Cơ sở để phân chia các trào lưu triết học thành chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm là:

Có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp cổ, nghĩa là khám phá (philos) sự thông thái (sophia).

Có nguồn gốc từ tiếng Latin, nghĩa là yêu thích (philos) sự thông thái (sophia).

Có nguồn gốc từ tiếng Latin, nghĩa là khám phá (philos) sự thông thái (sophia).

Đồng nhất vật chất với nguyên tử

Đồng nhất vật chất với khối lượng

Đồng nhất vật chất với ý thức

Vật chất là nguyên tử

Vật chất là nước

Vật chất là đất, nước, lửa , không khí

Chứng minh cho tính thống nhất vật chất của thế giới

Chứng minh cho sự vận động liên tục của giới tự nhiên

Chứng minh tính thống nhất của toàn bộ sự sống

1848

1867

1883

Các phong trào này thiếu tính tổ chức

Các phong trào này thiếu tính linh hoạt

Các phong trào này mang tính tự phát

Vấn đề vật chất và ý thức

Vấn đề quan hệ giữa con người và thế giới xung quanh

Vấn logic cú pháp của ngôn ngữ.

Con người có khả năng nhận thức thế giới hay ko?

Vấn đề quan hệ giữa vật chất và ý thức như thế nào?

Vấn đề quan hệ giữa tư duy và tồn tại như thế nào?

Giữa vật chất và ý thức, cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào quyết định cái nào?

Vật chất có tồn tại vĩnh viễn hay ko?

Vật chất tồn tại dưới những dạng nào?

Thừa nhận thế giới vật chất do thực thể tinh thần tạo ra

Thừa nhận cảm giác ( phức hợp các cảm giác) các quyết định sự tồn tại của các sự vật một hiện tượng trong thế giới

Thừa nhận khả năng nhận thức của con người

Giải thích được nguồn gốc, bản chất của cảm giác / ý thức của con người

Thấy được tính năng động ,sáng tạo của cảm giác / ý thức của con người

Thừa nhận khả năng nhận thức của con người

Cuộc cách mạng công nghiệp phát triển mạnh mẽ ở các nước tư bản chủ nghĩa

Chủ nghĩa tư bản đã hình thành và phát triển

Các phong trào đấu tranh giai cấp nổ ra

Chủ nghĩa duy vật cổ đại

Thuyết nguyên tử

Chủ nghĩa duy vật thế kỷ XVII XVII

Thế giới quan duy vật biện chứng và phương pháp luận biện chứng duy vật

Giá trị phê phán đối với chủ nghĩa tư bản thức tỉnh tinh thần nhân văn, đấu tranh giải phóng, phát triển con người và xã hội

Giá trị Dự báo khoa học và gợi mở lý luận cho các mô hình thực tiễn xã hội chủ nghĩa

Triết học cổ điển Đức

Chủ nghĩa xã hội không tưởng Pháp

Kinh tế chính trị học cổ điển Anh