Thị trường chứng khoán | Trường Đại học Kinh Tế - Luật

lOMoAR cPSD| 45650915
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
Đại học Kinh tế - Luật
TIỂU LUẬN GIỮA KỲ
Môn: Lý thuyết tài chính - tiền tệ
Mã học phần: 221 TC 1021
Giảng viên: Trần Hùng Sơn
Họ và tên: Nguyễn Ngọc Vân Anh
Mã số sinh viên: K214100668 lOMoAR cPSD| 45650915 MỤC LỤC
I. Lý do chọn đề tài ....................................................................................................................... 3
II.Cơ sở lý luận .............................................................................................................................. 3
1) Khái niệm .................................................................................................................................. 3
2) Cấu trúc thị trường chứng khoán .............................................................................................. 3
III. Giải thích sự biến động của thị trường chứng khoán Việt Nam ............................................. 4
1) Nguyên nhân quốc tế ................................................................................................................ 4
2) Nguyên nhân trong nước .......................................................................................................... 5
IV. Đề xuất giải pháp ..................................................................................................................... 6
V. Kết luận ..................................................................................................................................... 6 2 lOMoAR cPSD| 45650915 I.
Lý do chọn đề tài
Thị trường chứng khoán là một cấu phần quan trọng của thị trường vốn, thị trường tài
chính, giúp huy động và sử dụng nguồn vốn một cách có hiệu quả, góp phần thực hiện các mục
tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Vì vậy, cần tiếp tục phát triển thị trường chứng khoán một cách
bền vững, đồng bộ và thống nhất trong tổng thể phát triển của thị trường tài chính.
Thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều giải pháp nhằm phát triển thị trường chứng khoán
và đã đạt được những kết quả bước đầu hết sức ấn tượng: quy mô thị trường ngày càng được mở
rộng, cấu trúc thị trường ngày càng hoàn thiện và đã, đang trở thành kênh huy động vốn trung và
dài hạn quan trọng cho doanh nghiệp, nền kinh tế.
Tuy nhiên, do thị trường chứng khoán của Việt Nam còn mới mẻ, nên cũng bộc lộ những
hạn chế, yếu kém, như: hạn chế về quy mô thị trường, về cấu trúc thị trường, về số lượng hàng
hóa trên thị trường chứng khoán, về cơ sở nhà đầu tư trên thị trường, các tổ chức trung gian trên
thị trường, về hoạt động kiểm tra, giám sát,...
Trong bối cảnh nền kinh tế trong nước và quốc tế có những biến động bất thường, tồn tại
nhiều rủi ro ảnh hưởng đến nền kinh tế, cũng như hoạt động của thị trường chứng khoán. Xuất
phát từ những lý do trên việc nghiên cứu về sự biến động của thị trường chứng khoán là vô cùng
quan trọng, Do việc lựa chọn đề tài: “Giải thích sự biến động của thị trường chứng khoán tại Việt
Nam” là rất cần thiết về mặt lý luận và thực tiễn ở Việt Nam. II. Cơ sở lý luận 1. Khái niệm
Thị trường chứng khoán là một bộ phận của thị trường tài chính, là nơi diễn ra quá trình phát
hành, mua bán chứng khoán và là kênh huy động các nguồn vốn trong xã hội nhằm đầu tư vào
các hoạt động của DN cũng như tài trợ cho các dự án tăng trưởng kinh tế của Chính phủ. Thị
trường chứng khoán đo lường sự phát triển kinh tế của một quốc gia và được xem là hiệu quả
nếu giá chứng khoán điều chỉnh nhanh chóng mỗi khi xuất hiện thông tin mới khiến tâm lý nhà
đầu tư thay đổi hay sự điều tiết các chính sách kinh tế vĩ mô của Chính phủ.
2. Cấu trúc thị trường chứng khoán
Xét về sự luân chuyển các nguồn vốn trên thị trường, thị trường chứng khoán có hai loại: -
Thị trường sơ cấp: là thị trường mua bán các chứng khoán mới phát hành. Trên thị trường
này, vốn từ nhà đầu tư sẽ được chuyển sang nhà phát hành thông qua việc nhà đầu tư mua các
chứng khoán mới phát hành. -
Thị trường thứ cấp: Là nơi giao dịch các chứng khoán đã được phát hành trên thị trường
sơ cấp. Thị trường thứ cấp đảm bảo tính thanh khoản cho các chứng khoán đã phát hành. Thị lOMoAR cPSD| 45650915
trường thứ cấp là nơi trao đổi, mua bán các chứng khoán đã được phát hành. Nhà đầu tư mua đi
bán lại chứng khoán nhằm vào một trong các mục đích như cất giữ tài sản tài chính, nhận một
khoản thu nhập cố định hàng năm, hưởng chênh lệch giá.
Căn cứ vào phương thức hoạt động của thị trường, thị trường chứng khoán bao gồm: -
Thị trường chứng khoán tập trung: các giao dịch được tổ chức tập trung theo một địa điểm vật
chất. Hình thái điển hình của thị trường chứng khoán tập trung là Sở giao dịch chứng khoán
(Stock exchange). Tại Sở giao dịch chứng khoán, các giao dịch được tập trung tại một địa điểm;
các lệnh được chuyển tới sàn giao dịch và tham gia vào quá trình ghép lệnh để hình thành nên giá giao dịch. -
Thị trường chứng khoán phi tập trung: còn gọi là thị trường OTC (over the counter). Trên
thị trường OTC, các giao dịch được tiến hành qua mạng lưới các công ty chứng khoán phân tán
trên khắp quốc gia và được nối với nhau bằng mạng điện tử. Giá trên thị trường này được hình
thành theo phương thức thỏa thuận.
Căn cứ vào hàng hóa trên thị trường, thị trường chứng khoán được phân thành: - Thị
trường cổ phiếu: là thị trường giao dịch và mua bán các loại cổ phiếu, bao gồm cổ phiếu thường, cổ phiếu ưu đãi. -
Thị trường trái phiếu: là thị trường giao dịch và mua bán các loại trái phiếu đã được phát
hành, các trái phiếu này bao gồm các trái phiếu công ty, trái phiếu đô thị và trái phiếu chính phủ. -
Thị trường các công cụ chứng khoán phái sinh: là thị trường phát hành và mua đi bán lại
các chứng từ tài chính khác như quyền mua cổ phiếu, chứng quyền, hợp đồng quyền chọn. III.
Giải thích sự biến động của thị trường chứng khoán Việt Nam
Thị trường chứng khoán Việt Nam biến động mạnh trong thời gian qua xuất phát từ tâm
lý thận trọng của nhà đầu tư trước những bất ổn và triển vọng kém tích cực về kinh tế - chính trị
thế giới và có sự đồng pha với diễn biến trên thị trường chứng khoán thế giới.
Những biến động trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian qua xuất phát từ nhiều
nguyên nhân, cả trong nước và quốc tế.
1. Nguyên nhân quốc tế:
Sau các biện pháp hỗ trợ kinh tế sau đại dịch COVID-19, lạm phát đã tăng mạnh ở nhiều
nơi trên thế giới khiến nhiều nền kinh tế phải tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ với nhịp độ
nhanh, mạnh nhằm kiểm soát lạm phát.
Trong năm 2022, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã tăng lãi suất điều hành thêm 3,75
điểm % qua 6 lần điều chỉnh liên tiếp: tháng 3/2022 tăng 0,25 điểm %, tháng 5/2022 tăng 0,5 4 lOMoAR cPSD| 45650915
điểm % và 4 lần liên tiếp tăng 0,75 điểm %, vào tháng 6, 7, 9 và 11/2022, mức tăng mạnh nhất kể từ năm 1994.
Tương tự, Ngân hàng Trung ương Anh đã điều chỉnh tăng lãi suất 7 lần liên tiếp kể từ
tháng 12/2021, lên mức 2,25%. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng ba lần điều chỉnh
tăng lãi suất trong năm 2022 trong bối cảnh lạm phát tiếp tục xu hướng tăng ở khu vực này. Động
thái thắt chặt chính sách tiền tệ trên thế giới đang làm dấy lên lo ngại về rủi ro “suy thoái – lạm
phát” ở một số quốc gia.
Các tổ chức quốc tế tiếp tục điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm
2022 và 2023: IMF (10/2022) hạ mức dự báo xuống còn 3,2% cho năm 2022 và 2,7% cho năm
2023, trong khi Ngân hàng thế giới (9/2022) ước tính tăng trưởng GDP toàn cầu sẽ giảm xuống còn 0,5% trong năm 2023.
Tình hình địa chính trị thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường trong năm 2022.
Xung đột Nga – Ukraine, căng thẳng giữa các nước lớn và chiến lược Zeo-Covid của Trung Quốc
tiếp tục tiếp diễn đã làm trầm trọng tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu; giá cả lương
thực, năng lượng theo đó tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí của các doanh nghiệp và gia tăng áp lực lạm phát.
Trong bối cảnh đó, thị trường chứng khoán trên thế giới cũng trải qua nhiều biến động:
tính đến ngày 31/10/2022, chỉ số chứng khoán toàn cầu MSCI ACWI đã giảm 21,98%; chỉ số
CAC 40 của Pháp giảm 12,3%, chỉ số DAX của Đức giảm 16,63%, chỉ số KOSPI của Hàn Quốc
giảm 23,82%, chỉ số Shang Hai của Trung Quốc giảm 19,89%, chỉ số Hang Seng của Hồng Kông
giảm 36,48%, chỉ số S&P 500 của Mỹ giảm 18,15% so với cuối năm 2021.
2. Nguyên nhân trong nước
Trong nước, dòng tiền trên thị trường chứng khoán đã chịu sự tác động của các thay đổi
trong mặt bằng lãi suất. Sau các bước điều chỉnh lãi suất liên tục của FED trong thời gian vừa
qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng đã 2 lần điều chỉnh tăng lãi suất điều hành nhằm ứng
phó với lạm phát và giảm tác động từ bên ngoài. Ngoài ra, mặt bằng lãi suất tiền gửi tại các ngân
hàng thương mại cũng đã gia tăng, thu hút dòng tiền quay trở lại hệ thống ngân hàng và giảm sự
hấp dẫn của kênh đầu tư chứng khoán trong ngắn hạn.
Ngoài ra, dòng vốn đầu tư trên thị trường chứng khoán cũng có sự dịch chuyển trở lại hoạt
động sản xuất, kinh doanh khi dịch bệnh được kiểm soát. Bên cạnh đó, thị trường chứng khoán
đã tăng trưởng mạnh trong năm 2021 đến Quý I/2022. Do vậy, khi xuất hiện các yếu tố tác động
không thuận, nhà đầu tư sẽ có tâm lý chốt lời nhằm bảo vệ thành quả, tạo nên áp lực bán trên thị trường. lOMoAR cPSD| 45650915
Ngoài ra, việc điều tra, khởi tố một số doanh nghiệp bất động sản lớn trong thời gian vừa qua
liên quan đến các sai phạm trong việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp cũng tác động đến tâm
lý chung trên thị trường chứng khoán, tạo tâm lý thận trọng trong đầu tư, tác động đến dòng tiền trên thị trường.
Như vậy, thị trường chứng khoán Việt Nam biến động mạnh trong thời gian qua xuất phát
từ tâm lý thận trọng của nhà đầu tư trước những bất ổn và triển vọng kém tích cực về kinh tế -
chính trị thế giới và có sự đồng pha với diễn biến trên thị trường chứng khoán thế giới. IV.
Đề xuất giải pháp
Nhằm đảm bảo sự phát triển ổn định, bền vững và minh bạch của thị trường chứng khoán
Việt Nam cần thực hiện một số biện pháp như sau:
• Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, cung cấp thông tin chính thống, chính xác về
chủ trương, định hướng điều hành và tình hình kinh tế vĩ mô, thị trường chứng khoán, an
toàn hệ thống tài chính, tiền tệ để ổn định tâm lý nhà đầu tư, tăng cường minh bạch cho
thị trường chứng khoán.
• Tăng cường công tác thanh tra, giám sát nhằm chấn chỉnh và xử lý nghiêm các vi phạm
trên thị trường chứng khoán, bảo đảm thị trường hoạt động an toàn, minh bạch, bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư; phối hợp với cơ quan điều tra trong xác minh,
điều tra các sai phạm nghiêm trọng trên thị trường chứng khoán và xử lý các tin đồn thất
thiệt nhằm trấn an tâm lý nhà đầu tư.
• Rà soát tổng thể các quy định tại Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn nhằm khắc
phục ngay những bất cập, vướng mắc, từ đó khôi phục niềm tin và đảm bảo sự phát triển
lành mạnh, minh bạch và bền vững của thị trường chứng khoán.
• Điều chỉnh giá thanh toán cuối cùng trong ngày đáo hạn phái sinh, theo đó không lấy giá
đóng cửa phiên ATC của thị trường cơ sở vào ngày đáo hạn phái sinh mà lấy giá trung
bình trong 30 phút cuối cùng trước khi đóng cửa của thị trường cơ sở (gồm 15 phút khớp
lệnh định kỳ và kết quả phiên ATC). V. Kết luận
Thị trường chứng khoán là kênh huy động vốn nhanh, nhiều và hiệu quả cho nền kinh tế. Việt
Nam đã và đang xây dựng, phát triển kinh tế thị trường, nhu cầu vốn cho nền kinh tế ngày càng
gia tăng, do vậy việc xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán mang tính tất yếu và hợp
quy luật phát triển kinh tế. Thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng
khích lệ: nâng cao công tác quản trị của các doanh nghiệp, thúc đẩy và hoàn thiện các định chế 6 lOMoAR cPSD| 45650915
tài chính,…Tuy nhiên bên cạnh những thành quả đó, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn
nhiều biến động và các hành vi vi phạm trong hoạt động kinh doanh và đầu tư chứng khoán xảy
ra thường xuyên gây rủi ro và thiệt hại cho nhà đầu tư, hàng hóa trên thị trường chưa đa dạng,
thị trường tăng trưởng và phát triển chưa thật sự bền vững, hoạt động đầu tư. Do vậy để thị trường
chứng khoán thực sự là kênh huy động vốn nhanh, nhiều và hiệu quả, thì việc khắc phục những
mặt hạn chế, phát huy những mặt tích cực là việc làm cần thiết và cấp bách đối với các cơ quan
hữu quan cũng như các chủ thể tham gia thị trường. LỜI CẢM ƠN
Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Thầy Trần Hùng Sơn vì đã tận tình chỉ
dạy cho em những kiến thức bổ ích trong suốt thời gian học tập môn Lý thuyết tài chính – tiền
tệ. Nhờ sự dạy dỗ, chỉ bảo tận tình của Thầy đã giúp em có thêm hiểu biết, phục vụ cho công
việc sau này. Với vốn kiến thức còn hạn hẹp, tư duy còn non nót nên bài tiểu luận của em không
thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được những ý kiến từ Thầy để bài tiểu luận
được hoàn thiện hơn. Đó cũng sẽ là hành trang quý báu để chúng em trang bị kiến thức và hoàn
thiện lối tư duy của bản thân.
Cuối lời, em kính chúc Thầy lời chúc sức khỏe, thành đạt.
Em xin chân thành cảm ơn!