lOMoARcPSD|50730876
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
KHOA HÀNH CHÍNH HỌC
TÊN ĐỀ TÀI: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TẢO HÔN CỦA NGƯỜI LA HỦ
Ở BẢN PHÍ CHI A XÃ PA VỆ SỦ HUYỆN MƯỜNG TÈ TỈNH LAI CHÂU
Giảng viên hướng dẫn: Nguyễn Thị Quỳnh
Tác giả đề tài: Phùng Nhù Nu Lớp: 2205QLNA Hà Nội, 2023 lOMoARcPSD|50730876
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
KHOA HÀNH CHÍNH HỌC
TÊN ĐỀ TÀI: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TẢO HÔN CỦA NGƯỜI LA HỦ
TẠI BẢN PHÍ CHI A XÃ PA VỆ SỦ HUYỆN MƯỜNG TÈ TỈNH LAI CHÂU
Giảng viên hướng dẫn: Nguyễn Thị Quỳnh
Tác giả đề tài: Phùng Nhù Nu Lớp: 2205QLNA Hà Nội, 2023 lOMoARcPSD|50730876 LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bài tiểu luận này, em đã nhận được nhiều sự giúp đỡ nhiệt của
người dân và cán bộ bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu.
Nhân đây, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tất cả. Mặc dù em đã rất cố gắng,
nhưng do khả năng có hạn nên chắc chắn bài tiểu luận sẽ còn nhiều hạn chế. Em
rất mong nhận được nhiều đóng góp quý báu.
Em xin chân thành cảm ơn! lOMoARcPSD|50730876 LỜI CAM ĐOAN
Trong quá trình nghiên cứu, em đã thu thập những số liệu cần thiết phục vụ
cho việc viết đề tài của mình. Em xin cam đoan rằng những số liệu và kết quả
nghiên cứu ttrong đề tài là do chính em thực hiện, các tài liệu tham khảo được
trích dẫn đầy đủ. Nếu số liệu và kết quả của đề tài không trung thực, em xin chịu mọi trách nhiệm.
Hà Nội, ngày 10 tháng 2 năm 2023 Phùng Nhù Nu lOMoARcPSD|50730876 MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN LỜI CAM ĐOAN DANH MỤC
BẢNG BIỂU DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn chủ đề .......................................................................................... 1
2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu .............................................................. 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3
3.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 3
3.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 3
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 3
4.1. Mục đích nghiên cứu ................................................................................. 3
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 3
5. Phương pháp nghiên cứu khoa học ............................................................. 4
6. Đóng góp mới của đề tài ................................................................................ 4
7. Bố cục của đề tài ............................................................................................. 4
CHƯƠNG 1 ........................................................................................................ 5
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC TRẠNG TẢO HÔN VÀ KHÁI QUÁT
VỀNGƯỜI LA HỦ ............................................................................................. 5
1.1. Một số khái niệm cơ sở lý luận về thực trạng tảo hôn ............................. 5
1.1.1. Tảo hôn .................................................................................................. 5
1.2. Trường hợp tảo hôn được công nhận vợ chồng ........................................ 5
1.3. Khái quát về người La Hủ ở bản Phí Chi A xã PA Vệ Sủ huyện
MườngTè tỉnh Lai Châu .................................................................................... 6
1.3.1. Nguồn gốc lịch sử .................................................................................. 6
1.3.2. Đặc điểm địa bàn cư trú ......................................................................... 7
1.3.3. Đặc điểm văn hoá .................................................................................. 7
1.3.4. Đặc điểm đời sống kinh tế ...................................................................... 8
1.3.5 . Đặc điểm phong tục tập quán , tín ngưỡng ........................................... 8
1.4. Các yếu tố tác động đến thực trạng tảo hôn của người La Hủ ............... 9 lOMoARcPSD|50730876
Tiểu kết chương 1 ............................................................................................... 9
CHƯƠNG 2 ...................................................................................................... 10
KHẢO SÁT VỀ THỰC TRẠNG TẢO HÔN CỦA NGƯỜI LA HỦ Ở BẢN
PHÍ CHI A XÃ PA VỆ SỦ HUYỆN MƯỜNG TÈ TỈNH LAI CHÂU ........ 10
2.1. Khái quát bản Phí Chi A .......................................................................... 10
2.2. Khảo sát về thực trạng tảo hôn của người La Hủ ở bản Phí Chi A xã
Pa ....................................................................................................................... 11
Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu .......................................................... 11
2.2.1. Nhận thức của người La Hủ về tảo hôn ............................................... 11
2.2 2. Thực trạng tảo hôn của người La Hủ ở bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ ... 12
huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu ..................................................................... 12
2.3. Nguyên nhân tảo hôn của người La Hủ .................................................. 13
2.4. Hậu quả của tảo hôn ................................................................................. 15 Tiểu kết chương
2.............................................................................................18 ......................... 18
CHƯƠNG 3 ...................................................................................................... 19
GIẢI PHÁP NGĂN CHẶN TÌNH TRẠNG TẢO HÔN CỦA NGƯỜI LA HỦ
Ở BẢN PHÍ CHI A XÃ PA VỆ SỦ HUYỆN MƯỜNG TÈ TỈNH
LAICHÂU ......................................................................................................... 19
3 . 1 . Giải pháp tuyên truyền .......................................................................... 19
3.2. Giải pháp trong công tác quản lý nhà nước, công tác phối hợp ........... 20
3 . 3 . Các giải pháp khác ................................................................................. 21
Tiểu kết chương 3 ............................................................................................. 22
KẾT LUẬN ....................................................................................................... 22
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 23 lOMoARcPSD|50730876
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ1: Biểu đồ thể hiện nhận thức của người La Hủ về tảo hôn.
Biểu đồ2: Nguyên nhân tảo hôn của người La Hủ.
Biểu đồ3: Nhận thức của người La Hủ về hậu quả của tảo hôn. lOMoARcPSD|50730876
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DTTS: Dân tộc thiểu số
HĐND: Hội đồng Nhân dân
VHO: Cổng thông tin vì sức khoẻ cộng đồng UBDT: Uỷ ban Dân tộc UBND: Uỷ ban Nhân dân lOMoARcPSD|50730876 MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn chủ đề
Những năm qua, đất nước ta đã luôn đề cao những kế hoạch hoá gia đình đến
với tất cả các vùng miền trên cả nước. Trong đó, ở những vùng miền núi, vùng
sâu, vùng xa, vùng biên giới đã được đánh giá cao về vị trí và vai trò của các dân
tộc thiểu số ít người trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Đến nay, mặc dù luật Hôn
Nhân và Gia Đình cùng các văn bản luật khác liên quan đến dân tộc thiểu số, bảo
vệ bà mẹ và trẻ em,…. Đã ra đời và đi vào cuộc sống khá lâu, song thực tế lại
chưa đặt được như mong muốn.
Mỗi dân tộc có những nét riêng về Văn hoá, phong tục tập quán làm cho bản
sắc dân tộc Việt Nam đa sắc màu. Tuy nhiên, ngoài những phong tục, bản sắc sặc
sỡ ấy vẫn còn không ít những phong tục lạc hậu mang tính truyền thống như: tảo
hôn, du canh du cư, phá rừng làm nương rẫy… Trong đó điển hình có người La
Hủ. Nạn tảo hôn của người La Hủ chính là một trong những hủ tục đó, sẽ gây ra
những nguy cơ rất lớn đến nòi giống, chất lượng cuộc sống và tương lai của họ
sau này. Nạn tảo hôn chính là một trong những nguy hại đó. Chính vì thế, nghiên
cứu và tìm ra các giải pháp nhằm hạn chế, ngăn chặn hủ tục này đang là đòi hỏi cấp thiết .
Đồng thời, bản thân là một người dân tộc La Hủ ở bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ
huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu, em cảm thấy trách nhiệm không chỉ thuộc về các
cấp uỷ chính quyền địa phương mà còn thuộc về bản thân nhận thức của dân tộc
mình. Em nhận thấy bản thân phải làm điều gì đó để góp phần giúp bà con mình
nhận thức được hậu quả của tảo hôn, để từ đó từng bước thực hiện tốt chương
trình Dân số/Kế hoạch hoá gia đình ở địa phương.
Chính vì những lý do trên, thúc đẩy tác giả lựa chọn: “Thực trạng vấn đề tảo hôn
của người La Hủ tại bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu”
làm đề tài nghiên cứu khoa học. 1 lOMoARcPSD|50730876
2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu
Dân tộc La Hủ là một dân tộc còn gặp nhiều khó khăn. Những năm qua, tỉnh
uỷ Lai Châu đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo cấp uỷ chính quyền các cấp cụ thể hoá
chủ trương, chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước nhằm phát triển kinh tế -
xã hội của dân tộc La Hủ. Tuy nhiên, thực trạng đời sống của người dân còn tồn
tại nhiều khó khăn cần giải quyết để chất lượng cuộc sống được nâng lên, từng
bước thay đổi diện mạo kinh tế - xã hội của đồng bào dân tộc La Hủ trên địa bàn.
Theo VHO - Tảo hôn không phải là câu chuyện hiếm gặp tại các bản vùng
cao mà đã trở thành vấn nạn từ nhiều năm nay, và hiện nay vẫn chưa có dấu hiệu
dừng lại. Những đứa trẻ đang tuổi ăn, tuổi học bỏ ngang để ở nhà lấy vợ, lấy
chồng. Thất học, nghèo đói, thiếu kiến thức xã hội đã khiến chất lượng cuộc sống
của các cặp vợ chồng trẻ càng ngày càng suy giảm. Cái vòng luẩn quẩn cứ thế
bủa vây cuộc sống tăm tối của họ gần như suốt cả cuộc đời. Những số liệu viện
nghiên cứu phát triển xã hội (trực thuộc liên hiệp các Hội khoa học kĩ thuật Việt
Nam) cho thấy, gần 70% trẻ em DTTS không được trang bị kiến thức về tảo hôn.
Điều tra thực trạng KT-XH của 53 DTTS của UBDT và Tổng cục Thống kê cũng
thể hiện những con số đáng báo động ki khu vực Tây Nguyên chiếm ti lệ cao nhất
là 27,5%; tiếp theo là Trung du và miền núi phía Bắc 24,6%; Bắc Trung Bộ và
Duyên Hải miền Trung 22,4%; Đồng Bằng sông Hồng, nơi không có nhiều người
DTTS sinh sống, tỉ lệ tảo hôn cũng ghi nhận ở mức 7,8% vào năm 2018 [1]
Theo báo lai châu, chia sẻ về vấn đề tảo hôn ở vùng bào DTTS, ông Hoàng
Bình Nhưỡng – Phó trưởng ban Dân tộc tỉnh Lai Châu cho biết: Việc triển khai
thực hiện đề án “ Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong
vùng DTTS giai đoạn 2015-2025 ’’ trên địa bàn tỉnh luôn nhận được sự quan tâm
hướng dẫn của Trung ương; sự lãnh đạo; chỉ đạo của tỉnh uỷ HĐND tình. Việc
triển khai thực hiện dề án trong vùng đồng bào DTTS luôn được các cơ quan,
ban, ngành, đoàn thể tinh, UBND các huyện, Thành phố phối hợp triển khai thực
hiện và được Nhân dân đồng tình ủng hộ, hưởng ứng. Tuy nhiên, trên địa bàn vẫn 2 lOMoARcPSD|50730876
còn xảy ra tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết do nhiều lý do khách quan và chủ quan [2]
Các DTTS ít người nói chung và dân tộc La Hủ nói riêng trình độ dân trí còn
thấp, đặc biệt người La Hủ là một trong các dân tộc rất người sinh sống ở vùng
sâu, vùng xa, địa hình đi lại khó khăn, nhận thức của dân tộc còn hạn chế nên đã
ảnh hưởng tới việc triển khai thực hiện những đề án giảm thiểu tình trạng tảo hôn.
Như vậy, đã có rất nhiều tác giả ngiên cứu về vấn đề “ Tảo hôn ’’. Tuy nhiên,
chưa có tác giả nào nghiên cứu về “ Thực trạng tảo hôn của người La Hủ ở bản
Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tình Lai Châu ’’. Chính vì thế, đề tài này
mang tính mới và cần được nghiên cứu ở các khía cạnh khác nhau.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Vấn đề tảo hôn của người La Hủ
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về thời gian: Giai đoạn 2016-2022
- Phạm vi về không gian: bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnhLai Châu
- Phạm vi về khách thể: 34 người bao gồm cán bộ bản và người dân sinhsống tại
bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục đích nghiên cứu
Từ việc khảo sát “ Thực trạng tảo hôn của người La Hủ ở bản Phí Chi A xã
Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu ’’, làm cơ sở đề xuất các giải pháp giảm
thiểu tình trạng tảo hôn của dân tộc La Hủ nói chung và người La Hủ ở bản Phí
Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu nói riêng trong thời gian tới.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Cơ sở lý luận về thực trạng tảo hôn của người La Hủ.
- Khảo sát thực trạng tảo hôn của người La Hủ. 3 lOMoARcPSD|50730876
- Đề xuất giải pháp để góp phần ngăn chặn tình trạng tảo hôn của người LaHủ tại
bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu trong thời gian tới.
5. Phương pháp nghiên cứu khoa học -
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp nghiên cứu cơ bản,
nghiên cứu trực tiếp tác động vào đối tượng nghiên cứu. -
Phương pháp xây dựng biểu đồ: là phương pháp khá phổ biến để so sánhsố liệu. -
Phương pháp xây dựng bảng hỏi: là phương pháp phỏng vấn viết nhằm
thuthập thông tin, dữ liệu sơ cấp, phục vụ cho mục đích nghiên cứu. -
Phương pháp quan sát: Để thu thập thông tin phục vụ quá trình nghiên
cứu,quan sát về tình hình sức khoẻ, tình trạng nơi ở…. Để từ đó làm cơ sở đưa ra
những giải pháp khắc phục nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn. -
Phương pháp phỏng vấn: là một công cụ phổ biến sử dụng rộng rãi
trongquy trình tìm kiếm thông tin một cách chính xác, thiết thực nhất. Phương
pháp này cho phép người phỏng vấn hiểu rõ hơn về nội dung qua đó tăng tính xác
thực cho nội dung nghiên cứu bằng cách thu thập thông tin trực tiếp.
6. Đóng góp mới của đề tài
Thực hiện đề tài này góp phần bổ sung tài liệu về tập quán hôn nhân, tảo hôn
của người La Hủ tại bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu.
Giúp mọi người, đặc biệt là những đối tượng tảo hôn hiểu được những hậu quả,
những ảnh hưởng của nạn tảo hôn đến đời sống, kinh tế...
Do xây dựng trên cơ sở lý luận thực tiễn đem lại cái nhìn thực tế nhất về thực
trạng tảo hôn của người La Hủ đề từ đó đề xuất và đưa ra giải pháp nhằm ngăn
chặn tình trạng tảo hôn của người La Hủ trong thời gian tới.
7. Bố cục của đề tài
Ngoài mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, đề tài được kết cấu bởi 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về thực trạng tảo hôn và khái quát về người La Hủ 4 lOMoARcPSD|50730876
Chương 2: Khảo sát thực trạng tảo hôn của người La Hủ
Chương 3: Giải pháp ngăn chặn tình trạng tảo hôn của người La Hủ CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC TRẠNG TẢO HÔN VÀ KHÁI QUÁT VỀ NGƯỜI LA HỦ
1.1. Một số khái niệm cơ sở lý luận về thực trạng tảo hôn 1.1.1. Tảo hôn
Tảo hôn là kết hôn khi chưa đến tuổi kết hôn theo quy địn của pháp luật. Trên
thế giới, tuỳ thuộc vào phong tục tập quán hôn nhân, mỗi quốc gia có những quy
định khác nhau về độ tuổi kết hôn. Vậy tảo hôn ở Việt Nam là việc vi phạm quy
định tuổi kết hôn, là một trong những hành vi vi phạm luật Hôn nhân và gia đình.
Luật Hôn nhân và gia đình 2014 giải thích tảo hôn như sau: Tảo hôn là việc lấy
vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định .
Như vậy, tảo hôn là hành vi thuộc một trong 03 trường hợp sau:
+Nam lấy vợ khi chưa đủ 20 tuổi.
+Nữ lấy chồng khi chưa đủ 18 tuổi.
+Nam chưa đủ 20 tuổi và nữ chưa đủ 18 tuổi.
(khoản 8 Điều 3, điểm a khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2014)
1.2. Trường hợp tảo hôn được công nhận vợ chồng
Theo khoản 2 Điều 11 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, các trường hợp kết
hôn trái pháp luật, trong đó có tảo hôn vẫn được công nhận là vợ chồng khi đáp
ứng đủ các điều kiện sau:
- Tại thời điểm Toà án giải quyết yêu cầu huỷ việc kết hôn trái pháp luật mà cảhai
bên đã có đủ điều kiện kết hôn theo quy định tại Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2014;
- Hai bên yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân. 5 lOMoARcPSD|50730876
Khi đó, quan hệ hôn nhân được xác lập từ thời điểm các bên đủ điều kiện kết hôn
theo quy định của pháp luật.
Điều kiện kết hôn bao gồm :
- Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;
- Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;
- Không bị mất năng lực hành vi dân sự;
Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn sau:
- Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;
- Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;
- Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng
vớingười khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống
như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;
- Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu
vềtrực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với
con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con
dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng [3]
1.3. Khái quát về người La Hủ ở bản Phí Chi A xã PA Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu .
1.3.1. Nguồn gốc lịch sử
Người La Hủ là một ttrong số các dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Tạng Miến
cùng các dân tộc Hà Nhì, Phù Lá, Lô Lô, Cống, Si La. Người La Hủ vốn là một
nhánh của siêu tộc Địch - Khương mà sứ Trung Quốc gọi là Tây Nhung với địa
bàn phát tích thuộc miền đất nằm giữa các tỉnh Thanh Hải, Cam Túc, Tứ
Xuyên của Trung Quốc ngày nay. Theo cổng thông tin điện tử Lai Châu, những
người La Hủ đầu tiên đến cư trú mới cách đây khoảng 10 đời gồm nhóm La Hủ
Đen, La Hủ Vàng và La Hủ Trắng.
Về tộc danh: Tên gọi La Hủ có từ đời Thanh. Theo danh mục thành phần các
dân tộc ở Việt Nam được công bố năm 1979, quy định tên gọi là La Hủ [4] 6 lOMoARcPSD|50730876
Những người La Hủ đầu tiên sinh sống tại bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện
Mường Tè tỉnh Lai Châu có nguồn gốc từ bản Sín Chải A, Sín Chải B, Sín Chải
C (là những bản ở biên giới giáp Trung Quốc) và thậm trí có một số người đến từ
Trung Quốc cách đây hơn 130 năm.
1.3.2. Đặc điểm địa bàn cư trú
Địa bàn cư trú của người La Hủ là cả một khu vụ rộng lớn thuộc vùng tiếp
giáp giữa các quốc ga Trung Quốc, Việt Nam, Lào, Thái Lan, Mianma. Ở Việt
Nam, người La Hủ tập trung tại 44 bản thuộc 5 xã (Pa Vệ Sủ, Pa Ủ, Ka Lăng,
Bum Tở, Nậm Khao) của huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu.
Người La Hủ thường sinh sống ở những nơi hiểm trở, trên các đồi núi cao. Một
điều đặc biệt. Ở Việt Nam, người La Hủ chỉ có duy nhất ở tỉnh Lai Châu.
1.3.3. Đặc điểm văn hoá -
Ngôn ngữ: Thuộc nhóm ngôn ngữ Tạng – Miến (ngữ hệ Hán - Tạng), người
La Hủ không có chữ viết riêng. -
Nhà ở: Trước đây họ thường làm nhà ở ngay trên nương, trên núi cao thuộc
hai xã Pa Ủ và Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu. Nhà được lợp từ lá, khi
lá chuyển sang màu vàng lại chuyển đi nơi khác nên người La Hủ có tên Xá Lá
Vàng. Hiện nay đã làm nhà bằng ván, xi măng, đất… Và đã định cư tuy nhiên vẫn rất khó khăn. -
Ẩm thực: Người La Hủ tại bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tètỉnh
Lai Châu ăn cơm tẻ là chính. Có cách bảo quản thực phẩm như sấy khô, làm măng chua,… -
Trang phục truyền thống: Phụ nữ đội khăn đội đầu có màu sắc sặc sỡ, áodài
với cổ áo được thêu hoa văn và ống tay đa sắc màu, tà áo màu tràm, có một áo
ngoài ngắn tay, dáng ngắn được thêu hoạ tiết đẹp mắt và đính xu bạc; quần màu
tràm ống rộng may kiểu chân què nối đũng. Trang phục nam giới đơn giản hơn.
Áo tay dài màu tràm, quần may kiểu chân què nối đũng như của nữ giới và có mũ
được đính một số núm hoa làm từ sợ chỉ to. 7 lOMoARcPSD|50730876
1.3.4. Đặc điểm đời sống kinh tế
Người La Hủ tại bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu
sống chủ yếu dựa vào tự nhiên, nguồn lương thực chính của người dân nơi đây là
lúa, sắn và ngô. Họ làm ruộng và nương là chủ yếu, 99% các hộ dân đều có ruộng
lúa. Ngoài ra họ còn chăn nuôi gia súc, gia cầm, làm nghề thủ công như đan lát,
dệt vải. Tuy nhiên, sự phát triển sản xuất nông nghiệp của người dân nơi đây chưa
phát huy được tiềm năng, thế mạnh của địa phương chưa có dự án sản xuất hàng
hoá theo chuỗi giá trị, vẫn sản xuất theo nếp cũ, lạc hậu. Tỉ lệ hộ nghèo lên tới 86.5%.
Nơi đây, để kiếm được đồng tiền là một điều rất khó. Vì những sản phẩm họ
làm ra không có chỗ bán. Để bán sản phẩm, họ phải xuống thị trấn cách bản hơn
20km để trao đổi buôn bán, nhưng vì thị trấn là nơi tập trung nhiều chợ, nên hầu
như những thứ họ làm ra đều đã có ở chợ, vì thế việc bán buôn thật sự không thuận lợi.
Những năm trước, người La Hủ nơi đây thường hay đánh cá, đó cũng là một
nguồn thức ăn và thu nhập của họ. Tuy nhiên, mấy năm trở lại đây, vì những công
trình thuỷ điện rất nhiều, nguồn nước dần bị cạn kiệt và theo đó nguồn cá cũng
dần dần mất đi. Mặc dù vậy nhưng đã có những hộ gia đình làm ao nuôi cá mặc
dù địa hình không mấy thuận lợi. Điều kiện kinh tế đã từng bước được cải thiện.
1.3.5 . Đặc điểm phong tục tập quán, tín ngưỡng
Người La Hủ ở bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu
trước đây ăn Tết vào một ngày tốt trong tháng 12 hoặc cuối tháng 12. Tuy nhiên,
hiện nay bởi vì có lớp trẻ đi học nên đã ăn tết theo Tết Nguyên Đán. Trong dịp
Tết tuỳ từng dòng họ mà người dân nơi đây sẽ chọn ngày tốt để cúng tổ tiên có
thể là trước 30 tết hoặc trong những ngày tết.
Người La Hủ thờ cúng tổ tiên là người đã khuất của bên nội. Và hầu như chỉ
có con trai mới thờ tổ tiên. Nơi thờ cúng tổ tiên của họ thường sẽ đặt gần chỗ ngủ
của chủ nhà. Những món ăn mà họ thờ cúng tổ tiên vào dịp Tết sẽ là bánh dày và
thịt lợn (đầy đủ tất cả các bộ phận của một con lợn) . 8 lOMoARcPSD|50730876
Vào ngày Tết các chị em đã đi lấy chồng sẽ về thăm anh trai hoặc em trai,
trong những quà Tết mà họ chuẩn bị bắt buộc phải có bánh dày to và dày hơn
những chiếc bánh dày bình thường khác, phong tục này đã có từ rất lâu và được
truyền lại đến bây giờ.
1.4. Các yếu tố tác động đến thực trạng tảo hôn của người La Hủ -
Trình độ dân trí thấp: Nơi đây là một vùng sâu, vùng xa, kiến thức của
người dân về hôn nhân vẫn còn hạn chế; -
Kinh tế: Nền kinh tế khó khăn, mong muốn tìm việc làm kiếm tiền vì thếmà
con người cũng trở nên cởi mở, dễ dàng tạo dựng các mối quan hệ vợ chồng sớm; -
Pháp luật: Pháp luật hiện nay quy định về mức xử phạt hành vi vi phạmliên
quan đến độ tuổi kết hôn chưa cao, chưa đủ sức răn đe, ngăn chặn .
Tiểu kết chương 1
Qua chương 1 em đã khái quát các nội dung về cơ sở lý luận về thực trạng tảo
hôn của người La Hủ khái quát về người La Hủ ở bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ
huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu. Dựa trên cơ sở nghiên cứu về thực trạng tảo hôn
của người La Hủ, em đã tìm hiểu và đưa ra khái quát về thực trạng tảo hôn của
người La Hủ . Qua đó bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn về đời sống, phong tục tập quán của người dân nơi đây. 9 lOMoARcPSD|50730876 CHƯƠNG 2
KHẢO SÁT VỀ THỰC TRẠNG TẢO HÔN CỦA NGƯỜI LA HỦ Ở BẢN
PHÍ CHI A XÃ PA VỆ SỦ HUYỆN MƯỜNG TÈ TỈNH LAI CHÂU
2.1. Khái quát bản Phí Chi A
Bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu là địa bàn cư trú
của người La Hủ, những người La Hủ đầu tiên sống tại bản Phí Chi A cách đây
khoảng 130 năm, họ di cư xuống đây bởi phong tục tập quán du canh du cư với
khoảng 3–4 hộ dân. Bản nằm trên sườn đồi và đến hiện tại bản hơn 108 hộ dân
với hơn 12 hộ dân có trường hợp tao hôn đã dựng lên những căn nhà rách nát,
cuộc sống của con người nơi đây khó khăn, lạc hậu.
Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên:
- Đặc điểm địa hình: Huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu chịu ảnh hưởng lớncủa hoạt
động tân kiến tạo địa chất nên có địa hình rất phức tạp, mức độ chia cắt sâu và
ngang rất mạnh bởi các dãy núi chạy theo hướng Tây Bắc–Đông Nam, phổ biến
với địa hình núi cao, bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ thuộc huyện Mường Tè tỉnh
Lai Châu nên nơi đây có địa hình núi cao và dốc, thuận lợi xây dựng các nhà
máy thuỷ điện. Tuy nhiên, giao thông đi lại khó khăn, gặp nhiều thiên tai đặc
biệt vào mùa mưa như: sạt lở đất, lũ quét. Năm 2018, xã Pa Vệ Sủ xảy ra một
vụ sạt lở đất kéo dài từ huyện vào xã, cứ cách một đoạn khoảng 1km gặp một
chỗ bị sạt lở. Và bản Phí Chi A là một trong những bản thiệt hại vì sạt lở lớn
nhất vào năm đó. Bản Phí Chi A gặp một vụ sạt lở ngay cuối bản và 21 hộ dân
đã phải di dân đi chỗ khác.
- Đặc điểm khí hậu: Khí hậu nơi đây mang tính chất nhiệt đới vùng núi caoTây
Bắc, ít chịu ảnh hưởng của bão, thời tiết quanh năm chia thành 2 mùa rõ rệt.
Mùa đông lạnh, mưa ít, mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều thuận lợi chăn nuôi gia súc
và trồng các loại cây dược liệu quý như sâm, thảo quả, tam thất,… Tuy nhiên,
vào mùa khô nguồn nước con sông bị cạn kiệt.
- Các nguồn tài nguyên thiên nhiên: bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện 10 lOMoARcPSD|50730876
Mường Tè tỉnh Lai Châu là một vùng thuộc khu vực núi cao, nơi đây có nhiều tài
nguyên thiên nhiên như nấm hương, mật ong, phong lan, gỗ, măng, một số loại
cây dược liệu quý như tam thất…. và các động vật như lợn rừng, sóc, nhím, …
Cuộc sống của người dân nơi đây phụ thuộc chủ yếu vào nguồn tài nguyên tự nhiên.
Điều kiện kinh tế - xã hội:
- Đời sống kinh tế của người dân nơi đây đặc biệt khó khăn, phụ thuộc chủyếu
vào tự nhiên. Nguồn lương thực chủ yếu của người dân nơi đây là lúa. Cơ sở hạ
tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật nơi đây còn rất hạn chế. Vì địa hình trắc trở nên
để ứng dụng công nghệ vào áp dụng sản xuất rất khó khăn, không đem lại hiệu quả.
- Do địa hình đồi núi, nhiều đồng cỏ nên nơi đây người dân chăn thả gia súcđặc
biệt là trâu; chăn nuôi gia cầm, tuy nhiên với số lượng ít chỉ để phục vụ cho đời
sống sinh hoạt hằng ngày.
- Nhà nước và Đảng ta rất quan tâm đến đời sống của người La Hủ. Thực tế,dù
được đầu tư rất nhiều nhưng đời sống của người dân nơi đây vẫn gặp nhiều khó
khăn vậy lý do là gì? Chính vì những phong tục lạc hậu của người dân nơi đây,
sống phụ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên, luôn trông chờ vào Nhà nước mà
không có ý chí tự lực vươn lên làm giàu.
- Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chính sách hỗ trợcho
sản xuất trên địa bàn. Từ các chính sách hỗ trợ mà người dân nơi đây bước đầu
đã dựa vào các tiềm năng lợi thế của địa phương tạo ra vùng sản xuất như quế,
cây sa nhân… Và đặc biệt trên xã Pa Vệ Sủ đưa một số cây có giá trị như sâm
Lai Châu vào trồng, từ đây tạo việc làm kiếm thêm thu nhập cho người dân nơi đây.
2.2. Khảo sát về thực trạng tảo hôn của người La Hủ ở bản Phí Chi A xã Pa
Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu
2.2.1. Nhận thức của người La Hủ về tảo hôn
Biểu đồ 1: Biểu đồ thể hiện nhận thức của người La Hủ về tảo hôn 11 lOMoARcPSD|50730876
Qua khảo sát thực tế về nhận thức của người La Hủ về tảo hôn cho thấy ,người
La Hủ nơi đây chưa thực sự hiểu về khái niệm tảo hôn. Mặc dù 50% con người
hiểu khái niệm tảo hôn, tuy nhiên số người hiểu về tảo hôn chủ yếu là các em học
sinh đã học lên cấp 3. Số còn lại, họ chỉ hiểu đơn giản tảo hôn chính là kết hôn
khi hai người chưa đủ tuổi một điều đáng lo ngại qua khảo sát trên là trong tâm
lý của họ tảo hôn không phải là hành vi vi phạm pháp luật và họ nghĩ khi đã đến
15, 16 tuổi thì đã có thể kết hôn, sinh con. Trong những năm qua, công tác giáo
dục, tuyên truyền về vấn nạn tảo hôn đã ngày một được đưa vào giảng dạy, tuy
nhiên vẫn chưa thực sự sâu sắc.
2.2 2. Thực trạng tảo hôn của người La Hủ ở bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện
Mường Tè tỉnh Lai Châu
Tại Lai Châu, tảo hôn đã trở thành vấn đề nhức nhối trong vùng đồng bào
DTTS, không ít học sinh trong các trường học ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên
giới bỏ học để lấy vợ, lấy chồng. Tại xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu,
hằng năm vẫn diễn ra tình trạng tảo hôn, bản Phí Chi A là một trong những địa
điểm tảo hôn xảy ra hằng năm của nơi đây.
Kết hôn là quyền của con người nhưng tảo hôn là hành vi vi phạm pháp luật
của nhà nước ta. Tại bản Phí Chi A xã Pa Vệ Sủ huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu, 12