Viết văn bản thuyết minh về một tác phẩm văn học

Dàn ý thuyết minh tác phẩm văn học
1. Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác phẩm thuyết minh. 2. Thân bài:
a. Giới thiệu đôi nét về tác giả.
b. Giới thiệu về hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ, thể loại của tác phẩm.
c. Bố cục và nội dung chính của từng phần.
- Chú ý đi sâu vào nội dung chính của từng phần
d. Giá trị của tác phẩm - Giá trị nội dung - Giá trị nghệ thuật
3. Kết bài: Khẳng định lại vị trí của tác phẩm trong nền văn học dân tộc.
Thuyết minh tác phẩm Dưới bóng hoàng lan
Thạch Lam là một nhà văn của nhóm Tự lực văn đoàn, ông đã để lại nhiều tác phẩm nổi
tiếng, ghi dấu ấn trong lòng người đọc, có thể kể đến như tác phẩm gió đầu mùa, Hai đứa trẻ, Ngày mới,…
Văn của Thạch Lam sáng tác thường có nội dung đơn giản, ẩn chứa trong đó là vẻ đẹp
của cuộc sống thường nhật, chính điều này đã thu hút được các độc giả, bởi khi đọc
những tác phẩm do ông sáng tác, mỗi người đều sẽ tìm thấy được sự bình yên trong tâm hồn mình.
Truyện ngắn Dưới bóng hoàng lan cũng mang phong cách nghệ thuật trên của Thạch
Lam. Truyện được in trong Tuyển tập Thạch Lam, có nội dung chính xoay quanh lần
về thăm quê của Thanh, được gặp lại bà và nhớ lại kỉ niệm hồi thơ ấu với cây hoàng lan
trồng trong vườn, cũng như bắt đầu một mối tình dưới bóng hoàng lan cùng Nga, người bạn hàng xóm.
Tôi vô cùng yêu thích tác phẩm Dưới bóng hoàng lan, nó đã mang tới cho tôi những
cảm xúc đặc biệt, không giống với những tác phẩm khác tôi từng đọc.
Mở đầu truyện, tôi đã cảm thấy được sự sung sướng, hạnh phúc vô bờ của nhân vật
Thanh khi xa quê lâu ngày và được trở về thăm nhà. Khung cảnh yên bình của mái ấm
thân thuộc hiện ra trước mắt Thanh, cũng chính là xuất hiện trước mắt độc giả.
Nhà Thanh có con đường lát gạch Bát Tràng, bức tường hoa và mùi lá tươi mát của
vườn cây,… Tất cả đã khiến cho Thanh thấy bao nhiêu sự ồn ào của cuộc sống đều
ngừng lại ở bậc cửa. Thanh bắt đầu gọi bà, nghe được tiếng gọi bà từ vườn chống gậy trúc đi lên.
Bà đã già, mái tóc bạc phơ, hai bà cháu mừng rỡ khi gặp lại nhau. Tuy Thanh đã lớn,
trở thành một chàng trai to lớn, còn bà thì đã “gầy còng”, nhưng khi ở với bà Thanh vẫn
mãi chỉ là cậu nhóc chưa lớn, được bà yêu thương, săn sóc từng chút một.
Bà bảo anh đi vào không nắng, dọn dẹp lại giường cho cháu nghỉ ngơi, rồi thấy cháu
ngủ bà buông màn, quạt đuổi muỗi cho cháu. Những hành động và lời nói đầy yêu
thương của bà dành cho Thanh đã khiến anh xúc động đến rưng rưng cả mắt.
Tình bà cháu của Thanh và bà khiến người đọc như tôi thấy thật cảm động, tình thân
này có lẽ cũng không khác với tình mẫu tử là mấy, là tình cảm quý giá trong cuộc sống
này để an ủi Thanh mỗi khi nhớ nhà, mệt nhọc vì cuộc sống xô bồ.
Nằm ngắm vườn cây xanh mát, nhớ lại những kí ức thời ấu thơ với cây hoàng lan ở
trong vườn, chắc Thanh cảm thấy bình yên hơn bao giờ hết. Rồi khi nghe thấy tiếng của
ai đó dưới bếp cùng bà nấu cơm, Thanh chưa nhớ ra là ai, chính cây hoàng lan đã giúp
anh giật mình nhớ ra và chạy xuống bếp.
Người đó chính là Nga, em hàng xóm cùng anh lớn lên, giờ Nga rất xinh xắn trong tà
áo trắng trung học và mái tóc đen nhánh. Thanh coi Nga như một người thân mật mỗi
lần về thăm nhà sẽ gặp và có khi ngỡ Nga là em gái mình nữa.
Nhưng khi bắt đầu ra vườn đi dạo dưới bóng hoàng lan, nhớ lại kỉ niệm xưa cùng Nga
nhặt hoa hoàng lan, thấy tia nắng vương trên tóc Nga, tim của Thanh đã rung động nhẹ
nhàng. Rồi đến sau bữa cơ, hai người lại ra vườn đi dạo, Thanh thấy mùi hoàng lan
vương trên tóc Nga, được Nga bày tỏ “Những ngày em đến đây hái hoa, em nhớ anh
quá”, Thanh đã đáp lại bằng câu hứa hẹn mai kia sẽ về ở đây nhiều hơn.
Có lẽ một chuyện tình đẹp đã bắt đầu dưới bóng cây hoàng lan. Tôi cảm nhận được
niềm hạnh phúc dịu dàng của tình yêu đôi lứa đang tràn về trong Thanh và Nga, tình
cảm của họ thật nhẹ nhàng và sâu lắng làm sao. Cho đến tối khi tiễn Nga về, Thanh đã
trực tiếp bày tỏ tình cảm bằng cái nắm tay thật lâu với Nga.
Sau khoảnh khắc đó, Thanh đã biết được trái ngọt của tình yêu ra sao, đã bắt đầu cảm
nhận được niềm hạnh phúc mới. Tình yêu của Thanh và Nga cứ đến như cơn gió dịu
êm như vậy, người đọc chắc hẳn cũng đều cảm nhận được tình yêu đó đẹp như thế nào?
Bởi chúng ta ai cũng từng có một mối tình đầu trong sáng như Thanh và Nga.
Hôm sau Thanh lại phải lên tỉnh, mang theo chiếc vali đầy ắp quà quê bà chuẩn bị cho.
Anh buồn vì lại phải xa nhà nhưng lại vui vì vẫn có tổ ấm, nơi bà chờ anh về mỗi khi
mệt mỏi. Và lần này đi, còn có thêm người thương đợi anh, là cô Nga. Chắc hẳn những
điều này sẽ tiếp thêm sức mạnh cho Thanh khi xa nhà lập nghiệp.
Truyện ngắn Dưới bóng hoàng lan của tác giả Thạch Lam đã mang đến cho người đọc
cảm giác thật bình yên với cốt truyện nhẹ nhàng, xoay quanh tình thân, tình yêu đôi lứa,
trước sự chứng kiến của cây hoàng lan.
Đọc truyện, tôi cảm thấy như được gột rửa tâm hồn theo từng câu văn đơn giản nhưng
xoa dịu lòng người của tác giả, qua đó, tôi nhận ra, bình yên không hề ở xa ta, mà ở
ngay trong những điều thân thuộc nhỏ bé xung quanh mình. Vậy nên chúng ta hãy trân
trọng cuộc sống, yêu thương mọi người xung quanh mình nhiều hơn.
Thuyết minh về tác phẩm Bình Ngô đại cáo
Trong dòng văn học yêu nước của dân tộc, có biết bao kiệt tác văn học đáng ngưỡng
mộ và tự hào. Ta thêm tự hào về truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết qua những
trang sử vẻ vang viết về cuộc đấu tranh anh dũng của dân tộc. Đó là Nam Quốc sơn hà
của Lí Thường Kiệt, là Tụng giá hoàn kinh sư của Trần Quang Khải, Tuyên ngôn độc
lập của Hồ Chí Minh,...Đặc biệt, một trong số đó phải kể đến Bình Ngô đại cáo của
Nguyễn Trãi, một tác phẩm bất hủ được xem là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc.
Vào năm 1427, quân Minh do Mộc Thạnh và Liễu Thăng cầm đầu bị nghĩa quân Lam
Sơn đánh bại và thu phục. Tháng 12 năm 1427, Vương Thông đêm quân theo sông Nhị
Hà về nước theo lời ước giao hoà, được nghĩa quân Lam Sơn cấp lương thực và vật
dụng để trở về. Đến năm 1428, quân giặc dẹp yên, đất nước không còn bóng quân Mình,
Lê Lợi đã giao cho Nguyễn Trãi làm bài cáo để tổng kết cuộc đấu tranh, tuyên bố thắng
lợi trong cuộc chiến đấu chống quân Minh.
Tác phẩm được Nguyễn Trãi viết theo thể cáo. Khác với các thể loại khác, thể cáo
thường được sử dụng nhiều trong các sự kiện trọng đại để thông báo cho quốc gia, dân
tộc những nội dung quan trọng. Đây là loại văn hùng biện, chính luận nên ngôn từ
thường sâu sắc, lý lẽ sắc bén và lập luận logic, chắc chắn. Tác phẩm được viết bằng chữ
Hán và lấy nhan đề là "Bình Ngô đại cáo" với ý nghĩa tuyên bố đến toàn dân về việc
giặc Ngô đã được dẹp yên, đồng thời cũng thể hiện thái độ khinh bỉ trước tội ác quân
giặc, những kẻ nhởn nhơ làm điều phi nghĩa cuối cùng cũng bị đánh bại.
Bình Ngô Đại cáo được phân làm 4 phần với những nội dung lớn. Phần thứ nhất từ đầu
đến "Chứng cớ còn ghi", trong phần này, tác giả đã nêu lên luận đề chính nghĩa, cốt lõi
của cuộc chiến đấu là vì nhân dân, tư tưởng nhân dân chính là "việc nhân nghĩa" khi
bước vào cuộc chiến. Đây là một luận đề phù hợp để mở đầu cho tác phẩm, bởi một
cuộc chiến xuất phát từ lợi ích của nhân dân, vì nhân dân và dân tộc thì luôn luôn là
cuộc chiến chính nghĩa, trong đó "trừ bạo", diệt giặc là công việc tiên quyết hàng đầu
lúc bấy giờ. Mặt khác, cũng trong đoạn này Nguyễn Trãi đặt đất nước ta sánh ngang với
các triều đại phương Bắc để khẳng định nền độc lập, sự bình đẳng của Đại Việt với các
triều đại phương Bắc. Chứng minh và khẳng định hùng hồn Đại Việt gắn với nền văn
hiến lâu đời, có lãnh thổ riêng, phong tục tập quán riêng, có lịch sử vẻ vang, hào hùng
và những nhân tài, anh kiệt ngàn đời. Các yếu tố ấy là làm nên một Đại Việt vẻ vang,
độc lập và hiên ngang trước thế giới, trước các triều đại phương Bắc.
Đoạn thứ hai từ "Vừa rồi" đến "Ai bảo thần dân chịu được" Sau khi nêu luận đề chính
nghĩa, Nguyễn Trãi khéo léo vạch trần việc làm "phi nghĩa" của bè lũ giặc Minh cướp
nước. Bằng giọng điệu gay gắt, ngôn ngữ đanh thép, tội ác giặc Minh được phơi bày
như một bản kết tội sự tàn nhẫn dành cho chúng:
"Quân cuồng Minh thừa cơ gây hoạ
Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh
Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ
Dối trời lừa dân đủ muôn ngàn kế
Gây thù kết oán trải mấy mươi năm
Bại nhân nghĩa nát cả đất trời."
Sự tàn độc của chúng đạt đến tột đỉnh khi âm mưu giả dối, hành động phi nhân, vô đạo
đức. Chúng giết người tàn bạo, không nương tay cho kẻ nghèo hèn, khốn khó, chúng
thi hành bao chính sách tàn ác, dã man, khiến nhân dân phải chịu nỗi đau tinh thần lần nỗi đau thể xác:
"Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ"
Càng vạch trần sự bạo tàn của quân thù, tác giả càng bày tỏ xót xa, đau đớn đến nghẹn
ngào trước những nỗi khổ đau, nhọc nhằn mà nhân dân phải chịu đựng. Tiếng thơ vừa căm phẫn, vừa xót xa.
Đoạn thứ ba chiếm số lượng câu từ lớn nhất, từ "Ta đây núi Lam Sơn dấy nghĩa" đến
"Cũng chưa thấy xưa nay" Nguyễn Trãi đã dùng trang dài nhất để tổng kết lại cuộc
chiến đấu vẻ vang của nghĩa quân Lam Sơn vừa qua. Một lần nữa khẳng định sức mạnh
dân tộc, ý chí chiến đấu mãnh liệt của dân tộc và kết quả tất yếu mà Đại Việt xứng đáng
nhận được. Cuộc chiến đấu nào lúc bắt đầu cũng gặp nhiều khó khăn, nghĩa quân Lam
Sơn cũng không nằm ngoài việc ấy. Ban đầu, quân ta phải đối mặt với vấn đề lương
thực, vũ khí thiếu thốn, đội quân còn ít ỏi, thưa thớt, người tài, tuấn kiệt thì hiếm hoi.
Nhưng "trong cái khó ló cái khôn", khó khăn ấy không làm nghĩa quân nhụt chí mà trái
lại họ dùng trí tuệ để tìm ra những chiến thuật hay trong đánh trận.
"Lấy yếu thắng mạnh
Lấy ít địch nhiều"
Cùng với người lãnh đạo anh minh, sáng suốt, nghĩa quân ngày một lớn mạnh, sức chiến
đấu hăng say. Thắng lợi liên tiếp, càng đánh càng hăng, thu về bao chiến công giòn giã.
Quân Minh thất bại trong nhục nhã ê chề, kẻ phi nghĩa làm sao có thể tránh khỏi hai từ "thất bại".
Đoạn cuối bài cáo, Nguyễn Trãi thay mặt Lê Lợi tuyên bố hùng hồn về việc kết thúc
chiến tranh và khẳng định nền độc lập, thái bình vững bền của dân tộc.
Bình Ngô đại cáo chiếm trọn tình cảm của nhân dân và của người đọc qua bao thế hệ
không chỉ bởi nội dung sâu sắc mà còn tài năng nghệ thuật tài tình của tác giả Nguyễn
Trãi. Bài cáo giàu sức thuyết phục bởi ngôn từ sắc bén, lí lẽ chính xác, lập luận đúng
đắn. Các hình ảnh, hình tượng nghệ thuật giàu sức gợi, lối viết giàu cảm xúc. Các thủ
pháp liệt kê, so sánh, đối lập,....được vận dụng linh hoạt, phù hợp. Giọng điệu thơ thay
đổi linh hoạt, khi căm phẫn trước sự man rợ quân thù, khi xót xa, đồng cảm trước khổ
đau nhân dân, khi mãnh liệt sục sôi trong tái hiện cuộc chiến đấu, khi lại hùng hồn, trình
trọng để tuyên bố hòa bình, dẹp yên bóng giặc.
Tác phẩm Đại cáo bình Ngô là áng văn giàu giá trị và chứa chan lòng yêu nước của nền
văn học Việt Nam. Đọc bài cáo, em hiểu thêm về những nỗi đau của nhân dân, hiểu
thêm về lịch sử huy hoàng của dân tộc. Và qua đó, em ý thức hơn về trách nhiệm của
bản thân mình khi sống trong thời đại hôm nay, phải biết yêu quê hương đất nước, biết
sống hết mình để dựng xây và phát triển quê hương, xứng đáng với bao hy sinh của cha anh đi trước.