Tác động của truyện tranh trong việc quảng bá văn hóa Hàn Quốc ra thế giới | Bài tiểu luận kết thúc học phần Nhập môn Hàn Quốc học | Trường Đại học Phenikaa
Truyện tranh Hàn Quốc, còn được gọi là manhwa (tiếng Hàn: 만화; Hanja: 漫畵) là thuật ngữ tiếng Hàn chung cho truyện tranh và tranh hoạt hình1. Tuy nhiên, ở các quốc gia khác, từ "manhwa" chỉ được dùng với nghĩa truyện tranh Hàn Quốc. Manhwa chịu ảnh hưởng trực tiếp từ truyện tranh Manga Nhật Bản. Truyện tranh Hàn Quốc có nguồn gốc từ các hình vẽ trên đá và bia đá cổ xưa của người Hàn, và được phát triển thành nhiều thể loại và phong cách khác nhau. Hiện nay, truyện tranh Hàn Quốc là một phần quan trọng của nền văn hóa đại chúng Hàn Quốc và cũng là một ngành công nghiệp lớn, có ảnh hưởng rộng rãi trong văn hóa đại chúng Hàn Quốc và quốc tế, đặc biệt là các nước châu Á. Những truyện tranh này đã mở rộng ra bên ngoài Hàn Quốc nhờ sự truy cập của Webtoons và đã tạo ra tác động dẫn đến một số bộ phim và chương trình truyền hình chuyển thể. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đón xem.
Preview text:
TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHENIKAA KHOA
NGÔN NGỮ HÀN QUỐC ⸎⸎⸎⸎⸎
BÀI TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC PHẦN NHẬP MÔN HÀN QUỐC HỌC
Đđề bài: “Tác động của truyện tranh trong việc quảng bá văn hóa
Hàn Quốc ra thế giới”
Giảng viên : TS Nguyễn Lệ Thu Sinh viên : Nguyễn Thị Thu Thủy Lớp : FKL702018-1-2-23 (N02) Mđã SV : 22013785
Hà Nội, Tháng 02/2024 MỤC LỤC
MỞ ĐẦU……………………………………………………………………………3
Chương 1: Lý luận chung về truyện tranh Hàn Quốc và khái quát về truyện
tranh Hàn Quốc……………………………………………………………………4
1. 1.Lý luận chung về truyện tranh……………………………………………4
1.1.1.Khái niệm…………………………………………………………………………..4
1.1.2.Đặc iđểm……………………………………………………………………………5
1.1.3.Vai trò của truyện tranh trong đời sống…………………………………………….5
1. 2.Khái quát về Manhwa Hàn Quốc…………………………………………6
1.2.1.Lịch sử phát triển Manhwa Hàn Quốc………………………………………………6
1.2.2.Manhwa Hàn Quốc trên thị trường truyện thế giới…………………………………8
1.2.3.Vai trò của Manhwa đối với sự phát triển kinh tế…………………………………..9
Chương 2: TÁC ĐĐỘNG CỦA TRUYỆN TRANH TRONG HOẠT ĐĐỘNG
QUẢNG BÁ VĂN HÓA…………………………………………………………...9
2.1. Quảng bá giá trị văn hóa vật
thđể…………………………......................…9
2.1.1. Quảng bá ẩm thực …………………………………………………………………9 2.1.2. Quảng bá thđời
trang………………………………………………………………10
2.1.3. Quảng bá khoa học và công nghệ…………………………………….…………..10
2.1.4. Quảng bá không gian, kiđến trúc ………………………………………………….10 2.2.
Quảng bá giá trị văn hóa phi vật thđể…………………………..…………11
2.2.1. Quảng bá tôn giáo, tín ngưỡng……………………………………………………11
2.2.2. Quảng bá phong tục, tập quán………………………………………………….…11
2.3. Đánh giá chung…………………………………………………………….12
2.3.1. Điđểm mạnh……………………………………………………………………….12
2.3.2. Điđểm yếu…………………………………………………………………………12
Chương 3: XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN TRUYỆN TRANH HÀN QUỐC VÀ
SỰ TIẾP NHẬN CỦA GIỚI TRẺ VIỆT NAM ĐĐỐI VỚI TRUYỆN TRANH
HÀN QUỐC………………………………………………………………………13
3.1. Nguyên nhân thành công của truyện tranh Hàn Quốc…………………13
3.2. Xu hướng phát triển của truyện tranh Hàn Quốc
……………………….14 3.3. Sự tiếp nhận của giới trẻ Việt Nam đối với
truyện tranh Hàn Quốc…….15
3.3.1. Yếu tố ảnh hưởng tới việc tiếp nhận Manhwa ở giới trẻ Việt Nam………………15
3.3.2. Ảnh hưởng của Manhwa đến giới trẻ Việt Nam…………………………………16
3.3.3. Kinh nghiệm cho truyện tranh Việt Nam…………………………………………18 2
KẾT LUẬN …………………………………………………………..…………...20
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………...21 MỞ ĐĐẦU 1. Cơ sở lý luận
Trước đây, các quốc gia, nhất là các cường quốc thường dùng nhiều biện pháp
để phát huy ảnh hưởng của mình ra thế giới, trong đó có những biện pháp truyđền
thống như tiđềm năng quân sự, kinh tế, khoa học kỹ thuật…
Tuy nhiên, thđời gian gần đây, các nước này đã tăng cường sử dụng các biện
pháp mới, “phi truyđền thống” hay còn gọi bằng một khái niệm khác là “sức mạnh
mềm” để gia tăng sức mạnh của mình. “Sức mạnh mềm” ở đây được hiđểu là tổng
hợp những giá trị về văn hóa, tinh thần, nghệ thuật của quốc gia ó (ngôn ngữ, văn
học, hội họa, phim ảnh, ca nhạc và nhiều hình thức nghệ thuật khác…), là các món
ăn tinh thần không thể thiếu đối với xã hội ương ại. Và Hàn Quốc được coi là một
trong những quốc gia hàng đầu trong việc phát triển “sức mạnh mềm” của quốc gia
thông qua sự thành công của làn sóng Hanlly. Truyện tranh Hàn Quốc - K-manhwa
cũng được coi là một làn sóng ‘âm thầm’ tiếp nđối làn sóng văn hóa ại chúng Hàn
Quốc K-movie, K-pop, K-fashion, K-cuisine thúc ẩy việc quảng bá văn hóa Hàn Quốc ra thế giới.
Chúng ta ang sống ở kỷ nguyên khoa học công nghệ, nhất là công nghệ thông
tin phát triển như vũ bđão ngày nay, khi thông tin mạng Internet đã phá vỡ,vượt qua
các chướng ngại về không gian và thđời gian để mang thông tin đến với mọi quốc
gia, mọi người, thì việc dùng “sức mạnh mềm” để phát huy ảnh hưởng của quốc gia
mình ra bên ngoài là điều càng trở nên cần thiết hơn. Nếu không nhanh chóng khẳng
ịnh bản sắc văn hóa riêng biệt và gia tăng sức ảnh hưởng ra thế giới, quốc gia ó sẽ rất
dễ bị ồng hóa, trở thành bản sao của quốc gia khác.
Từ ý nghĩa lý luận và thực tiễn nêu trên, đề tài: “Tác động của truyện tranh
trong việc quảng bá văn hóa Hàn Quốc ra thế giới” được triển khai nhằm bước
đầu chỉ ra nhu cđầu và thực trạng của truyện tranh Hàn Quốc trong quá trình quảng
bá văn hóa dưới tác động của quá trình hội nhập, bùng nổ công nghệ thông tin; góp
phần đề xuất những giải pháp thích hợp trong xđây dựng và phát triển có hiệu quả
nền văn hóa truyện tranh của Việt Nam hiện nay.
2. Đđối tượng và phạm vi nghiên cứu 2.1 Đđối tượng
Đđề tài giới hạn nghiên cứu truyện tranh Hàn Quốc bao gồm Manhwa và
Webtoon; tác động của phim ảnh trong quảng bá văn hóa Hàn Quốc 2.2 Phạm vi nghiên cứu
Không gian nghiên cứu: truyện tranh Hàn Quốc 3
Nội dung nghiên cứu: Nhu cđầu và thực trạng ứng dụng truyện Hàn Quốc trong quảng
bá văn hóa. Ảnh hưởng của truyện Hàn Quốc tới các quốc gia khác trên thế giới. Đđề
xuất một số giải pháp nâng cao hoạt động quảng bá văn hóa của truyện Việt Nam.
3. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu lý thuyết: Đđề tài nghiên cứu những cơ sở lý luận khoa học về
quảng bá văn hóa, công nghiệp sáng tạo nhằm tạo cơ sở cho việc phân tích, ánh giá
tác động của truyện tranh trong quảng bá văn hóa.
Phương pháp phân tích tổng hợp: Áp dụng trong phân tích, tổng hợp những
thông tin thực tế, tài liệu thứ cấp để từ ó làm rõ tác động của truyện tranh trong hoạt động quảng bá văn hóa
4. Mục tiêu nghiên cứu
Bài tiđểu luận nhằm ánh giá tác động của truyện tranh Hàn Quốc trong hoạt động
quảng bá văn hóa và vai trò của truyện tranh trong hoạt động quảng bá văn hóa Hàn
Quốc. Đồng thđời tìm ra những gợi ý kinh nghiệm cho sự phát triển truyện tranh Việt Nam.
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ TRUYỆN TRANH HÀN QUỐC VÀ
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TRUYỆN TRANH HÀN QUỐC
1.1. Lý luận chung về truyện tranh 1.1.1. Khái niệm
Truyện tranh Hàn Quốc, còn được gọi là manhwa (tiếng Hàn: 만화; Hanja: 漫
畵) là thuật ngữ tiếng Hàn chung cho truyện tranh và tranh hoạt hình1. Tuy nhiên, ở
các quốc gia khác, từ "manhwa" chỉ được dùng với nghĩa truyện tranh Hàn Quốc.
Manhwa chịu ảnh hưởng trực tiếp từ truyện tranh Manga Nhật Bản. Truyện tranh
Hàn Quốc có nguồn gốc từ các hình vẽ trên á và bia á cổ xưa của người Hàn, và được
phát triển thành nhiều thể loại và phong cách khác nhau. Hiện nay, truyện tranh Hàn
Quốc là một phần quan trọng của nền văn hóa ại chúng Hàn Quốc và cũng là một
ngành công nghiệp lớn, có ảnh hưởng rộng rãi trong văn hóa ại chúng Hàn Quốc và
quốc tế, ặc biệt là các nước châu Á. Những truyện tranh này đã mở rđộng ra bên
ngoài Hàn Quốc nhờ sự truy cập của Webtoons và đã tạo ra tác động dẫn đến một số
bộ phim và chương trình truyđền hình chuyđển thđể. Từ nguyên và ảnh hưởng
1 "Mangaka". www.mangaka.co.uk. Archived from the original on 5 May 2011. Retrieved 2 March 2009. 2
Webb 2006,Thompson 2007, p. xvi,Onoda 2009, p. 10,Petersen 2011, p. 120 4
Về mặt ngôn ngữ, manhwa, manga (漫画) và manhua (漫画) lần lượt có nghĩa
là 'truyện tranh' trong tiếng Hàn, tiếng Nhật và tiếng Trung. Theo bài viết trên
Wikipedia, "manga xuất phát từ từ tiếng Nhật 漫画, (katakana: マンガ; hiragana:
まんが) được tạo thành từ hai chữ kanji 漫(man) và 画 (ga)2. Thuật ngữ tương tự là
từ gốc của từ truyện tranh tiếng Hàn, 'manhwa' và từ tiếng Trung 'manhua. Manhwa
Hàn Quốc, manga Nhật Bản và cụm từ manhua Trung Quốc là những từ cùng gốc và
lịch sử cũng như ảnh hưởng của chúng an xen với nhau.
Ban đầu thuật ngữ manhua trong từ vựng tiếng Trung là một thuật ngữ thế kỷ
18 được sử dụng trong hội họa văn học Trung Quốc. Thuật ngữ manga được sử dụng
ở Nhật Bản để chỉ "truyện tranh" vào cuđối thế kỷ 19, khi nó trở nên phổ biđến. Kđể
từ ó, manhwa, manga (漫画) và manhua (漫画) đều có nghĩa là 'truyện tranh' trong
tiếng Hàn, tiếng Nhật và tiếng Trung.
Việc sử dụng thuật ngữ manhwa và manhua trong tiếng Anh hiện nay phần lớn
được giải thích là do sự thành công quốc tế của truyện tranh Nhật Bản. Mặc dù theo
nghĩa truyđền thống, các thuật ngữ manga/manhua/manhwa có ý nghĩa tương tự như
vẽ hài hước, nhưng trong tiếng Anh, thuật ngữ manhwa và manhua thường chỉ những
bộ truyện tranh lấy cảm hứng từ manga. Manga ảnh hưởng đến manhwa ngay từ
những ngày đầu trong thđời kỳ Nhật Bản chiếm óng Hàn Quốc và tiếp tục gây ảnh
hưởng mạnh mẽ khi ngành công nghiệp manga trở thành một thế lực lớn trong văn
hóa Nhật Bản và bắt đầu xuất khẩu truyện tranh ra nước ngoài. Manhwaga không bị
cô lập về mặt văn hóa, và làn sóng manga tràn vào thị trường truyện tranh Hàn Quốc
đã có tác động mạnh mẽ đến nghệ thuật và nội dung manhwa của nhiều họa sĩ2. 1.1.2. Đặc iđểm
Tác giả hoặc họa sĩ của manhwa được gọi là manhwaga (만화가; 漫畵家). Họ
ảm nhận nhiệm vụ tạo ra một bộ truyện tranh phù hợp với một hình thức nhất ịnh.
Manhwa được ọc cùng hướng với truyện tranh Âu Mĩ, theo chđiều ngang và từ trái
sang phải, trên xuống dưới3. Và các từ tượng thanh viết bằng hangul chứ không phải
Hán tự hay kana. Webtoon có xu hướng được cấu trúc khác nhau theo cách chúng
được dùng để cuộn trong khi manga được dùng để xem từng trang. Manhwa, không
giống như manga, thường có màu khi ăng trên internet, nhưng lại có màu đen trắng khi ở dạng in.
2 Sugiyama, Rika. Comic Artists—Asia: Manga, Manhwa, Manhua. New York: Harper, 2004. Introduces the work of comics artists
in Japan, Korea, and Hong Kong through artist profiles and interviews that provide insight into their processe
3 McKinney, DW (24 October 2020). "Riding the Wave: The Steady Rise of Korean Manhwa". Los Angeles Review of Books. Retrieved 3 November 2022. 5
Nghệ thuật Manhwa khác với manga và manhua ở những nét riêng biệt. Cơ thể
của các nhân vật thường có tỷ lệ cân đối thực tế, trong khi khuôn mặt vẫn thiếu thực
tế ( đầu và hai mắt thường được phóng ại). Manhwa cũng thường có trang phục rất
chi tiết về nhân vật cũng như bối cảnh phức tạp. Webtoon sử dụng tính năng cuộn
dọc để thể hiện sự chuyđển động hoặc thđời gian trôi qua. Manhwa webtoons cũng
được công nhận là có lđời thoại ơn giản hơn so với bản in.
1.1.3. Vai trò của truyện tranh trong đời sống
Manhwa không chỉ là một hình thức giải trí, mà còn là một phương tiện truyền
ạt thông iệp, giáo dục và phản ánh đời sống xã hội. Vai trò của manhwa trong đời
sống của người Hàn và người yêu thích văn hóa Hàn Quốc là rất lớn và a dạng.
Một là, manhwa là tạo ra một không gian sáng tạo và thỏa mãn nhu cầu thẩm
mỹ của người ọc. Manhwa có nhiều thể loại khác nhau, từ hài hước, lãng mạn, hành
ộng, kinh dị, phiêu lưu, đến tâm lý, xã hội, lịch sử, văn hóa... Mỗi thể loại đều có
những nét riêng biệt về nội dung, phong cách vẽ và cách kđể chuyện. Người ọc có
thể tìm thấy những câu chuyện phù hợp với sở thích, tâm trạng và hoàn cảnh của
mình. Manhwa cũng giúp người đọc mở rđộng tầm nhìn, khám phá những điều mới
mẻ và bổ ích về văn hóa, lịch sử và con người Hàn Quốc.
Hai là, manhwa là góp phần giáo dục và nuôi dưỡng nhân cách của người đọc.
Manhwa không chỉ mang lại niđềm vui, mà còn chứa ựng những bài học ý nghĩa về
cuộc sống, tình yêu, gia ình, bạn bè, công việc... Manhwa cũng thể hiện những giá trị
ạo ức, nhân văn và nhân quyđền mà người Hàn Quốc và người yêu thích văn hóa Hàn Quốc quý trọng.
Ba là, Manhwa cũng là một công cụ phản ánh và phê phán những vấn đề hội
như bất công, bạo lực, phân biệt chủng tộc, giới tính... qua ó góp phần nâng cao ý
thức và trách nhiệm của người ọc.
Như vậy, manhwa là một thể loại nghệ thuật có vai trò rất quan trọng trong đời sống
của người Hàn Quốc và người yêu thích văn hóa Hàn Quốc. Manhwa không chỉ là
một nguồn giải trí bất tận, mà còn là một người bạn ồng hành, một giáo viên khôn
ngoan và một nhà báo can ảm.
1.2. Khái quát về Manhwa ở Hàn Quốc
1.2.1. Lịch sử phát triển Manhwa Hàn Quốc
Các nhà nghiên cứu Hàn Quốc đều thống nhất rằng truyện tranh Hàn Quốc đầu
tiên là bức biếm họa có kèm lđời (sabhwa) của Lee Do Hyung trên số đầu tiên của tờ
báo Đại Hàn dân báo (Daehan minbo,대한민보) tháng 6 năm 1909. Thuật ngữ
manhwa (만화, 漫畫, mạn họa) được sử dụng đầu tiên vào tháng 2 năm 1923 trong
bài viết “Quy tắc vẽ manhwa” của Kim Dong Seong trên tờ tạp chí “Dong Myeong” 6
4. Bắt đầu từ năm này, truyện tranh dài kỳ ăng trên báo (신문연재만화) được bắt đầu
với sự mở đầu của tờ báo Đông Á nhật báo (DongA ilbo, 동아일보) (1923) với các
thể loại như truyện tranh thiếu nhi (아동만화, 1925), truyện tranh trào phúng, biếm
họa, thđời sự (시사/풍자해학 만화, 1925). Câu lạc bộ Chosun manhwa cũng được
thành lập (1925) với các cđây bút chủ chốt như An Seok Ju, Kim Bok Jin. Tuy nhiên,
đến năm 1946 tác giả Kim Yong Hwan phát hành manhwa “Thỏ và rùa (토끼와
거북이)”, bắt đầu cho thể loại truyện tranh sách (단행본 만화), và thđời kỳ bùng nổ
của sách truyện tranh sáng tác lại từ các tích truyện nổi tiếng của Hàn Quốc như
Thẩm thanh truyện, Xuân hương truyện,...
Năm 1948, tạp chí chuyên manhwa đầu tiên “Hành trình Manhwa (만화행진)”,
Hội manhwa được thành lập (Kim Yong Hwan, Kim Kyu Taek...), có thể xem là tiđền
thân của Hiệp hội tác giả Manhwa ( được thành lập vào năm 1959). Năm 1949, tờ
báo tuần (Manhwa news) do Kim Yong Han phát hành đã gây được tiếng vang, với
45 ngàn bản mỗi kỳ, lập kỷ lục phát hành lúc bấy giờ. Trong và sau thđời chiđến
tranh, manhwa của Hàn Quốc vẫn tiếp tục phát triển với hàng loạt tạp chí, chuyên
trang manhwa, và a dạng về thể loại, nội dung. Ví dụ nhưng tờ “Sĩ binh manwha
(사병만화)” (Bộ quốc phòng, 1951), chuyên trang của tạp chí ại chúng
“Arirang”(1953), “Thế giới manhwa (만화 게)” (1956, dành cho thiếu nhi),
Manhwa học sinh (만화 학생) (1956, dành cho học sinh sinh viên), “Manhwa
cheonchi” và “Manhwa chunchu” (1956, dành cho người lớn), tạp chí truyện tranh
sách “7 thiên ường (7 천국)” (1957). Và năm 1959, thành lập Trung tâm nghiên cứu
manhwa do Kim Kil Yeong sáng lập.
Đđến thập niên 60 là thđời kỳ chuyên môn hóa của manhwa Hàn Quốc. Các
nhà xuất bản manhwa (NXB Jeil, NXB Cú Vọ), các Hiệp hội manhwa được thành
lập (Hiệp hội manhwa thiếu nhi), sách truyện tranh và phim hoạt hình trên truyđền
hình. Những năm 70 là thđời kỳ tranh luận, nghiên cứu về manhwa. Thập niên 80, có
sự phân hóa rõ nét, manhwa thiếu nhi (아동만화), manhwa thanh thiếu niên (청소년
만화) và manhwa người lớn (성인만화). Trong mảng truyện tranh thanh thiếu niên
thì thể loại dành cho nữ sinh, sunjeong manhwa, phát triển mạnh.
4 Theo tài liệu của Hiệp hội tác gia truyện tranh Hàn Quốc.
http://www.cartoon.or.kr/intro/cartoon_history01.php 7
Từ cuđối thập niên 80, cùng với sự cất cánh về kinh tế, Hàn Quốc bắt đầu đầu
tư phát triển ngành công nghiệp văn hóa, giải trí. Trong bối cảnh đó, manhwa, vốn
có lịch sử lâu đời đã bắt đầu được xem xét ánh giá lại. Đặc biệt, kđể từ sau khi Hàn
Quốc áp dụng chính sách tự do hóa về xuất bản từ thập niên 80, các ấn phẩm văn
hóa, nhất là truyện tranh nước ngoài như Mỹ, Nhật đã ồ ạt xâm nhập thị trường Hàn
Quốc5. Đđiều này cũng là nguyên nhân thúc ẩy ngành công nghiệp manhwa của Hàn Quốc chuyđển mình.
Sự thay ổi về chiđến lđược và điều kiện chính trị-xã hội đã gỡ bỏ ịnh kiđến về
manhwa. Cùng với sự phát triển của các loại hình truyđền thông a phương tiện (multi
media) và kỹ thuật xử lý hình ảnh, ứng dụng của truyện tranh không chỉ dừng lại ở
in ấn mà còn mở rđộng sang nhiều lĩnh vực như phim hoạt hình, phim chuyđển thể
từ truyện tranh, game, character,… manhwa được xem là ngành công nghiệp mang
lại lợi nhuận cao. Giờ đây, vấn đề tranh cđãi không phải là manhwa là ‘văn hóa
thấp’(văn hóa ại chúng) hay ‘văn hóa cao cấp’ (văn hóa hàn lâm) nữa, mà là làm sao
để tạo thương hiệu toàn cđầu cho sản phẩm văn hóa này, và làm sao để lan tỏa làn
sóng văn hóa Hàn Quốc thông qua sản phẩm văn hóa này.
Hình thức và nội dung của truyện tranh rất a dạng, cđộng thêm nhận thức ở
mỗi quốc gia, mỗi thđời kỳ có sự khác nhau, nên thuật ngữ và cách gọi về truyện
tranh thật ra vẫn chưa thống nhất. Truyện tranh phát triển sớm ở các nước phương Tđây,
nên đã hình thành các thuật ngữ riêng của lĩnh vực này. Ở một số nước, từ thập niên
50 đã có những môn học về truyện tranh, và từ thập niên 70 đã hình thành cả khoa
về truyện tranh. Nên truyện tranh ở phương Tđây được nhìn nhận. Ơ Hàn Quốc năm
1990 đã thành lập khoa nghệ thuật manhwa đầu tiên tại trường Đại học Quốc gia
Gongju, và đến năm 1995 đã có đến 5 trường ại học có khoa này. Đđiều này cho thấy
manhwa tại Hàn Quốc đã được nhìn nhận và nghiên cứu một cách nghiêm túc, ồng
thđời đã có sự kết hợp giữa các hình thức nghệ thuật.
1.2.2. Manhwa Hàn Quốc trên thị trường truyện thế giới
Trong khi “webtoon” (truyện tranh mạng) Hàn Quốc đã và ang được xuất khẩu
sang nhiều nước trên thế giới, “truyện tranh theo kiđểu truyđền thống của Hàn Quốc”
(hay còn được gọi là manhwa) cũng ang chứng minh được sức hút của mình tại thị
trường Đông Nam Á, ặc biệt là Thái Lan6.
Theo báo cáo 'Khảo sát tình trạng mở rđộng nội dung Hàn Quốc (K-content) ở
nước ngoài năm 2023' của “Cơ quan Nội dung sáng tạo Hàn Quốc (KOCCA)”, truyện
5 Jeong Yu Seon, “So sánh ảnh hưởng của truyện tranh HànNhật đến thanh niên thiếu”, Nghiên cứu Manhwa Animation, 1997 Vol.1, p.57.
6 Hoàng Phương Ly, Truyện tranh Hàn Quốc ngày càng phổ biđến ở nước ngoài…Đặc biệt thu hút ộc giả Thái Lan, Đđời sống xđã
hôi, 13/2/2024 (https://vietnam.ajunews.com/view/20240213081455709) 8
tranh Hàn Quốc chiếm trung bình “47,0% tổng lượng sử dụng truyện tranh ở Thái
Lan”. Đđây là tỷ lệ cao nhất trong số 9 quốc gia được khảo sát, bao gồm Mỹ, Pháp,
Trung Quốc, Nhật Bản, Indonesia, Việt Nam, Thái Lan, Nga và Các Tiđểu vương
quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Tỷ lệ trung bình sử dụng truyện tranh Hàn Quốc ở 9
quốc gia khảo sát là “35,5%”7.
Cụ thđể, tại Nhật Bản, nơi các tạp chí truyện tranh và truyện tranh (manga)
trong nước đã có chỗ ứng vững chắc, tỷ lệ sử dụng truyện tranh Hàn Quốc là thấp
nhất, ạt “19,5%”. Ở Mỹ, nơi truyện tranh như Marvel và DC là xu hướng chủ ạo, con
số này là “35,6%”. Ở Pháp, nơi có nền văn hóa truyện tranh mang tên Bande Dessinée
(BD: dòng truyện tranh thường có nguyên bản bằng tiếng Pháp và được tạo ra dành
cho ộc giả tại Pháp và Bỉ), con số này ạt là “23,7%”.
Khi thảo luận về sự gia nhập và phổ biđến của webtoon vào thị trường toàn
cầu, những thành tựu ở Nhật Bản và Pháp, các cường quốc truyện tranh truyđền thống
và Mỹ, nơi việc mở rđộng sở hữu trí tuệ (IP) trở nên dễ dàng, đã nhận được sự chú ý.
Bên cạnh ó, ở các nước lớn thuộc khu vực Đông Nam Á các dòng truyện tranh của
Hàn Quốc cũng ghi nhận được phản ứng tích cực. Tại thị trường Đông Nam Á, người
ta nhận thấy không chỉ tỷ lệ sử dụng thông thường mà tỷ lệ sử dụng thường xuyên và
tỷ lệ sử dụng có trả phí đều cao. Trong một cuộc khảo sát hỏi về thói quen sử dụng
nội dung truyện tranh Hàn Quốc, “85,4% người Việt Nam” 7được hỏi cho biết họ sử
dụng thường xuyên. Tại Thái Lan, tỷ lệ người dùng thường xuyên truyện tranh Hàn
Quốc ạt “82,9%”. Tỷ lệ người dân sẵn sàng mở hđầu bao để trả phí ọc truyện tranh
Hàn Quốc cũng cao hơn so so với các loại truyện tranh khác.
67,5% ộc giả Indonesia cho biết họ đã chi tiđền để ọc truyện tranh Hàn Quốc, trong
khi ở Việt Nam và Thái Lan, con số này lần lượt 60,1% và 58,3%.
Đđây là kết quả của cuộc khảo sát với 1.516 ộc giả đã gặp hoặc biết đến nội
dung truyện tranh Hàn Quốc trong vòng ba năm qua tại 9 quốc gia nơi Cơ quan Nội
dung Sáng tạo Hàn Quốc có trụ sở ở nước ngoài8.
1.2.3. Vai trò của truyện tranh đối với sự phát triển kinh tế
Theo số liệu của cơ quan nội dung sáng tạo Hàn Quốc (KOCCA) công bố
hôm 24/12/2021, thị trường webtoon nước này ạt 1.105 tỷ won (843,6 triệu USD)
trong năm 2020, tăng 64,5% so với năm trước. Trong ó, các nền tảng phát hành ạt
doanh thu 519,1 tỷ won, công ty sản xuất kiếm được 534,7 tỷ won. Theo The Korea
Times, lần đầu tiên doanh thu hàng năm toàn ngành vượt ngưỡng nghìn tỷ won kđể
từ 2017 - khi bắt đầu tổng hợp dữ liệu về lĩnh vực này. Tờ báo nhận ịnh doanh thu
năm 2021 tăng cao, vượt mốc 1.200 tỷ won (một tỷ USD). Cùng với ó, Theo dự báo
7 Nguyễn Thị Hiđền, Truyện tranh Hàn Quốc (Manhwa) và sự tiếp nhận của giới trẻ Việt Nam - trường hợp Sunjeong Manhwa,
VNUHCM Journal of Science and Technology Development 17.4 (2014): 74-87.
8 Hà Linh, Webtoon đã chiếm lĩnh thị trường iện ảnh Hàn Quốc như thế nào?, VTV Online, 14/04/2022
(https://vtv.vn/van-hoa-giai-tri/webtoon-da-chiem-linh-thi-truong-dien-anh-han-quoc-nhu-the-nao) 9
của công ty nghiên cứu thị trường Proficiency Market Insights vào tháng 5, trên
toàn cầu, quy mô thị trường webtoons ở mức 3,7 tỷ USD vào năm 2021 và dự kiđến
ạt 26 tỷ USD vào năm 2028.9
Đại diện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hàn Quốc cho biết webtoon ang cho
thấy tiđềm năng trở thành ngành công nghiệp tiếp theo thúc ẩy làn sóng hallyu i khắp
thế giới, sau Kpop, phim ảnh. Ra đời năm 2003, theo nhà cung cấp dữ liệu Webtoon
Analysis Service, chỉ riêng ở Hàn Quốc đã xuất hiện hơn 14.000 webtoon của 9.900
tác giả. Các công ty công nghệ lớn như Naver và Kakao ang tạo nhiều điều kiện thuận
lợi để thúc ẩy việc chuyđển thể webtoon. Từ ó, các ông lớn này có thể nhắm đến mục
tiêu mở rđộng việc kinh doanh toàn cđầu của mình thông qua mảng webtoon.
Chương 2: TÁC ĐĐỘNG CỦA TRUYỆN TRANH TRONG HOẠT ĐĐỘNG
QUẢNG BÁ VĂN HÓA CỦA HÀN QUỐC
2.1. Quảng bá giá trị văn hóa vật thể
2.1.1. Quảng bá ẩm thực
Truyện tranh Hàn Quốc (manhwa) cũng đã được sử dụng để quảng bá ẩm thực
của ất nước này trên toàn thế giới. Các tác phẩm truyện tranh về ẩm thực Hàn Quốc
đã được xuất bản và phát hành trên nhiều quốc gia, giúp tăng cường sự hiđểu biết về
ẩm thực Hàn Quốc và thu hút khách du lịch đến với ất nước Hàn Quốc.
Ngoài ra, các nhà hàng Hàn Quốc cũng đã sử dụng truyện tranh để quảng bá
món ăn của mình. Họ đã tạo ra các tác phẩm truyện tranh về các món ăn truyđền
thống của Hàn Quốc và sử dụng chúng để quảng bá cho nhà hàng của mình trên các
trang mạng xã hội và trang web.
Việc sử dụng truyện tranh để quảng bá ẩm thực của Hàn Quốc đã giúp tăng
cường sự phát triển của ngành du lịch và ẩm thực của ất nước này. Nhiều du khách
đã được hấp dẫn bởi những tác phẩm truyện tranh về ẩm thực Hàn Quốc và đã đến
thưởng thức các món ăn truyđền thống của ất nước này.
Một số ví dụ nổi bật về Manhwa ẩm thực là: Gourmet (tạm dịch: Thực khách), kđể
về cuộc phiêu lưu của một cậu bé có khả năng nếm thử tuyệt vđời; Let's Eat Ramen
(tạm dịch: Ăn mì ramen nào), kđể về tình bạn và tình yêu của hai cô cậu học sinh qua
những bát mì ramen; Delicious Love (tạm dịch: Tình yêu ngon miệng), kđể về mđối
quan hệ giữa một cô gái yêu ăn và một chàng trai là đầu bếp….
Qua Manhwa ẩm thực, Hàn quốc đã gây được sự chú ý và tò mò của nhiều
người trên thế giới về nền ẩm thực của mình. Nhiều người đã tìm kiếm và thử nghiệm
các công thức nấu ăn Hàn quốc, hoặc tìm kiếm các nhà hàng Hàn quốc để trải nghiệm trực tiếp.
2.1.2. Quảng bá thđời trang
9 Webtoon - ngành công nghiệp tỷ USD của Hàn Quốc, vnexpress, 26/1/2022 (Webtoon
- ngành công nghiệp tỷ USD của Hàn Quốc - VnExpress Giải trí) 10
Manhwa không chỉ là một hình thức giải trí mà còn là một công cụ quảng bá
thđời trang của Hàn quốc trên toàn thế giới. Nhiều nhà thiết kế thđời trang nổi tiếng
đã hợp tác với các họa sĩ Manhwa để tạo ra những bộ truyện có phong cách và sắc
màu riêng biệt, thu hút sự chú ý của ộc giả. Những bộ truyện này không chỉ phản ánh
xu hướng thđời trang hiện ại mà còn mang đến những thông iệp tích cực về cuộc
sống, tình yêu và giấc mơ. Một số ví dụ nổi bật về sự kết hợp giữa Manhwa và thđời
trang là True Beauty, Lookism, Cheese in the Trap, The Secret of Angel và nhiều bộ
truyện khác. Những bộ truyện này đã tạo ra một làn sóng mới trong cđộng ồng yêu
thích Manhwa và thđời trang, khiđến nhiều người muốn mua và mặc những bộ quần
áo giống như nhân vật trong truyện.Có thể thấy đây là một cách hiệu quả để Hàn
quốc quảng bá thương hiệu thđời trang của mình, ồng thđời tăng cường sự gắn kết
với người hâm mộ Manhwa trên toàn cầu.
2.1.3. Quảng bá khoa học và công nghệ
Manhwa là một loại truyện tranh phổ biđến ở Hàn Quốc, có nhiều thể loại và
đối tượng khác nhau. Một trong những thể loại ang được chú ý là manhwa khoa học
và công nghệ, nhằm giới thiệu và khơi gợi sự yêu thích về các lĩnh vực này cho ộc
giả, ặc biệt là giới trẻ.
Một số ví dụ nổi bật về manhwa khoa học và công nghệ là: "Space Boy", kđể
về một cô gái sống trong tương lai xa, phải chuyđển về Trái Đất và gặp một cậu bé
bí ẩn có liên quan đến không gian; "Dr. Frost", kđể về một bác sĩ tâm lý thiên tài, có
khả năng phân tích và giải quyết các vấn đề tâm lý của con người; "Nano List", kđể
về một cậu bé sống cùng một robot nữ giống hệt người thật, phải đối mặt với những
âm mưu và nguy hiđểm từ thế giới robot.
Những manhwa này không chỉ mang lại cho ộc giả những câu chuyện hấp dẫn,
mà còn truyđền ạt những kiđến thức và thông tin về khoa học và công nghệ, từ những
khái niệm cơ bản đến những vấn đề phức tạp. Nhờ ó, ộc giả có thể hiđểu rõ hơn về
thế giới xung quanh, cũng như khơi dậy niđềm ham mê và sáng tạo trong lĩnh vực này.
Hàn Quốc đã thành công trong việc quảng bá khoa học và công nghệ thông
qua manhwa, không chỉ ở trong nước mà còn ở quốc tế. Những manhwa này đã thu
hút được hàng triệu lượt xem và theo dõi trên các nền tảng trực tuyđến, cũng như
được dịch ra nhiều ngôn ngữ khác nhau. Những manhwa này cũng đã góp phần nâng
cao hình ảnh và uy tín của Hàn Quốc trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, cũng
như tạo ra những cơ hội hợp tác và trao ổi với các nước khác.
2.1.4. Quảng bá không gian, kiđến trúc
Một trong những yếu tố nổi bật của Manhwa là cách mà nó quảng bá không
gian và kiđến trúc của Hàn quốc, từ những ngôi nhà truyđền thống đến những tòa nhà
hiện ại, từ những công viên xanh mát đến những khu phố sầm uất. Qua Manhwa,
người ọc có thể cảm nhận được sự hài hòa giữa quá khứ và hiện tại, giữa thiên nhiên 11
và con người, giữa văn hóa ịa phương và toàn cđầu của Hàn quốc. Manhwa không
chỉ là một loại hình nghệ thuật, mà còn là một cđầu nđối giúp thế giới hiđểu rõ hơn
về Hàn quốc và ngưỡng mộ vẻ ẹp của nó.
2.2. Quảng bá giá trị văn hóa phi vật thể
2.2.1. Quảng bá tôn giáo, tín ngưỡng
Manhwa là một loại truyện tranh Hàn Quốc, có thể được coi là một phần của
văn hóa ại chúng Hàn Quốc. Manhwa không chỉ mang lại giải trí cho ộc giả, mà còn
là một công cụ để quảng bá tôn giáo và tín ngưỡng của Hàn Quốc cho thế giới. Trong
nhiều Manhwa, chúng ta có thể nhận thấy sự xuất hiện của các nhân vật, biđểu tượng,
hoặc cốt truyện liên quan đến các tôn giáo và tín ngưỡng như Thiên Chúa Giáo, Phật
Giáo, Đạo Giáo, hay Thần thoại Hàn Quốc. Một số ví dụ nổi tiếng có thể kđể đến
như: Priest, Blade of the Phantom Master, Bride of the Water God, The God of High
School, Tower of God, và nhiều Manhwa khác.
Qua việc sử dụng Manhwa làm phương tiện truyđền thông, Hàn Quốc không
chỉ muốn giới thiệu về các tôn giáo và tín ngưỡng của mình cho ộc giả quốc tế, mà
còn muốn tạo ra một ấn tượng tích cực về Hàn Quốc như một quốc gia a dạng văn
hóa, giàu truyđền thống và lịch sử. Đồng thđời, Hàn Quốc cũng mong muốn gây sự
chú ý và tò mò cho ộc giả về các tôn giáo và tín ngưỡng khác nhau, từ ó khuyđến
khích họ tìm hiđểu thêm và có thể tiếp cận với các giá trị và triết lý khác biệt. Bằng
cách này, Manhwa không chỉ là một nghệ thuật, mà còn là một sứ mệnh văn hóa và tâm linh của Hàn Quốc.
2.2.2. Quảng bá phong tục, tập quán
Hàn Quốc sử dụng Manhwa để giới thiệu về phong tục tập quán của ất nước
thông qua các tác phẩm Manhwa miêu tả về cuộc sống và hoạt động của các nhân vật
trong các tình huống và môi trường khác nhau. Các tác phẩm Manhwa này thường
miêu tả về các phong tục tập quán truyđền thống của Hàn Quốc, từ ó giới thiệu và
quảng bá cho ộc giả về văn hóa và lđối sống của ất nước.
Ví dụ, tác phẩm "The Bride of Habaek" của tác giả Yoon Mi-kyung đã miêu tả
về cuộc sống của một nàng tiên nước và một chàng trai Hàn Quốc hiện ại. Tác phẩm
này đã giới thiệu cho ộc giả về các phong tục tập quán truyđền thống của Hàn Quốc
như lễ cưới truyđền thống, trang phục truyđền thống và các nghi lễ tôn giáo. Tác
phẩm "The Sound of Your Heart" của tác giả Cho Seok cũng miêu tả về cuộc sống
của một gia ình tại Hàn Quốc và giới thiệu cho ộc giả về các phong tục tập quán
truyđền thống của ất nước như Tết Trung thu, Tết Âm lịch và các nghi lễ tôn giáo.
Ngoài ra, Hàn Quốc cũng sử dụng Manhwa để giới thiệu về các món ăn truyđền
thống của ất nước. Các tác phẩm Manhwa này thường miêu tả về các món ăn truyđền
thống của Hàn Quốc và cách chế biđến chúng, từ ó giới thiệu và quảng bá cho ộc giả
về ẩm thực của ất nước. 12 2.3. Đánh giá chung 2.3.1. Điđểm mạnh
Manhwa là một loại truyện tranh Hàn Quốc, có thể được xem như một phương
tiện quảng bá văn hóa của ất nước này đến với thế giới. Manhwa không chỉ mang lại
niđềm vui và giải trí cho người ọc, mà còn giúp họ hiđểu thêm về lịch sử, văn hóa,
xã hội và con người Hàn Quốc. Một số iđểm mạnh của việc quảng bá văn hóa qua
manhwa có thể kđể đến như sau:
Một là, hình ảnh sinh ộng: Bằng cách sử dụng hình ảnh và màu sắc sinh ộng,
tác giả manhwa có thể tạo ra những nhân vật, cảnh quan và tình huống gần gũi với
người ọc, ồng thđời truyđền tải những thông iệp, giá trị và bài học sâu sắc.
Hai là, tính sáng tạo: Manhwa là một hình thức nghệ thuật sáng tạo, có thể thể
hiện được nhiều khía cạnh của văn hóa Hàn Quốc một cách sinh động và hấp dẫn.
Manhwa có thể kđể lại những câu chuyện lịch sử, truyđền thuyết, tín ngưỡng, phong
tục, tập quán, ẩm thực, âm nhạc, thđời trang và nhiều lĩnh vực khác của Hàn Quốc.
Manhwa cũng có thể phản ánh được những vấn đề xã hội hiện ại, những giá trị và
quan iđểm của người Hàn Quốc trong cuộc sống.
Ba là, dễ tiếp cận: Manhwa là một phương tiện giao tiếp hiệu quả, có thể thu
hút sự chú ý và quan tâm của nhiều đối tượng ộc giả khác nhau. Manhwa có nhiều
thể loại và phong cách khác nhau, phù hợp với nhiều sở thích và nhu cđầu của người
ọc. Manhwa cũng có thể dễ dàng được chuyđển thể thành các hình thức khác như
phim ảnh, trò chơi iện tử, hoạt hình, v.v., tăng khả năng lan tỏa và tác động của nó.
Bốn là, tính giáo dục: Manhwa là một cđầu nđối văn hóa, có thể góp phần tăng
cường sự hiđểu biết và giao lưu giữa Hàn Quốc và các nước khác. Manhwa không
chỉ truyđền tải được những nét ặc trưng của văn hóa Hàn Quốc, mà còn có thể bắt
nhịp được xu hướng và nhu cđầu của thị trường quốc tế. Manhwa cũng có thể làm
giàu và a dạng hóa cho kho tàng văn hóa của nhân loại, góp phần xđây dựng một thế
giới a màu sắc và hòa bình. 2.3.2. Điđểm yếu
Văn hóa Hàn Quốc đã trở nên phổ biđến trên toàn thế giới nhờ vào các sản
phẩm truyđền thông như phim ảnh, âm nhạc và truyện tranh. Trong ó, Manhwa là
một loại truyện tranh Hàn Quốc có nhiều ộc giả yêu thích và theo dõi. Tuy nhiên,
việc quảng bá văn hóa thông qua Manhwa cũng có những iđểm yếu mà chúng ta cần lưu ý.
Một là, Manhwa có thể không phản ánh chính xác và ầy ủ về văn hóa Hàn
Quốc. Manhwa thường tập trung vào các chủ đề giải trí, tình cảm, phiêu lưu, hài hước,
kinh dị hoặc siêu nhiên. Những chủ đề này có thể không liên quan nhiều đến lịch sử,
văn hóa, xã hội và chính trị của Hàn Quốc. Do ó, nếu chỉ dựa vào Manhwa để hiđểu
về văn hóa Hàn Quốc, chúng ta có thể bỏ qua những khía cạnh quan trọng và sâu sắc khác. 13
Hai là, Manhwa có thể gây ra những hiđểu lầm hoặc xung ột về văn hóa giữa
các quốc gia. Manhwa là một sản phẩm văn hóa có tính chất sáng tạo và biđểu ạt cá
nhân của tác giả. Do ó, Manhwa có thể chứa những quan iđểm, giá trị hoặc thông iệp
không phù hợp hoặc có thể gây phản ứng tiêu cực ở một số quốc gia khác. Ví dụ, một
số Manhwa có thể bị chỉ trích vì xuyên tạc lịch sử, phân biệt chủng tộc, kỳ thị giới
tính hoặc xâm phạm chủ quyđền của các quốc gia khác. Những vấn đề này có thể
làm tổn hại đến uy tín và hình ảnh của văn hóa Hàn Quốc.
Như vậy, việc quảng bá văn hóa thông qua Manhwa là một cách hiệu quả để
thu hút sự quan tâm và yêu mđến của nhiều người trên thế giới. Tuy nhiên, chúng ta
cũng cần nhận thức được những iđểm yếu và hạn chế của phương pháp này. Chúng
ta nên có một cái nhìn toàn diện và khách quan về văn hóa Hàn Quốc, không chỉ dựa
vào Manhwa mà còn tìm hiđểu từ nhiều nguồn thông tin khác nhau. Chúng ta cũng
nên tôn trọng và hiđểu biết về sự khác biệt văn hóa giữa các quốc gia để tránh những
hiđểu lầm và xung ột không áng có.
Chương 3: XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN TRUYỆN TRANH HÀN QUỐC VÀ
SỰ TIẾP NHẬN CỦA GIỚI TRẺ VIỆT NAM ĐĐỐI VỚI TRUYỆN TRANH HÀN QUỐC
3.1. Nguyên nhân thành công của truyện tranh Hàn Quốc
Nguyên nhân thành công của manhwa có thể được phân tích từ nhiều khía cạnh,
nhưng có ba yếu tố chính là: nội dung a dạng, phong cách vẽ ẹp mắt và sự hỗ trợ của công nghệ.
Một là, nội dung a dạng: Manhwa bao gồm nhiều thể loại khác nhau, từ hành
ộng, phiêu lưu, kinh dị, hài hước, lãng mạn, tâm lý, giả tưởng, khoa học viễn tưởng
cho đến trinh thám, cổ trang, lịch sử, xuyên không và cảnh sát. Mỗi thể loại đều có
những câu chuyện hấp dẫn, nhân vật sâu sắc và bối cảnh sinh ộng. Manhwa không
chỉ giải trí mà còn phản ánh những vấn đề xã hội, văn hóa và lịch sử của Hàn Quốc,
giúp ộc giả hiđểu rõ hơn về ất nước này.
Hai là, Phong cách vẽ ẹp mắt: Manhwa có phong cách vẽ riêng biệt, khác biệt
với truyện tranh Nhật Bản (manga) hay Trung Quốc (manhua). Manhwa có nét vẽ tự
nhiên, mềm mại và chi tiết. Các nhà sáng tác manhwa thường chú trọng vào việc tạo
ra những hình ảnh sống ộng, màu sắc tươi sáng và hiệu ứng ánh sáng. Manhwa cũng
có nhiều phương tiện biđểu ạt khác nhau, như ký hiệu cảm xúc, chữ viết tay, khung hình và bong bóng thoại.
Ba là, sự hỗ trợ của công nghệ: Manhwa được hưởng lợi từ sự phát triển của
công nghệ thông tin và truyđền thông. Truyện tranh Hàn Quốc được phát hành
không chỉ qua sách in hay tạp chí, mà còn qua các nền tảng trực tuyđến như
webtoon, daum, naver… Có thể nói rằng nguyên nhân chính khiđến trang truyện
tranh kĩ thuật số này thành công mạnh mẽ ở Hàn Quốc là nhờ khả năng truy cập.
Với nền tảng được xđây dựng nhằm mục ích sử dụng cho thiết bị dị ộng, bất kì ai có 14
iện thoại thông minh và có kết nđối internet đều có thể ọc truyện và dễ dàng
"nghiện" thế giới mới này – thế giới được tạo ra bởi manhwa kĩ thuật số. Những
manhwa được xuất bản dưới dạng iện tử (webtoon), cho phép ộc giả tiếp cận dễ
dàng và nhanh chóng thông qua các thiết bị di ộng. Webtoon cũng mang lại cho các
nhà sáng tác manhwa nhiều lợi ích, như tiết kiệm chi phí in ấn, tăng khả năng sáng
tạo và tương tác với ộc giả. Ngoài ra, manhwa còn được chuyđển thể thành các sản
phẩm truyđền thông khác, như phim ảnh, trò chơi iện tử và hoạt hình.
Trả lđời với Newsweek, Ken Kim - Giám ốc điều hành của Webtoon tại Mỹ -
cho biết: "Webtoon và truyện tranh kĩ thuật số đã bùng nổ trên toàn thế giới nhờ chính
cđộng ồng người sáng toàn cầu. Họ áp dụng công nghệ để kđể chuyện một cách sáng
tạo, tạo ra những nội dung hoàn toàn mới". Và thực tế, với việc hàng loạt phim
truyđền hình Hàn Quốc chuyđển thể từ Webtoon trở thành bom tấn, rõ ràng khán giả
muốn ón chờ những "câu chuyện kiđểu mới" này trên màn ảnh.
Đđiều này cũng dẫn tới một thế hệ mới, một làn sóng mới của Hallyu với những tác
giả truyện tranh và cđộng ồng người hâm mộ riêng. "Cđộng ồng này chính là những
người yêu thích và am mê các câu chuyện đến từ thế giới truyện Webtoon", ông Ken
Kim nói thêm. Cứ như vậy, Webtoon trở thành iđểm đến "dĩ nhiên" mà các nền tảng
trực tuyđến lớn như Netflix tìm kiếm cho "cú ột phá tiếp theo". Sarah Kim - Phó Chủ
tịch Cấp cao tại Rakuten Viki - cũng ồng quan iđểm: "Khi những câu chuyện này
được ưa lên màn ảnh, chúng không giống bất kì bộ phim nào mà khán giả từng được
xem trước đây. Các bộ phim chuyđển thể từ Webtoon mang lại cảm giác mới mẻ và
nguyên bản". Ngoài ra, a phần cốt truyện trên Webtoon khám phá cá chủ đề "cực kỳ
phù hợp với khán giả trẻ tuổi", chẳng hạn như nội dung liên quan đến tác động của
mạng xã hội đối với cuộc sống như True Beauty. Phó Chủ tịch Cấp cao của Rakuten
Viki cũng khẳng ịnh không nhiều phim làm được điều này như Webtoon thể hiện. "Ở
một cách nhìn kỹ thuật khác, webtoon hoàn toàn phù hợp để ưa mạch truyện từ trang
sách sang màn ảnh. Nội dung và hình ảnh vốn đã được sáng tạo trên từng khung hình
khiđến nó hoàn hảo cho việc chuyđển thể thành phim iện ảnh hoặc phim truyđền hình dài tập".10
3.2. Xu hướng phát triển của truyện tranh Hàn Quốc
Một trong những xu hướng nổi bật của Manhwa là sự phát triển của các nền
tảng trực tuyđến, cho phép các tác giả và ộc giả tiếp cận nhau dễ dàng hơn. Các trang
web và ứng dụng như Naver Webtoon, Daum Webtoon, Lezhin Comics hay Tapas
cung cấp một không gian cho các tác giả tự do sáng tạo và phát hành các tác phẩm
của mình, không phụ thuộc vào các nhà xuất bản truyđền thống. Các ộc giả cũng có
thể ọc Manhwa mọi lúc mọi nơi, chỉ cần có kết nđối internet và thiết bị di ộng. Ngoài
10 Hà Linh, Webtoon đã chiếm lĩnh thị trường iện ảnh Hàn Quốc như thế nào?, VTV Online, 14/04/2022 (https://vtv.vn/van-hoa-
giai-tri/webtoon-da-chiem-linh-thi-truong-dien-anh-han-quoc-nhu-the-nao) 15
ra, các nền tảng trực tuyđến cũng tạo ra cơ hội cho các tác phẩm Manhwa vượt ra
khỏi biên giới quốc gia và tiếp cận với thị trường quốc tế. Nhiều Manhwa đã được
dịch sang nhiều ngôn ngữ khác nhau và thu hút được sự quan tâm của ộc giả trên toàn
thế giới, như Solo Leveling, Tower of God, Noblesse hay True Beauty…
Một xu hướng khác của Manhwa là sự a dạng về thể loại và nội dung. Các tác
giả Manhwa không ngần ngại thử nghiệm với các thể loại mới lạ hay kết hợp các yếu
tố khác nhau để tạo ra những câu chuyện hấp dẫn và ộc áo. Có thể kđể đến một số
thể loại phổ biđến của Manhwa như: xuyên không (isekai), huyđền huyễn (fantasy),
khoa học viễn tưởng (sci-fi), lịch sử (historical), hài hước (comedy), lãng mạn
(romance), kinh dị (horror), hành động (action) hay BL/GL (boy's love/girl's love).
Các nội dung của Manhwa cũng phản ánh được những vấn đề xã hội, văn hóa, tâm
lý hay giáo dục của Hàn Quốc, mang lại cho ộc giả những cái nhìn sâu sắc và gần gũi về ất nước này.
Tóm lại, Manhwa là một thể loại truyện tranh ầy sức sống và tiđềm năng, được
yêu thích bởi nhiều người trên thế giới. Xu hướng phát triển của Manhwa cho thấy
sự không ngừng sáng tạo và cải tiđến của các tác giả Hàn Quốc, cũng như sự ủng hộ
và ón nhận của công chúng.
3.3.Sự tiếp nhận của giới trẻ Việt Nam đối với truyện tranh Hàn Quốc
3.3.1. Yếu tố ảnh hưởng tới việc tiếp nhận Manhwa ở giới trẻ Việt Nam Việt
Nam ang trong giai oạn phát triển và hội nhập nhanh chóng. Đđiều kiện kinh tế phát
triển, dẫn đến các nhu cđầu văn hóa. Mở cửa và giao lưu với thế giới bên ngoài tạo
điều kiện cho người Việt Nam có nhiều điều kiện tiếp xúc với các nền văn hóa khác.
Sự phát triển của công nghệ thông tin cũng óng vai trò quan trọng, giúp ẩy nhanh và
mở rđộng sự giao lưu. Thêm vào ó, nền tảng xã hội, văn hóa của Việt Nam và Hàn
Quốc có nhiều iđểm tương ồng. Đđiều này quyết ịnh rất lớn đến cách tiếp nhận văn
hóa Hàn Quốc của người Việt Nam.
Một yếu tố khác phải kđể đến là làn sóng Hallyu vẫn còn ảnh hưởng sâu rđộng
đến tầng lớp trẻ ở Việt Nam. Nhu cđầu tìm hiđểu văn hóa Hàn Quốc, học tiếng Hàn
của giới trẻ ngày càng cao. Tại Việt Nam, manhwa bắt đầu chính thức được giới thiệu
từ cuđối thập niên 1990. Đi tiên phong là nhà xuất bản Kim Đồng với manhwa tiêu
biđểu như Truyện cổ tích Hàn Quốc (1999). Nhưng từ năm 2010, manhwa Hàn
Quốc mới được giới trẻ biết đến với hàng loạt sunjeong manhwa như Goong (Park
So Hee, NXB KĐ, 16+), Cô dâu thủy thần (Yoon Mi Kyung, NXB KĐ, 17+), I do I
do (Han Yu Rang, NBX Thđời Đại, 18+), Kịch bản tình yêu (Hwang Mi Ri, NXB
TĐ, 18+), Anh, bạn trai và người ấy (Jeong Young Hee, NXB TĐ, 16+). Các truyện
này khi được xuất bản đều có sự giới hạn về ộ tuổi ọc. Ngoài NXB Kim Đồng, hđầu
hết các sunjeong manhwa được giới thiệc chính thức bởi NXB Thđời Đại. Ngoài ra, 16
còn một số nhà xuất bản khác cũng giới thiệu truyện tranh Hàn Quốc như NXB Trẻ,
NXB Hà Nội, NXB Đồng Nai, NXB Thanh Hóa…
Hiện nay là sự giới thiệu tràn lan trên các sạp truyện và internet, không có sự
kiđểm soát về người ọc. Ngoại trừ các NXB có uy tín, mua và phân phđối chính thức,
có ghi rõ lứa tuổi bạn ọc, thì a số truyện tranh Hàn Quốc được in copy từ internet và
in lậu nên không có sự kiđểm soát về nội dung và hình ảnh. Đđiều này phần nào làm
cho cái nhìn về truyện tranh Hàn Quốc bị lệch lạc. Các bạn trẻ chỉ tiếp nhận được các
manhwa ‘thị trường’ mà nội dung chủ yếu là tình cảm, kiếm hiệp, thậm chí một số
có nội dung vượt quá tuổi mới lớn.
Sức hút của manhwa càng tăng mạnh sau thành công của một loạt các bộ phim
truyđền hình chuyđển thể từ manhwa như bộ phim Sweet Home (2020) được chuyđển
thể từ Manhwa cùng tên của tác giả Kim Carnby và Hwang Young-chan, kđể về cuộc
chiđến sinh tồn của những người sống trong một tòa nhà chung cư khi thế giới bị
biđến ổi thành một nơi ầy quái vật kinh dị. Bộ phim đã thu hút được hơn 22 triệu lượt
xem trên Netflix chỉ trong vòng một tháng ra mắt, và được ánh giá cao về mặt kỹ xử
lý hình ảnh, diễn xuất và kịch bản. Bộ phim cũng đã tạo ra hiệu ứng lan tỏa, khiđến
nhiều người tìm ọc Manhwa gốc để so sánh và khám phá thêm những chi tiết hấp
dẫn. Một ví dụ khác là bộ phim Kingdom (2019-2020), được chuyđển thể từ Manhwa
The Kingdom of the Gods của tác giả Kim Eun-hee và Yang Kyung-il, kđể về cuộc
đối đầu giữa trđiều ại Joseon và một dịch bệnh biđến người thành xác sống. Bộ phim
đã gây ấn tượng mạnh với khán giả bởi sự kết hợp tinh tế giữa lịch sử, chính trị và
kinh dị, cùng với những cảnh quay hoành tráng, những màn ánh kiếm mđãn nhđãn
và những diễn viên tài năng. Bộ phim cũng đã khiđến nhiều người quan tâm đến
Manhwa gốc, để hiđểu rõ hơn về bối cảnh và nhân vật của câu chuyện. Những ví dụ
trên cho thấy sức hút của Manhwa không chỉ nằm ở chất lượng của nội dung, mà còn
ở khả năng chuyđển thể linh hoạt và sáng tạo sang các hình thức truyđền thông khác.
Đđây là một cơ hội lớn để Manhwa tiếp cận được với nhiều đối tượng khán giả hơn,
và góp phần nâng cao vị thế của nền văn hóa Hàn Quốc.
3.3.2. Ảnh hưởng của manhwa đến giới trẻ Việt Nam
Nhu cđầu giải trí
Truyện tranh được tất cả mọi tầng lớp, mọi lứa tuổi yêu thích bởi chức năng
lớn nhất của nó là giải trí. Truyện tranh ít lđời, nhiều tranh ảnh, hình vẽ ẹp, nhiều
tuyđến nhân vật, nội dung a dạng rất hợp với lứa tuổi thanh thiếu niên. Trong khi
truyện tranh trong nước còn ang loay hoay tìm hướng phát triển thì truyện tranh nước
ngoài lại càng áp ứng được các yêu cđầu này của ộc giả trẻ Việt Nam. Nhu cđầu giải
trí là lựa chọn đầu tiên của các bạn khi được hỏi về lý do ọc truyện tranh.
Sau giờ học mệt mỏi, ọc truyện là cách giúp các bạn giải tỏa căng thẳng học hành.
Ảnh hưởng đến ngôn ngữ 17
Tình hình chung của truyện tranh nước ngoài hiện nay là khâu kiđểm duyệt
dịch thuật khá lỏng lẻo. Đặc trưng chung của truyện tranh là lđời thoại ngắn, nhiều
từ lóng. Dễ bắt gặp hàng loạt các từ ‘chưa ẹp’ trong cách dịch thuật, ví dụ như “con
nhỏ cỡ e mà cậu cũng chơi” (I do, I do tập 2, tr.22), “tình yêu vô ạo ức” (Anh, bạn
trai và người ấy tập 7, tr.13). Ngoài ra, vì ặc trưng thể loại nên lđời thoại của nhiều
manhwa khá nhiều từ lóng các bạn trẻ ít nhiều bị ảnh hưởng bởi ngôn từ của truyện
tranh. Đđiều ó có thể thấy qua cách dùng từ ngữ của giới trẻ ngày nay. Các bạn nói
tắt hay nói láy các từ tục, dùng các từ ngữ không ẹp, chưa phù hợp với lứa tuổi.
Trường hợp sinh viên của ngành Hàn Quốc, điều này thể hiện trong cách dùng
từ của các bạn hiện nay. Đặc iđểm ngôn ngữ manhwa nói chung và sungjeong
manhwa nói riêng là văn nói, hđầu như không dùng kính ngữ. Đđiều này ít nhiều ảnh
hưởng đến tiếng Hàn của sinh viên, không phân biệt văn nói và văn viết (tiếng Hàn),
nhiều khi dùng cả ngôn ngữ mạng trong bài viết của mình. Đđây là ảnh hưởng của
manhwa rõ rệt nhất, và cần lưu ý nhất.
Quan niệm về cái ẹp
Mặt khác, một ảnh hưởng quan trọng và tích cực của của truyện tranh là giáo
dục cái ẹp. Qua manhwa, chúng ta có thể biết thêm về cảnh thiên nhiên, con người,
văn hóa, hội họa Hàn Quốc. Rất nhiều sinh viên hiện nay có tài vẽ, và cũng có trường
hợp cho rằng đã học được nhiều từ tranh vẽ Hàn Quốc. Giống như trường hợp của
bộ truyện Thần ồng ất Việt là bộ truyện đầu tiên ở Việt Nam vẽ theo phong cách
comics của Nhật, và đã gặt hái thành công11. Đđiều này hoàn toàn có thể với manhwa
Hàn Quốc. Vì ất nước này cũng ang i tiên phong trong lĩnh vực thiết kế, thđời trang trong khu vực.
Giáo dục giới tính
Manga du nhập vào Việt Nam sớm hơn từ những năm 80 và phát triển mạnh
mẽ từ thập niên 90 với loạt truyện đến nay vẫn còn được yêu thích như Đôremon,
Thám tử lừng danh Conan. Manga Nhật Bản được chia theo đối tượng, như thể loại
Komodo mang tính giáo dục cao dành cho thiếu nhi, thể loại shojo dành cho thiếu
nữ, thể loại shonen dành cho thanh niên. Tuy nhiên, manga du nhập theo ường chính
thống chủ yếu là thể loại dành cho thiếu nhi, thanh thiếu niên với các chủ đề như
khoa học, võ thuật,... Còn các thể loại khác chủ yếu với nội dung khá tự do (tình
cảm, tình dục, bạo lực...) lại theo con ường không chính thống.
Ví dụ như trường hợp của manhwa dành cho thanh niên, cho người lớn và tiđểu
thuyết ngôn tình Trung Quốc cũng tương tự. Nhiều truyện có nội dung chưa phù hợp
với lứa tuổi thanh thiếu niên nên có ảnh hưởng không tốt đến lđối sống và cách suy
nghĩ. Nội dung của Sunjeong manhwa thường là các câu chuyện tình cảm ủy mị tay
ba tay tư, ính hôn sớm có thể ảnh hưởng đến lđối tư duy và cách suy nghĩ của thanh
11 Hạ Thị Lan Phi, Sự du nhập và ảnh hưởng của Manga ở Việt Nam hiện nay, Tạp chí Đông Bắc Á, 2007, số 2 , 2007. 18
thiếu niên. Một số truyện đề cập đến tình cảm và giới ở mức ộ hơi trực diện (Ví dụ:
Anh, bạn trai và người ấy, Cô dâu thủy thần). Tuy nhiên, điều không thể phủ nhận là
thể loại sunjeong manhwa Hàn Quốc, cũng như shojo manga của Nhật, cũng có ảnh
hưởng tích cực về mặt giáo dục giới tính, điều mà truyện tranh Việt Nam còn thiếu.
Những rung cảm, suy nghĩ thầm kín, cách xử trí (ngây thơ, thông minh, hài
hước)trong các mđối quan hệ (bạn bè, gia ình, tình yêu, xã hội)... của tuổi mới lớn
được sunjeong manhwa đề cập đến khá tinh tế. Chính vì vậy, vượt qua sự phê phán
về tính tiêu cực của sunjeong manhwa, cần có sự nghiên cứu nghiêm túc về hành vi,
cách tiếp nhận của ọc giả loại hình này, để từ ó nhìn lại mong muốn, tâm tư, tình
cảm của giới nữ như một hiện tượng văn hóa, xã hội nghiêm túc. (ví dụ vấn đề thoát
ly hiện thực, ức chế/áp bức về mặt tình cảm, giới tính). Ảnh hưởng đến lđối sống
Cũng như manga có ảnh hưởng không nhỏ đến việc hình thành nhân cách của
trẻ em lứa tuổi thiếu niên nhi ồng , một số manhwa có nội dung bạo lực, ồi trụy, phi
thực tế hoặc tiêu cực, có thể gây ảnh hưởng xấu đến nhận thức, thái ộ và hành vi của
giới trẻ. Ngoài ra, việc quá cuồng manhwa có thể khiđến giới trẻ bỏ bê học tập, công
việc, gia ình và bạn bè, gây mất cân bằng trong cuộc sống. Đa số tìm đến manhwa
với nhu cđầu giải trí, nhiều sa vào thế giới ảo mà xao lãng hiện thực. Trong khi các
em chưa ý thức được mặt tích cực khác của manhwa như cách sống, cách ứng xử
trong các quan hệ trường học, bạn bè, gia ình, xã hội. Ngoài chuyện tình yêu, phi
thực tế các manhwa cũng thường xoay quanh đề tài tình bạn ẹp, tình gia ình, vấn đề
thđời ại, lịch sử, mưu cđầu hạnh phúc, ý thức vươn lên trong cuộc sống...
Vì vậy, để manhwa trở thành một người bạn tốt cho giới trẻ Việt Nam, cần có
sự giáo dục và hướng dẫn từ phía gia ình, nhà trường và xã hội. Giới trẻ cũng cần tự
ý thức và chịu trách nhiệm với việc ọc manhwa, biết phân biệt giữa thực và ảo, giữa tích cực và tiêu cực.
3.3.3. Kinh nghiệm cho truyện tranh Việt Nam
Đa dạng hóa về thể loại, nội dung và đối tượng
Hiện nay manhwa ở Hàn Quốc thường phân chia theo nội dung và đối tượng
thành truyện tranh hài hước (myeongnang manwha, 명랑만화), truyện tranh cho
thiếu nữ (sunjeong manhwa, 순정만화), truyện tranh giả tưởng (gongsang manhwa,
공상만화), truyện tranh thám hiđểm (moheom manhwa, 모험만화), truyện tranh
thể thao (sports manhwa, 스포츠 만화), truyện tranh lịch sử (yeoksa manhwa,
역사만화), truyện tranh giáo dục hay tuyên truyđền,...12. Về hình thức ứng dụng thì
12 Theo cơ sở dữ liệu của Trung tâm Animation Seoul (SBA), (http://www.ani.seoul.kr/potal/html/gallerydb/info_bbs04.jsp ) 19
có nhiều thể lọai như sách truyện, phim (animation), video game, pancy (sản phẩm lưu niệm)...
Ngành công nghiệp manhwa đã phát triển a dạng, công nghiệp truyện tranh
(manhwa-books), công nghiệp phim hoạt hình (manhwa-movies), công nghiệp game
(manhwa-games), công nghiệp (manhwa-pancies), công nghiệp quảng cáo
(manhwaadvertising), công nghiệp du lịch (manhwa-travel), giáo dục (manhwa-
education), truyđền thông (manhwa-tivi), thiết kế (manhwa-design), mỹ thuật
(manhwa-arts), hình ảnh (manhwa-character)...
Truyện tranh Việt Nam gần đây cũng đã có bước phát triển mới (thành công
của bộ truyện Thần ồng ất Việt, Danh nhân ất Việt, Đất rồng) và ang có sự phân khúc
về thị trường. Các NXB trong nước như Kim Đồng, Trẻ, Phan Thị, TV Comics cũng
bắt đầu có những nỗ lực để thay ổi nội dung, hình ảnh, phân hóa truyện tranh
thiếu nhi và truyện tranh người lớn13. Về truyện tranh nước ngoài, hiện nay chúng ta
chưa kiđểm soát chặt chẽ được nội dung và thể loại truyện tranh được giới thiệu cả
bản in và trên internet. Khi nhập truyện tranh của nước ngoài, chúng ta phải có quy
ịnh cụ thể về phân loại đối tượng, nội dung. Đặc biệt, khâu thẩm ịnh nội dung, bản
dịch cần chú ý hơn nữa.
Kết hợp chính phủ - ịa phương - doanh nghiệp -cá nhân
Thành công của ngành công nghiệp manhwa Hàn Quốc chính là nhờ sự phđối
hợp của cả một mạng lưới từ chính phủ đến ịa phương, các hiệp hội, doanh nghiệp
và người sáng tác. Đđây chính là kinh nghiệm mà Việt Nam nên học hỏi, không
những trong lĩnh vực truyện tranh mà cả trong chiđến lđược xđây dựng thương hiệu
văn hóa cho quốc gia nói chung.
Từ những giữa những năm 90, Hàn Quốc bắt đầu nhận ịnh tầm quan trọng của
‘công nghệ văn hóa (culture industry, content industry)’. Chính phủ thành lập các cơ
quan, tổ chức chuyên trách, xđây dựng chiđến lđược phát triển gắn với phát triển kinh
tế vùng. Chính phủ và doanh nghiệp hỗ trợ xđây dựng chiđến lđược quảng bá hiệu
quả với các hình thức bảo tàng manhwa, rạp chiếu phim manhwa, siêu thị manhwa,
triển lđãm manhwa, lễ hội manhwa,...Ngày 3 tháng 11 hàng năm là ngày của manhwa.
Lễ hội Quốc tế manhwa Seoul lần thứ nhất được tổ chức năm 1995. Hai năm sau,
năm 1997 Lễ hội quốc tế manhwa Chuncheon lần thứ nhất được tổ chức. Năm 1998,
Lễ hội Quốc tế manhwa Bucheon được tổ chức. Thành phố Chuncheon được ịnh
hướng phát triển thành thành phố của kịch hoạt họa, Bucheon được phát triển với
chiđến lđược xđây dựng thành phố của manhwa. Triển lđãm character của Hội nghị
thượng ỉnh G20 (2010, do Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cùng Viện phát triển
13 http://suckhoedoisong.vn/van-hoc/trien-vong-moi-sau-nhungbuoc-thang-tram-20130404095318134.htm 20