Báo cáo thực tế chính trị xã hội huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình | Học viện Báo chí và Tuyên truyền

1 MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU......................................................................................................3 I.
TỔNG QUAN VỀ HUYỆN MAI CHÂU VÀ BẢN LÁC.........................5 1.
Tổng quan về huyện Mai Châu...............................................................5 2.
Tổng quan về bản Lác.............................................................................6
II. CÁC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ TẠI ĐỊA PHƯƠNG..............................6 1.
Hoạt động 1: Khám phá các bản làng, những nét đẹp văn hóa truyền
thống và bảo tàng lịch sử.................................................................................6 2.
Hoạt động 2: Lắng nghe báo cáo thực tế từ đại diện đơn vị..................7 3.
Hoạt động 3: Giao lưu văn hóa – trải nghiệm các hoạt động văn hóa
truyền thống......................................................................................................8
III. NHỮNG KẾT QUẢ THU NHẬN VỀ TÌNH HÌNH THỰC TẾ TẠI
HUYỆN MAI CHÂU...........................................................................................8 1.
Tổ chức bộ máy, phòng ban ở huyện Mai Châu....................................8 1.1.
Các cơ quan hành chính.....................................................................8 2.
Những đặc điểm thuận lợi và khó khăn của Mai Châu......................10 2.1.
Thuận lợi...........................................................................................10 2.2.
Khó khăn...........................................................................................12 3.
Huyện Mai Châu phát triển kinh tế - xã hội, du lịch gắn với bảo tồn
cảnh quan thiên nhiên, gìn giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống........13
IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM RÚT RA SAU CHUYẾN ĐI THỰC TẾ
CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI TẠI HUYỆN MAI CHÂU........................................15
V. KẾT LUẬN................................................................................................17
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................18 2 Blurred content of page 3
huyện Mai Châu, về bản Lác và những thông tin về tình hình thực tế, về tổ chức
bộ máy, phòng ban của đơn vị này, dựa trên những trải nghiệm thực tiễn cùng
với quá trình nghiên cứu các tài liệu liên quan đến địa phương của bản thân em. 4 I.
TỔNG QUAN VỀ HUYỆN MAI CHÂU VÀ BẢN LÁC
1. Tổng quan về huyện Mai Châu
Huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình nằm ở vùng Tây Bắc nước ta,
vùng đất được biết đến với địa hình đồi núi cao, chạy theo hướng Tây Bắc
- Đông Nam, trong đó có dãy Hoàng Liên Sơn chạy dài 180km, rộng
30km, cao từ 1.500m trở lên; với các đỉnh núi cao nhất như Phăng Xi
Phăng cao 3.142m, Yam Phình cao 3.096m, Pù Luông 2.983m…
Với địa hình nhiều rừng núi, cao nguyên đá vôi hùng vĩ và rộng
lớn, Tây Bắc trở thành một vùng đất với nhiều tiềm năng phát triển kinh
tế - xã hội, trong đó nổi bật là tiềm năng trong phát triển du lịch trải
nghiệm với những nét văn hóa, con người đặc trưng miền Tây Bắc.
Trong vùng đất Tây Bắc hùng vĩ đó, Mai Châu được biết đến là địa
danh có cảnh quan xinh đẹp đặc trưng của Tây Bắc với núi cao, thiên
nhiên trù phú từ mùa hoa, mùa quả đến mùa lúa chín cùng nét văn hóa đặc
trưng của các đồng bào sinh sống tại đây. Mai Châu là địa điểm có đủ ưu
thế để phát triển du lịch trải nghiệm gắn với phát huy giá trị văn hóa dân
tộc bản địa mang nét đặc trưng, giàu bản sắc của vùng văn hóa vùng đất Tây Bắc.
Mai Châu là một huyện miền núi của tỉnh Hòa Bình, thuộc vùng
núi Tây Bắc Việt Nam. Mai Châu nằm ở cực Tây của tỉnh Hòa Bình, cách
thành phố Hòa Bình Khoảng 76km, cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 140km.
Vị trí địa lý của huyện Mai Châu:
- Phía đông giáp huyện Tân Lạc
- Phía tây giáp huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La
- Phía nam giáp huyện Quan Hóa và huyện Bá Thước thuộc tỉnh Thanh Hóa
- Phía Bắc giáp huyện Đà Bắc. 5 Blurred content of page 6
phiên, giao lưu các hoạt động văn nghệ như nhảy sạp, múa xòe, ca
hát,...và đặc biệt là những di sản văn hóa truyền thống như những đồng
tiền cổ, sách cổ, phục trang, chén đĩa, bình gốm sứ...còn được lưu giữ lại
thông qua tham quan bảo tàng của người Thái.
Hnh 1. Đồ dùng làm bằng gốm sứ tại bảo tàng người Thái (Nguồn: BTXB K43)
2. Hoạt động 2: Lắng nghe báo cáo thực tế từ đại diện đơn vị
Sau thời gian tham quan và trải nghiệm một lượt những đặc trưng
văn hóa, phong tục tập quán ở bản Lác, tập thể lớp đã được tổ chức tham
gia nghe báo cáo thực tế từ đại diện đơn vị - ông Vi Văn Bằng, trưởng
bản, một người Thái chính gốc giàu kinh nghiệm.
Ông Bằng đã chia sẻ đến với tập thể lớp về cội nguồn, đặc trưng
của đồng bào người Thái tại bản Lác, cũng như các phong tục tập quán,
nét đẹp văn hóa của con người nơi đây. Đó là những tập tục như xây nhà
sàn, dệt thổ cẩm, mặc áo cóm (đối với phụ nữ). Bên cạnh đó, ông cũng
chia sẻ về các thành tựu về văn hóa và du lịch mà địa phương đã đạt được.
Cụ thể, từ năm 1963, các đoàn khách du lịch, cả trong nước và quốc tế bắt
đầu đổ xô đến bản Lác để tham quan và khám phá. Cũng từ đây mà ngành
du lịch tại bản Lác đã ra đời và phát triển. Năm 2018, bản Lác đã dược 7
ASEAN công nhận là khu du lịch đạt chuẩn khu du lịch cộng đồng ASEAN.
Ông cũng chia sẻ về quá trình phát triển của bản Lác, từ một địa
phương khó khăn, sinh sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa nước, trồng ngô,
dệt vải...trở thành một trong những điểm thu hút khách du lịch đông đảo
nhất tại huyện Mai Châu. Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh: “Phát triển
du lịch phải đi đôi với gìn giữ truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của dân tộc mình”.
3. Hoạt động 3: Giao lưu văn hóa – trải nghiệm các hoạt động văn hóa truyền thống
Sau khi lắng nghe báo cáo của ngài trưởng bản về tình hình thực tế
của địa phương, tập thể lớp đã có cơ hội được thường thức cũng như giao
lưu với người trong bản qua các tiết mục múa xòe, nhảy sạp, hát múa
xung quanh ngọn lửa trại, uống rượu cần,...
Những hoạt động giao lưu văn hóa nghệ thuật này đã mang đến cho
chúng em những trải nghiệm vô cùng thú vị. Qua đó, chúng em đã có
thêm những góc nhìn thực tế hơn về nét đẹp văn hóa nghệ thuật cũng như
phong tục tập quán của đồng bào dân tộc Thái, cùng với những kỷ niệm khó quên. III.
NHỮNG KẾT QUẢ THU NHẬN VỀ TÌNH HÌNH THỰC TẾ TẠI HUYỆN MAI CHÂU
1. Tổ chức bộ máy, phòng ban ở huyện Mai Châu
1.1. Các cơ quan hành chính
Hiện nay, huyện Mai Châu có hai cơ quan hành chính cao nhất đó là
Văn phòng Hội đồng Nhân dân (HĐND) và Ủy ban Nhân dân (UBND).
Đây là 2 cơ quan tham mưu, tổng hợp giúp HĐND, Chủ tịch HĐND, giúp 8 Blurred content of page 9
- Thanh tra huyện: có chức năng tham mưu, giúp UBND huyện thực
hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết
khiếu nại, tố cáo; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra, giải quyết
khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật.
- Phòng Tư pháp: là cơ quan tham mưu giúp UBND Huyện thực hiện
chức năng quản lý nhà nước về công tác xây dựng văn bản quy phạm
pháp luật, kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, phổ biến, giáo dục
pháp luật, thi hành án dân sự, chứng thực, hộ tịch, trợ giúp pháp lý,
hoà giải ở cơ sở và công tác tư pháp khác.
- Phòng Văn hóa và Thông tin: có chức năng tham mưu, giúp UBND
huyện quản lý nhà nước về: Văn hoá, gia đình, thể dục, thể thao, du
lịch, báo chí, xuất bản, chuyển phát, viễn thông và internet; công nghệ
thông tin, cơ sở hạ tầng thông tin, phát thanh và các dịch vụ công
thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước về văn hoá, gia đình, thể dục, thể
thao, du lịch trên địa bàn huyện.
1.2. Các đơn vị hành chính
Hiện nay, huyện Mai Châu có 16 đơn vị hành chính cấp xã trực
thuộc, bao gồm thị trấn Mai Châu (huyện lỵ) và 15 xã: Bao La, Chiềng
Châu, Cun Pheo, Đồng Tân, Hang Kia, Mai Hạ, Mai Hịch, Nà Phòn,
Pà Cò, Sơn Thủy, Tân Thành, Thành Sơn, Tòng Đậu, Vạn Mai, Xăm Khòe.
2. Những đặc điểm thuận lợi và khó khăn của Mai Châu 2.1. Thuận lợi
Là một vùng đất nằm ở miền núi phía Bắc nước ta, huyện Mai
Châu (Hòa Bình) có những ưu thế về tài nguyên và cảnh quan thiên nhiên. 10
Hnh 2. Cảnh đồng ruộng tại huyện Mai Châu (Nguồn: BTXB K43)
Hệ thống núi đá ở Mai Châu là nguồn đá nguyên liệu dồi dào cung
cấp cho ngành sản xuất vật liệu xây dựng.
Lớp đất ở Mai Châu chủ yếu gồm các loại đất đỏ và đất mùn. Chỉ
riêng hai nhóm đất này đã chiếm tới 92,02% diện tích tự nhiên. Đất có
kết cấu tốt, độ phì tự nhiên tương đối cao, thuận lợi cho người dân trồng trọt, nuôi cấy.
Mai Châu có hệ thống sông, suối khá dày đặc, là nguồn cung cấp
nước phong phú, phục vụ sản xuất và sinh hoạt của nhân dân. Ngoài
hai con sông lớn chảy qua là sông Đà và sông Mã, ở Mai Châu còn có
4 con suối lớn là suối Xia dài 40 km, suối Mùn dài khoảng 15 km, suối
Bãi Sang dài 10 km và suối Cò Nào dài 14 km cùng nhiều khe, lạch,
mạch nước, hệ thống các ao, hồ tự nhiên và nhân tạo.
Bên cạnh đó, Mai Châu có nguồn tài nguyên rừng khá phong phú,
chủ yếu là các kiểu rừng tự nhiên với nhiều loài cây nhiệt đới, gồm các
loại gỗ quý (lát hoa, sến…), các loại cây đặc sản có giá trị (sa nhân,
song…), các loại tre, nứa, luồng…Các loại gỗ quý như gỗ trai, chò,
chỉ, nghiến, sến, táu, dồi, de, đinh, lát,...được bà con nhân dân sử dụng 11 Blurred content of page 12
Đối với nguồn tài nguyên rừng phong phú, do quá trình khai thác
không có kế hoạch kéo dài, thiếu tổ chức, quản lý, thêm vào đó là việc
đốt phá rừng làm nương đã dẫn đến hậu quả là hiện nay nguồn tài
nguyên rừng nơi đây đã nhanh bị cạn kiệt. Quá trình khai thác thiếu tổ
chức, phát nương làm rẫy của bà con đã tạo ra những trảng cỏ nghèo,
độ che phủ thấp, hủy diệt môi trường sinh sống của các loài động vật.
Hiện nay, các loại động vật rừng như lợn, gấu, khỉ, vượn, hoẵng, gà
lôi, rắn… trong các thảm rừng hiện còn ở Mai Châu rất hiếm, nếu có
thì số lượng ít, sống tập trung trong các khu rừng cấm.
Gìn giữ cảnh quan thiên nhiên và bảo vệ môi trường cũng là một
trong những vấn đề cần quan tâm ở Mai Châu, khi mà ngành du lịch
phát triển, số lượng lớn khách du lịch từ khắp nơi đổ về. Điều này có
thể dẫn đến những hệ lụy đối với cảnh quan thiên nhiên và môi trường
nơi đây, chẳng hạn như biến những địa điểm có cảnh quan thiên nhiên
thành khu du lịch, làm mất đi vẻ đẹp vốn có ban đầu; ý thức của khách
du lịch không tốt, có thể gây nên ô nhiễm môi trường...
3. Huyện Mai Châu phát triển kinh tế - xã hội, du lịch gắn với bảo tồn
cảnh quan thiên nhiên, gìn giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống
Những năm gần đây tình hình kinh tế - xã hội của huyện Mai Châu
đang từng bước phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của người dân
không ngừng được nâng lên. Điều này phần lớn là nhờ vào sự phát triển
của du lịch cộng đồng ở nơi đây.
Mặc dù du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn giúp cho tình hình
kinh tế - xã hội ở huyện Mai Châu được phát triển, song không vì thế mà
người dân nơi đây đánh đổi cảnh quan thiên nhiên, môi trường, đồng thời
gìn giữ và tiếp tục phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, phong tục
tập quán, dùng những nét đẹp ấy để tạo nên bản sắc riêng của vùng đất
Mai Châu để thu hút thêm khách du lịch. 13
Bà con nhân dân huyện Mai Châu vẫn đang nỗ lực để gìn giữ cảnh
sắc thiên nhiên và bảo vệ môi trường, nhất là những địa điểm tập trung
đông khách du lịch. Chính quyền địa phương cũng hết sức quan tâm đến
phát triển du lịch cũng như cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho
người dân, gắn với gìn giữ cảnh quan thiên nhiên, môi trường xung
quanh. Cụ thể, trong thời gian vừa qua, việc cung cấp vốn trồng và bảo vệ
rừng nên thảm rừng ở Mai Châu đã và đang được phục hồi dần. Công tác
chăm sóc và bảo vệ rừng luôn được chú trọng, hiện tượng chặt phá rừng
làm nương rẫy cơ bản đã được ngăn chặn.
Đồng bào dân tộc Thái ở Mai Châu cho đến ngày nay vẫn giữ cho
họ những tập tục văn hóa từ xa xưa, như xây nhà sàn, dệt thổ cẩm. Ngày
nay, những phong tục ấy đã được cách tân theo hướng hiện đại hơn. Nhà
sàn được vẫn được xây cao hơn so với mặt đất, và được khoác lên mình
một diện mạo mới, với những nét trang trí theo kiểu hiện đại. Nhà sàn
ngoài dùng làm chỗ ở cho người dân, còn là điểm nghỉ ngơi cho khách du
lịch. Các mô hình homestay nhà sàn trở thành điểm chú ý đối với du
khách khi ghé thăm Mai Châu. Bên cạnh đó là nghề dệt thổ cẩm – một
nghề thủ công truyền thống mang đậm sắc màu của người Thái Mai Châu.
Nghề thủ công này ngày nay cũng được đa dạng hóa về mặt sản phẩm.
Ngoài những sản phẩm dệt truyền thống của người Thái như áo dài, áo tứ
thân, áo gấm, váy, khăn, vỏ đệm, thảm, khăn trải bàn..., thổ cẩm cũng
được dùng để làm ra những sản phẩm dùng làm quà lưu niệm cho khách
du lịch như vòng tay, mũ lưỡi trai, quần áo, túi xách...làm từ thổ cẩm, đem
lại sự hiện đại, mới lạ và độc đáo cho người tiêu dùng. 14 Blurred content of page 15
vùng xa, đặc biệt là đồng bào dân tộc ở miền núi; tổ chức bộ máy, xây
dựng các phòng ban, tổ chức chính quyền linh hoạt phù hợp với đặc trưng
và tình hình thực tế tại địa phương; tổ chức chính quyền hướng đến xây
dựng mô hình chính quyền tự quản địa phương.
Về kinh tế, tập trung phát triển nông nghiệp đối với vùng nông thôn
và miền núi, sử dụng đất có hiệu quả, lựa chọn các loại cây trồng, vật nuôi
phù hợp với địa phương; ưu tiên các nguồn lực và lồng ghép các nguồn
vốn để xây dựng nông thôn mới, gắn với phát triển mạnh du lịch; phát
triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần trên cơ sở kế thừa có chọn lọc,
nhanh chóng tạo ra những yếu tố bên trong bền vững về con người và hệ
thống chính sách để tranh thủ nguồn lực bên ngoài, tạo sự thuận lợi thu
hút đầu tư trong và ngoài nước; phát triển kinh tế kết hợp hài hòa với phát
triển văn hóa, gắn với gìn giữ và bảo vệ môi trường sinh thái, nâng cao
chất lượng cuộc sống vật chất, tinh thần của nhân dân.
Về văn hóa – xã hội, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa,
phong tục tập quán tốt đẹp; thẳng tay bài trừ những hủ tục lạc hậu; đổi
mới những giá trị văn hóa, phong tục tập quán theo hướng hiện đại nhưng
vẫn giữ được bản sắc riêng vốn có; thúc đẩy các phong trào văn nghệ, thể
dục thể thao quần chúng nhằm làm phong phú đời sống tinh thần của
người dân, tác động tích cực đến xây dựng xã hội lành mạnh; phát huy vai
trò của giáo dục, hiện đại hóa cơ sở vật chất trường lớp để đáp ứng nhu
cầu dạy và học; giữ vững trật tự an toàn xã hội, tăng cuòng công tác an
ninh, đẩy lùi các tệ nạn xã hội.
Về môi trường, khai thác tài nguyên rừng có kế hoạch, tổ chức,
quản lý, đẩy lùi nạn đốt phá rừng làm nương rẫy; sử dụng đất một cách
hiệu quả, tránh lạm dụng các chất hóa học trong trồng trọt để không gây ô
nhiễm nguồn đất; tuyên truyền nâng cao ý thức của nhân dân cũng như
khách du lịch, tránh xả rác bừa bãi nhằm giảm thiểu số lượng rác thải ra 16
ngoài môi trường, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và môi trường xung quanh. V. KẾT LUẬN
Chuyến đi thực tế chính trị - xã hội tại huyện Mai Châu (Hòa Bình)
vừa qua là một cơ hội quý giá cho cá nhân em cũng như tập thể lớp Biên
tập Xuất bản K43 được tìm hiểu và trải nghiệm việc đi tác nghiệp thực tế
tại một địa phương, qua đó có thêm nhiều kiến thức, trải nghiệm thực tiễn
và bài học kinh nghiệm trong quá trình học tập.
Trong chuyến hành trình thực tế chính trị - xã hội dài hơn 1 ngày,
bản thân em đã học hỏi được nhiều điều bổ ích, thú vị về huyện Mai
Châu, về lịch sử hình thành, bản sắc văn hóa, phong tục tập quán, lối
sống, cũng như tổ chức bộ máy phòng ban và tình hình quản lý hành
chính của địa phương này; về tình hình phát triển du lịch và những thành
tựu trong ngành du lịch mà địa phương đã đạt được; bên cạnh đó là tình
hình đời sống nhân dân hiện nay ở huyện Mai Châu, về những đặc điểm
thuận lợi mà nơi đây được ban tặng cũng như những khó khăn mà địa
phương này đang phải đối mặt. Qua đó, em đã có được cho mình những
góc nhìn mới mẻ về đồng bào dân tộc Thái ở Mai Châu, đồng thời rút ra
được những bài học kinh nghiệm quý giá về chính trị, kinh tế, văn hóa –
xã hội, về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
Tóm lại, hoạt động thực tế này là vô cùng cần thiết để sinh viên có
thể trực tiếp quan sát, tìm hiểu tình hình thực tế tại các đơn vị, địa
phương, phục vụ cho quá trinh học tập và nghiên cứu của sinh viên. Từ
đó, bản thân mỗi sinh viên sẽ có cho mình góc nhìn thực tế hơn và tự đúc
kết kinh nghiệm, rút ra bài học cho mình. 17 Blurred content of page 18