Soạn bài Trăng sáng trên đầm sen | Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo

Trăng sáng trên đầm sen
Câu 1: Chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa
ánh trăng với hoa lá trên đầm sen. Bài làm
Một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với
hoa lá trên đầm sen: Ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống
mặt lá sen và hoa sen; Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế
nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà,
như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng...
Câu 2: Nêu một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và
yếu tố trữ tình, cho biết tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản. Bài làm
Yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố trữ tình được thể hiện trong hai câu
sau: "Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi
xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình
bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá
sen” tuy “Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa
ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc
vi-ô-lông (violin) nổi tiếng” đã khắc họa nên một khung cảnh trữ
tình và thơ mộng biết bao, cảnh và trăng hòa quyện với nhau, tạo
nên một khoảnh khắc làm rung động lòng người. Sự kết hợp ấy đã
khắc họa nên vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật dịu ngọt, thơ mộng.
Câu 3: Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng,
biểu cảm bất ngờ và thú vị. Nêu dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó. Bài làm
Những dẫn chứng trong văn bản cho thấy sự liên tưởng bất ngờ:
“ Thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”
“Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát.
Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều”
“Có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím,
chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu
trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”.
Một làn gió nhẹ nhàng vô tình thổi qua, đưa hương thơm của những
bông sen tỏa khắp đất trời, mùi hương được nhà thơ tinh tế mà khéo
léo so sánh với “tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới”
Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa làm cho chúng
như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “lại như được bao trùm
trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng”
"Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống,
bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của
những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen” tuy
“Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng
và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”
Câu 4: Theo bạn, cảm hứng chủ đạo của văn bản là gì? Bài làm
Cảm hứng văn bản viết về vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật dịu
ngọt, thơ mộng thể hiện niềm xao xuyến khi được thưởng thức trọn
vẹn vẻ đẹp của hương sắc nơi đây.
Câu 5: Trình bày đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua
văn bản Trăng sáng trên đầm sen. Bài làm
- Chất trữ tình trong tản văn, tùy bút là yếu tố được tạo từ vẻ đẹp
của cảm xúc, suy nghĩ, vẻ đẹp của thiên nhiên tạo vật để tạo nên
rung động thẩm mỹ cho người đọc. thấm đẫm trong từng đoạn văn.
Đầm sen hiện ra với vẻ đẹp dịu dàng mà lại thơ mộng biết bao:
“Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát.
Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu
kiều” Những bông sen màu trắng xinh đẹp, yêu kiều, hồn nhiên lốm
đốm tô điểm, nổi bật trên những lớp lá sen: “Có bông vừa dịu dàng
hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc
châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại
như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”. Một làn gió nhẹ nhàng
vô tình thổi qua, đưa hương thơm của những bông sen tỏa khắp đất
trời, mùi hương được nhà thơ tinh tế mà khéo léo so sánh với “tiếng
hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới” qua đó đã làm nổi bật mùi
hương thơm ngát, khiến cho độc giả càng thêm ấn tượng với những
bông hoa sen xinh tươi. Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và
cánh hoa làm cho chúng như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay
“lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng” làm
cho cảnh sắc đầm sen thêm thơ mộng làm sao. Vầng trăng đầy đặn,
vẹn tròn là vậy, nhưng đôi khi vẫn bị những lớp mây trắng bao phủ,
làm nó chẳng được sáng tỏ cho lắm. Nhưng như vậy lại khiến tác
giả rất vừa ý, chỉ cần chợp mắt lạ chút thôi, cũng khiến ông rất dễ
chịu và thỏa mãn. Với những tia sáng le lói của mình, ánh trăng
xuyên thấu chiếu vào mọi vật: “Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên
những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng
lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong
cong, như vẽ lên mặt lá sen” tuy “Ánh trăng trên đầm sen không
đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai
điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”. Thật là một
khung cảnh trữ tình và thơ mộng biết bao, cảnh và trăng hòa quyện
với nhau, tạo nên một khoảnh khắc làm rung động lòng người.
- Cái tôi trong tùy bút, tản văn là yếu tố thể hiện cảm xúc, suy nghĩ
riêng của tác giả qua văn bản. Thông thường, có thể nhận biết cái tôi
ấy qua các từ nhân xưng ngôi thứ nhất. Trong bài: Khung cảnh buổi
đêm yên tĩnh mở ra “Vầng trăng đang từ từ nhô lên, đã không còn
nghe thấy tiếng nô đùa của bọn trẻ chơi trên đường cái bên ngoài
bức tường” trong khoảnh khắc dịu êm như thế, nhưng dường như
nhân vật trữ tình dường như đang có nỗi tâm sự gì đó mà “cảm thấy
trong lòng bồn chồn không yên”. Trong khi ra ngoài hóng mát, tác
giả bỗng nhớ tới đầm sen mà mình vẫn thường đi qua, chắc hẳn
trong đêm trăng tròn đầy như thế này, đầm sen ấy cũng sẽ đẹp lắm.
Một mình ông dạo bước trên con đường quen thuộc, giờ đây tác giả
cảm thấy bản thân như đang: “ Thoát khỏi bản thân vào lúc bình
thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”. Trong giờ phút thanh
bình ấy, khi được tản bộ dưới vầng trăng sáng, chẳng có điều gì làm
sáo động tâm hồn, tác giả cảm thấy mình đang được tự do. Giờ đây
mới chính là lúc thích hợp nhất để có thể tận hưởng trọn vẹn hương
vị của đất trời, hương sắc của thiên nhiên trong đêm trăng sáng.
- Ngôn ngữ tản văn, tùy bút thường tinh tế, sống động mang hơi thở
đời sống, giàu hình ảnh và chất trữ tình: Một làn gió nhẹ nhàng vô
tình thổi qua, đưa hương thơm của những bông sen tỏa khắp đất trời,
mùi hương được nhà thơ tinh tế mà khéo léo so sánh với “tiếng hát
trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới” qua đó đã làm nổi bật mùi
hương thơm ngát, khiến cho độc giả càng thêm ấn tượng với những
bông hoa sen xinh tươi. Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và
cánh hoa làm cho chúng như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay
“lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng” làm
cho cảnh sắc đầm sen thêm thơ mộng làm sao. --------------------------