Tiểu luận "Tác động của đại dịch covid-19 đối với nền kinh tế việt nam"
Tiểu luận "Tác động của đại dịch covid-19 đối với nền kinh tế việt nam" của Nguyễn Minh Đạt giúp bạn tham khảo và hoàn thành tốt bài tiểu luận của mình đạt kết quả cao.
Môn: Kinh tế chính trị Mác - Lênin (000012004)
Trường: Đại học Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh
Thông tin:
Tác giả:
Thông tin :
Môn:
Kinh tế chính trị Mác - Lênin (000012004)
Trường:
Đại học Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh
Tác giả:
Preview text:
lOMoARcPSD|36477180
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC PHẦN
KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC -LÊNIN Đề Tài
TÁC ĐỘNG CỦA ĐẠI DỊCH COVID-19 ĐỐI VỚI
NỀN KINH TẾ VIỆT NAM
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN SINH VIÊN THỰC HIỆN
THS. TRƯƠNG PHI LONG NGUYỄN MINH ĐẠT MSSV- 20511001280 Lớp học phần -000012009 1
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Trường Đại học Kiến Trúc TP.HCM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
BÀI TIỂU LUẬN MÔN: KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN
Họ và tên sinh viên: NGUYỄN MINH ĐẠT
Mã số sinh viên: 20511001280
Mã lớp học phần: 000012009
ĐIỂM CỦA BÀI TIỂU LUẬN Ghi bằng số Ghi bằng chữ
Họ tên và chữ ký của cán bộ chấm thi thứ 1
Họ tên và chữ ký của cán bộ chấm thi thứ 2
Thành phố Hồ Chí Minh, Ngày…7… tháng…8…năm 2021 Sinh viên nộp bài NGUYỄN MINH ĐẠT 2
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180 MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU …………………………………………………………………………...4
B. NỘI DUNG …………………………………………………………………………4
I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ DỊCH BỆNH COVID-19…..………………………...4
1. Covid-19 là gì…………………..………………………………………………..4
2. Ảnh hưởng của covid-19 đối với đời sống kinh tế và xã hội …………………5
a. Tác động kinh tế……………………………………………………………….5
b. Tác động xã hội………………………………………………………………..7
II. TÁC ĐỘNG CỦA DỊCH COVID-19 TỚI NỀN KINH TẾ VIỆT……….……....8
1. Chỉ số kinh tế Việt Nam qua các năm………...……………………………….8
2. Các ngành nghề dưới tác động của dịch covid-19 ở Việt Nam…...…………11
a. Tác động tiêu cực…………………………………………………………...11
b. Tác động tích cực…………………………………………………………...13
3. Các giải pháp ứng phó…………………………………………………………14
C. KẾT LUẬN…………………………………………………………………………17 3
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180 A/ PHẦN MỞ ĐẦU
- Đại dịch Covid-19 gây ảnh hưởng toàn diện, sâu rộng đến tất cả quốc gia, hiện
vẫn đang diễn biến phức tạp. Kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái nghiêm trọng. Việt
Nam là một quốc gia có độ mở nền kinh tế lớn, hội nhập quốc tế sâu rộng, cũng
chịu nhiều tác động của dịch bệnh. Covid-19 đã ảnh hưởng không nhỏ đến tất cả
các lĩnh vực kinh tế - xã hội, gây gián đoạn chuỗi cung ứng sản xuất và lưu thông
hàng hóa, một số ngành như: xuất, nhập khẩu, hàng không, du lịch, dịch vụ lưu trú,
ăn uống, y tế, giáo dục, lao động, việc làm bị tác động trực tiếp; nhiều doanh
nghiệp phá sản, giải thể, tạm dừng hoạt động, thu hẹp quy mô, v.v. Sự bùng phát
dịch COVID-19 đã mang lại những thách thức chưa từng có, được dự báo sẽ có
những tác động đáng kể đến sự phát triển nền kinh tế Việt Nam. Trong bối cảnh
đó, đòi hỏi chúng ta phải có những giải pháp để hạn chế rủi ro của dịch bệnh đối
với nền kinh tế, bảo đảm tăng trưởng hợp lý, ổn định xã hội, tạo nền tảng cho tăng
trưởng kinh tế nhanh và bền vững trong những năm tới. B/ PHẦN NỘI DUNG
I/ KHÁI QUÁT CHUNG VỀ DỊCH BỆNH COVID-19
1/ Covid-19 là gì ?
- Khởi nguồn từ Vũ Hán (Trung Quốc) vào cuối năm 2019, đến nay, đại dịch
Covid-19 đã bùng phát ở 215 quốc gia. Theo thống kê, đến ngày 22/10/2020, thế
giới ghi nhận 41.518.941 người mắc, 1.136.848 người tử vong tại 215 quốc gia và
vùng lãnh thổ, tiếp theo là Ấn Độ, thứ ba là Brazil. Tại khu vực ASEAN, Indonesia
đã vượt qua Philippines trở thành là quốc gia dẫn đầu khu vực về tổng số trường
hợp mắc và số bệnh nhân tử vong. Tại Việt Nam, số ca nhiễm là 1.145 người, tử
vong 35 người. Mỗi ngày, thế giới có hàng trăm ngàn ca mắc mới, hàng nghìn
người tử vong và chưa có dấu hiệu chững lại, thậm chí lây lan nhanh tại một số
quốc gia sau khi nới lỏng các biện pháp giãn cách xã hội.
- Virus Corona 2019, một loại virus gây ra tình trạng nhiễm trùng trong mũi,
xoang hoặc cổ họng. Có 7 loại virus Corona, trong đó, 4 loại không nguy hiểm là
229E, NL63, OC43 và HKU1; hai loại khác là MERS-CoV và SARS-CoV nguy
hiểm hơn và từng gây ra đại dịch toàn cầu. Bên cạnh đó, còn một loại virus Corona 4
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
thuộc chủng mới (màu vàng) ký hiệu 2019-nCoV hoặc nCoV, còn được gọi với cái
tên “Virus Vũ Hán” đang “tung hoành” suốt từ cuối năm 2019 đến nay.
- Đây là dạng virus mới nên con người chưa từng có miễn dịch, kể cả miễn dịch
chéo trước đó. Virus Corona là một họ virus lớn thường lây nhiễm cho động vật
nhưng đôi khi chúng có thể tiến hóa và lây sang người. Khi virus xâm nhập vào cơ
thể, nó đi vào trong một số tế bào và chiếm lấy bộ máy tế bào (gây tổn thương
viêm đặc hiệu ở đường hô hấp), đồng thời virus chuyển hướng bộ máy đó để phục
vụ cho chính nó, tạo ra virus mới và nhiễm tiếp người khác. Người nhiễm 2019-
nCoV có các triệu chứng cấp tính: ho, sốt, khó thở, có thể diễn biến đến viêm phổi
nặng, suy hô hấp cấp tiến triển và tử vong; đặc biệt ở những người lớn tuổi, người
có bệnh mạn tính, suy giảm miễn dịch.
- Thời gian ủ bệnh của 2019-nCoV là 14 ngày tức là từ lúc nhiễm virus
Corona tới lúc phát bệnh là 14 ngày mới có biểu hiện lâm sàng. Điều này khiến
cho các biện pháp kiểm soát hiện nay rất khó phát hiện.
“Trích từ VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM” [1]
2/ Ảnh hưởng của covid-19 đối với đời sống kinh tế- xã hội trong
nước và thế giới
- Đại dịch COVID-19 đã và đang có những tác động to lớn đến mọi mặt đời sống
xã hội ở khắp nơi trên toàn thế giới. Nhiều tác động được dự báo sẽ kéo dài và
nhiều thay đổi trong đời sống xã hội ngay cả khi hết dịch.
a/ Tác động kinh tế
- Trước hết là những rủi ro tiềm ẩn của ngân hàng toàn cầu trước đại dịch Covid-
19 và sự không đồng nhất giữa các hệ thống ngân hàng quốc gia trong phản ứng
với cú sốc tài chính toàn cầu do đại dịch gây ra.
- Bên cạnh đó, ngành hàng không đối mặt với khủng hoảng chưa từng có trong
lịch sử và nặng hơn so với các ngành kinh tế khác. Theo phân tích tác động kinh tế
của Covid-19 đối với hàng không của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế
(ICAO) được công bố ngày 11/3 cho thấy, 38% công suất chỗ ngồi đã bị cắt giảm 5
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
trên toàn cầu so với cùng kỳ của năm 2019. Số lượng hành khách giảm 54% (tương
đương 198 triệu người). Châu Á Thái Bình Dương ghi nhận số lượng hành khách
giảm nhiều nhất 85 triệu người, tiếp theo là Châu Âu và Bắc Mỹ với các con số
tương ứng là 50 triệu người và 35 triệu người.
- Covid-19 đồng thời tạo cú sốc chưa từng có đối với thị trường lao động với
lượng việc làm giảm sút lớn nhất kể từ Thế chiến II. Tính đến đầu tháng 4/2020,
81% lực lượng lao động toàn cầu sống ở các quốc gia bắt buộc hoặc đề nghị đóng
cửa nơi làm việc. Đến ngày 22 tháng 4, con số này giảm xuống còn 68%, chủ yếu
là do dỡ lệnh đóng cửa nơi làm việc ở Trung Quốc, song tình hình lại trở nên tồi tệ ở những quốc gia khác.
- Covid-19 cũng đã khiến cho thương mại toàn cầu sụt giảm rõ rệt. UNCTAD đã
dự báo các giá trị thương mại toàn cầu giảm xuống 3,0% trong quý I/2020 so với
quý trước. Việc thực hiện các biện pháp chống lại dịch bệnh Covid-19 sẽ ảnh
hưởng đến thương mại toàn cầu trong quý II/2020 với mức giảm ước tính là 26,9%
so quý I/2020. Tại các quốc gia chủ yếu tăng cường các hoạt động kinh doanh các
sản phẩm y tế . Tổng giá trị nhập khẩu và xuất khẩu các sản phẩm y tế đạt khoảng
2.000 tỷ USD, bao gồm cả thương mại nội khối EU, chiếm khoảng 5% tổng
thương mại hàng hóa thế giới vào năm 2019.
- Thời gian này còn chứng kiến sự suy giảm lớn trong sản xuất toàn cầu. Trong
hai tháng đầu năm 2020, Trung Quốc sụt giảm đáng kể lượng hàng hóa sản xuất
khi các nhà máy tại Vũ Hán và các khu vực khác phải đóng cửa để ngăn chặn và
chiến đấu chống lại dịch bệnh. Bênh cạnh đó, trong tháng 2-3/2020, hầu hết các
nước công nghiệp phát triển cũng thực hiện các hạn chế kinh tế.
- Sự bùng phát của dịch bệnh Covid-19 cũng tạo ra những thách thức chưa từng
có đối với ngành du lịch toàn cầu. Với một loạt biện pháp đóng cửa biên giới, cấm
đi lại và tăng cường kiểm dịch ở nhiều nước, UNWTO cho rằng, lượng khách quốc
tế đến của năm 2020 giảm 60-80 % so năm 2019. Riêng lượng khách đến trong 6
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
tháng 3/2020 đã giảm 60% so với cùng tháng năm 2019. Cùng với đó, chuỗi cung
ứng bưu chính quốc tế bị gián đoạn đáng kể.
b/ Tác động xã hội
- Đối với lĩnh vực nông nghiệp và thực phẩm, đại dịch Covid-19 đã làm gián
đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và gây ra tình trạng thiếu lao động do những biện
pháp cách ly xã hội, dẫn đến những bất ổn cho sản xuất nông nghiệp và tạo ra cú
sốc thu nhập. Điều này khiến cho các nước thu nhập thấp có nguy cơ gia tăng gấp
ba lần gánh nặng suy dinh dưỡng do đại dịch, nhất là các quốc gia ở khu vực Châu Phi cận Sahara.
- Đại dịch Covid-19 cũng khiến cho toàn cầu gần như bế tắc, người dân bị hạn
chế đi lại bởi việc đóng cửa biên giới, dừng du lịch hàng không và thực hiện các
biện pháp giãn cách xã hội.
- Đối với các nước kém phát triển, việc trang bị và sử dụng CNTT-TT nhằm giảm
thiểu sự gián đoạn do coronavirus gây ra còn hạn chế. Kể từ khi đại dịch bùng
phát, nhiều cá nhân và hộ gia đình sử dụng thông tin và công nghệ truyền thông
(ICT) để giảm thiểu sự gián đoạn và khắc phục một số trở ngại. Ví dụ như, nhiều
người đã sử dụng Internet để làm việc tại nhà, học tập; đặt các mặt hàng thiết yếu
cho sinh hoạt. Tuy nhiên, việc các hộ gia đình tiếp cận internet khá phổ biến ở các
nước phát triển (87% hộ gia đình) và ở khu vực Châu Âu (86,5%), nhưng lại thấp
hơn nhiều ở các nước kém phát triển - LDCs (11,8%) và ở khu vực Châu Phi
(17,8%). Điều này cho thấy một khoảng cách khá xa giữa các nước phát triển và
các nước kém phát triển trong việc tiếp cận thông tin và công nghệ truyền thông.
- Điều đáng nói là đối tượng mà đại dịch Covid-19 tác động chủ yếu lại là những
người dễ bị tổn thương và họ có nguy cơ đối mặt với bất bình đẳng kép. Tác động
của Covid-19 sẽ đặc biệt nghiêm trọng đối với những người không đảm bảo về tài
chính hoặc sống ở nhà ở quá đông, làm gia tăng bất bình đẳng hiện có. 7
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
- Đại dịch Covid-19 còn được xem như một “bài kiểm tra” khả năng phục hồi
nhân quyền của con người thông qua những ảnh hưởng của nó đến sức khỏe cộng
đồng, văn hóa, kinh tế, chính trị và quyền xã hội với một loạt các biện pháp phòng
và chống dịch bệnh tại các quốc gia trên thế giới.
- Quan trọng hơn, Covid-19 đang ảnh hưởng khá nhanh chóng đến nghèo đói về
thu nhập qua các nhóm dân số thấp hơn trong năm đầu tiên của đại dịch, thể hiện
qua các tác động lan tỏa trên các chỉ số nghèo đa chiều (sức khỏe và dinh dưỡng,
giáo dục, mức sống) trong trung và dài hạn. Do đó, việc các quốc gia trang bị năng
lực cần thiết để phát triển, theo dõi và báo cáo nghèo đa chiều là rất quan trọng để
đạt được mục tiêu phát triển bền vững .
- Ngoài ra, Covid-19 còn có những tác động gây ô nhiễm và chất thải đối với môi
trường, đặc biệt từ chất thải y tế, từ đó tác động tiêu cực đến sức khỏe con người
và hệ sinh thái. Covid-19 đồng thời khiến cho 1,6 tỷ người học bị ảnh hưởng bởi
việc đóng cửa trường học tại nhiều quốc gia trên thế giới và được cho là đang đẩy
40-60 triệu người vào tình thế cùng cực nghèo nàn, cũng như có nguy cơ dẫn đến
những bất bình đẳng đối với phụ nữ và các vấn đề pháp lý như giết người và buôn lậu ma túy.
TRÍCH TỪ “CON SỐ SỰ KIỆN” [2]
II/ TÁC ĐỘNG CỦA DỊCH COVID-19 TỚI NỀN KINH TẾ VIỆT NAM
1/ Chỉ số kinh tế của Việt Nam qua các năm (2016-2021)
- Về tổng thể, giai đoạn 2016-2020 là giai đoạn hội tụ các thành tựu phát triển
kinh tế - xã hội cao nhất và toàn diện nhất của Việt Nam, với nền kinh tế cải thiện
tích cực cả về quy mô và chất lượng; quan hệ quốc tế mở rộng, vị thế được củng cố và nâng cao. 8
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
- Theo UNDP, Việt Nam đã tạo ra một câu chuyện huyền thoại trong công cuộc
giảm nghèo. GDP bình quân giai đoạn 2016 - 2020 đạt khoảng 5,9%/năm và năng
suất các nhân tố tổng hợp (TFP) tăng từ 33,6% bình quân giai đoạn 2011 - 2015 lên
45,2% giai đoạn 2016 - 2020.
- Tốc độ tăng năng suất lao động bình quân, giai đoạn 2016 – 2020, là 5,8%/năm.
Hệ số ICOR giảm xuống còn khoảng 6,1. Năm 2020, kinh tế Việt Nam có quy mô
thứ 40 trên thế giới, thứ 4 trong ASEAN và bình quân GDP/người đứng thứ 6 trong ASEAN.
- Các cân đối lớn của nền kinh tế được cải thiện đáng kể. Chỉ số giá tiêu dùng
(CPI) bình quân dưới 5% trong suốt 7 năm liền (2014-2020). Cán cân thanh toán
quốc tế thặng dư; dự trữ ngoại hối tăng từ 28 tỷ USD năm 2015 đạt hơn 90 tỷ USD vào năm 2020.
- Thị trường xuất khẩu được mở rộng và đa dạng hóa; nhiều doanh nghiệp tham
gia sâu rộng vào chuỗi giá trị khu vực, toàn cầu; đặc biệt, xuất siêu liên tục từ
2016-2020 và năm 2020 đạt hơn 19,1 tỷ USD. Tỷ trọng giá trị xuất khẩu sản phẩm
công nghệ cao trong tổng giá trị xuất khẩu hàng hoá tăng lên khoảng 50% năm 2020.
- Năm 2020, Việt Nam đã có quan hệ chính thức với 189/193 quốc gia; đã ký 15
hiệp định FTA (năm 2020 phê chuẩn và triển khai có hiệu quả EVFTA; tham gia ký
Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và ký FTA Việt Nam – Anh),
đang đàm phán hai FTA; có 79 nước đã công nhận Việt Nam là một nền kinh tế thị trường.
- Đặc biệt, năm 2020, Việt Nam nằm trong số hiếm hoi các nước vẫn giữ được
mức tăng trưởng 2,91% GDP; được coi là một trong 16 nền kinh tế mới nổi thành
công nhất thế giới và phục hồi kinh tế nhanh hình chữ V, với mức tăng trưởng dự
báo từ hơn 6% tới 11,2% trong năm 2021.
- Chỉ số phát triển con người (HDI) năm 2019 của Việt Nam trong Báo cáo Phát
triển con người toàn cầu năm 2020 do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc
(UNDP) công bố chiều 16-12-2020 là 0,704, lần đầu tiên đưa Việt Nam vào nhóm
các nước phát triển con người cao và xếp thứ 117/189 quốc gia và vùng lãnh thổ. 9
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
- Theo Báo cáo phát triển bền vững 2020, Việt Nam là quốc gia Đông-Nam Á
duy nhất đạt được năm mục tiêu hành động của Liên hợp quốc, trong đó có các
biện pháp giảm khí thải CO2, thúc đẩy năng lượng tái tạo và nâng cao khả năng
chống chịu với biến đổi khí hậu.
- Tỷ lệ nghèo tiếp cận đa chiều năm 2020 ước khoảng 4,7%, giảm 1 điểm phần
trăm so năm 2019, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đầu tiên về
đích trước mục tiêu thiên niên kỷ của Liên hợp quốc về giảm nghèo.
- Nhìn tổng thể, năm 2020, Việt Nam nổi lên như một điểm sáng đáng ghi nhận
và tự hào về khả năng tự chủ, tự cường, thành công trong kiểm soát sự lây lan của
dịch Covid-19; linh hoạt và hiệu quả trong phản ứng chính sách và phản ứng thị
trường hỗ trợ doanh nghiệp; chủ động tham gia tham gia các hiệp định thương mại
song phương và đa phương; khai thác các cơ hội từ sự dịch chuyển và tái định vị
các các chuỗi cung ứng khu vực và quốc tế, thúc đẩy tái cơ cấu về tổ chức và công
nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi mô hình, tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị
toàn cầ và; hướng tới tăng trưởng nhanh, bền vững.
TRÍCH TỪ “ BÁO NHÂN DÂN ĐIỆN TỬ” [3]
- Không những vậy, trong năm 2021 GDP Việt Nam sáu tháng đầu năm vẫn tăng
trưởng dương và vẫn cao nhất khu vực Đông Nam Á. Theo Tổng cục Thống kê,
tính chung 6 tháng đầu năm 2021, GDP tăng 5,64%, cao hơn tốc độ tăng 1,82%
của 6 tháng đầu năm 2020.
- Mặt khác trước cú sốc mang tên Covid -19, năm 2020 nền kinh tế thế giới đã
ghi nhận lần đầu tiên hàng chục nền kinh tế trên thế giới đồng loạt rơi vào suy
thoái như Mỹ, Anh, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Pháp, Đức, Italy, Australia, Brazil,
Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc, Indonesia, Singapore, Philippines, Thái Lan,
Indonesia… Trong đó, Mỹ và châu Âu là những tâm điểm chính của diễn biến dịch
bệnh và cũng là những nơi thực trạng tăng trưởng kinh tế và thương mại tồi tệ nhất
trong năm 2020. Tại Mỹ, nền kinh tế lớn nhất thế giới, trong quý II/2020 suy giảm
31,4%, số liệu kém nhất kể từ năm 1947, chủ yếu do chi tiêu tiêu dùng sụt giảm
mạnh mẽ tới 34%. Trước đó, kinh tế nước này đã giảm 5% trong quý I/2020 và
chính thức rơi vào suy thoái do dịch Covid -19, chấm dứt chuỗi tăng trưởng kéo
dài 11 năm liên tiếp - giai đoạn tăng trưởng dài nhất trong lịch sử nước Mỹ. 10
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
- Một số nền kinh tế lớn thuộc Eurozone như Đức, Pháp, Italy và Tây Ban Nha
đều thông báo GDP sụt giảm mạnh trong quý II/2020. Riêng đối với Đức, nước
luôn đóng vai trò “đầu tàu” kinh tế của châu Âu, mức sụt giảm GDP trong quý
II/2020 là 10,1%, mức sụt giảm mạnh nhất kể từ khi nước này bắt đầu thống kê
GDP theo quý từ năm 1970. Tây Ban Nha - một trong số quốc gia châu Âu chịu
ảnh hưởng nặng nề nhất của dịch bệnh - ghi nhận GDP giảm tới 18,5%. Trong khi
đó, GDP của Pháp và Italy giảm lần lượt là 13,8% và 12,4%.
- Tại châu Á, kinh tế Nhật Bản cũng lần đầu tiên rơi vào suy thoái kể từ năm
2015 do nền kinh tế lớn thứ ba thế giới này tăng trưởng âm hai quý liên tiếp trước
tác động của đại dịch Covid -19. So với cùng kỳ năm 2019, GDP của Nhật Bản
giảm tới 3,4% trong quý II/2020, khi cả tiêu dùng tư nhân, chi tiêu vốn và xuất
khẩu đều sụt giảm. Trong quý II, kinh tế nước này giảm 28,8%. Trước đó, trong
quý IV/2019, kinh tế Nhật Bản đã giảm 7,3%. Trong khi đó, Trung Quốc lại có
triển vọng sáng hơn, khi việc kiểm soát tốt dịch bệnh đã giúp nền kinh tế nước này
tăng trưởng 3,2% trong quý II/2020, sau khi giảm 6,8% trong quý I/2020.
TRÍCH TỪ “CON SỐ SỰ KIỆN” [4]
- Nhận xét : Mặc dù dịch bệnh COVID-19 còn khó lường, phức tạp nhưng vượt
lên trên khó khăn chung, bức tranh kinh tế - xã hội Việt Nam vẫn ở gam màu sáng
là chủ đạo với việc tiếp tục duy trì ổn định và đạt được một số kết quả tích cực
đáng lạc quan so với nền kinh tế của các nước trên thế giới.
2/ Các ngành nghề dưới tác động của dịch covid-19 ở Việt Nam
a/ Tác động tiêu cực
- Đại dịch Covid-19 xuất hiện tại Việt Nam từ tháng 1 năm 2020 đã ảnh hưởng
trực tiếp đến tình hình lao động và việc làm trong các ngành và tại tất cả các tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương. Trong đó, ảnh hưởng rõ rệt nhất vào quý II năm
2020 khi tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhiều ca lây nhiễm trong
cộng đồng xuất hiện và đặc biệt là việc áp dụng các quy định về giãn cách xã hội
được thực hiện triệt để trong tháng 4 năm 2020. Tính đến tháng 9 năm 2020, cả
nước có 31,8 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch Covid-
19, trong đó gồm người bị mất việc làm, người phải nghỉ giãn việc/nghỉ việc luân 11
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
phiên, bị giảm giờ làm hay giảm thu nhập… Có tới 68,9% người lao động bị giảm
thu nhập (ở mức nhẹ), số người bị giảm giờ làm/nghỉ giãn cách/nghỉ luân phiên
chiếm tới 40% người tham gia lao động, và số người buộc phải tạm nghỉ hoặc tạm
ngừng sản xuất kinh doanh chiếm tới 14% .
- Trong các khu vực kinh tế thì khu vực dịch vụ là chịu ảnh hưởng nặng nề nhất
bởi dịch Covid-19 với 68,9% số lao động trong khu vực này bị ảnh hưởng.
• Các doanh nghiệp ngành hàng không bị ảnh hưởng tiêu cực bởi lượng khách sụt giảm mạnh.
• Bên cạnh việc giảm lãi suất cho vay, miễn giảm phí dịch vụ và tăng trưởng tín
dụng thấp tác động tới lợi nhuận trong ngắn hạn, thì các ngân hàng cũng sẽ phải
đối mặt với nguy cơ nợ xấu tăng cao trong trung và dài hạn.
• Ngành bất động sản bị ảnh hưởng tiêu cực bởi nhu cầu thuê văn phòng, bất động
sản nghỉ dưỡng và condotel sụt giảm.
• Các hoạt động xuất khẩu sang Trung Quốc bị ảnh hưởng tiêu cực do tiêu dùng chậm lại.
• Dịch covid-19 tác động tiêu cực đến nhu cầu nhập khẩu cao su từ Trung Quốc, thị
trường nhập khẩu cao su lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn 60% tỷ trọng.
• Doanh số tại các cửa hàng bán lẻ có thể giảm do người dân hạn chế đến các nơi
công cộng để tránh khả năng bị lây nhiễm. Tuy nhiên, hoạt động mua sắm online,
giao hàng, chuyển phát có thể gia tăng.
• Dịch Covid-19 gây gián đoạn xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc, một trong
những thị trường chính nhập khẩu thủy sản của Việt Nam.
• Nguồn cung nguyên vật liệu của ngành bị ảnh hưởng do vẫn phải nhập khẩu gần
90% vải các loại từ Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc và 80% sợi từ Mỹ, Tây Phi, Ấn Độ.
• Dịch Covid-19 tác động đến ngành thép ở cả chiều sản xuất và tiêu thụ. Về sản
xuất, giá một số nguyên liệu sản xuất thép lại có xu hướng tăng do hạn chế nguồn 12
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
cung từ Trung Quốc, như than cốc, quặng sắt, than điện cực, gạch chịu lửa… Về
tiêu thụ, nhiều công trình xây dựng trong nước, ngoài nước sử dụng thép bị trì trệ,
khiến cho nhu cầu sử dụng thép sụt giảm.
• Ngành dầu khí phải đối phó với tác động kép của dịch Covid-19 và giá dầu sụt giảm.
• Giá cổ phiếu giảm sâu trong dịch Covid-19 có thể khiến các công ty chứng khoán
sụt giảm doanh thu, lợi nhuận, cũng như gia tăng rủi ro trong hoạt động cho vay
margin. Tuy nhiên, sau khi dịch bệnh được kiểm soát, giá cổ phiếu được dự báo sẽ phục hồi mạnh mẽ.
• Doanh nghiệp bảo hiểm có thể phải tăng chi phí bồi thường nếu dịch Covid-19
bùng phát trên diện rộng. Trong khi đó, lãi suất trái phiếu Chính Phủ duy trì thấp
tác động tiêu cực đến lợi nhuận của ngành.
• Dịch Covid-19 khiến cho tiêu thụ xi măng ở thị trường trong nước cũng như thị
trường xuất khẩu, đặc biệt là thị trường Trung Quốc giảm mạnh.
• Ngành dịch vụ du lịch bị tác động rất lớn bởi lượng khách du lịch sụt giảm tại 2
thị trường lớn là Trung Quốc và Hàn Quốc. Cụ thể, trong tháng 2, lượng khách du
lịch Trung Quốc và Hàn Quốc đến Việt Nam lần lượt giảm 62% và 16%.
• Dịch Covid-19 không chỉ khiến lượng khách tới đại lý giảm mạnh mà còn tác
động tiêu cực đến ngành công nghiệp sản xuất ô tô trong nước do thiếu hụt nguồn
linh phụ kiện. Năm 2019, Việt Nam nhập khẩu gần 4 tỷ USD phụ tùng linh kiện
ôtô, trong đó gần 18% từ Trung Quốc, xấp xỉ 29% từ Hàn Quốc. Riêng với sản
xuất ôtô tải, hơn 70% linh kiện phụ tùng nhập từ Trung Quốc.
b/ Tác động tích cực
• Các doanh nghiệp ngành điện khí được hưởng lợi do giá dầu giảm.
• Các doanh nghiệp ngành dược phẩm được kỳ vọng hưởng lợi khi nhu cầu tiêu thụ
của người dân tăng lên. 13
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
- Nhiều doanh nghiệp như Traphaco, Imexpharm báo cáo doanh thu ổn định
trong quý vừa qua. Trong đó Traphaco có doanh thu thuần đạt 459 tỷ đồng, tăng
22% so với cùng kỳ. Lãi sau thuế ghi nhận 51 tỷ đồng, tăng 35%. Tương tự lợi
nhuận Imexpharm tăng gần 23% trong quý III đạt 51 tỷ đồng…
- Giới quan sát nhận định, chưa kể đến mối đe dọa bệnh tật như Covid-19, Việt
Nam vẫn là thị trường dược phẩm và vật tư – thiết bị y tế tiềm năng. Động lực đầu
tiên đến từ tốc độ già hóa dân số nhanh, tình trạng ô nhiễm môi trường khiến người
dân quan tâm đến các vấn đề sức khỏe nhiều hơn. Nhu cầu thăm khám tăng cao,
đòi hỏi nhiều trang thiết bị y tế hiện đại được sử dụng trong chẩn đoán – điều trị.
- Đại dịch Covid-19 được xem là “chất xúc tác” thúc đẩy đến quá trình sản xuất
thuốc, thiết bị, vật tư… Nhiều sản phẩm thiết yếu đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn quốc
tế đã được doanh nghiệp Việt xuất khẩu tới các quốc gia khác nhau.
Trích “ASEANSC RESEARCH” và “PROPAK VIETNAM” [5]
- Nhận xét : Đại dịch covid -19 mang lại nhiều thách thức to lớn đối với nền
kinh tế Việt Nam, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng chuyển
hướng đi mới, thực hiện nhiều giải pháp để duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh.
Mặc dù bị ảnh hưởng nặng nề của đại dịch, doanh nghiệp Việt Nam vẫn có thể thấy
được những cơ hội để phát triển và cải thiện năng lực. Việc đẩy lùi được dịch bệnh
giúp nước ta trở thành địa chỉ tin cậy của các nhà đầu tư nước ngoài, điểm đến tiềm
năng, an toàn cho sự phân bổ lại dòng vốn đầu tư trên thế giới, đặc biệt là xu
hướng chuyển dịch nhà máy sản xuất ra khỏi Trung Quốc của các tập đoàn trên thế
giới Với lực lượng lao động đông đảo và giá nhân công rẻ, cơ sở hạ tầng khá tốt, vị
trí địa lý gần Trung Quốc, Việt Nam sẽ được các tập đoàn có nhu cầu dịch chuyển
ngày càng chú ý hơn. Giai đoạn bị ảnh hưởng của dịch Covid-19 cũng là cơ hội để
các doanh nghiệp kiểm chứng lại sức chịu đựng và khả năng thích nghi với tình
hình mới; tự đánh giá về thực trạng sản xuất kinh doanh, điểm mạnh, điểm yếu và
lợi thế cạnh tranh, trên cơ sở đó cải tiến mô hình sản xuất kinh doanh theo hướng hiệu quả và bền vững.
3/ Các giải pháp ứng phó 14
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
- Trước tác động của đại dịch COVID-19 lên nền kinh tế, để thực hiện nhiệm vụ
kép vừa chống dịch, vừa phát triển kinh tế, ổn định xã hội đầy khó khăn, trong thời
gian tới chúng ta cần tập trung thực hiện một số giải pháp quan trọng góp phần
thực hiện mục tiêu kép của Việt Nam như sau:
- Một là, tiếp tục thực hiện nhiệm vụ phòng chống dịch COVID-19 hiệu quả
trong bối cảnh đại dịch còn diễn biến phức tạp trên phạm vi toàn cầu; bởi vì làm tốt
điều này cũng chính là góp phần quan trọng ổn định kinh tế-xã hội và thúc đẩy
tăng trưởng kinh tế. Bên cạnh đó, Chính phủ cần thận trọng xem xét thời điểm, lộ
trình và phương thức mở cửa phù hợp ra bên ngoài; cùng với việc đẩy mạnh hợp
tác quốc tế trong phòng chống dịch, khai thác hiệu quả nguồn lực hỗ trợ của các tổ
chức quốc tế như WB, IMF, ADB, các nhà tài trợ song phương nhằm có thêm
nguồn lực hỗ trợ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế.
- Hai là, cần tập trung đẩy nhanh tiến độ và triển khai hiệu quả các gói hỗ trợ
người dân và doanh nghiệp; theo đó, cần: khẩn trương tháo gỡ những vướng mắc
(như trong gói 16.000 tỷ đồng cho vay lãi suất 0% để doanh nghiệp có thể trả
lương cho nhân viên vượt qua giai đoạn khó khăn này); xem xét sớm quyết định
cho phép gia hạn thời gian giãn, hoãn thuế, tiền thuê đất (trước mắt là hết năm
2020) để doanh nghiệp đỡ khó khăn về thanh toán chi phí; sớm sửa đổi Thông tư
01 của NHNN theo hướng gia hạn thời gian giãn, hoãn nợ (đến hết năm 2020) và
mở rộng đối tượng được hỗ trợ (hết ngày 10/6/2020 thay vì 23/1/2020 như hiện
nay); tăng khả năng tiếp cập vốn cho DNNVV bằng cách tăng cho vay qua Quỹ
phát triển DNNVV và khởi động hoạt động thực chất của các quỹ bảo lãnh vay vốn
DNNVV; mở rộng đối tượng hỗ trợ gồm cả 1 số doanh nghiệp lớn như trong lĩnh
vực hàng không, du lịch… (như nhiều nước đang làm), với tiêu chí và điều kiện hỗ
trợ cụ thể (quy mô gói tài khóa tăng thêm cho các đầu việc nêu trên có thể khoảng 1-2% GDP).
- Đồng thời, rà soát các đối tượng được hỗ trợ để thay thế, bổ sung kịp thời (tham
khảo kết quả đánh giá tác động của dịch COVID-19 đối với các ngành kinh tế nêu
trên). Theo đó, tổng giá trị các gói hỗ trợ của Việt Nam theo tính toán của Nhóm
tác giả có thể lên đến 4-5% GDP. Đồng thời, cần có cơ chế, phân quyền đặc thù
cho Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ để có thể ra quyết định nhanh chóng, kịp thời. 15
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
- Ba là, đẩy nhanh tiến độ gi
ải ngân đầu tư công như là một giải pháp bù đắp
thiếu hụt động lực tăng trưởng trong năm 2020 và cũng là động lực tăng trưởng dài
hạn. Nếu giải ngân hết lượng vốn đầu tư công theo kế hoạch là 700.000 tỷ đồng,
tăng khoảng 25% (so với năm 2019) thì sẽ giúp GDP Việt Nam năm 2020 tăng
trưởng thêm 0,38 điểm %. Theo đó, cần kiên quyết đẩy nhanh giải phóng mặt
bằng, bố trí kịp thời nguồn vốn đối ứng, đẩy nhanh tốc độ giải ngân nguồn vốn
ODA, nhất quán gắn nhiệm vụ này với đánh giá hoàn thành nhiệm vụ của người
đứng đầu và các đơn vị liên quan.
Trích “ TẠP CHÍ THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH TIỀN TỆ” [6]
- Bốn là, đẩy mạnh kích cầu thị trường nội địa: quy mô tiêu dùng cá nhân của
Việt Nam tương đương gần 80% GDP và đóng góp 11,87% GDP năm 2019. Theo
đó, nếu tiêu dùng cá nhân tăng 1%, thì sẽ giúp GDP năm 2020 tăng trưởng thêm
0,12 điểm %. Cụ thể, nên tập trung kích cầu vào một số ngành, lĩnh vực như du
lịch, bán lẻ, vận tải, lưu trú, ăn uống…
- Năm là, tận dụng cơ hội dịch chuyển chuỗi cung ứng và vốn đầu tư để thu hút
FDI. Theo tính toán của nhóm nghiên cứu, nếu giải ngân FDI tăng thêm 1%, thì
GDP Việt Nam tăng trưởng thêm 0,08 điểm %. Muốn vậy, Việt Nam cần tiếp tục
cải thiện mạnh mẽ, thực chất môi trường đầu tư - kinh doanh, để vừa tháo gỡ khó
khăn cho người dân, doanh nghiệp, vừa tận dụng cơ hội hiếm có này.
- Sáu là, đẩy mạnh xuất khẩu, nhất là các thị trường còn nhiều dư địa ngay sau
đại dịch được kiểm soát như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, ASEAN, Hoa Kỳ
và EU (chiếm đến 80% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam); nhất là trong bối
cảnh Hiệp định EVFTA giữa Việt Nam – EU sẽ có hiệu lực từ 1/8/2020. Trước mắt,
cần đẩy mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc - một thị trường đang phục hồi nhanh và
truyền thống của Việt Nam. 16
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180 C/ KẾT LUẬN
- Sự bùng phát và lây lan chưa rõ hồi kết của đại dịch Covid-19 đã và đang làm
trầm trọng thêm xu hướng suy thoái, khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Nền kinh tế
Việt Nam đang từng bước phục hồi và phát triển trên với sự điều hành của Chính
phủ trong bối cảnh bình thường mới đã thành công bước đầu. Khai thác tối đa thị
trường trong nước, đồng thời phòng ngừa, ứng phó với các bất ổn từ bên ngoài, giữ
vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội, sinh kế,
việc làm, đời sống đối với người lao động, người nghèo, người yếu thế là những
nội dung hết sức cần thiết trong thời gian tới.
- Tóm lại, đại dịch COVID-19 là cú sốc y tế mạnh mẽ, tác động đến mọi mặt lên
nền kinh tế thế giới. Tăng trưởng toàn cầu và của nhiều quốc gia, khu vực ở mức
âm; đầu tư và thương mại toàn cầu suy giảm; người lao động mất việc làm, tỷ lệ
thất nghiệp tăng cao. Trong khó khăn do dịch bệnh mang lại, cũng có những cơ hội
xuất hiện, nhất là các hoạt động kinh tế - xã hội trực tuyến như bán hàng trực
tuyến, học trực tuyến, họp trực tuyến và thậm chí có những doanh nghiệp có kế
hoạch dài hạn cho nhân viên làm việc trực tuyến tại nhà. COVID-19 đang đẩy
nhanh quá trình ứng dụng và cho ra đời những sản phẩm mới từ cuộc Cách mạng
công nghiệp lần thứ tư. Đại dịch đem đến cho thế giới những khó khăn, thách thức;
nhưng đồng thời cũng đem đến cơ hội. Quốc gia nào biết tận dụng cơ hội sẽ có khả
năng vươn lên mạnh mẽ sau đại dịch. Và ngược lại, quốc gia nào không tận dụng
tốt cơ hội sẽ gặp nhiều khó khăn trong thời kỳ “hậu COVID-19”. 17
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
Chung sức, đồng lòng, đoàn kết và quyết tâm, nhất định
chúng ta sẽ nhất định sẽ chiến thắng dịch bệnh, tiếp tục phát
triển kinh tế - xã hội TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] TS. Bạch Hồng Việt ngày 08/12/2020
Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Phát triển bền vững Vùng
Nguồn: https://vass.gov.vn/nghien-cuu-khoa-hoc-xa-hoi-va-nhan-van/Tac-dong-cua-dai-dich-
Covid-19-den-tang-truong-kinh-te-va-phat-trien-ben-vung-o-Viet-Nam-104 [2] Cơ quan ngôn luận
Tổng cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư – ISSN 2734 -9144
Nguồn: http://consosukien.vn/dich-be-nh-covid-19-dang-thay-doi-the-gioi-nhu-the-na-o-go-c-
nhin-tu-tho-ng-ke.htm?fbclid=IwAR0QyKWmVmXAwkw03aOafCiciUFKYAMUmqr_- dEGTpzt9dGXwbNjDrB5I9s
[3] TS Nguyễn Minh Phong , Thứ Tư, 31-03-2021, 15:35
Nguồn: https://nhandan.vn/nhan-dinh/hoi-thao-danh-gia-kinh-te-viet-nam-nam-2020-trien-vong-
nam-2021-640414/?fbclid=IwAR3_LyyR68iJ-
GivuCZd57l1RqnJHZiNqCNWEuj0tt3wFO9HHKdSE1Tp9dA
[4] Thu Hường , 05/02/2021 - 09:23 AM
Nguồn: http://consosukien.vn/kinh-te-the-gioi-nam-2020-di-qua-nhung-khoang-toi-va-con- duong-phuc-hoi-mong-manh.htm
[5] Lê Phương Hải - Năm 2020
Nguồn: https://www.aseansc.com.vn/uploads/2020/03/Covid19s-impacts-on-
Vietnam_Aseansc.pdf?fbclid=IwAR13GDxGPN1C6uljtGG1Bmj8uvWUBSDACrQ- O8Pp7dWzLe3IeSBXGbBwT8w Vn Express 18
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com) lOMoARcPSD|36477180
Nguồn: https://www.propakvietnam.com/vi/doanh-nghiep-y-te-duoc-pham-an-nen-lam-ra-trong- covid-19/?
fbclid=IwAR2_WoPJrMwOlUefuCMstSaF04AcPgg4jv5QY9EXdJP3DVBZh4ly_j2ZBtc
[6] TS.Cấn Văn Lực và nhóm tác giả viện đào tạo và nghiên cứu BIDV - Nghiên Cứu - Trao Đổi - 27/07/2020 11:45
Nguồn : https://thitruongtaichinhtiente.vn/cap-nhat-tac-dong-cua-dai-dich-covid-19-doi-voi-cac-
nganh-kinh-te-viet-nam-28398.html 19
Downloaded by Ng?c Di?p ??ng (ngocdiep10012000@gmail.com)