Tìm hiểu sự khác nhau giữa phép biện chứng duy tâm và phép biện chứng duy vật trong lịch sử triết học; liên hệ với việc phòng, chống dịch bệnh covid – 19 hiện nay | Tiểu luận môn Triết học Mác – Lênin

Xã hội ngày càng phát triển, đời sống của con người ngày càng văn minh và đầy đủ hơn. Cùng với đó chính là tốc độ phát triển nhanh của các thành tựu khoa học – kĩ thuật. Nhiều quốc gia đã và đang làm chủ được những công nghệ về y sinh, hóa học, Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!

19 10 lượt tải Tải xuống
Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Môn: Triết học Mác - Lenin (LLCT130105)

Trường: Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh

Thông tin:

26 trang 2 tháng trước

Tác giả:

Profile Lê Kim Dung
TR¯âNG Đ¾ âC S¯ PH¾I H M KĀ THUÀT TP.Hà CHÍ MINH
KHOA LÝ LU N CHÍNH TR ¾ Þ
ùøùøù
TÌM HI U S KHÁC NHAU GI A PHÉP à Ą Ă
BIäN CH NG DUY TÂM VÀ PHÉP BIĄ äN
CHĄNG DUY VÀT TRONG L CH Sà Ā
TRIÀT H C; LIÊN H Vâ ä àI VI C PHÒNG, ä
CHÞNG D CH B NH COVID-19 HI N à ä ä
NAY.
TiÃu lu n cu i k ¿ ß ÿ
Môn h c: á TriÁt h c Marx-Lenin ã
MÃ S L P HP: Þ Þ LLCT130105E_04CLC
GVHD: cô Đặng Thá Minh TuÁn
NHÓM TH C HIĀ àN: Nm Con Mèo Hoang
H C K : à þ 1 – NĂM HàC: 2021-2022
TP.Hà CHÍ MINH THÁNG / – 1 NĂM 2022
Há tên sinh viên th c hi tài: ā án đÁ
1. B ch Qu c Khánh 21142466 ¿ ß –
2. Đinh Xuân Ti¿n – 21142057
3. Đinh Trung Hi¿u – 21142455
4. Nguy 21142046 ßn Đằng Ph°¢ng –
5. H a H ng Minh Quân 21142478 ă á –
ĐIÂM:
NH¾N XÉT CĀA GV:
GV ký tên
M CþC Lþ
ĐÀ þ M C Trang
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do ch tàiãn đß ……………………………………………….……….……...1
2. M c tiêu và nhi m v cā å ā ăa đß tài…………………………….…… …....... ..........1
3. Ph°¢ng pháp thą ån đßc hi tài……………………………… ….…….... .............2
PHẦN NỘI DUNG
CH¯¡NG 1: SĀ KHÁC NHAU GI A PHÉP BI N CH NG DUY TÂM VÀ þ à Ă
PHÉP BI N CHà ĂNG DUY V T TRONG L CH S TRI T H¾ Þ Ử ¾ àC…….........3
1.1. Phép bi n chå ąng và các hình th n c a phép bi n chąc c¢ b¿ ă å ą ………...…….ng 3
1.2. Phép bi n ch ng duy tâmå ą ………………………………………………. ……. 4
1.3. Phép bi n ch ng duy vå ą Át……………………………………………...…........9
CH¯¡NG 2: V¾N DþNG PHÉP BI N CH NG TRONG VI C PHÒNG, à Ă à
CHÞNG DÞCH BàNH COVID-19 HI N NAYà ……………………………….15
2.1. Khái quát v d ch b nh Covid-19ß á å ………………………………………...…15
2.2. Nh ng gi i pháp v n d ng phép bi n ch ng trong vi c phòng ch ng d ch ă ¿ Á ā å ą å ß á
bånh covid-19 c a th gi i nói chung và Vi t Nam nói riêng 18 ă Á á å … ……….………...
PHẦN K¾T LU¾N……………………………………………………...…........20
DANH M C VI T Tþ ¾ ÀT……………………... …………………… …21. ……......
TÀI LI U THAM KHà ÀO…………………………………………………...…22
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do ch tài án đÁ
Xã h i ngày càng phát tri i s ng c a con ß án, đã ß ă ng°ãi ngày càng vn minh và
đầy đă h¢n. Cùng vái đó chính là tßc đß phát trián nhanh căa các thành tąu khoa
hãc k– ā thu t. Nhi u quÁ ß ßc gia đã và đang làm chă đ°ÿc nh ng c ng ngh v y ă ß å ß
sinh, hóa h ng th thi t y u ph c v cu c s ng cho con i. Th ãc, vũ khí và nhă ą Á Á ā ā ß ß ng°ã Á
nh°ng, są bành tr°á ăa con ng°ã ¿n đÁ ng c i quá lán d n nhăng th¿m hãa vß môi
tr°ã ß ă ßng, cußc s ng c a nhân lo i c¿i. Trong đó, chính là są ra đã ăa m t lo¿i virut
khiÁn cho n n kinh t c sß Á cũng nh° cuß ßng c a toàn b nhân lo i bă ß ¿ á đ¿o l n hoàn ß
toàn. Có th nói, chính b i là nguyên nhân gián ti p d n s ra á ¿n thân con ng°ã Á ¿n đÁ ą
đã ą ą Ái c chính là săa loài virut đó và cũng có thá v ng, phát triÁn đß án căa các s v t
thông qua s n hóa v i nhau trong m ng hay trong quá ą t°¢ng tác, chuyá á ßt môi tr°ã
trình t nhiên. Bên c t s l i cho r ng d ch b nh Covid 19 là s tr ng ą ¿nh đó, mß ß ¿ ằ á å ą ÿ
ph¿t c ng tăa các đÁ ßi cao, thần linh. H tin vào tâm linh và tìm cách chã ăa tr theo á
quan ni m c a tå ă ÿng tôn giáo mà h theo. M c dù có nhã ặ ăng suy nghĩ khác nhau nh°
thÁ, nh°ng con ng°ãi cũng ph¿i đß ặt đá cn i m tìm ra cách phòng chßng, chăa trá
bånh th kÁ ÿ này đá ¿i đ°ÿ ßng bình th°ãng nh° tr°ác đây. Qua có thá lÁy l c cußc s
đó, mỗi ng°ã ßng trên trái đÁi s t này cần có nhăng trách nhiåm trong viåc phòng
chßng dách bånh. Chính vì thÁ nhóm <Nm con mèo hoang= chã Án đßn v : Tìm hi u ể
sự khác nhau gi a phép bi n ch ng duy tâm và phép bi n ch ng duy v t trong ữ ệ ứ ệ ứ ậ
lịch s tri t h c; liên h v i vi c phòng, ch ng d ch b nh covid-19 hi n nay ử ế ọ ệ ớ ệ ố ị ệ ệ làm
đß á Á tài ti u lu n căa mình.
2. M c tiêu và nhi m v c tài ÿ á ÿ āa đÁ
Māc tiêu c a bài tiă áu luÁn này là tìm hi u sá ą khác nhau giăa phép bi n å
chąng duy tâm và phép biån chąng duy vÁt trong l ch sá ā triÁt h c; liên h vã å ái vi c å
phòng, ch ng dß ách b nh covid-19 hi n nay å å
2
Đá c m c tiêu trên thì bài ti u lu n nhóm t p trung nh ng nhi m v đ¿t đ°ÿ ā á Á Á ă å ā
+ Phân tích s khác nhau gi a phép bi n ch ng duy tâm và phép bi n ch ng ą ă å ą å ą
duy v t trong l ch s tri t h c. Á á ā Á ã
+ V n d ng phép bi n ch ng vào vi c phòng, ch ng d ch b nh Covid 19 nay. Á ā å ą å ß á å
3. Ph°¢ng pháp thāc hi tàián đÁ
Bài ti u lu n nhóm d lu n c a phép bi n ch ng duy v t và phép á Á ąa trên c¢ så Á ă å ą Á
biån chąng duy tâm và tình hình d ch bá ånh c a th giă Á ái và Viåt Nam thông qua các
bài báo, tin t c. ą
3
PHẦN NỘI DUNG
CH¯¡NG 1: SĄ KHÁC NHAU GI A PHÉP BI N CH NG DUY TÂM VÀ Ă ä Ą
PHÉP BI N CH NG DUY V T TRONG L CH S TRI T H C ä Ą À à Ā À â
1.1. Phép bi n ch ng và các hình thá ă ăc c¢ bÁn cāa phép bi n ch ng á ă
Khái ni n ch c s d ng t th i c i. Trong n n tri t h c åm <biå ąng= đã đ°ÿ ā ā ÿ ã ổ đ¿ ß Á ã
Hy L p c i lúc b y gi , khái ni c dùng t ngh thu t thông qua ¿ ổ đ¿ Á ã åm này đ°ÿ nh° mß å Á
są tranh lu i tìm ra l ph i, lý l b ng cách phát hi n mâu thu n Án, đàm tho¿ đá ¿ ¿ ẻ ằ å ¿
trong suy lu n và th o lu n. Sau này, khái ni n ch bao hàm m t quy mô Á ¿ Á åm <biå ąng= ß
to l c v n d ch m n, xem xét th gi i. án h¢n và đ°ÿ Á āng đá ß ßt ph°¢ng pháp nhìn nhÁ Á á
Còn ngày nay, thu t ng n ch ch nh ng m i liên hÁ ă <biå ąng= dùng đá ß ă ß å, t°¢ng tác,
chuyán giao và są v n hành phát triÁ án theo quy luÁt căa các są v t, sÁ ą viåc, hiån
t°ÿng trong xã hßi, thÁ gi i t nhiên. Bi n chá ą å ąng bao g m hai lo i: bi n chá ¿ å ąng chă
quan và bi n ch n ch ng khách quan là bi u hi n c a å ąng khách quan. Trong đó, biå ą á å ă
thÁ gi i vá Át ch t, còn bi n ch ng ch quan là bi u hi n khách i s ng ý Á å ą ă á å quan vào đã ß
thąc c i. n chăa con ng°ã Qua đó, phép biå ąng là khoa h c v nhã ß ăng quy lu t phÁ ổ
biÁn c a v ng và phát triă Án đß án c a tă ą nhiên, tą nó hình thành và phát tri n thông á
qua xã hßi và t° duy căa con ng°ãi.
Phép bi n ch n qua ba hình th n: Phép bi n ch ng ch t å ąng đã phát triá ąc c¢ b¿ å ą Á
phác th i c i, phép bi n ch ng duy tâm c c và phép bi n ch ng duy v t ã ổ đ¿ å ą ổ đián Đą å ą Á
căa ch ă nghĩa Mác-Lênin:
- Hình th c th nh t c a phép bi n ch ng là phép bi n ch ng ch t phác c i mà ą ą Á ă å ą å ą Á ổ đ¿
đặc tr°ng nổ đúng vß ái nh°ng bằi bÁt là nhÁn thąc tính biån chąng căa thÁ gi ng
trąc kiÁn thiên tài, b ng tr c quan chằ ą Át phác, ngây th¢, còn thiÁu są chąng minh båi
nhăng thành tąu phát tri n c a khoa h c tá ă ã ą nhiên.
- Hình th c th hai c a phép bi n ch ng là phép bi n ch ng duy tâm c c, ą ą ă å ą å ą ổ đián Đą
khåi đầ Cant¢ và hoàn thiåu tÿ n å Hêghen. Tính ch t duy tâm ch Á ă nghĩa trong phép
4
biån ch m bao trùm hình thąng Hêghen cũng chính là đặc điá å ąc thą hai này căa
phép bi n ch ng. T m tuy m kh u c a t n t i, t å ą heo Hêghen <ý niå åt đßi= là điá åi đầ ă á ¿ ą
<tha hoá= thành giái tą nhiên và trå vß vái b¿n thân nó trong tán t¿i tinh thần. Tinh
thần, t° t°å åm là cái có tr°áng, ý ni c, còn thÁ giái hiån thąc chß là mßt b¿n sao
chép c a ý ni m. Tuy còn h n ch ă å ¿ Á duy tâm, song nó đã xây dąng đ°ÿc t°¢ng đßi có
hå thßng các ph m trù và quy lu n c a phép bi n ch ng. ¿ Át c¢ b¿ ă å ą
- Hình th c th ba c a phép bi n ch ng là phép bi n ch ng duy v t do Mác và ą ą ă å ą å ą Á
ngghen sáng lÁp, sau đó đ°ÿc V.I.Lênin và các nhà tri t h c h u th phát tri n. Á ã Á Á á
C.Mác và Ph.ngghen đã g¿ ần bí, t° biå án Đąt bo tính th n căa triÁt hãc cổ đi c, kÁ
thÿa nhăng h t nhân h¿ ÿp lý trong phép biån ch xây dąng duy tâm đá ąng phép biån
chąng duy vÁt v i tính cách là h c thuyá ã Át v mß ßi liên h phå ổ bi n và v sÁ ß ą phát
trián d°ái hình th c hoàn b nh t. ą á Á
1.2. Phép bi n ch ng duy tâm á ă
a. Khái ni m bi n chệ ệ ứng duy tâm
Thành tąu lán nhÁt căa nßn triÁt hãc cổ đián Đąc là phép biån chąng. Phép
biån chąng duy tâm khách quan căa triÁt hãc cổ đián Đąc bắt đầu tÿ Kant, qua
Fichte, Schelling và Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770 - 1831) là đ¿i biáu vĩ
đ¿i nhÁt căa triÁt hãc cổ đián Đąc, đßnh cao căa triÁt hãc t° s¿n và căa chă nghĩa
duy tâm thÁ kÿ XIX. Ph°¢ng pháp biån chąng căa Hegel là ph°¢ng pháp suy ng¿m
vß thÁ giái. KÁt qu¿ căa ph°¢ng pháp này là hình ¿nh suy t° chßnh thá vß thÁ giái
chą không ph¿i là bąc tranh thÁ giái thu đ°ÿc nhã kÁt qu¿ căa khoa hãc cā thá. Đá
suy ng¿m vß thÁ giái, Hegel đã bao trùm lên nó mßt hå thßng ph¿m trù hay đúng
h¢n là quan niåm lý trí vß thÁ giái. Ph°¢ng pháp biån chąng đ°ÿc thá hiån xuyên
qua toàn bß hå thßng triÁt hãc căa ông tÿ logic hãc, triÁt hãc tą nhiên đÁn triÁt hãc
tinh thần. Logic hãc phân tích ba ph¿m trù c¢ b¿n là <tồn tại, bản ch t và khái ấ
niệm=.Trong đó mỗi ph¿m trù l¿i bao hàm mßt sß ph¿m trù khác. Tán t¿i bao hàm
5
chÁt, l°ÿng, đß; B¿n chÁt bao hàm cn cą, thąc tán, hiån t°ÿng, nßi dung và hình
thąc, quan hå, kh¿ nng và hiån thąc, tÁt nhiên và ng¿u nhiên, thąc thá, tính nhân
qu¿, tác đßng qua l¿i; khái niåm bao hàm các ph¿m trù khái niåm chă quan, phán
đoán, duy lý, khách thá, ý niåm. Logic hãc đ°ÿc xem là bß phÁn quan trãng nhÁt
căa hå thßng Hegel, vì logic hãc trình bày ý niåm tuyåt đßi å t° cách là điám xuÁt
phát và nßn t¿ng căa toàn hå thßng. Theo ông, logic hãc mái ph¿i khác vß chÁt so
vái logic hãc hình thąc cổ đián, ph¿i đem l¿i cho triÁt hãc mßt ph°¢ng pháp luÁn
mái, là nßn t¿ng căa thÁ giái quan, giúp con ng°ãi tìm ra chân lý. T° duy theo cách
hiáu căa Hegel là t° t°ång thuần túy, là tinh thần tuyåt đßi và vì vÁy, logic hãc là
są thá hiån căa Chúa (tinh thần tuyåt đßi xét å góc đß tôn giáo đó là Chúa) trong
b¿n chÁt vĩnh hằng căa Chúa tr°ác khi sáng t¿o ra giái tą nhiên và thá hiån <cái
tinh thần hău h¿n= nhăng con ng°ãi cā thá. triÁt hãc là są xem xét - Theo Hegel,
đßi t°ÿng mßt cách có suy nghĩ. Đßi t°ÿng căa triÁt hãc là trùng vái đßi t°ÿng căa
tôn giáo, đó là khách thá tuyåt đßi vô h¿n Th°ÿng đÁ. Còn t° duy nói chung là cái
làm cho con ng°ãi khác đßng vÁt. Thành tąu quan trãng vß triÁt hãc Hegel là
ph°¢ng pháp biån chąng mà h¿t nhân hÿp lý căa nó là t° t°ång vß są phát trián.
b. Các ph¿m trù cơ bÁn của phép biện chứng duy tâm
<Về t n tồ ại=: Đ°ÿc Hegel trình bày å phần đầu căa khoa hãc vái ba ch°¢ng
chÁt, l°ÿng, đß. Theo ông, tán t¿i là tính quy đánh thą nhÁt căa ý niåm tuyåt đßi.
Tán t¿i å đây không ph¿i là thÁ giái vÁt chÁt cũng không ph¿i là są ph¿n ánh thąc
t¿i vào đầu óc con ng°ãi, mà là khái niåm trÿu t°ÿng căa tán t¿i, tąc là tán t¿i
thuần túy. Tán t¿i thuần túy là tán t¿i không có tính quy đánh nào, không cần mßt
tißn đß nào, không ph¿i là s¿n phẩm căa bÁt cą są trung gian nào nghĩa là đáng
nhÁt vái h° vô thuần túy. Nh° vÁy là khái niåm tán t¿i thuần túy đã chąa đąng mâu
thu¿n trong b¿n thân nó,vì nó bao hàm hai mặt đßi lÁp là tán t¿i và h° vô, và là są
thßng nhÁt căa tán t¿i và h° vô. Do đó, mâu thu¿n mà nó vÁn đßng, và vÁn đßng tái
mąc nào đó thì d¿n đÁn sinh thành, tąc là chuyán hóa thành mßt thą tán t¿i khác.
6
Tán t¿i khác này có tính quy đánh, không còn là tán t¿i thuần túy hay h° vô năa mà
đã là mßt cái gì đó có <chÁt=; có <l°ÿng= đ°ÿc thßng nhÁt å trong đß. Nh° vÁy, są
phát trián căa ý niåm tuyåt đßi trong tán t¿i là są thay đổi liên tāc căa chÁt – l°ÿng
– đß. ä đó l°ÿng biÁn thành chÁt và ng°ÿc l¿i, nh° mßt dą báo mãi cái đßu nằm
trong sinh thành, đßu đang trå thành. là cái quy đánh bên Theo Hegel, <chất=
trong, <lượng= là tính quy đánh bên ngoài căa tán t¿i. Đó là są thßng nhÁt giăa chÁt
và l°ÿng trong tính quy đánh. Quá trình biÁn đổi tÿ l°ÿng sang chÁt và ng°ÿc l¿i đã
chąng to quan niåm siêu hình cho rằng chÁt và l°ÿng tán t¿i đßc lÁp vái nhau là
không đúng. Båi vÁy, <độ= ph¿i hiáu là Theo <các số ất lượng=. lượng có tính ch
Hegel, są phát trián căa ý niåm tuyåt đßi là quá trình thßng nhÁt liên tāc và gián
đo¿n. Dąa vào thành tąu căa khoa hãc đ°¢ng thãi, đặc biåt là trong lĩnh vąc hóa
hãc – Hegel đã đ°a ra khái niåm đá khẳng đánh trong quá <đường dây nút của độ=
trình phát trián s¿ x¿y ra tình tr¿ng są tiåm tiÁn bá gián đo¿n båi nhăng b°ác nh¿y
vãt. Nh° vÁy, viåc Hegel phát hiån ra b°ác nh¿y vãt trong quá trình phát trián
không chß là kÁt qu¿ đ°ÿc rút ra tÿ đầu óc thiên tài căa ông mà cao h¢n chính là są
ph¿n ánh nhăng biÁn cß cách m¿ng đã x¿y ra å mßt thãi đ¿i đầy biÁn đßng và bão
táp. <Về b n chả ất=:Ý niåm tuyåt đßi khi đã đ¿t tái đß, thì nhÁn đ°ÿc mßt są quy
đánh mái, sâu sắc h¢n và cā thá h¢n, đó là khái niåm <bản chất=. Hãc thuyÁt vß
b¿n chÁt đ°ÿc Hegel trình bày å phần thą hai căa logic hãc. NÁu g¿t bo đi nhăng
yÁu tß duy tâm thần bí thì trong hãc thuyÁt b¿n chÁt Hegel đã trình bày nhißu luÁn
điám quan trãng căa t° t°ång biån chąng. Nổi lên trên hÁt là t° t°ång căa ông vß
mâu thu¿n. Theo Hegel, <mâu thu n g c c a v ng, là nguyên lý ẫn= là <nguồ ố ủ ận độ
của phát triển=. Ông khẳng đánh: TÁt c¿ mãi vÁt đßu có tính mâu thu¿n trong b¿n
thân nó… Mâu thu¿n là nguán gßc căa tÁt c¿ vÁn đßng và căa tÁt c¿ mãi sąc
sßng… Thông qua con đ°ãng phát trián căa mâu thu¿n, Hegel đã làm toát lên ba
nhÁn đánh quan trãng, đó là:
7
1. Mãi cái đßu là są thßng nhÁt cā thá căa các mặt đßi lÁp; Mâu thu¿n là b¿n
chÁt căa hiån tán (vÁt, khái niåm, t° duy). Vì vÁy, đáng nhÁt chính là są khác nhau.
Mâu thu¿n là quá trình thßng nhÁt và đÁu tranh căa các mặt đßi lÁp (Nßi dung căa
quy luÁt thßng nhÁt và đÁu tranh căa các mặt đßi lÁp);
2. Viåc chuyán tÿ giai đo¿n này sang giai đo¿n khác không gì khác h¢n chß là
quá trình tích lũy vß mặt l°ÿng đá làm thay đổi vß chÁt và ng°ÿc l¿i (Nßi dung căa
quy luÁt tÿ nhăng thay đổi vß l°ÿng d¿n đÁn thay đổi vß chÁt và ng°ÿc l¿i). Đó
cũng chß là są phă đánh căa cái mái đßi vái cái cũ, giai đo¿n sau đßi vái giai đo¿n
tr°ác đá hình thành chÁt mái (Nßi dung căa quy luÁt phă đánh căa phă đánh). Tÿ są
hiån diån căa ba quy luÁt c¢ b¿n này cho phép rút ra nhÁn đánh thą ba:
3. Trong mãi giai đo¿n phát trián căa są vÁt, căa khái niåm không thá tách rãi
są thßng nhÁt hău c¢ căa ba quy luÁt này. NÁu nh° Kant đã phân biåt, tách biåt mßt
cách r¿ch ròi giăa b¿n chÁt và hiån t°ÿng đá đi đÁn khẳng đánh bÁt kh¿ tri, thì
Hegel chąng minh rằng b¿n chÁt và hiån t°ÿng liên hå ràng bußc thßng nhÁt l¿n
nhau. Tÿ mßi quan hå giăa b¿n chÁt và hiån t°ÿng, Hegel đã khẳng đánh quy luÁt là
tính bßn văng, là są thßng nhÁt, là nhân tß khẳng đánh đ°ÿc b¿o tán giăa các hiån
t°ÿng. Do đó, quy luÁt là cái khẳng đánh trong są trung giái căa hiån t°ÿng.
Hãc thuyÁt vß căa Hegel đ°ÿc khép l¿i bằng viåc phân tích mßt cách bản chất
biån chąng Theo Hegel, kh¿ nng và hiån thąc tán t¿i thßng <khái ni m hi n th ệ ệ ực=.
nhÁt vái nhau, å đó kh¿ nng tán t¿i trong xu thÁ chuyán thành hiån thąc. Bên c¿nh
đó Hegel cũng đ°a ra và phân tích nhißu khái niåm quan trãng khác nh° <tất nhiên
và ng u nhiên, nguyên nhân và k t quẫ ế ả=, tác đßng qua l¿i… và å bÁt cą khái niåm,
ph¿m trù nào, ông cũng có nhÁn đánh hÿp lý cần đ°ÿc ghi nhÁn nh°ng đòi hoi cần
ph¿i đ°ÿc tiÁp tāc phát trián thêm, vì đó chß là nhÁn đánh căa mßt nhà triÁt hãc duy
tâm biån chąng khách quan. Phần thą ba trong logic hãc Hegel <Về khái niệm=:
trình bày vß khái niåm vái t° cách là są thßng nhÁt căa tán t¿i và b¿n chÁt. Trong
quá trình phát trián khái niåm có ba hình thąc c¢ b¿n là <khái ni m ch quan, khái ệ ủ
8
niệm khách quan và ý niệm tuyệt đối=. Có thá thÁy rằng triÁt hãc Hegel – mà đặc
biåt là phép biån chąng đã đ°ÿc ông đß cặp đÁn trong logic hãc, <chính là ti ền đề
trực tiếp= đặc biåt quan trãng trong nhăng tißn đß cho są hình thành và phát trián
căa chă nghĩa Mác nói chung, triÁt hãc Mác nói riêng. (Mác tiÁp thu cái h¿t nhân
hÿp lý trong phép biån chąng căa Hegel trên tinh thần phê phán và phát trián đá
xây dąng nên bß T° b¿n nßi tiÁng căa mình).
c. Nguyên lý cơ bÁn của phép biện chứng duy tâm
Lần đầu tiên trong lách sā, nhà triÁt hãc Cổ đián Đąc đã trình bày phép biån
chąng duy tâm căa mình, mà cā thá là: <Các nguyên lý triết học= (nguyên lý phát
trián, nguyên lý mßi liên hå phổ biÁn). <Các nguyên tắc hay phương pháp nhận
thức biện chứng= (nguyên tắc di tÿ hiån t°ÿng đÁn b¿n chÁt; nguyên tắc đi tÿ trÿu
t°ÿng đÁn cā thá; nguyên tắc thßng nhÁt giăa logic và lách sā). <Các quy luật của
phép bi n chệ ứng= (quy luÁt tÿ nhăng thay đổi vß l°ÿng d¿n đÁn nhăng biÁn đổi vß
chÁt và ng°ÿc l¿i; quy luÁt thßng nhÁt và đÁu tranh căa các mặt đßi lÁp; quy luÁt
phă đánh căa phă đánh). (ChÁt – l°ÿng – đß, đáng nhÁt – <Các phạm trù triết học=
khác nhau - – đßi lÁp – mâu thu¿n, b¿n chÁt hiån t°ÿng, nguyên nhân – kÁt qu¿, cái
chung – cái riêng, nßi dung – hình thąc, tÁt yÁu – ng¿u nhiên, kh¿ nng – hiån
thąc).
d. Ý nghĩa của phương pháp luận
Qua viåc trình bày mßt sß quan điám triÁt hãc căa Hegel vß duy tâm, con
ng°ãi, đ¿o đąc, chúng ta thÁy đ°ÿc są vÁn dāng mßt cách có hå thßng ph°¢ng
pháp biån chąng căa Hegel, tąc là ph°¢ng pháp nêu mâu thu¿n và biáu diãn quá
trình biÁn chuyán căa mâu thu¿n. Hegel là ng°ãi có công phê phán t° duy siêu hình
và cũng là ng°ãi đầu tiên trình bày toàn bß giái tą nhiên, lách sā và t° duy d°ái
d¿ng mßt quá trình, trong są liên hå, vÁn đßng, biÁn đổi và phát trián không ngÿng.
Chính vì thÁ, ph°¢ng pháp căa Hegel đã ph¿n ánh đầy đă h¢n quá trình lách sā thąc
tÁ, đáng thãi cho rằng trong mỗi giai đo¿n nhÁt đánh đßu có nhăng mâu thu¿n nßi
9
bß nhÁt đánh, và są ph¿n ánh quá trình đó đ°ÿc thąc hiån mßt cách có thą tą, hå
thßng. Tuy nhiên, Hegel cho rằng quá trình phát trián vÁt chÁt là do mâu thu¿n căa
ho¿t đßng tinh thần, d¿n đÁn khẳng đánh tinh thần quy đánh są tiÁn hóa, ho¿t đßng
tinh thần sáng t¿o ra thÁ giái. Do đó, ông đã khẳng đánh viåc con ng°ãi sáng t¿o thÁ
giái lách sā. Hãc thuyÁt triÁt hãc căa Hegel đã đ°a ph°¢ng pháp biån chąng thành
trung tâm, thành h¿t nhân chă yÁu căa toàn bß mãi vÁn đß căa triÁt hãc. Ph°¢ng
pháp t° duy biån chąng đã đ°ÿc Hegel nghiên cąu mßt cách đầy đă nhÁt và có cn
cą văng chắc, đây là mßt trong nhăng ph°¢ng pháp nghiên cąu ch°a tÿng tÿng có
trong lách sā triÁt hãc tr°ác Marx. Phép biên chąng căa Hegel biáu hiån ra là lý
luÁn nhÁn thąc, hình thąc cao nhÁt căa logic hãc, căa t° duy logic. Hegel tuy có t°
t°ång xuÁt sắc vß phép biån chąng, có są khái quát, phân tích các khái niåm, ph¿m
trù triÁt hãc sâu sắc nh°ng do xuÁt phát tÿ quan điám căa chă nghĩa duy tâm chă
quan nên các hãc thuyÁt, t° t°ång căa ông còn mang đÁm màu sắc thần bí, xa rãi
thąc tÁ. Mặt khác, viåc thÿa nhÁn <ý niåm tuyåt đßi=, < niåm đ¿o đąc=, t° t°ång ý
vß nhà n°ác, pháp quyßn nh° là są hiån thąc lý t°ång căa đ¿o đąc đã khiÁn triåt
hãc căa Hêghen không nhìn ra đ°ÿc các quy luÁt khách quan căa đãi sßng xã hßi,
đá t¿o nên thÁ giái quan, ph°¢ng pháp luÁn có thá cái t¿o thąc tiãn xã hßi. TriÁt hãc
căa Hegel đầy mâu thu¿n, là mßt hå thßng duy tâm mà thąc chÁt căa nó <là å chỗ
lÁy cái tâm lý làm điám xuÁt phát, tÿ cái tâm lý suy ra giái tą nhiên= (Lenin).
1.3 Phép bián chăng duy v¿t
a. Khái niệm biện chứng duy vật
Đß á Á ă åi v i ngày nay thì thu t ng bi n ch ch nh ng m i liên ąng đ°ÿc dùng đá ß ă ß
hå, t°¢ng tác, chuyá Án đßn hóa và v ng phát trián theo quy luÁt căa các są vÁt, hiån
t°ÿng, quá trình trong t nhiên, xã hą ßi và t° duy. Và nó đ°ÿc gắn lißn vái thuÁt ngă
biån chąng, khái niåm phép bi n ch ng là khoa h c v nh ng quy lu t ph biå ą ã ß ă Á ổ Án c a ă
są v ng và s phát tri n c a t nhiên, c a xã hÁn đß ą á ă ą ă ßi loài ng°ãi và căa t° duy.
b. Hai nguyên lý liên h ph bi n cệ ổ ế ủa phép bi n ch ng duy v t ệ ứ ậ
10
Phép bi n ch ng duy v t có hai loå ą Á ¿i nguyên lý đó chính là: nguyên lý vß mßi
liên h ph bi n và nguyên lý v s phát tri n. å ổ Á ß ą á
- Nguyên lý v m i liên h ph bi n: Liên h ph bi n là khái ni ch ß ß å ổ Á å ổ Á åm dùng đá ß
mãi są vÁt, hi ng trong th gi u n m trong mån t°ÿ Á ái đß ằ ßi liên h vå ái các są v t, hiÁ ån
t°ÿng khác đß ßi, tác đß ¿nh h°å ån t°ÿu cháu są chi ph ng, ng căa các są vÁt, hi ng
khác. Và theo tri t h c duy v t bi n ch ng, m i liên h có các tính ch t sau: Tính Á ã Á å ą ß å Á
khách quan, tính ph bi c a m i liên h ph ổ Án và Tính đa d¿ng, phong phú. C¢ så ă ß å ổ
biÁn là tính th ng nh t v t ch t c a th gi v t, hi ng trong ß Á Á Á ă Á ái, theo đó, các są Á ån t°ÿ
thÁ gi n th là ái dù đa d¿ng, khác nhau đÁ Á nào đi chng năa, thì chúng cũng chß
nhăng d¿ng c th khác nhau c a mā á ă ßt th gi i vÁ á Át chÁt duy nh t. Ngay c ý thÁ ¿ ąc
căa con ng°ãi cũng chß là thußc tính căa d¿ng vÁt chÁt có tổ chąc cao và nßi dung
căa ý th là k t qu c a s ph n ánh hiąc cũng chß Á ¿ ă ą ¿ ån th c khách quan vào não ą
ng°ã ÿ Á ą Ái. T nguyên lý vß mßi liên hå phổ bi n căa phép biån ch ng duy v t, rút ra
nguyên t c toàn di n trong nh n th c và th c ti n. ắ å Á ą ą ã
- Nguyên lý v s phát tri n: Phát tri n là t ng ch quá trình v n ß ą á á ÿ ă đ°ÿc dùng đá ß Á
đß Á ÿ ÿ ąng ti n lên t thÁp lên cao, t kém hoàn thi n hoàn thi a sån đÁ ån h¢n că vÁt.
Nguán g c c a sß ă ą phát trián nằm ngay trong b¿n thân są v n Át. Đó là mâu thu¿
trong b n thân s v t. Quá trình gi i quy t liên t c nh ng mâu thu nh ¿ ą Á ¿ Á ā ă ¿n đó quy đá
są v ng, phát tri n c a s v t. S phát tri n mang tính khách quan, tính ph Án đß á ă ą Á ą á ổ
biÁn và tính đa d¿ ¿nh các nguyên lý c¢ b¿ng, phong phú. Ngoài ra, bên c n, các cặp
ph¿m trù c¢ b¿n cũng góp phầ ¿o nên các đặc tr°ng c¢ b¿n t n căa phép biån chąng
duy v t, bao g m: cái riêng và cái chung, nguyên nhân và k t qu , t t nhiên và Á á Á ¿ Á
ng¿u nhiên, n i dung và hình thß ąc, b¿n chÁt và hi ng, kh ng. ån t°ÿ ¿ nng và hiån t°å
Tÿ nguyên lý v s phát tri n c a phép bi n ch ng duy v t, rút ra nguyên t c phát ß ą á ă å ą Á ắ
trián trong nhÁn th c và th c ti n. ą ą ã
c. Các ph¿m trù cơ bÁn của phép biện chứ ậng duy v t
11
Các m i liên h ph bi n gi a các s v t, hi c phép bi n ch ng ß å ổ Á ă ą Á ån t°ÿng đ°ÿ å ą
duy v t khái quát thành 6 c p phÁ ặ ¿m trù c¢ b¿n bao gám:
- Cái riêng, cái chun t: Cái riêng là ph ch m t s g và cái đ¢n nhÁ ¿m trù dùng đá ß ß ą
vÁt, mßt hi ng nh t. Cái chung là ph ch ån t°ÿ Át đánh và cái đ¢n nhÁ ¿m trù dùng đá ß
nhăng mặt, nhăng thußc tính lặp l i trong nhi u s v t, nhi u hi¿ ß ą Á ß ån t°ÿng. Cái đ¢n
nhÁt là ph ch¿m trù dùng đá ß nhăng m t, nh m chặ ăng đặc điá ß có må ßt są v t, hi n Á å
t°ÿng nào đó mà không lặ ån t°ÿp l¿i å các są vÁt, hi ng khác. Giăa cái riêng, cái
chung và cái đ¢n nhÁt có mßi liên hå bi n ch ng v i nhau. å ą á
- Nguyên nhân và k t qu : Nguyên nhân là s i gi a các m t trong Á ¿ ą t°¢ng tác qua l¿ ă ặ
mßt są v t, hi ng hoÁ ån t°ÿ ặc giăa các są v t, hi ng v i nhau gây nên nhÁ ån t°ÿ á ăng
biÁn đổ Át đá Án đổ t°¢ng tác qua l¿i nh nh. KÁt qu¿ là nhăng bi i xuÁt hiån do są i giăa
các m t trong m t s v t, hi c gi a các s v t, hi ng v i nhau. ặ ß ą Á ån t°ÿng hoặ ă ą Á ån t°ÿ á
Giăa nguyên nhân, k t qu có m i liên h qua lÁ ¿ ß å ¿i, qui đánh l¿n nhau.
- T t nhiên và ng u nhiên: T t nhiên do m i liên h b n ch t, do nh ng nguyên Á ¿ Á ß å ¿ Á ă
nhân c¢ b¿ ån t°ÿng quy đá ăng đißn bên trong căa są vÁt, hi nh và trong nh u kiån
nhÁt đá ¿y ra đúng nh° thÁnh ph¿i x chą không thá khác. Ng¿u nhiên do mßi liên hå
không b n ch t, do nh ng nguyên nhân, hoàn c nh; có th xu t ¿ Á ă ¿nh bên ngoài quy đá á Á
hiån, có th không xu t hiá Á ån; có th xu t hi n th này hoá Á å Á ặc có th xuá Át hiån thÁ
khác. Gi a t t nhiên và ng u nhiên có mă Á ¿ ß åi liên hå bi n ch ng v i nhau. ą á
- N i dung và hình th c: N i dung là t ng h p t t c nh ng m t, nh ng y u t t o ß ą ß ổ ÿ Á ¿ ă ặ ă Á ß ¿
nên s v t, hi ng. Hình th c t n t i và phát tri n c a s v t, ą Á ån t°ÿ ąc là ph°¢ng thą á ¿ á ă ą Á
hiån t°ÿ t°¢ng đßng; là hå thßng các mßi liên hå i bßn văng giăa các yÁu tß căa są
vÁt, hi a nån t°ÿng. Giă ßi dung và hình th c có mą ßi liên h qua l nh l n å ¿i, quy đá ¿
nhau, trong đó nßi dung gi vai trò quy nh. ă Át đá
- B n ch t và hi ng: B n ch t là t ng h p t t c nh ng m t, nh ng m i liên h ¿ Á ån t°ÿ ¿ Á ổ ÿ Á ¿ ă ặ ă ß å
tÁt nhiên t°¢ng đß ổn đánh bên trong, quy đá Án đßi nh są tán t¿i, v ng và phát trián
12
căa s vą Át. Hi ng là nh ng bi u hi n bån t°ÿ ă á å ß ngoài, bên ngoài c a s v t. Gi a b n ă ą Á ă ¿
chÁt và hi ng có mån t°ÿ ßi liên h biå ån chąng vái nhau. B¿n chÁt và hi ng ån t°ÿ
thßng nhÁt v i nhau. á
- Kh n th c: Kh x y ra khi có ¿ nng và hiå ą ¿ nng là cái hiån ch°a x¿y ra, nh°ng s¿ ¿
các điß ąc là cái đang có, đang tá nng và u kiån thích hÿp. Hiån th n t¿i thąc są. Kh¿
hiån thąc t n tá ¿i trong m i quan h ch t ch vß å ặ ¿ ái nhau trong quá trình v ng, Án đß
phát tri n c a s v t. Các c p ph m trù c a phép bi n ch ng duy v t không ph i là á ă ą Á ặ ¿ ă å ą Á ¿
hå th ng b t bi n, mà phát tri n cùng v i s phát tri n c a khoa hß Á Á á á ą á ă ãc và th c ti n. ą ã
Mßi quan h giå ăa các ph m trù c a các ngành khoa h c v¿ ă ã ái các ph m trù c a phép ¿ ă
biån chąng duy v t là m i quan h giÁ ß å ăa cái chung vái cái riêng. Do vÁy, khi nghiên
cąu các ph m trù c n liên h chúng v i nhau và v i các quy lu n c a phép ¿ ầ å á á Át c¢ b¿ ă
biån ch ng duy v t, b i dù quan tr n m y, ch riêng các ph m trù ho c các ą Á å ãng đÁ Á ß ¿ ặ
quy lu n c a phép bi n ch ng duy v hông ph các m i Át c¢ b¿ ă å ą Át cũng k ¿n ánh đầy đă ß
liên h c a th giå ă Á ái.
d. Các quy luật cơ bÁn của phép bi n ch ng duy v t ệ ứ ậ
Phép bi n ch ng duy v t bao g m 3 quy luå ą Á á Át c¢ b¿n:
- Quy lu t chuy n hóa t nh ng s i v ng thành nh ng s i v Á á ÿ ă ą thay đổ ß l°ÿ ă ą thay đổ ß
chÁt và ng°ÿc l¿i:
+ Ch ch nh khách quan v n có c a s v t, hi ng; là s Át: dùng đá ß tính quy đá ß ă ą Á ån t°ÿ ą
thßng nhÁt h c tính c u thành nó, phân biău c¢ các thuß Á åt nó vái są vÁt, hi ng. ån t°ÿ
Mặt khác, ch t c a sÁ ă ą v t, hi ng không nh nh b i chÁ ån t°ÿ ăng đ°ÿc xác đá å Át c a các ă
yÁu tß c u thành, mà còn b c liên k t gi a chúng, thông Á åi câu trúc và ph°¢ng thą Á ă
qua các m i liên h c th . Vì v y, vi c phân bi t thuß å ā á Á å å ßc tính c¢ b¿n và không c¢
b¿n, ch t và thu i. M i s v t, hi ng Á ßc tính cũng chß có ý nghĩa t°¢ng đß ỗ ą Á ån t°ÿ
không ch có m t ch t, mà có nhi u ch t, tùy thu c vào các m i quan h c th c a ß ß Á ß Á ß ß å ā á ă
13
nó v i nh ng cái khác. Ch t không t n t i thu n túy tách r i s v t, hi ng, á ă Á á ¿ ầ ã ą Á ån t°ÿ
biáu hiån tính ổn đánh t°¢ng đßi căa nó.
+ L°ÿ åm l°ÿng dùng đá tính quy đáng: Khái ni chß nh khách quan vßn có căa są
vÁt, hi ng v n: sån t°ÿ ß các ph°¢ng diå ß l°ÿng các y u tÁ ß cÁu thành, quy mô c a s ă ą
tán t i, t , nh u c a các quá trình v ng, phát tri n c a s v t, hi n ¿ ßc đß áp điå ă Án đß á ă ą Á å
t°ÿng. Vái khái niåm này cho thÁ Á á ¿y: mßt s vą t, hi ng có thån t°ÿ t n t i nhiá ¿ ßu lo i
l°ÿng khác nh b c khác nhau phù h p vnhau, đ°ÿc xác đá ằng các ph°¢ng thą ÿ ái t ng ÿ
lo¿i l°ÿng cā th c a s v t, hiá ă ą Á ån t°ÿng đó.
=> ChÁt và l°ÿng là hai ph°¢ng diå ån t°ÿn khác nhau căa cùng mßt są vÁt, hi ng
hay m nhiên, xã h u ßt quá trình nào đó trong tą ßi và t° duy. Hai ph°¢ng diån đó đß
tán t i khách quan. Tuy nhiên, s phân bi t gi a ch ng trong quá trình nh n ¿ ą å ă Át và l°ÿ Á
thąc vß są vÁt, hi ng ch i: có cái trong môi quan h này ån t°ÿ ß có ý nghĩa t°¢ng đß å
đóng vai trò là chÁt nh°ng trong môi quan hå ¿i là l°ÿ khác l ng.
- Quy lu t th ng nh u tranh gi a các m i l p: Á ß Át và đÁ ă ặt đß Á
Trong phép bi n ch ng, khái ni m mâu thu ch må ą å ¿n dùng đá ß ßi liên h th t, å ßng nhÁ
đÁ á ă ă ą ău tranh và chuy n hóa gi a các m i lặt đß Áp c a mỗi s vÁt, hi ng hoån t°ÿ ặc gi a
các s v t, hi ng v m bi n ch ng v mâu thu n, khác ą Á ån t°ÿ ái nhau. Đây là quan niå å ą ß ¿
cn b¿n vái quan niåm siêu hình vß mâu thu¿n. Theo quan niåm siêu hình, mâu
thu¿n là cái đßi lÁp ph¿n logic, không có są thßng nhÁt, không có są chuyán hóa
biån chąng giăa các m i lặt đß Áp. Nhân t t o thành mâu thu n là m i lß ¿ ¿ ặt đß Áp. Khái
niåm m i l ch nhặt đß Áp dùng đá ß ăng mặt, nhăng thu c tính, nh ng ß ăng khuynh h°á
vÁn đßng trái ng°ÿc nhau nh°ng đá ¿i là điß ßn đßng thãi l u kiån, ti tán t¿i căa nhau.
Thí d t nguyên t ng hóa và d hóa ā, điån tích âm và điån tích d°¢ng trong mß ā, đá á
căa m s n xu t và tiêu dùng trong ho ng kinh t c a xã h i, chân ßt c¢ thá ßng, s¿ Á ¿t đß Á ă ß
lý và sai l m trong quá trình phát tri n c a nh n th ầ á ă Á ąc…
14
- Quy lu t ph nh c a ph nh: Quy lu t ph nh c a ph nh trong phép bi n Á ă đá ă ă đá Á ă đá ă ă đá å
chąng duy vÁt ph n ánh m i quan h bi¿ ß å ån chąng giăa cái phă đánh và cái kh ng ẳ
đá á ă ą Á đánh trong quá trình phát tri n c a s v t, hi ng. Phån t°ÿ ă nh biån ch u ąng là điß
kiån cho są phát trián, cái m i là k t qu c a sái ra đã Á ¿ ă ą k thÁ ÿa nhăng n i dung tích ß
cąc t trong s vÿ ą Át, hi uy nó trong s v t, hi ng m i và t o ån t°ÿng cũ, phát h ą Á ån t°ÿ á ¿
nên tính chu k c a s phát tri n. Nh n xét v vai trò c a quy lu t này, Ph. ỳ ă ą á Á ß ă Á
ngghen đã viÁt: "... phă đánh cái phă đánh là gì? Là mßt quy luÁt vô cùng phổ biÁn
và chính vì v y mà có m t t m quan tr ng và có tác d ng vô cùng to l n v s phát Á ß ầ ã ā á ß ą
trián c a tă ą nhiên, c a l ch s và că á ā ăa t° duy=.
e. Ý nghĩa của phương pháp luận
T tính khách quan và ph bi n c a các m i liên h y trong ho t ÿ ổ Á ă ß å đã cho thÁ ¿
đß Á ą ą ãng nh n th c và th c ti n cần ph m toàn di m toàn di¿i có quan điá ån. Quan điá ån
đòi hoi trong nhÁn thąc và xā lý các tình hußng thąc tiãn cần ph¿i xem xét są vÁt
trong m i quan h bi n ch ng qua l i gi a các b ph n, gi a các y u t , gi a các ß å å ą ¿ ă ß Á ă Á ß ă
mặt c a chính să ą v t và trong sÁ ą tác đß Át đó váng qua l¿i giăa są v i các są vÁt
khác. T i có th nh n th s v t và x lý có hi u qu các rên c¢ så đó má á Á ąc đúng vß ą Á ā å ¿
vÁn đß ăa đã Áy, quan điá ån đß ái quan điá c i sßng thąc tiãn. V m toàn di i lÁp v m
phiÁn diån, siêu hình trong nhÁn thąc và thąc ti n. Vì các mã ßi liên hå có tính đa
d¿ng, phong phú cho nên trong ho¿t đßng nhÁn th c và th c ti n khi th c hi n quan ą ą ã ą å
điám toàn di n ph ng th i k t h p v m l ch s - c th m này å ¿i đá ã Á ÿ ái quan điá á ā ā á quan điá
yêu c u, khi nh n th c s v t thì ph i xem xét s v u ki n, hoàn ầ Á ą ą Á ¿ ą Át luôn trong điß å
c¿nh không gian, th i gian c th . Ph i xem xét s v i trong hoàn c nh nào? ã ā á ¿ ą Át ra đã ¿
Nó t n t i, v ng, phát tri n trong nh u ki n nào? Trong ho ng th c á ¿ Án đß á ăng điß å ¿t đß ą
tiãn khi gi i quy¿ Át v thÁn đß ąc tiãn nào ph i có nh¿ ăng biån pháp r t c th , không Á ā á
đ°ÿc chung chung. Khi v n d ng nguyên lý, lý luÁ āng nhă Án chung vào th c ti n ą ã
ph¿i xu t phát tÁ ÿ nh u kiăng điß ån thąc ti n lã ách sā - th m l ch sá. Quan điá á ā - cā thá
chßng l¿i quan điám giáo đißu, siêu hình, chi t trung ng y bi n. Á ā å
15
CH¯¡NG 2: VÀN DĀNG PHÉP BIäN CH NG TRONG VI C PHÒNG, Ą ä
CHÞNG D CH Bà äNH COVID-19 HI N NAY ä
2.1 Khái quát v dÁ ßch bánh Covid 19
a. Tình hình d ch bị ệnh Covid 19 trên th gi i và Vi t Nam. ế ớ ệ
Covid-19 là mßt bånh do vi CoV2 gây ra và đ°ÿc phát hiån vào rus SARS-
tháng 12 nm 2019 t¿i thành phß Vũ Hán Trung Qußc. Cn bånh này là mßt biÁn -
thá rÁt nguy hiám và đặc biåt dã lây lan và đã nhanh chóng khắp thÁ giái. bao trùm
Covid-19 gây ra các triåu chąng vß đ°ãng hô hÁp cā thá là làm trắng phổi trong
mßt thãi gian nhanh, có thá c¿m thÁy gißng nh° c¿m l¿nh, viêm phổi. C 19 tÁn ovid-
công không chß phổi và hå hô hÁp c¢ quan khác căa c¢ thá cũng có thá bá mà các
¿nh h°ång båi cn bånh này. Hầu hÁt nhăng ng°ãi bá nhiãm Covid-19 th°ãng có
các triåu chąng nhẹ, nh°ng mßt sß ng°ãi trå nên nặng.
Mßt sß ng°ãi nhiãm bånh có triåu chąng nhẹ hoặc không có triåu chąng có thá bá
hßi chąng hÁu C hoặc "di chąng C Bên c¿nh đó, hăng ng°ãi cao ovid-19 ovid-19". n
tuổi hoặc ng°ãi có các bånh lý nßn nhÁt đánh th°ãng là các māc tiêu tÁn công căa
Virus và rÁt khó đá chăa lành bånh.
Thßng kê cho thÁy tổng sß ca m c b ng hô h p c p Covid-19 ắ ånh viêm đ°ã Á Á
trên toàn c i t vong. ầu đã lên tái 330.867.567 ca, trong đó có 5.561.649 ng°ã ā
Riêng Vi ng 2.062.128 s ca nhi m và g n 36.000 ca t åt Nam cũng đã có kho¿ ß ã ầ ā
vong. K ho ch m c a biên gi i c a các QuÁ ¿ å ā á ă ßc gia đang gặp ph¿i nhăng thách th c ą
lán, đi kèm nguy c¢ dách leo thang nghiêm trãng vái są xuÁt hiån và lây lan nhanh
căa các bi n th m c bi t là Á á ái, đặ å <Omicron=. BiÁn th má ái hoành hành khi n nhiÁ ßu
đÁt n°á vong tng trå ßu n¢i.c đ¿o lßn, sß ca mắc mái và tā l¿i å nhi Đặc biåt là
châu Âu và vài n°ác thußc châu Á.
ThÁ nh°ng, con ng°ãi l¿i mßt lần năa đąng dÁy vái są trÿ giúp căa Vacine
phòng covid- ãng . Vacine 19 căa các h d°ÿc <Pfizer, AstraZeneca,…= ngÿa Covid-
16
19 đang đ°ÿc xem nh° vũ khí an toàn và hiåu qu¿. V hå thßng miãn dách acine giúp
căa chúng ta chßng l¿i v gây bånh C và các hãng d°ÿc đang ngày càng irus ovid-19
c¿i tiÁn đá phù hÿp h¢n vái nhu cầu cũng nh° są phát trián căa các biÁn thá mái.
b. ng cÀnh hưở ủa d ch bị ệnh Covid 19 đối với thế giới và Vi t Nam ệ
Đ¿i dách C 19 đang càn quét khßc liåt trên ph¿m vi toàn thÁ giái, gây ovid-
nhißu tác đßng tiêu cąc ch°a tÿng có tißn lå lên nßn kinh tÁ thÁ giái và Viåt Nam.
Trong bßi c¿nh đó, đòi hoi chúng ta ph¿i có nhăng gi¿i pháp đá h¿n chÁ răi ro căa
dách bånh đßi vái nßn kinh tÁ, b¿o đ¿m tng tr°ång hÿp lý, ổn đánh xã hßi, t¿o nßn
t¿ng cho tng tr°ång kinh tÁ nhanh và bßn văng trong nhăng nm tái. Cho đÁn nay,
dách bånh C 19 v¿n đang diãn biÁn rÁt phąc t¿p t¿i nhißu qußc gia trên thÁ giái, ovid-
tác đßng tiêu cąc đÁn các nßn kinh tÁ lán nh° Mā, Trung Qußc, NhÁt B¿n, Liên
minh châu Âu... T¿i Viåt Nam, trong 6 tháng đầu nm 2020, Covid-19 tác đßng lên
nßn kinh tÁ và làm cho tng tr°ång kinh tÁ n°ác ta r¢i xußng mąc thÁp nhÁt trong
10 nm qua. Do tác đßng căa C toàn cầu nm 2020 đ°ÿc ovid-19, <FDI=
<UNCOTAD= đánh giá s¿ thu hẹp <tÿ mąc 1.540 tÿ USD nm 2019 xußng d°ái
1.000 tÿ USD= Th°¢ng m¿i toàn cầu gắn kÁt chặt ch¿ vái chuỗi cung ąng và . -
dòng vßn FDI toàn cầu cũng đang cháu tác đßng tiêu cąc tÿ đ¿i dách C- ovid-19.
Vào ngày 4-8-2020, <WTO= dą báo th°¢ng m¿i toàn cầu gi¿m 13% trong nm
2020. Đ¿i dách Covid-19 tác đßng đÁn hai trā cßt trong tng tr°ång kinh tÁ toàn cầu
là th°¢ng m¿i và đầu t°, Dą báo căa Ngân hàng ThÁ giái cho thÁy, nßn kinh tÁ toàn
cầu thÁm chí còn tái tå h¢n, suy gi¿m å mąc 5,2% nm 2020. Tng tr°ång kinh tÁ
Mā đ°ÿc IMF dą báo gi¿m 8%, tng tr°ång căa khu vąc đáng tißn chung châu Âu
gi¿m 10,5%, NhÁt B¿n gi¿m 5,8% và Trung Qußc tng tr°ång å mąc thÁp 1%. Tác
đßng căa C 19 đÁn viåc làm toàn cầu cũng rÁt m¿nh m¿. Theoovid- <ILO=, trong
quý II nm 2020, tổng sß giã làm viåc toàn cầu gi¿m 14%, t°¢ng đ°¢ng 400 triåu
lao đßng toàn thãi gian.
17
Mặc dù đ¿i dách C 19 tác đßng lên nhißu lĩnh vąc căa nßn kinh tÁ n°ác ovid-
ta, nh°ng thá hiån tÁp trung å hai yÁu tß chính là cung và cầu. Đßi vái yÁu tß cầu,
dách bånh C 19 cùng vái viåc thąc hiån biån pháp giãn cách xã hßi cần thiÁt, ovid-
bắt bußc theo Chß thá sß 16/CT 2020, căa Thă t°áng Chính phă, -TTg, ngày 31-3-
<Về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19= làm tiêu dùng
trong n°ác sāt gi¿m m¿nh. Trong khi đó, các nßn kinh tÁ lán (Mā, Trung Qußc,
EU, NhÁt B¿n, Hàn Qußc) cũng cháu ¿nh h°ång lán båi dách bånh và thąc hiån các
biån pháp giãn cách xã hßi d¿n đÁn tng tr°ång kinh tÁ suy gi¿m, kéo theo są sāt
gi¿m vß cầu nhÁp khẩu, trong đó có hàng hóa nhÁp khẩu tÿ Viåt Nam. Theo sß liåu
căa Tổng cāc Thßng kê, trong 6 tháng đầu nm 2020, tổng mąc bán lẻ hàng hóa và
doanh thu dách vā tiêu dùng gi¿m 0,8% so vái cùng kỳ nm 2019 và nÁu lo¿i trÿ
yÁu tß giá thì còn gi¿m m¿nh h¢n, å mąc 5,3% (cùng kỳ nm 2019 tng 8,5%).
Cũng trong 6 tháng đầu nm 2020, doanh thu dách vā l°u trú, n ußng gi¿m tái
18,1% so vái cùng kỳ nm 2019; doanh thu du lách lă hành gi¿m tái 53,2% đây là -
lĩnh vąc cháu tác đßng nghiêm trãng nhÁt båi dách bånh C 19 và tÿ viåc thąc ovid-
hiån các biån pháp giãn cách xã hßi. ä góc đß xã hßi, C 19 tác đßng làm tng ovid-
tÿ lå nghèo và cÁn nghèo vß thu nhÁp và làm sāt gi¿m thu nhÁp t¿m thãi căa hß gia
đình và ng°ãi lao đßng. Theo kÁt qu¿ kh¿o sát căa h°¢ng rián ăa c trình phát t c
< = =United Nations Development Programme và <UN WOMEN trong tháng 12-
2019, trung bình tÿ lå hß nghèo là 11,3%. Tÿ lå này tng lên tái 50,7% trong tháng
4-2020. Tÿ lå hß cÁn nghèo tng tÿ 3,8% vào tháng 12-2019 lên 6,5% vào tháng 4-
2020. Covid- - 19 tác đßng lên mãi mặt căa đãi sßng kinh tÁ xã hßi, ¿nh h°ång tiêu
cąc đÁn tng tr°ång kinh tÁ, ho¿t đßng th°¢ng m¿i, lao đßng, viåc làm và thu nhÁp
căa ng°ãi lao đßng. Nhà n°ác nhanh chóng thąc hiån các gi¿i pháp m¿nh, tr°ác
hÁt là đá h¿n chÁ są lây lan căa dách bånh, sau đó là đá phát trián kinh tÁ. Các gi¿i
pháp đã chąng to thành công b°ác đầu khi khßng chÁ đ°ÿc dách bånh, không đá lây
lan trong cßng đáng trong thãi gian dài (trên 3 tháng) và các ho¿t đßng phát trián
| 1/26
| | Tải xuống

Có thể bạn quan tâm:

Preview text:


TR¯âNG Đ¾I HâC S¯ PH¾M KĀ THUÀT TP.Hà CHÍ MINH
KHOA LÝ LU¾N CHÍNH TRÞ ùøùøù
TÌM HIàU SĄ KHÁC NHAU GIĂA PHÉP
BIäN CHĄNG DUY TÂM VÀ PHÉP BIäN
CHĄNG DUY VÀT TRONG LàCH SĀ
TRIÀT HâC; LIÊN Hä VàI VI C PH ä ÒNG,
CHÞNG DàCH BäNH COVID-19 HI N ä NAY.
TiÃu lu¿n cußi kÿ
Môn hác: TriÁt hãc Marx-Lenin
MÃ SÞ LÞP HP: LLCT130105E_04CLC
GVHD: cô Đặng Thá Minh TuÁn
NHÓM THĀC HIàN: Nm Con Mèo Hoang
HàC Kþ: 1 – NĂM HàC: 2021-2022
TP.Hà CHÍ MINH – THÁNG 1 /NĂM 2022
Há tên sinh viên thāc hián đÁ tài:
1. B¿ch Qußc Khánh – 21142466 2. Đinh Xuân Ti¿n – 21142057 3. Đinh Trung Hi¿u – 21142455
4. Nguyßn Đằng Ph°¢ng – 21142046
5. Hăa Háng Minh Quân – 21142478 ĐIÂM:
NH¾N XÉT CĀA GV: GV ký tên
MþC LþC ĐÀ MþC Trang
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chãn đß tài……………………………………………….……….……...1
2. Māc tiêu và nhiåm vā căa đß tài…………………………….…….…................1
3. Ph°¢ng pháp thąc hiån đß tài……………………………….….……................2
PHẦN NỘI DUNG
CH¯¡NG 1: SĀ KHÁC NHAU GIþA PHÉP BIàN CHĂNG DUY TÂM VÀ
PHÉP BIàN CHĂNG DUY V¾T TRONG LÞCH SỬ TRI¾T HàC…….........3
1.1. Phép biån chąng và các hình thąc c¢ b¿n căa phép biån chąng………...…….3
1.2. Phép biån chąng duy tâm………………………………………………..……4
1.3. Phép biån chąng duy vÁt……………………………………………...…........9
CH¯¡NG 2: V¾N DþNG PHÉP BIàN CHĂNG TRONG VIàC PHÒNG,
CHÞNG DÞCH BàNH COVID-19 HIàN NAY……………………………….15
2.1. Khái quát vß dách bånh Covid-19………………………………………...…15
2.2. Nhăng gi¿i pháp vÁn dāng phép biån chąng trong viåc phòng chßng dách
bånh covid-19 căa thÁ giái nói chung và Viåt Nam nói riêng….……….………..18
PHẦN K¾T LU¾N……………………………………………………...…........20
DANH MþC VI¾T TÀT……………………....…………………………......…21
TÀI LIàU THAM KHÀO…………………………………………………...…22 1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chán đÁ tài
Xã hßi ngày càng phát trián, đãi sßng căa con ng°ãi ngày càng vn minh và
đầy đă h¢n. Cùng vái đó chính là tßc đß phát trián nhanh căa các thành tąu khoa
hãc – kā thuÁt. Nhißu qußc gia đã và đang làm chă đ°ÿc nhăng cßng nghå vß y
sinh, hóa hãc, vũ khí và nhăng thą thiÁt yÁu phāc vā cußc sßng cho con ng°ãi. ThÁ
nh°ng, są bành tr°áng căa con ng°ãi quá lán d¿n đÁn nhăng th¿m hãa vß môi
tr°ãng, cußc sßng căa nhân lo¿i. Trong đó, chính là są ra đãi căa mßt lo¿i virut
khiÁn cho nßn kinh tÁ cũng nh° cußc sßng căa toàn bß nhân lo¿i bá đ¿o lßn hoàn
toàn. Có thá nói, chính b¿n thân con ng°ãi là nguyên nhân gián tiÁp d¿n đÁn są ra
đãi căa loài virut đó và cũng có thá chính là są vÁn đßng, phát trián căa các są vÁt
thông qua są t°¢ng tác, chuyán hóa vái nhau trong mßt môi tr°ãng hay trong quá
trình tą nhiên. Bên c¿nh đó, mßt sß l¿i cho rằng dách bånh Covid 19 là są trÿng
ph¿t căa các đÁng tßi cao, thần linh. Hã tin vào tâm linh và tìm cách chăa trá theo
quan niåm căa tÿng tôn giáo mà hã theo. Mặc dù có nhăng suy nghĩ khác nhau nh°
thÁ, nh°ng con ng°ãi cũng ph¿i đßi mặt đá tìm ra cách phòng chßng, chăa trá cn
bånh thÁ kÿ này đá có thá lÁy l¿i đ°ÿc cußc sßng bình th°ãng nh° tr°ác đây. Qua
đó, mỗi ng°ãi sßng trên trái đÁt này cần có nhăng trách nhiåm trong viåc phòng
chßng dách bånh. Chính vì thÁ nhóm Tìm hiểu
sự khác nhau giữa phép biện chứng duy tâm và phép biện chứng duy vật trong
lịch sử triết học; liên hệ với việc phòng, chống dịch bệnh covid-19 hiện nay làm
đß tài tiáu luÁn căa mình.
2. Mÿc tiêu và nhiám vÿ cāa đÁ tài
Māc tiêu căa bài tiáu luÁn này là tìm hiáu są khác nhau giăa phép biån
chąng duy tâm và phép biån chąng duy vÁt trong lách sā triÁt hãc; liên hå vái viåc
phòng, chßng dách bånh covid-19 hiån nay 2
Đá đ¿t đ°ÿc māc tiêu trên thì bài tiáu luÁn nhóm tÁp trung nhăng nhiåm vā
+ Phân tích są khác nhau giăa phép biån chąng duy tâm và phép biån chąng
duy vÁt trong lách sā triÁt hãc.
+ VÁn dāng phép biån chąng vào viåc phòng, chßng dách bånh Covid 19 nay.
3. Ph°¢ng pháp thāc hián đÁ tài
Bài tiáu luÁn nhóm dąa trên c¢ så luÁn căa phép biån chąng duy vÁt và phép
biån chąng duy tâm và tình hình dách bånh căa thÁ giái và Viåt Nam thông qua các bài báo, tin tąc. 3
PHẦN NỘI DUNG
CH¯¡NG 1: SĄ KHÁC NHAU GIĂA PHÉP BIäN CHĄNG DUY TÂM VÀ
PHÉP BIäN CHĄNG DUY VÀT TRONG LàCH SĀ TRIÀT HâC
1.1. Phép bián chăng và các hình thăc c¢ bÁn cāa phép bián chăng
Khái niåm Hy L¿p cổ đ¿i lúc bÁy giã, khái niåm này đ°ÿc dùng nh° mßt nghå thuÁt thông qua
są tranh luÁn, đàm tho¿i đá tìm ra l¿ ph¿i, lý lẻ bằng cách phát hiån mâu thu¿n
trong suy luÁn và th¿o luÁn. Sau này, khái niåm to lán h¢n và đ°ÿc vÁn dāng đá chß mßt ph°¢ng pháp nhìn nhÁn, xem xét thÁ giái.
Còn ngày nay, thuÁt ngă chuyán giao và są vÁn hành phát trián theo quy luÁt căa các są vÁt, są viåc, hiån
t°ÿng trong xã hßi, thÁ giái tą nhiên. Biån chąng bao gám hai lo¿i: biån chąng chă
quan và biån chąng khách quan. Trong đó, biån chąng khách quan là biáu hiån căa
thÁ giái vÁt chÁt, còn biån chąng chă quan là biáu hiån khách quan vào đãi sßng ý
thąc căa con ng°ãi. Qua đó, phép biån chąng là khoa hãc vß nhăng quy luÁt phổ
biÁn căa vÁn đßng và phát trián căa tą nhiên, tą nó hình thành và phát trián thông
qua xã hßi và t° duy căa con ng°ãi.
Phép biån chąng đã phát trián qua ba hình thąc c¢ b¿n: Phép biån chąng chÁt
phác thãi cổ đ¿i, phép biån chąng duy tâm cổ đián Đąc và phép biån chąng duy vÁt căa chă nghĩa Mác-Lênin:
- Hình thąc thą nhÁt căa phép biån chąng là phép biån chąng chÁt phác cổ đ¿i mà
đặc tr°ng nổi bÁt là nhÁn thąc đúng vß tính biån chąng căa thÁ giái nh°ng bằng
trąc kiÁn thiên tài, bằng trąc quan chÁt phác, ngây th¢, còn thiÁu są chąng minh båi
nhăng thành tąu phát trián căa khoa hãc tą nhiên.
- Hình thąc thą hai căa phép biån chąng là phép biån chąng duy tâm cổ đián Đąc,
khåi đầu tÿ Cant¢ và hoàn thiån å Hêghen. Tính chÁt duy tâm chă nghĩa trong phép 4
biån chąng Hêghen cũng chính là đặc điám bao trùm å hình thąc thą hai này căa
phép biån chąng. Theo Hêghen <ý niåm tuyåt đßi= là điám khåi đầu căa tán t¿i, tą
thần, t° t°ång, ý niåm là cái có tr°ác, còn thÁ giái hiån thąc chß là mßt b¿n sao
chép căa ý niåm. Tuy còn h¿n chÁ duy tâm, song nó đã xây dąng đ°ÿc t°¢ng đßi có
hå thßng các ph¿m trù và quy luÁt c¢ b¿n căa phép biån chąng.
- Hình thąc thą ba căa phép biån chąng là phép biån chąng duy vÁt do Mác và
ngghen sáng lÁp, sau đó đ°ÿc V.I.Lênin và các nhà triÁt hãc hÁu thÁ phát trián.
C.Mác và Ph.ngghen đã g¿t bo tính thần bí, t° biån căa triÁt hãc cổ đ á i n Đąc, kÁ
thÿa nhăng h¿t nhân hÿp lý trong phép biån chąng duy tâm đá xây dąng phép biån
chąng duy vÁt vái tính cách là hãc thuyÁt vß mßi liên hå phổ biÁn và vß są phát
trián d°ái hình thąc hoàn bá nhÁt.
1.2. Phép bián chăng duy tâm
a. Khái niệm biện chứng duy tâm
Thành tąu lán nhÁt căa nßn triÁt hãc cổ đián Đąc là phép biån chąng. Phép
biån chąng duy tâm khách quan căa triÁt hãc cổ đián Đąc bắt đầu tÿ Kant, qua
Fichte, Schelling và Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770 - 1831) là đ¿i biáu vĩ
đ¿i nhÁt căa triÁt hãc cổ đián Đąc, đßnh cao căa triÁt hãc t° s¿n và căa chă nghĩa
duy tâm thÁ kÿ XIX. Ph°¢ng pháp biån chąng căa Hegel là ph°¢ng pháp suy ng¿m
vß thÁ giái. KÁt qu¿ căa ph°¢ng pháp này là hình ¿nh suy t° chßnh thá vß thÁ giái
chą không ph¿i là bąc tranh thÁ giái thu đ°ÿc nhã kÁt qu¿ căa khoa hãc cā thá. Đá
suy ng¿m vß thÁ giái, Hegel đã bao trùm lên nó mßt hå thßng ph¿m trù hay đúng
h¢n là quan niåm lý trí vß thÁ giái. Ph°¢ng pháp biån chąng đ°ÿc thá hiån xuyên
qua toàn bß hå thßng triÁt hãc căa ông tÿ logic hãc, triÁt hãc tą nhiên đÁn triÁt hãc
tinh thần. Logic hãc phân tích ba ph¿m trù c¢ b¿n là <tồn tại, bản chất và khái
niệm=.Trong đó mỗi ph¿m trù l¿i bao hàm mßt sß ph¿m trù khác. Tán t¿i bao hàm 5
chÁt, l°ÿng, đß; B¿n chÁt bao hàm cn cą, thąc tán, hiån t°ÿng, nßi dung và hình
thąc, quan hå, kh¿ nng và hiån thąc, tÁt nhiên và ng¿u nhiên, thąc thá, tính nhân
qu¿, tác đßng qua l¿i; khái niåm bao hàm các ph¿m trù khái niåm chă quan, phán
đoán, duy lý, khách thá, ý niåm. Logic hãc đ°ÿc xem là bß phÁn quan trãng nhÁt
căa hå thßng Hegel, vì logic hãc trình bày ý niåm tuyåt đßi å t° cách là điám xuÁt
phát và nßn t¿ng căa toàn hå thßng. Theo ông, logic hãc mái ph¿i khác vß chÁt so
vái logic hãc hình thąc cổ đián, ph¿i đem l¿i cho triÁt hãc mßt ph°¢ng pháp luÁn
mái, là nßn t¿ng căa thÁ giái quan, giúp con ng°ãi tìm ra chân lý. T° duy theo cách
hiáu căa Hegel là t° t°ång thuần túy, là tinh thần tuyåt đßi và vì vÁy, logic hãc là
są thá hiån căa Chúa (tinh thần tuyåt đßi xét å góc đß tôn giáo đó là Chúa) trong
b¿n chÁt vĩnh hằng căa Chúa tr°ác khi sáng t¿o ra giái tą nhiên và thá hiån tinh thần hău h¿n= - nhăng con ng°ãi cā thá. Theo Hegel, triÁt hãc là są xem xét
đßi t°ÿng mßt cách có suy nghĩ. Đßi t°ÿng căa triÁt hãc là trùng vái đßi t°ÿng căa
tôn giáo, đó là khách thá tuyåt đßi vô h¿n Th°ÿng đÁ. Còn t° duy nói chung là cái
làm cho con ng°ãi khác đßng vÁt. Thành tąu quan trãng vß triÁt hãc Hegel là
ph°¢ng pháp biån chąng mà h¿t nhân hÿp lý căa nó là t° t°ång vß są phát trián.
b. Các ph¿m trù cơ bÁn của phép biện chứng duy tâm
tồn tại=: Đ°ÿc Hegel trình bày å phần đầu căa khoa hãc vái ba ch°¢ng
chÁt, l°ÿng, đß. Theo ông, tán t¿i là tính quy đánh thą nhÁt căa ý niåm tuyåt đßi.
Tán t¿i å đây không ph¿i là thÁ giái vÁt chÁt cũng không ph¿i là są ph¿n ánh thąc
t¿i vào đầu óc con ng°ãi, mà là khái niåm trÿu t°ÿng căa tán t¿i, tąc là tán t¿i
thuần túy. Tán t¿i thuần túy là tán t¿i không có tính quy đánh nào, không cần mßt
tißn đß nào, không ph¿i là s¿n phẩm căa bÁt cą są trung gian nào nghĩa là đáng
nhÁt vái h° vô thuần túy. Nh° vÁy là khái niåm tán t¿i thuần túy đã chąa đąng mâu
thu¿n trong b¿n thân nó,vì nó bao hàm hai mặt đßi lÁp là tán t¿i và h° vô, và là są
thßng nhÁt căa tán t¿i và h° vô. Do đó, mâu thu¿n mà nó vÁn đßng, và vÁn đßng tái
mąc nào đó thì d¿n đÁn sinh thành, tąc là chuyán hóa thành mßt thą tán t¿i khác. 6
Tán t¿i khác này có tính quy đánh, không còn là tán t¿i thuần túy hay h° vô năa mà
đã là mßt cái gì đó có phát trián căa ý niåm tuyåt đßi trong tán t¿i là są thay đổi liên tāc căa chÁt – l°ÿng
– đß. ä đó l°ÿng biÁn thành chÁt và ng°ÿc l¿i, nh° mßt dą báo mãi cái đßu nằm
trong sinh thành, đßu đang trå thành. Theo Hegel, trong, và l°ÿng trong tính quy đánh. Quá trình biÁn đổi tÿ l°ÿng sang chÁt và ng°ÿc l¿i đã
chąng to quan niåm siêu hình cho rằng chÁt và l°ÿng tán t¿i đßc lÁp vái nhau là
không đúng. Båi vÁy, <độ= ph¿i hiáu là lượng có tính chất lượng=. Theo
Hegel, są phát trián căa ý niåm tuyåt đßi là quá trình thßng nhÁt liên tāc và gián
đo¿n. Dąa vào thành tąu căa khoa hãc đ°¢ng thãi, đặc biåt là trong lĩnh vąc hóa
hãc – Hegel đã đ°a ra khái niåm <đường dây nút của độ= đá khẳng đánh trong quá
trình phát trián s¿ x¿y ra tình tr¿ng są tiåm tiÁn bá gián đo¿n båi nhăng b°ác nh¿y
vãt. Nh° vÁy, viåc Hegel phát hiån ra b°ác nh¿y vãt trong quá trình phát trián
không chß là kÁt qu¿ đ°ÿc rút ra tÿ đầu óc thiên tài căa ông mà cao h¢n chính là są
ph¿n ánh nhăng biÁn cß cách m¿ng đã x¿y ra å mßt thãi đ¿i đầy biÁn đßng và bão
táp. bản chất=:Ý niåm tuyåt đßi khi đã đ¿t tái đß, thì nhÁn đ°ÿc mßt są quy
đánh mái, sâu sắc h¢n và cā thá h¢n, đó là khái niåm <bản chất=. Hãc thuyÁt vß
b¿n chÁt đ°ÿc Hegel trình bày å phần thą hai căa logic hãc. NÁu g¿t bo đi nhăng
yÁu tß duy tâm thần bí thì trong hãc thuyÁt b¿n chÁt Hegel đã trình bày nhißu luÁn
điám quan trãng căa t° t°ång biån chąng. Nổi lên trên hÁt là t° t°ång căa ông vß
mâu thu¿n. Theo Hegel, <mâu thuẫn= là n gốc của vận động, là nguyên lý
của phát triển=. Ông khẳng đánh: TÁt c¿ mãi vÁt đßu có tính mâu thu¿n trong b¿n
thân nó… Mâu thu¿n là nguán gßc căa tÁt c¿ vÁn đßng và căa tÁt c¿ mãi sąc
sßng… Thông qua con đ°ãng phát trián căa mâu thu¿n, Hegel đã làm toát lên ba
nhÁn đánh quan trãng, đó là: 7
1. Mãi cái đßu là są thßng nhÁt cā thá căa các mặt đßi lÁp; Mâu thu¿n là b¿n
chÁt căa hiån tán (vÁt, khái niåm, t° duy). Vì vÁy, đáng nhÁt chính là są khác nhau.
Mâu thu¿n là quá trình thßng nhÁt và đÁu tranh căa các mặt đßi lÁp (Nßi dung căa
quy luÁt thßng nhÁt và đÁu tranh căa các mặt đßi lÁp);
2. Viåc chuyán tÿ giai đo¿n này sang giai đo¿n khác không gì khác h¢n chß là
quá trình tích lũy vß mặt l°ÿng đá làm thay đổi vß chÁt và ng°ÿc l¿i (Nßi dung căa
quy luÁt tÿ nhăng thay đổi vß l°ÿng d¿n đÁn thay đổi vß chÁt và ng°ÿc l¿i). Đó
cũng chß là są phă đánh căa cái mái đßi vái cái cũ, giai đo¿n sau đßi vái giai đo¿n
tr°ác đá hình thành chÁt mái (Nßi dung căa quy luÁt phă đánh căa phă đánh). Tÿ są
hiån diån căa ba quy luÁt c¢ b¿n này cho phép rút ra nhÁn đánh thą ba:
3. Trong mãi giai đo¿n phát trián căa są vÁt, căa khái niåm không thá tách rãi
są thßng nhÁt hău c¢ căa ba quy luÁt này. NÁu nh° Kant đã phân biåt, tách biåt mßt
cách r¿ch ròi giăa b¿n chÁt và hiån t°ÿng đá đi đÁn khẳng đánh bÁt kh¿ tri, thì
Hegel chąng minh rằng b¿n chÁt và hiån t°ÿng liên hå ràng bußc thßng nhÁt l¿n
nhau. Tÿ mßi quan hå giăa b¿n chÁt và hiån t°ÿng, Hegel đã khẳng đánh quy luÁt là
tính bßn văng, là są thßng nhÁt, là nhân tß khẳng đánh đ°ÿc b¿o tán giăa các hiån
t°ÿng. Do đó, quy luÁt là cái khẳng đánh trong są trung giái căa hiån t°ÿng.
Hãc thuyÁt vß bản chất căa Hegel đ°ÿc khép l¿i bằng viåc phân tích mßt cách
biån chąng <khái niệm hiện thực=. Theo Hegel, kh¿ nng và hiån thąc tán t¿i thßng
nhÁt vái nhau, å đó kh¿ nng tán t¿i trong xu thÁ chuyán thành hiån thąc. Bên c¿nh
đó Hegel cũng đ°a ra và phân tích nhißu khái niåm quan trãng khác nh° <tất nhiên
và ngẫu nhiên, nguyên nhân và kết quả=, tác đßng qua l¿i… và å bÁt cą khái niåm,
ph¿m trù nào, ông cũng có nhÁn đánh hÿp lý cần đ°ÿc ghi nhÁn nh°ng đòi hoi cần
ph¿i đ°ÿc tiÁp tāc phát trián thêm, vì đó chß là nhÁn đánh căa mßt nhà triÁt hãc duy
tâm biån chąng khách quan. khái niệm=: Phần thą ba trong logic hãc Hegel
trình bày vß khái niåm vái t° cách là są thßng nhÁt căa tán t¿i và b¿n chÁt. Trong
quá trình phát trián khái niåm có ba hình thąc c¢ b¿n là <khái niệm chủ quan, khái 8
niệm khách quan và ý niệm tuyệt đối=. Có thá thÁy rằng triÁt hãc Hegel – mà đặc
biåt là phép biån chąng đã đ°ÿc ông đß cặp đÁn trong logic hãc, <chính là tiền đề
trực tiếp= đặc biåt quan trãng trong nhăng tißn đß cho są hình thành và phát trián
căa chă nghĩa Mác nói chung, triÁt hãc Mác nói riêng. (Mác tiÁp thu cái h¿t nhân
hÿp lý trong phép biån chąng căa Hegel trên tinh thần phê phán và phát trián đá
xây dąng nên bß T° b¿n nßi tiÁng căa mình).
c. Nguyên lý cơ bÁn của phép biện chứng duy tâm
Lần đầu tiên trong lách sā, nhà triÁt hãc Cổ đián Đąc đã trình bày phép biån
chąng duy tâm căa mình, mà cā thá là: t học= (nguyên lý phát
trián, nguyên lý mßi liên hå phổ biÁn). n
thức biện chứng= (nguyên tắc di tÿ hiån t°ÿng đÁn b¿n chÁt; nguyên tắc đi tÿ trÿu
t°ÿng đÁn cā thá; nguyên tắc thßng nhÁt giăa logic và lách sā). t của
phép biện chứng= (quy luÁt tÿ nhăng thay đổi vß l°ÿng d¿n đÁn nhăng biÁn đổi vß
chÁt và ng°ÿc l¿i; quy luÁt thßng nhÁt và đÁu tranh căa các mặt đßi lÁp; quy luÁt
phă đánh căa phă đánh). m trù triết học= (ChÁt – l°ÿng – đß, đáng nhÁt –
khác nhau – đßi lÁp – mâu thu¿n, b¿n chÁt - hiån t°ÿng, nguyên nhân – kÁt qu¿, cái
chung – cái riêng, nßi dung – hình thąc, tÁt yÁu – ng¿u nhiên, kh¿ nng – hiån thąc).
d. Ý nghĩa của phương pháp luận
Qua viåc trình bày mßt sß quan điám triÁt hãc căa Hegel vß duy tâm, con
ng°ãi, đ¿o đąc, chúng ta thÁy đ°ÿc są vÁn dāng mßt cách có hå thßng ph°¢ng
pháp biån chąng căa Hegel, tąc là ph°¢ng pháp nêu mâu thu¿n và biáu diãn quá
trình biÁn chuyán căa mâu thu¿n. Hegel là ng°ãi có công phê phán t° duy siêu hình
và cũng là ng°ãi đầu tiên trình bày toàn bß giái tą nhiên, lách sā và t° duy d°ái
d¿ng mßt quá trình, trong są liên hå, vÁn đßng, biÁn đổi và phát trián không ngÿng.
Chính vì thÁ, ph°¢ng pháp căa Hegel đã ph¿n ánh đầy đă h¢n quá trình lách sā thąc
tÁ, đáng thãi cho rằng trong mỗi giai đo¿n nhÁt đánh đßu có nhăng mâu thu¿n nßi 9
bß nhÁt đánh, và są ph¿n ánh quá trình đó đ°ÿc thąc hiån mßt cách có thą tą, hå
thßng. Tuy nhiên, Hegel cho rằng quá trình phát trián vÁt chÁt là do mâu thu¿n căa
ho¿t đßng tinh thần, d¿n đÁn khẳng đánh tinh thần quy đánh są tiÁn hóa, ho¿t đßng
tinh thần sáng t¿o ra thÁ giái. Do đó, ông đã khẳng đánh viåc con ng°ãi sáng t¿o thÁ
giái lách sā. Hãc thuyÁt triÁt hãc căa Hegel đã đ°a ph°¢ng pháp biån chąng thành
trung tâm, thành h¿t nhân chă yÁu căa toàn bß mãi vÁn đß căa triÁt hãc. Ph°¢ng
pháp t° duy biån chąng đã đ°ÿc Hegel nghiên cąu mßt cách đầy đă nhÁt và có cn
cą văng chắc, đây là mßt trong nhăng ph°¢ng pháp nghiên cąu ch°a tÿng tÿng có
trong lách sā triÁt hãc tr°ác Marx. Phép biên chąng căa Hegel biáu hiån ra là lý
luÁn nhÁn thąc, hình thąc cao nhÁt căa logic hãc, căa t° duy logic. Hegel tuy có t°
t°ång xuÁt sắc vß phép biån chąng, có są khái quát, phân tích các khái niåm, ph¿m
trù triÁt hãc sâu sắc nh°ng do xuÁt phát tÿ quan điám căa chă nghĩa duy tâm chă
quan nên các hãc thuyÁt, t° t°ång căa ông còn mang đÁm màu sắc thần bí, xa rãi
thąc tÁ. Mặt khác, viåc thÿa nhÁn <ý niåm tuyåt đßi=, < ý niåm đ¿o đąc=, t° t°ång
vß nhà n°ác, pháp quyßn nh° là są hiån thąc lý t°ång căa đ¿o đąc đã khiÁn triåt
hãc căa Hêghen không nhìn ra đ°ÿc các quy luÁt khách quan căa đãi sßng xã hßi,
đá t¿o nên thÁ giái quan, ph°¢ng pháp luÁn có thá cái t¿o thąc tiãn xã hßi. TriÁt hãc
căa Hegel đầy mâu thu¿n, là mßt hå thßng duy tâm mà thąc chÁt căa nó lÁy cái tâm lý làm điám xuÁt phát, tÿ cái tâm lý suy ra giái tą nhiên= (Lenin).
1.3 Phép bián chăng duy v¿t
a. Khái niệm biện chứng duy vật
Đßi vái ngày nay thì thuÁt ngă biån chąng đ°ÿc dùng đá chß nhăng mßi liên
hå, t°¢ng tác, chuyán hóa và vÁn đßng phát trián theo quy luÁt căa các są vÁt, hiån
t°ÿng, quá trình trong tą nhiên, xã hßi và t° duy. Và nó đ°ÿc gắn lißn vái thuÁt ngă
biån chąng, khái niåm phép biån chąng là khoa hãc vß nhăng quy luÁt phổ biÁn căa
są vÁn đßng và są phát trián căa tą nhiên, căa xã hßi loài ng°ãi và căa t° duy.
b. Hai nguyên lý liên hệ phổ biến của phép biện chứng duy vật 10
Phép biån chąng duy vÁt có hai lo¿i nguyên lý đó chính là: nguyên lý vß mßi
liên hå phổ biÁn và nguyên lý vß są phát trián.
- Nguyên lý vß mßi liên hå phổ biÁn: Liên hå phổ biÁn là khái niåm dùng đá chß
mãi są vÁt, hiån t°ÿng trong thÁ giái đßu nằm trong mßi liên hå vái các są vÁt, hiån
t°ÿng khác đßu cháu są chi phßi, tác đßng, ¿nh h°ång căa các są vÁt, hiån t°ÿng
khác. Và theo triÁt hãc duy vÁt biån chąng, mßi liên hå có các tính chÁt sau: Tính
khách quan, tính phổ biÁn và Tính đa d¿ng, phong phú. C¢ så căa mßi liên hå phổ
biÁn là tính thßng nhÁt vÁt chÁt căa thÁ giái, theo đó, các są vÁt, hiån t°ÿng trong
thÁ giái dù đa d¿ng, khác nhau đÁn thÁ nào đi chng năa, thì chúng cũng chß là
nhăng d¿ng cā thá khác nhau căa mßt thÁ giái vÁt chÁt duy nhÁt. Ngay c¿ ý thąc
căa con ng°ãi cũng chß là thußc tính căa d¿ng vÁt chÁt có tổ chąc cao và nßi dung
căa ý thąc cũng chß là kÁt qu¿ căa są ph¿n ánh hiån thąc khách quan vào não
ng°ãi. Tÿ nguyên lý vß mßi liên hå phổ biÁn căa phép biån chąng duy vÁt, rút ra
nguyên tắc toàn diån trong nhÁn thąc và thąc tiãn.
- Nguyên lý vß są phát trián: Phát trián là tÿ ngă đ°ÿc dùng đá chß quá trình vÁn
đßng tiÁn lên tÿ thÁp lên cao, tÿ kém hoàn thiån đÁn hoàn thiån h¢n căa są vÁt.
Nguán gßc căa są phát trián nằm ngay trong b¿n thân są vÁt. Đó là mâu thu¿n
trong b¿n thân są vÁt. Quá trình gi¿i quyÁt liên tāc nhăng mâu thu¿n đó quy đánh
są vÁn đßng, phát trián căa są vÁt. Są phát trián mang tính khách quan, tính phổ
biÁn và tính đa d¿ng, phong phú. Ngoài ra, bên c¿nh các nguyên lý c¢ b¿n, các cặp
ph¿m trù c¢ b¿n cũng góp phần t¿o nên các đặc tr°ng c¢ b¿n căa phép biån chąng
duy vÁt, bao gám: cái riêng và cái chung, nguyên nhân và kÁt qu¿, tÁt nhiên và
ng¿u nhiên, nßi dung và hình thąc, b¿n chÁt và hiån t°ÿng, kh¿ nng và hiån t°ång.
Tÿ nguyên lý vß są phát trián căa phép biån chąng duy vÁt, rút ra nguyên tắc phát
trián trong nhÁn thąc và thąc tiãn.
c. Các ph¿m trù cơ bÁn của phép biện chứng duy vật 11
Các mßi liên hå phổ biÁn giăa các są vÁt, hiån t°ÿng đ°ÿc phép biån chąng
duy vÁt khái quát thành 6 cặp ph¿m trù c¢ b¿n bao gám:
- Cái riêng, cái chung và cái đ¢n nhÁt: Cái riêng là ph¿m trù dùng đá chß mßt są
vÁt, mßt hiån t°ÿng nhÁt đánh và cái đ¢n nhÁt. Cái chung là ph¿m trù dùng đá chß
nhăng mặt, nhăng thußc tính lặp l¿i trong nhißu są vÁt, nhißu hiån t°ÿng. Cái đ¢n
nhÁt là ph¿m trù dùng đá chß nhăng mặt, nhăng đặc điám chß có å mßt są vÁt, hiån
t°ÿng nào đó mà không lặp l¿i å các są vÁt, hiån t°ÿng khác. Giăa cái riêng, cái
chung và cái đ¢n nhÁt có mßi liên hå biån chąng vái nhau.
- Nguyên nhân và kÁt qu¿: Nguyên nhân là są t°¢ng tác qua l¿i giăa các mặt trong
mßt są vÁt, hiån t°ÿng hoặc giăa các są vÁt, hiån t°ÿng vái nhau gây nên nhăng
biÁn đổi nhÁt đánh. KÁt qu¿ là nhăng biÁn đổi xuÁt hiån do są t°¢ng tác qua l¿i giăa
các mặt trong mßt są vÁt, hiån t°ÿng hoặc giăa các są vÁt, hiån t°ÿng vái nhau.
Giăa nguyên nhân, kÁt qu¿ có mßi liên hå qua l¿i, qui đánh l¿n nhau.
- TÁt nhiên và ng¿u nhiên: TÁt nhiên do mßi liên hå b¿n chÁt, do nhăng nguyên
nhân c¢ b¿n bên trong căa są vÁt, hiån t°ÿng quy đánh và trong nhăng đißu kiån
nhÁt đánh ph¿i x¿y ra đúng nh° thÁ chą không thá khác. Ng¿u nhiên do mßi liên hå
không b¿n chÁt, do nhăng nguyên nhân, hoàn c¿nh bên ngoài quy đánh; có thá xuÁt
hiån, có thá không xuÁt hiån; có thá xuÁt hiån thÁ này hoặc có thá xuÁt hiån thÁ
khác. Giăa tÁt nhiên và ng¿u nhiên có mßi liên hå biån chąng vái nhau.
- Nßi dung và hình thąc: Nßi dung là tổng hÿp tÁt c¿ nhăng mặt, nhăng yÁu tß t¿o
nên są vÁt, hiån t°ÿng. Hình thąc là ph°¢ng thąc tán t¿i và phát trián căa są vÁt,
hiån t°ÿng; là hå thßng các mßi liên hå t°¢ng đßi bßn văng giăa các yÁu tß căa są
vÁt, hiån t°ÿng. Giăa nßi dung và hình thąc có mßi liên hå qua l¿i, quy đánh l¿n
nhau, trong đó nßi dung giă vai trò quyÁt đánh.
- B¿n chÁt và hiån t°ÿng: B¿n chÁt là tổng hÿp tÁt c¿ nhăng mặt, nhăng mßi liên hå
tÁt nhiên t°¢ng đßi ổn đánh bên trong, quy đánh są tán t¿i, vÁn đßng và phát trián 12
căa są vÁt. Hiån t°ÿng là nhăng biáu hiån bß ngoài, bên ngoài căa są vÁt. Giăa b¿n
chÁt và hiån t°ÿng có mßi liên hå biån chąng vái nhau. B¿n chÁt và hiån t°ÿng thßng nhÁt vái nhau.
- Kh¿ nng và hiån thąc: Kh¿ nng là cái hiån ch°a x¿y ra, nh°ng s¿ x¿y ra khi có
các đißu kiån thích hÿp. Hiån thąc là cái đang có, đang tán t¿i thąc są. Kh¿ nng và
hiån thąc tán t¿i trong mßi quan hå chặt ch¿ vái nhau trong quá trình vÁn đßng,
phát trián căa są vÁt. Các cặp ph¿m trù căa phép biån chąng duy vÁt không ph¿i là
hå thßng bÁt biÁn, mà phát trián cùng vái są phát trián căa khoa hãc và thąc tiãn.
Mßi quan hå giăa các ph¿m trù căa các ngành khoa hãc vái các ph¿m trù căa phép
biån chąng duy vÁt là mßi quan hå giăa cái chung vái cái riêng. Do vÁy, khi nghiên
cąu các ph¿m trù cần liên hå chúng vái nhau và vái các quy luÁt c¢ b¿n căa phép
biån chąng duy vÁt, båi dù quan trãng đÁn mÁy, chß riêng các ph¿m trù hoặc các
quy luÁt c¢ b¿n căa phép biån chąng duy vÁt cũng không ph¿n ánh đầy đă các mßi liên hå căa thÁ giái.
d. Các quy luật cơ bÁn của phép biện chứng duy vật
Phép biån chąng duy vÁt bao gám 3 quy luÁt c¢ b¿n:
- Quy luÁt chuyán hóa tÿ nhăng są thay đổi vß l°ÿng thành nhăng są thay đổi vß chÁt và ng°ÿc l¿i:
+ ChÁt: dùng đá chß tính quy đánh khách quan vßn có căa są vÁt, hiån t°ÿng; là są
thßng nhÁt hău c¢ các thußc tính cÁu thành nó, phân biåt nó vái są vÁt, hiån t°ÿng.
Mặt khác, chÁt căa są vÁt, hiån t°ÿng không nhăng đ°ÿc xác đánh båi chÁt căa các
yÁu tß cÁu thành, mà còn båi câu trúc và ph°¢ng thąc liên kÁt giăa chúng, thông
qua các mßi liên hå cā thá. Vì vÁy, viåc phân biåt thußc tính c¢ b¿n và không c¢
b¿n, chÁt và thußc tính cũng chß có ý nghĩa t°¢ng đßi. Mỗi są vÁt, hiån t°ÿng
không chß có mßt chÁt, mà có nhißu chÁt, tùy thußc vào các mßi quan hå cā thá căa 13
nó vái nhăng cái khác. ChÁt không tán t¿i thuần túy tách rãi są vÁt, hiån t°ÿng,
biáu hiån tính ổn đánh t°¢ng đßi căa nó.
+ L°ÿng: Khái niåm l°ÿng dùng đá chß tính quy đánh khách quan vßn có căa są
vÁt, hiån t°ÿng vß các ph°¢ng diån: sß l°ÿng các yÁu tß cÁu thành, quy mô căa są
tán t¿i, tßc đß, nháp điåu căa các quá trình vÁn đßng, phát trián căa są vÁt, hiån
t°ÿng. Vái khái niåm này cho thÁy: mßt są vÁt, hiån t°ÿng có thá tán t¿i nhißu lo¿i
l°ÿng khác nhau, đ°ÿc xác đánh bằng các ph°¢ng thąc khác nhau phù hÿp vái tÿng
lo¿i l°ÿng cā thá căa są vÁt, hiån t°ÿng đó.
=> ChÁt và l°ÿng là hai ph°¢ng diån khác nhau căa cùng mßt są vÁt, hiån t°ÿng
hay mßt quá trình nào đó trong tą nhiên, xã hßi và t° duy. Hai ph°¢ng diån đó đßu
tán t¿i khách quan. Tuy nhiên, są phân biåt giăa chÁt và l°ÿng trong quá trình nhÁn
thąc vß są vÁt, hiån t°ÿng chß có ý nghĩa t°¢ng đßi: có cái trong môi quan hå này
đóng vai trò là chÁt nh°ng trong môi quan hå khác l¿i là l°ÿng.
- Quy luÁt thßng nhÁt và đÁu tranh giăa các mặt đßi lÁp:
Trong phép biån chąng, khái niåm mâu thu¿n dùng đá chß mßi liên hå thßng nhÁt,
đÁu tranh và chuyán hóa giăa các mặt đßi lÁp căa mỗi są vÁt, hiån t°ÿng hoặc giăa
các są vÁt, hiån t°ÿng vái nhau. Đây là quan niåm biån chąng vß mâu thu¿n, khác
cn b¿n vái quan niåm siêu hình vß mâu thu¿n. Theo quan niåm siêu hình, mâu
thu¿n là cái đßi lÁp ph¿n logic, không có są thßng nhÁt, không có są chuyán hóa
biån chąng giăa các mặt đßi lÁp. Nhân tß t¿o thành mâu thu¿n là mặt đßi lÁp. Khái
niåm mặt đßi lÁp dùng đá chß nhăng mặt, nhăng thußc tính, nhăng khuynh h°áng
vÁn đßng trái ng°ÿc nhau nh°ng đáng thãi l¿i là đißu kiån, tißn đß tán t¿i căa nhau.
Thí dā, điån tích âm và điån tích d°¢ng trong mßt nguyên tā, đáng hóa và dá hóa
căa mßt c¢ thá sßng, s¿n xuÁt và tiêu dùng trong ho¿t đßng kinh tÁ căa xã hßi, chân
lý và sai lầm trong quá trình phát trián căa nhÁn thąc … 14
- Quy luÁt phă đánh căa phă đánh: Quy luÁt phă đánh căa phă đánh trong phép biån
chąng duy vÁt ph¿n ánh mßi quan hå biån chąng giăa cái phă đánh và cái khẳng
đánh trong quá trình phát trián căa są vÁt, hiån t°ÿng. Phă đánh biån chąng là đißu
kiån cho są phát trián, cái mái ra đãi là kÁt qu¿ căa są kÁ thÿa nhăng nßi dung tích
cąc tÿ trong są vÁt, hiån t°ÿng cũ, phát huy nó trong są vÁt, hiån t°ÿng mái và t¿o
nên tính chu kỳ căa są phát trián. NhÁn xét vß vai trò căa quy luÁt này, Ph.
ngghen đã viÁt: "... phă đánh cái phă đánh là gì? Là mßt quy luÁt vô cùng phổ biÁn
và chính vì vÁy mà có mßt tầm quan trãng và có tác dāng vô cùng to lán vß są phát
trián căa tą nhiên, căa lách sā và căa t° duy=.
e. Ý nghĩa của phương pháp luận
Tÿ tính khách quan và phổ biÁn căa các mßi liên hå đã cho thÁy trong ho¿t
đßng nhÁn thąc và thąc tiãn cần ph¿i có quan điám toàn diån. Quan điám toàn diån
đòi hoi trong nhÁn thąc và xā lý các tình hußng thąc tiãn cần ph¿i xem xét są vÁt
trong mßi quan hå biån chąng qua l¿i giăa các bß phÁn, giăa các yÁu tß, giăa các
mặt căa chính są vÁt và trong są tác đßng qua l¿i giăa są vÁt đó vái các są vÁt
khác. Trên c¢ så đó mái có thá nhÁn thąc đúng vß są vÁt và xā lý có hiåu qu¿ các
vÁn đß căa đãi sßng thąc tiãn. VÁy, quan điám toàn diån đßi lÁp vái quan điám
phiÁn diån, siêu hình trong nhÁn thąc và thąc tiãn. Vì các mßi liên hå có tính đa
d¿ng, phong phú cho nên trong ho¿t đßng nhÁn thąc và thąc tiãn khi thąc hiån quan
điám toàn diån ph¿i đáng thãi kÁt hÿp vái quan điám lách sā - cā thá quan điám này
yêu cầu, khi nhÁn thąc są vÁt thì ph¿i xem xét są vÁt luôn trong đißu kiån, hoàn
c¿nh không gian, thãi gian cā thá. Ph¿i xem xét są vÁt ra đãi trong hoàn c¿nh nào?
Nó tán t¿i, vÁn đßng, phát trián trong nhăng đißu kiån nào? Trong ho¿t đßng thąc
tiãn khi gi¿i quyÁt vÁn đß thąc tiãn nào ph¿i có nhăng biån pháp rÁt cā thá, không
đ°ÿc chung chung. Khi vÁn dāng nhăng nguyên lý, lý luÁn chung vào thąc tiãn
ph¿i xuÁt phát tÿ nhăng đißu kiån thąc tiãn lách sā - thá. Quan điám lách sā - cā thá
chßng l¿i quan điám giáo đißu, siêu hình, chiÁt trung ngāy biån. 15
CH¯¡NG 2: VÀN DĀNG PHÉP BIäN CHĄNG TRONG VIäC PHÒNG,
CHÞNG DàCH BäNH COVID-19 HIäN NAY
2.1 Khái quát vÁ dßch bánh Covid 19
a. Tình hình dịch bệnh Covid 19 trên thế giới và Việt Nam.
Covid-19 là mßt bånh do virus SARS-CoV2 gây ra và đ°ÿc phát hiån vào
tháng 12 nm 2019 t¿i thành phß Vũ Hán - Trung Qußc. Cn bånh này là mßt biÁn
thá rÁt nguy hiám và đặc biåt dã lây lan và đã nhanh chóng bao trùm khắp thÁ giái.
Covid-19 gây ra các triåu chąng vß đ°ãng hô hÁp cā thá là làm trắng phổi trong
mßt thãi gian nhanh, có thá c¿m thÁy gißng nh° c¿m l¿nh, viêm phổi. Covid-19 tÁn
công không chß phổi và hå hô hÁp mà các c¢ quan khác căa c¢ thá cũng có thá bá
¿nh h°ång båi cn bånh này. Hầu hÁt nhăng ng°ãi bá nhiãm Covid-19 th°ãng có
các triåu chąng nhẹ, nh°ng mßt sß ng°ãi trå nên nặng.
Mßt sß ng°ãi nhiãm bånh có triåu chąng nhẹ hoặc không có triåu chąng có thá bá
hßi chąng hÁu Covid-19 hoặc "di chąng Covid-19". Bên c¿nh đó, nhăng ng°ãi cao
tuổi hoặc ng°ãi có các bånh lý nßn nhÁt đánh th°ãng là các māc tiêu tÁn công căa
Virus và rÁt khó đá chăa lành bånh.
Thßng kê cho thÁy tổng sß ca mắc bånh viêm đ°ãng hô hÁp cÁp Covid-19
trên toàn cầu đã lên tái 330.867.567 ca, trong đó có 5.561.649 ng°ãi tā vong.
Riêng Viåt Nam cũng đã có kho¿ng 2.062.128 sß ca nhiãm và gần 36.000 ca tā
vong. KÁ ho¿ch må cāa biên giái căa các Qußc gia đang gặp ph¿i nhăng thách thąc
lán, đi kèm nguy c¢ dách leo thang nghiêm trãng vái są xuÁt hiån và lây lan nhanh
căa các biÁn thá mái, đặc biåt là đÁt n°ác đ¿o lßn, sß ca mắc mái và tā vong tng trå l¿i å nhißu n¢i. Đặc biåt là
châu Âu và vài n°ác thußc châu Á.
ThÁ nh°ng, con ng°ãi l¿i mßt lần năa đąng dÁy vái są trÿ giúp căa Vacine
phòng covid-19 căa các hãng d°ÿc 16
19 đang đ°ÿc xem nh° vũ khí an toàn và hiåu qu¿. Vacine giúp hå thßng miãn dách
căa chúng ta chßng l¿i virus gây bånh Covid-19 và các hãng d°ÿc đang ngày càng
c¿i tiÁn đá phù hÿp h¢n vái nhu cầu cũng nh° są phát trián căa các biÁn thá mái.
b. Ành hưởng của dịch bệnh Covid 19 đối với thế giới và Việt Nam
Đ¿i dách Covid-19 đang càn quét khßc liåt trên ph¿m vi toàn thÁ giái, gây
nhißu tác đßng tiêu cąc ch°a tÿng có tißn lå lên nßn kinh tÁ thÁ giái và Viåt Nam.
Trong bßi c¿nh đó, đòi hoi chúng ta ph¿i có nhăng gi¿i pháp đá h¿n chÁ răi ro căa
dách bånh đßi vái nßn kinh tÁ, b¿o đ¿m tng tr°ång hÿp lý, ổn đánh xã hßi, t¿o nßn
t¿ng cho tng tr°ång kinh tÁ nhanh và bßn văng trong nhăng nm tái. Cho đÁn nay,
dách bånh Covid-19 v¿n đang diãn biÁn rÁt phąc t¿p t¿i nhißu qußc gia trên thÁ giái,
tác đßng tiêu cąc đÁn các nßn kinh tÁ lán nh° Mā, Trung Qußc, NhÁt B¿n, Liên
minh châu Âu... T¿i Viåt Nam, trong 6 tháng đầu nm 2020, Covid-19 tác đßng lên
nßn kinh tÁ và làm cho tng tr°ång kinh tÁ n°ác ta r¢i xußng mąc thÁp nhÁt trong
10 nm qua. Do tác đßng căa Covid-19, 1.000 tÿ USD=. Th°¢ng m¿i toàn cầu - gắn kÁt chặt ch¿ vái chuỗi cung ąng và
dòng vßn FDI toàn cầu - cũng đang cháu tác đßng tiêu cąc tÿ đ¿i dách Covid-19.
Vào ngày 4-8-2020, 2020. Đ¿i dách Covid-19 tác đßng đÁn hai trā cßt trong tng tr°ång kinh tÁ toàn cầu
là th°¢ng m¿i và đầu t°, Dą báo căa Ngân hàng ThÁ giái cho thÁy, nßn kinh tÁ toàn
cầu thÁm chí còn tái tå h¢n, suy gi¿m å mąc 5,2% nm 2020. Tng tr°ång kinh tÁ
Mā đ°ÿc IMF dą báo gi¿m 8%, tng tr°ång căa khu vąc đáng tißn chung châu Âu
gi¿m 10,5%, NhÁt B¿n gi¿m 5,8% và Trung Qußc tng tr°ång å mąc thÁp 1%. Tác
đßng căa Covid-19 đÁn viåc làm toàn cầu cũng rÁt m¿nh m¿. Theo quý II nm 2020, tổng sß giã làm viåc toàn cầu gi¿m 14%, t°¢ng đ°¢ng 400 triåu lao đßng toàn thãi gian. 17
Mặc dù đ¿i dách Covid-19 tác đßng lên nhißu lĩnh vąc căa nßn kinh tÁ n°ác
ta, nh°ng thá hiån tÁp trung å hai yÁu tß chính là cung và cầu. Đßi vái yÁu tß cầu,
dách bånh Covid-19 cùng vái viåc thąc hiån biån pháp giãn cách xã hßi cần thiÁt,
bắt bußc theo Chß thá sß 16/CT-TTg, ngày 31-3-2020, căa Thă t°áng Chính phă, ovid-19= làm tiêu dùng
trong n°ác sāt gi¿m m¿nh. Trong khi đó, các nßn kinh tÁ lán (Mā, Trung Qußc,
EU, NhÁt B¿n, Hàn Qußc) cũng cháu ¿nh h°ång lán båi dách bånh và thąc hiån các
biån pháp giãn cách xã hßi d¿n đÁn tng tr°ång kinh tÁ suy gi¿m, kéo theo są sāt
gi¿m vß cầu nhÁp khẩu, trong đó có hàng hóa nhÁp khẩu tÿ Viåt Nam. Theo sß liåu
căa Tổng cāc Thßng kê, trong 6 tháng đầu nm 2020, tổng mąc bán lẻ hàng hóa và
doanh thu dách vā tiêu dùng gi¿m 0,8% so vái cùng kỳ nm 2019 và nÁu lo¿i trÿ
yÁu tß giá thì còn gi¿m m¿nh h¢n, å mąc 5,3% (cùng kỳ nm 2019 tng 8,5%).
Cũng trong 6 tháng đầu nm 2020, doanh thu dách vā l°u trú, n ußng gi¿m tái
18,1% so vái cùng kỳ nm 2019; doanh thu du lách lă hành gi¿m tái 53,2% - đây là
lĩnh vąc cháu tác đßng nghiêm trãng nhÁt båi dách bånh Covid-19 và tÿ viåc thąc
hiån các biån pháp giãn cách xã hßi. ä góc đß xã hßi, Covid-19 tác đßng làm tng
tÿ lå nghèo và cÁn nghèo vß thu nhÁp và làm sāt gi¿m thu nhÁp t¿m thãi căa hß gia
đình và ng°ãi lao đßng. Theo kÁt qu¿ kh¿o sát căa ch°¢ng trình phát trián căa
2019, trung bình tÿ lå hß nghèo là 11,3%. Tÿ lå này tng lên tái 50,7% trong tháng
4-2020. Tÿ lå hß cÁn nghèo tng tÿ 3,8% vào tháng 12-2019 lên 6,5% vào tháng 4-
2020. Covid-19 tác đßng lên mãi mặt căa đãi sßng kinh tÁ - xã hßi, ¿nh h°ång tiêu
cąc đÁn tng tr°ång kinh tÁ, ho¿t đßng th°¢ng m¿i, lao đßng, viåc làm và thu nhÁp
căa ng°ãi lao đßng. Nhà n°ác nhanh chóng thąc hiån các gi¿i pháp m¿nh, tr°ác
hÁt là đá h¿n chÁ są lây lan căa dách bånh, sau đó là đá phát trián kinh tÁ. Các gi¿i
pháp đã chąng to thành công b°ác đầu khi khßng chÁ đ°ÿc dách bånh, không đá lây
lan trong cßng đáng trong thãi gian dài (trên 3 tháng) và các ho¿t đßng phát trián