HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
Chủ đề 3: Phát huy tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau trong sản xuất nông
nghiệp nhằm nâng cao đời sống nhân dân theo Tư tưởng Hồ Chí Minh (ở Trung
ương, hoặc ở 1 tỉnh, hoặc ở 1 huyện, hoặc ở 1 cơ sở). PHẦN 1: 1. Đặt vấn đề:
- Đoàn kết là truyền thống cực kỳ quý báu của dân tộc,… là đường lối chiến lược có ý
nghĩa sống còn của cách mạng Việt Nam”. Kế thừa, phát huy truyền thống đoàn kết của
dân tộc trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lê-nin , tư tưởng Hồ Chí Minh,, trong quá trình
lãnh đạo cách mạng, Đảng ta đã không ngừng đổi mới, phát triển tư duy lý luận về xây
dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giúp nhìn nhận, đánh giá đúng vai trò của vấn đề
đoàn kết dân tộc và tập hợp lực lượng cách mạng, bảo đảm cho mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
- Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, cốt lõi của khối đại đoàn kết toàn dân tộc là nhân dân
lao động mà trước hết là nông dân, công nhân. Người khẳng định: “Đại đoàn kết tức là
trước hết phải đoàn kết đại đa số nhân dân, mà đại đa số nhân dân ta là công nhân, nông
dân và các tầng lớp nhân dân lao động khác. Đó là nền gốc của đại đoàn kết. Nó cũng
như cái nền của nhà, gốc của cây. Nhưng đã có nền vững, gốc tốt, còn phải đoàn kết với
các tầng lớp nhân dân lao động khác”. Người nói: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn
kết.Thành công, thành công, đại thành công”. Đoàn kết càng chặt chẽ thì thắng lợi càng to lớn.
- Trong xu thế hội nhập ngày nay, Đoàn kết không chỉ dừng lại ở những lời kêu gọi
hay khẩu hiệu mà phải tạo thành sức mạnh vật chất, sức mạnh tinh thần và sức mạnh của
tập thể. Trong nông nghiệp cũng vậy phải phát huy sức lan tỏa của đoàn kết, hướng tới
xây dựng một nền nông nghiệp hiệu quả, phát triển toàn diện, xây dựng nông thôn mới,
nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân một cách vững chắc vừa là nhiệm vụ
cực kỳ quan trọng và thiết yếu trước mắt, vừa có ý nghĩa chiến lược lâu dài trong tiến
trình xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. 2. Mục tiêu:
- Mục tiêu của việc phát huy tinh thần đoàn kết và tương trợ lẫn nhau trong sản xuất
nông nghiệp nhằm nâng cao đời sống nhân dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh là xây dựng
một cộng đồng nông dân đoàn kết, phát triển bền vững, và góp phần vào sự phát triển
toàn diện của đất nước. Điều này thể hiện tư tưởng của Hồ Chí Minh về sự đoàn kết,
tương thân tương ái, và sự chia sẻ trong xây dựng cộng đồng.
- Hồ Chí Minh luôn khuyến khích sự đoàn kết và tương trợ giữa mọi thành viên của xã
hội, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp - một lĩnh vực quan trọng đối với nền kinh tế
và đời sống của người dân Việt Nam. Bằng cách kêu gọi và thúc đẩy tinh thần này, mục
tiêu là tạo ra một môi trường làm việc tích cực, hỗ trợ, nơi mọi người có thể cùng nhau
học hỏi, chia sẻ kiến thức và kỹ năng, từ đó tăng cường hiệu quả sản xuất, cải thiện thu
nhập, và nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng.
- Trong bối cảnh này, tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là lý tưởng mà còn là hướng
dẫn cụ thể cho việc xây dựng một xã hội công bằng và tiến bộ, nơi mà mọi người cùng
nhau làm việc và phát triển, đồng thời giúp nhau vượt qua khó khăn và thách thức. 3. Đối tượng:
- Nông dân: Là đối tượng trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, đóng vai trò chủ
chốt trong việc phát triển nông nghiệp bền vững. Cần nâng cao nhận thức về tầm quan
trọng của tinh thần đoàn kết, tương trợ trong sản xuất. Tích cực tham gia các hoạt động
tập thể, tổ chức hợp tác, liên kết sản xuất, chia sẻ kinh nghiệm, kỹ thuật, khoa học công
nghệ. Hỗ trợ lẫn nhau về vốn, vật tư, nhân lực, đặc biệt là trong những lúc khó khăn, hoạn nạn.
- Các cấp ủy, chính quyền địa phương: Có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện
cho nông dân phát huy tinh thần đoàn kết, tương trợ. Hỗ trợ thành lập, phát triển các tổ
chức hợp tác, liên kết sản xuất hiệu quả. Tạo môi trường thuận lợi cho nông dân tiếp cận
khoa học công nghệ, nguồn vốn vay ưu đãi. Khuyến khích và hỗ trợ người dân , các tập
thể, cá nhân tiêu biểu trong việc phát huy tinh thần đoàn kết, tương trợ.
- Các tổ chức đoàn thể: Tích cực tuyên truyền, giáo dục về tầm quan trọng của tinh thần
đoàn kết, tương trợ trong sản xuất nông nghiệp. Phối hợp với các cấp ủy, chính quyền địa
phương tổ chức các hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ nông dân. Tham gia giải quyết các mâu
thuẫn, tranh chấp trong sản xuất nông nghiệp. Phát động các phong trào thi đua sản xuất,
góp phần nâng cao đời sống cho nông dân.
- Doanh nghiệp, nhà khoa học, trí thức: Hỗ trợ nông dân về vốn, kỹ thuật, khoa học công
nghệ. Tham gia nghiên cứu, phát triển các giống cây trồng, vật nuôi mới, năng suất cao,
chất lượng tốt. Chuyển giao khoa học công nghệ cho nông dân một cách hiệu quả. Tư
vấn, hướng dẫn nông dân áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
- Các cơ quan thông tin truyền thông:
Tuyên truyền về những điển hình tiên tiến trong việc phát huy tinh thần đoàn kết, tương
trợ trong sản xuất nông nghiệp. Phản ánh những khó khăn, vướng mắc của nông dân
trong việc đoàn kết, tương trợ. Góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan
trọng của tinh thần đoàn kết, tương trợ trong sản xuất nông nghiệp. Phát huy tinh thần
đoàn kết, tương trợ lẫn nhau trong sản xuất nông nghiệp là một chủ trương đúng đắn,
sáng tạo của Đảng ta, phù hợp với Tư tưởng Hồ Chí Minh. Đây là một động lực quan
trọng để đẩy mạnh phát triển nông nghiệp bền vững, nâng cao đời sống cho nhân dân,
góp phần xây dựng nông thôn mới.
→ Kết luận: Phát huy tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau trong sản xuất nông nghiệp
là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Mỗi cá nhân, tổ chức cần tích cực tham gia, góp
phần xây dựng một nền nông nghiệp phát triển bền vững, góp phần nâng cao đời sống
cho nhân dân, xây dựng nông thôn mới. 4. Phạm vi: 
Về không gian: Nghiên cứu trên phạm vi 1 Tỉnh , tập trung vào các khu vực nông
thôn, nơi sản xuất nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong đời sống người dân. 
Về thời gian: Nghiên cứu bao quát từ thời kỳ trước Cách mạng tháng Tám đến
nay, đặc biệt chú trọng vào giai đoạn đẩy mạnh công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế. 
Về nội dung: Nghiên cứu tập trung vào các vấn đề sau: o
Phân tích vai trò, tầm quan trọng của tinh thần đoàn kết tương trợ lẫn nhau
trong sản xuất nông nghiệp theo tư tưởng Hồ Chí Minh. o
Khảo sát thực trạng phát huy tinh thần đoàn kết tương trợ lẫn nhau trong sản
xuất nông nghiệp ở Việt Nam hiện nay. o
Xác định những khó khăn, thách thức và giải pháp để phát huy hiệu quả tinh
thần đoàn kết tương trợ lẫn nhau trong sản xuất nông nghiệp. o
Đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao đời sống nhân dân thông qua việc
phát huy tinh thần đoàn kết tương trợ lẫn nhau trong sản xuất nông nghiệp.
5. Phương pháp nghiên cứu:
- Chỉ ra những biện pháp cụ thể gắn liền với bối cảnh đương thời, có giá trị đương
thời, những biện pháp mang tính chiến lược, còn giữ nguyên giá trị gợi mở, các giả
thuyết ví dụ thực tế cho các khái niệm tại bối cảnh hiện tại.
- Chủ yếu sử dụng các phương pháp như phân tích - tổng hợp , logic , so sánh . Phát
triển trong sản xuất nền nông nghiệp; nghiên cứu chủ trương của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước về phát triển nông nghiệp bền vững; nghiên cứu thực trạng và giải
pháp phát triển nâng cao đời sống nhân dân.
- Để nước ta trở thành nước có nền nông nghiệp phát triển bền vững, cần quan tâm
đến nhiều vấn đề trong đó :
+ Người nông dân Việt Nam phải thay đổi thói quen và tập quán sản xuất cũ manh
mún và đơn lẻ, tự nguyện .
+ Cần gia nhập các chuỗi sản xuất theo tiêu chuẩn xác định để được Nhà nước bảo
vệ trong cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại của các quốc gia khác.
+ Người nông dân cũng cần được đào tạo về kiến thức nông nghiệp, kỹ năng lao
động… để tạo ra những sản phẩm nông nghiệp sạch và an toàn cho sức khỏe con
người, bảo vệ môi trường trong mọi khâu của quá trình sản xuất…
PHẦN 2: Vận dụng quan điểm Hồ Chí Minh về phát huy tinh thần đoàn kết, tương trợ
lẫn nhau trong sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao đời sống nhân dân
1. Phân tích quan điểm Hồ Chí Minh:
- Mục tiêu: Nâng cao đời sống nhân dân, xây dựng cuộc sống no ấm, hạnh phúc. - Giải pháp: 
Tăng gia sản xuất: Phát triển sản xuất nông nghiệp, tăng năng suất cây trồng, vật nuôi.  Đoàn kết, tương trợ:  Tinh thần đoàn kết: 
Chung tay góp sức, chung lợi ích, cùng nhau phát triển. 
Hỗ trợ lẫn nhau về vật chất, kỹ thuật, kinh nghiệm. 
Góp phần xây dựng cộng đồng nông nghiệp gắn kết, vững mạnh.  Tinh thần tương trợ: 
Giúp đỡ những người khó khăn, yếu thế trong sản xuất. 
Chia sẻ nguồn lực, kinh nghiệm, tạo điều kiện cho mọi người cùng phát triển. 
Tạo dựng môi trường sản xuất tương thân tương ái, hỗ trợ lẫn nhau. 2. Cách vận dụng: * Cấp Trung ương: - Chính sách hỗ trợ:
 Hỗ trợ vốn, đầu tư cho phát triển nông nghiệp.
 Ưu đãi thuế, phí cho các hộ sản xuất nông nghiệp.
 Phát triển khoa học kỹ thuật, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất.
 Tổ chức các chương trình tập huấn, đào tạo kỹ thuật cho nông dân.
- Xây dựng cơ sở hạ tầng:
 Hệ thống giao thông, thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp.
 Kho tàng, nhà máy chế biến, bảo quản sản phẩm nông nghiệp.
 Hệ thống điện, nước phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt.
- Tuyên truyền, giáo dục:
 Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của đoàn kết, tương trợ trong sản xuất.
 Khuyến khích các mô hình sản xuất tập thể, hợp tác xã, gương sáng về đoàn kết,
tương trợ trong sản xuất.
* Cấp địa phương (tỉnh, huyện, cơ sở):
- Thực hiện các chính sách hỗ trợ của Trung ương:
 Phối hợp chặt chẽ với các cấp trên trong triển khai các chương trình, dự án hỗ trợ nông nghiệp.
 Tùy theo điều kiện cụ thể của địa phương để có giải pháp hỗ trợ phù hợp.
- Phát triển các mô hình sản xuất hiệu quả:
 Hỗ trợ nông dân áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
 Khuyến khích các mô hình sản xuất liên kết, chuỗi giá trị.
 Phát triển các mô hình sản xuất tập thể, hợp tác xã hiệu quả.
 Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục:
 Tổ chức các hội nghị, tập huấn về đoàn kết, tương trợ trong sản xuất.
 Phát động các phong trào thi đua sản xuất, xây dựng cộng đồng nông nghiệp đoàn kết.
 Sử dụng các kênh truyền thông để tuyên truyền, giáo dục về tầm quan trọng của đoàn kết, tương trợ. * Ví dụ cụ thể:
 Mô hình “Hũ gạo tình nghĩa”: Nông dân góp gạo vào hũ chung để hỗ trợ những hộ
khó khăn trong sản xuất, đời sống.
 Chương trình “Nông dân giúp nhau giảm nghèo”: Nông dân giàu kinh nghiệm hỗ
trợ kỹ thuật, giống cây trồng, vật nuôi cho nông dân nghèo.
 Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp: Nông dân cùng nhau sản xuất, chia sẻ lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro. Lưu ý:
 Cần cụ thể hóa cách vận dụng quan điểm Hồ Chí Minh phù hợp với điều kiện thực
tế của từng địa phương, cơ sở.
 Phát huy vai trò chủ động của các tổ chức chính trị, xã hội trong việc tuyên truyền,
giáo dục và tổ chức thực hiện các hoạt động đoàn kết, tương trợ.
 Nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của đoàn kết, tương trợ trong sản xuất, xây
3. Nội dung quan điểm:
- Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, nông nghiệp chiếm bộ phận lớn trong nền kinh tế, trong
đó sản xuất nhỏ lại là hình thức chủ yếu trong nông nghiệp. Vì nông nghiệp là nguồn
cung cấp lương thực và nguyên liệu, đồng thời là một nguồn xuất khẩu quan trọng, nông
thôn là thị trường tiêu thụ to nhất hiện nay cho nên, cần phải cải tạo và phát triển nông
nghiệp thì mới có cơ sở để phát triển các ngành kinh tế khác. Để xây dựng chủ nghĩa xã
hội, nâng cao đời sống của Nhân dân, nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta hiện nay là
phát triển sản xuất. Tất cả mọi người - công, nông, trí thức và tất cả cán bộ và viên chức
mọi cấp, mọi ngành đều phải góp sức làm cho sản xuất phát triển, chúng ta phải làm cho
nông nghiệp phát triển toàn diện, mạnh mẽ và vững chắc, phải đảm bảo cho lương thực
được dồi dào. Ngoài ra, nông nghiệp còn có vai trò là cơ sở để phát triển công nghiệp,
nguồn cung cấp lao động cho công nghiệp và là một nguồn xuất khẩu quan trọng tạo
nguồn vốn tích luỹ cho công nghiệp hoá. Do đó, phải cải tạo và phát triển nông nghiệp
để tạo điều kiện cho việc công nghiệp hoá nước nhà, phải có một nền nông nghiệp phát
triển thì công nghiệp mới có thể phát triển.Hồ Chí Minh không chỉ thấy rõ vai trò của
nông nghiệp là ngành kinh tế quan trọng đáp ứng nhu cầu thiết yếu của cuộc sống, được
mọi ngành, mọi người coi trọng, Người còn ra sức tuyên truyền không mệt mỏi để mọi
người thấy được vai trò quan trọng đó và đóng góp công sức phát triển nông nghiệp.
Người nhận thức rõ: “Việt Nam là một nước sống về nông nghiệp. Nền kinh tế của ta lấy
canh nông làm gốc. Trong công cuộc xây dựng nước nhà, Chính phủ trông mong vào
nông dân, trông cậy vào nông nghiệp một phần lớn. Nông dân ta giàu thì nước ta giàu.
Nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh”.Đây là quan điểm toàn diện, tổng quát của Hồ
Chí Minh về vai trò của nông dân và nông nghiệp Việt Nam, theo đó, Việt Nam là một
nước nông nghiệp; “canh nông” là gốc của nền kinh tế; trong sự nghiệp xây dựng và phát
triển đất nước, người nông dân và lĩnh vực nông nghiệp một điểm tựa quan trọng của nhà
nước và của xã hội; đời sống của người nông dân và trình độ phát triển của lĩnh vực nông
nghiệp là một thước đo, một cội nguồn của sự giàu mạnh, phát triển của dân tộc, của
quốc gia.Không chỉ đưa ra quan điểm về vai trò của nông nghiệp, nông dân đối với tổng
thể quốc gia, Hồ Chí Minh còn chỉ ra những vai trò rất cụ thể của nông nghiệp. Những
vai trò này thể hiện trong các quan hệ cụ thể.
- Trước hết, nông nghiệp đảm bảo các điều kiện cơ bản nhất cho sự sinh tồn của con
người, đó là ăn, mặc và ở cho người dân. Người nói rõ: “Muốn kháng chiến thắng lợi,
kiến quốc thành công ắt phải dựa vào quần chúng nông dân, muốn dựa vào nông dân ắt
phải bồi dưỡng lực lượng của họ. Muốn nông dân có lực lượng dồi dào thì phải làm cho
họ có ruộng cày, có cơm ăn, có áo mặc, có nhà ở”. Khi nói về vị trí, vai trò của nông
nghiệp trong mối quan hệ với các ngành kinh tế khác, Người ví công nghiệp và nông
nghiệp như hai chân của con người, người không thể thiếu một chân, thì nước không thể
thiếu một bộ phận kinh tế: “Công nghiệp và nông nghiệp như hai chân con người, hai
chân có mạnh thì đi mới vững chắc”.Người luôn lưu ý rằng, việc phát triển sản xuất
lương thực không tách rời mà phải gắn bó, tác động hỗ trợ lẫn nhau với các ngành sản
xuất khác, như thực phẩm, hàng tiêu dùng, hàng xuất khẩu… tạo nên sự thống nhất, hài
hòa, cân đối cho toàn bộ nền kinh tế phát triển. Xuất phát từ đặc điểm, điều kiện, vị trí,
vai trò của nông nghiệp, phải bắt đầu trước hết từ giải quyết vấn đề phát triển nông
nghiệp để bảo đảm đời sống cho nhân dân. Tuy nhiên, không chỉ ngành nông nghiệp phát
triển, sự phát triển của nông nghiệp phải được đặt trong mối quan hệ khăng khít và tác
động qua lại với phát triển công nghiệp và thương nghiệp. Có nghĩa là, phát triển toàn
diện phải là nông nghiệp bảo đảm sự phát triển cân đối, hợp lý giữa các ngành của nền kinh tế.
- Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau còn là
truyền thống quý báu cần phải gìn giữ. Nhờ biết đoàn kết tương trợ lẫn nhau, dân tộc ta
đã vượt qua biết bao gian nan, thử thách, chiến thắng biết bao kẻ thù hùng mạnh để giữ
vững đất nước, xây dựng cuộc sống yên bình, trù phú và tươi đẹp như thế này.