Vai trò của chủ nghĩa Mác-Lênin trong tư tưởng Hồ Chí Minh | Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đại học Bách Khoa Hà Nội

lOMoAR cPSD| 61601779
Vai trò của chủ nghĩa Mác-lenin trong việc hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh: I. Mở đầu
Cách mạng tháng 10 Nga và chủ nghĩa Mác-Lein là cơ sở lý luận quyết định bản
chất cách mạng và khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh.Hồ Chí Minh tiếp thu chủ
nghĩa Mác-Lenin có chọn lọc, không rập khuôn, máy móc, giáo điều. Từ đó, vận
dụng sáng tạo và phát triển để giải quyể những vấn đề cụ thể của cách mạng Việt
Nam, giải quyết được khủng hoảng đường lối cứu nước và người lãnh đạo cách
mạng Việt Nam cuối thể kỷ XIX, đầu thế kỷ XX.
Vai trò của chủ nghĩa Mac- lenin đối với tư tưởng Hồ Chí Minh thể hiện: quyết
định bản chất thế giới quan khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh; quyết định
phương pháp hành động biện chứng của Hồ Chí Minh; tư tưởng Hồ Chí Minh là
chủ nghĩa Mac-lenin ở Việt Nam, là tư tưởng Việt Nam thời hiện đại.
Chủ nghĩa Mác-lenin giúp Hồ Chí Minh tổng kết kiến thưc và kinh nghiệm thực
tiễn để tìm ra con đường cứu nước. Người nhận thức: trong cuộc đấu tranh vừa
nghiên cứu lý luận Mác-lenin, vừa làm công tác thực tế,dần dần tôi hiểu được rằng
chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp
bức và những người lao động trên thế giới.
Chủ nghĩa Mác- Lênin là nguồn gốc lý luận trực tiếp, quyết định bản chất tư tưởng
Hồ Chí Minh. Hồ Chí Minh khẳng định:
"Chủ nghĩa Lênin đối với chúng ta, những người cách mạng và nhân dân Việt
Nam, không những là cái "cẩm nang" thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam,
mà còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới
chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản"
Đối với chủ nghĩa Mác- Lênin, Hồ Chí Minh đã nắm vững cái cốt lõi, linh hồn
sống của nó, là phương pháp biện chứng duy vật; học tập lập trường, quan điểm,
phương pháp biện chứng của chủ nghĩa Mác- Lênin để giải quyết các vấn đề thực
tiễn của cách mạng Việt Nam.
Các tác phẩm, bài viết của Hồ Chí Minh phản ánh bản chất cách mạng tư tưởng
của Người theo thế giới quan, phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin. Một số
tác phẩm tiêu biểu như:
Tuyên ngôn độc lập (1945): Tác phẩm này không chỉ khẳng định quyền tự do, độc lập của dân
tộc Việt Nam mà còn thể hiện tư tưởng về quyền con người và giá trị bình đẳng, lấy cảm hứng từ tư tưởng Mác-Lênin.
Nhật ký trong tù (1947): Tác phẩm này thể hiện tư tưởng nhân văn và tinh thần kiên cường của lOMoAR cPSD| 61601779
Hồ Chí Minh. Nó cũng phản ánh sự hiểu biết sâu sắc về cuộc sống và con người, đồng thời nhấn
mạnh tầm quan trọng của đấu tranh giai cấp.
Đường cách mệnh (1927): Tài liệu này là một trong những tác phẩm quan trọng, thể hiện quan
điểm của Hồ Chí Minh về cách mạng, nêu rõ mục tiêu, phương pháp và con đường cách mạng
theo hướng đi của Mác-Lênin, nhưng phù hợp với bối cảnh Việt Nam.
II. Phân tích các vai trò của chủ nghĩa Mac lênin đối với tư tưởng Hồ Chí Minh
+Quyết định bản chất thế giới quan khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh
- Cung cấp cơ sở lý luận
Chủ nghĩa Mác-Lênin đưa ra những nguyên lý cơ bản về cách mạng, đấu tranh giai
cấp, và sự phát triển xã hội. Hồ Chí Minh đã tiếp thu các khái niệm này, giúp
Người hiểu rõ về quy luật lịch sử và mối quan hệ giữa các giai cấp trong xã hội
Việt Nam, từ đó định hình được mục tiêu và phương hướng đấu tranh cho độc lập dân tộc.
-Phương pháp biện chứng duy vật
Hồ Chí Minh áp dụng phương pháp biện chứng duy vật của Mác-Lênin để phân
tích tình hình cụ thể của Việt Nam .
Người sử dụng phương pháp này để đánh giá
thực trạng xã hội , từ đó tìm ra
giải pháp phù hợp và linh hoạt trong cuộc đấu những
tranh cách mạng. Việc này cho phép Người
không chỉ nhìn nhận sự vật từ bề ngoài mà còn
hiểu được bản chất sâu xa của chúng.
- Mối liên hệ giữa độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội
Chủ nghĩa Mác-Lênin giúp Hồ Chí Minh nhận thức rõ ràng về mối liên hệ giữa
việc giành độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Hồ Chí Minh khẳng định
rằng không thể có độc lập thực sự nếu không có sự tiến bộ xã hội, từ đó đưa ra tầm
nhìn dài hạn cho cách mạng Việt Nam.
- Định hướng cho cách mạng Việt Nam lOMoAR cPSD| 61601779
Lý thuyết Mác-Lênin đã giúp Hồ Chí Minh xác định được bản chất của cách mạng
Việt Nam là cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, gắn liền với mục tiêu xây dựng
xã hội mới. Điều này tạo ra một cơ sở lý luận vững chắc cho các chính sách và
chiến lược trong quá trình đấu tranh.
- Lãnh đạo và tổ chức phong trào cách mạng
Chủ nghĩa Mác-Lênin cũng cung cấp cho Hồ Chí Minh những nguyên tắc về tổ
chức và lãnh đạo phong trào cách mạng. Người đã áp dụng các nguyên lý này để
xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, làm cho Đảng trở thành lực lượng lãnh đạo
trong cuộc đấu tranh giành độc lập.
+Quyết định phương pháp hành động biện chứng của Hồ Chí Minh:
-Tính linh hoạt trong phương pháp đấu tranh
Hồ Chí Minh đã áp dụng phương pháp biện chứng để điều chỉnh các chiến lược
đấu tranh theo từng giai đoạn lịch sử. Người không chỉ sử dụng vũ lực mà còn
khéo léo kết hợp giữa đấu tranh chính trị, ngoại giao và quân sự, cho thấy sự linh
hoạt trong cách tiếp cận.
- Phân tích sâu sắc tình hình cụ thể
Hồ Chí Minh thường xuyên thực hiện việc phân tích sâu sắc bối cảnh xã hội, văn
hóa và chính trị của Việt Nam. Điều này giúp Hồ Chí Minh đưa ra những quyết
định đúng đắn, phù hợp với từng thời điểm, mà không chỉ dựa vào lý thuyết cứng nhắc.
-Tích hợp tinh thần nhân văn
Hồ Chí Minh đã kết hợp giữa lý luận Mác-Lênin với những giá trị nhân văn của
dân tộc, tạo ra một phương pháp hành động không chỉ dựa trên lý thuyết giai cấp
mà còn chăm lo đến quyền lợi và nhu cầu của nhân dân. Người coi nhân dân là
trung tâm của mọi chính sách.
-Khả năng tổng kết thực tiễn
Phương pháp hành động biện chứng của Hồ Chí Minh không ngừng phát triển qua lOMoAR cPSD| 61601779
việc tổng kết thực tiễn. Người chú trọng rút ra bài học từ những kinh nghiệm lịch
sử, từ đó hoàn thiện lý luận và phương pháp hành động, đảm bảo tính hiệu quả v à khả thi.
-Sự sáng tạo trong việc giải quyết mâu thuẫn
Hồ Chí Minh đã biết vận dụng phương pháp biện chứng để nhận diện và giải quyết
mâu thuẫn trong xã hội một cách sáng tạo. Người không chỉ nhìn vào các vấn đề từ
bề mặt mà còn tìm hiểu bản chất sâu xa, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp và hiệu quả.
-Đề cao sự đoàn kết và đồng thuận Trong phương pháp
đoàn kết trong nội bộ Đảng và giữa các tầng lớp nhân dân. hành động, Hồ Chí
then chốt để tạo ra sức mạnh tổng hợp
Minh rất chú trọng đến việc xây dựng sự
Người coi đây là yếu tố
trong cuộc đấu tranh giành độc lập. .
+Tư tưởng Hồ Chí Minh là chủ nghĩa Mac-lenin ở Việt Nam, là tư tưởng Việt
Nam thời hiện đại
-Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác - Lênin là vì chủ nghĩa Mác- Lênin đã chỉ ra
cho các dân tộc bị áp bức con đường tự giải phóng. V.I. Lênin cho rằng, sự liên
minh giai cấp, trước hết là liên minh công nông là hết sức cần thiết bảo đảm cho
thắng lợi của cách mạng vô sản, rằng nếu không có sự đồng tình và ủng hộ của đa
số nhân dân lao động với đội ngũ tiên phong của nó, tức giai cấp vô sản, thì cách
mạng vô sản không thể thực hiện được.
Như vậy, chủ nghĩa Mác-Lênin không những đã chỉ ra vai trò của quần chúng nhân
dân trong lịch sử mà còn chỉ ra vị trí của khối liên minh công nông trong cách
mạng vô sản. Đó là những quan điểm lý luận hết sức cần thiết để Hồ Chí Minh có
cơ sở khoa học trong sự đánh giá chính xác yếu tố tích cực cũng như những hạn
chế trong các di sản truyền thống, trong tư tưởng tập hợp lực lượng của các nhà lOMoAR cPSD| 61601779
yêu nước Việt Nam và các nhà cách mạng lớn trên thế giới, từ đó hình thành tư
tưởng của Người về đại đoàn kết dân tộc.
-Sự kế thừa và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin
Hồ Chí Minh đã tiếp thu và vận dụng những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-
Lênin vào thực tiễn Việt Nam, như quan điểm về đấu tranh giai cấp, xây dựng xã
hội công bằng và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, Người đã điều chỉnh các lý thuyết
này để phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam, tạo nên một tư tưởng cách mạng đặc thù.
-Gắn liền với thực tiễn Việt Nam
Tư tưởng Hồ Chí Minh luôn chú trọng đến bối cảnh lịch sử và văn hóa của Việt
Nam. Người coi việc giải phóng dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu, từ đó xây dựng
chiến lược và phương pháp đấu tranh phù hợp với tình hình thực tế, như phong
trào yêu nước và kháng chiến chống thực dân.
-Nhân văn và vì con người
Một trong những đặc điểm nổi bật của tư tưởng Hồ Chí Minh là tính nhân văn.
Người nhấn mạnh vai trò của con người trong quá trình cách mạng, coi nhân dân là
trung tâm của mọi chính sách và quyết định. Điều này khác với một số khía cạnh
của chủ nghĩa Mác-Lênin, nơi đôi khi có xu hướng tập trung vào giai cấp.
-Phát triển bền vững và đổi mới
Tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ dừng lại ở việc giải phóng dân tộc mà còn mở
rộng ra việc xây dựng một xã hội công bằng, văn minh. Người khuyến khích sự đổi
mới, sáng tạo trong tư duy và hành động, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đang phát triển hiện đại.