Tài liệu về chấn thương sọ não | Đại học y dược Huế

lOMoARcPSD| 39099223
Kh‚m ch˚n th›‹ng s n•o
KH‚M CH˚N TH‚¥NG S N‚O M c ti“u h c t¸p
1. Tr nh b y fi› c c‚ch kh‚m mØt b nh nh'n b ch˚n th›‹ng s n•o.
2. §‚nh gi‚ fi› c c‚c tri u chł ng l'm s ng v c¸n l'm s ng ch˚n th›‹ng s n•o. NØi dung I. § NH NGH A
Ch˚n th›‹ng s n•o l mØt løc t‚c fiØng v o fi˙ u vıa fiæ m„nh fi g'y ra nh ng t n
th›‹ng thøc th (nh› nł t s , d¸p n•o) ho˘ c nh ng rŁ i lo„n sinh l cª t nh ch˚t
t„m thŒi cæa n•o bØ nh› ch˚n fiØng n•o.
II. TH¡M KH‚M L¢M S NG 1. Nguy“n t c kh‚m b nh nh'n ch˚n th›‹ng s n‚o
- Ch fi n t nh tr„ng tri gi‚c, ph¶i kh‚m fii kh‚m l„i nhi u l˙ n so s‚nh l˙ n
sau v i l˙ n tr› c fi fi‚nh gi‚.
- Ph¶i bi t t¸p h p c‚c tri u chł ng th nh hØi chł ng fi ch¨n fio‚n.
- Kh‚m to n di n t m fi ph‚t hi n c‚c t n th›‹ng phŁ i h p fi ng thŒi ph‚t hi n fi›
c nh ng tr›Œng h p cª m‚u t hØp s ch fi nh m k p thŒi.
2. Tri u chł ng l'm s ng 2.1. Kh‚m tri gi‚c
Cª th fi‚nh gi‚ tri gi‚c cæa b nh nh'n theo ph'n fiØ h«n m“ l m 4 fiØ ho˘ c fi‚nh
gi‚ theo thang fii m Glasgow (Glasgow Coma Scale) fi› c nhi u t‚c gi¶ ł ng d ng v o l'm s ng.
- M“ fiØ I: Tr¶ lŒi fi ng t“n h , fi a ch , b nh nh'n t nh ho n to n.
- M“ fiØ II: M“ nh , tr¶ lŒi nh˙ m l n, kh«ng fi˙ y fiæ, c˚u v—o c n fi‚p ł ng ch nh x‚c.
- M“ fiØ III: M“ vıa, hÆi kh«ng tr¶ lŒi, k ch th ch fi‚p ł ng kh«ng ch nh x‚c.
- M“ fiØ IV: M“ s'u, k ch th ch kh«ng fi‚p ł ng giai fio„n n y b nh nh'n cª nh ng
d˚u hi u nh› co cł ng m˚t v v du i cł ng m˚t n•o k m theo cª rŁ i lo„n th˙ n
kinh thøc v¸t, h« h˚p t¤ng, m„ch ch¸m th›Œng do n•o b ch n —p.
Thang fii m Glasgow: døa v o sø fi‚p ł ng cæa m t (eyes = E), lŒi nªi (voice =
V) v sø v¸n fiØng (Move = M), b¶ng n y fi› c l› c d ch nh› sau: E: Mº m t tø nhi“n 4
Mº m t khi g i 3 Mº m t khi c˚u v—o 2 C˚u v—o kh«ng mº 1
V: Tr¶ lŒi fi ng t“n h , fi a ch 5 Tr¶ lŒi nh˙ m l n 4
B nh nªi nh ng ti ng v« ngh a 3
B nh r“n r kh«ng th nh ti ng 2 Im l˘ ng ho n to n 1
M: Thøc hi n theo y l nh 6 C˚u v—o fi‚p ł ng ch
nh x‚c 5 C˚u v—o fi‚p ł ng kh«ng ch nh x‚c 4 lOMoARcPSD| 39099223
Kh‚m ch˚n th›‹ng s n•o Co cł ng m˚t v 3 N»m nghi“ng 2 Du i cł ng m˚t n•o 1
Thang fii m Glasgow cª fii m tŁ i thi u l 3 fii m v tŁ i fia l 15 fii m. Khi fi‚nh gi‚
tri gi‚c n u b nh nh'n º trong t
nh tr„ng m“ ph¶i x‚c fi nh cª
“kho¶ng t nh” kh«ng? b»ng
c‚ch hÆi ng›Œi nh . Kho¶ng t
nh l kho¶ng thŒi gian sau khi
x¶y ra tai n„n b nh nh'n v n t
nh t‚o b nh th›Œng nh›ng sau
fiª r i l„i m“. Tri u chł ng n y r˚t
cª gi‚ tr h› ng t i ch¨n fio‚n
mØt tr›Œng h p m‚u t ngo i m ng cł ng l hay g˘ p nh˚t. H nh 1: Kho¶ng t nh
§i u quan tr ng l ph¶i bi t thŒi gian x¶y ra tai n„n v kho¶ng t nh. C¤n
c v o fiª cho ph—p ta ph'n c‚c n„n nh'n th nh 2 nhªm: H nh 2:
C‚c lo‚i khŁ i m‚u t trong s -
Kho¶ng t nh cª th r r ng (nh› m« t¶ tr“n)
nh›ng n„n nh'n d˙ n d˙ n r‹i v o h«n m“ nhanh -
§«i khi kho¶ng t nh t r , t nh tr„ng
tri gi‚c t thay fi i ngay sau tai n„n.
Døa v o v tr h nh th nh khŁ i m‚u t trong s n•o, ch ng ta ph'n bi t: lOMoARcPSD| 39099223
Kh‚m ch˚n th›‹ng s n•o -
KhŁ i m‚u t ngo i m ng cł ng: kho¶ng t nh ng n (6/12 giŒ). -
KhŁ i m‚u t d› i m ng cł ng c˚p t nh: cª
th mØt b“n ho˘ c hai b“n, kho¶ng t nh
trong thŒi gian d i (nhi u ng y). -
KhŁ i m‚u t trong n•o: tr›Œng h p n y kho¶ng t nh t r
2.2. D˚u th˙ n kinh thøc v¸t: Hay c n g i l d˚u hi u sinh t n bao g m m„ch, nhi t, huy t ‚p v nh p thº.
- M„ch: n u cª hi n t› ng ch n —p th'n n•o, m„ch sˇ fi¸p m„nh v ch¸m, k m theo
tri gi‚c gi¶m d˙ n, m„ch sˇ ch¸m d˙ n.
H nh 3: §‚nh gi‚ c‚c y u tŁ sinh t n 33 -
Nhi t fiØ: do cª t n th›‹ng gi¸p n•o ho˘ c ph n b nh nh'n th›Œng cª sŁ t,
nhi t fiØ cª th l“n fi n 39-400. -
Huy t ‚p: c ng t¤ng d˙ n, fi ng thŒi v i t nh tr„ng ch n —p n•o l sø th ch
ł ng cæa n•o fi c¶i thi n t nh tr„ng thi u oxy n•o do ch n —p. -
Nh p thº: b nh th›Œng thº tı 6-20 l˙ n/ph t. Trong ch˚n th›‹ng s n•o cª
ch n —p nh p thº nhanh h‹n 40-50 l˙ n/ph t, thº nhanh k m theo ti t nhi u fiŒm
gi¶i. B nh th›Œng rŁ i lo„n nh p thº d› i hai ki u thº Kussmaul ho˘ c Cheysnes-Stokes.
2.3. Kh‚m d˚u th˙ n kinh khu tr
L'm s ng cª hai d˚u hi u c˙ n ch : t nh tr„ng y u li t n a ng›Œi v t nh tr„ng gi¶m fi ng t . -
Li t n a ng›Œi: th›Œng do t n th›‹ng ho˘ c ch n —p bª th‚p. § ph‚t hi n
li t cª th kh‚m tr›‹ng løc c‹, k ch th ch fiau cª nh ng kh‚ng cø gi p ta ph'n
bi t. N u quan s‚t k trong l c b nh k ch th ch v ng v y c ng cª th ph‚t hi n tri u chł ng y u li t. -
Gi•n fi ng t : fi ng t cæa m t mØt b“n cª th gi¶m d˙ n, ph¶n x„ ‚nh s‚ng c
ng m˚t d˙ n do d'y th˙ n kinh s sŁ III b h i h¶i m• ch n —p khi cª tho‚t v d› i l u,
do khŁ i m‚u t x« fi¨y. Do v¸y fi ng t gi•n c ng b“n v i khŁ i m‚u t v gi•n l n lOMoARcPSD| 39099223
Kh‚m ch˚n th›‹ng s n•o
d˙ n theo mł c fiØ ch n —p. Tri u chł ng n y cª gi‚ tr fi ch¨n fio‚n ph'n bi t v i
sø gi¶m fi ng t tł c th sau ch˚n th›‹ng do t n th›‹ng trøc ti p d'y III.
H nh 4: Kh‚m b nh nh'n
H nh 5: Nghi m ph‚p Barr—
ch˚n th›‹ng s n•o n˘ ng º b nh nh'n kh«ng h«n m“ -
Nghi m ph‚p Pierre Marie - Foix: N p nh¤n
tr‚n kh«ng c'n xł ng khi —p d'y th˙ n kinh m˘ t º
gªc h m. Nghi m ph‚p n y nh»m fi‚nh gi‚ t nh
tr„ng li t º b nh nh'n h«n m“ nh
L›u : §Ł i v i nh ng b nh nh'n fi n sau 3 tu˙ n nghi
ngŒ cª m‚u t m•n t nh ph¶i kh‚m v ph‚t hi n: -
HØi chł ng t¤ng ‚p løc trong s : rŁ i lo„n
th˙ n kinh, ch¸m ch„p, t nªi.
+ Nhł c fi˙ u 'm li“n t c, th nh tho¶ng cª nh ng c‹n trØi l“n.
+ N«n m a v sau m i l˙ n n«n cª fi nhł c fi˙ u.
+ Soi fi‚y m t cª ph gai th r˚t n˘ ng cª th th˚y nh
ng fi‚m xu˚t huy t gai tr“n v ng m„c.
H nh 6: Nghi m ph‚p Pierre Marie - Foix
III. TH¡M KH‚M C¸N L¢M S NG
Ng y nay c¸n l'm s ng trong ch¨n fio‚n cæa ch˚n th›‹ng s n•o cª nhi u ti n bØ
v› t b¸c nh› ch p c t l p x l vi t nh (C.T Scanner) ho˘ c cØng h›ºng tı h„t nh'n
(IRM) nh›ng t y ho n c¶nh cª th s d ng c‚c lo„i x—t nghi m sau:
1. Chußp so th ng, nghiªng: § ph‚t hi n c‚c d˚u hi u nł c, v i l n s . C‚c d v¸t sÆi, m¶nh kim kh .
2. Ch p fiØng m‚ch n‚o
§ ph‚t hi n sø di l ch cæa fiØng m„ch n•o l h nh ¶nh gi‚n ti p cæa khŁ i
m‚u t , chæ y u l h nh ¶nh cæa fiØng m„ch n•o tr› c v fiØng m„ch n•o gi a. §'y lOMoARcPSD| 39099223
Kh‚m ch˚n th›‹ng s n•o
l mØt x—t nghi m cª gi‚ tr ch¨n fio‚n trong nh ng th¸p ni“n 70 v b'y giŒ v n c
n fi› c ‚p d ng trong thøc t fi ch¨n fio‚n. H nh 7: S‹ fi
minh ho‚ fi›‚ng nł t s v h nh ¶nh n t s tr“n phim X quang s th‚ng
- Ch p c t l p x l qua vi t nh: ph›‹ng ti n ch¨n fio‚n hi n fi„i fi› c s d ng l˙ n
fi˙ u ti“n n¤m 1971, k thu¸t n y døa v o nguy“n t c ph‚t ra nhi u ch m tia X
xuy“n qua fi˙ u ho˘ c c‹ th b nh nh'n tr“n c ng mØt m˘ t ph…ng.
H nh 8: M‚u t ngo i m ng cł ng
H nh 9: M‚u t d› i m ng cł ng tr“n phim ch p c t l p tr“n phim ch p c t l p
Sau khi tia X fi› c h˚p thu v i c‚c m« kh‚c nhau, ph˙ n tia c n l„i sˇ fi› c mØt
bØ ph¸n “ph‚t hi n” (X-ray detector) ph'n t ch t ng h p th nh h nh ¶nh cæa m˘ t
c t v fi›a l“n m n k nh. Khi ch p phim l ghi l„i h nh ¶nh fiª. Ph›‹ng ph‚p n y
cho nh ng h nh ¶nh r r ng v c‚c c˚u tr c x›‹ng, xoang v m« n•o cª gi‚ tr ch¨n fio‚n cao. lOMoARcPSD| 39099223
Kh‚m ch˚n th›‹ng s n•o -
Ch p cØng h›ºng tı h„t nh'n: ph›‹ng ph‚p n y r˚t hi n fi„i trong l nh vøc
h„t nh'n y h c v cho nh ng h nh ¶nh cª gi‚ h‹n c¶ C.T Scanner. -
Ngo i ra c n cª mØt sŁ x—t nghi m kh‚c nh› ECHO n•o qua thªp, fio vang
n•o, ch p n•o th˚t b‹m h‹i, nh›ng t cª gi‚ tr ch¨n fio‚n n“n hi n nay t l m. 35