Câu hỏi ôn tập môn Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học

MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
1. Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Điều kiện khách
quan và nhân tố chủ quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Liên hệ
với sự biến đổi của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay. -
Khái niệm gccn: Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát
triển cùng quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện đại; Là giai cấp đại diện cho lực
lượng sản xuất tiên tiến; Là lực lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ chủ nghĩa
tư bản lên chủ nghĩa xã hội; Ở nước tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân là những người
không có hoặc về cơ bản không có tư liệu sản xuất phải làm thuê cho giai cấp tư sản và bị
giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư; Ở các nước xã hội chủ nghãi, giai cấp công nhân
cùng nhân dân lao động làm chủ những tư liệu sản xuất chủ yếu và cùng nhau hợp tác lao
động vì lợi ích chung của toàn xã hội trong đó có lợi ích chính đáng của mình -
Giai cấp công nhân là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp, là chủ thể của quá
trình sản xuất vật chất hiện đại. Do đó, giai cấp công nhân là đại biểu cho lực lượng sản
xuất tiên tiến, cho phương thức sản xuất tiên tiến, quyết định sự tồn tại và phát triển của xã hội hiện đại. -
Đặc điểm nổi bật của giai cấp công nhân là lao động bằng phương thức công nghiệp với
đặc trưng công cụ lao động là máy móc, tạo ra năng suất lao động cao, quá trình lao động
mang tính chất xã hội hóa. Giai cấp công nhân có những phẩm chất đặc biệt về tính tổ
chức, kỷ luật lao động, tinh thần hợp tác và tâm lý lao động công nghiệp. Đó là một giai
cấp cách mạng và có tinh thần cách mạng triệt để. Những đặc điểm ấy chính là những
phẩm chất cần thiết để giai cấp công nhân có vai trò lãnh đạo cách mạng -
Khái niệm smlscgccn: Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân chính là những
nhiệm vụ mà giai cấp công nhân cần phải thực hiện với tư cách là giai cấp tiên phong, là
lực lượng đi đầu trong công cuộc cách mạng xác lập hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa -
Nội dung kinh tế: giai cấp công nhân phải đóng vai trò nòng cốt trong quá trình giải
phóng và thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển, tạo cơ sở cho quan hệ sản xuất mới XHCN ra đời. -
Nội dung chính trị-xã hội: giai cấp công nhân cùng với nhân dân lao động dưới sự lãnh
đạo của Đảng Cộng sản tiến hành cách mạng chính trị để lật đổ quyền thống trị của giai
cấp tư sản, xóa bỏ chế độ áp bức bóc lột, giành quyền lực về tay giai cấp công nhân; thiết
lập nhà nước XHCN và xây dựng nền dân chủ XHCN. -
Nội dung văn hóa, tư tưởng: giai cấp công nhân thực hiện cuộc cách mạng về văn hóa, tư
tưởng, phủ định có kế thừa các giá trị cũ và từng bước xây dựng hệ giá trị mới thể hiện
bản chất ưu việt của chế độ XHCN. -
Điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Điều kiện khách quan
+ Thứ nhất, do địa vị kinh tế của giai cấp công nhân.
Giai cấp công nhân là con đẻ, là sản phẩm của nền đại công nghiệp có tính xã hội hóa ngày càng
cao, là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất hiện đại. Vì thế, giai cấp công nhân đại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến và lực lượng sản xuất hiện đại. Do lao động bằng phương thức
công nghiệp ngày càng hiện đại, giai cấp công nhân là người sản xuất ra của cải vật chất chủ yếu
cho xã hội, làm giàu cho xã hội, có vai trò quyết định sự phát triển của xã hội hiện đại.
+ Thứ hai, do địa vị chính trị - xã hội của giai cấp công nhân quy định
Địa vị kinh tế -xã hội đã tạo cho giai cấp công nhân có những đặc điểm chính trị -xã hội mà
những giai cấp khác không thể có được, đó là những đặc điểm cơ bản sau đây:
 Giai cấp công nhân là giai cấp tiên phong cách mạng.
Giai cấp công nhân là giai cấp tiên phong cách mạng vì họ đại biểu cho phương thức sản xuất
tiên tiến, gắn liền với những thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại. Đó là giai cấp được trang
bị bởi một lý luận khoa học, cách mạng và luôn luôn đi đầu trong mọi phong trào cách mạng
theo mục tiêu xóa bỏ xã hội cũ lạc hậu, xây dựng xã hội mới tiến bộ, nhờ đó có thể tập hợp được
đông đảo các giai cấp, tầng lớp khác vào phong trào cách mạng.
 Giai cấp công nhân là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để nhất thời đại ngày nay.
Giai cấp công nhân bị giai cấp tư sản bóc lột, có lợi ích cơ bản đối lập trực tiếp với lợi ích của
giai cấp tư sản. Điều kiện sống, điều kiện lao động trong chế độ tư bản chủ nghĩa đã chỉ cho họ
thấy: họ chỉ có thể được giải phóng bằng giải phóng toàn xã hội khỏi chế độ tư bản chủ nghĩa.
Trong Tuyên ngôn của Đảng cộng sản, C.Mác và Ph.Ăngghen đã chỉ rõ: "Trong tất cả các giai
cấp hiện đang đối lập với giai cấp tư sản thì chỉ có giai cấp vô sản là giai cấp thật sự cách mạng...
Các tầng lớp trung đẳng là những tiểu công nghiệp, tiểu thương, thợ thủ công và nông dân, tất cả
đều đấu tranh chống giai cấp tư sản để cứu lấy sự sống còn của họ với tính cách là những tầng
lớp trung đẳng. Cho nên họ không cách mạng mà bảo thủ".
 Giai cấp công nhân là giai cấp có ý thức tổ chức kỷ luật cao.
Giai cấp công nhân lao động trong nền sản xuất đại công nghiệp với hệ thống sản xuất mang tính
chất dây chuyền và nhịp độ làm việc khẩn trương buộc giai cấp này phải tuân thủ nghiêm ngặt kỷ
luật lao động; cùng với cuộc sống đô thị tập trung đã tạo nên tính tổ chức, kỷ luật chặt chẽ cho giai cấp công nhân.
Tính tổ chức và kỷ luật cao của giai cấp này được tăng cường khi nó phát triển thành một lực
lượng chính trị lớn mạnh, có tổ chức: được sự giác ngộ bởi một lý luận khoa học, cách mạng và
tổ chức ra được chính đảng có nó -đảng cộng sản. Giai cấp công nhân không có ý thức tổ chức
kỷ luật cao thì không thể giành được thắng lợi trong cuộc đấu tranh chống lại giai cấp tư sản và
xây dựng chế độ xã hội mới.
+ Thứ ba, giai cấp công nhân có bản chất quốc tế.
Chủ nghĩa Mác -Lênin cho rằng, giai cấp tư sản là một lực lượng quốc tế. Giai cấp tư sản không
chỉ bóc lột giai cấp công nhân ở chính nước họ mà còn bóc lột giai cấp công nhân ở các nước
thuộc địa. Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất, sản xuất mang tính toàn
cầu hóa. Tư bản của nước này có thể đầu tư sang nước khác là một xu hướng khách quan. Nhiều
sản phẩm không phải do một nước sản xuất ra mà là kết quả lao động của nhiều quốc gia. Vì thế,
phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân không chỉ diễn ra đơn lẻ ở từng doanh nghiệp, ở
mỗi quốc gia mà ngày càng phải có sự gắn bó giữa phong trào công nhân các nước, có như vậy,
phong trào công nhân mới có thể giành được thắng lợi. V.I.Lênin chỉ rõ: "... không có sự ủng hộ
của cách mạng quốc tế của thế giới thì thắng lợi của cách mạng vô sản là không thể có được",
"Tư bản là một lực lượng quốc tế. Muốn thắng nó, cần phải có sự liên minh quốc tế". Nhân tố chủ quan:
+ Thứ nhất, là sự phát triển của bản thân giai cấp công nhân về cả số lượng và chất lượng: có
số lượng ngày càng đông trên quy mô lớn, gắn liền với sự phát triển về chất lượng thể hiện ở
trình độ trưởng thành về ý thức chính trị, tự nhận thức được vai trò và trọng trách của giai cấp
mình đối với lịch sử.
+ Thứ hai, Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để giai cấp công nhân thực hiện
thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình. Ra đời trên cơ sở kết hợp giữa chủ nghĩa Mác-Lênin với
phong trào công nhân, Đảng Cộng sản là đội tiên phong của giai cấp công nhân, còn giai cấp
công nhân là cơ sở xã hội - giai cấp của Đảng, và Đảng đảm nhận vai trò lãnh đạo cuộc cách
mạng của giai cấp công nhân. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản giai cấp công nhân mới
chuyển từ đấu tranh tự phát sang đấu tranh tự giác.
+ Thứ ba, có sự liên minh giai cấp giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và các tầng
lớp lao động khác: liên minh này, dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân thông qua Đảng cộng
sản, tạo nên lực lượng cách mạng hùng hậu để đi tới thành công -
Liên hệ với sự biến đổi của giai cấp công nhân hiện nay. 
Công nhân hiện nay có xu hướng trí tuệ hóa, có trình độ cao, gắn liền với cuộc cách
mạng 4.0 và kinh tế tri thức. 
Công nhân không chỉ hao phí lao động cơ bắp mà còn hao phí trí lực, thậm chí chủ yếu hao phí về trí lực. 
Cơ cấu công nhân đang thay đổi, số lượng ngày càng tăng, có tính xã hội hóa và quốc tế hóa:
Công nhân chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong dân cư do quá trình phát triển thêm nhiều ngành
mới, tạo thêm nhiều việc làm mới và phát triển nhanh lực lượng sản xuất.
Cơ cấu nghề nghiệp của công nhân hiện nay vô cùng đa dạng và chưa ngừng lại ở những nghề
hiện có. Theo một nghiên cứu, hiện nay trên thế giới có khoảng 23.000 nghề nghiệp liên quan
đến máy móc và phương thức lao động công nghiệp; và dự đoán rằng, đến giữa thế kỷ XXI sẽ có
thêm khoảng 10.000 nghề nghiệp mới, chủ yếu là ở lĩnh vực dịch vụ. 
Ở các nước xã hội chủ nghĩa, công nhân đã trở thành giai cấp lãnh đạo, và ĐCS đã trở thành đảng cầm quyền 
Bên cạnh những nhu cầu về vật chất, nhu cầu tinh thần, văn hóa của công nhân ngày càng cao hơn và đa dạng hơn. 
Liên hệ phong trào Công nhân áo vàng ở Pháp:
2. Khaí niệm, Sự ra đời và đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam. Liên hệ với sự
biến đổi và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay. -
Khái niệm gccn: Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát
triển cùng quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện đại; Là giai cấp đại diện cho lực
lượng sản xuất tiên tiến; Là lực lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ chủ nghĩa
tư bản lên chủ nghĩa xã hội; Ở nước tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân là những người
không có hoặc về cơ bản không có tư liệu sản xuất phải làm thuê cho giai cấp tư sản và bị
giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư; Ở các nước xã hội chủ nghãi, giai cấp công nhân
cùng nhân dân lao động làm chủ những tư liệu sản xuất chủ yếu và cùng nhau hợp tác lao
động vì lợi ích chung của toàn xã hội trong đó có lợi ích chính đáng của mình -
Sự ra đời: Tại Hội nghị lần thứ sáu của Ban Chấp hành Trung ương khóa X, Đảng ta đã
xác định: “Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, đang phát triển,
bao gồm những người lao động chân tay và trí óc, làm công hưởng lương trong các loại
hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp hoặc sả nxuất, kinh doanh, dịch vụ có tính chất công nghiệp” - Đặc điểm: 
Ra đời trước giai cấp tư sản vào đầu thế kỷ 20 
Trực tiếp đối kháng với tư bản Pháp trong cuộc đấu tranh chống lại tư bản thực dân và
phong kiến để dành độc lập 
Gắn bó mật thiết với nông dân, với các tầng lớp nhân dân trong xã hội, là điều kiện thuận
lợi để xây dựng liên minh giai cấp 
Tuy nhiên, giai cấp công nhân còn số lượng ít, trình độ chưa cao, còn chịu ảnh hưởng tư
tưởng, tập quán, tâm lý, thói quen của người sản xuất nhỏ -
Liên hệ với sự biến đổi và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam:  Về kinh tế:
+ Giai cấp công nhân Việt Nam với số lượng đông đảo công nhân có cơ cấu ngành nghề đa dạng,
hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ công nghiệp ở mọi thành phần kinh tế, với chất
lượng ngày một nâng cao về kỹ thuật và công nghệ sẽ là nguồn nhân lực lao động chủ yếu tham
gia phát triển nền kinh tế thị trường hiện đại, định hướng xã hội chủ nghĩa, lấy khoa học – công
nghệ làm động lực quan trọng, quyết định tăng năng suất lao động, chất lượng và hiệu quả. Đảm
bảo tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, thực hiện hài hòa lợi ích
cá nhân – tập thể và xã hội.
+ Giai cấp công nhân phát huy vai trò và trách nhiệm của lực lượng đi đầu trong sự nghiệp đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là vấn đề nổi bật nhất đối với việc thực hiện
sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay. Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
là một quá trình tạo ra sự phát triển và trưởng thành không chỉ đối với giai cấp công nhân mà còn
đối với giai cấp nông dân, tạo ra nội dung mới, hình thức mới để nâng cao chất lượng, hiệu quả
khối liên minh công - nông - trí thức ở nước ta.  Về chính trị - xã hội:
+ Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
+ Giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng, vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ
đảng viên” và “tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
+ Giai cấp công nhân (thông qua hệ thống tổ chức công đoàn) chủ động, tích cực tham gia xây
dựng, chỉnh đốn Đảng, làm cho Đảng thực sự trong sạch vững mạnh, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ
xã hội chủ nghĩa để bảo vệ nhân dân.
+ Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
+ Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.  Về văn hóa tư tưởng:
+ Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc có nội dung
cốt lõi là xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, giáo dục đạo đức cách mạng, rèn luyện lối
sống, tác phong công nghiệp, văn minh, hiện đại, xây dựng hệ giá trị văn hóa và con người Việt
Nam, hoàn thiện nhân cách.
+ Giai cấp công nhân tham gia vào cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng lý luận để bảo vệ sự
trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đó là nền tảng tư tưởng của
Đảng, chống lại những quan điểm sai trái, những sự xuyên tạc của các thế lực thù địch, kiên định
lý tưởng, mục tiêu và con đường cách mạng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. -
Một số phương hướng và giải pháp chủ yếu để xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay + Phương hướng
- Phát triển giai cấp công nhân Việt Nam về số lượng và chất lượng, có cơ cấu phù hợp với yêu
cầu xây dựng đất nước.
- Nâng cao sự giác ngộ và bản lĩnh chính trị, nhạy bén và vững vàng trước diễn biến phức tạp
của tình hình thế giới và trong nước.
- Nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, thích ứng nhanh với cơ chế thị
trường và hội nhập quốc tế.
- Giải quyết việc làm, thực hiện tốt chính sách và pháp luật đối với công nhân và lao động, xây
dựng tổ chức, phát triển đoàn viên công đoàn, nghiệp đoàn. + Giải pháp
- Kiên định quan điểm giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua Đảng Cộng sản.
- Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh gắn với xây dựng và phát huy sức mạnh của liên minh
giai cấp dưới sự lãnh đạo của Đảng.
- Thực hiện chiến lược xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh, gắn kết chặt chẽ với chiến lược
phát triển kinh tế-xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế.
- Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho công nhân, không ngừng trí thức hóa giai cấp công nhân.
- Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã
hội, và của bản thân mỗi công nhân.
3. Khái niệm và chức năng của gia đình. Những yếu tố ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình. -
Khái niệm: Gia đình là một hình thức cộng đồng xã hội đặc biệt, được hình thành, duy
trì, và củng cố chủ yếu dựa trên cơ sở hôn nhân, quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi
dưỡng, cùng với các quy định về quyền và nghĩa vụ của các thành viên gia đình. -
Chức năng của gia đình 
Chức năng tái sản xuất con người: Đây là chức năng đặc thù nhất của gia đình. Chức
năng này một mặt đáp ứng nhu cầu tự nhiên, mặt khác nó mang ý nghĩa xã hội lớn lao là
cung cấp những công dân mới, đảm bảo cho sự phát triển liên tục và sự trường tồn của xã hội loài người. 
Chức năng nuôi dưỡng, giáo dục: Đây là chức năng xã hội hết sức quan trọng vì làm tốt
chức năng này gia đình thực sự góp phần quan trọng vào việc đào tạo thế hệ trẻ nói
chung, vào việc duy trì, phát triển truyền thống đạo đức, văn hoá dân tộc… 
Chức năng kinh tế và tổ chức tiêu dùng: Nhằm tạo thu nhập cho gia đình, bảo đảm các
nhu cầu thiết yếu nhất của các thành viên trong gia đình. Qua đó, gia đình có cơ sở để tổ
chức đời sống (vật chất và tinh thần), nuôi dạy, giáo dục con cái, đồng thời góp một phần
to lớn vào sự nghiệp xây dựng xã hội bằng việc làm cụ thể. 
Chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình: Chức năng này có vị
trí đặc biệt quan trọng, cùng với các chức năng khác tạo ra khả năng thực tế để xây dựng
gia đình hạnh phúc, đồng thời là những tiền đề cần thiết cho một thái độ, hành vi tích cực
của cá nhân trong cuộc sống gia đình và xã hội.