Cơ sở để phân chia các trào lưu triết học thành chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm là:

Vấn đề vật chất và ý thức

Vấn đề quan hệ giữa con người và thế giới xung quanh

Vấn logic cú pháp của ngôn ngữ.

Chức năng chú giải văn bản

Chức năng làm sáng tỏ cấu trúc ngôn ngữ

Chức năng khoa học của các khoa học

Chủ nghĩa duy vật cổ đại

Thuyết nguyên tử

Chủ nghĩa duy vật thế kỷ XVII XVII

1848

1867

1883

Có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp cổ, nghĩa là khám phá (philos) sự thông thái (sophia).

Có nguồn gốc từ tiếng Latin, nghĩa là yêu thích (philos) sự thông thái (sophia).

Có nguồn gốc từ tiếng Latin, nghĩa là khám phá (philos) sự thông thái (sophia).

Con người có khả năng nhận thức thế giới hay ko?

Vấn đề quan hệ giữa vật chất và ý thức như thế nào?

Vấn đề quan hệ giữa tư duy và tồn tại như thế nào?

Giữa vật chất và ý thức, cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào quyết định cái nào?

Vật chất có tồn tại vĩnh viễn hay ko?

Vật chất tồn tại dưới những dạng nào?

Phương pháp biện chứng nhận thức đối tượng ở trong các mối liên hệ với nhau, ảnh hưởng lẫn nhau, ràng buộc nhau.

Phương pháp biện chứng nhận thức đối tượng ở trạng thái vận động biến đổi, nằm trong khuynh hướng chung là phát triển.

Phương pháp biện chứng là phương pháp nhận thức khoa học

Đồng nhất vật chất với nguyên tử

Đồng nhất vật chất với khối lượng

Đồng nhất vật chất với ý thức

Vật chất là nguyên tử

Vật chất là nước

Vật chất là đất, nước, lửa , không khí

Thừa nhận thế giới vật chất do thực thể tinh thần tạo ra

Thừa nhận cảm giác ( phức hợp các cảm giác) các quyết định sự tồn tại của các sự vật một hiện tượng trong thế giới

Thừa nhận khả năng nhận thức của con người

Giải thích được nguồn gốc, bản chất của cảm giác / ý thức của con người

Thấy được tính năng động ,sáng tạo của cảm giác / ý thức của con người

Thừa nhận khả năng nhận thức của con người

Cuộc cách mạng công nghiệp phát triển mạnh mẽ ở các nước tư bản chủ nghĩa

Chủ nghĩa tư bản đã hình thành và phát triển

Các phong trào đấu tranh giai cấp nổ ra

Chứng minh cho tính thống nhất vật chất của thế giới

Chứng minh cho sự vận động liên tục của giới tự nhiên

Chứng minh tính thống nhất của toàn bộ sự sống

Thế giới quan duy vật biện chứng và phương pháp luận biện chứng duy vật

Giá trị phê phán đối với chủ nghĩa tư bản thức tỉnh tinh thần nhân văn, đấu tranh giải phóng, phát triển con người và xã hội

Giá trị Dự báo khoa học và gợi mở lý luận cho các mô hình thực tiễn xã hội chủ nghĩa