Xác định lỗi ngụy biện của lập luận - Pháp Luật Đại Cương | Trường Đại học Quy Nhơn

XÁC ĐỊNH LỖI NGỤY BIỆN TRONG LẬP LUẬN
2.1. Ngụy biện tấn công cá nhân (Ad Hominem)
Thay vì bàn luận vào chủ đề, người tranh luận lại sỉ nhục, hạ bệ, công kích đối tượng tranh
luận bằng ngôn từ theo khuynh hướng sỉ nhục và làm mất uy tín lời nói của đối phương.
Các câu ngụy biện tấn công cá nhân thường thấy là “có làm được chưa mà nói”, “chưa làm
được gì chỉ biết khoác lác thì nói gì ai”,…Anh có làm được gì chưa mà đòi dạy đời?”
Kiểu ngụy biện tấn công cá nhân này thường xuất hiện rất nhiều trong các cuộc tranh cãi trên
mạng. Khi tranh luận, nhiều người không bàn luận vào chủ đề chính mà chỉ chăm chăm mắng
nhiếc, nhục mạ người khác.
2.2. Ngụy biện “Anh cũng vậy” (Tu Quoque fallacy)
Đối với kiểu ngụy biện này, người nói thương dùng các đặc tính thiếu sót, chưa hoàn thiện
của người đối thoại, để từ đó phủ định ý kiến của anh ta.
Câu nói ví dụ hàm ý “cậu cũng chả làm được gì mà nói người ta”.
2.3. Ngụy biện hai sai thành đúng (Two wrongs make a right)
Với lỗi ngụy biện này, người mắc lỗi chứng minh mình đúng bằng cách chỉ ra rằng hai hay
nhiều người cũng hành động như họ. Nói cách khác là lợi dụng sự ủng hộ của đám đông để biến
luận điểm của mình thành đúng.
Ví dụ: “Ai cũng đã làm vậy nên chẳng có vấn đề gì cả“.
Rõ ràng luận điểm của ai đó được nhiều người đồng tình cũng chưa hẳn là đúng đắn. Vậy nên
đừng vội tin những gì đám đông cho là đúng, cần phải có chính kiến của bản thân và biết cách
quan sát, học hỏi bổ sung kiến thức.
2.3. Ngụy biện kết luận ẩu (Jumping to conclusion)
Khi vấn đề được đưa ra không có đủ bằng chứng và luận cứ để chứng minh nhưng người nói
vẫn kết luận một cách vội vã, thiếu thuyết phục cho người nghe.
Lỗi ngụy biện này thường khá gặp trong cuộc sống khi đối thoại, bên A hiểu lầm ý của đối
phương và đi vào kết luận trong khi thực chất ý của đối phương lại không phải vậy.
*Ngụy biện so sánh ẩu (faulty analogy)*
So sánh hai điều chỉ giống như ở một khía cạnh nhỏ chứ không thật sự tương đồng để có thể mang ra so sánh.
“Những người mà không thể không uống cà phê sáng cũng chẳng khác gì những kẻ nghiện rượu.”
Việc so sánh người nghiện cà phê cũng như người nghiện rượu trong câu trên thật sự rất khập
khiễng. Bởi lẽ, rõ ràng rượu gây ra tác hại lớn hơn cà phê rất nhiều, những người nghiện cà phê
không đáng bị chỉ trích nặng nề như thế. So sánh ẩu cho phép kẻ ngụy biện chuyển hướng cuộc
tranh luận, bóp méo sự việc. Người Việt Nam thường có thói quen ví von, so sánh trong trao đổi
và tranh luận. Tuy nhiên không phải các sự vật, hiện tượng được mang ra so sánh đều hoàn toàn
tương đồng với nhau. Trong tranh luận, nên suy nghĩ cẩn thận trước khi chấp nhận một câu so
sánh làm dẫn chứng cho luận điểm của người khác.
2.4. Ngụy biện cá trích (Red Herring fallacy)
Đánh lạc hướng đối phương bằng cách nêu lên một vấn đề không liên quan và cho rằng lí lẽ
này phù hợp với vấn đề tranh luận, khiến mạch tranh luận bị chuyển hướng sang một vấn đề khác.
Cô giáo: “Các em hoàn thành bài tập về nhà cô giao hôm qua chưa?”
Bin: “Cô ơi hôm nay chúng ta học về thì tương lai đơn hay sao ạ?”.
2.5. Ngụy biện kinh nghiệm vụn vặt (Anecdotal Fallacy)
Thay vì đưa ra các luận điểm logic về vấn đề đang bàn thì chỉ dựa vào các kinh nghiệm cá
nhân chủ quan, vụt vặt hoặc các bằng chứng có tính chất biệt lập, không đủ phổ quát của người nói.
2.6. Ngụy biện bôi xấu (poisoning the well)
Nói điều không tốt về người đang tranh luận với mình để hạ uy tín của người đó trước khi
người đó đưa ra luận điểm của họ.
“Đừng nhờ A phụ mày tổ chức tiệc. Gu chọn nhạc của nó tệ lắm!”
Trong ví dụ trên, người này đã mắc lỗi ngụy biện bôi xấu, đưa ra một thông tin tiêu cực (có
thể đúng hoặc sai) về A để làm giảm uy tín của A. Tổ chức một bữa tiệc còn bao gồm rất nhiều
khía cạnh khác chứ không chỉ là về chọn nhạc hay. Dù A không có gu âm nhạc thì vẫn có thể hỗ
trợ tổ chức tiệc được.
2.7. Ngụy biện bạo lực (ad baculum fallacy/ appeal to force fallcy)
Thay vì dùng lý lẽ, logic thì lại dùng lời ám chỉ, đe dọa để bắt người đối thoại phải đồng ý với ý kiến của mình.
Nhân viên: “Thưa sếp, vì sao em phải làm thêm giờ nhưng lại không có thêm phụ cấp?”
Sếp: “Hoặc anh chấp nhận làm, hoặc nghỉ việc, thế thôi.”
Người sếp trong ví dụ trên đã mắc phải lỗi ngụy biện bạo lực, đe dọa đuổi việc anh nhân viên
thay vì đưa ra lý lẽ logic. Loại ngụy biện này thường xuất hiện khi hai người tranh luận ở trong
một mối quan hệ bất bình đẳng, chẳng hạn như người lớn-trẻ con, cấp trên-cấp dưới. Người mắc
lỗi ngụy biện này thường do thiếu kiên nhẫn, một phần còn do tâm lý của “kẻ mạnh”, ỷ lại mình
ở thế trên để ép người kia chấp thuận ý kiến của mình.
2.8. Ngụy biện trượt dốc (slippery slope fallacy)
Đưa ra những suy diễn thiếu căn cứ về tương lai để chứng minh một điều nào đó là sai. Người
ngụy biện thường suy diễn một cách tùy tiện, thiếu căn cứ về một hậu quả trong tương lai, làm
trầm trọng hóa vấn đề mà không bàn đến tính logic của luận điểm đã đưa ra.
Bạn xin bố mẹ đi chơi nhưng không được, và lý luận của bạn là:“Hôm nay bố mẹ mà không
cho con đi, con sẽ mất hết bạn bè! Con sẽ bị cô lập! Rồi con sẽ bị ế tới già cho xem!”
A mang bánh đến lớp học, B hỏi xin A nhưng A từ chối: “Tớ không thể cho cậu bánh vì các
bạn khác sẽ thấy và cũng xin tớ, như thế tớ sẽ không còn miếng bánh nào để ăn cả!”
2.9. Ngụy biện trắng-đen (black-or-white fallacy)
Bắt đối phương chỉ được lựa chọn một trong hai điều mà người ngụy biện cho là duy nhất,
trong khi thực tế vẫn còn nhiều lựa chọn khác.
Năm 2016, khi nhà máy thép Formosa xả thải làm cá chết hàng loạt, giám đốc đối ngoại của
nhà máy này từng phát biểu:“Không thể được cả hai, phải chọn hoặc nhà máy, hoặc cá tôm”.
Thực tế còn cách khác để giải quyết vấn đề trên. Chẳng hạn như bắt buộc nhà máy này sử
dụng công nghệ thân thiện môi trường, thường xuyên áp dụng các biện pháp bảo tồn hệ sinh thái,
bảo vệ môi trường theo tiêu chuẩn an toàn. Chẳng qua vị giám đốc này đang muốn ngụy biện để
chối bỏ trách nhiệm mà thôi.
2.10. Ngụy biện nghĩa vụ chứng minh (burden of proof)
Nếu một người cho rằng X là đúng, thì người đó cần phải chứng minh X là đúng, chứ không
phải cứ khăng khăng X là đúng vì không ai chứng minh được X là sai.
A: “Các nhà khoa học nghiên cứu ra rằng 80% người làm việc ở Mỹ chán ghét công việc hiện tại của mình.” B: “Con số 80% từ đâu ra?”
A: “Vậy hãy chứng minh tôi nói sai đi.”
Đáng lẽ A phải là người chứng minh con số 80% chứ không phải chuyển trách nhiệm cho B.
Ngụy biện lảng tránh chủ đề (avoiding the issue)
Thay vì đi thẳng vào chủ đề chính thì lại nói lòng vòng các vấn đề nhỏ nhặt xung quanh. Ví
dụ, nhà trường thông báo về việc tăng học phí. Nhưng trong thông báo lại tập trung vào việc đã
cải thiện hệ thống tiếp nhận học phí, thuận tiện hơn cho học sinh bằng cách có thêm tài khoản
ngân hàng, tăng thêm quầy thu, kéo dài giờ làm,…
2.11. Ngụy biện lòng vòng (circular reasoning argument)
Thay vì đưa ra thông tin mới, người biện luận chỉ đang lặp lại các luận điểm cũ bằng cách
diễn tả khác, rất thiếu tính thuyết phục vì chúng không thể tự bổ sung cho nhau.
A: “D có thể làm chứng cho tôi, tôi không hề lấy quyển sách đó.” B: “Sao tôi lại phải tin D?
A: “Vì cậu ta là một người tốt. Tôi có thể làm chứng cho cậu ấy.”
2.12. Ngụy biện lạm dụng vị thế/tác phong (appeal to appearance and manner)
Thay vì bàn vào chủ đề thì lại đem vai vế, tuổi tác, kinh nghiệm, …để nâng mình lên và hạ bệ đối phương.
A: “Anh ơi tại sao trong vấn đề này ta phải giải quyết bằng cách X mà không làm cách Y cho tiện hơn?”
B: “Anh là sếp của em, em phải nghe anh, em biết gì mà ý kiến.”
Đây là kiểu ngụy biện khá thông dụng, nâng mình lên và hạ người khác xuống, đôi khi là biến
tấu của ngụy biện công kích cá nhân (ad hominem).
2.13. Ngụy biện bù nhìn rơm (straw man)
Bóp méo (bằng cách chế giễu, xuyên tạc, cường điệu hóa, thô tục hóa…) luận điểm của đối
phương để tấn công nhận định của họ, nhằm cho thấy ý kiến của mình là “đúng đắn hơn”, “có lý hơn”.
A: “Tao ủng hộ quyền được làm chủ cơ thể của phụ nữ, họ nên có quyền tự quyết trong chuyện phá thai.”
B: “Phá thai tự do là giết hại hàng loạt sinh mạng vô tội. Mày ủng hộ việc giết người hàng loạt à?”
Trong ví dụ này, B đã cường điệu hóa “phá thai” thành “giết người hàng loạt” để dễ phản bác lại
luận điểm của A và tấn công luận điểm của A là đang “ủng hộ việc giết người hàng loạt”.
2.14. Ngụy biện lợi dụng cảm xúc (appeal to emotion)
Đưa những câu từ đánh vào tâm lý, đạo đức để khiến họ chấp nhận luận điểm (đôi khi là thiếu
logic) của mình. Khi còn nhỏ, mỗi khi tôi kén ăn, bố mẹ tôi lại kể chuyện ngày xưa nghèo khó
thế nào, cơm trắng còn không có để ăn. Thật ra đó cũng là một kiểu ngụy biện lợi dụng cảm xúc,
khiến tôi đồng cảm với tình cảnh đói khổ ngày trước để chịu ăn cơm. Ngụy biện lợi dụng cảm
xúc đánh vào nhiều trạng thái tâm lý, cảm xúc khác nhau như ghen tị, thù hận, thương hại, sợ
hãi, tự hào, yêu mến,… Đôi khi các lập luận rất vô lý, nhưng con người lại rất dễ bị chi phối bởi
cảm xúc nên loại ngụy biện này thường khá hiệu quả. Đó cũng là lý do mà ta phải luôn giữ cái
đầu lạnh, bình tĩnh đưa ra ý kiến, nhận định của mình khi tranh luận.
2.15. Ngụy biện trích dẫn thông tin ngoài ngữ cảnh (quoting out of context)
Trích dẫn lại một thông tin (chẳng hạn như một phát ngôn, nhận xét, dữ liệu nào đó) ở dạng
cắt xén, hay trích rút phát biểu ấy ra ngoài ngữ cảnh gốc, để lái vấn đề sang hướng khác, gây cho
người đọc thứ ba hiểu nhầm. Năm 2018, khi Luật An ninh mạng Việt Nam được Quốc hội Việt
Nam khóa XIV biểu quyết thông qua, nhiều bài báo mạng đã trích dẫn các quy định trong Luật
An ninh mạng nhưng lồng ghép, cắt xén hoặc bịa đặt thêm những điều hoàn toàn không có thật
chỉ để kích động những người không tìm hiểu kỹ phản đối quyết định này. Ngụy biện trích dẫn
thông tin ngoài ngữ cảnh rất khó phát hiện nếu như ta không trang bị cho mình kiến thức thật
vững vàng. Do đó, luôn cẩn thận kiểm tra kỹ lưỡng nguồn thông tin trên mạng. Lỗi ngụy biện
này có thể xem như là một biến thể đặc biệt của ngụy biện bù nhìn rơm, các trang báo mạng
thiếu uy tín thường sử dụng để định hướng dư luận.
2.16. Ngụy biện lợi dụng đám đông (appeal to the people)
Lợi dụng sự ủng hộ của đám đông để biến luận điểm của mình thành đúng, “lấy ý kiến số
đông rồi giết chết thiểu số”.
Một cô gái nói với bạn trai của mình “Anh ơi mua cho em đôi giày đó nhé, bạn của em đứa nào cũng có một đôi”.
Cô gái thuyết phục người bạn trai mua giày mới cho mình bằng cách chỉ ra rằng nhiều bạn bè
của cô ấy ai cũng có đôi giày đó, nghĩa là việc mua đôi giày đó là một điều đúng đắn, hợp lý mà
người bạn trai phải làm. Rõ ràng luận điểm của ai đó được nhiều người đồng tình cũng chưa hẳn
là đúng đắn. Vậy nên đừng vội tin những gì đám đông cho là đúng, cần phải có chính kiến của
bản thân và biết cách quan sát, học hỏi bổ sung kiến thức.
2.17. Ngụy biện vin vào truyền thống (appeal to the tradition)
Đưa ra lý lẽ rằng trước giờ ai cũng làm vậy hoặc đều tin điều đó là đúng, nên điều đó đúng.
A: “Chúng ta nên đổi mới quy trình sản xuất và áp dụng công nghệ để tăng mạnh hiệu suất của nhà máy.”
B: “Mặc kệ đi, đã mấy chục năm rồi cũng có sao đâu, cần gì thay đổi cho mệt!”
B cho rằng một quy trình sản xuất đã trải qua nhiều chục năm hiển nhiên sẽ là một điều đúng
đắn, phản bác lại lý lẽ của A rằng muốn đổi mới quy trình sản xuất và áp dụng công nghệ. Tuy
nhiên, không phải cái gì mang tính truyền thống cũng đúng hoàn toàn, mà cần phải phù hợp với
điều kiện và bối cảnh hiện tại nữa.
2.18. Ngụy biện thống kê (statistical fallacy)
Đưa ra những con số, thống kê sai, hoặc bịa ra những số liệu theo ý muốn để tranh luận. Tâm
lý con người dễ bị thuyết phục bởi số liệu thống kê. Hơn nữa, muốn kiểm chứng mức độ đúng
sai cũng cần mất nhiều thời gian tìm hiểu, vì thế rất nhiều người lợi dụng điều này để củng cố độ
đáng tin cho lý lẽ của mình. Một ví dụ rõ rệt nhất chính là số liệu thống kê “huyền thoại” về các
sinh viên tốt nghiệp MBA tại Yale năm 1953. Đó là 3% sinh viên tốt nghiệp đặt ra mục tiêu và
viết xuống giấy đều sở hữu tài sản lớn hơn 97% không xác định mục tiêu trước. Thống kê này
được trích dẫn trong hàng trăm cuốn sách self-help nhằm chứng minh luận điểm “việc đặt mục
tiêu cụ thể có ảnh hưởng cực kỳ to lớn đối với thành công của bạn.” Thực tế thì chưa từng có
nghiên cứu nào như thế được thực hiện tại Yale cả.
2.19. Ngụy biện thiên vị (cherry picking fallacy)
Chỉ dùng những thông tin, khía cạnh có lợi cho mình mà lờ đi những thông tin chưa được
kiểm chứng, hoặc những thông tin gây bất lợi cho mình hay tạo ra lợi thế cho người đối thoại.
Một ví dụ điển hình nhất của ngụy biện thiên vị là hồ sơ xin việc, bởi nó chỉ thể hiện ưu điểm
của người xin việc và lờ đi các khuyết điểm. Hầu hết các nhà tuyển dụng đều biết điều đó nên họ
chỉ dùng hồ sơ để tham khảo, còn quyết định có tuyển hay không phải chờ sau khi gặp trực tiếp để phỏng vấn.
2.20. Lập luận vòng vo (circular reasoning)
Hay luận cứ vòng vo, là một ngụy biện logic trong đó người ta cố gắng chứng minh điều gì đó
bằng cách dùng một thứ logic vòng vo; họ lấy kết luận làm chứng cứ để cho thấy rằng các lý do
cho chính kết luận ấy là đúng.
Ngụy biện này rất gần với ngụy biện lặp lại vấn đề (begging the question), và trên thực tế
người ta thường đồng nhất hai dạng ngụy biện này với nhau, dạng ngụy biện sau được coi là một
dạng đặc biệt hơn của dạng ngụy biện trước. ĐỊNH NGHĨA
Ngụy biện vòng vo xảy ra khi người ta đưa ra một luận cứ trong đó cả tiền đề lẫn kết luận đều
phải dựa vào sự chân thật hay sự đúng đắn của nhau để nâng đỡ cho nhau.
Với tư cách ấy, logic của nó là như sau: 1. A đúng vì B đúng; 2. B đúng vì A đúng. Chẳng hạn:
"Điều quan trọng là ta phải lập luận một cách có logic vì logic là phần cốt tủy của quá trình lập luận."
Ở đây luận điểm này được nâng đỡ bởi luận điểm kia, và đến lượt nó, luận điểm kia lại được
nâng đỡ bởi luận điểm này; và cả hai luận điểm ấy thực chất là cùng một nội dung. Cách lập luận
như thế tạo thành một vòng lặp không có điểm dừng và điều đó không thể chứng minh một điều gì là hữu ích cả.
Khi nội dung của các luận cứ vòng vo (circular arguments) được phát biểu một cách ngắn
gọn và rõ ràng thì ta dễ dàng nhận biết được. Tuy nhiên, nếu luận cứ chứa nhiều khái niệm và
phức tạp hơn thì ta càng khó nhận biết được chúng hơn.
Hơn nữa, ta nên lưu ý, cách lập luận này cũng có thể hợp lý và hữu ích nếu vòng tròn ấy chứa
nhiều khái niệm liên quan, như từ điển chẳng hạn. Ta có thể giải thích điều này như sau:
Chẳng hạn, một cuốn từ điển chứa một vòng tròn lớn các định nghĩa sử dụng các từ ngữ được
định nghĩa bằng những từ ngữ khác, và các từ ngũ khác này cũng được định nghĩa trong từ điển.
Một vòng tròn lớn như thế sẽ cung cấp cho ta nhiều thông tin cần biết hơn, chính vì vậy ta không
nên coi cách làm của từ điển là ngụy biện. Tuy nhiên, một vòng tròn nhỏ các định nghĩa thì sẽ
được coi là ngụy biện. VÍ DỤ:
"Những bộ óc thông minh nhất trong vật lý học đã dành gần trọn đời mình để nghiên cứu
vật lý học, vì họ cần nghiên cứu sâu rộng vật lý học để trở thành nhà vật lý học trong tốp."
"Ất: "Đâu là ý nghĩa của cuộc sống?". Giáp: "Đương nhiên là hạnh phúc rồi." Ất: "Sao
mày nghĩ vậy?" Giáp: "Vì có gì quan trọng hơn hạnh phúc đâu!"
"Nếu một chuyên gia bảo điều đó đúng thì tất nó phải đúng; cứ nghĩ thử đi, nếu chuyên
gia mà còn không biết thì ai biết nữa đây?"
"Tin giả là thứ gây hại bởi lẽ mọi sự sẽ tệ nếu tin tức không đúng sự thực."
“MỌI LẬP LUẬN LUÔN PHẢI THEO CHIỀU HƯỚNG ĐÓNG GÓP TÍCH CỰC CHO DÙ
DƯỚI HÌNH THỨC LÀ PHÊ PHÁN HAY ĐẶT CÂU HỎI”
LUYỆN TẬP XÁC ĐỊNH LỖI NGỤY BIỆN CỦA LẬP LUẬN
1. A: Gấu trúc đang bên bờ vực tuyệt chủng, chúng ta cần phải có ý thức bảo vệ chúng
B : Tại sao phải lo lắng về gấu trúc trong khi vẫn có hàng ngàn người vô gia cư, đói nghèo ngoài kia? -> cá trích đỏ
2. Khi lựa chọn ứng cử viên l trưởng, một sinh viên phát biểu : “Chúng ta nên bỏ
phiếu cho một người có trách nhiệm và khả năng quản lý bạn Phong hoặc chúng ta
sẽ phải đối mặt với hậu quả là tổ chức lớp ta sẽ rối loạn , tôi tin rằng không ai
trong chúng ta muốn điều đó xảy ra.” ĐEN TRẮNG
3. Sally và Sam là hai người cùng đứng ra tranh cử chức tổng thống. Sau khi nghe
Sally trình bày giải pháp của ông về một hệ thống thuế mới mà ông sẽ áp dụng nếu
như đắc cử, Sam hỏi khán giả: “Chúng ta có nên tin lời một người đàn ông chưa
có gia đình, đã từng vào tù một lần và có mùi hôi nách hay không?” -> tấn công cá nhân
4. Một người phát biểu: “Bởi vì các nhà khoa học chưa chứng minh dioxin có thể gây
ra dị thai, do đó dioxin không thể gây ra dị thai”
-> dựa vào sự kém cỏi
5. Một du khách đến thăm nhà một người bạn ở Congo, thấy trong phòng ông ta có
một hộp giấy đựng rất nhiều ong. Người bạn đó nói với du khách: “Nếu ông là
người xấu thì lũ ong đã đốt ông rồi. Tuần trước có một kẻ xấu vào đây, liền bị lũ
ong đốt cho phải bỏ chạy”.
“Hắn ta đã nói gì với ông?” Du khách hỏi.
Chủ nhà: “Chưa kịp nói gì cả”.
Du khách: “Vậy làm sao ông biết đó là kẻ xấu?”.
Chủ nhà: “Vì ong đã đốt hắn”. LẬP LUẬN VÒNG QUANH
người xấu-> ong đốt vậy bị ong đốt là người xấu
6. A và B đang tham gia tranh cãi về vấn đề dọn vệ sinh lớp. A là lớp phó lao động, B
và C là học sinh trong lớp.
A: “Hôm nay B phải ở lại dọn vệ sinh lớp”.
B: “Hôm nay phải đến lượt C dọn vệ sinh chứ”
A: “Mình là lớp phó lao động nên tất nhiên ai trực nhật ngày hôm nay mình phải biết” .
-> dựa vào uy tín cá nhân
7. Một người phát biểu: “Tên sát nhân này đã giết người, vì thế chúng tôi có quyền
thoải mái mạt sát và trừng trị hắn bằng những cách đau đớn nhất có thể”. -> tấn công cá nhân
8. Nhân viên: “Thưa sếp, vì sao em phải làm thêm giờ nhưng lại không có thêm phụ cấp?”
Sếp: “Hoặc anh chấp nhận làm, hoặc nghỉ việc, thế thôi.” ->DỰA VÀO SỨC MẠNH
9. A: Uống cà phê sẽ kích thích sự sáng tạo B: Thật không?
A: Nhiều người đã đồng ý rằng uống cà phê sẽ giúp cho việc sáng tạo DỰA VÀO ĐÁM ĐÔNG
10.Một ý kiến phát biểu như sau: “Nhiều em học sinh Việt đạt giải toán quốc tế, nên
người Việt mình thông minh hơn người khác” -> Kết luận ẩu
11. A : “ Sao anh lại đánh người ?
B: Tôi chẳng làm gì sai cả. Lúc trước thằng đó chơi xấu tôi mà ”. -> hai sai thành đúng
12.“Tôi phản đối việc bỏ tù kẻ giết người hàng loạt này! Các bạn hãy đặt mình vào vị
trí của anh ta xem sao, bị vây trong 4 bức tường lạnh lẽo, cách ly khỏi xã hội suốt
nhiều năm, bị cộng đồng quay lưng. Các bạn không thấy anh ta quá tội nghiệp hay -> tình cảm
13. Ca sĩ A làm đại sư thương hiệu uy tín đấy nhé! -> uy tín cá nhân
14. A nhờ B làm bài tập giúp
A : Làm bài tập giúp tao với
B : Tại sao tao phải làm bài tâp giúp mày?
A : Vì mày là bạn tao, mà bạn bè thì phải giúp đỡ nhau... -> tình cảm
16. Có thể rẳng định rằng không có sự tồn tại của chú cuội và cây đa trên mặt trăng
như mọi người thấy. Vì tới thời điểm bây giờ chưa ai công nhận điều đó là sự thật.
-> dựa vào sự kém cỏi