Theo quan niệm của triết học Mác - Lênin, sự phát triển là:

Nước chảy đá mòn.

Xanh vỏ đỏ lòng.

Ở đâu thì tràn ở ống thì dài.

Ngẫu nhiên mang tính xác suất, chỉ có tất nhiên có tính quy luật.

Mọi thứ đều là tất nhiên, ngẫu nhiên là cái tất nhiên không có quy luật

Tất nhiên và ngẫu nhiên đều không có tính quy luật.

Bản chất.

Hiện tượng.

Nội dung.

Sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong cùng một sự vật.

Sự tác động lẫn nhau giữa các sự vật.

Một hiện tượng có trước kết quả.

Bản chất và hiện tượng đối lập nhau, tách rời nhau.

Bản chất và hiện tượng là sản phẩm của tư duy trừu tượng.

Bản chất và hiện tượng là sản phẩm của ý niệm.

Độ là phạm trù triết học chỉ khoảng giới hạn trong đó sự thay đổi về lượng có thể làm biến đổi về chất.

Độ là phạm trù triết học chỉ sự biến đổi về chất và lượng.

Độ là giới hạn trong đó sự thay đổi về lượng bất kỳ cũng làm biến đổi về chất.

Những mặt khác nhau đều coi là mặt đối lập.

Những mặt nằm chung trong cùng một sự vật đều coi là mặt đối lập.

Mọi sự vật, hiện tượng đều được hình thành bởi sự thống nhất của mặt đối lập, không hề có sự bài trừ lẫn nhau.

Đấu tranh giữa các mặt đối lập là tạm thời.

Đấu tranh giữa các mặt đối lập là tương đối.

Đấu tranh giữa các mặt đối lập vừa tuyệt đối vừa tương đối.

Không có sự thống nhất của các mặt đối lập thì vẫn có sự đấu tranh của các mặt đối lập.

Không có sự đấu tranh của các mặt đối lập thì vẫn có sự thống nhất của các mặt đối lập.

Sự đấu tranh của các mặt đối lập vừa tương đối, vừa tuyệt đối.

Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập.

Quy luật phủ định của phủ định.

Sự phân biệt giữa chất và lượng chỉ là tương đối.

Mọi sự vật, hiện tượng đều là sự thống nhất giữa chất và lượng.

Sự thay đổi về lượng của sự vật có ảnh hưởng đến sự thay đổi về chất của nó và ngược lại, sự thay đổi về chất của sự vật cũng làm thay đổi về lượng tương ứng.

Xung đột.

Khác biệt.

Đối kháng.

Thủ tiêu các mặt đổi lập

Giữ mặt đối lập này và gạt bỏ mặt đối lập khác

Kiềm chế các mặt đối lập ko cho chúng bộc phát

Nhận thức lý tính

Nhận thức Khoa học

Nhận thức lý luận

Quan điểm phát triển.

Quan điểm lịch sử - cụ thể.

Quan điểm toàn diện.