




Preview text:
GV giảng bài và nêu ví dụ:
-Nội dung của quy luật
Quy luật phủ định của phủ định khái phủ
quát tính chất chung, phổ biến của
định của phủ định: sự phát
triển: Đó không phải là sự phát triển
“ Đường xoáy ốc” là khái niệm
theo hình thức một con đường thẳng,
dùng để chỉ sự vận động của
mà là phát triển theo hình thức những con đường xoáy ốc.
nội dung mang tính kế thừa có
Đầu tiên là vòng xoáy nhỏ khởi đầu trong
một chu kỳ phát triển, các vòng
SV, HT mới nên không thể đi
xoáy tiếp theo dường như lặp lại y
theo đường thẳng. Đây là hình
hệt vòng xoáy ban đầu nhưng các
thức diễn đạt rõ nhất, đặc trưng
vòng xoáy càng ngày càng rộng
của quá trình phát triển ở tính
hơn, xa trung tâm hơn và vòng
kế thừa, tính lặp lại và tính tiến
xoáy sau luôn cao hơn vòng xoáy lên của sự phát triển
trước (phản ánh sự phát triển với
trình độ ngày càng cao của SVHT)
đồng thời các vòng xoáy cứ thế nối
tiếp nhau (thể hiện sự phát triển vô cùng vô tận của SVHT).
Từ hình ảnh xoáy ốc đó ta có thể
nhận thấy rằng, khuynh hướng
phát triển theo đường xoáy ốc thể
hiện tính chất sự phát triển, đó là Thế tính
giới vật chất vận động và
kế thừa, tính lặp lại và tính tiến phát
lên. Mỗi vòng mới của đường xoáy triển ốc diễn ra thông qua quá
dường như lặp lại, nhưng trình với phủ
một trình độ cao hơn. Sự tiếp định nối
biện chứng vô tận, tạo ra
của các vòng trong đường xoáy một
ốc phản ánh quá trình phát triển từ khuynh thấp
hướng đi từ thấp đến đến cao của SVHT. cao có
Ví dụ: Một hạt thóc là sự khẳng
tính chu kỳ, cái mới xuất hiện
định ban đầu (được gieo trồng) => dường
Phủ định lần 1 tạo ra cây lúa (cái
như lặp lại cái cũ nhưng trên cơ
phủ định) => Phủ định lần 2, cây sở
lúa sinh ra nhiều hạt thóc(cái phủ cao hơn. định của phủ định).
GV phát vấn: Giữa cái ban đầu
(hạt thóc) với cái phủ định của phủ
định (nhiều hạt thóc) nó có khác
nhau không? Và khác ở chỗ nào?
SV trả lời.
GV kết luận lại: Xét
về mặt lượng, cái phủ định sẽ
nhiều hơn về số lượng. Tức là giữa
cái giống và cái thu hoạch thì cái
thu hoạch nó sẽ nhiều hơn. Xét
về chất lượng, cái ban đầu là hạt
giống và trong quá trình lai tạo giống
nông nghiệp, các nhà nông sẽ chọn
lai tạo 2 giống lúa mà trong 2
giống lúa đó, có tính trạng trội, có
ưu điểm thì họ sẽ cho đi lai tạo ra
giống mới. Để giống mới có thể kế
thừa được những ưu điểm của giống
cũ và nó sẽ có những biến dị diễn ra
để giống mới nó sẽ ưu điểm vượt
trội hơn so với ban đầu. • Từ ví dụ trên ta thấy
⇨ Từ ví dụ trên ta thấy rằng một hạt thóc qua 2 lần
phủ định thì hạt thóc từ một
thành nhiều hạt thóc tức là có sự
phát triển trên nấc thang Quy cao
luật phủ định của phủ định
hơn. Đây chính là kết quả coi phủ
sự phát triển của SV, HT là định của phủ định. do
Tuy nhiên chúng ta không nên hiểu mâu một
thuẫn bên trong của chúng
cách máy móc là cứ qua 2 lần quy
phủ định thì kết thúc một chu kì định. phát
Mỗi lần phủ định là kết
triển. Trong thực tế chu kì phát quả
triển có thể phải thông qua nhiều đấu lần
tranh và chuyển hóa của
phủ định mới hoàn thành. các mặt
Ví dụ: Chu kỳ phát triển của loài đối sâu
lập trong bản thân sự vật
tằm qua 4 lần phủ định: Trứng
=> Tằm => Nhộng => Bướm tằm => Trứng.
Quy luật phủ định của phủ định
coi sự phát triển của SV, HT là do
mâu thuẫn bên trong của chúng
quy định. Mỗi lần phủ định là kết
-Ý nghĩa phương pháp luận:
quả đấu tranh và chuyển hóa của
các mặt đối lập trong bản thân sự vật.
Từ nội dung trên, ta thấy rằng Chỉ quy
ra khuynh hướng tiến lên
luật phủ định của phủ định làm của sáng
sự vận động của SV, HT; sự
tỏ chiều hướng vận động, phát thống triển
nhất giữa tính tiến bộ
của các sự vật và có ý nghĩa và
trong nhận thức và hoạt động thực tính tiễn:
kế thừa của sự phát triển; kết Thứ quả
nhất, chỉ ra khuynh hướng tiến của sự phát triển. lên
của SV, HT; sự thống nhất giữa tính
tiến bộ và tính kết thừa của sự phát
triển; sau khi trải qua quá trình chuyển
hóa thì có thể xác định được kết Nhận
quả cuối cùng của sự phát triển.
thức đúng về xu hướng Chúng phát
được biểu hiện ở chỗ, cái mới
triển là quá trình quanh ra co,
đời trên cơ sở kế thừa những đặc tính phức
tích cực ở cái cũ rồi bổ sung,
tạp theo các chu kỳ phủ cập định
nhập thêm những thông tin mới sao của
cho phù hợp với hoàn cảnh, phủ định.
điều kiện mới; tạo nên những chuỗi
phát triển, phủ định thay thế liên
tục trong cả tự nhiên, xã hội và tư duy. Thứ
hai, giúp nhận thức đúng về xu hướng
của sự phát triển, đó là quá
trình diễn ra quanh co, phức tạp,
không hề liên tục, thẳng tắp hay
Nhận thức được đầy đủ hơn về
thập chí có cả bước thụt lùi.
SV, HT mới ra đời phù hợp với
quy luật phát triển. (trong tự
Ví dụ: Nhà phát minh vĩ đại nhiên
Thomas Edison đã có 1 phát minh
diễn ra tự phát; xã hội phụ
để đời là phát minh ra bóng đèn. thuộc
Khi đi nghiên cứu và tiến hành phát vào nhận thức và hành động
minh đó, ông đã thất bại tới 10.000 của
lần trong việc tìm ra chất dẫn điện con người)
làm dây tóc bóng đèn. 10.000 lần thất bại đó đều là những bước
quanh co, thụt lùi. Nhưng không vì
thế mà nhà khoa học đó nản chí, ông
cho rằng 10.000 lần thất bại đã giúp
ông loại bỏ dần những chất không
thể dẫn điện và chọn ra được nguyên
liệu phù hợp để có thể thành
công trong việc làm dây tóc bóng
đèn, và từ đó phát minh ra bóng đèn. Thứ
ba, giúp nhận thức đầy đủ hơn
về cái mới ra đời phù hợp với quy
luật phát triển, biểu hiện giai đoạn
Cần ủng hộ SV, HT mới, tạo
cao về chất trong phát triển:
điều kiện cho nó phát triển hợp
Trong tự nhiên, sự xuất hiện của
quy luật; biết kế thừa có chọn
cái mới diễn ra một cách tự phát lọc
nhưng trong xã hội thì sự xuất hiện những yếu tố tích cực và hợp lý
cái mới lại gắn với việc nhận
của SV, HT cũ làm cho nó phù
thức và hành động có ý thức của
hợp với xu thế vận động và con người. phát
Ví dụ: Quay lại ví dụ hạt thóc, triển của SV, HT mới những
hạt thóc rơi xuống trong điều kiện tự
nhiên thì chúng sẽ mọc thành những
cây lúa và những cây lúa đó có thể
cho ra nhiều hạt thóc tiếp theo. Số
lượng hạt thóc sẽ nhiều hơn ban
đầu, tuy nhiên chất lượng của hạt
thóc thì phải tùy thuộc vào điều
kiện sống của cây lúa.
Ví dụ: Trong lĩnh vực kinh doanh,
một công ty mới ra đời có thể bắt đầu
bằng cách nghiên cứu thị trường, tìm
hiểu nhu cầu khách hàng và phát
triển sản phẩm mới dựa trên
những nhu cầu đó. Nhưng để sản
phẩm đó phát triển và có thể cạnh
tranh được trên thị trường, công ty
cần phải hiểu rõ được những quy
luật phát triển của thị trường cũng
như sự phát triển của công nghệ.
Thứ tư, tuy cái mới đã thắng cái cũ
nhưng trong một thời gian nào đó cái
cũ vẫn mạnh hơn. Chính vì vậy cần
ủng hộ cái mới, tạo điều kiện cho nó
phát triển; biết kế thừa có chọn lọc
những yếu tố tính cực, còn hợp lý của
cái cũ làm cho nó phù hợp với xu thế
vận động và phát triển của cái mới.
Ví dụ: Việt Nam muốn xây dựng
nền văn hóa đậm đà bản sắc dân
tộc thì chúng ta cần kế thừa những
bản sắc, truyền thống lịch sử của
dân tộc; kế thừa giá trị chuẩn mực
của nền văn hóa truyền thống. Bên
cạnh đó, còn cần kết thừa
những văn hóa bên ngoài,
những tinh hoa của nhân loại.
Nhưng kế thừa ở đây là có chọn lọc,
để phù hợp với đời sống, với đạo
đức của con người Việt Nam hiện nay.