Thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền | Tài liệu môn Triết học Mác – Lênin Trường đại học sư phạm kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh
Để chuyển đổi từ kế hoạch hoá tập trung, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, vai trò, chức năng và nhiệm vụ của nhà nước đã có những sự điều chỉnh. Vai trò, vị trí và chức năng của nhà nước trong đời sống kinh tế của đất nước bước đầu được thay đổi phù hợp với điều kiện đất nước và thế giới hiện nay. Bộ máy nhà nước cũng có sự thay đổi để phù hợp với những sự điều chỉnh. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Triết học Mác - Lenin (LLCT130105) 646 tài liệu
Trường: Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh 3.1 K tài liệu
Tác giả:
Preview text:
2.2 Thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền
2.2.1 Những kết quả đạt được
Để chuyển đổi từ kế hoạch hoá tập trung, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, vai trò, chức năng và nhiệm
vụ của nhà nước đã có những sự điều chỉnh. Vai trò, vị trí và chức năng của nhà nước
trong đời sống kinh tế của đất nước bước đầu được thay đổi phù hợp với điều kiện đất
nước và thế giới hiện nay. Bộ máy nhà nước cũng có sự thay đổi để phù hợp với
những sự điều chỉnh. Sự thay đổi này trước hết bao gồm sự chuyển dịch dần dần tư
duy của người dân, bộ máy nhà nước, công chức từ độc đoán, tùy tiện, chủ quan,
theo ý chí sang phục vụ nhân dân. Chính sự thay đổi này đã mang lại kết quả to lớn
và có ý nghĩa cho quá trình đổi mới của đất nước. Nền kinh tế phát triển nhanh chóng
trong sự tự do thương mại dưới sự giám sát của nhà nước. Các lĩnh vực khoa học
công nghệ ngày càng trở nên hiện đại hóa, công nghiệp hóa, tạo tiền đề cho sự phát
triển của đất nước. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội ngày càng theo xu hướng hiện đại,
hội nhập và tiến bộ. Ngoại giao đa phương, liên kết và mở rộng mối quan hệ với các
nước trên thế giới dựa trên nguyên tắc bình đẳng cùng có lợi. Tất cả những điều đó
càng làm cho chúng ta quyết tâm, vững bước hơn nữa trên con đường công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đậm đà bản sắc dân tộc.
Về lĩnh vực nhà nước và kiểm soát quyền lực nhà nước, theo Hiến pháp 2013, định
hướng cơ chế vận hành nhà nước của dân, do nhân dân và vì dân, quyền lực nhà nước
thống nhất, phân bổ sự kiểm soát hợp lý trong việc thực hiện tam quyền. Dựa trên tổng
kết 5 năm thực hiện nghị quyết XI và Hiến pháp 2013, xây dựng Nhà nước pháp quyền
xã hội chủ nghĩa bước đầu cơ bản được bổ sung và hoàn thiện vai trò quan trong trong
sự phát triển và đổi mới thể chế chính trị. Chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy nhà
nước được xác định rõ ràng hơn, không ngừng được hoàn thiện và cũng có những
bước tiến trong hoạt động. Một số bước tiến nhất định đạt được trong việc thực hiện
các cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát trong tổ chức. Các cơ quan tư pháp
không ngừng đổi mới tổ chức, nội dung, phương hướng hoạt động vậy nên hiệu quả
hoạt động ngày càng được nâng cao. Các cơ quan chuyên trách có sự kiểm tra, giám
sát lẫn nhau nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm, hiệu quả trong quá trình hoạt động
và nâng cao chất lượng từng ngày. Cơ quan nhà nước các cấp thực hiện chủ trương
tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, và vì dân.
Về bảo đảm vai trò của Hiến pháp và hệ thống pháp luật, các đạo luật về quản lý
nhà nước không ngừng được xây dựng, đổi mới, bổ sung ngày càng đầy đủ, phù hợp,
nhất là theo hướng kinh tế thị trường và định hướng chủ nghĩa xã hội. Tính tối cao của
Hiến pháp không ngừng được khẳng định và bảo đảm, mọi quy định, văn bản quy
phạm pháp luật đều dựa trên Hiến pháp. Thể chế kinh tế không ngừng được hoàn
thiện, phát triển theo chiều sâu và mở rộng cho phù hợp với nhu cầu của thời kỳ công
nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày nay. Xây dựng khung pháp lý cho sự phát triển của kinh
tế thị trường, hệ thống sở hữu và các hình thức sở hữu, địa vị pháp lý của doanh
nghiệp, doanh nhân,... Việc sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quy phạm pháp
luật được thực hiện dưới sự giám sát và góp ý mang tính xây dựng của người dân.
Nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật bảo đảm tính thống nhất, rõ ràng, cụ
thể, minh bạch và có tính khả thi cao.
Về sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội đối với Nhà nước, Đảng, Quốc hội luôn giữ vị
trí lãnh đạo quan trọng nhờ sự chỉ đạo đúng đắn ở các thời kì, tạo điều kiện cho hoạt
động của Nhà nước đạt được những thành tựu to lớn. Trong thực tiễn khách quan, vị
trí của Đảng có vai trò quan trọng trong định hướng phát triển đất nước. Sự lãnh đạo
của Đảng với Nhà nước trong định hướng chính trị bảo đảm thực hiện quyền lợi của
nhân dân, thực sự của nhân dân, do dân, vì dân. Đảng tiếp tục tạo điều kiện để nhân
dân tham gia quản lý nhà nước và quản lý xã hội trên nhiều lĩnh vực. Đối với Quốc
hội, Đảng xây dựng những đường lối chiến lược giúp xác định nhiệm vụ, mục tiêu của
Quốc hội để Quốc hội ngày càng đổi mới, hoạt động dân chủ, thực dụng và hiệu quả
hơn. Những điều kiện trên tạo ra cơ hội thuận lợi cho việc thúc đẩy cải cách hành chính.
2.2.2 Những hạn chế tồn tại
Công tác đồng bộ, phân công, phối hợp, kiểm soát quyền lực của nhà nước ở các
cấp còn tồn tại chế định chưa rõ. Tổ chức bộ máy và cơ chế hoạt động của các thiết
chế cơ bản trong bộ máy nhà nước vẫn chưa thực sự hợp lý. Các thiết chế gặp phải sự
chồng chéo, vướng mắc về chức năng, nhiệm vụ chưa được giải quyết.
Tổ chức, hoạt động của Quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp vẫn còn hạn chế.
Việc thực hiện chức năng giám sát tối cao của Quốc hội chưa đạt hiệu quả như mong
đợi. Nhiều ủy ban nhân dân vẫn còn hình thức và hoạt động kém hiệu quả trong công
tác quản lí. Việc phân công, phân cấp, phân quyền giữa các bộ ngành trung ương và
địa phương chưa rõ ràng, cụ thể về nhiều khía cạnh dẫn đến hiệu quả hoạt động giảm sút.
Hiệu quả trong quản lý của nhà nước pháp quyền còn xuất hiện một số bất cập, tình
trạng sách nhiễu, bất công trong hoạt động tư pháp vẫn còn tồn tại. Cải cách tư pháp
còn trì trệ. Ta vẫn chưa có cơ chế cụ thể trong việc kiểm soát hoạt động của cơ quan
hành pháp đối với các cơ quan thực hiện quyền tư pháp.
Các thiết chế thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp đều không có cơ chế
kiểm soát trong nội bộ. Ví dụ như trong hoạt động lập pháp, mặc dù đã có cơ chế bỏ
phiếu tín nhiệm để làm căn cứ cho việc bãi nhiễm, phê chuẩn việc cách chức người
đứng đầu cơ quan hành pháp, tư pháp nhưng chưa hề được triển khai trên thực tế.
Hệ thống pháp luật thiếu sự đồng bộ và còn sự mâu thuẫn trong các văn bản. Nhiều
nội dung chưa đáp ứng được yêu cầu trong xây dựng hệ thống quản lý nhà nước và xã
hội . Cải cách hành chính còn chậm, kỷ cương kỷ luật trong công tác quản lí còn bất
cập. Một vài luật ban hành chưa sát với cuộc sống, có tính khả thi thấp, cần phải điều
chỉnh nhiều lần. Một vài luật chưa có sự cụ thể, rõ ràng. Pháp luật chậm đi vào cuộc
sống và không tránh khỏi cách hiểu khác nhau dẫn đến sơ hở, lợi dụng trong việc thi hành pháp luật.
Việc bảo đảm thi hành các quy định, xử lý các vi phạm của Hiến pháp trong lĩnh
vực lập pháp, hành pháp, tư pháp được đảm nhiệm bởi nhiều chủ thể và chưa có cơ chế
hoạt động chuyên trách. Hình thức kiến nghị thông qua việc giám sát của các cơ quan
của Quốc hội, cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa được thực hiện một cách cụ thể
do đó hiệu quả mang lại chưa cao.
Đội ngũ cán bộ, công chức tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa thực hiện tốt việc
đáp ứng các yêu cầu thực thi nhiệm vụ, chức năng theo từng vị trí chức vụ; năng lực và
trình độ chuyên môn của các cán bộ, công chức vẫn chưa đáp ứng được sự đòi hỏi của
quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và quá trình hội nhập quốc tế của đất nước.
Cơ cấu quản lý cán bộ, công chức chưa hoàn chỉnh hoặc cơ cấu đã hoàn thiện
nhưng chưa hợp lý; nhất là trong mối quan hệ giữa cơ cấu cán bộ, công chức với biên
chế, việc xác định chức danh, tiêu chuẩn về vị trí hoạt động còn nhiều vướng mắc, cần
phải điều chỉnh lại cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức ở từng cơ quan, tổ chức, đơn vị.
Văn hóa giao tiếp hành chính tại nơi làm việc và thái độ, ứng xử của một số công
chức trong thi hành công vụ còn chưa đạt yêu cầu. Phẩm chất đạo đức của một bộ
phận công chức sa sút, tinh thần trách nhiệm yếu kém, quan liêu, hống hách, sách
nhiễu nhân dân; làm việc quan liêu, “vô cảm” trước những nhu cầu cấp thiết, chính đáng của nhân dân.
2.2.3 Nguyên nhân hạn chế còn tồn tại
Việt Nam có xuất phát điểm kinh tế - xã hội thấp với ảnh hưởng từ cơ chế quản
lý bao cấp và kế hoạch hóa tập trung dài hạn có tác động không nhỏ đến quá trình
xây dựng và hoàn thiện nhà nước xã hội chủ nghĩa. Việc nghiên cứu, xây dựng
mô hình nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong điều kiện trên là
một vấn đề vô cùng nan giải, đồng thời cũng là vấn đề lý luận mới mẻ và cần sự
tìm tòi, học hỏi và đúc kết kinh nghiệm trong khoảng thời gian dài.
Nhiều vấn đề lý luận về Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN chưa được
giải quyết có hệ thống, vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định
hướng XHCN chưa được định hướng rõ ràng. Các cơ quan thực hiện quyền lập
pháp, hành pháp, tư pháp chưa được thể chế đầy đủ, rõ ràng trong việc phân bổ,
phối hợp và kiểm soát quyền lực trên phương diện pháp luật; chưa đạt được sự
thống nhất giữa cải cách hành chính với cải cách lập pháp, tư pháp. Đại biểu
Quốc hội nước ta còn kiêm nhiều chức vụ, chưa chuyên nghiệp.
Chủ trương thực hiện đổi mới chưa được đồng bộ, thống nhất. Việc phân bổ,
phối hợp, kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan lập pháp, hành chính, tư pháp
chưa được thực thi rõ ràng và đầy đủ về khía cạnh pháp luật; cải cách hành chính
và cải cách lập pháp, tư pháp chưa được kết nối, đồng bộ.
Công tác tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức còn chưa thực sự ổn
định và phù hợp, chưa có sự chủ động trong việc bố trí, sử dụng công chức. Đồng
thời sự mâu thuẫn giữa vị trí công tác với ngạch chức danh công chức còn tồn tại:
công chức ở ngạch cao không thể đảm đương được chức trách, nhiệm vụ của
ngạch đó và ngược lại.
2.3 Giải pháp xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam
2.3.1 Tăng cường dân chủ xã hội chủ nghĩa
Dân chủ xã hội chủ nghĩa là bản chất của chế độ ta, vừa là mục tiêu, vừa là
động lực của sự phát triển đất nước. Tính ưu việt của chủ nghĩa xã hội so với chủ
nghĩa tư bản không chỉ ở chỗ xóa bỏ chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, xóa bỏ
phân hóa giai cấp, mà về chính trị, dân chủ xã hội chủ nghĩa phải vượt qua dân
chủ tư sản, thực hiện quyền làm chủ thực sự của nhân dân.
Dân chủ trong Đảng sẽ quyết định đến sự dân chủ trong các hoạt động tổ chức của
Nhà nước, gắn liền với dân chủ trong xã hội. Cả Đảng và Nhà nước đều thực hiện
nguyên tắc tập trung dân chủ. Vì vậy, sự lãnh đạo của Đảng trong quá trình dân
chủ hóa phải lãnh đạo đất nước thực hiện dân chủ, lãnh đạo nhân dân tham gia
giám sát cơ quan và công chức đảm bảo làm chủ nhân dân. Những đường lối,
chính sách của Đảng được tạo ra dựa trên cơ sở dân chủ sẽ được đẩy mạnh để đưa
vào cuộc sống, mang lại lợi ích thiết yếu cho người dân và xã hội, đạt được
những mục tiêu đổi mới sẽ càng thúc đẩy dân chủ xã hội phát triển nhanh hơn, tốt
hơn. Và theo đó cũng cần có các cơ chế cụ thể để người dân thực hiện quyền giám sát với Đảng.
Tạo một sự nhìn nhận và hành động mới về sự liên kết giữa Nhà nước và công
dân. Trong đó, người dân được đặt vào vị trí trọng tâm trong mọi hoạt động của
Nhà nước, mọi hoạt động được tổ chức dựa trên cơ sở “phục vụ nhân dân”. Trên
tinh thần ấy, bộ máy nhà nước cũng cần phải tổ chức rõ ràng, phù hợp về chức
năng, cụ thể về quyền lực và chức trách; tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà
nước và các cơ quan các cấp… phải tạo điều kiện để dân dễ tiếp cận, dễ đối thoại,
giám sát, huy động được nhiều nhất sáng kiến và đóng góp của người dân tham
gia trong quản lý nhà nước và xã hội.
Nhà nước cần phải bảo đảm được quyền làm chủ thực sự của nhân dân, đặc
biệt là quyền tham gia quyết định, lựa chọn người đại diện và quyền sở hữu tài
sản hợp pháp. Quyền làm chủ song hành với trách nhiệm, nghĩa vụ công dân và
trước hết là tuân thủ pháp luật. Nâng cao nhận thức của người dân về quyền và
nghĩa vụ, khả năng làm chủ và khả năng tham gia quản lý xã hội. Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội có cơ chế cụ thể trong việc phản
biện, giám sát xã hội. Nhà nước phải quan tâm hơn nữa trong việc chăm lo hạnh
phúc đời sống, sự phát triển tự do và toàn diện của nhân dân, bảo vệ quyền và lợi
ích chính đáng của người dân, tôn trọng và thực hiện các điều ước quốc tế về nhân quyền.
Cần phát huy liên kết giữa các cơ quan trong bộ máy nhà nước, giữa bộ máy
nhà nước với các tổ chức chính trị - xã hội và người dân. Mở rộng đối thoại với
nhân dân, doanh nghiệp bằng nhiều hình thức tạo điều để đưa Nhà nước, cán bộ,
công chức đến gần người dân hơn và các chủ trương, chính sách, pháp luật sát
với đười sống hơn. Sự phối hợp giữa các cơ quan lập pháp, hành chính, tư pháp
phải mang tính độc lập theo trách nhiệm được giao và kiểm soát lẫn nhau, hỗ trợ
nhau theo quy định của pháp luật. Đẩy mạnh và phát huy tính chủ động, sáng tạo
của cấp dưới và bảo đảm quản lý thống nhất toàn hệ thống.
Tăng cường dân chủ tại cơ sở và mở rộng các hình thức dân chủ trực tiếp. Đặc
biệt là tại địa phương, bắt đầu từ những công việc liên quan mật thiết, trực tiếp
đến đời sống nhân dân, tạo điều kiện cho người dân tham gia hiệu quả, phù hợp
vào công việc Nhà nước. Tạo điều kiện để người dân tham gia vào hoạt động
quản lý nhà nước, từ việc đóng góp ý kiến trong giai đoạn xây dựng chính sách,
pháp luật đến tham gia giám sát cán bộ, công chức trong thực hiện chính sách, pháp luật.
2.3.2 Đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước
Về vai trò và chức năng của Nhà nước:
Nhà nước luôn có vai trò đặc biệt quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội
của đất nước. Dù vai trò của Nhà nước vô cùng quan trọng, to lớn thì cũng không thể
quyết định mọi vấn đề và bao cấp toàn xã hội. Vai trò của Nhà nước luôn có giới hạn
trong mối quan hệ với các thiết chế chính trị - xã hội, với kinh tế thị trường và với
công dân. Thế nên, xã hội hóa và khả năng độc lập của các thiết chế xã hội cần được
tăng cường và phát huy. Tuy nhiên, Nhà nước cũng cần phải tự tiết chế, tối thiểu các
biện pháp can thiệp trực tiếp vào thị trường cũng như các quan hệ dân sự thông qua
việc ban hành pháp luật và tăng cường các biện pháp kiểm tra, giám sát.
Để nâng cao tinh thần làm chủ của nhân dân, Nhà nước cần tạo điều kiện để mọi
người phát huy năng lực sáng tạo vì lợi ích của bản thân và đóng góp cho xã hội. Như
vậy mới có thể xây dựng được một bộ máy hành chính nhà nước ổn định, hiệu quả.
Nhà nước cần phải tạo nên thị trường cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh; kiểm soát chặt
chẽ những cơ chế chính sách gây ra bất bình đẳng trong cạnh tranh. Những cơ chế
chính sách phải tạo điều kiện thuận lợi nhất cho nhân dân và các doanh nghiệp phát
triển kinh doanh. Nhà nước phải có chính sách nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và
huy động nguồn đầu tư vào kinh tế - xã hội đáp ứng yêu cầu phát triển trong tương lai.
Tích cực phát triển công cuộc hội nhập quốc tế của đất nước, tạo đà thuận lợi để xây dựng đất nước.
Về tổ chức bộ máy nhà nước:
Đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội theo hướng chuyên nghiệp và hiệu quả
hơn trong hoạt động lập pháp và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.
Phát huy dân chủ trong các phương thức hoạt động của Quốc hội, tăng cường tranh
luận để đưa ra các quyết định dưới hình thức luật.
Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện tổ chức Chính phủ hợp lý, hiệu quả để đáp ứng yêu
cầu xây dựng nền hành chính dân chủ. Xác định rõ ràng trong phân công nhiệm vụ và
quyền hạn của tổ chức, cá nhân và hoạt động của Chính phủ. Tập trung phát triển và
cải thiện thủ tục hành chính, tạo sự thay đổi căn bản trong mối quan hệ giữa cơ quan
hành chính với nhân dân và doanh nghiệp, thúc đẩy phát huy dân chủ, mở ra cơ hội để
người dân và xã hội tham gia vào hoạt động quản lý của Chính phủ và các cơ quan hành chính.
Làm rõ các quy định của luật chính quyền địa phương, đổi mới mô hình chính
quyền địa phương theo đúng yêu cầu của Hiến pháp là đa dạng hóa mô hình chính
quyền địa phương. Xác định rõ trong việc xác định cơ chế phân cấp và phân quyền
giữa trung ương và địa phương cho từng lĩnh vực, nhằm khuyến khích tính tự chủ và
trách nhiệm tại cấp địa phương trong phạm vi được ủy quyền.
Về bảo đảm vị trí tối thượng của Hiến pháp và pháp luật:
Trong các luật liên quan đến tổ chức bộ máy nhà nước, cần tập trung nghiên cứu cụ
thể những cơ chế kiểm soát quyền lực, đồng thời tiếp tục duy trì cơ chế giám sát và
kiểm tra giữa các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp và giữa cơ quan trung ương và
địa phương. Đồng thời, nghiên cứu xây dựng cơ chế thực hiện luật trưng cầu ý dân để
bảo đảm vai trò thiết yếu của nhân dân trong quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.
Các đạo luật về tổ chức bộ máy nhà nước cần thiết lập cơ chế hiệu quả và hợp lý để
bảo vệ Hiến pháp, đồng thời cũng phải phù hợp với nền kinh tế, chính trị, xã hội nước
ta. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, trong đó hoàn thiện thể chế, chính sách là nhiệm vụ
thiết yếu. Phê phán và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm quyền nhân dân, những
hành vi lợi dụng dân chủ đe dọa an ninh, an toàn xã hội.
Về đội ngũ cán bộ, công chức:
Nhà nước cần xây dựng một hệ thống hành chính mang lại hiệu suất cao với đội ngũ
cán bộ và công chức có phẩm chất, năng lực và chuyên nghiệp cao. Mọi cơ quan đều
cần được giao nhiệm cụ thể và rõ ràng. Cần phải hoàn thiện tiêu chí đánh giá và cơ chế
kiểm soát thực hiện công việc. Cần có kế hoạch toàn diện về xây dựng đội ngũ cán bộ,
công chức; thực hiện quản lý nhân sự theo hướng quản lý nguồn nhân lực công vụ.
Thiết lập những chính sách đãi ngộ, khuyến khích cán bộ, công chức hoàn thành
nhiệm vụ, cũng như cơ chế loại bỏ, sa thải những cán bộ, công chức không đáp ứng
được yêu cầu hoành thành nhiệm vụ, vi phạm kỷ luật.
2.3.3 Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật
Để xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, ta phải liên tục hoàn thiện và đổi
mới hệ thống tổ chức, phương thức hoạt động của các cơ quan nhà nước tại các cấp địa
phương nhằm tạo nên bộ máy nhà nước hiệu quả về tổ chức, đáp ứng yêu cầu phát
triển kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng ngày một tích cực hơn, đảm bảo nhân quyền
và dân quyền phù hợp với các chuẩn mực của chế độ pháp quyền.
Để thể chế hóa các quy định của Hiến pháp 2013 về nhân quyền và dân quyền, ta
cần tập trung vào những khía cạnh sau:
Trước hết, những quyền con người và quyền công dân hiện đang được quy định tại
các văn bản dưới luật hay pháp lệnh cần được xem xét để chuyển sang quy định tại các
đạo luật nhằm mục đích nâng cao tính pháp lý, ổn định của các luật này. Tuy nhiên,
quá trình này cần một đường lối, chính sách phù hợp để luật hóa được các quyền con
người, quyền công dân theo quy định của Hiến pháp. Theo đó, việc hoàn thiện, bổ
sung và sửa đổi các quy định về nhân quyền và dân quyền phải tuân thủ những quy
định tại khoản 2 Điều 14 Hiến pháp 2013 đã chỉ ra rõ: “quyền con người, quyền công
dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do
quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của
cộng đồng”. Công tác rà soát loại bỏ kịp thời những quy định trong các văn bản dưới
luật gây ra sự hạn chế quyền con người, quyền công dân là điều cần thiết
Trong lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi
trường đã có 38 đạo luật quan trọng được sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện theo Kế
hoạch triển khai thi hành Hiến pháp được ban hành kèm theo Nghị quyết 718/NQ-
UBTVQH13 ngày 02/01/2014. Việc sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp
luật trong lĩnh vực kinh tế tập trung loại bỏ cơ chế, thủ tục hành chính gây cản trở sự
phát triển kinh tế và gây ảnh hưởng đến các hoạt động và sự phát triển quan hệ thị trường.
Theo Hiến pháp 2013, việc sửa đổi, hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực kinh tế cần
tập trung vào việc xây dựng hệ thống pháp lý ổn định và an toàn để xây dựng, vận
hành và phát triển các loại thị trường, đặc biệt là các thị trường hàng hóa, vốn, lao
động và khoa học công nghệ nhằm phát huy nguồn lực xã hội trong phát triển các loại
hình thị trường. Đơn giản hóa các quy trình, thủ tục trong vấn đề thành lập, giải thể,
phá sản doanh nghiệp, tạo điều kiện pháp lý thuận lợi cho các hoạt động sản xuất, kinh
doanh, tiêu dùng. Xác định cụ thể quyền hạn và chức trách của các cơ quan nhà nước
trong xử lý các vấn đề liên quan đến doanh nghiệp nhà nước, vốn đầu tư của Nhà nước
trong các loại hình doanh nghiệp nhằm đảm bảo quyền bình đẳng, cạnh tranh của các
doanh nghiệp theo quy định của pháp luật, ngăn chặn hiệu quả việc can thiệp trái pháp
luật của cán bộ nhà nước vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của cá nhân và tổ chức
kinh tế. Theo đó nâng cao vai trò và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong chỉ
dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tiếp cận các nguồn vốn thị trường, bảo vệ lợi
ích hợp pháp của các doanh nghiệp.
Trong lĩnh vực khoa học - công nghệ, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính
sách cạnh tranh để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, nâng cao, phát triển năng lực trong
nghiên cứu và phát triển; xây dựng thể chế để phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo
quốc gia, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, lấy doanh nghiệp là trung tâm nghiên cứu
phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ, đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4.
Trong lĩnh vực quốc phòng-an ninh Tổ quốc và đối ngoại, công tác sửa đổi, bổ sung
và hoàn thiện các quy định pháp luật để thay đổi các quan hệ này theo đúng quy định
của Hiến pháp 2013 đang được triển khai đồng thời với các lĩnh vực pháp luật khác.
Luật sửa đổi, bổ sung đã thành công hoàn thiện các cơ sở pháp lý để xây dựng lực
lượng quân đội nhân dân, công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, ngày càng hiện đại.
Tiếp tục đẩy mạnh công tác hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa, điều này cần được triển khai một cách khoa học,
đường lối rõ ràng, huy động trí tuệ của xã hội tham gia đóng góp, hoàn thiện các dự
thảo văn bản đưọc đề ra trước khi được xem xét, thông qua. Đồng thời, cần tập trung
vào các lĩnh vực pháp luật kinh tế trọng điểm, phát triển và hoàn thiện các loại thị
trường để tận dụng tối đa các nguồn lực, tạo môi trường cạnh tranh trong sạch, minh
bạch; tạo nên hệ thống có năng lực cạnh tranh cao trong khu vực và quốc tế; đáp ứng
các yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế.