Báo cáo thu hoạch thực tế về giá trị văn hóa Hoàng Thành Thăng Long môn Chủ nghĩa xã hội khoa học | Học viện Ngân hàng

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
VIỆN ĐÀO TẠO QUỐC TẾ
NHỮNG GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC
TỪ DI TÍCH LỊCH SỬ HOÀNG THÀNH THĂNG LONG
Giảng viên hướng dẫn :
Sinh viên thực hiện : Lớp : Mã sinh viên : Hà Nội, 2025 MỤC LỤC
Lời mở đầu ..................................................................................................................... 2
I. Khái quát về di tích lịch sử Hoàng Thành Thăng Long ......................................... 3
II. Những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc được ghi dấu tại Hoàng Thành ... 3
Thăng Long .................................................................................................................... 3
1. Giá trị lịch sử - chính trị .............................................................................................. 4
2. Giá trị nghệ thuật và sáng tạo văn hóa ........................................................................ 4
3. Giá trị về tinh thần dân tộc .......................................................................................... 5
4. Giá trị tâm linh - tín ngưỡng ....................................................................................... 5
III. Liên hệ bản thân ...................................................................................................... 6
Phụ lục ............................................................................................................................ 8 Lời mở đầu
Trong hành trình nghìn năm dựng nước và giữ nước, dân tộc Việt Nam đã khắc ghi biết
bao dấu ấn lịch sử hào hùng. Những di tích trường tồn qua năm tháng không chỉ là chứng
nhân lịch sử, mà còn là nơi lưu giữ hồn cốt, bản sắc văn hóa của một dân tộc kiên cường.
Hoàng Thành Thăng Long, toạ lạc giữa lòng thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến, chính là
biểu tượng rực rỡ của tinh thần bất khuất, trí tuệ sáng tạo và khát vọng độc lập tự do của
người dân Việt Nam. Khi đứng trước những bức tường rêu phong cổ kính, tôi như nghe
được âm vang ngàn xưa vọng về, cảm nhận nhịp đập bền bỉ của một dân tộc đã trải qua
biết bao thăng trầm mà vẫn hiên ngang bước tới tương lai. Qua chuyến đi thực tế ý nghĩa
tới Hoàng Thành Thăng Long, kết hợp với việc học tập môn Chủ nghĩa xã hội khoa học,
tôi càng hiểu hơn những giá trị văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc là nền tảng tinh
thần vững chắc cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội hôm nay.
I. Khái quát về di tích lịch sử Hoàng Thành Thăng Long
Hoàng Thành Thăng Long là một quần thể di tích lịch sử - văn hóa quan trọng bậc nhất
của Việt Nam, nằm tại trung tâm thủ đô Hà Nội. Đây là công trình kiến trúc đồ sộ được
xây dựng xuyên suốt các triều đại phong kiến Việt Nam, bắt đầu từ thời kỳ nhà Lý (thế
kỷ XI) và liên tục được tu bổ, mở rộng qua các triều đại Trần, Lê, Mạc, Nguyễn. Hoàng
Thành Thăng Long không chỉ là trung tâm quyền lực chính trị trong suốt hơn một thiên
niên kỷ mà còn là biểu tượng của nền văn hóa dân tộc, tinh thần độc lập tự cường và sự
trường tồn của đất nước.
Di tích Hoàng Thành Thăng Long hiện nay bao gồm nhiều công trình tiêu biểu như Đoan
Môn, Kính Thiên điện, Bắc Môn, Hậu Lâu, nền điện Kính Thiên, các khu di chỉ khảo cổ
học tại 18 Hoàng Diệu,... Những di tích này phản ánh rõ nét sự phát triển liên tục của lịch
sử Việt Nam từ thời kỳ Đại La dưới nhà Đường, qua thời kỳ Đại Việt thịnh trị, cho đến
thời kỳ cận hiện đại.
Ngày 31/7/2010, tại kỳ họp lần thứ 34 của Ủy ban Di sản Thế giới UNESCO tổ chức tại
Brazil, Khu Trung tâm Hoàng Thành Thăng Long - Hà Nội đã chính thức được công nhận
là Di sản Văn hóa Thế giới. Ngày nay, Hoàng Thành Thăng Long là điểm đến hấp dẫn
đối với du khách trong và ngoài nước. Thông qua các đợt khai quật khảo cổ và các hoạt
động trưng bày, nghiên cứu, Hoàng Thành Thăng Long đã và đang cung cấp những nguồn
tư liệu quý giá để tìm hiểu về đời sống chính trị, xã hội, văn hóa và kiến trúc của người
Việt trong suốt chiều dài lịch sử.
II. Những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc được ghi dấu tại Hoàng Thành Thăng Long
Giá trị văn hóa truyền thống là kết tinh cho tinh thần, đạo đức, trí tuệ, lối sống, thể hiện
sức sống trường tồn của một dân tộc trong lịch sử. Trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã
hội, việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống không chỉ mang ý nghĩa kế
thừa, mà còn là động lực nội sinh mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển.
Trong lý luận Chủ nghĩa xã hội khoa học, văn hóa được xác định là nền tảng tinh thần
của xã hội, là một trong ba trụ cột phát triển bên cạnh kinh tế và chính trị. Theo quan
điểm Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, phát triển văn hóa không chỉ là mục tiêu mà
còn là động lực của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội. Những giá trị văn hóa truyền
thống, nếu được phát huy đúng cách, sẽ góp phần tạo nên bản sắc dân tộc và củng cố khối
đại đoàn kết toàn dân - yếu tố quan trọng cho sự phát triển bền vững đất nước.
1. Giá trị lịch sử - chính trị
Hoàng Thành Thăng Long là biểu tượng sống động cho lịch sử dựng và giữ nước của dân
tộc Việt Nam. Nơi đây được xây dựng trên nền tảng thành Đại La thời kỳ đô hộ phương
Bắc, đánh dấu bước ngoặt lớn khi vua Lý Thái Tổ dời đô ra Thăng Long năm 1010, mở
ra một kỷ nguyên mới cho quốc gia Đại Việt.
Hoàng Thành Thăng Long mang trong mình giá trị yêu nước sâu sắc và ý chí tự cường
mạnh mẽ. Từ nơi này, những chiến công hiển hách chống giặc ngoại xâm, bảo vệ nền độc
lập dân tộc đã được lập nên. Minh chứng cho giá trị lịch sử ấy là công trình Đoan Môn -
cổng thành chính dẫn vào khu trung tâm Hoàng Thành, vẫn còn bảo tồn gần như nguyên
vẹn đến ngày nay. Đặc biệt, du khách có thể quan sát được sự phân tầng lịch sử rõ rệt với
những lớp kiến trúc từ thời Lê Trung Hưng đến thời Nguyễn chồng lấp lên nhau, cho thấy
sự liên tục và trường tồn của trung tâm quyền lực quốc gia qua các triều đại.
Tinh thần yêu nước và ý chí tự cường ấy là sức mạnh nội sinh to lớn của sự nghiệp cách
mạng, là nhân tố quyết định thắng lợi của chủ nghĩa xã hội. Khi tham quan Hoàng Thành,
tôi cảm nhận được mạch nguồn yêu nước chảy tràn trong từng phiến đá, từng bức tường
cổ kính, như lời nhắc nhở mỗi người Việt Nam hôm nay phải không ngừng gìn giữ và
phát huy tinh thần ấy trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước. Sự bền bỉ của Hoàng
Thành Thăng Long chính là biểu tượng của sức sống dân tộc, của ý chí kiên cường giữ
vững độc lập, chủ quyền trước những biến động lịch sử.
2. Giá trị nghệ thuật và sáng tạo văn hóa
Kiến trúc Hoàng Thành Thăng Long là sự kết tinh của nhiều thế kỷ tinh hoa văn hóa dân
tộc. Những phát hiện khảo cổ tại khu vực 18 Hoàng Diệu đã khai quật hàng nghìn hiện
vật quý giá như gạch trang trí hoa văn sóng nước, gốm hoa nâu thời Trần,... phản ánh
trình độ nghệ thuật và tư duy sáng tạo vượt bậc của người Việt. Các kiến trúc tinh xảo,
nền gạch hoa văn độc đáo, tượng rồng đá mềm mại, thanh thoát đều thể hiện khả năng
sáng tạo văn hóa vô cùng phong phú. Điều đó khẳng định rằng dân tộc Việt Nam không
chỉ kiên cường trong chiến đấu, mà còn tinh tế, tài hoa trong nghệ thuật và đời sống.
Đặc biệt, hình tượng rồng thời Lý với thân mình uốn lượn mềm mại, miệng ngậm ngọc
vừa thể hiện uy quyền tối thượng của đế vương, vừa biểu trưng cho khát vọng thịnh
vượng, hòa hợp với thiên nhiên. Đây là điểm nhấn tiêu biểu cho sự phát triển độc lập và
sáng tạo của nghệ thuật Đại Việt, tạo nên bản sắc riêng biệt so với các nền văn hóa phương Bắc đương thời.
Văn hóa không chỉ là sản phẩm mà còn là động lực phát triển xã hội, và Hoàng Thành
chính là minh chứng sống động cho luận điểm ấy. Các tác phẩm nghệ thuật, công trình
kiến trúc và hiện vật được bảo tồn tại đây chính là sự thể hiện mạnh mẽ của tư duy sáng
tạo, phản ánh sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại, giữa con người với thiên nhiên, và
giữa những giá trị văn hóa truyền thống với sự phát triển bền vững.
3. Giá trị về tinh thần dân tộc
Suốt chiều dài lịch sử, Hoàng Thành Thăng Long đã nhiều lần bị xâm lược và tàn phá,
nhưng vẫn hiên ngang tồn tại như biểu tượng bất khuất của dân tộc Việt Nam.
Hoàng Thành Thăng Long không chỉ là nơi lưu giữ những dấu tích lịch sử quan trọng mà
còn biểu thị cho tinh thần đoàn kết keo sơn của dân tộc. Chính sự đồng lòng, chung sức
của các tầng lớp nhân dân, từ triều đình đến dân gian, đã tạo nên một kinh đô vững mạnh,
trải qua bao biến thiên lịch sử mà vẫn trường tồn. Minh chứng rõ ràng là Bắc Môn - cổng
phía bắc của Hoàng Thành, vẫn còn lưu lại những vết đạn đại bác do quân Pháp bắn phá
vào năm 1882 khi xâm chiếm Hà Nội. Những dấu tích này như lời nhắc nhở về lòng yêu
nước, tinh thần đấu tranh kiên cường của nhân dân ta trong mọi thời kỳ lịch sử.
Tinh thần đoàn kết đó là nguồn sức mạnh vĩ đại giúp dân tộc Việt Nam vượt qua muôn
vàn thử thách để tiến lên con đường phát triển xã hội chủ nghĩa. Hình ảnh Hoàng Thành
Thăng Long ngày nay, dù trong hoàn cảnh hiện đại, vẫn thể hiện sức sống mãnh liệt và
là nguồn động lực tinh thần to lớn, thôi thúc thế hệ trẻ Việt Nam nỗ lực bảo vệ, xây dựng
và phát triển đất nước trong thời kỳ mới.
4. Giá trị tâm linh - tín ngưỡng
Hoàng Thành Thăng Long không chỉ là trung tâm chính trị của đất nước mà còn là nơi
thể hiện sâu sắc những giá trị tâm linh và tín ngưỡng của người Việt. Một trong những
yếu tố tâm linh quan trọng ở đây là Đền thờ thần Đất - nơi triều đình và nhân dân thể hiện
lòng kính trọng đối với thần linh, cầu mong sự thịnh vượng cho quốc gia và sự bình an
cho nhân dân. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên cũng được thể hiện qua các nghi lễ truyền
thống, đặc biệt là các nghi thức tế lễ diễn ra tại Hoàng Thành, thể hiện lòng biết ơn đối
với các bậc tiền nhân đã cống hiến cho đất nước.
Hoàng Thành cũng là minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa phong thủy và tín ngưỡng
dân gian trong kiến trúc. Các yếu tố như hướng xây dựng, vị trí các cung điện, các tượng
đá rồng đều được bố trí theo những nguyên lý phong thủy, phản ánh mối quan hệ giữa
con người và thiên nhiên, giữa thế giới vật chất và thế giới tâm linh. Điều này không chỉ
thể hiện niềm tin vào sự bảo vệ của các thế lực vô hình mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng
của sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người trong văn hóa Việt.
Mối quan hệ mật thiết giữa tín ngưỡng và đời sống vật chất cũng thể hiện trong việc thờ
cúng các vị thần bảo vệ thành, những tượng đá rồng hay các hình ảnh tín ngưỡng khác
được chạm khắc và trưng bày tại các công trình, phản ánh sự hòa hợp giữa yếu tố tâm
linh và đời sống xã hội. Như vậy, Hoàng Thành Thăng Long là một minh chứng sống
động về vai trò của tín ngưỡng trong việc xây dựng và duy trì sự thịnh vượng, an bình cho đất nước.
III. Liên hệ bản thân
Qua chuyến tham quan thực tế tại di tích lịch sử Hoàng Thành Thăng Long, tôi có thêm
kiến thức về lịch sử dân tộc, đồng thời rút ra nhiều bài học quý báu cho bản thân trong
quá trình học tập và rèn luyện. Trực tiếp tìm hiểu về một di tích gắn liền với sự phát triển
của dân tộc trong suốt hơn một nghìn năm lịch sử giúp tôi hiểu rõ hơn tầm quan trọng
của việc gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trong thời kỳ hội nhập và phát triển.
Là một sinh viên trong thời đại mới, tôi nhận thức rõ rằng trách nhiệm gìn giữ bản sắc
văn hóa dân tộc không chỉ là nhiệm vụ của Nhà nước, mà còn là nghĩa vụ của mỗi cá
nhân. Tôi cần chủ động tìm hiểu thêm về các di sản văn hóa dân tộc, tích cực tham gia
các hoạt động bảo tồn di sản, và quan trọng hơn cả là giữ gìn đạo đức, lối sống, phong
cách ứng xử phù hợp với truyền thống văn hóa Việt Nam.
Tôi nhận thức rõ rằng việc học môn Chủ nghĩa xã hội khoa học không chỉ dừng lại ở lý
thuyết, mà cần biết vận dụng những tư tưởng tiến bộ của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh vào trong đời sống thực tiễn. Những giá trị truyền thống tại Hoàng
Thành Thăng Long đã truyền cho tôi động lực để sống có lý tưởng, nỗ lực học tập, rèn
luyện đạo đức cách mạng và sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng.
Tôi tin rằng, chính những giá trị văn hóa trường tồn từ quá khứ sẽ là điểm tựa tinh thần
vững chắc, giúp thế hệ trẻ như tôi tiếp tục hành trình phát triển đất nước theo con đường
xã hội chủ nghĩa vừa giữ gìn bản sắc dân tộc, vừa tự tin hội nhập hiệu quả với thế giới. Phụ lục
Ảnh 1: Cổng Đoan Môn - cửa chính dẫn vào Hoàng Thành
Ảnh 2: Điện Kính Thiên
Ảnh 3: Cột cờ Hà Nội – biểu tượng thủ đô
Ảnh 4: Một số hiện vật được phát hiện tại khu khảo cổ