Bối cảnh Lịch sử và Nội dung Cơ bản Cương lĩnh Xây dựng Đất nước trong
Thời kỳ Quá độ lên Chủ nghĩa Xã hội của Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ VII (1991)
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng Cộng sản Việt Nam
(tháng 6/1991) là một sự kiện trọng đại, đánh dấu bước ngoặt trong tiến trình
đổi mới và phát triển đất nước. Trong bối cảnh lịch sử đặc biệt của thế giới và
trong nước, Đại hội đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nướctrong thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội, một văn kiện có ý nghĩa định hướng và dẫn dắt sự
phát triển của Việt Nam trong giai đoạn mới. Cương lĩnh không chỉ là sự kế
thừa và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh,
mà còn là sự vận dụng linh hoạt, sáng tạo những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa xã hội vào điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Bối cảnh Lịch sử
Đại hội VII của Đảng diễn ra trong bối cảnh lịch sử đầy biến động, đặt ra nhiều
thách thức, nhưng cũng mở ra những cơ hội mới cho Việt Nam:
Sự sụp đổ của Liên Xô và hệ thống xã hội chủ nghĩa Đông Âu: Sự kiện
này đã tạo ra một cú sốc lớn đối với phong trào cộng sản và công cuộc
xây dựng chủ nghĩa xã hội trên toàn thế giới. Việt Nam, một quốc gia
đang trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, không tránh khỏi
những tác động tiêu cực. Sự mất đi của một đồng minh quan trọng và
những biến động trong quan hệ quốc tế đã đặt ra yêu cầu phải có
những điều chỉnh về đường lối đối ngoại và kinh tế.
Những hạn chế của mô hình kinh tế kế hoạch hóa tập trung: Sau nhiều
năm áp dụng mô hình kinh tế kế hoạch hóa tập trung, những hạn chế
về hiệu quả, năng suất và khả năng thích ứng của nền kinh tế Việt Nam
đã bộc lộ rõ. Tình trạng thiếu hàng hóa, lạm phát cao, đời sống nhân
dân khó khăn đã trở thành những vấn đề bức xúc cần được giải quyết.
Những đòi hỏi về đổi mới từ nội bộ: Không chỉ có những áp lực từ bên
ngoài, mà ngay cả trong nội bộ Đảng và xã hội cũng xuất hiện những
đòi hỏi về đổi mới mạnh mẽ hơn. Những vấn đề về dân chủ, nhân
quyền, sự trì trệ của bộ máy hành chính… cần được giải quyết để đảm
bảo sự phát triển bền vững của đất nước.
Những cơ hội mới từ xu thế toàn cầu hóa và khu vực hóa: Bên cạnh
những thách thức, sự sụp đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa Đông Âu
cũng mở ra những cơ hội mới cho Việt Nam. Xu hướng toàn cầu hóa và
khu vực hóa kinh tế đã tạo điều kiện cho Việt Nam hội nhập sâu rộng
hơn vào nền kinh tế thế giới, thu hút vốn đầu tư nước ngoài, tiếp cận
công nghệ tiên tiến và mở rộng thị trường. Trước tình hình đó, Đảng
Cộng sản Việt Nam nhận thức sâu sắc về yêu cầu cấp bách của việc đổi
mới toàn diện và sâu sắc. Đường lối đổi mới được khởi xướng từ Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (1986) đã đạt được những thành tựu
nhất định, nhưng vẫn cần được tiếp tục đẩy mạnh và hoàn thiện. Đại
hội lần thứ VII được tổ chức trong bối cảnh đó, với nhiệm vụ quan
trọng là đánh giá kết quả của công cuộc đổi mới, xác định những vấn đề
đặt ra và đề ra đường lối, chủ trương cho giai đoạn tiếp theo.
Nội dung Cơ bản của Cương lĩnh
Cương lĩnh trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội của Đại hội VII thể
hiện sự kế thừa và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh. Cương lĩnh khẳng định mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Để đạt được mục tiêu đó, Cương lĩnh đề ra những nhiệm vụ cơ bản sau:
Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa: Đây là
một bước đột phá quan trọng trong tư duy kinh tế của Đảng. Cương
lĩnh xác định kinh tế thị trường là một thành phần tất yếu của nền kinh
tế xã hội chủ nghĩa, đồng thời nhấn mạnh vai trò chủ đạo của nhà nước
trong điều tiết và định hướng nền kinh tế, bảo đảm tính công bằng và phúc lợi xã hội.
Phát triển toàn diện các lĩnh vực văn hóa, xã hội: Cương lĩnh nhấn
mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân
lực, bảo vệ môi trường và thực hiện công bằng xã hội. Văn hóa được
xem là nền tảng tinh thần của xã hội, giáo dục và đào tạo được chú
trọng để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa: Cương lĩnh khẳng
định nguyên tắc dân chủ, thượng tôn pháp luật, bảo đảm quyền con
người và quyền công dân. Nhà nước pháp quyền được xây dựng trên
cơ sở Hiến pháp và pháp luật, hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân
chủ, có sự phân công, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước.
Thực hiện đường lối đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng
hóa: Cương lĩnh nhấn mạnh việc chủ động hội nhập quốc tế, mở rộng
quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới trên cơ sở tôn
trọng độc lập, chủ quyền, bình đẳng và cùng có lợi. trong thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội của Đại hội VII là một văn kiện có ý nghĩa lịch sử
quan trọng. Nó đã vạch ra đường lối đúng đắn cho sự phát triển của
Việt Nam trong giai đoạn mới, góp phần đưa đất nước vượt qua khó
khăn, đạt được những thành tựu to lớn trên con đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện Cương lĩnh cũng gặp không ít khó khăn, thách
thức. Trong bối cảnh thế giới và khu vực có nhiều biến động phức tạp, Việt
Nam cần tiếp tục kiên trì đường lối đổi mới, chủ động hội nhập quốc tế, đồng
thời giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc, xây dựng một đất nước Việt Nam giàu
mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh. Kết luận:
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội của
Đại hội VII là một văn kiện có ý nghĩa lịch sử to lớn, đánh dấu sự chuyển mình
mạnh mẽ của Việt Nam trong bối cảnh thế giới và trong nước đầy biến động.
Cương lĩnh đã vạch ra một đường lối đúng đắn, phù hợp với xu thế thời đại,
góp phần quan trọng vào những thành tựu to lớn của đất nước trong quá
trình đổi mới và phát triển. Tuy nhiên, việc thực hiện Cương lĩnh vẫn còn
nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân.