Bài kiểm tra điều kiện: Ảnh hưởng của ai đến tự học sinh viên | Phương pháp nghiên cứu khoa học | Học viện Tài chính

BÀI KIỂM TRA ĐIỀU KIỆN
MÔN PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
1. Tên đề tài
Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong quá trình tự
học của sinh viên Học Viện Tài Chính
2. Tính cấp thiết
Trong bối cảnh chuyển đổi số và sự lên ngôi của AI hiện nay, hệ sinh thái học tập
của học sinh sẽ không chỉ còn một nguồn là người thầy nữa.Ý tưởng ứng dụng công
nghệ, trí tuệ nhân tạo giúp học sinh tự học rất tiềm năng và phản ánh xu hướng phát triển
chung (Trần Thành Nam, 2025). Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - AI)- một trong
những công nghệ đột phá quan trọng nhất của thế kỷ 21, có tiềm năng tăng cường và thay
đổi nhiều khía cạnh trong cuộc sống của con người, bao gồm cả giáo dục (Azaria, 2022),
(yiqiu shen, laura heacook, 2023). Ở Singapore, Bộ Giáo dục đã đưa AI vào nền tảng học
tập quốc gia Singapore Student Learning Space(SLS) cho phép học sinh tự học với “trợ
lý ảo”. Tại Việt Nam, chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2030, tầm nhìn 2045 (Quyết
định 1705/QĐ-TTg, 2024) đặt mục tiêu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, AI trong quản lý,
giảng dạy và xây dựng hệ sinh thái giáo dục số.
Tại Học Viện Tài Chính, trong khuôn khổ hội thảo khoa học với chủ đề “Ứng dụng
AI trong giảng dạy các môn khoa học cơ bản ở các trường khối ngành Kinh tế” NGƯT.
GVCC. TS. Nguyễn Thị Thúy Quỳnh nhấn mạnh: “Để đào tạo nguồn nhân lực kinh tế
chất lượng cao, các cơ sở giáo dục đại học cần đồng thời củng cố tri thức nền về toán
học, kinh tế lượng, công nghệ thông tin và trang bị cho sinh viên năng lực ứng dụng
cụ AI trong học tập, nghiên cứu.” Điều này cho thấy tiềm năng to lớn trong việc vận dụng
AI để hỗ trợ quá trình tự học, phát triển kỹ năng và năng lực nghề nghiệp của sinh viên.
Tuy nhiên bên cạnh những tiềm năng lớn, việc sử dụng AI trong quá trình tự học
của sinh viên vẫn tồn tại nhiều thách thức như các vấn đề về bảo mật, quyền riêng tư và
nguy cơ phụ thuộc công nghệ, ảnh hưởng đến khả năng tư duy độc lập và sáng
tạo(Ikedinachi Ayodele Power Wogu, 2018). Vì vậy, việc nghiên cứu các yếu tố ảnh
hưởng đến việc sử dụng công nghệ AI trong học tập đồng thời xem xét tác động của AI
trong quá trình tự học được xem là một chủ đề quan trọng và cần thiết (Juan Cruz-Benito, 2019)
Ở Việt Nam, các nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng AI
trong quá trình tự học vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là trong bối cảnh đại học; chưa có
nhiều nghiên cứu chú trọng đến yếu tố tương tác giữa công nghệ và người dùng (Human–
Technology Interaction – HTI) – một nhân tố quan trọng phản ánh mức độ gắn kết, thích
ứng và cảm nhận của người học trong quá trình sử dụng công cụ AI. Khoảng trống này
cần được nghiên cứu để hiểu rõ hơn cách các yếu tố nhận thức, xã hội, kỹ năng số và
tương tác công nghệ ảnh hưởng đến quyết định sử dụng AI của sinh viên.
Xuất phát từ thực trạng đó tác giả đã lựa chọn đề tài nhằm làm rõ các yếu tố ảnh
hưởng đến hành vi chấp nhận và sử dụng AI trong tự học trong đó tập trung vào tương tác
giữa người dùng và công nghệ; phân tích mức độ và mối quan hệ giữa các yếu tố đó; và
đề xuất các giải pháp giúp sinh viên học viện ứng dụng AI hiệu quả, an toàn và sáng tạo
hơn trong hoạt động học tập.
3. Mục tiêu nghiên cứu
3.1 Mục tiêu tổng quan: Đề tài tập trung xác định và đo lường các yếu tố ảnh hưởng
đến quyết định sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trong học tập của sinh viên Học
Viện Tài Chính, từ đó đề xuất khuyến nghị nhằm gia tăng định hướng ứng dụng AI
trong hoạt động tự học của sinh viên học viện.
3.2 Mục tiêu chi tiết:
- Hệ thống hoá cơ sở lý thuyết liên quan đến hành vi chấp nhận công nghệ ( TAM, TPB)
và giả thuyết nghiên cứu ( BI, PU, UF, ATU,SI,SC, HTI)
- Xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định sử dụng AI trong tự học của sinh viên Học viện Tài chính
- Phân tích mức độ tác động của từng yếu tố đến thái độ và hành vi sử dụng AI trong tự học
- Đánh giá nhận thức, trải nghiệm và mức độ sẵn sàng của người học đối với việc tích
hợp AI vào quá trình tự học.
- Đưa ra các kiến nghị tạo tiền đề để tìm ra các giải pháp nhằm gia tăng định hướng ứng
dụng AI trong tự học của sinh viên Học Viện Tài Chính
4. Phương pháp nghiên cứu dự kiến
Nghiên cứu dự kiến được tiến hành bằng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp.
Phương pháp nghiên cứu định tính được sử dụng để khám phá ban đầu nhằm xác
định và hiểu sâu về các yếu tố tác động đến quyết định sử dụng AI trong học tập.Thực
hiện phỏng vấn sâu với một nhóm sinh viên 10-15 tại học viện, bao gồm những người đã
sử dụng công cụ AI trong quá trình tự học ; kết hợp phỏng vấn 2-3 giảng viên am hiểu
công nghệ. Mục đích để các yếu tố trong mô hình được xác định và điều chỉnh nhằm
hoàn thiện thang đo chính thức và chuẩn bị cho phần nghiên cứu định lượng sau này .
Đối với phương pháp định lượng, được sử dụng để kiểm định các mô hình và giả
thuyết ,đo lường và phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố. Dữ liệu cho đề tài được thu
thập thông qua khảo sát định lượng : sử dụng ứng dụng Google Form kết hợp một số
lượng nhỏ được thu trực tiếp bằng phiếu giấy để đảm bảo đa dạng nguồn mẫu ,với bảng
câu hỏi chủ yếu sử dụng thang đo Likert 5 mức độ với cỡ mẫu 300-400 sinh viên, công
cụ xử lý (SPSS, SEM, CFA) . Sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng ở giai đoạn
sau bài nghiên cứu giúp thu được dữ liệu từ số lượng mẫu lớn, kết quả có khả năng khái
quát hoá và có khả năng kiểm định lý thuyết
Việc sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp giúp đưa ra kết luận toàn diện, có cơ
sở khoa học vững chắc và độ tin cậy cao hơn, khắc phục được nhược điểm của hai
phương pháp, phù hợp với tư duy nghiên cứu hiện đại.
5. Nội dung triển khai dự kiến
Nghiên cứu dự kiến sử dụng cấu trúc 5 chương MỞ ĐẦU
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Lý do chọn đề tài
1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
1.3. Câu hỏi nghiên cứu
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.5. Phương pháp nghiên cứu
1.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
1.7. Bố cục đề tài
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
2.1. Cơ sở lý luận về trí tuệ nhân tạo (AI) và tự học
2.1.1. Một số khái niệm cơ bản và vai trò của AI trong quá trình tự học
Khái niệm về trí tuệ nhân tạo (AI) Khái niệm về tự học
Vai trò của AI trong quá trình tự học của sinh viên Học viện Tài chính
2.1.2. Tổng quan lý thuyết về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng AI của sinh viên
- Giải thích từng yếu tố về mặt lý thuyết (nguồn gốc khái niệm, định nghĩa, vai trò)
Nhận thức tính hữu ích (Perceived Usefulness – PU) , Nhận thức dễ sử dụng (Perceived
Ease of Use – PEOU), Ảnh hưởng xã hội (Social Influence – SI) , Niềm tin (Trust – TR),
Thái độ cá nhân (ATU), Kinh nghiệm và kỹ năng số (Digital Literacy / Experience – DL),
Tương tác giữa con người và công nghệ (Human–Technology Interaction – HTI)
- Tóm tắt sơ bộ mối quan hệ giữa các yếu tố.
2.2 Các cơ sở lý thuyết liên quan đến hành vi chấp nhận công nghệ
2.2.1. Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM)
2.2.2. Mô hình chấp nhận và sử dụng công nghệ hợp nhất (UTAUT)
2.2.3. Thuyết hành động hợp lý (TRA)
2.2.4. Thuyết hành vi dự định (TPB)
2.3 Mô hình nghiên cứu đề xuất
2.3.1. Bảng tổng hợp các nghiên cứu trước
2.3.2. Hình thành mô hình nghiên cứu
Trình bày sơ đồ mô hình (có thể dùng mũi tên chỉ mối quan hệ giữa PU, PEOU, AT, HTI, AIU,..)
2.3.3. Xây dựng thang đo và đưa ra giả thuyết nghiên cứu
Mô tả chi tiết các biến, thang đo tham khảo, và nêu rõ từng giả thuyết
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Giới thiệu phương pháp
Phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp định tính và định lượng.
3.2. Quy trình nghiên cứu
3.3. Chọn mẫu và thu thập dữ liệu
3.3.1. Đối tượng khảo sát
3.3.2. Phương pháp chọn mẫu
Phương pháp chọn mẫu phi xác suất 3.3.3. Kích thước mẫu
Dự kiến thu từ 300-400 mẫu hợp lệ
3.3.4. Phương pháp thu thập dữ liệu
Phát bảng hỏi trực tuyến (Google Form) qua các nhóm sinh viên của học viện
kết hợp thu trực tiếp tại một số lớp học ở cơ sở Hoà Lạc
3.4. Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu (EFA, CFA, SEM, SPSS, Cronbach’s Alpha)
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
4.1. Thông tin về đối tượng khảo sát
4.2. Đánh giá mô hình đo lường (Cronbach’s Alpha, EFA, CFA)
4.3. Đánh giá mô hình cấu trúc (SEM) và thảo luận
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
5.1. Tóm tắt kết quả chính của nghiên cứu
5.2. Kết luận về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng AI để tự học
5.3. Đề xuất giải pháp, kiến nghị
Cho nhà trường, giảng viên, sinh viên
5.4. Hạn chế của nghiên cứu và định hướng nghiên cứu tiếp theo
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC