Tài Liệu Học Tập Kế Toán Doanh Nghiệp | Đại học Kinh tế kỹ thuật công nghiệp

lOMoAR cPSD| 45740153 lOMoAR cPSD| 45740153
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT LỜI GIỚI THIỆU
CHƯƠNG 1: KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ CÔNG CỤ - DỤNG CỤ ............ 1
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGUYÊN VẬT LIỆU, CÔNG CỤ DỤNG CỤ . 1
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ ........................... 1
1.1.2. Phân loại nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ ........................................................ 2
1.1.3. Nhiệm vụ kế toán nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ ........................................... 2
1.2. TÍNH GIÁ NGUYÊN VẬT LIỆU, CÔNG CỤ DỤNG CỤ .................................... 3
1.2.1. Tính giá nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ nhập kho .......................................... 3
1.2.2. Tính giá nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ xuất kho ........................................... 4
1.3. KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU ............................................................................. 6
1.3.1. Tài khoản sử dụng .................................................................................................. 6
1.3.2. Phương pháp kế toán nguyên vật liệu .................................................................... 8
1.4. KẾ TOÁN CÔNG CỤ - DỤNG CỤ ........................................................................ 12
1.4.1. Tài khoản sử dụng ................................................................................................ 12
1.4.2. Phương pháp kế toán công cụ - dụng cụ .............................................................. 13
CÂU HỎI ÔN TẬP ......................................................................................................... 14
BÀI TẬP ỨNG DỤNG .................................................................................................... 14
CHƯƠNG 2: KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH ............................................................. 18
2.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TÀI SẢN CỐ ĐỊNH .......................................... 18
2.1.1. Khái niệm, đặc điểm và phân loại tài sản cố định ............................................... 18
2.1.2. Tiêu chuẩn ghi nhận tài sản cố định ..................................................................... 19
2.1.3. Nhiệm vụ kế toán tài sản cố định ......................................................................... 19
2.2. XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ CỦA TÀI SẢN CỐ ĐỊNH .................................................. 20
2.2.1. Xác định giá trị ban đầu của tài sản cố định ........................................................ 20
2.2.2. Xác định giá trị còn lại của tài sản cố định .......................................................... 22
2.3. KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH .............................................................................. 22
2.3.1. Tài khoản sử dụng ................................................................................................ 22
2.3.2. Phương pháp kế toán tài sản cố định ................................................................... 23
2.4. KẾ TOÁN KHẤU HAO TÀI SẢN CỐ ĐỊNH ....................................................... 32
2.4.1. Phương pháp tính khấu hao tài sản cố định ......................................................... 32
2.4.2. Tài khoản sử dụng ................................................................................................ 36
2.4.3. Phương pháp kế toán khấu hao tài sản cố định .................................................... 36
CÂU HỎI ÔN TẬP ......................................................................................................... 37
BÀI TẬP ỨNG DỤNG .................................................................................................... 37 lOMoAR cPSD| 45740153
CHƯƠNG 3: KẾ TOÁN TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH
THEOLƯƠNG ................................................................................................................ 41
3.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC
KHOẢNTRÍCH THEO LƯƠNG .................................................................................. 41
3.1.1. Khái niệm, phân loại lao động, tiền lương ........................................................... 41
3.1.2. Quỹ lương và các khoản trích theo lương ............................................................ 44
3.1.3. Nhiệm vụ kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương ............................... 46
3.2. KẾ TOÁN TIỀN LƯƠNG ....................................................................................... 46
3.2.1. Tài khoản sử dụng ................................................................................................ 46
3.2.2. Phương pháp kế toán tiền lương .......................................................................... 47
3.3. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG ............................................. 51
3.3.1 Tài khoản sử dụng ................................................................................................. 51
3.3.2 Phương pháp kế toán các khoản trích theo lương ................................................. 51
CÂU HỎI ÔN TẬP ......................................................................................................... 53
BÀI TẬP ỨNG DỤNG .................................................................................................... 54
CHƯƠNG 4: KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH
SẢNPHẨM ....................................................................................................................... 58
4.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHI PHÍ SẢN XUẤT, GIÁ THÀNH SẢNPHẨM
........................................................................................................................................... 58
4.1.1. Chi phí sản xuất.................................................................................................... 58
4.1.2. Giá thành sản phẩm .............................................................................................. 60
4.1.3. Nhiệm vụ kế toán ................................................................................................. 61
4.2. KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT ............................................................................ 61
4.2.1. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ............................................................. 61
4.2.2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp ..................................................................... 63
4.2.3. Kế toán chi phí sản xuất chung ............................................................................ 64
4.2.4. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất ........................................................................ 67
4.3. ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM DỞ DANG CUỐI KỲ VÀ TÍNH GIÁ THÀNH
SẢNPHẨM ....................................................................................................................... 70
4.3.1. Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ .................................................................... 70
4.3.2. Tính giá thành sản phẩm ...................................................................................... 73
CÂU HỎI ÔN TẬP ......................................................................................................... 88
BÀI TẬP ỨNG DỤNG .................................................................................................... 88
CHƯƠNG 5: KẾ TOÁN THÀNH PHẨM, TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ
XÁCĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ ................................................................................ 93
5.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THÀNH PHẨM, TIÊU THỤ THÀNHPHẨM VÀ
XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ ............................................................................... 93 lOMoAR cPSD| 45740153
5.1.1. Khái niệm thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ .......... 93
5.1.2. Nhiệm vụ của kế toán .......................................................................................... 94
5.2. KẾ TOÁN THÀNH PHẨM ..................................................................................... 95
5.2.1. Tài khoản sử dụng ................................................................................................ 95
5.2.2. Phương pháp kế toán thành phẩm ........................................................................ 95
5.3. KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM ................................................................ 98
5.3.1. Tài khoản sử dụng ................................................................................................ 98
5.3.2. Kế toán tiêu thụ thành phẩm .............................................................................. 101
5.4. KẾ TOÁN CHI PHÍ BÁN HÀNG VÀ CHI PHÍ QUẢN LÝ
DOANHNGHIỆP .......................................................................................................... 109
5.4.1. Tài khoản sử dụng .............................................................................................. 109
5.4.2. Phương pháp kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.......... 111
5.5. KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ ................................................... 113
5.5.1. Tài khoản sử dụng .............................................................................................. 113
5.5.2. Phương pháp kế toán xác định kết quả tiêu thụ ................................................. 115
CÂU HỎI ÔN TẬP ....................................................................................................... 118
BÀI TẬP ỨNG DỤNG .................................................................................................. 119
CHƯƠNG 6: BÁO CÁO TÀI CHÍNH ........................................................................ 123
6.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BÁO CÁO TÀI CHÍNH ................................. 123
6.1.1. Khái niệm, mục đích lập báo cáo tài chính ........................................................ 123
6.1.2. Nguyên tắc cơ bản lập báo cáo tài chính ........................................................... 124
6.2. BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN ................................................................................. 127
6.2.1. Khái niệm, nội dung và kết cấu Bảng cân đối kế toán ....................................... 127
6.2.2. Phương pháp lập Bảng cân đối kế toán .............................................................. 129
6.3. BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ....................................... 132
6.3.1. Khái niệm, nôi dung và kết cấu Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ........... 132
6.3.2. Phương pháp lập Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh .................................. 132
6.4. BÁO CÁO LƯU CHUYỂN TIỀN TỆ .................................................................. 137
6.4.1. Khái niệm, nội dung và kết cấu Báo cáo lưu chuyển tiền tệ .............................. 137
6.4.2. Phương pháp lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ ..................................................... 139
6.5. THUYẾT MINH BÁO CÁO TÀI CHÍNH .......................................................... 151
6.5.1. Khái niệm, nội dung và kết cấu Thuyết minh BCTC ........................................ 151
6.5.2. Phương pháp lập Thuyết minh BCTC ............................................................... 152
CÂU HỎI ÔN TẬP ....................................................................................................... 153
BÀI TẬP ỨNG DỤNG .................................................................................................. 153
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 158 lOMoAR cPSD| 45740153
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BCĐKT: Bảng cân đối kế toán
QLDN: Quản lý doanh nghiệp
BCKQHĐKD: Báo cáo kết quả hoạt động SDCK: Số dư cuối kỳ kinh doanh SDĐK: Số dư đầu kỳ
BCLCTT: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ SP: Sản phẩm BCTC: Báo cáo tài chính TK: Tài khoản
BĐSĐT: Bất động sản đầu tư
TNDN: Thu nhập doanh nghiệp BH: Bán hàng
TSCĐ: Tài sản cố định
BHTN: Bảo hiểm thất nghiệp
TTĐB: Tiêu thụ đặc biệt BHXH: Bảo hiểm xã hội XK: Xuất khẩu BHYT: Bảo hiểm y tế
BVMT: Bảo vệ môi trường CCDC: Công cụ dụng cụ CCDV: Cung cấp dịch vụ CNV: Công nhân viên CP: Chi phí CPBH: Chi phí bán hàng
CPNCTT: Chi phí nhân công trực tiếp
CPNVLTT: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
CPQLDN: Chi phí quản lý doanh nghiệp CPSX: Chi phí sản xuất
CPSXC: Chi phí sản xuất chung DN: Doanh nghiệp GTGT: Giá trị gia tăng KH: Khấu hao KPCĐ: Kinh phí công đoàn
KKĐK: Kiểm kê định kỳ
KKTX: Kê khai thường xuyên NVL: Nguyên vật liệu PS: Phát sinh lOMoAR cPSD| 45740153 LỜI GIỚI THIỆU
Trong những năm gần đây, nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về kế toán, đáp ứng
yêu cầu phát triển kinh tế trong tiến trình đổi mới, mở cửa và hội nhập quốc tế, Bộ trưởng
Bộ Tài chính ban hành và công bố nhiều chuẩn mực kế toán cùng các thông tư hướng dẫn
kế toán thực hiện các chuẩn mực kế toán ban hành, áp dụng chung cho tất cả các doanh
nghiệp thuộc các ngành, các thành phần kinh tế trong cả nước nhằm đánh giá một cách
trung thực, khách quan, hợp lý về thực trạng tài chính và kết quả hoạt động sản xuất kinh
doanh của các doanh nghiệp.
Để đáp ứng kịp thời tài liệu học tập, nghiên cứu và thực hành nghiệp vụ kế toán tài
chính cho cán bộ giảng dạy, cán bộ nghiên cứu, sinh viên chuyên ngành quản trị kinh
doanh, tài chính ngân hàng, kinh doanh thương mại, trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật
Công nghiệp tổ chức biên soạn tài liệu học tập “Kế toán doanh nghiệp”. Học phần cung
cấp những kiến thức cơ bản về kế toán để từ đó giúp sinh viên nắm được phương pháp
hạch toán các hoạt động kinh tế chủ yếu phát sinh tại các doanh nghiệp; nắm được phương
pháp tổng hợp số liệu kế toán, lập báo cáo tài chính theo chế độ kế toán hiện hành tại các doanh nghiệp.
Tài liệu học tập được biên soạn trong điều kiện nền kinh tế chuyển biến theo hướng
hội nhập và mở cửa, hành lang pháp lý về kế toán đang trong quá trình hoàn thiện và còn
phải tiếp tục nghiên cứu. Do vậy, nội dung và hình thức của tài liệu không tránh khỏi
những khiếm khuyết nhất định. Tập thể tác giả rất mong nhận được sự góp ý của bạn đọc
để cuốn tài liệu học tập được hoàn thiện hơn trong những lần tái bản sau.
Xin chân thành cảm ơn! lOMoAR cPSD| 45740153
CHƯƠNG 1 KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ CÔNG CỤ - DỤNG CỤ
MỤC TIÊU CỦA CHƯƠNG -
Nắm vững những khái niệm, đặc điểm, phân loại nguyên vật liệu, công
cụ, dụngcụ và nhiệm vụ kế toán; -
Nắm vững phương pháp tính giá nguyên vật liệu, công cụ, dụng cụ; -
Nắm vững phương pháp kế toán tổng hợp nguyên vật liệu, công cụ, dụng cụ.
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGUYÊN VẬT LIỆU, CÔNG CỤ DỤNG CỤ
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ
Nguyên liệu, vật liệu và công cụ - dụng cụ đều là hàng tồn kho thuộc nhóm tài sản
ngắn hạn. Đặc điểm chung của nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ là thời gian luân chuyển
ngắn (thường là trong vòng một chu kỳ kinh doanh hoặc trong một năm). Tuy nhiên, mỗi
loại nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ lại có công dụng, mục đích sử dụng và đặc điểm khác nhau.
- Nguyên liệu, vật liệu trong doanh nghiệp là những đối tượng lao động mua ngoài
hoặc tự chế biến dùng cho mục đích sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong doanh nghiệp sản xuất, nguyên vật liệu là đối tượng lao động, là một trong
ba yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất, là cơ sở vật chất tạo nên sản phẩm. Nguyên vật
liệu thường tham gia vào một chu kỳ sản xuất, kinh doanh và khi tham gia vào hoạt động
của đơn vị, nguyên vật liệu bị tiêu hao toàn bộ và chuyển dịch giá trị một lần vào chi phí
sản xuất, kinh doanh trong kỳ.
-Công cụ, dụng cụ là tư liệu lao động không có đủ các tiêu chuẩn về giá trị và thời
gian sử dụng quy định đối với tài sản cố định.
Công cụ, dụng cụ có thể tham gia vào một hoặc nhiều chu kỳ kinh doanh, thường
vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu và khi tham gia vào hoạt động sản xuất kinh
doanh, giá trị của công cụ, dụng cụ bị hao mòn dần và chuyển dịch toàn bộ hoặc từng phần
vào chi phí sản xuất kinh doanh. Song do công cụ dụng cụ có giá trị nhỏ và thời gian sử
dụng ngắn, chủng loại nhiều, mua sắm, nhập xuất thường xuyên với khối lượng lớn nên
được xếp vào tài sản ngắn hạn.
Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, những tư liệu lao động sau đây không phân biệt
giá trị và thời gian sử dụng vẫn hạch toán là công cụ, dụng cụ:
-Các đà giáo, ván khuôn, công cụ, dụng cụ gá lắp chuyên dùng cho công tác xây lắp.
-Các loại bao bì bán kèm theo hàng hóa có tính giá riêng và có trừ dần giá trị trong
quá trình dự trữ, bảo quản:
+ Dụng cụ, đồ nghề bằng thủy tinh, sành sứ;
+ Phương tiện quản lý, đồ dùng văn phòng;
+ Quần áo, giày dép chuyên dùng để làm việc; 1 lOMoAR cPSD| 45740153
1.1.2. Phân loại nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ
Đối với nguyên vật liệu, nguyên vật liệu sử dụng trong doanh nghiệp bao gồm nhiều
loại, có công dụng khác nhau, được sử dụng ở nhiều bộ phận khác nhau. Căn cứ vào vai
trò và tính năng sử dụng của nguyên vật liệu, người ta chia làm các loại sau:
+ Nguyên vật liệu chính: bao gồm các loại nguyên liệu, vật liệu tham gia trực tiếp
vào quá trình sản xuất để cấu tạo nên thực thể sản phẩm.
+ Vật liệu phụ: là loại vật liệu khi tham gia vào quá trình sản xuất không cấu thành
nên thực thể sản phẩm, mà chỉ kết hợp với nguyên vật liệu chính để làm tăng chất lượng
hoặc giá trị sử dụng của sản phẩm.
+ Nhiên liệu: bao gồm các loại vật liệu có tác dụng cung cấp nhiệt lượng trong quá trình sản xuất.
+ Phụ tùng thay thế: bao gồm các loại vật liệu được sử dụng cho việc thay thế,
sửa chữa các loại tài sản cố định, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải..
+ Vật liệu và thiết bị xây dựng cơ bản: bao gồm các loại vật liệu và thiết bị được
sử dụng cho công việc xây dựng cơ bản.
+ Vật liệu khác: gồm các loại vật liệu còn lại ngoài các thứ chưa kể trên như bao
bì, vật đóng gói, các loại vật tư đặc chủng…
Đối với công cụ - dụng cụ trong doanh nghiệp gồm nhiều loại khác nhau, được sử
dụng cho các mục đích khác nhau, vì vậy theo mục đích sử dụng được chia làm 3 loại:
+ Công cụ - dụng cụ lao động: gồm tất cả các loại công cụ - dụng cụ sử dụng phục
vụ cho sản xuất, chế tạo sản phẩm, thực hiện các lao vụ, dịch vụ, phục vụ bán hàng, phục vụ quản lý.
+ Bao bì luân chuyển.
+ Đồ dùng cho thuê.
Căn cứ giá trị và thời gian sử dụng công cụ - dụng cụ:
+ Loại phân bổ 1 lần.
+ Loại phân bổ nhiều lần.
1.1.3. Nhiệm vụ kế toán nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ
Trong công tác kế toán nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ, kế toán thực hiện các nhiệm vụ sau:
Kế toán ghi chép, theo dõi tình hình nhập – xuất – tồn kho vật liệu, công cụ dụng
cụ cả về số lượng, chất lượng, giá trị. Tính giá trị của vật liệu xuất kho theo phương pháp
thích hợp, phương pháp tính giá phải sử dụng nhất quán ít nhất là trong một niên độ kế toán.
Kế toán tính toán và phân bổ giá trị của vật liệu, công cụ dụng cụ sử dụng vào chi
phí sản xuất theo đúng chế độ quy định.
Kế toán vận dụng đúng đắn các phương pháp hạch toán vật liệu, công cụ - dụng cụ,
hướng dẫn kiểm tra việc chấp hành các nguyên tắc, thủ tục nhập, xuất kho vật liệu. Kiểm
tra hướng dẫn việc hạch toán nghiệp vụ của thủ kho, thường xuyên đối chiếu số liệu trên 2 lOMoAR cPSD| 45740153
sổ sách kế toán với thẻ kho của thủ kho để xác định số tồn kho thực tế của từng loại vật liệu.
Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch thu mua, tình hình dự trữ và tiêu hao vật liệu, công
cụ - dụng cụ, phát hiện và xử lý kịp thời vật liệu, công cụ - dụng cụ thừa, thiếu, ứ đọng,
kém phẩm chất, ngăn ngừa việc sử dụng vật liệu, công cụ - dụng cụ lãng phí.
Kế toán tham gia kiểm kê, đánh giá lại vật liệu, công cụ dụng cụ theo chế độ của
Nhà nước. Lập các báo cáo kế toán về vật liệu phục vụ công tác lãnh đạo và quản lý, điều
hành và phân tích kinh tế.
1.2. TÍNH GIÁ NGUYÊN VẬT LIỆU, CÔNG CỤ DỤNG CỤ
1.2.1. Tính giá nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ nhập kho
- Với nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ mua ngoài: Giá thực Giá mua Thuế Chi phí Các khoản tế ghi sổ = trên hóa + + không được thu mua giảm trừ nhập kho đơn hoàn lại Trong đó:
+ Chi phí thu mua: bao gồm chi phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản, đóng gói, bảo hiểm…
+ Các khoản thuế không được hoàn lại: Thuế nhập khẩu, thuế TTĐB, thuế GTGT
theo phương pháp trực tiếp.
+ Các khoản giảm trừ: Chiết khấu thương mại, giảm giá và hàng mua trả lại.
+ Đối với những doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thì thuế
GTGT không được tính vào giá thực tế của nguyên vật liệu.
+ Đối với những doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì thuế
GTGT được tính vào giá thực tế của nguyên vật liệu.
- Với nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ tự sản xuất:
Giá thực tế ghi sổ khi nhập kho là giá thành sản xuất thực tế của nguyên vật liệu,
công cụ dụng cụ sản xuất ra.
- Với nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ thuê ngoài gia công, chế biến: Giá thực tế ghi Giá xuất vật tư Chi phí
Chi phí vận chuyển, = + + sổ nhập kho đem đi chế biến chế biến
bốc dỡ vật liệu đi về
- Với nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ nhận góp vốn liên doanh:
Giá thực tế là giá thỏa thuận do các bên tham gia góp vốn chấp nhận.
- Nguyên v t li u, công c d ng c đậ ệ ụ ụ
ụ ược t ng thặ ưởng: Giá thực tế ghi
Giá thực tế ghi sổ tương
Chi phí liên quan tiếp nhận = + sổ nhập kho
đương trên thị trường nếu có 3 lOMoAR cPSD| 45740153
1.2.2. Tính giá nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ xuất kho
Việc xác định giá thực tế ghi sổ của nguyên vật liệu và công cụ - dụng cụ xuất kho
trong kỳ tùy thuộc vào hoạt động của từng doanh nghiệp, yêu cầu quản lý và trình độ
nghiệp vụ của cán bộ kế toán mà doanh nghiệp có thể sử dụng một trong các phương pháp sau:
 Phương pháp giá thực tế đích danh
Theo phương pháp này xác định giá xuất kho từng loại vật tư theo giá thực tế của
từng lần nhập, từng nguồn nhập cụ thể. Thường được áp dụng cho những doanh nghiệp có
ít loại mặt hàng hoặc mặt hàng ổn định và nhận diện được.
Phương pháp này giúp việc tính giá thực tế của vật tư được kịp thời, chính xác.
Tuy nhiên phương pháp này đòi hỏi doanh nghiệp phải theo dõi và quản lý chặt chẽ từng lô hàng.
 Phương pháp bình quân gia quyền
Theo phương pháp này, trị giá xuất của vật liệu bằng số lượng vật liệu xuất nhân
với đơn giá bình quân. Đơn giá bình quân có thể xác định theo 1 trong 3 cách sau: - Giá
bình quân cuối kỳ trước: Đơn giá bình quân
Trị giá vật tư tồn đầu kỳ = cuối kỳ trước
Số lượng vật tư tồn đầu kỳ
Tính đơn giá theo phương pháp này, đơn giản, từng lần xuất nguyên vật liệu, công
cụ - dụng cụ đều xác định được ngay đơn giá nhưng độ chính xác không cao.
- Giá bình quân c kỳ d trả ự ữ
Giá thực tế từng loại vật tư tồn đầu kỳ
Giá đơn vị bình quân cả và nhập trong kỳ = kỳ dự trữ
Lượng thực tế từng loại vật tư tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ
Tính đơn giá theo phương pháp này tuy đơn giản, dễ làm, được áp dụng phổ biến
hiện nay nhưng độ chính xác không cao, hơn nữa công việc tính toán dồn vào cuối tháng
nên dễ gây ra những ảnh hưởng tới công tác kế toán.
- Giá bình quân liên hoàn (bình quân sau môỗi lâần nh p)ậ
Đơn giá bình quân sau
Giá trị thực tế vật tư tồn kho sau mỗi lần nhập = mỗi lần nhập
Số lượng vật tư tồn kho sau mỗi lần nhập
Tính đơn giá theo cách này, độ chính xác cao và cập nhật kịp thời nhưng lại phức
tạp mất nhiều công sức tính giá do phải tính toán nhiều lần.
 Phương pháp nhập trước – xuất trước (FIFO)
Theo phương pháp này, giả thiết số nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ nào nhập 4 lOMoAR cPSD| 45740153
trước thì xuất trước và lấy giá thực tế của lần đó là giá của nguyên vật liệu, công cụ dụng
cụ xuất kho. Do đó, nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ tồn cuối kỳ được tính theo đơn giá của lần nhập sau cùng.
Ưu điểm của phương pháp này là đảm bảo việc tính giá trị thực tế của vật tư xuất
dùng một cách kịp thời và chính xác, công việc kế toán không bị dồn nhiều vào cuối tháng.
Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi doanh nghiệp phải có tổ chức kế toán chi tiết, chặt
chẽ, theo dõi đầy đủ số lượng đơn giá của từng lần nhập.
Ví dụ áp dụng: Có tình hình nhập - xuất - tồn vật liệu A tại công ty X trong tháng 1
năm N như sau (đơn vị: 1.000đ):
I, Số dư đầu tháng của vật liệu như sau:
Vật liệu A: Số lượng 4.000kg, đơn giá 12.
II, Trong tháng có một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh như sau:
1, Ngày 03: Mua 2.000kg vật liệu A, số tiền 24.600.
2, Ngày 05: Xuất 4.000kg vật liệu A để sản xuất sản phẩm X. 3,
Ngày 10: Mua 4.000 kg vật liệu A, số tiền 48.700.
4, Ngày 15: Xuất 3.600kg vật liệu A để sản xuất sản phẩm X. 5,
Ngày 20: Mua 6.000 kg vật liệu A, số tiền 73.320.
6, Ngày 25: Xuất 6.000kg vật liệu A để sản xuất sản phẩm X
7, Ngày 26: Nhận vốn góp liên doanh bằng vật liệu A 2.000 kg trị giá 24.080.
Yêu cầu: Tính giá thực tế vật liệu xuất kho: -
Theo phương pháp thực tế đích danh (biết giá vật liệu xuất ngày 05 lấy theo
giá đầu tháng; xuất ngày 15 lấy theo giá nhập ngày 10, xuất ngày 25 lấy theo giá nhập ngày 20); -
Theo phương pháp nhập trước xuất trước;- Theo 3
phương pháp tính giá bình quân. Hướng dẫn:
 Phương pháp thực tế đích danh:
+ Trị giá xuất kho ngày 05: 4.000 x 12 = 48.000
+ Trị giá xuất kho ngày 15: 3.600 x (48.700 : 4.000) = 43.830
+ Trị giá xuất kho ngày 25: 6.000 x (73.320 : 6.000) = 73.320 =>Tổng
giá trị vật liệu A xuất kho là 165.150.
 Theo phương pháp nhập trước xuất trước:
+ Trị giá xuất kho ngày 05: 4.000 x 12 = 48.000
+ Trị giá xuất kho ngày 15: 3.600 x (48.700 : 4.000) = 43.830
+ Trị giá xuất kho ngày 25: 400 x (48.700 : 4.000) + 5.600 x (73.320 : 6.000) = 5 lOMoAR cPSD| 45740153 73.302
Tổng giá trị vật liệu A xuất kho: 165.132 
Theo phương pháp bình quân:
- Phương pháp bình quân cuối kỳ trước:
Tổng giá trị vật liệu xuất kho là: (4.000
+ 3.600 + 6.000) x 12 = 163.200 -
Phương pháp bình quân cả kỳ dự trữ:
Đ n giá bình quân c kỳ d tr c a v t li u A:ơ ả ự ữ ủ ậ ệ
4.000 x 12 + 24.600 + 48.700 + 73.320 + 24.080 = 12,15
4.000 + 2.000 + 4.000 + 6.000 + 2.000 Tổng
giá trị vật liệu A xuất kho là:
(4.000 + 3.600 + 6.000) x 12,15 = 165.240
- Theo phương pháp bình quân sau mỗi lần nhập:
Đ n giá xuâtấ kho ngày 05:ơ 4.000 x 12 + 24.600 = 12,1 4.000 + 2.000
Đ n giá xuâtấ kho ngày 15:ơ
(4.000 x 12 + 24.600 – 12,1 x 4.000) + 48.700 = 12,15
(4.000 + 2.000 - 4.000) + 4.000
Đ n giá xuâtấ kho ngày 25:ơ
24.200 + 48.700 – 12,15 x 3.600 + 73.200 = 12,2
2.000 + 4.000 – 3.600 + 6.000 Tổng
giá trị vật liệu A xuất kho là:
12,1 x 4.00 + 12,15 x 3.600 + 6.000 x 12,2 = 165.340
1.3. KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU
1.3.1. Tài khoản sử dụng
 Tài khoản 151- Hàng mua đang đi đường
Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá của các loại hàng hoá, vật tư (nguyên vật
liệu, công cụ - dụng cụ) mua ngoài đã thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhưng còn
đang trên đường vận chuyển, ở bến cảng, bến bãi hoặc đã về đến doanh nghiệp nhưng đang
chờ kiểm nhận nhập kho.
Kết cấu và nội dung phản ánh của TK 151- Hàng mua đang đi đường.
Bên Nợ: Giá trị vật tư đã mua đang đi đường; 6 lOMoAR cPSD| 45740153
Bên Có: Trị giá vật tư đang đi đường cuối tháng trước, tháng này đã về nhập kho hay đưa vào sử dụng;
Dư Nợ: Trị giá hàng mua hiện còn đang trên đường.
 Tài khoản 152- Nguyên liệu, vật liệu
Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá hiện có và tình hình biến động tăng, giảm
của các loại nguyên liệu, vật liệu trong kho của doanh nghiệp.
Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 152- Nguyên liệu, vật liệu.
Bên Nợ: Trị giá nguyên vật liệu nhập kho và tăng lên do các nguyên nhân khác.
Bên Có: Trị giá nguyên vật liệu xuất kho và giảm đi do các nguyên nhân khác.
Dư Nợ: Trị giá nguyên vật liệu tồn kho.
Tài khoản 611- Mua hàng
Tài khoản này dùng để phản ánh giá trị nguyên liệu, vật liệu, công cụ - dụng cụ
mua vào nhập kho hoặc sử dụng trong kỳ theo phương pháp kiểm kê định kỳ.
Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 611- Mua hàng: Bên Nợ: -
Trị giá thực tế của vật tư tồn kho đầu kỳ. -
Trị giá thực tế của vật tư nhập kho trong kỳ, bao gồm cả hàng bán bị trả lại Bên Có: -
Trị giá thực tế của vật tư tồn kho cuối kỳ (theo kết quả kiểm kê). -
Trị giá hàng mua đang đi đường cuối kỳ; -
Trị giá thực tế vật tư xuất kho cuối kỳ; -
Trị giá của vật tư trả lại cho người bán hoặc được giảm giá.
TK 611- Mua hàng không có số dư cuối kỳ.
Để hạch toán vào các tài khoản trên, kế toán sử dụng các chứng từ chủ yếu sau: - Phiếu nhập kho; - Phiếu xuất kho; -
Biên bản kiểm nghiệm vật tư, công cụ, sản phẩm, hàng hóa; -
Phiếu báo vật tư còn lại cuối kỳ; -
Biên bản kiểm kê vật tư, công cụ, sản phẩm, hàng hóa; - Bảng kê mua hàng;…
Sổ sách sử dụng trong kế toán chi tiết nguyên vật liệu thường có các loại sổ chủ yếu sau: - Thẻ kho (sổ kho); -
Thẻ (sổ kế toán chi tiết vật liệu, dụng cụ, sản phẩm, hàng hóa); -
Bảng tổng hợp nhập xuất tồn kho nguyên vật liệu, dụng cụ, sản phẩm, hàng hóa. 7 lOMoAR cPSD| 45740153
1.3.2. Phương pháp kế toán nguyên vật liệu
1.3.2.1. Kế toán nguyên vật liệu theo phương pháp kê khai thường xuyên
Phương pháp kê khai thường xuyên là phương pháp theo dõi và phản ánh tình hình
hiện có, biến động tăng, giảm hàng tồn kho một cách thường xuyên, liên tục trên các tài
khoản, phản ánh từng loại hàng tồn kho.
Phương pháp này hiện nay được sử dụng phổ biến trong các DN, có độ chính xác
tương đối cao và cung cấp thông tin về hàng tồn kho một cách kịp thời.
a. Kế toán một số nghiệp vụ tăng nguyên vật liệu 
Nguyên liệu, vật liệu tăng do mua ngoài: -
Khi mua nguyên liệu, vật liệu về nhập kho, căn cứ hóa đơn, phiếu
nhập kho vàcác chứng từ có liên quan phản ánh giá trị nguyên liệu, vật liệu nhập kho:
+ Nếu thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, ghi:
Nợ TK 152: Trị giá nguyên vật liệu theo giá mua chưa thuế GTGT.
Nợ TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ (1331).
Có các TK 111, 112, 141, 331,...: Tổng giá thanh toán.
+ Nếu thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ thì giá trị nguyên vật liệu bao gồm cả thuế GTGT. -
Các chi phí về thu mua, bốc xếp, vận chuyển nguyên liệu, vật liệu từ
nơi mua vềkho doanh nghiệp, ghi:
Nợ TK 152: Chi phí vận chuyển, bốc xếp nguyên vật liệu.
Nợ TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ (1331).
Có các TK 111, 112, 141, 331,...: Tổng giá thanh toán. -
Trường hợp trả lại nguyên vật liệu cho người bán, ghi:
Nợ TK 331: Phải trả cho người bán
Có TK 152: Giá trị nguyên vật liệu trả lại.
Có TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ của phần nguyên vật liệu trả lại. -
Chiết khấu thương mại hoặc giảm giá hàng mua được hưởng:
Nợ các TK 111, 112, 331,....
Có TK 152: Trị giá phần chiết khấu thương mại hoặc giảm giá được hưởng.
Có TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (nếu có). -
Chiết khấu thanh toán được hưởng do thanh toán sớm: Nợ TK 331, 111, 112,…
Có TK 515: Doanh thu hoạt động tài chính (phần chiết khấu thanh toán). -
Trường hợp mua hàng còn đang đi đường: 8 lOMoAR cPSD| 45740153
Trường hợp doanh nghiệp đã nhận được hóa đơn mua hàng nhưng nguyên liệu, vật
liệu chưa về nhập kho doanh nghiệp thì kế toán lưu hóa đơn vào một tập hồ sơ riêng “Hàng mua đang đi đường”.
+ Nếu trong tháng hàng về thì căn cứ vào hóa đơn, phiếu nhập kho để ghi vào tài
khoản 152 “Nguyên liệu, vật liệu”.
+ Nếu đến cuối tháng nguyên liệu, vật liệu vẫn chưa về thì căn cứ vào hóa đơn, kế
toán ghi nhận theo giá tạm tính:
Nợ TK 151: Hàng mua đang đi đường
Nợ TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ (1331)
Có TK 331: Phải trả cho người bán; hoặc Có các TK 111, 112, 141,...
+ Sang tháng sau, khi nguyên liệu, vật liệu về nhập kho, căn cứ vào hóa đơn và phiếu nhập kho, ghi:
Nợ TK 152: Nguyên liệu, vật liệu
Có TK 151: Hàng mua đang đi đường.
- Đối với nguyên liệu, vật liệu nhập khẩu:
+ Khi nhập khẩu nguyên vật liệu, ghi:
Nợ TK 152: Nguyên liệu, vật liệu
Có TK 331: Phải trả cho người bán.
Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp (33312) (nếu thuế GTGT đầu vào của
hàng nhập khẩu không được khấu trừ).
Có TK 3332: Thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có).
Có TK 3333: Thuế xuất, nhập khẩu (chi tiết thuế nhập khẩu).
Có TK 33381: Thuế bảo vệ môi trường.
+ Nếu thuế GTGT đầu vào của hàng nhập khẩu được khấu trừ, ghi:
Nợ TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ
Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp (33312).
 Nguyên liệu, vật liệu tăng do thuê ngoài gia công, chế biến:
- Khi xuất nguyên liệu, vật liệu đưa đi gia công, chế biến, ghi:
Nợ TK 154: Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang Có
TK 152: Giá trị nguyên vật liệu xuất.
- Khi phát sinh chi phí thuê ngoài gia công, chế biến, ghi:
Nợ TK 154: Phần chi phí thuê gia công, chế biến.
Nợ TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (nếu có).
Có các TK 111, 112, 131, 141,...
- Khi nhập lại kho số nguyên liệu, vật liệu thuê ngoài gia công, chế biến xong, ghi: 9 lOMoAR cPSD| 45740153
Nợ TK 152: Trị giá thực tế nguyên vật liệu sau khi thuê gia công, chế biến.
Có TK 154: Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang.
 Nguyên liệu, vật liệu nhập kho do tự chế:
- Khi xuất kho nguyên liệu, vật liệu để tự chế biến, ghi:
Nợ TK 154: Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang Có
TK 152: Giá trị nguyên vật liệu xuất.
- Khi nhập kho nguyên liệu, vật liệu đã tự chế, ghi:
Nợ TK 152: Trị giá thực tế nguyên vật liệu sau khi tự chế.
Có TK 154: Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang.
 Các trường hợp tăng nguyên liệu, vật liệu khác:
- Với nguyên liệu, vật liệu thừa phát hiện khi kiểm kê:
Nợ TK 152: Giá trị nguyên vật liệu thừa.
Có TK 338: Phải trả, phải nộp khác (3381).
- Với nguyên liệu, vật liệu tăng do nhận cấp phát, nhận góp vốn:
Nợ TK 152: Giá trị nguyên vật liệu nhận cấp phát, góp vốn.
Có TK 411: Nguồn vốn chủ sở hữu - Với
nguyên liệu, vật liệu tăng do nhận biếu tặng:
Nợ TK 152: Giá trị nguyên vật liệu nhận biếu tặng. Có TK 711: Thu nhập khác
b. Kế toán một số nghiệp vụ giảm nguyên vật liệu
 Nguyên liệu, vật liệu giảm do xuất sử dụng vào sản xuất, kinh doanh:
Khi xuất kho nguyên liệu, vật liệu sử dụng vào sản xuất, kinh doanh, ghi:
Nợ TK 621: Nếu xuất cho trực tiếp sản xuất.
Nợ TK 627: Nếu xuất cho nhu cầu chung phân xưởng.
Nợ TK 641: Nếu xuất cho bộ phận bán hàng.
Nợ TK 642: Nếu xuất cho bộ phận quản lý doanh nghiệp.
Có TK 152: Giá trị nguyên vật liệu xuất kho.
 Nguyên vật liệu giảm do xuất đưa đi góp vốn:
Khi xuất nguyên liệu, vật liệu, ghi:
Nợ các TK 221, 222 (theo giá đánh giá lại)
Nợ TK 811: Chi phí khác (giá đánh giá lại nhỏ hơn giá trị ghi sổ)
Có TK 152: Nguyên liệu, vật liệu (theo giá trị ghi sổ)
Có TK 711: Thu nhập khác (giá đánh giá lại lớn hơn giá trị ghi sổ) 
Nguyên liệu, vật liệu giảm do thiếu hụt phát hiện khi kiểm kê:
Mọi trường hợp thiếu hụt nguyên liệu, vật liệu trong kho hoặc tại nơi quản lý, bảo
quản phát hiện khi kiểm kê phải lập biên bản và truy tìm nguyên nhân. 10 lOMoAR cPSD| 45740153 -
Nếu do nhầm lẫn hoặc chưa ghi sổ phải tiến hành ghi bổ sung hoặc điều chỉnh
lạisố liệu trên sổ kế toán; -
Nếu giá trị nguyên liệu, vật liệu hao hụt nằm trong phạm vi hao hụt cho
phép(hao hụt vật liệu trong định mức), ghi:
Nợ TK 632: Giá vốn hàng bán
Có TK 152: Giá trị nguyên vật liệu thiếu hụt. -
Nếu số hao hụt, mất mát chưa xác định rõ nguyên nhân phải chờ xử lý, căn
cứvào giá trị hao hụt, ghi:
Nợ TK 138: Phải thu khác (1381 - Tài sản thiếu chờ xử lý) Có
TK 152: Giá trị nguyên vật liệu thiếu hụt. -
Khi có quyết định xử lý, căn cứ vào quyết định, ghi:
Nợ TK 111: Tiền mặt (người phạm lỗi nộp tiền bồi thường)
Nợ TK 138: Phải thu khác (1388) (tiền bồi thường của người phạm lỗi)
Nợ TK 334: Phải trả người lao động (trừ tiền lương của người phạm lỗi)
Nợ TK 632: Giá vốn hàng bán (phần giá trị hao hụt, mất mát nguyên liệu, vật liệu
còn lại phải tính vào giá vốn hàng bán)
Có TK 138: Phải thu khác (1381 - Tài sản thiếu chờ xử lý).
1.3.2.2. Kế toán nguyên vật liệu theo phương pháp kiểm kê định kỳ
Kiểm kê định kỳ là phương pháp không theo dõi một cách thường xuyên,
liên tục về tình hình biến động của các loại vật tư trên các tài khoản phản ánh từng loại
hàng tồn kho mà chỉ phản ánh giá trị tồn kho đầu kỳ và cuối kỳ của chúng. Cuối kỳ tiến
hành kiểm kê và xác định lượng vật tư tồn kho thực tế, từ đó xác định tổng trị giá vật tư đã xuất dùng trong kỳ.
Phương pháp kế toán các nghiệp vụ:
a, Đầu kỳ, kết chuyển trị giá nguyên liệu, vật liệu tồn kho đầu kỳ, ghi:
Nợ TK 611: Tổng trị giá vật liệu tồn kho đầu kỳ.
Có TK 152: Nguyên liệu, vật liệu tồn kho đầu kỳ.
b, Trong kỳ, hạch toán các nghiệp vụ biến động tăng nguyên liệu, vật liệu:
- Nguyên liệu, vật liệu tăng do mua ngoài:
Nợ TK 611: Trị giá mua nguyên vật liệu.
Nợ TK 133: Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ
Có TK 111, 112, 331: Tổng số tiền thanh toán.
- Các nghiệp vụ tăng khác:
Nợ TK 611: Trị giá nguyên vật liệu tăng khác.
Có TK 411: Trị giá nguyên vật liệu nhận cấp phát, nhận góp vốn.
Có TK 711: Trị giá vật liệu nhận biếu tặng, thưởng, viện trợ.
Có TK 221, 222,…: Trị giá vật liệu nhận lại vốn góp liên doanh. 11 lOMoAR cPSD| 45740153
- Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng mua, trả lại hàng mua:
Nợ TK 331, 111, 112, 338: Tổng giá thanh toán
Có TK 611: Trị giá nguyên vật liệu giảm.
Có TK 133: Thuế GTGT đầu vào.
- Chiết khấu thanh toán được hưởng:
Nợ TK 331, 111, 112, 338: Tổng giá thanh toán.
Có TK 515: Số chiết khấu thanh toán được hưởng.
c, Cuối kỳ, căn cứ vào kết quả kiểm kê xác định giá trị nguyên liệu, vật liệu tồn kho cuối kỳ, ghi:
Nợ TK 152: Trị giá nguyên vật liệu tồn kho cuối kỳ.
Có TK 611: Trị giá nguyên vật liệu tồn kho cuối kỳ.
Xác đ nh t ng giá tr nguyên li u, v t li u gi m ho c đã xuâất dùng trong kỳ:ị ổ ị ệ ậ ệ ả ặ Trị giá Trị giá vật tư, Trị giá hàng Trị giá hàng hàng hóa, hàng hóa xuất = + hóa, vật tư -
hóa, vật tư vật tư tồn trong kỳ nhập trong kỳ tồn cuối kỳ đầu kỳ
Phân bổ giá trị nguyên liệu, vật liệu đã xuất dùng trong kỳ cho các bộ phận sử dụng:
Nợ TK 621: Trị giá vật liệu xuất dùng cho sản xuất sản phẩm.
Nợ TK 627: Trị giá vật liệu xuất dùng cho phân xưởng.
Nợ TK 641: Trị giá vật liệu xuất dùng cho bán hàng.
Nợ TK 642: Trị giá vật liệu xuất dùng cho quản lý doanh nghiệp.
Có TK 611: Tổng trị giá vật liệu xuất dùng cho các bộ phận.
1.4. KẾ TOÁN CÔNG CỤ - DỤNG CỤ
1.4.1. Tài khoản sử dụng
Tài khoản 153 - Công cụ, dụng cụ:
Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá hiện có và tình hình biến động tăng, giảm
các loại công cụ, dụng cụ của doanh nghiệp.
TK 153 - Công cụ, dụng cụ có 4 tài khoản cấp 2:
- TK 1531: Công cụ- dụng cụ;
- TK 1532: Bao bì luân chuyển;- TK 1533: Đồ dùng cho thuê;
-TK 1534: Thiết bị, phụ tùng thay thế.
Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 153 - Công cụ, dụng cụ:
Bên Nợ: Trị giá CCDC nhập kho và tăng lên do các nguyên nhân khác.
Bên Có: Trị giá CCDC xuất kho và giảm đi do các nguyên nhân khác. 12 lOMoAR cPSD| 45740153
Dư Nợ: Trị giá CCDC tồn kho.
1.4.2. Phương pháp kế toán công cụ - dụng cụ
1.4.2.1. Kế toán nghiệp vụ tăng công cụ - dụng cụ
Về cơ bản, kế toán các nghiệp vụ tăng công cụ - dụng cụ được hạch toán tương tự
như đối với kế toán các nghiệp vụ tăng nguyên vật liệu, một số nghiệp vụ điển hình như sau: -
Mua công cụ, dụng cụ nhập kho, nếu thuế GTGT đầu vào được khấu
trừ thì giátrị của công cụ, dụng cụ được phản ánh theo giá mua chưa có thuế GTGT,
căn cứ vào hóa đơn, phiếu nhập kho và các chứng từ có liên quan, ghi:
Nợ TK 153: Công cụ, dụng cụ (giá chưa có thuế GTGT)
Nợ TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ (số thuế GTGT đầu vào) (1331) Có
các TK 111, 112, 141, 331,... (tổng giá thanh toán).
Nếu thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ thì giá trị công cụ, dụng cụ mua vào bao gồm cả thuế GTGT. -
Chiết khấu thương mại hoặc giảm giá hàng mua nhận được:
Nợ các TK 111, 112, 331,....: Tổng số chiết khấu thương mại hoặc giảm giá Có
TK 153: Trị giá CCDC giảm
Có TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (nếu có)
- Trả lại công cụ, dụng cụ đã mua cho người bán, ghi:
Nợ TK 331: Phải trả cho người bán
Có TK 153: Công cụ, dụng cụ (giá trị công cụ, dụng cụ trả lại) Có
TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ tương ứng (nếu có). -
Phản ánh chiết khấu thanh toán được hưởng (nếu có), ghi:
Nợ TK 331, 111, 112: Phần chiết khấu thanh toán được hưởng. Có
TK 515: Phần chiết khấu thanh toán được hưởng.
1.4.2.2. Kế toán nghiệp vụ giảm công cụ - dụng cụ
Khi xuất dùng CCDC căn cứ vào quy mô và mục đích xuất dùng để xác định số lần phân bổ CCDC. •
Phương pháp phân bổ 1 lần: Áp dụng với CCDC xuất dùng đều đặn hàng
tháng và có giá trị tương đối nhỏ, số lượng không nhiều với mục đích thay thế, bổ sung
một phần CCDC cho sản xuất.
Theo phương pháp này khi xuất CCDC toàn bộ giá trị CCDC chuyển dịch hết một
lần vào CPSXKD. Căn cứ vào giá trị xuất kho, kế toán ghi:
Nợ TK 627: Nếu CCDC xuất dùng cho bộ phận phân xưởng.
Nợ TK 641: Nếu CCDC xuất dùng cho bộ phận bán hàng.
Nợ TK 642: Nếu CCDC xuất dùng cho bộ phận quản lý.
Có TK 153: 100% giá trị CCDC xuất dùng. 13 lOMoAR cPSD| 45740153 •
Phương pháp phân bổ nhiều lần: Áp dụng với CCDC có giá trị tương đối
cao, quy mô lớn, với mục đích thay thế hoặc trang bị mới hàng loạt, có tác dụng phục vụ
cho nhiều kỳ thì toàn bộ giá trị xuất dùng được phân bổ dần vào chi phí.
+ Khi xuất công cụ - dụng cụ, ghi:
Nợ TK 242: Chi phí trả trước
Có TK 153: 100% giá trị CCDC xuất dùng.
+ Khi phân bổ vào chi phí sản xuất, kinh doanh cho từng kỳ kế toán, ghi:
Nợ TK 627: Phân bổ giá trị CCDC xuất dùng tại phân xưởng sản xuất.
Nợ TK 641: Phân bổ giá trị CCDC xuất dùng cho bộ phận bán hàng.
Nợ TK 642: Phân bổ giá trị CCDC xuất dùng cho bộ phận quản lý.
Có TK 242: Giá trị CCDC thực tế phân bổ vào chi phí từng kỳ.
+ CCDC đang dùng bị báo hỏng, mất mát:
Trong quá trình sử dụng nếu CCDC bị hỏng hoặc bị mất, DN sẽ tiến hành lập biên
bản quy trách nhiệm. Sau khi trừ đi giá trị phế liệu thu hồi hoặc số tiền bồi thường, số còn
lại tính hết vào chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ.
Nợ TK 111, 152, 138, 334…: Phế liệu thu hồi, giá trị bồi thường
Nợ TK 627, 641, 642: Phân bổ nốt giá trị còn lại vào CPSX (sau khi trừ thu hồi) Có
TK 242: Giá trị CCDC còn lại chưa phân bổ hết.
Các nghiệp vụ khác kế toán xử lý tương tự như đối với nguyên vật liệu. CÂU HỎI ÔN TẬP
Câu 1.1. Nêu đặc điểm của nguyên vật liệu và công cụ dụng cụ, so sánh sự giống
nhau và khác nhau giữa nguyên vật liệu và công cụ dụng cụ?
Câu 1.2. Trình bày phương pháp tính giá thực tế nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ nhập kho?
Câu 1.3. Trình bày các phương pháp tính giá nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ xuất kho? Cho ví dụ minh họa?
Câu 1.4. Các phương pháp phân bổ công cụ dụng cụ? Cho ví dụ minh họa?
Câu 1.5. Vẽ sơ đồ kế toán tổng hợp nguyên vật liệu và công cụ dụng cụ theo phương
pháp kê khai thường xuyên? Giải thích các bút toán trên sơ đồ?
BÀI TẬP ỨNG DỤNG
Bài 1.1: Có tài liệu tại doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê
khai thường xuyên, tính thuế GTGT khấu trừ, trong tháng 1/N như sau: (ĐVT: đồng) I.
Tình hình đầu kỳ:
Vật liệu A tồn kho: 1.000 kg, đơn giá 12.000 đồng/kg.
II. Phát sinh trong kỳ: 1.
Ngày 5, xuất 800 kg vật liệu cho trực tiếp sản xuất sản phẩm. 14