Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 40 | Ngữ văn 8 Biện pháp tu từ
Câu 1 (trang 40, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được dùng trong các câu thơ sau:
a. Súng bên súng, đầu sát bên đầu (Chính Hữu, Đồng chí)
b. Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính. (Chính Hữu, Đồng chí) Hướng dẫn trả lời a.
Biện pháp tu từ điệp ngữ “súng”, “đầu” và hoán dụ “đầu” (lấy bộ phận để chỉ toàn thể)
Tác dụng: Khắc họa hình ảnh những người lính kề vai sát cánh bên nhau cùng thực
hiện nhiệm vụ chiến đấu. b.
Biện pháp tu từ nhân hóa: “giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”
Tác dụng: diễn tả tình thương nỗi nhớ của quê hương, gia đình dành cho những người đi xa. Nghĩa của từ
Câu 2 (trang 40, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Tìm từ đồng nghĩa với từ đôi trong câu thơ Anh với tôi đôi người xa lạ. Theo em, có
thể thay từ đôi trong câu thơ bằng từ đồng nghĩa nào khác không? Vì sao? Hướng dẫn trả lời
Từ đồng nghĩa với từ “đôi”: hai, cặp,...
=> Không thể thay từ đôi trong câu thơ bằng từ đồng nghĩa khác vì trong văn cảnh
này, chỉ có từ “đôi” mới thể hiện rõ tình cảm keo sơn gắn bó giữa những người đồng chí, đồng đội.
Câu 3 (trang 40, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Quê hương anh nước mặt đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. (Chính Hữu, Đồng chí)
a. Tìm nét chung về nghĩa của các cụm từ in đậm trong hai câu thơ trên.
b. Nét chung về nghĩa của các cụm từ đó có giá trị gì đối với việc thể hiện cảm xúc trong bài thơ?
c. Cụm từ đất cày lên sỏi đá gợi liên tưởng đến thành ngữ nào? Giải nghĩa thành ngữ đó.
Hướng dẫn trả lời
a. Nét chung về nghĩa của 2 cụm từ in đậm nước mặt đồng chuavà đất cày lên
sỏi đá: cảnh ngộ xuất thân nghèo khó, đất đai nghèo nàn gây khó khăn cho hoạt
động canh tác và sản xuất.
b. Nét chung về nghĩa đó góp phần thể hiện cơ sở hình thành tình đồng chí là chung
cảnh ngộ và xuất thân nghèo khó. Qua đó hình thành sự sẻ chia, đồng cảm giữa
những người lính xa lạ khi gặp nhau tại chiến trường.
c. Cụm từ đất cày lên sỏi đá gợi liên tưởng đến thành ngữ Chó ăn đá, gà ăn sỏi, ý
chỉ vùng đất trung du khô cằn, khó canh tác.
Câu 4 (trang 40, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Trong các từ xa lạ, tri kỉ, lung lay, từ nào là từ láy? Nêu tác dụng của việc sử dụng từ
láy đó trong bài thơ Đồng chí.
Hướng dẫn trả lời
Trong các từ xa lạ, tri kỉ, lung lay, từ lung lay là từ láy.
=> Tác dụng của việc sử dụng từ láy lung lay: thể hiện sự trống trải và khó khăn của
một gia đình thiếu vắng đi trụ cột.
-----------------------------------------------------------------------------------