Bài giảng Environment - Tổng quan hàng không không dân dụng | Học viện Hàng Không Việt Nam

HỌC VIỆN HÀNG KHÔNG VIỆT NAM MÔI TRƯƠNG MỤC TIÊU:
Giai thich tâm quan trong cua thông tin thơi tiêt chinh xac
va băng cach nao cac quôc gia hơp tac đê dư bao va
truyên dư liêu thơi tiêt
Thao luân cac khia canh cua khi tương va anh hương cua
chung đên hoat đông khai thac hang không
Mô ta thay đôi khi hâu toan câu va anh hương cua no đên
cac thưc kiên thơi tiêt đên hang không
Giai thich vai tro cua ICAO trong viêc bao vê môi tương,
nôi dung Annex 16 va Uy ban bao vê môi trương (CAEP)
Mô ta khung công ươc cua Liên hiêp quôc trong Biên đôi
khi hâu, cac muc tiêu môi trương bên vưng, va CORSIA MỤC LỤC 1 THƠI TIÊT 2 KHI TƯƠNG
3 KHI HÂU TOAN CÂU
4 CAC QUY ĐINH QUÔC TÊ
5 BAO VÊ MÔI TRƯƠNG 1 PHẦN 1: THƠI TIÊT MỤC TIÊU:
Giai thich tâm quan trong cua viêc thông tin
thơi tiêt chinh xac
Mô ta cach công đông quôc tê hơp tac đê dư
bao va cung câp dư liêu thơi tiêt Số lượng Slide: 15
Thời gian hoàn thành: 20 phút Môi trương
Anh hương hoat đông hang không
• Hang không chiu anh hương nhiêu tư môi trương: nhiêt đô va sư di chuyên cua không khi.
• Hơp tac quôc tê đê chia se cac thông tin cân thiêt.
CAC THUÂT NGƯ QUAN TRONG THƠI TIÊT
• Điêu kiên môi trương trong KHI TƯƠNG
thơi gian ngăn, trong môt KHI HÂU
• La nganh khoa hoc nghiên
ngay cu thê, va co thê thay
cưu không khi nhăm dư bao
• Tinh trung binh đai diên cua đôi nhanh chong thơi tiêt
cac điêu kiên thơi tiêt trong
môt khoang thơi gian dai 4
Chia cac thông tin sau đây vao Box THƠI TIÊT HOĂC KHI HÂU
Ca tuân nay mưa qua THƠI trơi qua đât!
Dư la ngay mai se co TIÊT bao lơn Khí tượng
Nhiêt đô thang 5 trong 2
năm gân đây đa tăng
Cac cơn bao dư dôi
hơn rât nhiêu so vơi tăng khoang 10% trong trung binh 10 năm.
thâp ky nay ơ nươc KHI HÂU chung tôi 5 Thơi tiêt
Cac sư kiên thơi tiêt nghiêm trong
• Bao nghiêm trong, mưa day, va thay đôi cua hương gio thinh hanh tac đông trưc
tiêp vao khai thac hang không
• Rông hơn, chung co thê anh hương đên quyêt đinh di chuyên băng đương hang không cua ngươi dân. 6
CAC ĐIÊU KIÊN THƠI TIÊT NGUY HIÊM Mô ta
Anh hương đên khai thac hang không
• Sương va mu xay ra khi phân lơn không khi ơ
• Sương va mu co thê anh hương nhiêu đên
gân măt đât lanh hơn nhiêt đô tai điêm sương
hoat đông khai thac hang không
(lam cho hat nươc ngưng tu lai trong không khi) Sương/
• Hoat đông cât ha canh co thê bi delay cho đên
• Sương va mu co hiên tương như nhau, chung
khi tâm nhin cai thiênhơn sương mu
co thê đươc xem la mây trên măt đât. Điêu kiên • Giam tâm nhin co thê gây ra sư xâm pham
thơi tiêt nay đươc goi la mu nêu như tâm nhin
đương băng - runway incursion
trên 1 km (0.62 dăm) va đươc goi la sương nêu tâm nhin gân hơn.
• Băng va tuyêt đong trên tau bay phai đươc lam • Khi băng đong trên khung may bay, no lam
tan, đăc biêt la bô phân canh, trươc khi cât
suy yêu hiêu suât hoat đông. Lưc nâng va lưc
canh. Tuy nhiên, đong băng co thê xay ra khi
đây giam trong khi lưc can va trong lưc tăng. tau bay đang bay
• Băng co thê che cac ngăn cac điên tư (thiêt bi Đong
• Đong băng trong chuyên bay không phai do tư
đo đô cao, đo vân tôc va đông hô bao tôc đô băng
mây bam vao ma do giot nươc bam ơ khung
doc) va ăng ten thu nhân thông tin
may bay bi lam lanh.
• Nhiêu tau bay đươc tich hơp thiêt bi chông
đong băng hoăc lam tan băng đê ngăn chăn
đong băng trên tau bay. 7
CAC ĐIÊU KIÊN THƠI TIÊT NGUY HIÊM Mô ta
Anh hương đên khai thac hang không
• Nhiêu đông liên quan đên sư dich chuyên nhanh, • Khi tau bay bay qua vong khi hiên tai co
manh va không ôn đinh cua dong khi
hương va vân tôc khac, chuyên bay se bi nhiêu đông khi Nhiêu
• Nhiêu đông khi co thê do dong khi tư môt tau bay đông
khac, hoăc do tâng khi đôi lưu (do ơ gân môt cơn • Nhiêu đong khi khac nhau vê mưc đô nguy
bao), dong khi qua nui hoăc gio căt
hiêm, tư xoc nhe đên chân đông manh, co
thê lam hanh khach trong khoang bi thương
va pha huy câu truc cua tau bay.
• Nui lưa phun trao se tao ra lương bui min rât lơn
• Rui ro đâu tiên liên quan đên tro nui lưa la tro
vao không khi. Tro nui lưa nay co thê anh hương
co thê lam hong đông cơ va co thê lam mât
đên thơi tiêt trong nhiêu thang sau khi phun trao, kiêm soat tau bay. Tro nui
vi lân vao mây tâng cao va di chuyên theo gio. lưa
• Tro nay co thê lam mon/mơ kinh buông lai va
• Vi nhưng hat nay rât nhơ, chung không thê đươc bê măt tau bay.
nhin thây tư quan ly không lưu hay tư radar thơi thiêt trên tau bay.
• Gio căt đưuoc mô ta la gio thay đôi đôt ngôt vân
• Gia căt đăc biêt nguy hiêm trong qua trinh cât
tôc, hương va ca hai. Gio căt co thê xay ra ca
va ha canh khi tau bay đang ơ gân măt đất
chiêu ngang lân hương doc.
(khi đang không đu đô cao đê bay lai) Gio căt 8
• Gio căt rât hay liên quan đên bao dông dong khi
CAC ĐIÊU KIÊN THƠI TIÊT NGUY HIÊM Mô ta
Anh hương đên khai thac hang không Bao nguy hiêm
• La bao nghiêm trong co nhiêu đông khi, • Tau bay phai tranh dông vi no cưc ky nguy hiêm.
co kem theo sâm va set. Dông đươc
• Tau bay co thê bi đơ so set, măc măc du bi set đanh
hinh thanh do sư dâng lên cua không
không phô biên lăm. Rui ro lơn hơn la tau bay se bi
khi âm va không ôn đinh.
pha hong do mưa đa, nhiêu đông va co thê bi đây Dông
• Khi không khi dâng lên cao, no bi lanh
xuông do dong khi xuông.
va ngưng tu thanh mưa hoăc mưa đa
• Loai nay đăc biêt nguy hiêm trong qua trinh cât va ha
• Dông mang trong no gio manh di
canh khi tau bay đang ơ gân măt đât (khi đang không
chuyên lên va xuông dư dôi.
đu đô cao đê bay lai)
• Lôc xoay la côt khi xoay tron, hung bao
• Thương tau bay trong chuyên bay rât kho vươt qua
nhưng tôn tai không lâu, mở rộng ra từ
đươc lôc xoay. Lôc xoay co thê tan pha năng nê CHK,
một đám mây dông xuống tới mặt đất.
cac thiêt bi kiêm soat không lưu va tau bay trên măt Lôc
Lôc xoay cân ô dông manh đê hinh đât. xoay thanh.
• Khi co thông cao vê môt cơn bao, tau bay thương se
• Dông thương thây ơ Băc My.
đươc sơ tan đi nơi khac đê tranh. 9
CAC ĐIÊU KIÊN THƠI TIÊT NGUY HIÊM Mô ta
Anh hương đên khai thac hang không Bao nguy hiêm
• Bao nhiêt đơi la bao
• Loai bao nay co sưc manh tan pha lơn. Gio giât,
vung nhiêt đơi, co vong
mưa xôi xa va nhiêu đông khi manh lam cho hoat Bao nhiêt đơi
tuân hoan va hinh thanh
đông bay kho thưc hiên đươc trong cơn bao. (Hurricanes Băc My, ngoai đai dương.
• Chung cung co thê pha huy cac công trinh va Cyclones Nam A-Băc
• Gio xoay tư cơn bao di
trang thiêt bi trên măt đât va gây ra thương tôn Uc, Nam Thai Binh
chuyên lên trên va vao
thâm chi chêt ngươi. No gây ra hâu qua lâu dai Dương va Mexico,
trong tao ra măt bao gây
va cân nhiêu thơi gian đê xây dưng lai cơ sơ ha Typhoon Nhât va
ra vung mưa nhiêu, kich
tâng đa bi pha huy. Philippines
liêt quanh măt bao. Vung
măt bao thi lai binh yên.
• Giông như lôc xoay, khi co bao nhiêt đơi, , tau
bay thương se đươc sơ tan đi nơi khac đê tranh. 10
DICH VU THƠI TIÊT HANG KHÔNG Annex 3
Muc tiêu la thiêt lâp cac hương dân công bô thông tin thơi tiêt, đăc biêt la
cho cac chuyên gia hang không
• Môi quan hê hơp tac
• 1947: Annex 3 co hiêu lưc thi hanh
• 1953: ICAO va Tô chưc khi tương quôc tê (World Meteorological Organization - WMO)
thiêt lâp môi quan hê hơp tac
• ICAO đưa ra yêu câu dich vu khi tương cua cac nha khai thac hang không trong khi
WMO cung câp thông tin khi tương 11
CAC TRUNG TÂM DƯ BAO THƠI TIÊT QUÔC TÊ
1 Hê thông dư bao thơi tiêt toan câu WAFS - Wide area file services
• Nêu môt quôc gia nhân trach nhiêm cung câp dich vu thơi tiêt cho trung tâm dư bao thơi thiêt toan câu (WAFC),
ho phat chuân bi thông tin thơi tiêt hang ngay va thông tin thơi thiêt đăc biêt, cung câp thông tin khi tương cho
cơ quan co thâm quyên, nhân va phân bô thông tin vê chât phong xa va tro nui lưa trong không khi.
2 Văn phong khi tương sân bay
• Cac quôc gia buôc phai thiêt lâp it nhât môt phong khi tương sân bay đê cung câp dich vu thơi tiêt cho hang không quôc tê
3 Trung tâm Cảnh báo thời tiết (MWO- Meteorological Watch Office)
• Nêu quôc gia cung câp dich vu dân đương cho môt FIR, no phai duy tri MWO đê giam sat điêu kiên thơi tiêt anh
hương đên chuyên bay trong khu vưc đo va đê cung câp SIGMET va AIRMET. 12
CAC TRUNG TÂM DƯ BAO THƠI TIÊT QUÔC TÊ
4 Trung tâm giam sat tro nui lưa (Volcanic Ash Advisory Centre – VAAC)
• Nêu quôc gia co VAAC phai giam sat không trung va không gian đê phat hiên tro nui lưa
trong không khi, dư bao dong di chuyên cua mây tro va đưa ra cac thông tin hương dan
cho cac văn phong thơi tiêt khac.
5 Trung tâm giam sat Bao nhiêt đơi (Tropical Cyclone Apvisory Centre - TCAC)
• Quôc gia co TCAC phai giam sat qua trinh phat triên cua cơn bao, dung dư liêu tư vê tinh
va radar va cung câp cac thông tin giam sat cho cac cơ quan thơi tiêt khac. 13
QUAN TRĂC VA BAO CAO THƠI TIÊT
1 Tram khi tương hang không
• Môt quôc gia phai thanh lâp cac tram khi tương hang không tai cac sân bay trong vung
lanh thô quôc gia đo. Cac tram nay se quan trăc thơi tiêt va câp nhât theo khoang thơi
gian (thương la môi giơ) va cung câp cac ban tin ATIS (cho cac chuyên bay đi va đên CHK)
va ban tin METAR (thông bao ngoai khu vưc CHK).
• Ban tin METAR bao gôm vi tri, thơi gian cua bao cao cung vơi thông tin thơi tiêt (hươ ng va
vâ n tô c gio bê mă t, tâ m nhi n, tâ m nhi n trên đươ ng băng, thơ i tiê t hiê n ta i, lươ ng/
cao cu a mây, nhiê t đô không khi , nhiê t đô điê m sương va a p suâ t). 14
QUAN TRĂC VA BAO CAO CHO TAU BAY
2 Quan trăc thơi tiêt cho tau bay
• Quôc gia phai đam bao cho tau bay đăng ky tai quôc gia đo vê thông tin thơi tiêt cho cac
chăng bay quôc tê, bao gôm va quan trăc thương xuyên, quan trăc đăc biêt nhưng điêu
kiên thơi tiêt bât thương (nhiêu đông khi nghiêm trong, đong băng, song nui, bao nhiêt đơi, nui lưa,…)
• Như ng quan sa t na y bao gô m PIREPs (Pilot reports) cu a điê u kiê n thơ i tiê t ma chuyê n b pha i đô i mă t 15 DƯ BAO 1 Dư bao sân bay
• Dư bao thơi tiêt xung quanh cac CHK đươc ban hanh dươi dang TAFs va bao gôm vi tri, ngay, giơ,
va điêu kiên thơi tiêt dư bao (gio bê măt, tâm nhin, thơi tiêt, mây, va cac thay đôi dư kiên).
• Mô t TAF chi co y nghi a ta i mô t thơ i điê m cu thê , mô i ba n pha t ha nh mơ i se hu y ba n c cho ba n cu
2 Dư bao khu vưc cho cac chuyên bay tâm thâp
• Trong nhưng khu vưc co mât đô cac chuyên bay dươi 10,000 ft, cac ban tin dư bao thương xuyên
phai đươc câp nhât.
• Nhưng bao cao bao gôm: AIRMET, GAMET, va SIGWX phenomena. 16
Thông tin va canh bao SIGMET va AIRMET 1 SIGMET
• Thông tin nay mô ta sư kiên khi tương đăc biêt đang xay ra (thơi tiêt trong chuyên bay
hoăc điêu kiên khi quyên co thê anh hương đên an toan cua chuyên bay) 2 AIRMET
• Thông tin nay mô ta hiên tương thơi tiêt trong chuyên bay co thê anh hương đên an
toan khai thac bay cua cac chuyên bay tâm thâp dươi 1,000ft.
3 Canh bao tai sân bay
• Thông tin nay mô ta điêu kiên thơi tiêt co thê anh hương đên tau bay va trang thiêt bi
tai CHK va cac khu vưc lân cân
4 Canh bao va bao đông gio căt
• Thông tin nay liên quan đên gio căt đang quan sat đươc hoăc dư kiên co thê xay ra tai
CHK (co thê anh hương qua trinh cât ha canh), giưa măt đât va dô cao 1600 feet 17
DICH VU CHO NHA KHAI THAC VA CHO TÔ BAY
Dich vu thông tin khi tương
• Thông tin thơi tiêt phai đươc cung câp cho nha khai thac va tô bay nhăm muc đich lâp
kê hoach chuyên bay, trươc va trong chuyên bay.
• Thông tin báo cáo gôm: cac dư bao, METAR, TAF, SIGMET, bui nui lưa, AIRMET, canh
bao tai sân va thông tin radar thơi tiêt trên măt đât.
• Văn phong khi thương phai cung câp thông tin tom tăt cho tô bay khi co yêu câu. 18 NMS
Dich vu khi tương quôc gia - National Meteorological Service
Môi quôc gia chi đinh Dich vu khi tương quôc gia vơi thâm quyên cung câp dư liêu thơi tiêt đê phuc vu
công tac dân đương hang không quôc tê:
• Cung câp bao cao va dư bao thơi tiêt
• Cac dư bao dung dư liêu tư vê tinh, Doppler radar, va hê thông quan trăc thơi tiêt tư đông
(Automated Weather Observing System AWOS) cung cac công nghê khac 19