Bài 13: Hydrocarbon không no | Giáo án Hóa 11 Chân trời sáng tạo

Bài 13: Hydrocarbon không no | Giáo án Hóa 11 Chân trời sáng tạo được biên soạn rất cẩn thận, trình bày khoa học giúp giáo viên có một cách dạy mạch lạc, rõ ràng, dễ hiểu từ đó giúp học sinh tiếp thu kiến thức tốt nhất. Thầy cô và các bạn xem, tải về ở bên dưới.

BÀI 13: HYDROCARBON KHÔNG NO
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Nêu được khái niệm về alkene và alkyne, công thức chung của alkene và alkyne; đặc điểm liên kết, hình
dạng phân tử của ethylene và acetylene.
- Gọi được tên một số alkene, alkyne đơn giản (C2 – C5), tên thông thường một vài alkene, alkyne thường
gặp.
- Nêu được khái niệm và xác định được đồng phân hình học (cis, trans) trong một số trường hợp đơn giản.
- Nêu được đặc điểm về tính chất vật (nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, tỉ khối, khả năng hoà tan trong
nước) của một số alkene, alkyne.
- Trình bày được các tính chất hoá học của alkene, alkyne: Phản ứng cộng hydrogen, cộng halogen
(bromine); cộng hydrogen halide (HBr) cộng nước; quy tắc Markovnikov; Phản ứng trùng hợp của
alkene; Phản ứng của alk-1-yne với dung dịch AgNO
3
trong NH
3
; Phản ứng oxi hoá (phản ứng làm mất
màu thuốc tím của alkene, phản ứng cháy của alkene, alkyne).
- Thực hiện được thí nghiệm điều chế và thử tính chất của ethylene và acetylene (phản ứng cháy, phản ứng
với nước bromine, phản ứng làm mất màu thuốc tím); tả các hiện tượng thí nghiệm và giải thích được
tính chất hoá học của alkene, alkyne.
- Trình bày được ứng dụng của các alkene acetylene trong thực tiễn; phương pháp điều chế alkene,
acetylene trong phòng thí nghiệm (phản ứng dehydrate hoá alcohol điều chế alkene, từ calcium carbide
điều chế acetylene) trong công nghiệp (phản ứng cracking điều chế alkene, điều chế acetylene từ
methane).
2. Năng lực:
* Năng lực chung:
- Năng lực tchủ và tự học: Kĩ năng tìm kiếm thông tin trong SGK, quan sát hình ảnh về mô hình phân tử
để tìm hiểu về cấu tạo phân tử alkene và alkyne.
- Năng lực giao tiếp hợp tác: Làm việc nhóm tìm hiểu về cách gọi tên một salkene, alkyne đơn giản
(C2-C5) và tên thông thường một số alkene, alkyne thường gặp.
- Năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo: Mô tả các hiện tượng thí nghiệm và giải thích tính chất hoá học
của alkene, alkyne
* Năng lực hóa học:
a. Nhận thức hoá học: Học sinh đạt được các yêu cầu sau:
Trình bày được:
- Cấu tạo phân tử, tên gọi, tính chất vật lí, tính chất hoá học của alkene, alkyne
- Ứng dụng của alkene, alkyne trong thực tiễn phương pháp điều chế trong phòng thí nghiệm, trong công
nghiệp.
- Khái niệm về đồng phân hình học và xác định được đồng phân hình học của một số chất đơn giản.
- Một số hiện tượng thí nghiệm và giải thích được tính chất hoá học.
b. Tìm hiểu tự nhiên dưới góc độ hóa học: Thực hiện được thí nghiệm điều chế thử tính chất của ethylene
và acetylene (phản ứng cháy, phản ứng với nước bromine, phản ứng làm mất màu thuốc tím).
c. Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Giải thích tại sao không dùng nước để dập tắt đám cháy có mặt đt
đèn tham gia.
3. Phẩm chất:
- Trung thực: Khách quan, trung thực trong quá trình thực hiện được thí nghiệm điều chế thử tính chất
của ethylene và acetylene (phản ứng cháy, phản ứng với nước bromine, phản ứng làm mất màu thuốc tím).
Viết và trình bày đúng với kết quả thực nghiệm.
- Trách nhiệm: Học sinh có trách nhiệm trong việc hoạt động nhóm, hoàn thành các nội dung được giao.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Hình ảnh, mô hình một số phân tử alkene, alkyne.
- Dụng cụ, hoá chất để thực hiện phản ứng điều chế và thử tính chất của ethylene và acetylene
- Phiếu học tập số 1, số 2, số 3, số 4
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Kiểm tra bài cũ: Không
1. Hoạt động 1: Khởi động
a) Mục tiêu: Thông qua câu chuyện nhằm kích thích sự khám phá, tìm tòi các nội dung liên quan
hydrocarbon không no.
b) Nội dung:
- Trái cây chín sinh ra ethylene vầ ethylene sinh ra tiếp tục kích thích các trái cây xung quanh nhanh chín.
Do vậy, để trái xanh bên cạnh các trái chín cách để các trái xanh chín nhanh hơn. Ethylene một
hydrocarbon không no. Vậy hydrocarbon không no gì? Chúng cấu tạo, tính chất ứng dụng trong
những lĩnh vực nào?
c) Sản phẩm: HS dựa trên câu chuyện, đưa ra dự đoán của bản thân.
d) Tổ chức thực hiện: HS làm việc theo bàn, GV gợi ý, hỗ trHS.
2. Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 1 : Khái niệm về alkene và alkyne
Mục tiêu : Nêu được khái niệm valkene alkyne, công thức chung của alkene alkyne ; đặc điểm
liên kết, hình dạng phân tử của ethylene và acetylene.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập: GV chia lớp làm 6 nhóm,
hoàn thành phiếu học tập số 1
Thực hin nhiệm vụ: HS hoàn thành phiếu học tập
theo 6 nhóm.
Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm HS đưa ra nội
dung kết quả thảo luận của nhóm.
Kết luận, nhận đnh: GV nhận xét, đưa ra kết luận:
- Alkene những hydrocarbon mạch hở, chỉ chứa
liên kết đơn và một liên kết đôi C=C trong phân tử,
có công thức chung C
n
H
2n
(n≥2).
- Alkyne những hydrocarbon mạch hở, chỉ chứa
liên kết đơn và một liên kết ba C≡C trong phân tử,
có công thức chung C
n
H
2n-2
(n≥2).
- Phân tử alkene và alkyne chứa liên kết π kém bền
hơn liên kết σ.
1. Khái niệm
CT chung
Các loại liên kết
Alkene
C
n
H
2n
(n≥2)
LK đơn 1 LK đôi
C=C
Alkyne
C
n
H
2n-2
(n≥2)
LK đơn và 1 LK ba
C≡C
2. Đặc điểm liên kết và hình dạng phân tử
Góc
Đặc điểm LK giữa
2 nguyên tử Carbon
Ethylene
120
0
1 LK σ và 1 LK π
Acetylene
180
0
1 LK σ và 2 LK π
Hoạt động 2 : Danh pháp alkene và alkyne
Mục tiêu : Gọi được tên một số alkene, alkyne đơn giản (C2 C5), tên thông thường một vài alkene,
alkyne thường gặp.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập: GV giới thiệu một số công
thức tên gọi của alkene, alkyne mạch không
phân nhánh và phân nhánh.
- Tên theo danh pháp thay thế của alkene và alkyne
không phân nhánh
Tin tố ứng vi snguyên
tử cacrrbon trong phân t
Số chỉ vị trí liên
kết bi C≥4)
ene (vi alkene)
yne (vi alkyne)
- Tên theo danh pháp thay thế của alkene và alkyne
phân nhánh
Số ch vị
trí nhánh
tên nhánh
Tin tố ứng vi s
nguyên tcacrbon
trong phân t
Số chvị trí
liên kết bi
C≥4)
ene (vi alkene)
yne (vi alkyne)
CCHÐ
Yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi rút ra cách gọi tên
cho alkene và alkyne ?
Thực hin nhiệm vụ: HS thực hiện thảo luận nhóm
Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm HS đưa ra nội
dung kết quả thảo luận của nhóm.
Kết luận, nhận đnh: GV nhận xét, đưa ra kết luận:
- Tên theo danh pháp thay thế của alkene và alkyne
không phân nhánh
Tin tố ứng vi snguyên
tử cacrrbon trong phân t
Số chvị trí liên
kết bi C≥4)
ene (vi alkene)
yne (vi alkyne)
- Tên theo danh pháp thay thế của alkene và alkyne
phân nhánh
Số ch vị
trí nhánh
tên nhánh
Tin tố ứng vi s
nguyên tcacrbon
trong phân t
Số chvị trí
liên kết bi
C≥4)
ene (vi alkene)
yne (vi alkyne)
Hoạt động 3 : Đồng phân hình học
Mục tiêu : Nêu được khái niệm xác định được đồng phân hình học (cis, trans) trong một số trường
hợp đơn giản.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập: Cho hình ảnh dưới đây
Yêu cầu HS cho nhận xét về mạch carbon so với vị
trí của liên kết đôi C=C ? Cho biết mấy loại đồng
phân hình học điều kiện để đồng phân hình
học ?
Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ
Báo cáo, thảo luận: Đại diện 1,2 HS đưa ra ý kiến
của mình về câu hỏi trên.
Kết luận, nhận đnh: GV nhận xét, đưa ra kết luận:
- Điều kiện có đồng phân hình học:
+) Trong phân tử chứa liên kết đôi C=C
+) Mỗi nguyên tử C chứa liên kết đôi liên kết vi
hai nguyên tử, nhóm nguyên tử khác nhau.
+) 2 cách phân bố nguyên tử, nhóm nguyên tử
trong không gian: Cis-, trans-
- Hình (a) mạch carbon nằm về cùng 1 phía so với
liên kết đôi, hình (b) mạch carbon nằm về 2 phía so
với liên kết đôi.
- Có 2 loại đồng phân hình học : Cis-, trans-
- Điều kiện có đồng phân hình học :
Hoạt động 4 : Tính chất vật lí
Mục tiêu : Nêu được đặc điểm về tính chất vật (nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, tỉ khối, khả năng
hoà tan trong nước) của một số alkene, alkyne.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập:
Bảng 1
Bảng 2
Yêu cầu HS quan sát thông tin cho trong 2 bảng trên
cho biết quy luật biến đổi về nhiệt độ nóng chảy,
nhiệt độ sôi khối lượng riêng khi số nguyên tử
carbon tăng dần ? Kết hợp thông tin SGk rút ra
tính chất vật lí chung của các alkene và alkyne ?
Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ
Báo cáo, thảo luận: Đại diện 1,2 HS đưa ra ý kiến
của mình về câu hỏi trên.
Kết luận, nhận đnh: GV nhận xét, đưa ra kết luận:
- Ở điều kiện thường các alkene, alkyne từ C2-C4
thể khí (trừ but-2-yne thể lỏng), đều nhẹ hơn
nước, không tan hoặc ít tan trong nước, nhưng tan
trong một số dung môi không phân cực, …
- Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi khối lượng
riêng của alkene, alkyne tăng dần khi số nguyên tử
carbon trong phân tử tăng dần.
- Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi khối lượng
riêng của alkene, alkyne tăng dần khi số nguyên tử
carbon trong phân tử tăng dần.
- điều kiện thường các alkene, alkyne từ C2-C4
ở thể khí, đều nhẹ hơn nước, không tan hoặc ít tan
trong nước, nhưng tan trong một số dung môi
không phân cực, …
Hoạt động 5 : Tính chất hoá học
Mục tiêu : Trình bày được các tính chất hoá học của alkene, alkyne: Phản ứng cộng hydrogen, cộng
halogen (bromine); cộng hydrogen halide (HBr) cộng nước; quy tắc Markovnikov; Phản ứng trùng
hợp của alkene; Phản ứng của alk-1-yne với dung dịch AgNO
3
trong NH
3
; Phản ứng oxi hoá (phản ứng
làm mất màu thuốc tím của alkene, phản ứng cháy của alkene, alkyne).
- Thực hiện được thí nghiệm điều chế thử tính chất của ethylene acetylene (phản ứng cháy, phản
ứng với nước bromine, phản ứng làm mất màu thuốc tím); tả các hiện tượng thí nghiệm và giải thích
được tính chất hoá học của alkene, alkyne.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập:
+ Chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm sẽ 10 - 12
thành viên
- Vòng 1: Phân công thảo luận nhóm để hoàn thành
phiếu học tập số 2, 3, 4. Sao cho đảm bảo tất ccác
thành viên trong nhóm đều trình bày được kết quả
thảo luận nhóm mình. Sau khi thảo luận xong, các
em treo thành quả của nhóm mình lên bảng.
- Câu trả lời của HS về các phiếu học tập 2,3,4
+ Nhóm 1 : Hoàn thành phiếu học tập số 2.
+ Nhóm 2 : Hoàn thành phiếu học tập số 3.
+ Nhóm 3 : Hoàn thành phiếu học tập số 4
- Vòng 2: Sau khi các em đã hiểu nội dung tìm
hiểu vòng 1, nhiệm vtiếp theo của các em chia
sẻ những kiến thức đó với các bạn nhóm khác theo
thứ tự nhóm 1 – 2 – 3.
+ Các em 10 phút để chia sẻ các kiến thức vi
nhau. Các em cùng nhau trao đổi, thảo luận với
nhau, trình bày cho các bạn những kiến thức các em
đã thảo luận ở vòng 1.
+ Trong quá trình trao đổi nếu vấn đề cần đến sự
trgiúp của cô các em hãy đưa bảng “CỨU TR
lên và cô sẽ đến để hỗ trợ các em.
- Sau khi HS đã hoàn thành nhiệm vụ của mình, GV
mời HS các nhóm nhận xét lẫn nhau.
- GV nhận xét, củng cố, hoàn thiện kiến thức (dùng
sơ đồ tư duy để mô tả).
Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ
Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm HS đưa ra nội
dung kết quả thảo luận của nhóm.
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận
Hoạt động 6 : Ứng dụng và cách điều chế alkene, alkyne
Mục tiêu : Trình bày được ứng dụng của các alkene và acetylene trong thực tiễn; phương pháp điều chế
alkene, acetylene trong phòng thí nghiệm (phản ứng dehydrate hoá alcohol điều chế alkene, từ calcium
carbide điều chế acetylene) và trong công nghiệp (phản ứng cracking điều chế alkene, điều chế acetylene
từ methane).
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tp: Yêu cầu HS tìm hiểu nội
dung SGk cho biết ứng dụng phương pháp
điều chế alkene và alkyne?
Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ
Báo cáo, thảo luận: Đại diện HS đưa ra nội dung
kết quả.
Kết luận, nhận đnh: GV nhận xét, đưa ra kết luận
- Ứng dụng : nguyên liệu tổng hợp các chất hữu cơ,
dùng làm nhiên liệu, hàn cắt kim loại
- Điều chế trong PTN :
C
2
H
5
OH C
2
H
4
+ H
2
O
CaC
2
+ 2H
2
O C
2
H
2
+ Ca(OH)
2
- Điều chế trong CN :
C
15
H
32
2C
2
H
4
+ C
3
H
6
+ C
8
H
18
2CH
4
C
2
H
2
+ 3H
2
3. Hoạt động 3: Luyện tập
a) Mục tiêu: Củng cố lại phần kiến thức đã học về alkene và alkyne
b) Nội dung: GV đưa ra các bài tập cụ thể, gọi HS lên làm và chữa lại. HS hoàn thành các bài tập sau:
Câu 1: Chn khái nim đúng về alkene
A. Nhng hiđrocacbon có 1 liên kết đôi trong phân tlà alkene.
B. Nhng hiđrocacbon mch h, có 1 liên kết đôi trong phân tlà alkene.
C. Alkene là nhng hiđrocacbon có liên kết ba trong phân tử.
D. Alkene là nhng hiđrocacbon mch hcó liên kết ba trong phân tử.
Câu 2: Alkene là nhng hiđrocacbon không no, mch h, có công thc chung là
A. CnH2n+2 (n ≥1). B. CnH2n (n ≥2). C. CnH2n-2 (n ≥2). D. CnH2n-6 (n ≥6).
24d
0
HSO
170 C
¾¾¾®
¾¾®
0
zeolite
500 C
¾¾¾®
0
1500 C
lam lanh nhanh
¾¾¾¾¾®
Câu 3: Alkyne là hiđrocacbon
A. có dng CnH2n-2, mch hở. B. có dng CnH2n, mch hở.
C. mạch h, có 1 liên kết ba trong phân t. D. mạch h, có 2 liên kết đôi trong phân tử.
Câu 4: Hợp cht hu cơ nào sau đây không có đng phân cis-trans ?
A. CHCl=CHCl. B. CH3CH2CH=C(CH3)CH3.
C. CH3CH=CHCH3. D. CH3CH2CH=CHCH3.
Câu 5: Trùng hp ethene, sn phm thu đưc có cu to là :
A. B. C. D.
Câu 6: Oxi hoá ethylene bng dung dch KMnO4 thu đưc sn phm là
A. MnO2, C2H4(OH)2, KOH. B. K2CO3, H2O, MnO2.
C. C2H5OH, MnO2, KOH. D. C2H4(OH)2, K2CO3, MnO2.
Câu 7: Cht nào sau đây có đng phân hình hc ?
A. CH2=CHCH=CH2. B. CH3CH=CHCH=CH2.
C. CH3CH=C(CH3)2. D. CH2=CHCH2CH3.
Câu 8: Anken X có công thc cu to: CH3CH2C(CH3)=CHCH3. Tên ca X là:
A. isohexane. B. 3-methylpent-3-ene. C. 3-methylpent-2-ene. D. 2-ethylbut-2-ene.
Câu 9: Theo IUPAC ankin CH3-C C-CH2-CH3 có tên gi là
A. ethylmethylacetylene. B. pent-3-yne.
C. pent-2-yne. D. pent-1-yne.
Câu 10: Khi cho but-1-ene tác dng vi dung dch HBr, theo quy tc Maccopnhicop sn phm nào sau đây
là sn phm chính ?
A. CH3CH2CHBrCH2Br. B. CH3CH2CHBrCH3.
C. CH2BrCH2CH2CH2Br. D. CH3CH2CH2CH2Br.
c) Sản phẩm:
Câu 1: B Câu 2: B Câu 3: C Câu 4: B Câu 5: B
Câu 6: A Câu 7: B Câu 8: C Câu 9: C Câu 10: B
d) Tổ chức thực hiện: HS làm việc cá nhân.
4. Hoạt động 4: Vận dụng
a) Mục tiêu: giúp HS vận dụng kiến thức đã được học trong bài để giải quyết các câu hỏi, nội dung gắn
liền với thực tiễn và mở rộng thêm kiến thức của HS về hydrocarbon không no.
b) Nội dung: Tìm hiểu biến đổi khí hậu gây ra từ các quá trình đốt cháy hydrocarbon không no?
c) Sản phẩm:
- Hậu quả gây ra từ việc biến đổi khí hậu
- Cách làm giảm quá trình biến đổi khí hậu hiện nay.
d) Tổ chức thực hiện: GV hướng dẫn HS về nhà làm và hướng dẫn HS tìm nguồn tài liệu tham khảo qua
internet, thư viện….
IV. PHỤ LỤC: Hồ sơ dạy học
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
1. Khái niệm
CT chung
Các loại liên kết
Alkene
Alkyne
2. Đặc điểm liên kết và hình dạng phân tử
Góc
Đặc điểm LK giữa 2
nguyên tử Carbon
Ethylene
Acetylene
(
22n
CH CH )= .
(
22n
CH CH )- .
(
n
CH CH )= .
(
33n
CH CH )- .
º
CCHÐ
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 02
Câu 1.
- Từ đặc điểm cấu tạo của alkene, alkyne kết hợp với các kiến thức đã học , GV yêu cầu các nhóm dự
đoán tính chất hóa học chung của hydrocarbon không no?
Câu 2: Phản ứng cộng, phản ứng trùng hợp là gì
Câu 3: Điều kiện phản ứng thế ion kim loại của alkyne?
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3
Câu 1:
1. Hoàn thành các phương trình phản ứng sau:
a) CH
2
=CH
2
+ H
2
b) CH≡C-CH
3
+ H
2
c) CH≡CH + H
2
d) CH
2
=CH
2
+ Br
2
e) CH≡CH + Br
2
f) CH
2
=CH-CH
3
+ HBr
g) CH≡CH + HBr
h) CH
2
=CH
2
+ HOH
2. Xác định sản phẩm chính và sản phẩm phụ ở câu f). Vì sao xác định được sản phẩm?
Câu 2: Viết phản ứng trùng hợp của các chất sau:
a) CH
2
= CH
2
b) CH
2
= CH – CH
3
Câu 3: Viết phương trình phản ứng hóa học sau:
a) C
2
H
4
+ KMnO
4
+ H
2
O ®
b) CH º CH + AgNO
3
+ NH
3
®
c) CH º CH + KMnO
4
®
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 04
Câu 1. HS thực hành: Điều chế và thử tính chất của ethylene và acetylene
- Quan sát hiện tượng, giải thích, viết phương trình hoá học xảy ra.
Câu 2. Viết phương trình tổng quát của phản ứng đốt cháy alkene, alkyne tạo thành sản phẩm là CO
2
H
2
O? So sánh số mol của CO
2
và H
2
O.
ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2, 3, 4
Phiếu học tập số 02:
Câu 1.
- Từ đặc điểm cấu tạo alkene alkyne kết hợp với các kiến thức đã học, dự đoán tính chất hóa học:
chứa liên kết π – liên kết kém bền nên alkene, alkyne tham gia phản ứng cộng, trùng hợp, oxi hóa.
Câu 2.
- Phản ứng cộng: phn ng của cht hữu cơ, trong đó hai (hay nhiều hơn) phân tử kết hợp với nhau để tạo
thành một phân tử lớn hơn
- Phản ứng trùng hợp: là quá trình cộng hợp liên tiếp nhiều phân tử nhỏ giống nhau hoặc tương tự nhau tạo
thành phân tử lớn gọi là polime .
Câu 3.
0
Ni,200 C
¾¾¾¾®
0
Ni,200 C
¾¾¾¾®
0
Lindlar, t
¾¾¾¾®
¾¾®
¾¾®
¾¾®
2
Hg
+
¾¾¾®
0
34
HPO ,t
¾¾¾¾®
- Điều kiện xảy ra phản ứng thế ion kim loại: Nguyên tử hydro liên kết trc tiếp với nguyên tử carbon
liên kết ba đầu mạch.
Phiếu học tập số 03
Câu 1:
1. Hoàn thành các phương trình phản ứng sau:
a) CH
2
=CH
2
+ H
2
CH
3
-CH
3
b) CH≡C-CH
3
+ H
2
CH
3
-CH
2
-CH
3
c) CH≡CH + H
2
CH
2
=CH
2
d) CH
2
=CH
2
+ Br
2
CH
2
Br-CH
2
Br
e) CH≡CH + 2Br
2
CHBr
2
-CHBr
2
f) CH
2
=CH-CH
3
+ HBr CH
3
-CHBr-CH
3
(spc)+ CH
2
Br-CH
2
-CH
3
(spp)
g) CH≡CH + 2HBr CH
3
-CHBr
2
h) CH
2
=CH
2
+ HOH CH
3
-CH
2
-OH
2. Xác định sản phẩm chính theo quy tắc cộng Maccopnhicop: Trong phản ứng cộng HX vào liên kết đôi,
nguyên tử hydrogen ưu tiên cộng vào nguyên tử carbon chưa no có nhiều hydrogen hơn, còn nguyên tử X
ưu tiên cộng vào nguyên tử carbon chưa no có ít hydrogen hơn.
Câu 2:
a. nCH
2
=CH
2
[- CH
2
– CH
2
]
n
b. CH
2
= CH – CH =CH
2
(-CH
2
- CH = CH - CH
2
-)
n
Câu 3:
a. 3CH
2
= CH
2
+ 2KMnO
4
+ 4H
2
O ® 3HO-CH
2
–CH
2
-OH+ 2MnO
2
+2 KOH
c. CH CH+2AgNO
3
+2NH
3
" Ag – C C – Ag$ + 2NH
4
NO
3
d. 3CHºCH + 8KMnO
4
3KOOC-COOK + 2KOH + 8MnO
2
+ 2H
2
O
Phiếu học tập số 04
Câu 1:
Hiện tượng: dung dịch nước bromine, dung dịch KMnO
4
mất màu
Phương trình hoá học:
3CH
2
= CH
2
+ 2KMnO
4
+ 4H
2
O ® 3HO-CH
2
–CH
2
-OH+ 2MnO
2
+2KOH
3CHºCH + 8KMnO
4
3KOOC-COOK + 2KOH + 8MnO
2
+ 2H
2
O
CH
2
=CH
2
+ Br
2
CH
2
Br-CH
2
Br
CH≡CH + 2Br
2
CHBr
2
-CHBr
2
Câu 2:
+ C
n
H
2n
+ O
2
nCO
2
+ nH
2
O
Nhận xét: Số mol H
2
O = số mol CO
2
+ C
n
H
2n-2
+ O
2
→ nCO
2
+ (n-1)H
2
O
Nhận xét: Số mol H
2
O < số mol CO
2
0
Ni,200 C
¾¾¾¾®
0
Ni,200 C
¾¾¾¾®
0
Lindlar, t
¾¾¾¾®
¾¾®
¾¾®
¾¾®
2
Hg
+
¾¾¾®
0
34
HPO ,t
¾¾¾¾®
,100 300
100
o
peoxit C
atm
-
¾¾¾¾¾¾®
¾¾ ®¾
0
,, tpxt
º
º
¾¾®
¾¾®
¾¾®
¾¾®
3
2
n
o
t
¾¾®
2
13 -n
| 1/8

Preview text:

BÀI 13: HYDROCARBON KHÔNG NO I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức:
- Nêu được khái niệm về alkene và alkyne, công thức chung của alkene và alkyne; đặc điểm liên kết, hình
dạng phân tử của ethylene và acetylene.
- Gọi được tên một số alkene, alkyne đơn giản (C2 – C5), tên thông thường một vài alkene, alkyne thường gặp.
- Nêu được khái niệm và xác định được đồng phân hình học (cis, trans) trong một số trường hợp đơn giản.
- Nêu được đặc điểm về tính chất vật lí (nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, tỉ khối, khả năng hoà tan trong
nước) của một số alkene, alkyne.
- Trình bày được các tính chất hoá học của alkene, alkyne: Phản ứng cộng hydrogen, cộng halogen
(bromine); cộng hydrogen halide (HBr) và cộng nước; quy tắc Markovnikov; Phản ứng trùng hợp của
alkene; Phản ứng của alk-1-yne với dung dịch AgNO3 trong NH3; Phản ứng oxi hoá (phản ứng làm mất
màu thuốc tím của alkene, phản ứng cháy của alkene, alkyne).
- Thực hiện được thí nghiệm điều chế và thử tính chất của ethylene và acetylene (phản ứng cháy, phản ứng
với nước bromine, phản ứng làm mất màu thuốc tím); mô tả các hiện tượng thí nghiệm và giải thích được
tính chất hoá học của alkene, alkyne.
- Trình bày được ứng dụng của các alkene và acetylene trong thực tiễn; phương pháp điều chế alkene,
acetylene trong phòng thí nghiệm (phản ứng dehydrate hoá alcohol điều chế alkene, từ calcium carbide
điều chế acetylene) và trong công nghiệp (phản ứng cracking điều chế alkene, điều chế acetylene từ methane). 2. Năng lực: * Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: Kĩ năng tìm kiếm thông tin trong SGK, quan sát hình ảnh về mô hình phân tử
để tìm hiểu về cấu tạo phân tử alkene và alkyne.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Làm việc nhóm tìm hiểu về cách gọi tên một số alkene, alkyne đơn giản
(C2-C5) và tên thông thường một số alkene, alkyne thường gặp.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Mô tả các hiện tượng thí nghiệm và giải thích tính chất hoá học của alkene, alkyne * Năng lực hóa học:
a. Nhận thức hoá học: Học sinh đạt được các yêu cầu sau: Trình bày được:
- Cấu tạo phân tử, tên gọi, tính chất vật lí, tính chất hoá học của alkene, alkyne
- Ứng dụng của alkene, alkyne trong thực tiễn và phương pháp điều chế trong phòng thí nghiệm, trong công nghiệp.
- Khái niệm về đồng phân hình học và xác định được đồng phân hình học của một số chất đơn giản.
- Một số hiện tượng thí nghiệm và giải thích được tính chất hoá học.
b. Tìm hiểu tự nhiên dưới góc độ hóa học: Thực hiện được thí nghiệm điều chế và thử tính chất của ethylene
và acetylene (phản ứng cháy, phản ứng với nước bromine, phản ứng làm mất màu thuốc tím).
c. Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Giải thích tại sao không dùng nước để dập tắt đám cháy có mặt đất đèn tham gia. 3. Phẩm chất:
- Trung thực: Khách quan, trung thực trong quá trình thực hiện được thí nghiệm điều chế và thử tính chất
của ethylene và acetylene (phản ứng cháy, phản ứng với nước bromine, phản ứng làm mất màu thuốc tím).
Viết và trình bày đúng với kết quả thực nghiệm.
- Trách nhiệm: Học sinh có trách nhiệm trong việc hoạt động nhóm, hoàn thành các nội dung được giao.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Hình ảnh, mô hình một số phân tử alkene, alkyne.
- Dụng cụ, hoá chất để thực hiện phản ứng điều chế và thử tính chất của ethylene và acetylene
- Phiếu học tập số 1, số 2, số 3, số 4
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: Kiểm tra bài cũ: Không
1. Hoạt động 1: Khởi động
a) Mục tiêu:
Thông qua câu chuyện nhằm kích thích sự khám phá, tìm tòi các nội dung liên quan hydrocarbon không no. b) Nội dung:
- Trái cây chín sinh ra ethylene vầ ethylene sinh ra tiếp tục kích thích các trái cây xung quanh nhanh chín.
Do vậy, để trái xanh bên cạnh các trái chín là cách để các trái xanh chín nhanh hơn. Ethylene là một
hydrocarbon không no. Vậy hydrocarbon không no là gì? Chúng có cấu tạo, tính chất và ứng dụng trong những lĩnh vực nào?
c) Sản phẩm: HS dựa trên câu chuyện, đưa ra dự đoán của bản thân.
d) Tổ chức thực hiện: HS làm việc theo bàn, GV gợi ý, hỗ trợ HS.
2. Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 1 : Khái niệm về alkene và alkyne
Mục tiêu : Nêu được khái niệm về alkene và alkyne, công thức chung của alkene và alkyne ; đặc điểm
liên kết, hình dạng phân tử của ethylene và acetylene.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập: GV chia lớp làm 6 nhóm, 1. Khái niệm
hoàn thành phiếu học tập số 1 CT chung Các loại liên kết
Thực hiện nhiệm vụ: HS hoàn thành phiếu học tập Alkene CnH2n (n≥2) LK đơn và 1 LK đôi theo 6 nhóm. C=C
Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm HS đưa ra nội
Alkyne CnH2n-2 (n≥2) LK đơn và 1 LK ba
dung kết quả thảo luận của nhóm. C≡C
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận: 2. Đặc điểm liên kết và hình dạng phân tử
- Alkene là những hydrocarbon mạch hở, chỉ chứa Góc CCH Ð Đặc điểm LK giữa
liên kết đơn và một liên kết đôi C=C trong phân tử, 2 nguyên tử Carbon
có công thức chung CnH2n (n≥2). Ethylene 1200 1 LK σ và 1 LK π
- Alkyne là những hydrocarbon mạch hở, chỉ chứa Acetylene 1800 1 LK σ và 2 LK π
liên kết đơn và một liên kết ba C≡C trong phân tử,
có công thức chung CnH2n-2 (n≥2).
- Phân tử alkene và alkyne chứa liên kết π kém bền hơn liên kết σ.

Hoạt động 2 : Danh pháp alkene và alkyne
Mục tiêu : Gọi được tên một số alkene, alkyne đơn giản (C2 – C5), tên thông thường một vài alkene, alkyne thường gặp.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập: GV giới thiệu một số công - Tên theo danh pháp thay thế của alkene và alkyne
thức và tên gọi của alkene, alkyne có mạch không không phân nhánh
phân nhánh và phân nhánh.
Tiền tố ứng với số nguyên Số chỉ vị trí liên ene (với alkene) Công thức cấu tạo Tên gọi
tử cacrrbon trong phân tử kết bội C≥4) yne (với alkyne)
- Tên theo danh pháp thay thế của alkene và alkyne CH2=CH2 Ethene (Ethylene) phân nhánh CH2=CH-CH2-CH3 But-1-ene
Số chỉ vị Tiền tố ứng với số Số chỉ vị trí ene (với alkene) CH≡CH Ethyne (Acetylene)
trí nhánh – nguyên tử cacrbon liên kết bội yne (với alkyne) CH tên nhánh trong phân tử C≥4) 3-C≡C-CH3 But-2-yne
CH3-CH=C(CH3)-CH3 2-methylbut-2-ene CH≡C-CH(CH3)-CH3 3-methylbut-1-yne
Yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi rút ra cách gọi tên cho alkene và alkyne ?
Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện thảo luận nhóm
Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm HS đưa ra nội
dung kết quả thảo luận của nhóm.
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận:
- Tên theo danh pháp thay thế của alkene và alkyne không phân nhánh
Tiền tố ứng với số nguyên Số chỉ vị trí liên ene (với alkene)
tử cacrrbon trong phân tử kết bội C≥4) yne (với alkyne)
- Tên theo danh pháp thay thế của alkene và alkyne phân nhánh
Số chỉ vị Tiền tố ứng với số Số chỉ vị trí ene (với alkene)
trí nhánh – nguyên tử cacrbon liên kết bội yne (với alkyne) tên nhánh trong phân tử C≥4)
Hoạt động 3 : Đồng phân hình học
Mục tiêu : Nêu được khái niệm và xác định được đồng phân hình học (cis, trans) trong một số trường hợp đơn giản.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập: Cho hình ảnh dưới đây
- Hình (a) mạch carbon nằm về cùng 1 phía so với
liên kết đôi, hình (b) mạch carbon nằm về 2 phía so với liên kết đôi.
- Có 2 loại đồng phân hình học : Cis-, trans-
- Điều kiện có đồng phân hình học :
Yêu cầu HS cho nhận xét về mạch carbon so với vị
trí của liên kết đôi C=C ? Cho biết có mấy loại đồng
phân hình học và điều kiện để có đồng phân hình học ?
Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ
Báo cáo, thảo luận:
Đại diện 1,2 HS đưa ra ý kiến
của mình về câu hỏi trên.
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận:
- Điều kiện có đồng phân hình học:
+) Trong phân tử chứa liên kết đôi C=C
+) Mỗi nguyên tử C chứa liên kết đôi liên kết với
hai nguyên tử, nhóm nguyên tử khác nhau.
+) Có 2 cách phân bố nguyên tử, nhóm nguyên tử
trong không gian: Cis-, trans-

Hoạt động 4 : Tính chất vật lí
Mục tiêu : Nêu được đặc điểm về tính chất vật lí (nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, tỉ khối, khả năng
hoà tan trong nước) của một số alkene, alkyne.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập:
- Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi và khối lượng Bảng 1
riêng của alkene, alkyne tăng dần khi số nguyên tử
carbon trong phân tử tăng dần.
- Ở điều kiện thường các alkene, alkyne từ C2-C4
ở thể khí, đều nhẹ hơn nước, không tan hoặc ít tan
trong nước, nhưng tan trong một số dung môi không phân cực, … Bảng 2
Yêu cầu HS quan sát thông tin cho trong 2 bảng trên
và cho biết quy luật biến đổi về nhiệt độ nóng chảy,
nhiệt độ sôi và khối lượng riêng khi số nguyên tử
carbon tăng dần ? Kết hợp thông tin SGk và rút ra
tính chất vật lí chung của các alkene và alkyne ?
Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ
Báo cáo, thảo luận:
Đại diện 1,2 HS đưa ra ý kiến
của mình về câu hỏi trên.
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận:
- Ở điều kiện thường các alkene, alkyne từ C2-C4 ở
thể khí (trừ but-2-yne ở thể lỏng), đều nhẹ hơn
nước, không tan hoặc ít tan trong nước, nhưng tan
trong một số dung môi không phân cực, …
- Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi và khối lượng
riêng của alkene, alkyne tăng dần khi số nguyên tử
carbon trong phân tử tăng dần.

Hoạt động 5 : Tính chất hoá học
Mục tiêu : Trình bày được các tính chất hoá học của alkene, alkyne: Phản ứng cộng hydrogen, cộng
halogen (bromine); cộng hydrogen halide (HBr) và cộng nước; quy tắc Markovnikov; Phản ứng trùng
hợp của alkene; Phản ứng của alk-1-yne với dung dịch AgNO3 trong NH3; Phản ứng oxi hoá (phản ứng
làm mất màu thuốc tím của alkene, phản ứng cháy của alkene, alkyne).
- Thực hiện được thí nghiệm điều chế và thử tính chất của ethylene và acetylene (phản ứng cháy, phản
ứng với nước bromine, phản ứng làm mất màu thuốc tím); mô tả các hiện tượng thí nghiệm và giải thích
được tính chất hoá học của alkene, alkyne.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập:
- Câu trả lời của HS về các phiếu học tập 2,3,4
+ Chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm sẽ có 10 - 12 thành viên
- Vòng 1: Phân công thảo luận nhóm để hoàn thành
phiếu học tập số 2, 3, 4. Sao cho đảm bảo tất cả các
thành viên trong nhóm đều trình bày được kết quả
thảo luận nhóm mình. Sau khi thảo luận xong, các
em treo thành quả của nhóm mình lên bảng.
+ Nhóm 1 : Hoàn thành phiếu học tập số 2.
+ Nhóm 2 : Hoàn thành phiếu học tập số 3.
+ Nhóm 3 : Hoàn thành phiếu học tập số 4
- Vòng 2: Sau khi các em đã hiểu rõ nội dung tìm
hiểu ở vòng 1, nhiệm vụ tiếp theo của các em là chia
sẻ những kiến thức đó với các bạn nhóm khác theo
thứ tự nhóm 1 – 2 – 3.
+ Các em có 10 phút để chia sẻ các kiến thức với
nhau. Các em cùng nhau trao đổi, thảo luận với
nhau, trình bày cho các bạn những kiến thức các em
đã thảo luận ở vòng 1.
+ Trong quá trình trao đổi nếu có vấn đề cần đến sự
trợ giúp của cô các em hãy đưa bảng “CỨU TRỢ”
lên và cô sẽ đến để hỗ trợ các em.
- Sau khi HS đã hoàn thành nhiệm vụ của mình, GV
mời HS các nhóm nhận xét lẫn nhau.
- GV nhận xét, củng cố, hoàn thiện kiến thức (dùng
sơ đồ tư duy để mô tả).
Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ
Báo cáo, thảo luận:
Đại diện nhóm HS đưa ra nội
dung kết quả thảo luận của nhóm.
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận
Hoạt động 6 : Ứng dụng và cách điều chế alkene, alkyne
Mục tiêu : Trình bày được ứng dụng của các alkene và acetylene trong thực tiễn; phương pháp điều chế
alkene, acetylene trong phòng thí nghiệm (phản ứng dehydrate hoá alcohol điều chế alkene, từ calcium
carbide điều chế acetylene) và trong công nghiệp (phản ứng cracking điều chế alkene, điều chế acetylene từ methane).
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập: Yêu cầu HS tìm hiểu nội - Ứng dụng : nguyên liệu tổng hợp các chất hữu cơ,
dung SGk và cho biết ứng dụng và phương pháp dùng làm nhiên liệu, hàn cắt kim loại
điều chế alkene và alkyne? - Điều chế trong PTN :
Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ C H2SO4d 2H5OH ¾¾¾® 0 C2H4 + H2O
Báo cáo, thảo luận: Đại diện HS đưa ra nội dung 170 C CaC ¾¾ ® kết quả. 2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận - Điều chế trong CN : C zeolite 15H32 ¾¾¾ ® 0 2C2H4 + C3H6 + C8H18 500 C 2CH 0 1500 C 4 ¾¾¾¾¾ ®C2H2 + 3H2 lamlanh nhanh
3. Hoạt động 3: Luyện tập
a) Mục tiêu: Củng cố lại phần kiến thức đã học về alkene và alkyne
b) Nội dung: GV đưa ra các bài tập cụ thể, gọi HS lên làm và chữa lại. HS hoàn thành các bài tập sau:
Câu 1: Chọn khái niệm đúng về alkene
A. Những hiđrocacbon có 1 liên kết đôi trong phân tử là alkene.
B. Những hiđrocacbon mạch hở, có 1 liên kết đôi trong phân tử là alkene.
C. Alkene là những hiđrocacbon có liên kết ba trong phân tử.
D. Alkene là những hiđrocacbon mạch hở có liên kết ba trong phân tử.
Câu 2: Alkene là những hiđrocacbon không no, mạch hở, có công thức chung là A. CnH2n+2 (n ≥1). B. CnH2n (n ≥2). C. CnH2n-2 (n ≥2).
D. CnH2n-6 (n ≥6).
Câu 3: Alkyne là hiđrocacbon
A. có dạng CnH2n-2, mạch hở.
B. có dạng CnH2n, mạch hở.
C. mạch hở, có 1 liên kết ba trong phân tử.
D. mạch hở, có 2 liên kết đôi trong phân tử.
Câu 4: Hợp chất hữu cơ nào sau đây không có đồng phân cis-trans ? A. CHCl=CHCl.
B. CH3CH2CH=C(CH3)CH3. C. CH3CH=CHCH3.
D. CH3CH2CH=CHCH3.
Câu 5: Trùng hợp ethene, sản phẩm thu được có cấu tạo là : A. ( CH = CH ) . B. ( CH - CH ) . C. ( CH = CH ) .
D. ( CH - CH ) . 2 2 n 2 2 n n 3 3 n
Câu 6: Oxi hoá ethylene bằng dung dịch KMnO4 thu được sản phẩm là
A. MnO2, C2H4(OH)2, KOH.
B. K2CO3, H2O, MnO2. C. C2H5OH, MnO2, KOH.
D. C2H4(OH)2, K2CO3, MnO2.
Câu 7: Chất nào sau đây có đồng phân hình học ? A. CH2=CH–CH=CH2.
B. CH3–CH=CH–CH=CH2. C. CH3–CH=C(CH3)2.
D. CH2=CH–CH2–CH3.
Câu 8: Anken X có công thức cấu tạo: CH3–CH2–C(CH3)=CH–CH3. Tên của X là: A. isohexane.
B. 3-methylpent-3-ene. C. 3-methylpent-2-ene. D. 2-ethylbut-2-ene.
Câu 9: Theo IUPAC ankin CH3-C ºC-CH2-CH3 có tên gọi là
A. ethylmethylacetylene. B. pent-3-yne. C. pent-2-yne. D. pent-1-yne.
Câu 10: Khi cho but-1-ene tác dụng với dung dịch HBr, theo quy tắc Maccopnhicop sản phẩm nào sau đây
là sản phẩm chính ?
A. CH3–CH2–CHBr–CH2Br.
B. CH3–CH2–CHBr–CH3.
C. CH2Br–CH2–CH2–CH2Br.
D. CH3–CH2–CH2–CH2Br. c) Sản phẩm: Câu 1: B Câu 2: B Câu 3: C Câu 4: B Câu 5: B Câu 6: A Câu 7: B Câu 8: C Câu 9: C Câu 10: B
d) Tổ chức thực hiện: HS làm việc cá nhân.
4. Hoạt động 4: Vận dụng
a) Mục tiêu: giúp HS vận dụng kiến thức đã được học trong bài để giải quyết các câu hỏi, nội dung gắn
liền với thực tiễn và mở rộng thêm kiến thức của HS về hydrocarbon không no.
b) Nội dung: Tìm hiểu biến đổi khí hậu gây ra từ các quá trình đốt cháy hydrocarbon không no? c) Sản phẩm:
- Hậu quả gây ra từ việc biến đổi khí hậu
- Cách làm giảm quá trình biến đổi khí hậu hiện nay.
d) Tổ chức thực hiện: GV hướng dẫn HS về nhà làm và hướng dẫn HS tìm nguồn tài liệu tham khảo qua internet, thư viện….
IV. PHỤ LỤC: Hồ sơ dạy học
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 1. Khái niệm CT chung Các loại liên kết Alkene Alkyne
2. Đặc điểm liên kết và hình dạng phân tử Góc CCH Ð Đặc điểm LK giữa 2 nguyên tử Carbon Ethylene Acetylene
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 02 Câu 1.
- Từ đặc điểm cấu tạo của alkene, alkyne kết hợp với các kiến thức đã học , GV yêu cầu các nhóm dự
đoán tính chất hóa học chung của hydrocarbon không no?
Câu 2: Phản ứng cộng, phản ứng trùng hợp là gì
Câu 3:
Điều kiện phản ứng thế ion kim loại của alkyne?
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 Câu 1:
1. Hoàn thành các phương trình phản ứng sau: 0 a) CH Ni,200 C 2=CH2 + H2 ¾¾¾¾ ® 0 b) CH≡C-CH Ni,200 C 3 + H2 ¾¾¾¾ ® 0 c) CH≡CH + H Lindlar,t 2 ¾¾¾¾ ® d) CH2=CH2 + Br2 ¾¾ ® e) CH≡CH + Br2 ¾¾ ® f) CH2=CH-CH3 + HBr ¾¾ ® 2 g) CH≡CH + HBr Hg + ¾¾¾ ® 0 h) CH H PO ,t 2=CH2 + HOH 3 4 ¾¾¾¾ ®
2. Xác định sản phẩm chính và sản phẩm phụ ở câu f). Vì sao xác định được sản phẩm?
Câu 2: Viết phản ứng trùng hợp của các chất sau: a) CH2 = CH2 b) CH2 = CH – CH3
Câu 3: Viết phương trình phản ứng hóa học sau: a) C2H4 + KMnO4 + H2O ® b) CH º CH + AgNO3 + NH3 ® c) CH º CH + KMnO4 ®
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 04
Câu 1. HS thực hành: Điều chế và thử tính chất của ethylene và acetylene
- Quan sát hiện tượng, giải thích, viết phương trình hoá học xảy ra.
Câu 2. Viết phương trình tổng quát của phản ứng đốt cháy alkene, alkyne tạo thành sản phẩm là CO2 và
H2O? So sánh số mol của CO2 và H2O.
ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2, 3, 4
Phiếu học tập số 02: Câu 1.
- Từ đặc điểm cấu tạo alkene và alkyne kết hợp với các kiến thức đã học, dự đoán tính chất hóa học: Có
chứa liên kết π – liên kết kém bền nên alkene, alkyne tham gia phản ứng cộng, trùng hợp, oxi hóa. Câu 2.
- Phản ứng cộng: phản ứng của chất hữu cơ, trong đó hai (hay nhiều hơn) phân tử kết hợp với nhau để tạo
thành một phân tử lớn hơn
- Phản ứng trùng hợp: là quá trình cộng hợp liên tiếp nhiều phân tử nhỏ giống nhau hoặc tương tự nhau tạo
thành phân tử lớn gọi là polime . Câu 3.
- Điều kiện xảy ra phản ứng thế ion kim loại: Nguyên tử hydro liên kết trực tiếp với nguyên tử carbon có liên kết ba đầu mạch.
Phiếu học tập số 03 Câu 1:
1. Hoàn thành các phương trình phản ứng sau: a) CH 0 Ni,200 C 2=CH2 + H2 ¾¾¾¾ ®CH3-CH3 b) CH≡C-CH 0 Ni,200 C 3 + H2 ¾¾¾¾ ®CH3-CH2-CH3 c) CH≡CH + H 0 Lindlar,t 2 ¾¾¾¾ ®CH2=CH2 d) CH2=CH2 + Br2 ¾¾ ®CH2Br-CH2Br e) CH≡CH + 2Br2 ¾¾ ®CHBr2-CHBr2 f) CH2=CH-CH3 + HBr ¾¾
®CH3-CHBr-CH3 (spc)+ CH2Br-CH2-CH3 (spp) g) CH≡CH + 2HBr 2 Hg + ¾¾¾ ®CH3-CHBr2 h) CH 0 H PO ,t 2=CH2 + HOH 3 4 ¾¾¾¾ ®CH3-CH2-OH
2. Xác định sản phẩm chính theo quy tắc cộng Maccopnhicop: Trong phản ứng cộng HX vào liên kết đôi,
nguyên tử hydrogen ưu tiên cộng vào nguyên tử carbon chưa no có nhiều hydrogen hơn, còn nguyên tử X
ưu tiên cộng vào nguyên tử carbon chưa no có ít hydrogen hơn. Câu 2: a. nCH ,100 3 - 00o peoxit C 2=CH2 ¾¾¾¾¾¾ ® [- CH2 – CH2 ]n 100atm b. CH 0 xt , p,t 2 = CH – CH =CH2 ¾ ¾
¾ ® (-CH2 - CH = CH - CH2 -)n Câu 3:
a. 3CH2= CH2 + 2KMnO4 + 4H2O ® 3HO-CH2–CH2-OH+ 2MnO2 +2 KOH
c. CH º CH+2AgNO3+2NH3 " Ag – C º C – Ag$ + 2NH4NO3 d. 3CHºCH + 8KMnO4 ¾¾
®3KOOC-COOK + 2KOH + 8MnO2 + 2H2O
Phiếu học tập số 04 Câu 1:
Hiện tượng:
dung dịch nước bromine, dung dịch KMnO4 mất màu Phương trình hoá học:
3CH2= CH2 + 2KMnO4 + 4H2O ® 3HO-CH2–CH2-OH+ 2MnO2 +2KOH 3CHºCH + 8KMnO4 ¾¾
®3KOOC-COOK + 2KOH + 8MnO2 + 2H2O CH2=CH2 + Br2 ¾¾ ®CH2Br-CH2Br CH≡CH + 2Br2 ¾¾ ®CHBr2-CHBr2 Câu 2: 3n + C o t nH2n + O2 ¾¾ ®nCO2+ nH2O 2
Nhận xét: Số mol H2O = số mol CO2 3n -1 + CnH2n-2 + O2 → nCO2 + (n-1)H2O 2
Nhận xét: Số mol H2O < số mol CO2