b)Têncủanhómthế.
Cầnchúýrằng,tronghoáhữucơ,tấtcảnhữngnguyêntửkháchiđro(nhưCl,Br,…)
hoặcnhómnguyêntử(như-NO ,-NH ,…,cácgốchiđrocacbonCH -,C -,…)
2 2 3 2
H
5
đềuđượccoilànhómthế.
-Gọitênnguyêntốhoặctênnhómthế.
-Gọitêngốchiđrocacbonđềuxuấtpháttừtênhiđrocacbontươngứngvớiphầnđuôi
khácnhau.
+Gốchiđrocacbonnohoátrị1gọitheotêncủaankantươngứngbằngcáchthayđuôi
-anbằngđuôi-ylvàđượcgọichunglàgốcankyl.
CH -:metyl,C H -:etyl,…
3 2 5
+Gốchiđrocacbonchưanohoátrị1đuôi-enylđốivớianken,đuôi-nylđốivới
ankinvàđuôiđienylđốivớiđien.
CH =CH-:etilenyl(thườnggọilàgốcvinyl)
2
CHºC-:axetilenylhayetinyl.
+Gốchoátrị2tạothànhkhitách2nguyêntửHkhỏi1nguyêntửChoặctáchnguyên
tửOkhỏianđehithayxeton.Gốchoátrị2cóđuôitừ-yliđen.
CH -CH -CH=:propyliđen.
3 2
c)Cácbướcgọitênhợpchấthữucơphứctạp:
- Bước 1:
ChọnmạchCchính.
ĐólàmạchCdàinhấthoặcítCnhưngchưanốiđôi,nốiba,nhómthế,nhómchức,…
- Bước 2 :
ĐánhsốthứtựcácnguyêntửC(bằngchữsốrập)trongmạchchínhxuấtpháttừ
phíagầnnhómchức,nốiđôi,nốiba,nhómthế,mạchnhánh.
Quytắcđánhsố.Ưutiênđánhsốlầnlượttheothứtự.
Nhómchức→nốiđôi→nốiba→mạchnhánh.
Đốivớihợpchấttạpchứcthìưutiềnlầnlượt:Axit→anđehit→rượu.
- Bước 3: XácđịnhcácnhómthếvàvịtrícủachúngtrênmạchCchính.
- Bước 4: Gọitên.
+TrướctiêngọitêncácnhómthếvịtrícủachúngtrênmạchCchính,cuốicùng
gọitênhợpchấtvớimạchCchính.
Chú ý:Mạchcacbonphảiliêntục,khôngcónguyêntốkhácchenvàogiữa,vídụđối
vớichất
+Nếunhiềunhómthếgiốngnhauthìgộpchúnglạithêmtừđi(2),tri(3),tetra
(4),penta(5),…
+Theoquytắc:Consốchỉvịtrícủanhómthếđặttrướctêngọicủanó,consốchỉvị
trínốiđôi,nốibavànhómchức(ởmạchCchính)đặtởphíasau.
dụ:Gọitêncáchợpchấtsau.
Chú ý:Hiệnnaycũngtồntạimộtcáchgọitênlàđặtvịtrícủanốiđôi,nốiba,nhóm
chứcởphíatrướctêngọi.
Vídụ:
CH =CH :2-buten;
2 2
CH =CH-CH=CH :1,3-butađien;…
2 2
d)Chotêngọi,viếtcôngthứccấutạo:
Việcđầutiêndựavàođuôicủatêngọiđểxácđịnhchấtứngvớimạchcacbon
chính.
dụ:ViếtCTCTcủanhữngchấtcótênsau:
+1,1,2,2–tetracloetan
Tađitừđuôian(hiđrocacbonno)etan(có2C),tetraclo(có4clothếởcácvịtrí1,
1,2,2).
DođóCTCT:CHCl -CHCl .
2 2
+1-clo,2,3–đimetylbutan
Cl–CH –CH–CH–CH
2 3
CH
3

Preview text:

b)Têncủanhómthế.
Cầnchúýrằng,tronghoáhữucơ,tấtcảnhữngnguyêntửkháchiđro(nhưCl,Br,…)
hoặcnhómnguyêntử(như-NO2,-NH2,…,cácgốchiđrocacbonCH3-,C2H5-,…)
đềuđượccoilànhómthế.
-Gọitênnguyêntốhoặctênnhómthế.
-Gọitêngốchiđrocacbonđềuxuấtpháttừtênhiđrocacbontươngứngvớiphầnđuôi khácnhau.
+Gốchiđrocacbonnohoátrị1gọitheotêncủaankantươngứngbằngcáchthayđuôi
-anbằngđuôi-ylvàđượcgọichunglàgốcankyl. Ví dụ:
CH3-:metyl,C2H5-:etyl,…
+Gốchiđrocacbonchưanohoátrị1cóđuôi-enylđốivớianken,đuôi-nylđốivới
ankinvàđuôiđienylđốivớiđien. Ví dụ:
CH2=CH-:etilenyl(thườnggọilàgốcvinyl)
CHºC-:axetilenylhayetinyl.
+Gốchoátrị2tạothànhkhitách2nguyêntửHkhỏi1nguyêntửChoặctáchnguyên
tửOkhỏianđehithayxeton.Gốchoátrị2cóđuôitừ-yliđen. Ví dụ:
CH3-CH2-CH=:propyliđen.
c)Cácbướcgọitênhợpchấthữucơphứctạp: - Bước 1: ChọnmạchCchính.
ĐólàmạchCdàinhấthoặcítCnhưngchưanốiđôi,nốiba,nhómthế,nhómchức,… - Bước 2 :
ĐánhsốthứtựcácnguyêntửC(bằngchữsốảrập)trongmạchchínhxuấtpháttừ
phíagầnnhómchức,nốiđôi,nốiba,nhómthế,mạchnhánh.
Quytắcđánhsố.Ưutiênđánhsốlầnlượttheothứtự.
Nhómchức→nốiđôi→nốiba→mạchnhánh.
Đốivớihợpchấttạpchứcthìưutiềnlầnlượt:Axit→anđehit→rượu.
- Bước 3: XácđịnhcácnhómthếvàvịtrícủachúngtrênmạchCchính.
- Bước 4: Gọitên.
+TrướctiêngọitêncácnhómthếvàvịtrícủachúngtrênmạchCchính,cuốicùng
gọitênhợpchấtvớimạchCchính.
Chú ý:Mạchcacbonphảiliêntục,khôngcónguyêntốkhácchenvàogiữa,vídụđối vớichất
+Nếucónhiềunhómthếgiốngnhauthìgộpchúnglạivàthêmtừđi(2),tri(3),tetra (4),penta(5),…
+Theoquytắc:Consốchỉvịtrícủanhómthếđặttrướctêngọicủanó,consốchỉvị
trínốiđôi,nốibavànhómchức(ởmạchCchính)đặtởphíasau.
Ví dụ:Gọitêncáchợpchấtsau.
Chú ý:Hiệnnaycũngtồntạimộtcáchgọitênlàđặtvịtrícủanốiđôi,nốiba,nhóm
chứcởphíatrướctêngọi. Vídụ:
CH2=CH2:2-buten;
CH2=CH-CH=CH2:1,3-butađien;…
d)Chotêngọi,viếtcôngthứccấutạo:
Việcđầutiênlàdựavàođuôicủatêngọiđểxácđịnhchấtứngvớimạchcacbon chính.
Ví dụ:ViếtCTCTcủanhữngchấtcótênsau:
+1,1,2,2–tetracloetan
Tađitừđuôian(hiđrocacbonno)→etan(có2C),tetraclo(có4clothếởcácvịtrí1, 1,2,2).
DođóCTCT:CHCl2-CHCl2.
+1-clo,2,3–đimetylbutan
Cl–CH2–CH–CH–CH3 CH3