HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA KẾ TOÁN- KIỂM TOÁN
..………… ……………....
MÔN: CHỦ NGHĨA XÃ HÔI KHOA HỌC - K26KTB
CHỦ ĐỀ 7: VAI TRÒ CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI THẾ HỆ TRẺ TRONG BỐI
CẢNH HIỆN NAY
Giảng viên hướng dẫn: Nguyễn Văn Hiếu
Danh sách sinh viên:
Họ tên
MSV
Đỗ Thị Hiền Lương
26A4020024
Hoàng Thanh Xuân
26A4021355
Nguyễn Thị Cẩm
26A4021343
Phạm Thị Tâm Linh
26A4020016
Đỗ Mai Nhung
26A4020440
Nguyễn Thị Thái Bảo
26A4022230
Nguyễn Đào Minh Thúy
26A4020882
Lã Thị Minh Thu
26A4020875
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT .................................................................. 3
1.1. Khái niệm.................................................................................................. 3
1.2. Vị trí của gia đình trong xã hội ............................................................... 3
1.3. Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội .. 4
CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VIỆT NAM LÊN XÃ HỘI CHỦ
NGHĨA ................................................................................................................. 5
2.1. Sự biến đổi của gia đình Vit Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ..................................................................................................... 5
2.2. Phương hướng xây dưng và phát triển gia đình Việt Nam trong thời
kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ...................................................................... 6
CHƯƠNG 3: VAI TRÒ CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI THẾ HỆ TR
TRONGBỐI CẢNH HIỆN NAY ....................................................................... 7
3.1. Vai trò hình thành .................................................................................... 7
3.2. Vai trò nuôi dưỡng, giáo dục ................................................................... 8
3.3. Vai trò về kinh tế ...................................................................................... 9
3.4. Vai trò thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình ....... 9
CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI
VỚI THẾ HỆ TRẺ VIỆT NAM HIÊN NAY ................................................. 10
4.1. Tác động tốt của gia đình đối với thế hệ trẻ ........................................ 10
4.2. Hạn chế dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực ................................................. 11
CHƯƠNG 5: BIỆN PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH ĐỂ ĐẢM BẢO PHÁT
HUY HUY VAI TRÒ ĐỐI VỚI THẾ HỆ TRẺ .............................................. 13
5.1. Biện pháp phát triển gia đình Việt Nam .............................................. 13
5.2. Giải pháp khắc phục những hạn chế ................................................... 13
CHƯƠNG 6: TRÁCH NHIỆM CỦA SINH VIÊN ĐỐI VỚI VIỆC XÂY . 14
DỰNG HẠNH PHÚC GIA ĐÌNH ................................................................... 14
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ THUYẾT
1.1. Khái niệm
Đầu tiên để có thể hiểu rõ hơn về vai trò của gia đình đối với thế hệ trẻ trong
bối cảnh hiện nay chúng ta cần làm rõ những khái niệm liên quan.
Theo giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học thì gia đình là một hình thức cộng
đồng xã hội đặc biệt, được hình thành, duy trì và củng cố chủ yếu dựa vào cơ sở hôn
nhân, quan hệ huyết thống và quan hệ nuôi dưỡng, cùng với những quy định về quyền
và nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình.
1.2. Vị trí của gia đình trong xã hội
1.2.1. Gia đình là tế bào của xã hội
Gia đình có vai trò quyết định đối với sự vận động, tồn tại và phát triển của xã
hội. Một xã hội được hình thành nên từ các gia đình. Gia đình như một tế bào tự
nhiên, là một đơn vị cơ sở để tạo nên cơ thể - xã hội. Không có gia đình để tái tạo ra
con người thì xã hội không thể tồn tại và phát triển được. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
từng nói: “... nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia đình càng tốt,
gia đình tốt thì xã hội mới tốt. Hạt nhân của xã hội là gia đình”.
Trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, quan tâm xây dựng quan hệ xã hội, quan hệ
gia đình bình đẳng, hạnh phúc là vấn đề hết sức quan trọng.
1.2.2. Gia đình tổ ấm mang lại các giá trị hạnh phúc, sự hài hòa trong đời sống
nhân của mỗi thành viên.
Từ khi còn nằm trong bụng mẹ đến lúc lọt lòng và suốt cả cuộc đời, mỗi cá
nhân đều gắn bó mật chặt chẽ với gia đình. Gia đình là môi trường tốt nhất để mỗi cá
nhân được yêu thương, nuôi dưỡng, chăm sóc, trưởng thành, phát triển. Sự yên ổn,
hạnh phúc của mỗi gia đình là tiền đề, điều kiện quan trọng cho sự hình thành, phát
triển nhân cách, thể lực, trí lực để trở thành công dân tốt cho xã hội. Chỉ trong môi
trường yên ấm của gia đình, cá nhân mới cảm thấy bình yên, hạnh phúc, có động lực
để phấn đấu trở thành con người xã hội tốt. 1.2.3. Gia đình là cầu nối giữa cá nhân
với xã hội
Mỗi cá nhân không chỉ là thành viên của gia đình mà còn là thành viên của xã
hội. Quan hệ giữa các thành viên trong gia đình đồng thời cũng là quan hệ giữa các
thành viên của xã hội. Không có cá nhân bên ngoài gia đình, cũng không thể có cá
nhân bên ngoài xã hội. Gia đình là cộng đồng xã hội đầu tiên đáp ứng nhu cầu quan hệ
xã hội của mỗi cá nhân. Gia đình cũng chính là môi trường đầu tiên mà mỗi cá nhân
học được và thực hiện quan hệ xã hội.
Ngược lại, gia đình cũng là một trong những cộng đồng để xã hội tác động đến
cá nhân. Xã hội nhận thức đầy đủ và toàn diện hơn về mỗi cá nhân khi xem xét họ
trong các quan hệ xã hội và quan hệ với gia đình. Có những vấn đề quản lý xã hội phải
thông qua hoạt động của gia đình để tác động đến cá nhân.
Gia đình là cầu nối giữa cá nhân với xã hội, không thể có cá nhân bên ngoài gia
đình, cũng không thể có cá nhân bên ngoài xã hội; do chịu ảnh hưởng của lịch sử và
chế độ xã hội, nên đặc điểm của gia đình ở mỗi xã hội là khác nhau.
1.3. Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
Cơ sở kinh tế - xã hội
Xóa bỏ chế độ chiếm hữu nô lệ tư nhân về tư liệu sản xuất, từng bước xây
dựng chế độ sở hữu xã hội chủ nghĩa về tư liệu sản xuất.
Xóa bỏ chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất đã làm mất đi cơ sở
kinh tế làm nảy sinh sự áp bức bóc lột giữa người với người trong xã hội
cũng như trong gia đình.
Xây dựng chế độ sở hữu xã hội chủ nghĩa về tư liệu sản xuất là cơ sở để
biến lao động tư nhân trong gia đình thành lao động xã hội trực tiếp và xây
dựng quan hệ bình đẳng trong gia đình, tạo điều kiện cho các gia đình phát
triển.
Cơ sở chính trị - xã hội
Xóa bỏ nhà nước của diai cấp thống trị bóc lột, tức là xóa bỏ công cụ bảo
vệ cho kiểu gia đình cũ, chế độ hôn nhân cũ.
Thiết lập nhà nước xã hội chủ nghĩa như một công cụ bảo vệ quyền bình
đẳng trong gia đình và hạnh phúc gia đình, tạo ra những điều kiện thiết yếu
để xây dựng một gia đình kiểu mới, khác về chất so với các kiểu gia đình
trong các xã hội trước.
Nhà nước ban hành một hệ thống pháp luật, chính sách xã hội tạo tiền đề
quan trọng cho xây dựng gia đình mới.
Cơ sở văn hóa:
Phát triển giáo dục và đào tạo, nâng cao dân trí, làm cơ sở để xây dựng gia
đình bình đẳng.
Xây dựng nền văn hóa mới có tác dụng to lớn trong đấu tranh chống lại
những quan điểm không đúng, những hiện tượng không đúng về hôn nhân
và gia đình, những hủ tục lạc hậu của gia đình cũ.
Chế độ hôn nhân tiến bộ:
Hôn nhân tự nguyện: là hôn nhân bắt nguồn từ tình yêu nam nữ, không bị
những tính toán đơn thuần về vật chất, địa vị xã hội hay những yếu tố nào
khác ép buộc, chi phối; bao gồm cả quyền tự do ly hôn khi mục đích hôn
nhhaan không đạt được; hôn nhân tự nguyện phải dựa trên cơ sở pháp luật
và đạo đức.
Hôn nhân một vợ một chồng, bình đẳng: chế độ hôn nhân một vợ một
chồng là đặc trưng của hôn nhân tiến bộ, là cơ sở để đảm bảo cho quyền
bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau giữa vợ và chồng, từ đó ảnh hưởng đến các
mối quan hệ khác trong gia đình
Hôn nhân được đảm bảo về pháp lý: một mặt thể hiện sự tôn trọng và quyết
tâm đến với nhau của lứa đôi, mặt khác nói lên được trách nhiệm của xã
hội thông qua Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa để bảo vệ hôn nhân
tiến bộ và những lợi ích chính đáng của gia đình.
CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VIỆT NAM LÊN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
2.1. Sự biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
2.1.1. Biến đổi về quy mô, kết cấu của gia đình.
- Hình thành các gia đình có quy mô nhỏ, số lượng các thế hệ và các
thành viêntrong gia đình ngày càng ít đi; gia đình hạt nhân dần thay thế cho gia đình
truyền thống
- Sự bình đẳng nam nữ được đề cao, cuộc sống riêng tư của con người
được tôntrọng hơn, tránh được những mâu thuẫn trong đời sống của gia đình truyền
thống.
- Tác động: gaây ra sự ngăn cách không gian giữa các thành viên trong
gia đìnhtạo khó khăn trong việc gìn giữ tình cảm cũng như các giá trị văn hóa truyền
thống của gia đình.
2.1.2. Biến đổi về các chức năng của gia đình.
a) Chức năng tái sản xuất ra con người:
- Chức năng sinh đẻ được các gia đình tiến hành một cách chủ động, tự
giác khi xác định số lượng con cái và thời điểm sinh con; đồng thời cũng chịu sự điều
chỉnh bởi chính sách của nhà nước.
- Xu hướng giảm mức sinh, giảm số con, giảm nhu cầu nhất thiết phải có
con trai.
b) Chức năng kinh tế và tổ chức tiêu dùng:
- Chuyển từ kinh tế tự cấp tự túc thành kinh tế hàng hóa và kinh tế thị
trường hiện đại.
- Từ đơn vị kinh tế mà đặc trưng là sản xuất hàng hóa đáp ứng nhu cầu
của thị trường quốc gia thành tổ chức kinh tế của nền kinh tế thị trường hiện đại đáp
ứng nhu cầu thị trường trên toàn thế giới. Vì thế kinh tế gia đình dần trở thành một bộ
phận quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, gia đình cũng là một đơn vị tiêu dùng
quan trọng của xã hội.
c) Chức năng nuôi dưỡng giáo dục:
- Việc đầu tư cho nuôi dưỡng, giáo dục con cái tăng lên; không chỉ giáo
dục về đạo đức, ứng xử mà cả tri thức khoa học, công nghệ, ngoại ngữ hướng đến xu
hướng hội nhập quốc tế.
- Vai trò giáo dục của các chủ thể trong gia đình có xu hướng giảm.
Những hạn chế, tiêu cực trong giáo dục nhà trường, giáo dục xã hội như hiện tượng:
trẻ em hư, bỏ học sớm, lang thang, nghiện ngập, mại dâm,..vẫn đang là vấn đề chưa có
giải pháp giải quyết hiệu quả.
d) Chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình:
- Sự bền vững của gia đình hiện nay không chỉ phụ thuộc vào sự ràng
buộc trách nhiệm, nghĩa vụ, sự hi sinh lợi ích cá nhân cho lợi ích gia đình mà còn bị
chi phối nhiều bởi các mối quan hệ hòa hợp tình cảm giữa chồng và vợ, cha mẹ và con
cái, sự bảo đảm hạnh phúc cá nhân, sinh hoạt tự do, chính đáng của mỗi thành viên gia
đình trong cuộc sống chung.
2.1.3. Biến đổi về quan hệ gia đình.
Hôn nhân và gia đình Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức và
biến đổi lớn. Dưới sự tác động của cơ chế thị trường, khoa học công nghệ hiện đại,
toàn cầu hóa,..khiến các gia đình phải gánh chịu nhiều mặt trái như: quan hệ vợ
chồng-gia đình lỏng lẻo, gia tăng tỷ lệ ly hôn, ly thân, ngoại tình, quan hệ tình dục
trước và ngoài hôn nhân,....
Giá trị truyền thống trong gia đình bị coi nhẹ, nhiều bi kịch gia đình xảy ra.
Điều này làm gia tăng số hộ gia đình đơn thân, kết hôn đồng tính,..,tỷ lệ người chọn
độc thân cũng vì thế mà cao hơn.
Đa dạng các loại mô hình gia đình: mô hình người đàn ông làm chủ, mô
hình người phụ nữ làm chủ và mô hình cả hai vợ chồng làm chủ.
2.2. Phương hướng xây dưng và phát triển gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội phải thực hiện xây dựng gia
đình mới, hướng tới hình thành con người mới Việt Nam với những đức tính cao đẹp.
Bên cạnh đó cần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Có 4 phương hướng được đưa ra như sau:
a) Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao nhận thức của xã hội về
xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam.
- Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để các cấp ủy, chính quyền, các tổ chức
đoàn thể từ trung ương đến cơ sở nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò, tầm quan trọng
của gia đình và công tác xây dựng, phát triển gia đình Việt Nam hiện nay. Đồng thời
đưa nội dung và mục tiêu của công tác xây dựng, phát triển gia đình vào chiến lược
phát triển kinh tế xã hội và chương trình kế hoạch công tác hàng năm của các bộ,
ngành, địa phương.
b) Thứ hai, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, kinh
tế gia đình.
- Xây dựng và hoàn thiện chính sách phát triển kinh tế - xã hội; có chính sách ưu
tiên cho các gia đình liệt sỹ, thương binh bệnh binh, dân tộc thiểu số và các hộ dân
nghèo khó ở vùng sâu vùng xa; hỗ trợ các gia đình phát triển kinh tế, kinh doanh và
tham gia sản xuất phục vụ xuất khẩu.
- Tích cực khai thác và tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ gia đình vay vốn ngắn
hạn và dài hạn nhằm xoá đói giảm nghẻo, chuyển dịch cơ cấu sản xuất, mở rộng phát
triển kinh tế, đẩy mạnh loại hình kinh tế trang trại, vươn lên làm giàu chính đáng.
c) Thứ ba, kế thừa những giá trị của gia đình truyền thống đồng thời tiếp thu
những tiến bộ của nhân loại về gia đình trong xây dựng gia đình Việt Nam hiện
nay.
-Xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay theo mô hình gia đình hiện đại, phù hợp với
tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế. Đồng
thời kế thừa và phát huy những tinh hoa văn hóa truyền thống tốt đẹp, phù hợp với sự
vận động phát triển tất yếu của xã hội. Tất cả nhằm hướng tới thực hiện mục tiêu làm
cho gia đình thực sự là tế bào lành mạnh của xã hội, là tổ ấm của mỗi người.
d) Thứ tư, tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng phong trào xây dựng
gia đình văn hóa.
- Tiếp tục nghiên cứu, nhân rộng và xây dựng các mô hình gia đình văn hóa trong thời
kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa với những giá trị mới cần tiếp thu và dự báo về
những biến đổi của gia đình trong thời kỳ mới từ đó đề xuất và đưa ra hướng giải
quyết. Tránh những xu hướng chạy theo thành tích, phản ánh không thực chất phong
trào và chất lượng gia đình văn hóa.
Xã hội hóa việc xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam. Xây dựng và phát
triển gia đình Việt Nam không còn là việc riêng của mỗi gia đình mà là nhiệm vụ
chung của toàn xã hội.
CHƯƠNG 3: VAI TRÒ CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI THẾ HỆ TRẺ TRONG BỐI
CẢNH HIỆN NAY
3.1. Vai trò hình thành
Đây vai trò, chức năng đặc thù nhất của gia đình không một cộng đồng nào
có thể thay thế. Gia đình thực hiện vai trò này đảm bảo cho sự phát triển liên tục và sự
trường tồn của xã hội loài người, đó là hình thành nên thế hệ mới - thế hệ trẻ mang sứ
mệnh phát triển toàn xã hội o Gia đình là nơi hình thành cả về thể chất và tinh thần của
mỗi cá nhân nói chung và thế hệ trẻ ngày nay nói riêng
o Gia đình là nơi con người được sinh ra, thế hệ trẻ được trao cơ hội sống
phát triển sau này chức năng bản nhất của gia đình. o Gia đình nơi
góp phần quan trọng trong quá trình hình thành các giá trị sống và niềm tin.
Các giáo dục về đạo đức, trách nhiệm, tôn trọng lòng nhân ái, vị tha,..
thường được hình thành và truyền đạt từ gia đình.
Trẻ em thường học hỏi từ hình mẫu của cha mẹ hay các thành viên khác trong
gia đình kiến thức từ mọi góc cạnh của cuộc sống, từ đây việc hình thành những phẩm
chất, bản chất của một con người sẽ được định hình. thể coi gia đình là cái nôi của
sự hình thành nhân cách của mỗi cá nhân.
Nhà tâm lý trị liệu Meri Wallace, Giám đốc Trung tâm Phát triển Tâm lý Người
lớn Trẻ em (Mỹ), cho rằng: “Tính cách của trẻ ảnh hưởng một phần bởi cách cha
mẹ đối xử với con. cách cha mẹ đối xử với con lại phụ thuộc vào thứ tự sinh của
trẻ”
VD: Những bạn trẻ được sinh ra trong gia đình thiếu tình yêu thương quan
tâm của cha mẹ thường sẽ nh cách nhút nhát, nhạy cảm hơn và xu hướng thu
mình trước xã hội
Gia đình đã bị “hỏng từ gốc”, tức chính ông bà, cha mẹ của họ đã phạm tội hoặc
sa vào tệ nạn thường thanh niên xuất thân từ những gia đình này dễ bị sa vào tội phạm,
tệ nạn lựa chọn các lối sống tiêu cực như một sự tiếp nối tự nhiên “truyền thống” gia
đình.
→ Gia đình có vai trò rất quan trọng trong việc định hình ra một con người
3.2. Vai trò nuôi dưỡng, giáo dục
Đây là chức năng, vai trò xã hội hết sức quan trọng vì làm tốt vai trò này, gia
đình thực sự góp phần quan trọng vào việc đào tạo nên thế hệ trẻ của toàn xã hội
Gia đình có vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng, giáo dục con trẻ để duy
trì, gìn giữ và trao truyền các giá trị đạo đức, truyền thống văn hóa dân tộc và động
viên các thành viên của mình phấn đấu theo đúng chuẩn mực của xã hội. Đồng thời,
gia đình vừa là màng lọc mà thông qua đó thanh niên tiếp nhận một cách có chọn lọc
những tác động văn hóa từ bên ngoài, vừa như tấm lá chắn bảo vệ họ khỏi những tác
động tiêu cực của xã hội.
Gia đình là nơi nuôi dưỡng, giáo dục phát triển nhân cách của con người:
o Gia đình là nơi mà con người nhận được sự quan tâm và chăm sóc cả về
thể chất và tinh thần. Theo thống kê thu được, phần lớn số nữ thanh niên
bị sa vào tệ nạn mại dâm khi đang ở trong độ tuổi thanh niên là do thiếu
sự quan tâm, quản lý, giáo dục của gia đình. Hầu hết các gia đình của gái
mại dâm đều vấn đề, nhất những gia đình người thân liên quan
đến gái mại dâm, gia đình có người nghiện ma túy, gia đình người có
tiền án, tiền sự và một số gia đình có thành viên liên quan đến các loại tệ
nạn hội khác. ththấy vai trò của việc được nuôi dưỡng giáo
dục trong một hoàn cảnh gia đình ảnh hưởng sâu sắc tới nhận thức
hành động của trẻ sau này. o Giáo dục của gia đình ảnh hưởng tới định
hướng lối sống của giới trẻ: Từ việc hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục
của gia đình đối với một đứa trẻ gần như sẽ quyết định tới lối sống
chúng lựa chọn sau này. Việc lựa chọn sẽ sống hết mình cống hiến cho xã
hội hay lối sống tiêu cực, buông thả phần lớn sự phản ánh cách nuôi
dưỡng của gia đình. Theo số liệu khảo sát của Vụ Gia đình, tới hơn
2/3 thanh niên (82,5%) đánh giá giáo dục gia đình rất có tác dụng và nói
chung tác dụng tới lối sống của mình. Chỉ có 3,9% thanh niên đánh giá
nó hoàn toàn không có tác dụng.
→ Phần lớn thanh niên trong cuộc khảo sát đều tham khảo ý kiến của gia đình
từ mọi khía cạnh của cuộc sống
Gia đình giáo dục hình thành các kỹ năng xã hội cần thiết:
o Kỹ năng giao tiếp của giới trẻ được học tập hiệu quả nhất đó là bắt đầu từ
gia đình, Từ việc tham gia vào cuộc trò chuyện trong gia đình đã hình
hình cho trẻ cachs diễn đạt ý kiến, kỹ năng lắng nghe và phản ứng trước
các tình huống. Từ đây giúp hình thành các phẩm chất tốt phục vđời
sống xã hội như là biết tôn trọng và đồng cảm, kiên nhẫn, biết quản lý tốt
cảm xúc cá nhân,...
o Gia đình đơn vị hội đầu tiên trẻ được tiếp xúc học được cách
tương tác hội bằng cách tham gia vào các hoạt động gia đình giới trẻ
học được cách duy trì các mối quan hệ xã hội
Tóm lại, Gia đình đã góp phần to lớn vào việc nuôi dưỡng và giáo dục cho thanh
niên những lối sống tích cực, như trân trọng và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp
của dân tộc, yêu nước, yêu nòi, có trách nhiệm xã hội cao, tin tưởng vào tương lai của
gia đình, đất nước, ham học, ham sáng tạo, yêu lao động, v.v.. Mặt khác, chính những
khủng hoảng trong gia đình, nhất là khủng hoảng trong mối gắn kết giữa con cái và cha
mẹ, khủng hoảng trong giáo dục gia đình lại chính là một trong những nguyên nhân chủ
yếu nhất dẫn đến những xu hướng lối sống tiêu cực của một bộ phận thanh niên nước
ta hiện nay
3.3. Vai trò về kinh tế
Đây một chức năng bản quan trọng của gia đình nhằm tạo ra của cải, vật
chất, thu nhập cho gia đình, bảo đảm các nhu cầu thiết yếu nhất của các thành viên trong
gia đình, đóng vai trò quan trọng đối với toàn xã hội, bao gồm cả thế hệ trẻ ngày nay.
- Cùng với quá trình phát triển của lực lượng sản xuất, gia đình đã trở
thànhmột đơn vị kinh tế. Gia đình tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất i sản
xuất ra tư liệu sản xuất và liệu tiêu dùng. Trong quá trình đó, gia đình không chỉ đóng
góp cho sự phát triển của hội, tạo ra vật chất, sự giàu có của xã hội đó còn là hoạt
động kinh tế đem lại nguồn thu nhập. Để thỏa mãn các nhu cầu cơ bản của mỗi cá nhân
thì nguồn tài chính là một yếu tố quan trọng không thể không nhắc đến. Hiệu quả hoạt
động kinh tế của gia đình quyết định hiệu quả đời sống vật chất tinh thần của các
thành viên, con cái trong gia đình.
- Gia đình còn chức năng tổ chức tiêu dùng, sử dụng hợp khoản thu
nhậpvào việc đảm bảo đời sống vật chất tinh thần của mỗi người, đặc biệt quan trọng
đối với thế hệ trẻ.
Đảm bảo đời sống vật chất của thế hệ trẻ: Gia đình có trách nhiệm thỏa mãn các
nhu cầu vật chất bản như ăn, uống, mặc, ở, đi lại, y tế,…, giúp trẻ có một môi trường
ổn định để phát triển. Đời sống vật chất ổn định tạo điều kiện vững chắc cho trẻ thoải
mái tìm tòi, học hỏi, phát triển bản thân, giúp chúng cảm thấy tự tin và an toàn về mặt
vật chất. Chỉ khi đảm bảo được đời sống vật chất ổn định, thanh thiếu niên mới
sở để phát triển một đời sống tinh thần khỏe mạnh.
Đảm bảo đời sống tinh thần: Việc đảm bảo đời sống tinh thần như học tập, vui
chơi, giải trí,... của thế hệ trẻ cũng là một vai trò quan trọng của gia đình. Gia đình cần
tạo điều kiện cho trẻ em có cơ hội được đến trường, học tập về kiến thức, kỹ năng, văn
hóa, đạo đức; được tham gia các hoạt động giải trí, vui chơi; được tự do phát triển, thể
hiện cá tính, duy trì sở thích, sắc thái riêng của trẻ.
3.4. Vai trò thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình
Đây là vai trò có vị trí đặc biệt quan trọng, cùng với các vai trò khác tạo ra khả
năng thực tế để xây dựng gia đình hạnh phúc, đồng thời là những tiền đề cần thiết cho
một thái độ, hành vi tích cực của cá nhân trong cuộc sống gia đình và xã hội. Điều này
tác động rất lớn đến mỗi người, đặc biệt là thế hệ trẻ - thế hệ có nhiều những thay đổi
trong tâm sinh lý.
- Thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý: Thế hệ trẻ, thanh thiếu niên là thế hệ có
nhiềunhững thay đổi, diễn biến phức tạp trong tâm sinh lý. Do đó, gia đình có vai trò
rất quan trọng trong việc hỗ trợ trẻ phát triển tâm sinh lí lành mạnh, bảo vệ trẻ khỏi
những nguy cơ về vật lý và tinh thần. Gia đình có trách nhiệm quan tâm, chăm sóc sức
khỏe cho con cái; đảm bảo cung cấp một môi trường lành mạnh, tốt đẹp cho sự phát
triển về thể chất, tinh thần, cân bằng tâm lý cho trẻ. Khi phải đối mặt với những áp
lực, lo lắng về các vấn đề trong cuộc sống thì chức năng thỏa mãn những nhu cầu về
tinh thần của gia đình sẽ giúp con trẻ có được sự an ủi về mặt tình cảm, giảm bớt được
những lo lắng, căng thẳng bởi lẽ gia đình là điểm tựa vững chắc, điểm dừng chân cuối
cùng của mỗi người.
- Duy trì tình cảm gia đình: Gia đình là chỗ dựa tình cảm cho mỗi cá
nhân, lànơi nương tựa về mặt tinh thần chứ không chỉ là vật chất của con người. Đối
với con trẻ, tình cảm gia đình đóng vai trò quan trọng trong quá trình trưởng thành của
chúng. Duy trì tình cảm gia đình tốt đẹp, hòa thuận giúp trẻ được sống trong một môi
trường tốt đẹp, đầy đủ tình yêu thương, từ đó định hình được những giá trị tốt đẹp
trong tính cách của trẻ. Sự hiểu biết, chia sẻ và tình cảm gia đình gắn bó tạo ra một
không gian, điểm tựa vững vàng cho trẻ phát triển. Gia đình có yêu thương, quan tâm
lẫn nhau thì trẻ mới có thể nhận rõ được tầm quan trọng của tình cảm gia đình, từ đó
là tấm gương để tạo ra nhiều gia đình hạnh phúc khác trong tương lai.
CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI
THẾ HỆ TRẺ VIỆT NAM HIÊN NAY
4.1. Tác động tốt của gia đình đối với thế hệ trẻ
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lối sống của thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay,
trong đó, gia đình và giáo dục gia đình là một trong những yếu tố tác động quan trọng
nhất đối với quá trình phát triển nhân cách và định hướng lối sống của thế hệ trẻ. Đặc
biệt, gia đình có những ảnh hưởng rất tích cực, là tấm gương mẫu mực của thế hệ trẻ
Việt Nam
4.1.1 Những tác động tốt tiêu biểu của gia đình đối với thế hệ trẻ Việt Nam:
-Gia đình duy trì và trao truyền các giá trị đạo đức, truyền thống văn hóa dân
tộc và động viên thế hệ trẻ Việt Nam phấn đấu theo đúng chuẩn mực của xã hội.
tưởng và những hành vi của gia đình sẽ góp phần hình thành nên suy nghĩ, lối sống
lành mạnh của thế hệ trẻ
VD: Theo SAVY (Điều tra Quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam
năm 2003), đa số thanh niên Việt Nam trong độ tuổi từ 14 đền 25 đang sống trong gia
đình cùng với cả cha và mẹ. Có tới 95% số thanh niên được hỏi cho biết họ có mối
quan hệ gắn bó với gia đình và cảm thấy mình sống có lí tưởng và ý nghĩa hơn nhờ có
tác động của gia đình
-Gia đình vừa là màng lọc mà thông qua đó người trẻ được tiếp nhận một cách
có chọn lọc những tác động văn hóa từ bên ngoài, vừa như tấm lá chắn bảo vệ họ khỏi
những tác động tiêu cực của xã hội. Cho dù trong xu hướng phát triển chung của xã
hội hiện đại thì tỷ lệ thanh niên sống trong gia đình và lượng thời gian thanh niên sống
cùng gia đình cũng như số lượng thế hệ sống trong gia đình ngày một giảm đi, song
gia đình vẫn là nơi phần lớn các tương tác xã hội quan trọng nhất diễn ra và tác động
tới quá trình hình thành, phát triển nhân cách, định hướng giá trị và lối sống của thế hệ
trẻ Việt Nam
VD : Bố mẹ là những người có kiến thức và hiểu biết hơn so với con cái về các
vấn đề tệ nạn xã hội hay tác hại của việc công nghệ ngày càng phát triển hiện nay. Từ
đó, họ sẽ tìm ra cách để hướng dẫn con cái có cái nhìn và hành động đúng đắn để
tránh xa những rủi ro, cạm bẫy
-Gia đình cũng là động lực to lớn, tiếp thêm ý chí, sức mạnh cho thế hệ trẻ Việt
Nam vững bước trong sự nghiệp, cuộc sống
VD: Được truyền cảm hứng từ bố mẹ là những người trong nghề, con trai
Khánh Thi- Phan Hiển 2 năm liên tiếp giành chức vô địch thế giới hạng thiếu nhi 1 tại
giải đấu dance sport Syllabus World Championship 2023&2024
4.1.2 Nguyên nhân cho những tác động tốt của gia đình đối với thế hệ trẻ Việt Nam:
-Gia đình là cái nôi nuôi dưỡng đầu tiên, là môi trường xã hội gần gũi, quan
trọng nhất, nơi các tương tác xã hội hằng ngày của lớp trẻ diễn ra thường xuyên nhất.
-Gia đình là nơi tin cậy để thế hệ trẻ tham vấn các vấn đề quan yếu trong cuộc
sống như sức khỏe, công việc, hôn nhân, tình yêu, tín ngưỡng tôn giáo...
-Gia đình đồng thời cũng là những người đi trước, có kinh nghiệm về nhiều
lĩnh vực trong cuộc sống, có thể đưa ra nhiều lời khuyên bổ ích cho thế hệ trẻ Việt
Nam
4.2. Hạn chế dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực
Trong bất kỳ thời kỳ nào của lịch sử, gia đình luôn chiếc nôi để hình thành,
giáo dục, nuôi dưỡng nhân cách của mỗi con người. Gia đình trong xã hội hiện đại ngày
nay càng vai trò quan trọng, từ định hướng, nuôi dưỡng nhân cách cũng như giáo
dục con người từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành, trở thành những công dân ích
đóng góp tích cực cho sphát triển chung của xã hội. Ðối với phần lớn người Việt Nam
chúng ta, gia đình luônmối quan tâm hàng đầu. Trải qua nhiều thế hệ, gia đình Việt
Nam tồn tại và phát triển với những chuẩn mực, giá trị tốt đẹp, góp phần xây dựng nền
văn hóa Việt Nam. Quá trình đất nước đổi mới hội nhập quốc tế ngày nay tạo ra
nhiều cơ hội và điều kiện để gia đình Việt Nam phát triển, tuy nhiên vấn đề gia đình và
giáo dục gia đình cũng gặp nhiều khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, trong hội hiện đại
ngày nay, gia đình không phải là môi trường duy nhất giáo dục trẻ em. Ngoài gia đình,
trẻ em còn chịu ảnh hưởng của các môi trường giáo dục khác nnhà trường, nhóm
bạn bè, các phương tiện thông tin đại chúng (trong đó mạng hội)... 4.2.1 Những
hạn chế nổi bật
Dưới đây là một số hạn chế nổi bật về vấn đề gia đình còn tồn tại ở nước ta
hiện nay:
- Mâu thuẫn, xung đột gia đình mà đỉnh điểm là bạo lực gia đình nghiêm
trọng, trong đó nổi bật nhất là bạo lực của người chồng đối với người vợ và bạo
lực của cha mẹ đối với con cái. Những trẻ em sinh ra lớn lên trong các gia
đình thường xuyên phải chứng kiến hành vi bạo lực của cha đối với mẹ, những
cảnh mắng chửi nhau giữa các thành viên gia đình, những lần bị đòn roi từ cha
mẹ, cũng xu hướng áp dụng các hành vi bạo lực đối với người khác trong
tương lai.
VD: Năm 2020 ở Hà Nội diễn ra vụ cha dượng mẹ đẻ bạo hành con gái 3 tuổi
đến tử vong nguyên nhân tử vong của cháu do chấn thương sọ não nặng do
thương tích từ tay gây nên. Ngay lập tức đã tạo nên một cơn sóng lên án mạnh mẽ từ
dư luận và những suy nghĩ về vấn đề con cái trong mỗi gia đình.
Gắn với các mâu thuẫn, xung đột bạo lực gia đình vấn đề ly hôn. Nhất là
các vụ ly hôn con nhỏ, nếu bố mẹ xử sự sau ly hôn không khéo léo thiếu tế nhị
thì các cháu cũng là người chịu rủi ro nhiều hơn trong cuộc sống, cá biệt cũng dễ bị rơi
vào những hành vi lệch lạc trong tương lai.
Trong bối cảnh của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay, với nhịp
sống hiện đại, tất bật sự phát triển mạnh mẽ của internet, mạng hội cũng như sự
mất cân bằng trong quan hệ gia đình dẫn đến khoảng cách giữa bố mẹ và con cái ngày
càng rõ. Chúng ta đang chứng kiến một hiện tượng khá bất ổn ở không ít gia đình, đó
là việc thiếu vắng sự chăm sóc, giáo dục của các bậc cha mẹ đối với con cái, dù họ vẫn
sống cùng nhà với các con, cả đối với những người đang vật lộn mưu sinh cũng như các
gia đình khá giả hơn. Sự thiếu quan tâm của cha mẹ đối với con cái thể dẫn đến nhiều
hậu quả tiêu cực cả về mối liên hệ tình cảm cha mẹ - con cái hoặc tăng thêm nguy
đối với các hành vi lệch chuẩn trong cuộc sống.
VD: m 2022 Nội diễn ra vụ việc nam sinh 16 tuổi học sinh trường THPT
chuyên Hà Nội Amsterdam rơi từ tầng cao chung cư Nam Phú Victoria xuống đất dẫn
đến tử vong. Nguyên nhân của vụ việc được cho do áp lực học tập đến từ bố mẹ.
Người bố của nam sinh cũng cảm thấy rất sót xa khi nhận tin tức con mình đang tuổi ăn
tuổi lớn đã chọn cho mình cái chết để giải thoát cho mình khổi áp lực trong học tập và
cuộc sống. Đây rõ ràng là hồi chuông cảnh báo tới nhiều bậc làm cho làm mẹ cần quan
tâm hơn nữa đến tâm sinh lí của con ở lứa tuổi teen.
4.2.2 Những nguyên nhân dẫn đến nhữnng ảnh hưởng tiêu cực của gia đình đối với thế
hệ trẻ Việt Nam
Có nhiều nguyên nhân cụ thể của tình hình nêu trên nhưng điều quan trọng nhất
chúng ta chưa nhận thức đầy đủ vai trò của gia đình với cách một thiết chế
hội đặc thù có mối quan hệ chặt chẽ với các thiết chế khác trong hệ thống hội tổng
thể, sự vững mạnh hay bất cập của gia đình sẽ có tác động lớn đối với việc quản
hội nói chung. Cũng tnguyên nhân đó, giáo dục gia đình chưa được coi trọng. Bản
thân một số người làm cha làm mẹ chưa thật sự gương mẫu với các con, đôi khi còn là
hình ảnh xấu cho các con làm theo.
Về mặt xã hội, mặcÐảng và Nhà nước đã quan tâm đến việc xây dựng hành
lang pháp tạo tiền đề cho các hoạt động xây dựng củng cố gia đình, tuy nhiên,
hoạt động triển khai và thực thi chính sách gia đình vẫn còn nhiều hạn chế. Nhiều văn
bản luật chính sách chưa được nhận thức đầy đủ. chế phối hợp triển khai thực
hiện chính sách gia đình chưa đồng bộ. Ðội ngũ cán bộ chuyên trách về công tác gia
đình cấp sở còn thiếu các kỹ năng cần thiết và gặp nhiều khó khăn trong việc xử
lý các vấn đề về gia đình.
Về phía các gia đình, sự thiếu quan tâm đến việc giáo dục gia đình một nguyên
nhân quan trọng khiến cho gia đình chưa phát huy được vai trò của với cách
môi trường tạo nguồn nhân lực có chất lượng tốt cho xã hội. Nhiều gia đình vẫn khoán
trắng cho hội nhà trường việc giáo dục trẻ em. Một số không ít các bậc cha mẹ
chưa dành được thời gian thích đáng để quan tâm tới con cái. Ngoài ra, nhiều bậc cha
mẹ còn thiếu kỹ năng và phương pháp giáo dục con cái một cách khoa học. Cụ thể như:
o Áp đặt và kiểm soát con cái quá mức o Kỳ vọng quá nhiều vào con.
Thể hiện uy quyền trong mọi hoàn cảnh o Thiếu sự thấu hiểu và chia
sẻ. Không biết cách bày tỏ yêu thương
CHƯƠNG 5: BIỆN PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH ĐỂ ĐẢM BẢO PHÁT HUY
HUY VAI TRÒ ĐỐI VỚI THẾ HỆ TRẺ
5.1. Biện pháp phát triển gia đình Việt Nam
Để phát triển xây dựng gia đình Việt Nam hiện này chúng ta có những biện
pháp sau đây:
+ Thứ một, phát triển hệ thống dịch vụ hỗ trợ gia đình. Hệ thống dịch vụ gia
đình bao gồm các hoạt động chủ yếu như dịch vụ giáo dục đời sống gia đình, chăm
sóc sức khỏe tại nhà, dịch vụ khoa học - kỹ thuật, thể dục thể thao, văn hóa - văn nghệ
hoặc các loại dịch vụ phục vụ sinh hoạt gia đình. Điều này có thể giúp giải quyết các
vấn đề có thể ảnh hưởng đến động lực gia đình như một số trạng thái tâm lý như căng
thẳng, trầm cảm lo âu.
+ Thứ hai, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và phổ biến hệ thống giá trị của văn
hoá gia đình Việt Nam.
+ Thứ ba, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động đến gia
đình. Ví dụ như việc tổ chức các sự kiện, hội thảo và nhóm hỗ trợ trong khu phố
+ Thứ tư, việc lồng ghép các giá trị gia đình vào chương trình giảng dạy ở
trường học có thể củng cố tầm quan trọng của các mối quan hệ truyền thống gia đình
ngay từ khi còn nhỏ.
+ Thứ năm, thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho tất cả các thành viên
trong gia đình theo đuổi mục tiêu và ước mơ của họ.
+ Thứ sáu, cần phải biết nuôi dưỡng văn hoá đồng cảm, hiểu biết và hỗ trợ lẫn
nhau khi khó khăn trong gia đình góp phần mang lại hạnh phúc và sự phát triển của
gia đình Việt Nam hiện nay.
+ Thứ bảy, vận động các chính sách hỗ trợ đoàn tụ gia đình và di cư cũng như
giải quyết các bất bình đẳng và chênh lệch xã hội.
5.2. Giải pháp khắc phục những hạn chế
Để giải quyết hạn chế về bạo lực gia đình hiện nay cần kết hợp nhiều biện pháp
từ cấp độ cá nhân đến cấp độ xã hội. Dưới đây là một số biện pháp cụ thể:
-Tổ chức các chương trình giáo dục , tập huấn giúp nâng cao nhận thức về hậu
quả của bạo lực gia đình đối với cá nhân gia đình và xã hội.
-Xây dựng các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ tâm lý cho nạn nhân và người bạo lực ,
giúp họ hiểu và giải quyết vấn đề một cách có hiệu quả
-Đảm bảo rằng hệ thống pháp luật có các chính sách và quy trình xử lý hiệu quả,
đồng thời cung cấp bảo vệ cho nạn nhân và hình phạt đối với người gây ra bạo lực.
-Xây dựng các tổ chức xã hội , cộng đồng hỗ trợ nạn nhân ,giúp họ tái hòa
nhập với cộng đồng
-Tạo ra các cơ hội và điều kiện cho phụ nữ và giới trẻ để họ có thể tham gia vào
các quyết định và hoạt động xã hội , từ đó giảm bạo lực và tăng cường sự công bằng và
bình đẳng trong xã hội
-Tăng cường vai trò của các thành viên trong gia đình , đề cao giá trị của tình
thương , sự thông cảm và sự tôn trọng lẫn nhau.
Việc cha mẹ ly hôn có thể ảnh hưởng đến sự pháp triển của con cái , khiến chúng
cảm thấy thiếu vắng sự quan tâm , yêu thương và có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực
.Có một số giải pháp được đưa ra như sau:
-Cha mẹ nên thảo luận với con cái về việc ly hôm một cách đúng đắn tôn
trọng , giải thích lý do và đảm bảo rằng tình yêu và sự quan tâm của mình dành cho con
vẫn không hề thay đổi.
-Đảm bảo rằng con cái có thể duy trì liên lạc thường xuyên với cả hai bố mẹ
sau khi ly hôn . Việc này giúp con thấy an tâm và không bị cô lập.
-Nếu cần cha mẹ nên cân nhắc cho con tham gia các buổi tư vấn tâm lý hoặc
nhóm hỗ trợ để giúp con xử lý cảm xúc và thích ứng với tình hình mới.
CHƯƠNG 6: TRÁCH NHIỆM CỦA SINH VIÊN ĐỐI VỚI VIỆC XÂY DỰNG
HẠNH PHÚC GIA ĐÌNH
- Chăm lo hạnh phúc gia đình; giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp
của giađình Việt Nam.
Mỗi thành viên trong gia đình đều có trách nhiệm trong việc xây dựng gia đình
hạnh phúc. Mỗi sinh viên chúng ta có thể thực hiện các hành động nhỏ nhưng có ý
nghĩa lớn trong việc xây dựng gia đình hạnh phúc. Ví dụ như việc lắng nghe và chia sẻ
cảm xúc với các thành viên khác trong gia đình, giúp đỡ nhau trong công việc nhà, thể
hiện sự quan tâm và yêu thương đối với mọi người. Chúng ta cũng có thể tham gia vào
các hoạt động gia đình và đóng góp ý kiến để giúp gia đình phát triển tốt hơn.
- Kính trọng, hiếu thảo đối với ông bà, cha mẹ và tôn trọng các thành viên
kháctrong gia đình; chăm sóc, giáo dục con em trong gia đình.
Tập trung vào những mong muốn, nhu cầu của mình đồng thời tìm ra hướng
giải quyết cho các vấn đề của bản thân. Điều cấm kị nhất đối với mỗi cá nhân là đứng
cách li, tự tách biệt mình với xã hội. Phải để bản thân tham gia các hoạt động tập thể,
trải nghiệm những cái tốt đẹp và mới mẻ để tự rút ra kinh nghiệm cho bản thân. Gia
đình là nền tảng xây dựng lên nhân cách của mỗi con người, một đứa trẻ sinh ra và lớn
lên theo chiều hướng xấu hay tốt một phần là do ảnh hưởng của gia đình. Vì thế nên
đối với gia đình, ta phải xây dựng cho mình một hình mẫu ngoan ngoãn, lễ phép và
yêu quý các thành viên khác. “ kính trên nhường dưới” là tiêu chuẩn đặc biệt cần chú
trọng trong quan hệ gia đình. Mặt khác, ta cũng cần phải biết chia sẻ và yêu thương.
Sẽ không bao giờ thiệt thòi nếu ta cho đi yêu thương của chính mình.
- Tích cực phòng, chống bạo lực gia đình, xóa bỏ phong tục, tập quán lạc
hậu về hôn nhân và gia đình.
Sinh viên mỗi chúng ta cần phải chung tay đẩy lùi vấn nạn bạo lực gia đình.
Đây là một vấn nạn rất nhức nhối trong thời gian gần đây, chúng ta có thể kể đến một
vụ án rất nổi tiếng về vấn đề bạo lực gia đình như vụ án bé gái 8 tuổi tại Thành phố
Hồ Chí Minh bị bố và mẹ kế bạo hành dẫn đến tử vong vào tháng 12 năm 2021. Bên
cạnh việc đẩy lùi vấn nạn bạo lực gia đình, sinh viên chúng ta cũng cần phải tích cực
tham gia xóa bỏ những phong tục, tập quán lạc hậu về hôn nhân và gia đình.

Preview text:

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA KẾ TOÁN- KIỂM TOÁN ..………… ……………....
MÔN: CHỦ NGHĨA XÃ HÔI KHOA HỌC - K26KTB
CHỦ ĐỀ 7: VAI TRÒ CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI THẾ HỆ TRẺ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
Giảng viên hướng dẫn: Nguyễn Văn Hiếu Danh sách sinh viên: Họ tên MSV
Đỗ Thị Hiền Lương 26A4020024 Hoàng Thanh Xuân 26A4021355
Nguyễn Thị Cẩm Tú 26A4021343 Phạm Thị Tâm Linh 26A4020016 Đỗ Mai Nhung 26A4020440
Nguyễn Thị Thái Bảo 26A4022230
Nguyễn Đào Minh Thúy 26A4020882 Lã Thị Minh Thu 26A4020875 MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT .................................................................. 3
1.1. Khái niệm.................................................................................................. 3
1.2. Vị trí của gia đình trong xã hội ............................................................... 3
1.3. Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội .. 4
CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VIỆT NAM LÊN XÃ HỘI CHỦ
NGHĨA ................................................................................................................. 5
2.1. Sự biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ..................................................................................................... 5
2.2. Phương hướng xây dưng và phát triển gia đình Việt Nam trong thời
kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ...................................................................... 6
CHƯƠNG 3: VAI TRÒ CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI THẾ HỆ TRẺ
TRONGBỐI CẢNH HIỆN NAY ....................................................................... 7
3.1. Vai trò hình thành .................................................................................... 7
3.2. Vai trò nuôi dưỡng, giáo dục ................................................................... 8
3.3. Vai trò về kinh tế ...................................................................................... 9
3.4. Vai trò thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình ....... 9
CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI
VỚI THẾ HỆ TRẺ VIỆT NAM HIÊN NAY ................................................. 10
4.1. Tác động tốt của gia đình đối với thế hệ trẻ ........................................ 10
4.2. Hạn chế dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực ................................................. 11
CHƯƠNG 5: BIỆN PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH ĐỂ ĐẢM BẢO PHÁT
HUY HUY VAI TRÒ ĐỐI VỚI THẾ HỆ TRẺ .............................................. 13
5.1. Biện pháp phát triển gia đình Việt Nam .............................................. 13
5.2. Giải pháp khắc phục những hạn chế ................................................... 13
CHƯƠNG 6: TRÁCH NHIỆM CỦA SINH VIÊN ĐỐI VỚI VIỆC XÂY . 14
DỰNG HẠNH PHÚC GIA ĐÌNH ................................................................... 14
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 1.1. Khái niệm
Đầu tiên để có thể hiểu rõ hơn về vai trò của gia đình đối với thế hệ trẻ trong
bối cảnh hiện nay chúng ta cần làm rõ những khái niệm liên quan.
Theo giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học thì gia đình là một hình thức cộng
đồng xã hội đặc biệt, được hình thành, duy trì và củng cố chủ yếu dựa vào cơ sở hôn
nhân, quan hệ huyết thống và quan hệ nuôi dưỡng, cùng với những quy định về quyền
và nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình.
1.2. Vị trí của gia đình trong xã hội
1.2.1. Gia đình là tế bào của xã hội
Gia đình có vai trò quyết định đối với sự vận động, tồn tại và phát triển của xã
hội. Một xã hội được hình thành nên từ các gia đình. Gia đình như một tế bào tự
nhiên, là một đơn vị cơ sở để tạo nên cơ thể - xã hội. Không có gia đình để tái tạo ra
con người thì xã hội không thể tồn tại và phát triển được. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
từng nói: “... nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia đình càng tốt,
gia đình tốt thì xã hội mới tốt. Hạt nhân của xã hội là gia đình”.
Trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, quan tâm xây dựng quan hệ xã hội, quan hệ
gia đình bình đẳng, hạnh phúc là vấn đề hết sức quan trọng.
1.2.2. Gia đình là tổ ấm mang lại các giá trị hạnh phúc, sự hài hòa trong đời sống cá
nhân của mỗi thành viên.
Từ khi còn nằm trong bụng mẹ đến lúc lọt lòng và suốt cả cuộc đời, mỗi cá
nhân đều gắn bó mật chặt chẽ với gia đình. Gia đình là môi trường tốt nhất để mỗi cá
nhân được yêu thương, nuôi dưỡng, chăm sóc, trưởng thành, phát triển. Sự yên ổn,
hạnh phúc của mỗi gia đình là tiền đề, điều kiện quan trọng cho sự hình thành, phát
triển nhân cách, thể lực, trí lực để trở thành công dân tốt cho xã hội. Chỉ trong môi
trường yên ấm của gia đình, cá nhân mới cảm thấy bình yên, hạnh phúc, có động lực
để phấn đấu trở thành con người xã hội tốt. 1.2.3. Gia đình là cầu nối giữa cá nhân với xã hội
Mỗi cá nhân không chỉ là thành viên của gia đình mà còn là thành viên của xã
hội. Quan hệ giữa các thành viên trong gia đình đồng thời cũng là quan hệ giữa các
thành viên của xã hội. Không có cá nhân bên ngoài gia đình, cũng không thể có cá
nhân bên ngoài xã hội. Gia đình là cộng đồng xã hội đầu tiên đáp ứng nhu cầu quan hệ
xã hội của mỗi cá nhân. Gia đình cũng chính là môi trường đầu tiên mà mỗi cá nhân
học được và thực hiện quan hệ xã hội.
Ngược lại, gia đình cũng là một trong những cộng đồng để xã hội tác động đến
cá nhân. Xã hội nhận thức đầy đủ và toàn diện hơn về mỗi cá nhân khi xem xét họ
trong các quan hệ xã hội và quan hệ với gia đình. Có những vấn đề quản lý xã hội phải
thông qua hoạt động của gia đình để tác động đến cá nhân.
Gia đình là cầu nối giữa cá nhân với xã hội, không thể có cá nhân bên ngoài gia
đình, cũng không thể có cá nhân bên ngoài xã hội; do chịu ảnh hưởng của lịch sử và
chế độ xã hội, nên đặc điểm của gia đình ở mỗi xã hội là khác nhau.
1.3. Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
Cơ sở kinh tế - xã hội
Xóa bỏ chế độ chiếm hữu nô lệ tư nhân về tư liệu sản xuất, từng bước xây
dựng chế độ sở hữu xã hội chủ nghĩa về tư liệu sản xuất.
Xóa bỏ chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất đã làm mất đi cơ sở
kinh tế làm nảy sinh sự áp bức bóc lột giữa người với người trong xã hội cũng như trong gia đình.
Xây dựng chế độ sở hữu xã hội chủ nghĩa về tư liệu sản xuất là cơ sở để
biến lao động tư nhân trong gia đình thành lao động xã hội trực tiếp và xây
dựng quan hệ bình đẳng trong gia đình, tạo điều kiện cho các gia đình phát triển. •
Cơ sở chính trị - xã hội
Xóa bỏ nhà nước của diai cấp thống trị bóc lột, tức là xóa bỏ công cụ bảo
vệ cho kiểu gia đình cũ, chế độ hôn nhân cũ.
Thiết lập nhà nước xã hội chủ nghĩa như một công cụ bảo vệ quyền bình
đẳng trong gia đình và hạnh phúc gia đình, tạo ra những điều kiện thiết yếu
để xây dựng một gia đình kiểu mới, khác về chất so với các kiểu gia đình
trong các xã hội trước.
Nhà nước ban hành một hệ thống pháp luật, chính sách xã hội tạo tiền đề
quan trọng cho xây dựng gia đình mới. • Cơ sở văn hóa:
Phát triển giáo dục và đào tạo, nâng cao dân trí, làm cơ sở để xây dựng gia đình bình đẳng.
Xây dựng nền văn hóa mới có tác dụng to lớn trong đấu tranh chống lại
những quan điểm không đúng, những hiện tượng không đúng về hôn nhân
và gia đình, những hủ tục lạc hậu của gia đình cũ. •
Chế độ hôn nhân tiến bộ:
Hôn nhân tự nguyện: là hôn nhân bắt nguồn từ tình yêu nam nữ, không bị
những tính toán đơn thuần về vật chất, địa vị xã hội hay những yếu tố nào
khác ép buộc, chi phối; bao gồm cả quyền tự do ly hôn khi mục đích hôn
nhhaan không đạt được; hôn nhân tự nguyện phải dựa trên cơ sở pháp luật và đạo đức.
Hôn nhân một vợ một chồng, bình đẳng: chế độ hôn nhân một vợ một
chồng là đặc trưng của hôn nhân tiến bộ, là cơ sở để đảm bảo cho quyền
bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau giữa vợ và chồng, từ đó ảnh hưởng đến các
mối quan hệ khác trong gia đình
Hôn nhân được đảm bảo về pháp lý: một mặt thể hiện sự tôn trọng và quyết
tâm đến với nhau của lứa đôi, mặt khác nói lên được trách nhiệm của xã
hội thông qua Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa để bảo vệ hôn nhân
tiến bộ và những lợi ích chính đáng của gia đình.
CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VIỆT NAM LÊN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
2.1. Sự biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
2.1.1. Biến đổi về quy mô, kết cấu của gia đình. -
Hình thành các gia đình có quy mô nhỏ, số lượng các thế hệ và các
thành viêntrong gia đình ngày càng ít đi; gia đình hạt nhân dần thay thế cho gia đình truyền thống -
Sự bình đẳng nam nữ được đề cao, cuộc sống riêng tư của con người
được tôntrọng hơn, tránh được những mâu thuẫn trong đời sống của gia đình truyền thống. -
Tác động: gaây ra sự ngăn cách không gian giữa các thành viên trong
gia đìnhtạo khó khăn trong việc gìn giữ tình cảm cũng như các giá trị văn hóa truyền thống của gia đình.
2.1.2. Biến đổi về các chức năng của gia đình.
a) Chức năng tái sản xuất ra con người: -
Chức năng sinh đẻ được các gia đình tiến hành một cách chủ động, tự
giác khi xác định số lượng con cái và thời điểm sinh con; đồng thời cũng chịu sự điều
chỉnh bởi chính sách của nhà nước. -
Xu hướng giảm mức sinh, giảm số con, giảm nhu cầu nhất thiết phải có con trai.
b) Chức năng kinh tế và tổ chức tiêu dùng: -
Chuyển từ kinh tế tự cấp tự túc thành kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường hiện đại. -
Từ đơn vị kinh tế mà đặc trưng là sản xuất hàng hóa đáp ứng nhu cầu
của thị trường quốc gia thành tổ chức kinh tế của nền kinh tế thị trường hiện đại đáp
ứng nhu cầu thị trường trên toàn thế giới. Vì thế kinh tế gia đình dần trở thành một bộ
phận quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, gia đình cũng là một đơn vị tiêu dùng quan trọng của xã hội.
c) Chức năng nuôi dưỡng giáo dục: -
Việc đầu tư cho nuôi dưỡng, giáo dục con cái tăng lên; không chỉ giáo
dục về đạo đức, ứng xử mà cả tri thức khoa học, công nghệ, ngoại ngữ hướng đến xu
hướng hội nhập quốc tế. -
Vai trò giáo dục của các chủ thể trong gia đình có xu hướng giảm.
Những hạn chế, tiêu cực trong giáo dục nhà trường, giáo dục xã hội như hiện tượng:
trẻ em hư, bỏ học sớm, lang thang, nghiện ngập, mại dâm,..vẫn đang là vấn đề chưa có
giải pháp giải quyết hiệu quả.
d) Chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình: -
Sự bền vững của gia đình hiện nay không chỉ phụ thuộc vào sự ràng
buộc trách nhiệm, nghĩa vụ, sự hi sinh lợi ích cá nhân cho lợi ích gia đình mà còn bị
chi phối nhiều bởi các mối quan hệ hòa hợp tình cảm giữa chồng và vợ, cha mẹ và con
cái, sự bảo đảm hạnh phúc cá nhân, sinh hoạt tự do, chính đáng của mỗi thành viên gia
đình trong cuộc sống chung.
2.1.3. Biến đổi về quan hệ gia đình.
Hôn nhân và gia đình Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức và
biến đổi lớn. Dưới sự tác động của cơ chế thị trường, khoa học công nghệ hiện đại,
toàn cầu hóa,..khiến các gia đình phải gánh chịu nhiều mặt trái như: quan hệ vợ
chồng-gia đình lỏng lẻo, gia tăng tỷ lệ ly hôn, ly thân, ngoại tình, quan hệ tình dục
trước và ngoài hôn nhân,....
Giá trị truyền thống trong gia đình bị coi nhẹ, nhiều bi kịch gia đình xảy ra.
Điều này làm gia tăng số hộ gia đình đơn thân, kết hôn đồng tính,..,tỷ lệ người chọn
độc thân cũng vì thế mà cao hơn.
Đa dạng các loại mô hình gia đình: mô hình người đàn ông làm chủ, mô
hình người phụ nữ làm chủ và mô hình cả hai vợ chồng làm chủ.
2.2. Phương hướng xây dưng và phát triển gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội phải thực hiện xây dựng gia
đình mới, hướng tới hình thành con người mới Việt Nam với những đức tính cao đẹp.
Bên cạnh đó cần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Có 4 phương hướng được đưa ra như sau:
a) Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao nhận thức của xã hội về
xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam.
- Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để các cấp ủy, chính quyền, các tổ chức
đoàn thể từ trung ương đến cơ sở nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò, tầm quan trọng
của gia đình và công tác xây dựng, phát triển gia đình Việt Nam hiện nay. Đồng thời
đưa nội dung và mục tiêu của công tác xây dựng, phát triển gia đình vào chiến lược
phát triển kinh tế xã hội và chương trình kế hoạch công tác hàng năm của các bộ, ngành, địa phương.
b) Thứ hai, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, kinh tế gia đình. -
Xây dựng và hoàn thiện chính sách phát triển kinh tế - xã hội; có chính sách ưu
tiên cho các gia đình liệt sỹ, thương binh bệnh binh, dân tộc thiểu số và các hộ dân
nghèo khó ở vùng sâu vùng xa; hỗ trợ các gia đình phát triển kinh tế, kinh doanh và
tham gia sản xuất phục vụ xuất khẩu. -
Tích cực khai thác và tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ gia đình vay vốn ngắn
hạn và dài hạn nhằm xoá đói giảm nghẻo, chuyển dịch cơ cấu sản xuất, mở rộng phát
triển kinh tế, đẩy mạnh loại hình kinh tế trang trại, vươn lên làm giàu chính đáng. c)
Thứ ba, kế thừa những giá trị của gia đình truyền thống đồng thời tiếp thu
những tiến bộ của nhân loại về gia đình trong xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay.
-Xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay theo mô hình gia đình hiện đại, phù hợp với
tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế. Đồng
thời kế thừa và phát huy những tinh hoa văn hóa truyền thống tốt đẹp, phù hợp với sự
vận động phát triển tất yếu của xã hội. Tất cả nhằm hướng tới thực hiện mục tiêu làm
cho gia đình thực sự là tế bào lành mạnh của xã hội, là tổ ấm của mỗi người. d)
Thứ tư, tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng phong trào xây dựng gia đình văn hóa.
- Tiếp tục nghiên cứu, nhân rộng và xây dựng các mô hình gia đình văn hóa trong thời
kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa với những giá trị mới cần tiếp thu và dự báo về
những biến đổi của gia đình trong thời kỳ mới từ đó đề xuất và đưa ra hướng giải
quyết. Tránh những xu hướng chạy theo thành tích, phản ánh không thực chất phong
trào và chất lượng gia đình văn hóa.
Xã hội hóa việc xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam. Xây dựng và phát
triển gia đình Việt Nam không còn là việc riêng của mỗi gia đình mà là nhiệm vụ chung của toàn xã hội.
CHƯƠNG 3: VAI TRÒ CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI THẾ HỆ TRẺ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
3.1. Vai trò hình thành
Đây là vai trò, chức năng đặc thù nhất của gia đình mà không một cộng đồng nào
có thể thay thế. Gia đình thực hiện vai trò này đảm bảo cho sự phát triển liên tục và sự
trường tồn của xã hội loài người, đó là hình thành nên thế hệ mới - thế hệ trẻ mang sứ
mệnh phát triển toàn xã hội o Gia đình là nơi hình thành cả về thể chất và tinh thần của
mỗi cá nhân nói chung và thế hệ trẻ ngày nay nói riêng
o Gia đình là nơi con người được sinh ra, thế hệ trẻ được trao cơ hội sống và
phát triển sau này là chức năng cơ bản nhất của gia đình. o Gia đình là nơi
góp phần quan trọng trong quá trình hình thành các giá trị sống và niềm tin.
Các giáo dục về đạo đức, trách nhiệm, tôn trọng và lòng nhân ái, vị tha,..
thường được hình thành và truyền đạt từ gia đình.
Trẻ em thường học hỏi từ mô hình mẫu của cha mẹ hay các thành viên khác trong
gia đình kiến thức từ mọi góc cạnh của cuộc sống, từ đây việc hình thành những phẩm
chất, bản chất của một con người sẽ được định hình. Có thể coi gia đình là cái nôi của
sự hình thành nhân cách của mỗi cá nhân.
Nhà tâm lý trị liệu Meri Wallace, Giám đốc Trung tâm Phát triển Tâm lý Người
lớn và Trẻ em (Mỹ), cho rằng: “Tính cách của trẻ ảnh hưởng một phần bởi cách cha
mẹ đối xử với con. Mà cách cha mẹ đối xử với con lại phụ thuộc vào thứ tự sinh của trẻ”

VD: Những bạn trẻ được sinh ra trong gia đình thiếu tình yêu thương và quan
tâm của cha mẹ thường sẽ có tính cách nhút nhát, nhạy cảm hơn và có xu hướng thu mình trước xã hội
Gia đình đã bị “hỏng từ gốc”, tức chính ông bà, cha mẹ của họ đã phạm tội hoặc
sa vào tệ nạn thường thanh niên xuất thân từ những gia đình này dễ bị sa vào tội phạm,
tệ nạn và lựa chọn các lối sống tiêu cực như một sự tiếp nối tự nhiên “truyền thống” gia đình.
→ Gia đình có vai trò rất quan trọng trong việc định hình ra một con người
3.2. Vai trò nuôi dưỡng, giáo dục
Đây là chức năng, vai trò xã hội hết sức quan trọng vì làm tốt vai trò này, gia
đình thực sự góp phần quan trọng vào việc đào tạo nên thế hệ trẻ của toàn xã hội
Gia đình có vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng, giáo dục con trẻ để duy
trì, gìn giữ và trao truyền các giá trị đạo đức, truyền thống văn hóa dân tộc và động
viên các thành viên của mình phấn đấu theo đúng chuẩn mực của xã hội. Đồng thời,
gia đình vừa là màng lọc mà thông qua đó thanh niên tiếp nhận một cách có chọn lọc
những tác động văn hóa từ bên ngoài, vừa như tấm lá chắn bảo vệ họ khỏi những tác
động tiêu cực của xã hội. •
Gia đình là nơi nuôi dưỡng, giáo dục phát triển nhân cách của con người:
o Gia đình là nơi mà con người nhận được sự quan tâm và chăm sóc cả về
thể chất và tinh thần. Theo thống kê thu được, phần lớn số nữ thanh niên
bị sa vào tệ nạn mại dâm khi đang ở trong độ tuổi thanh niên là do thiếu
sự quan tâm, quản lý, giáo dục của gia đình. Hầu hết các gia đình của gái
mại dâm đều có vấn đề, nhất là những gia đình có người thân liên quan
đến gái mại dâm, gia đình có người nghiện ma túy, gia đình có người có
tiền án, tiền sự và một số gia đình có thành viên liên quan đến các loại tệ
nạn xã hội khác. Có thể thấy vai trò của việc được nuôi dưỡng và giáo
dục trong một hoàn cảnh gia đình ảnh hưởng sâu sắc tới nhận thức và
hành động của trẻ sau này. o Giáo dục của gia đình ảnh hưởng tới định
hướng lối sống của giới trẻ: Từ việc hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục
của gia đình đối với một đứa trẻ gần như sẽ quyết định tới lối sống mà
chúng lựa chọn sau này. Việc lựa chọn sẽ sống hết mình cống hiến cho xã
hội hay lối sống tiêu cực, buông thả phần lớn là sự phản ánh cách nuôi
dưỡng của gia đình. Theo số liệu khảo sát của Vụ Gia đình, Có tới hơn
2/3 thanh niên (82,5%) đánh giá giáo dục gia đình rất có tác dụng và nói
chung có tác dụng tới lối sống của mình. Chỉ có 3,9% thanh niên đánh giá
nó hoàn toàn không có tác dụng.
→ Phần lớn thanh niên trong cuộc khảo sát đều tham khảo ý kiến của gia đình
từ mọi khía cạnh của cuộc sống •
Gia đình giáo dục hình thành các kỹ năng xã hội cần thiết:
o Kỹ năng giao tiếp của giới trẻ được học tập hiệu quả nhất đó là bắt đầu từ
gia đình, Từ việc tham gia vào cuộc trò chuyện trong gia đình đã hình
hình cho trẻ cachs diễn đạt ý kiến, kỹ năng lắng nghe và phản ứng trước
các tình huống. Từ đây giúp hình thành các phẩm chất tốt phục vụ đời
sống xã hội như là biết tôn trọng và đồng cảm, kiên nhẫn, biết quản lý tốt cảm xúc cá nhân,...
o Gia đình là đơn vị xã hội đầu tiên trẻ được tiếp xúc và học được cách
tương tác xã hội bằng cách tham gia vào các hoạt động gia đình giới trẻ
học được cách duy trì các mối quan hệ xã hội
Tóm lại, Gia đình đã góp phần to lớn vào việc nuôi dưỡng và giáo dục cho thanh
niên những lối sống tích cực, như trân trọng và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp
của dân tộc, yêu nước, yêu nòi, có trách nhiệm xã hội cao, tin tưởng vào tương lai của
gia đình, đất nước, ham học, ham sáng tạo, yêu lao động, v.v.. Mặt khác, chính những
khủng hoảng trong gia đình, nhất là khủng hoảng trong mối gắn kết giữa con cái và cha
mẹ, khủng hoảng trong giáo dục gia đình lại chính là một trong những nguyên nhân chủ
yếu nhất dẫn đến những xu hướng lối sống tiêu cực của một bộ phận thanh niên nước ta hiện nay
3.3. Vai trò về kinh tế
Đây là một chức năng cơ bản quan trọng của gia đình nhằm tạo ra của cải, vật
chất, thu nhập cho gia đình, bảo đảm các nhu cầu thiết yếu nhất của các thành viên trong
gia đình, đóng vai trò quan trọng đối với toàn xã hội, bao gồm cả thế hệ trẻ ngày nay. -
Cùng với quá trình phát triển của lực lượng sản xuất, gia đình đã trở
thànhmột đơn vị kinh tế. Gia đình tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất và tái sản
xuất ra tư liệu sản xuất và tư liệu tiêu dùng. Trong quá trình đó, gia đình không chỉ đóng
góp cho sự phát triển của xã hội, tạo ra vật chất, sự giàu có của xã hội mà đó còn là hoạt
động kinh tế đem lại nguồn thu nhập. Để thỏa mãn các nhu cầu cơ bản của mỗi cá nhân
thì nguồn tài chính là một yếu tố quan trọng không thể không nhắc đến. Hiệu quả hoạt
động kinh tế của gia đình quyết định hiệu quả đời sống vật chất và tinh thần của các
thành viên, con cái trong gia đình. -
Gia đình còn có chức năng tổ chức tiêu dùng, sử dụng hợp lí khoản thu
nhậpvào việc đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần của mỗi người, đặc biệt quan trọng
đối với thế hệ trẻ.
Đảm bảo đời sống vật chất của thế hệ trẻ: Gia đình có trách nhiệm thỏa mãn các
nhu cầu vật chất cơ bản như ăn, uống, mặc, ở, đi lại, y tế,…, giúp trẻ có một môi trường
ổn định để phát triển. Đời sống vật chất ổn định tạo điều kiện vững chắc cho trẻ thoải
mái tìm tòi, học hỏi, phát triển bản thân, giúp chúng cảm thấy tự tin và an toàn về mặt
vật chất. Chỉ khi đảm bảo được đời sống vật chất ổn định, thanh thiếu niên mới có cơ
sở để phát triển một đời sống tinh thần khỏe mạnh.
Đảm bảo đời sống tinh thần: Việc đảm bảo đời sống tinh thần như học tập, vui
chơi, giải trí,... của thế hệ trẻ cũng là một vai trò quan trọng của gia đình. Gia đình cần
tạo điều kiện cho trẻ em có cơ hội được đến trường, học tập về kiến thức, kỹ năng, văn
hóa, đạo đức; được tham gia các hoạt động giải trí, vui chơi; được tự do phát triển, thể
hiện cá tính, duy trì sở thích, sắc thái riêng của trẻ.
3.4. Vai trò thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình
Đây là vai trò có vị trí đặc biệt quan trọng, cùng với các vai trò khác tạo ra khả
năng thực tế để xây dựng gia đình hạnh phúc, đồng thời là những tiền đề cần thiết cho
một thái độ, hành vi tích cực của cá nhân trong cuộc sống gia đình và xã hội. Điều này
tác động rất lớn đến mỗi người, đặc biệt là thế hệ trẻ - thế hệ có nhiều những thay đổi trong tâm sinh lý. -
Thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý: Thế hệ trẻ, thanh thiếu niên là thế hệ có
nhiềunhững thay đổi, diễn biến phức tạp trong tâm sinh lý. Do đó, gia đình có vai trò
rất quan trọng trong việc hỗ trợ trẻ phát triển tâm sinh lí lành mạnh, bảo vệ trẻ khỏi
những nguy cơ về vật lý và tinh thần. Gia đình có trách nhiệm quan tâm, chăm sóc sức
khỏe cho con cái; đảm bảo cung cấp một môi trường lành mạnh, tốt đẹp cho sự phát
triển về thể chất, tinh thần, cân bằng tâm lý cho trẻ. Khi phải đối mặt với những áp
lực, lo lắng về các vấn đề trong cuộc sống thì chức năng thỏa mãn những nhu cầu về
tinh thần của gia đình sẽ giúp con trẻ có được sự an ủi về mặt tình cảm, giảm bớt được
những lo lắng, căng thẳng bởi lẽ gia đình là điểm tựa vững chắc, điểm dừng chân cuối cùng của mỗi người. -
Duy trì tình cảm gia đình: Gia đình là chỗ dựa tình cảm cho mỗi cá
nhân, lànơi nương tựa về mặt tinh thần chứ không chỉ là vật chất của con người. Đối
với con trẻ, tình cảm gia đình đóng vai trò quan trọng trong quá trình trưởng thành của
chúng. Duy trì tình cảm gia đình tốt đẹp, hòa thuận giúp trẻ được sống trong một môi
trường tốt đẹp, đầy đủ tình yêu thương, từ đó định hình được những giá trị tốt đẹp
trong tính cách của trẻ. Sự hiểu biết, chia sẻ và tình cảm gia đình gắn bó tạo ra một
không gian, điểm tựa vững vàng cho trẻ phát triển. Gia đình có yêu thương, quan tâm
lẫn nhau thì trẻ mới có thể nhận rõ được tầm quan trọng của tình cảm gia đình, từ đó
là tấm gương để tạo ra nhiều gia đình hạnh phúc khác trong tương lai.
CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA GIA ĐÌNH ĐỐI VỚI
THẾ HỆ TRẺ VIỆT NAM HIÊN NAY
4.1. Tác động tốt của gia đình đối với thế hệ trẻ
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lối sống của thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay,
trong đó, gia đình và giáo dục gia đình là một trong những yếu tố tác động quan trọng
nhất đối với quá trình phát triển nhân cách và định hướng lối sống của thế hệ trẻ. Đặc
biệt, gia đình có những ảnh hưởng rất tích cực, là tấm gương mẫu mực của thế hệ trẻ Việt Nam
4.1.1 Những tác động tốt tiêu biểu của gia đình đối với thế hệ trẻ Việt Nam:
-Gia đình duy trì và trao truyền các giá trị đạo đức, truyền thống văn hóa dân
tộc và động viên thế hệ trẻ Việt Nam phấn đấu theo đúng chuẩn mực của xã hội. Tư
tưởng và những hành vi của gia đình sẽ góp phần hình thành nên suy nghĩ, lối sống
lành mạnh của thế hệ trẻ
VD: Theo SAVY (Điều tra Quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam
năm 2003), đa số thanh niên Việt Nam trong độ tuổi từ 14 đền 25 đang sống trong gia
đình cùng với cả cha và mẹ. Có tới 95% số thanh niên được hỏi cho biết họ có mối
quan hệ gắn bó với gia đình và cảm thấy mình sống có lí tưởng và ý nghĩa hơn nhờ có tác động của gia đình
-Gia đình vừa là màng lọc mà thông qua đó người trẻ được tiếp nhận một cách
có chọn lọc những tác động văn hóa từ bên ngoài, vừa như tấm lá chắn bảo vệ họ khỏi
những tác động tiêu cực của xã hội. Cho dù trong xu hướng phát triển chung của xã
hội hiện đại thì tỷ lệ thanh niên sống trong gia đình và lượng thời gian thanh niên sống
cùng gia đình cũng như số lượng thế hệ sống trong gia đình ngày một giảm đi, song
gia đình vẫn là nơi phần lớn các tương tác xã hội quan trọng nhất diễn ra và tác động
tới quá trình hình thành, phát triển nhân cách, định hướng giá trị và lối sống của thế hệ trẻ Việt Nam
VD : Bố mẹ là những người có kiến thức và hiểu biết hơn so với con cái về các
vấn đề tệ nạn xã hội hay tác hại của việc công nghệ ngày càng phát triển hiện nay. Từ
đó, họ sẽ tìm ra cách để hướng dẫn con cái có cái nhìn và hành động đúng đắn để
tránh xa những rủi ro, cạm bẫy
-Gia đình cũng là động lực to lớn, tiếp thêm ý chí, sức mạnh cho thế hệ trẻ Việt
Nam vững bước trong sự nghiệp, cuộc sống
VD: Được truyền cảm hứng từ bố mẹ là những người trong nghề, con trai
Khánh Thi- Phan Hiển 2 năm liên tiếp giành chức vô địch thế giới hạng thiếu nhi 1 tại
giải đấu dance sport Syllabus World Championship 2023&2024
4.1.2 Nguyên nhân cho những tác động tốt của gia đình đối với thế hệ trẻ Việt Nam:
-Gia đình là cái nôi nuôi dưỡng đầu tiên, là môi trường xã hội gần gũi, quan
trọng nhất, nơi các tương tác xã hội hằng ngày của lớp trẻ diễn ra thường xuyên nhất.
-Gia đình là nơi tin cậy để thế hệ trẻ tham vấn các vấn đề quan yếu trong cuộc
sống như sức khỏe, công việc, hôn nhân, tình yêu, tín ngưỡng tôn giáo...
-Gia đình đồng thời cũng là những người đi trước, có kinh nghiệm về nhiều
lĩnh vực trong cuộc sống, có thể đưa ra nhiều lời khuyên bổ ích cho thế hệ trẻ Việt Nam
4.2. Hạn chế dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực
Trong bất kỳ thời kỳ nào của lịch sử, gia đình luôn là chiếc nôi để hình thành,
giáo dục, nuôi dưỡng nhân cách của mỗi con người. Gia đình trong xã hội hiện đại ngày
nay càng có vai trò quan trọng, từ định hướng, nuôi dưỡng nhân cách cũng như giáo
dục con người từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành, trở thành những công dân có ích
đóng góp tích cực cho sự phát triển chung của xã hội. Ðối với phần lớn người Việt Nam
chúng ta, gia đình luôn là mối quan tâm hàng đầu. Trải qua nhiều thế hệ, gia đình Việt
Nam tồn tại và phát triển với những chuẩn mực, giá trị tốt đẹp, góp phần xây dựng nền
văn hóa Việt Nam. Quá trình đất nước đổi mới và hội nhập quốc tế ngày nay tạo ra
nhiều cơ hội và điều kiện để gia đình Việt Nam phát triển, tuy nhiên vấn đề gia đình và
giáo dục gia đình cũng gặp nhiều khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại
ngày nay, gia đình không phải là môi trường duy nhất giáo dục trẻ em. Ngoài gia đình,
trẻ em còn chịu ảnh hưởng của các môi trường giáo dục khác như nhà trường, nhóm
bạn bè, các phương tiện thông tin đại chúng (trong đó có mạng xã hội)... 4.2.1 Những hạn chế nổi bật
Dưới đây là một số hạn chế nổi bật về vấn đề gia đình còn tồn tại ở nước ta hiện nay:
- Mâu thuẫn, xung đột gia đình mà đỉnh điểm là bạo lực gia đình nghiêm
trọng, trong đó nổi bật nhất là bạo lực của người chồng đối với người vợ và bạo
lực của cha mẹ đối với con cái. Những trẻ em sinh ra và lớn lên trong các gia
đình thường xuyên phải chứng kiến hành vi bạo lực của cha đối với mẹ, những
cảnh mắng chửi nhau giữa các thành viên gia đình, những lần bị đòn roi từ cha
mẹ, cũng có xu hướng áp dụng các hành vi bạo lực đối với người khác trong tương lai.
VD: Năm 2020 ở Hà Nội diễn ra vụ cha dượng và mẹ đẻ bạo hành con gái 3 tuổi
đến tử vong và nguyên nhân tử vong của cháu bé là do chấn thương sọ não nặng do
thương tích từ tay gây nên. Ngay lập tức đã tạo nên một cơn sóng lên án mạnh mẽ từ
dư luận và những suy nghĩ về vấn đề con cái trong mỗi gia đình.
Gắn với các mâu thuẫn, xung đột và bạo lực gia đình là vấn đề ly hôn. Nhất là
các vụ ly hôn có con nhỏ, nếu bố mẹ xử sự sau ly hôn không khéo léo và thiếu tế nhị
thì các cháu cũng là người chịu rủi ro nhiều hơn trong cuộc sống, cá biệt cũng dễ bị rơi
vào những hành vi lệch lạc trong tương lai.
Trong bối cảnh của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay, với nhịp
sống hiện đại, tất bật và sự phát triển mạnh mẽ của internet, mạng xã hội cũng như sự
mất cân bằng trong quan hệ gia đình dẫn đến khoảng cách giữa bố mẹ và con cái ngày
càng rõ. Chúng ta đang chứng kiến một hiện tượng khá bất ổn ở không ít gia đình, đó
là việc thiếu vắng sự chăm sóc, giáo dục của các bậc cha mẹ đối với con cái, dù họ vẫn
sống cùng nhà với các con, cả đối với những người đang vật lộn mưu sinh cũng như các
gia đình khá giả hơn. Sự thiếu quan tâm của cha mẹ đối với con cái có thể dẫn đến nhiều
hậu quả tiêu cực cả về mối liên hệ tình cảm cha mẹ - con cái hoặc tăng thêm nguy cơ
đối với các hành vi lệch chuẩn trong cuộc sống.
VD: Năm 2022 ở Hà Nội diễn ra vụ việc nam sinh 16 tuổi học sinh trường THPT
chuyên Hà Nội – Amsterdam rơi từ tầng cao chung cư Nam Phú Victoria xuống đất dẫn
đến tử vong. Nguyên nhân của vụ việc được cho là do áp lực học tập đến từ bố mẹ.
Người bố của nam sinh cũng cảm thấy rất sót xa khi nhận tin tức con mình đang tuổi ăn
tuổi lớn đã chọn cho mình cái chết để giải thoát cho mình khổi áp lực trong học tập và
cuộc sống. Đây rõ ràng là hồi chuông cảnh báo tới nhiều bậc làm cho làm mẹ cần quan
tâm hơn nữa đến tâm sinh lí của con ở lứa tuổi teen.
4.2.2 Những nguyên nhân dẫn đến nhữnng ảnh hưởng tiêu cực của gia đình đối với thế hệ trẻ Việt Nam
Có nhiều nguyên nhân cụ thể của tình hình nêu trên nhưng điều quan trọng nhất
là chúng ta chưa nhận thức đầy đủ vai trò của gia đình với tư cách là một thiết chế xã
hội đặc thù có mối quan hệ chặt chẽ với các thiết chế khác trong hệ thống xã hội tổng
thể, sự vững mạnh hay bất cập của gia đình sẽ có tác động lớn đối với việc quản lý xã
hội nói chung. Cũng từ nguyên nhân đó, giáo dục gia đình chưa được coi trọng. Bản
thân một số người làm cha làm mẹ chưa thật sự gương mẫu với các con, đôi khi còn là
hình ảnh xấu cho các con làm theo.
Về mặt xã hội, mặc dù Ðảng và Nhà nước đã quan tâm đến việc xây dựng hành
lang pháp lý tạo tiền đề cho các hoạt động xây dựng và củng cố gia đình, tuy nhiên,
hoạt động triển khai và thực thi chính sách gia đình vẫn còn nhiều hạn chế. Nhiều văn
bản luật và chính sách chưa được nhận thức đầy đủ. Cơ chế phối hợp triển khai thực
hiện chính sách gia đình chưa đồng bộ. Ðội ngũ cán bộ chuyên trách về công tác gia
đình ở cấp cơ sở còn thiếu các kỹ năng cần thiết và gặp nhiều khó khăn trong việc xử
lý các vấn đề về gia đình.
Về phía các gia đình, sự thiếu quan tâm đến việc giáo dục gia đình là một nguyên
nhân quan trọng khiến cho gia đình chưa phát huy được vai trò của nó với tư cách là
môi trường tạo nguồn nhân lực có chất lượng tốt cho xã hội. Nhiều gia đình vẫn khoán
trắng cho xã hội và nhà trường việc giáo dục trẻ em. Một số không ít các bậc cha mẹ
chưa dành được thời gian thích đáng để quan tâm tới con cái. Ngoài ra, nhiều bậc cha
mẹ còn thiếu kỹ năng và phương pháp giáo dục con cái một cách khoa học. Cụ thể như:
o Áp đặt và kiểm soát con cái quá mức o Kỳ vọng quá nhiều vào con.
Thể hiện uy quyền trong mọi hoàn cảnh o Thiếu sự thấu hiểu và chia
sẻ. Không biết cách bày tỏ yêu thương
CHƯƠNG 5: BIỆN PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH ĐỂ ĐẢM BẢO PHÁT HUY
HUY VAI TRÒ ĐỐI VỚI THẾ HỆ TRẺ
5.1. Biện pháp phát triển gia đình Việt Nam
Để phát triển xây dựng gia đình Việt Nam hiện này chúng ta có những biện pháp sau đây:
+ Thứ một, phát triển hệ thống dịch vụ hỗ trợ gia đình. Hệ thống dịch vụ gia
đình bao gồm các hoạt động chủ yếu như dịch vụ giáo dục đời sống gia đình, chăm
sóc sức khỏe tại nhà, dịch vụ khoa học - kỹ thuật, thể dục thể thao, văn hóa - văn nghệ
hoặc các loại dịch vụ phục vụ sinh hoạt gia đình. Điều này có thể giúp giải quyết các
vấn đề có thể ảnh hưởng đến động lực gia đình như một số trạng thái tâm lý như căng thẳng, trầm cảm lo âu.
+ Thứ hai, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và phổ biến hệ thống giá trị của văn hoá gia đình Việt Nam.
+ Thứ ba, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động đến gia
đình. Ví dụ như việc tổ chức các sự kiện, hội thảo và nhóm hỗ trợ trong khu phố
+ Thứ tư, việc lồng ghép các giá trị gia đình vào chương trình giảng dạy ở
trường học có thể củng cố tầm quan trọng của các mối quan hệ truyền thống gia đình ngay từ khi còn nhỏ.
+ Thứ năm, thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho tất cả các thành viên
trong gia đình theo đuổi mục tiêu và ước mơ của họ.
+ Thứ sáu, cần phải biết nuôi dưỡng văn hoá đồng cảm, hiểu biết và hỗ trợ lẫn
nhau khi khó khăn trong gia đình góp phần mang lại hạnh phúc và sự phát triển của
gia đình Việt Nam hiện nay.
+ Thứ bảy, vận động các chính sách hỗ trợ đoàn tụ gia đình và di cư cũng như
giải quyết các bất bình đẳng và chênh lệch xã hội.
5.2. Giải pháp khắc phục những hạn chế
Để giải quyết hạn chế về bạo lực gia đình hiện nay cần kết hợp nhiều biện pháp
từ cấp độ cá nhân đến cấp độ xã hội. Dưới đây là một số biện pháp cụ thể:
-Tổ chức các chương trình giáo dục , tập huấn giúp nâng cao nhận thức về hậu
quả của bạo lực gia đình đối với cá nhân gia đình và xã hội.
-Xây dựng các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ tâm lý cho nạn nhân và người bạo lực ,
giúp họ hiểu và giải quyết vấn đề một cách có hiệu quả
-Đảm bảo rằng hệ thống pháp luật có các chính sách và quy trình xử lý hiệu quả,
đồng thời cung cấp bảo vệ cho nạn nhân và hình phạt đối với người gây ra bạo lực.
-Xây dựng các tổ chức xã hội , cộng đồng hỗ trợ nạn nhân ,giúp họ tái hòa nhập với cộng đồng
-Tạo ra các cơ hội và điều kiện cho phụ nữ và giới trẻ để họ có thể tham gia vào
các quyết định và hoạt động xã hội , từ đó giảm bạo lực và tăng cường sự công bằng và bình đẳng trong xã hội
-Tăng cường vai trò của các thành viên trong gia đình , đề cao giá trị của tình
thương , sự thông cảm và sự tôn trọng lẫn nhau.
Việc cha mẹ ly hôn có thể ảnh hưởng đến sự pháp triển của con cái , khiến chúng
cảm thấy thiếu vắng sự quan tâm , yêu thương và có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực
.Có một số giải pháp được đưa ra như sau:
-Cha mẹ nên thảo luận với con cái về việc ly hôm một cách đúng đắn và tôn
trọng , giải thích lý do và đảm bảo rằng tình yêu và sự quan tâm của mình dành cho con
vẫn không hề thay đổi.
-Đảm bảo rằng con cái có thể duy trì liên lạc thường xuyên với cả hai bố mẹ
sau khi ly hôn . Việc này giúp con thấy an tâm và không bị cô lập.
-Nếu cần cha mẹ nên cân nhắc cho con tham gia các buổi tư vấn tâm lý hoặc
nhóm hỗ trợ để giúp con xử lý cảm xúc và thích ứng với tình hình mới.
CHƯƠNG 6: TRÁCH NHIỆM CỦA SINH VIÊN ĐỐI VỚI VIỆC XÂY DỰNG
HẠNH PHÚC GIA ĐÌNH -
Chăm lo hạnh phúc gia đình; giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của giađình Việt Nam.
Mỗi thành viên trong gia đình đều có trách nhiệm trong việc xây dựng gia đình
hạnh phúc. Mỗi sinh viên chúng ta có thể thực hiện các hành động nhỏ nhưng có ý
nghĩa lớn trong việc xây dựng gia đình hạnh phúc. Ví dụ như việc lắng nghe và chia sẻ
cảm xúc với các thành viên khác trong gia đình, giúp đỡ nhau trong công việc nhà, thể
hiện sự quan tâm và yêu thương đối với mọi người. Chúng ta cũng có thể tham gia vào
các hoạt động gia đình và đóng góp ý kiến để giúp gia đình phát triển tốt hơn. -
Kính trọng, hiếu thảo đối với ông bà, cha mẹ và tôn trọng các thành viên
kháctrong gia đình; chăm sóc, giáo dục con em trong gia đình.
Tập trung vào những mong muốn, nhu cầu của mình đồng thời tìm ra hướng
giải quyết cho các vấn đề của bản thân. Điều cấm kị nhất đối với mỗi cá nhân là đứng
cách li, tự tách biệt mình với xã hội. Phải để bản thân tham gia các hoạt động tập thể,
trải nghiệm những cái tốt đẹp và mới mẻ để tự rút ra kinh nghiệm cho bản thân. Gia
đình là nền tảng xây dựng lên nhân cách của mỗi con người, một đứa trẻ sinh ra và lớn
lên theo chiều hướng xấu hay tốt một phần là do ảnh hưởng của gia đình. Vì thế nên
đối với gia đình, ta phải xây dựng cho mình một hình mẫu ngoan ngoãn, lễ phép và
yêu quý các thành viên khác. “ kính trên nhường dưới” là tiêu chuẩn đặc biệt cần chú
trọng trong quan hệ gia đình. Mặt khác, ta cũng cần phải biết chia sẻ và yêu thương.
Sẽ không bao giờ thiệt thòi nếu ta cho đi yêu thương của chính mình. -
Tích cực phòng, chống bạo lực gia đình, xóa bỏ phong tục, tập quán lạc
hậu về hôn nhân và gia đình.
Sinh viên mỗi chúng ta cần phải chung tay đẩy lùi vấn nạn bạo lực gia đình.
Đây là một vấn nạn rất nhức nhối trong thời gian gần đây, chúng ta có thể kể đến một
vụ án rất nổi tiếng về vấn đề bạo lực gia đình như vụ án bé gái 8 tuổi tại Thành phố
Hồ Chí Minh bị bố và mẹ kế bạo hành dẫn đến tử vong vào tháng 12 năm 2021. Bên
cạnh việc đẩy lùi vấn nạn bạo lực gia đình, sinh viên chúng ta cũng cần phải tích cực
tham gia xóa bỏ những phong tục, tập quán lạc hậu về hôn nhân và gia đình.