểu Thanh.
l Bốn câu thơ dưới: Nỗi niềm xót thương cho số phận của chính mình.
Câu 2. Qua hai câu thơ: “Son phấn có thần chôn vẫn hận,/Văn chương không
mệnh đốt còn vương.”, em hiểu được gì về số phận Tiểu Thanh và tình cảm, thái độ của tác giả?
l “chi phấn”: Đồ trang điểm của phụ nữ, tượng trưng cho vẻ đẹp của người phụ nữ.
l “thần”: Thần thái, ở đây chỉ nhan sắc, tài hoa và trí tuệ của nàng Tiểu Thanh.
l “vô mệnh”: không có số mệnh.
l “phần dư”: phần thơ, phần còn sót lại không bị đốt của nàng Tiểu Thanh.
l “văn chương: tượng trưng cho tài năng.
l “chôn”, “đốt”: động từ cụ thể hóa sự ghen ghét, sự vùi dập phũ phàng của
người vợ cả đối với nàng Tiểu Thanh.
=> Hai câu thơ diễn tả nỗi đau về số phận bất hạnh của nàng Tiểu Thanh. Qua
đó thể hiện tấm lòng trân trọng, ngợi ca nhan sắc và đề cao tài năng trí tuệ của Tiểu Thanh.
Câu 3. Vì sao nhà thơ tự xem mình là người cùng hội với người “phong lưu”
thanh lịch, tài hoa nhưng mang nỗi oan lạ lùng? Qua đó, em hiểu thêm điều gì về Nguyễn Du?
- Nhà thơ tự xem mình là người cùng hội với người “phong lưu” thanh lịch, tài
hoa nhưng mang nỗi oan lạ lùng vì: Tiểu Thanh là một người phụ nữ xinh đẹp,
có tài năng nhưng chịu nhiều bất hạnh. Bản thân Nguyễn Du cũng là một con
người tài hoa nhưng cuộc đời trải qua nhiều bi kịch. Và từ đó, nhà thơ đã suy
nghĩ về định mệnh nghiệt ngã của những người có tài hoa và từ đó có sự đồng
cảm của những con người tri kỉ.
- Em hiểu thêm về tấm lòng nhân đạo sâu sắc của Nguyễn Du khi đặt ra vấn đề
quyền sống của người nghệ sĩ, bày tỏ thái độ trân trọng, thông cảm đối với họ.
Câu 4. Phân tích tác dụng của nghệ thuật đối trong bài thơ.
Tác dụng: thể hiện được dòng vận động nội tâm của tác giả đó là thương người,
đồng cảm với người rồi thương mình.
Câu 5. Tác giả gửi gắm tâm sự gì qua hai câu thơ kết?
Câu hỏi tu từ “Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như”: thể hiện nỗi buồn của tác giả
cho sự cô độc ở hiện tại, cũng như nỗi lòng khắc khoải về sự trận trọng của hậu thế.
Câu 6. Hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 10 – 12 dòng) nói lên suy nghĩ của
em về tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du qua bài Đọc Tiểu Thanh kí.
Bài thơ Đọc Tiểu Thanh kí của Nguyễn Du đã cho thấy tấm lòng nhân đạo của
nhà thơ. Nhân vật Tiểu Thanh là một người phụ nữ xinh đẹp, có tài năng nhưng
chịu nhiều bất hạnh. Bản thân Nguyễn Du cũng là một con người tài hoa nhưng
cuộc đời trải qua nhiều bi kịch. Và từ đó, nhà thơ đã suy nghĩ về định mệnh
nghiệt ngã của những người có tài hoa và từ đó có sự đồng cảm của những con
người tri kỉ. Với bài thơ này, Nguyễn Du khi đặt ra vấn đề quyền sống của
người nghệ sĩ, bày tỏ thái độ trân trọng, thông cảm đối với họ.