Chính sách Tiền tệ Việt Nam trong Covid-19 | Bài thảo luận kinh tế chính trị

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI VIỆN ĐÀO TẠO QUỐC TẾ
BÀI THẢO LUẬN BỘ MÔN NHẬP MÔN TÀI CHÍNH – TIỀN TỆ
ĐỀ TÀI : Trình bày mục tiêu chính sách tiền tệ của Việt Nam trong bối cảnh
đại dịch Covid-19. Phân tích và đánh giá việc điều hành chính sách tiền tệ để
ứng phó với đại dịch Covid-19 và bình thường mới nền kinh tế của Việt Nam giai đoạn 2020-2022.
Giáo viên hướng dẫn: TS Lê Thùy Dương Nhóm thực hiện: Nhóm 1
Lớp học phần: 2333EFIN2811 MỤC LỤC
BIÊN BẢN PHÂN CÔNG CÔNG VIỆC..........................................................................................2
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................................................3
LỜI MỞ ĐẦU...................................................................................................................................4
PHẦN NỘI DUNG...........................................................................................................................5 CHƯƠNG 1.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ.............................................5 1.1.
Khái niệm chính sách tiền tệ......................................................................................5 1.2.
Mục tiêu của chính sách tiền tệ..................................................................................5 1.2.1.
Phát triển kinh tế, gia tăng sản lượng.................................................................5 1.2.2.
Tạo công ăn việc làm.........................................................................................5 1.2.3.
Kiểm soát lạm phát............................................................................................6 1.3.
Các công cụ của chính sách tiền tệ............................................................................6 1.4.
Cơ chế tác động của chính sách tiền........................................................................11 CHƯƠNG 2.
PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ VIỆC ĐIỀU HÀNH CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2020 – 2022.............................................................................15 2.1.
Thực trạng và đánh giá việc điều hành chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2020.......15 2.1.1.
Bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam năm 2020.............................................15 2.1.2.
Mục tiêu và chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2020.........................................16 2.1.3.
Tình hình thực hiện chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2020.............................17 2.1.4.
Đánh giá về việc điều hành chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2020.................18 2.2.
Thực trạng và đánh giá việc điều hành chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2021.......21 2.2.1.
Bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam năm 2021.............................................21 2.2.2.
Mục tiêu và chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2021.........................................21 2.2.3.
Tình hình thực hiện chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2021.............................24 2.2.4.
Đánh giá về việc điều hành chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2021.................26 2.3.
Thực trạng và đánh giá việc điều hành chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2022.......29 2.3.1.
Bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam năm 2022.............................................29 2.3.2.
Mục tiêu và chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2022.........................................29 2.3.3.
Tình hình thực hiện chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2022.............................30 2.3.4.
Đánh giá về việc điều hành chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2022.................32
LỜI KẾT.........................................................................................................................................36
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................................37 1
BIÊN BẢN PHÂN CÔNG CÔNG VIỆC STT Họ và tên MSV Chức vụ Công việc 1 Lâm Tô Thái An 22D10500 Chính sách tiền tệ năm 1 2 Lê Quỳnh Anh 22D10500 Chính sách tiền tệ năm 2 3
Nguyễn Bùi Phương Anh 22D10500 Chính sách tiền tệ năm 3 4 Đào Thị Hồng Ánh 22D10500 Chính sách tiền tệ năm 7 5 Nguyễn Đỗ Ngọc Ánh 22D10500 Chính sách tiền tệ năm 8 6 Trần Thị Băng Châu 22D10500
Nhóm Chính sách tiền tệ năm 9 trưởn 2022 + Lý thuyết g 7 Trương Huyền Diệu 22D10501 Chính sách tiền tệ năm 0 2022 8 Bùi Thị Thùy Dương 22D10511 Chính sách tiền tệ năm 2022 9 Chu Thành Đạt 21D18016 Thư
Chính sách tiền tệ năm + 4 ký Tổng hợp, chỉnh sửa 2 LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, chúng em xin gửi lời tri ân sâu sắc đến cô Lê Thùy Dương. Trong quá
trình tìm hiểu và học tập bộ môn, chúng em đã được giảng dạy rất tận tình và được
truyền cảm hứng từ cô. Chúng em đã tích lũy được nhiều kiến thức hay và có ích.
Tuy nhiên những kiến thức và kỹ năng của chúng em về bộ môn Nhập môn tài
chính – tiền tệ vẫn còn nhiều hạn chế. Do đó không tránh khỏi nhiều thiếu sót trong
quá trình hoàn thành bài thảo luận này. Mong cô xem xét và góp ý để bài thảo luận
của nhóm chúng em được hoàn thiện hơn.
Chúng em xin chân thành cảm ơn cô! 3 LỜI MỞ ĐẦU
Để nền kinh tế quốc gia phát triển ổn định, đòi hỏi sự điều hành linh hoạt của Chính
phủ, bằng các công cụ để điều tiết nền kinh tế vĩ mô ổn định, trong đó một trong
những công cụ quan trọng bậc nhất đó là chính sách tiền tệ. CSTT là tổng thể những
phương thức mà NHTW thông qua các hoạt động của mình tác động làm thay đổi
cung tiền, lãi suất, qua đó tác động đến mục tiêu cuối cùng của CSTT là lạm phát,
tăng trưởng kinh tế và việc làm, nhằm thực hiện mục tiêu kinh tế - xã hội của đất
nước trong một thời kỳ nhất định.
Đối với các nước đang phát triển, hệ thống tài chính và cấu trúc hệ thống tài chính
đang trong quá trình chuyển đổi thích ứng với nền kinh tế thị trường, bối cảnh mở
cửa nền kinh tế làm cho sự gắn kết thị trường tài chính trong nước với thị trưởng tài
chính quốc tế ngày càng gia tăng. Trong khi mức độ phụ thuộc giữa các quốc gia
ngày càng lớn và nền kinh tế toàn cầu luôn có những biến động không dự đoán
trước được thì ảnh hưởng của CSTT đến nền kinh tế ngày càng phức tạp và việc
điều hành CSTT của NHTW càng trở nên khó khăn. Đặc biệt dịch Covid-19 như
một cú sốc y tế mạnh mẽ, tác động tiêu cực đến nền kinh tế thế giới và trong nước.
Tăng trưởng toàn cầu ở mức âm, thương mại toàn cầu suy giảm, người lao động mất
việc làm, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao. Giá hàng hóa cơ bản được dự báo giữ ở mức
cao, rủi ro về lạm phát, bất ổn tài chính có xu hướng tăng cao, các ngân hàng trung
ương trên thế giới có xu hướng thu hồi các biện pháp nới lỏng sớm hơn dự kiến.
Điều đó khiến cho triển vọng phục hồi kinh tế còn nhiều bất trắc.
Trong bối cảnh đó, chính sách tiền tệ của ngân hàng các nước vừa phải hỗ trợ đà
phục hồi kinh tế, vừa phải kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Vậy trong bối
cảnh đó, Việt Nam đã làm như thế nào để giữu cho nền kinh tế vừa có mức tăng
trưởng dương, vừa kiểm soát tình hình lạm phát? Để nắm rõ lý thuyết cũng như vận
dụng những lý thuyết về chính sách tiền tệ vào thực tế nền kinh tế Việt Nam, nhóm
1 đã nghiên cứu đề tài “Trình bày mục tiêu chính sách tiền tệ của Việt Nam trong
bối cảnh đại dịch Covid-19. Phân tích và đánh giá việc điều hành chính sách tiền tệ
để ứng phó với đại dịch Covid-19 và bình thường mới nền kinh tế của Việt Nam giai đoạn 2020-2022”.
Nội dung bài thảo luận gồm 2 phần:
Chương 1: Cơ sở lý luận về chính sách tiền tệ.
Chương 2: Phân tích và đánh giá việc điều hành chính sách tiền tệ của Việt Nam giai đoạn 2020 – 2022. 4 PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
1.1. Khái niệm chính sách tiền tệ
oChính sách tiền tệ (CSTT) là tổng hòa những phương thức mà NHTW thông
qua các hoạt động của mình tác động đến khối lượng tiền lưu thông, nhằm phục
vụ cho việc thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội của đất nước trong một thời
kỳ nhất định. Nó là một bộ phận quan trọng trong hệ thống các chính sách kinh
tế - tài chính vĩ mô của Chính phủ.
oLuật NHNN 2010 của Việt Nam định nghĩa: “Chính sách tiền tệ quốc gia là
các quyết định về tiền tệ ở tầm quốc gia của cơ quan nhà nước có thẩm quyền,
bao gồm quyết định mục tiêu ổn định giá trị đồng tiền biểu hiện bằng chỉ tiêu
lạm phát, quyết định sử dụng các công cụ và biện pháp để thực hiện mục tiêu đề ra.”
oTùy thuộc điều kiện kinh tế của mỗi quốc gia mà chính sách tiền tệ có thể
được xác lập theo hai hướng:
Chính sách tiền tệ mở rộng (tăng cung tiền, giảm lãi suất để thúc đẩy sản
xuất kinh doanh, giảm thất nghiệp nhưng lạm phát tăng - chính sách tiền tệ chống thất nghiệp).
Chính sách tiền tệ thắt chặt (giảm cung tiền, tăng lãi suất làm giảm đầu tư
vào sản xuất kinh doanh từ đó làm giảm lạm phát nhưng thất nghiệp tăng -
chính sách tiền tệ ổn định giá trị đồng tiền).
1.2. Mục tiêu của chính sách tiền tệ
Mục tiêu cuối cùng của chính sách tiền tệ quốc gia là tăng trưởng kinh tế, tạo ra
công ăn việc làm và kiểm soát lạm phát, các mục tiêu cụ thể là:
1.2.1. Phát triển kinh tế, gia tăng sản lượng
Sự tác động vào quá trình phát triển kinh tế , gia tăng sản lượng có nhiều yếu tố
khác nhau và rất phức tạp. Nhưng có một điều chắc chắn rằng, muốn kinh tế tăng
trưởng thì nhất thiết phải thực hiện tái sản xuất mở rộng trên cơ sở khai thác triệt để
các nguồn vốn tiềm năng trong và ngoài nước. Trong việc thực hiện mục tiêu này,
vai trò của NHTW rất quan trọng. Với chức năng là thông tin tín dụng, dưới sự chỉ
đạo của NHTW thông qua chính sách tiền tệ, các ngân hàng sẽ huy động một cách
triệt để các nguồn vốn nhàn rỗi trong xã hội, trên cơ sở đó phân phối lại cho các chủ
thể cần vốn để phát triển kinh tế. 5
1.2.2. Tạo công ăn việc làm
Trong nền kinh tế thị trường, khi sức lao động trở thành hàng hóa thì hiện tượng
thất nghiệp là một hiện tượng tất yếu xảy ra. Do vậy, tạo công ăn việc làm là một
yêu cầu bức thiết và thường trực của các quốc gia.
Việc làm nhiều hay ít, tăng hay giảm, nói chung chủ yếu phụ thuộc vào tình hình
tăng trưởng kinh tế. Khi nền kinh tế được mở rộng và phát triển thì việc làm được
tạo ra nhiều hơn, thất nghiệp giảm và ngược lại. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng, khi
tăng trưởng kinh tế đạt được do kết quả của cải tiến kỹ thuật thì việc làm có thể
không tăng mà thậm chí còn giảm. Vì vậy, để thực hiện mục tiêu này, NHTW phải
vận dụng các công cụ của mình góp phần tăng cường đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh.
Những phân tích trên cho thấy vai trò của NHTW trong việc thực hiện mục tiêu này
là phải vận dụng các công cụ của mình góp phần tăng cường đầu tư mở rộng sản
xuất kinh doanh. Mặt khác, phải tích cực tham gia vào việc chống suy thoái kinh tế,
tạo ra sự tăng trưởng kinh tế ổn định, vững chắc nhằm khống chế tỷ lệ thất nghiệp
không vượt quá tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên, gia tăng khối lượng công ăn việc làm.
1.2.3. Kiểm soát lạm phát
Trong điều kiện lưu thông tiền vàng hoặc tiền giấy tự do chuyển đổi ra vàng, thì
khối lượng tiền thực tế sẽ phù hợp với nhu cầu của nền kinh tế một cách tự phát
thông qua cơ chế tự do đúc và đổi tiền. Ngày nay, thời đại của chế độ lưu thông tiền
giấy là bất khả hoán, lạm phát là một hiện tượng tất yếu xảy ra. Một nền kinh tế chỉ
có thể tăng trưởng được trong một môi trường ổn định về tiền tệ - giá cả. Trong điều
kiện đó, NHTW phải luôn coi việc kiểm soát lạm phát là một trong những mục tiêu
của chính sách tiền tệ quốc gia.
Thường thì lạm phát vừa phải là mục tiêu phấn đấu của các NHTW trong vấn đề
kiểm soát lạm phát. Vì theo kết quả nghiên cứu được công bố năm 1960 của nhà
kinh tế học học người Mỹ, tên là A.W Philips, thì lạm phát và thất nghiệp tỷ lệ
nghịch với nhau. Cụ thể, cứ giảm 1% tỷ lệ lạm phát thì tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng 2%.
Mặt khác, mức lạm phát quá thấp thì nền kinh tế dễ rơi vào tình trạng suy thoái. Mà
tăng trưởng kinh tế, khống chế tỷ lệ thất nghiệp và kiềm chế lạm phát là cá mục tiêu
cần đạt đến của chính sách tiền tệ quốc gia.
Kết luận: Sự phối hợp ba mục tiêu này là rất quan trọng. Bởi vì không phải cùng
một lúc cả ba mục tiêu đó đều có thể thực hiện được mà không có sự mâu thuẫn với
nhau. Do vậy khi đặt các mục tiêu cho chính sách tiền tệ quốc gia cần phải có sự
dung hòa. Cụ thể là phải tùy lúc, tùy thời, tùy điều kiện cụ thể mà sắp xếp thứ tự ưu
tiên. Muốn vậy, NHTW phải luôn nắm bắt được thực tế diễn biến của quá trình thực
hiện các mục tiêu, nhằm điều chỉnh chúng khi có sự thay đổi bằng những giải pháp thích hợp. 6
1.3. Các công cụ của chính sách tiền tệ
Công cụ chính sách tiền tệ quốc gia là các hoạt động của NHTW nhằm tác động đến
cung tiền và lãi suất, qua đó nhằm đạt được các mục tiêu của chính sách tiền tệ.
NHTW sử dụng hai nhóm công cụ chính sách tiền tệ đó là: nhóm công cụ trực tiếp
(hành chính) và nhóm công cụ gián tiếp (thị trường).
a) Nhóm công cụ trực tiếp: Lãi suất tiền gửi:
oCơ chế tác động: Khi NHTW thay đổi các nước ấn định lãi suất tiền
gửi, các NHTM và các tổ chức tín dụng phải tuân thủ các mức lãi suất ấn
định này, từ đó sẽ làm thay đổi khối lượng tiền tệ, tín dụng trong nền kinh
tế. Việc thay đổi các mức ấn định lãi suất tiền gửi sẽ có tác động trực tiếp và
nhanh chóng đến khối lượng tiền tệ và tín dụng của nền kinh tế.
oƯu điểm: Tác động trực tiếp và nhanh chóng.
oNhược điểm: Biện pháp này làm cho các tổ chức tín dụng mất đi tính
linh hoạt và quyền tự chủ kinh doanh, giảm khả năng cạnh tranh giữa các
ngân hàng, dễ dẫn đến tình trạng ứ đọng vốn nhất thời ở ngân hàng nhưng
lại thiếu vốn cho đầu tư hoặc có thể khuyến khích dân chúng dùng tiền vào
dự trữ ngoại tệ, bất động sản trong khi ngân hàng hụt hẫng về tiền mặt cũng như nguồn vốn cho vay.
Khung lãi suất tiền gửi và cho vay hoặc lãi suất cơ bản:
oCơ chế tác động: NHTW có thể tác động tới khối lượng tiền cung ứng
bằng cách quy định và điều chỉnh khung lãi suất (giới hạn tối đa và tối
thiểu) hoặc quy định điều chỉnh lãi suất cơ bản và biên độ dao động.
oƯu điểm: Ngân hàng thương mại được quyền lựa chọn mức lãi suất
tiền gửi hoặc lãi suất cho vay phù hợp với điều kiện cụ thể của mình trong
giới hạn khung lãi suất hay biên độ dao động của lãi suất cho phép để kinh
doanh, nâng cao được tính độc lập tự chủ của mỗi ngân hàng, mỗi tổ chức tín dụng.
oNhược điểm: Trong kinh tế thị trường, lãi suất rất nhạy cảm với đầu
tư, nên nhiều khi khung lãi suất do NHTW quy định trở nên gò bó, cứng
nhắc, không theo kịp những diễn biến của thị trường.
Hạn mức tín dụng đối với các tổ chức tín dụng:
oCơ chế tác động: NHTW khống chế mức cho vay tối đa đối với
NHTM và tổ chức tín dụng. Trên cơ sở quy mô, tình hình hoạt động cũng
như khả năng huy động vốn của từng tổ chức tín dụng, NHTW tiến hành
phân chia hạn mức tín dụng cho từng tổ chức tín dụng, đó chính là mức tối 7
đa mà mỗi ngân hàng, mỗi tổ chức tín dụng được phép vay từ NHTW →
cung tiền cho nền kinh tế thay đổi.
oƯu điểm: Tác động nhanh chóng để NHTW có thể đạt được mục tiêu
kiểm soát khối lượng tiền cung ứng.
oNhược điểm: Trong nền kinh tế thị trường, với sự biến động thường
xuyên của cung và cầu tiền vay, biện pháp này tỏ ra không còn linh hoạt
phù hợp với sự biến động của nền kinh tế.
Phát hành tiền trực tiếp cho ngân sách và cho đầu tư:
oCơ chế tác động: Khi ngân sách nhà nước bị thiếu hụt, NHTW phát
hành tiền để bù đắp sự thiếu hụt ấy → mức cung tiền trong nền kinh tế tăng.
oƯu điểm: Biện pháp này bù đắp nhanh chóng thâm hụt ngân sách nhà
nước. Việc NHTW phát hành tiền trực tiếp cho đầu tư là một biện pháp cần
thiết trong điều kiện nền kinh tế suy thoái dư thừa tiềm năng kinh tế và sẽ
mang lại hiệu quả tích cực nếu việc phát hành tiền được sử dụng để khai
thác tiềm năng về tài nguyên và con người.
oNhược điểm: Biện pháp này làm gia tăng khối lượng tiền trong lưu
thông và hậu quả là gia tăng lạm phát.
b) Nhóm công cụ gián tiếp:
Nghiệp vụ thị trường mở (Opening market operation):
oNhiệm vụ thị trường mở là nghiệp vụ mua bán các chứng khoán ngắn
hạn của NHTW trên thị trường mở. Đây là công cụ chính sách tiền tệ quan
trọng nhất. Thông thường, nghiệp vụ thị trường mở gồm 2 loại:
Nghiệp vụ chủ động (dynamic open market operation): Là
nghiệp vụ được tiến hành nhằm mục đích chủ động thay đổi mức dự trữ và tiền cơ sở.
Nghiệp vụ bị động (defensive open market operation): Là
nghiệp vụ được tiến hành nhằm bù lại những chuyển động của các nhân
tố ảnh hưởng một cách không có lợi đến tổng lượng tiền trong lưu thông.
oCơ chế tác động: Thông qua các nghiệp vụ của thị trường mở, NHTW
có thể kiểm soát được mức lãi suất thị trường ngắn hạn và mức cung tiền trong nền kinh tế.
Khi NHTW mua các giấy tờ có giá sẽ tạo ra các hiệu ứng:
Lãi suất liên ngân hàng giảm ngay lập tức → lãi suất thị
trường ngắn hạn giảm theo. 8
Dự trữ của hệ thống NHTM tăng ngay lập tức → tăng
tiền cơ sở. Tiền cơ sở tăng, thông qua cơ chế tạo tiền gửi, làm cho cung tiền tăng lên.
Ngược lại, khi NHTW bán chứng khoán sẽ tạo ra các hiệu ứng:
Lãi suất liên ngân hàng tăng ngay lập tức → lãi suất thị
trường ngắn hạn tăng theo.
Dự trữ của hệ thống NHTM giảm ngay lập tức → giảm
khối lượng tiền → cung tiền giảm xuống. oƯu điểm:
Tính chính xác: Nghiệp vụ thị trường mở có tác động nhanh,
chính xác và có thể sử dụng được ở bất cứ mức độ nào. Nó có thể hoàn
thành nhanh chóng mà không gây những chậm trễ về mặt hành chính.
Khi muốn thay đổi cơ số tiền hoặc dự trữ, NHTW chỉ việc ra lệnh cho
một nhà kinh doanh chứng khoán và việc mua bán sẽ được thực hiện
ngay. NHTM có thể giúp NHTW thay đổi mức dự trữ hoặc cơ số tiền tệ
ở mức rất nhỏ thông qua việc mua hoặc bán một lượng chứng khoán
nhỏ trên thị trường. Ngược lại, nếu muốn tác động mạnh hơn đến dự trữ
của các NHTM hoặc cơ số tiền tệ, nghiệp vụ thị trường mở vẫn đáp ứng
được thông qua việc mua bán một khối lượng chứng khoán lớn hơn.
Tính linh hoạt: Nghiệp vụ thị trường mở rất linh hoạt và dễ
dàng sửa chữa khi có sai lầm xảy ra thông qua việc đảo ngược chiều sử
dụng của công cụ đó. Nếu cung ứng tiền tệ tăng quá nhanh do NHTW
mua chứng khoán trên thị trường mở vượt quá mức cần thiết thì nó sẽ
tiến hành nghiệp vụ bán chứng khoán trên thị trường mở. Ngoài ra
nghiệp vụ thị trường mở còn cho phép điều chỉnh các biến động không
dự đoán trước có ảnh hưởng đến dự trữ của các ngân hàng hoặc các
biến động vượt quá mức dự tính thông qua các giao dịch có thời hạn
với chi phí thấp và hiệu quả cao.
Khả năng tiên liệu: Nghiệp vụ thị trường mở là một công cụ
chính sách tiền tệ chủ động, bởi vậy nó cho phép NHTW có thể tạo ra
những biến động ảnh hưởng đến xu hướng của thị trường trên cơ sở dự
báo nhu cầu vốn khả dụng. Bên cạnh đó,thông qua tác động của các lực
lượng thị trường , NHTW có thể buộc các đối tác hoạt động theo mục
tiêu của mình và sự hoàn thành nghiệp vụ thị thị trường mở không phụ
thuộc nhiều vào ý muốn chủ quan của các đối tác. oNhược điểm: 9
Các ảnh hưởng của nghiệp vụ thị trường mở đến cơ số tiền có
thể bị triệt tiêu với các tác động ngược chiều làm tổ dự trữ của ngân
hàng không tăng hoặc giảm tương ứng khi NHTW tiến hành các nghiệp vụ mua bán chứng khoán.
Các NHTW không nhất thiết phải tăng hoặc giảm lượng cung
ứng tín dụng và đầu tư khi dự trữ tăng dna giảm đi do tác động của các
nghiệp vụ trên thị trường mở. Có một số yếu tố ngăn cản các NHTM sử
dụng tối đa số dự trữ dư thừa cho việc mở rộng tín dụng như: nhu cầu
trả nợ NHTW, nhu cầu sử dụng tiền mặt tăng lên,...
Khi sử dụng nghiệp vụ thị trường mở NHTW thường mua bàn
với khối lượng chứng khoán lớn nên có thể gây ra sự biến động về lãi suất trên thị trường.
Dự trữ bắt buộc (reserve requirements):
oDự trữ bắt buộc là số tiền mà các tổ chức tín dụng phải duy trì theo
quy định của NHTW, được xác định bằng tỷ lệ % nhất định trên tổng số
dư tiền gửi của các NHTM và các tổ chức tín dụng trong một khoảng thời gian nhất định. Tiền gửi dự trữ bắt
buộc =Tổng số tiền gửi phải tính dự trữ bắt buộc xTỷ lệ dự trữ bắt buộc
oCơ chế tác động: Thông qua công cụ dự trữ bắt buộc NHTW tác động cả
về khối lượng tín dụng và giá cả tín dụng của các tổ chức tín dụng.
oVề khối lượng tín dụng: Việc tăng giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc có nghĩa
là thắt chặt hay nới lỏng khả năng tạo tiền của NHTM và các tổ chức tín dụng khác.
oVề chi phí: Việc tăng giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc cũng có nghĩa là làm
tăng hoặc giảm chi phí tín dụng của các NHTM.
oƯu điểm: Có ảnh hưởng mạnh và nhanh chóng đến lượng tiền cung ứng.
Chỉ cần một thay đổi nhỏ tỷ lệ dự trữ bắt buộc cũng sẽ dẫn đến sự thay đổi
đáng kể của khối lượng tiền cung ứng. oNhược điểm:
oCó thể khiến cho một số tổ chức tín dụng có dự trữ vượt mức ở mức
thấp có thể nhanh chóng rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán.
oViệc thay đổi thường xuyên tỷ lệ dự trữ bắt buộc khiến cho các ngân
hàng rơi vào tình trạng bất ổn trong việc quản lý và đảm bảo tính thanh
khoản đồng thời gia tăng chi phí. 10
Chính sách chiết khấu (Discount policy):
oChính sách chiết khấu thể hiện bằng quy chế cho vay của NHTW đối
với các NHTM vay các tổ chức tín dụng phi ngân hàng; bao gồm những
nội dung về điều kiện cho vay ngắn hạn dưới hình thức chiết khấu các
giấy tờ có giá do các tổ chức tín dụng đưa đến.
oCơ chế tác động: NHTW thay đổi lãi suất chiết khấu và hạn mức chiết
khấu, qua ảnh hưởng đến hoạt động đi vay của các tổ chức tín dụng như sau:
Hạn mức chiết khấu: Khối lượng dự trữ bổ sung cho các tổ
chức tín dụng có thể bị thu hẹp hoặc nới rộng phụ thuộc vào hạn mức
chiết khấu của NHTW, từ đó ảnh hưởng đến khả năng tạo tiền của hệ
thống NHTM và các tổ chức tín dụng khi ngân hàng làm thay đổi được
tiền cung ứng mạng khác khi cung tiền thay đổi xe tác động làm cho lãi
suất thị trường thay đổi.
Lãi suất chiết khấu: Khi NHTW tăng lãi suất chiết khấu sẽ làm
tăng chi phí đi vay của các tổ chức tín dụng, để kinh doanh có lãi, các tổ
chức tín dụng phải tăng lãi suất cho vay, từ đó làm giảm nhu cầu tín
dụng. Mặt khác, khi lãi suất chiết khấu tăng, chi phí đi vay tăng buộc
các tổ chức tín dụng hạn chế vay NHTW. Để hồi phục dự trữ, các tổ
chức tín dụng phải giảm cung ứng tín dụng, khiến lãi suất thị trường tăng.
oƯu điểm: Các khoản vay chiết khấu đều được đảm bảo bằng cách giấy
tờ có giá, nên NHTW chắc chắn thu hồi được nợ khi đến hạn. oNhược điểm:
Tác dụng của chính sách chỉ có thể phát huy khi các tổ chức tín
dụng có nhu cầu vay từ NHTW với mức lãi suất hợp lý. Với sự phát
triển của thị trường tài chính, các ngân hàng thương mại và các tổ chức
tín dụng phi ngân hàng có thể tìm kiếm được các nguồn cho vay thay
thế làm cho sự phụ thuộc vào các khoản vay NHTW giảm đi, do đó làm
giảm mức độ phát huy hiệu quả của công cụ này.
NHTW khó có thể kiểm soát được hoàn toàn những tác dụng
của công cụ này bởi vì NHTW chỉ có thể thay đổi được lãi suất chiết
khấu và các điều kiện cho vay mà không kiểm soát được việc các tổ
chức tín dụng quyết định vay từ mình bao nhiêu.
Công cụ này không dễ khắc phục được sai sót nhưng nhiệm vụ
thị trường mở, ví dụ nó cũng có thể gây ra những biến động lãi suất trên thị trường. 11
1.4. Cơ chế tác động của chính sách tiền
Chính sách tiền tệ sẽ tác động đến khối lượng tiền của nền kinh tế, từ đó ảnh hưởng
lên mức lãi suất cân bằng trên thị trường tiền tệ. Lãi suất là một yếu tố ảnh hưởng
đến hành vi đầu tư của khu vực doanh nghiệp và tiêu dùng của khu vực hộ gia đình.
Việc mở rộng hay thu hẹp đầu tư này đến lượt nó lại ảnh hưởng đến việc làm cùa người lao động.
Vì chính sách tiền tệ tác động làm thay đổi lãi suất cân bằng nên trong ngắn hạn
CSTT chủ yếu tác động đến tổng chi tiêu dự kiến (AE) thông qua ảnh hưởng của sự
thay đổi lãi suất đối với tiêu dùng, đầu tư và xuất khẩu ròng. Từ đó tác động đến sản
lượng, giá cả và việc làm của nền kinh tế.
Cơ chế tác động của chính sách tiền tệ thu hẹp
Giả định rằng nền kinh tế tăng trưởng nóng, lạm phát cao. Mục tiêu điều chỉnh của
chính sách là kiềm chế lạm phát, giảm tăng trưởng nóng. Chính sách mà Chính phủ
có thể sử dụng là chính sách tiền tệ thu hẹp. Khi đó cung tiền giảm, lãi suất cân
bằng tăng dẫn đến giảm cầu đầu tư (I), do vậy tổng cầu chi tiêu dự kiến (AE) giảm.
Điều này sẽ dẫn đến làm giảm sản lượng (GDP thực) và mức giá chung (P). Chính
sách tiền tệ thắt chặt cũng làm giảm cầu tiêu dùng của hộ gia đình (C) và xuất khẩu ròng (NX).
Ta có thể minh họa tác động của giảm cung tiền đến cầu đầu tư trên Hình 1. Ban
đầu thị trường tiền tệ cân bằng tại E 1 là giao điếm của đường cung tiền MS1 với
đường cầu tiền (LP). Tại E 1chúng ta có mức lãi suất cân bằng là r1 và mức đầu tư
tương ứng là I .1 Khi Chính phủ giảm cung tiền sẽ khiến đường cung tiền dịch
chuyển sang trái từ đường MS 1sang dường MS .2 Thị trường tiền tệ đạt cân bằng
mới tại điểm E 2là giao điểm của đường MS 2với đường cầu tiền (LP). Tại E ,2 lãi
suất cân bằng là r .2 Khi lãi suất cân bằng tăng từ r1 lên r ,
2 mức cầu đầu tư trong nền
kinh tế giảm từ I1 và I .2
Hình 1. Tác động của chính sách tiền tệ thu hẹp đến cầu đầu tư 12
Hình 2 minh họa tác động của sự thay đổi cầu đầu tư đến tổng chi tiêu dự kiến và do
đó tác động đến tổng cầu, sản lượng cân bằng và mức giá chung. Với mức cầu đầu
tư trong nền kinh tế là I , tổng cầu của nền kinh tế là 1
AD và nền kinh tế cân bằng 1
tại điềm E1 với mức sản lượng và mức giá chung cân bằng tương ứng là Y và P 1 . 1
Khi mức cầu đầu tư giảm từ I xuống I 1
2 do tác động của thay đổi lãi suất, tổng cầu
AD sẽ giảm tại mọi mức giá chung cho trước và đường tổng cầu dịch chuyển sang trái từ AD đến 1
AD . Điểm cân bằng của nền kinh tế dịch chuyển từ điềm E 2 1 tới điểm E .
2 Tại trạng thái cân bằng mới, mức sản lượng và mức giá chung cân bằng
tương ứng là Y* và P . Như vậy 2
, chính sách tiền tệ chặt có tác động làm giảm sản
lượng qua đó kiềm chế tăng trưởng nóng và giảm mức giá chung (giảm lạm phát).
Do đó, khi nền kinh tế có lạm phát cao, Chính phủ cần sử dụng CSTT chặt nhằm
giảm tổng cầu và hạ thấp lạm phát.
Hình 2. Tác động của chính sách tiền tệ thu hẹp
Cơ chế tác động của chính sách tiền tệ mở rộng
Giả định rằng nền kinh tế trong thời kỳ suy thoái, sản lượng thấp và thất nghiệp cao,
Mục tiêu điều chỉnh của chính sách là thúc đầy tăng trưởng sản lượng, giảm thất
nghiệp. Chính sách có thể sử dụng là chính sách tiền tệ mở rộng. Khi đó cung tiền
tăng, lãi suất cân bằng giảm dẫn đến tăng cầu đầu tư (I), và tổng chi tiêu dự kiến
(AE) tăng. Điều này sẽ làm tăng sản lượng (GDP thực) và mức giá chung (P). Ngoài
ra, lãi suất giảm cũng làm tăng tiêu dùng và xuất khẩu ròng.
Ta có thể minh họa tác động của giảm cung tiền đến cầu đầu tư trên Hình 3. Ban
đầu thị trường tiền tệ cân bằng tại E là giao điểm của đường cung tiền MS 1 với 1
đường cầu tiền (LP). Tại B , chúng ta có mức lãi suất cân bằng là r 1 1 và mức đầu tư
tương ứng là I1. Khi Chính phủ tăng cung tiền sẽ khiến đường cung tiền dịch chuyển
sang phải từ đường MS sang đường MS 1 .
2 Thị trường tiền tệ đạt cân bằng mới tại
điểm E là giao điểm của đường MS 2
với đường cầu tiền (LP). 2 Tại E , lãi suất cân 2
bằng là r2. Khi lãi suất cân bằng giảm từ r1 lên r , mức cầu đầu tư trong nền kinh tế 2 tăng từ I đến I 1 .2 13
Hình 3. Tác động của chính sách tiền tệ mở rộng đến cầu đầu tư
Hình 4 minh họa tác động của sự thay đổi cầu đầu tư đến tổng chi tiêu dự kiến và
qua đó đến tổng cầu, sản lượng cân bằng và mức giá chung. Với mức cầu đầu tư
trong nền kinh tế là I , tổng cầu của nền kinh tế là 1
AD và nền kinh tế cân bằng tại 1
điểm E với mức sản lượng và mức giá chung cân bằng tương ứng là 1 Y1 và P . Khi 1
mức cầu đầu tư tăng từ I lên I 1
do tác động của thay đổi lãi suất; tổng cầu 2 AD sẽ
tăng tại mọi mức giá chung cho trước và đường tổng cầu dịch chuyển sang phải từ
AD1 đến AD . Điểm cân bằng của nền kinh tế dịch chuyển từ điềm E 2 tới điềm E 1 . 2
Tại trạng thái cân bằng mới, mức sản lượng và mức giá chung cân bằng tương ứng là Y* và P .2
Hình 4. Tác động của chính sách tiền tệ mở rộng
Như vậy, khi nền kinh tế có suy thoái, mức sản lượng dưới mức sản lượng tiềm
năng, thất nghiệp cao thì Chính phủ cần sử dụng CSTT mở rộng nhằm gia tăng tổng
cầu, giảm tỷ lệ thất nghiệp. 14 CHƯƠNG 2.
PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ VIỆC ĐIỀU HÀNH CHÍNH
SÁCH TIỀN TỆ CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2020 – 2022 2.1.
Thực trạng và đánh giá việc điều hành chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2020
2.1.1. Bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam năm 2020
a) Bối cảnh kinh tế thế giới:
Năm 2020, kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, căng thẳng do diễn biến nhanh
chóng và phức tạp của dịch Covid-19
- Thương mại giữa các nền kinh tế lớn gia tăng, cộng hưởng với đại dịch COVID-19
tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu.
- Kinh tế toàn cầu chìm sâu vào suy thoái hơn cả Đại suy thoái 1930 với mức tăng
trưởng kinh tế thế giới giảm sâu - 4,4% theo dự báo tháng 10.2020 của Quỹ tiền tệ quốc tế.
- Không chỉ dòng hàng hóa, dòng lao động mà cả dòng dịch vụ và tài chính cũng bị
chặn đứng bởi nỗi lo sợ dịch bệnh bao trùm. Lần đầu tiên trong thời hiện đại, kinh
tế thế giới cùng một lúc phải chịu đựng cả cú sốc cung lẫn cú sốc cầu. Sản xuất đình
trệ, thất nghiệp gia tăng, kéo theo nguy cơ vỡ nợ, phá sản của doanh nghiệp và tâm
lý lo ngại rủi ro, thậm chí hoảng sợ của các nhà đầu tư tài chính.
-Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu
năm 2020 chỉ ở mức 2,4%, giảm 0,5% so với dự báo trước đó. Các nền kinh tế đang
phát triển sẽ sụt giảm khoảng 2% GDP thay vì tốc độ tăng trưởng bình quân liên tục
4,6%/năm trong suốt 60 năm trước đây.
b) Bối nền kinh tế Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19
-Người lao động sụt giảm thu nhập, đặc biệt đối với lao động thời vụ, không có
nguồn thu ổn định, làm phía cầu vốn bị sụt giảm nghiêm trọng do các biện pháp
giãn cách xã hội. Điều này làm tăng nguy cơ nợ quá hạn đối với các khoản thế chấp
và vay tiêu dùng. Các doanh nghiệp đối mặt với vấn đề suy giảm các hoạt động sản
xuất và giảm dòng tiền, nhất là trong các lĩnh vực như ô tô, bán lẻ và du lịch. Những 15
vấn đề về thanh khoản của hộ gia đình và doanh nghiệp, cùng với sự bất ổn ngày
càng tăng cao đã tác động tiêu cực đến sự hoạt động của thị trường tài chính.
- Nhưng với sự vào cuộc quyết liệt, tinh thần đoàn kết, đồng lòng của hệ thống
chính trị, nước ta đã khắc phục khó khăn để vươn lên mạnh mẽ, thực hiện thành
công “mục tiêu kép” vừa phòng chống đại dịch COVID-19, vừa phục hồi, phát triển kinh tế.
- Nền tảng vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm.
- Tăng trưởng kinh tế Việt Nam thuộc nhóm các nước có mức tăng cao nhất khu
vực và thế giới trong bối cảnh thế giới suy thoái nghiêm trọng. ảnh kinh tế Việt Nam:
2.1.2. Mục tiêu, chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2020 * Mục tiêu:
Thứ nhất, tiếp tục củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, nâng cao
năng lực ứng phó với những biến động khó lường của thị trường, nhất là thị trường
thế giới; duy trì đà tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng trên cơ sở cải thiện
hơn nữa môi trường kinh doanh, ứng dụng những thành tựu của cách mang công
nghiệp 4.0 vào phát triển kinh tế, chuyển đổi số nền kinh tế, nâng cao năng suất,
chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế gắn với đẩy mạnh thực hiện
ba đột phá chiến lược, đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế.
Thứ hai, chủ động, linh hoạt trong điều hành chính sách tiền tệ, lãi suất, tỉ giá phù
hợp với diễn biến thị trường trong nước và quốc tế để hỗ trợ cho sản xuất kinh
doanh và tăng trưởng kinh tế. Nâng cao chất lượng tín dụng, tập trung cho các lĩnh
vực ưu tiên như nông nghiệp, nông thôn, công nghiệp hỗ trợ, xuất khẩu, doanh
nghiệp ứng dụng công nghệ cao, doanh nghiệp nhỏ và vừa, hỗ trợ khởi nghiệp;
kiểm soát tín dụng ở một số ngành, lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.
Thứ ba, tiếp tục củng cố và tái cấu trúc hệ thống tài chính, các TCTD để thực hiện
huy động và phân bổ các nguồn lực tài chính cho phát triển kinh tế - xã hội... Đẩy
mạnh hoàn thiện hệ thống pháp luật đối với thị trường tài chính, thị trường bảo 16
hiểm, thúc đẩy sự phát triển của hệ thống các thị trường tài chính. Quyết liệt thực
hiện tái cấu trúc các tập đoàn, tổng công ty nhà nước.
Tăng cường hiệu quả huy động nguồn lực, tiếp tục cải cách hệ thống chính sách thu
đi đôi với cơ cấu lại NSNN. Nâng cao vai trò định hướng của nguồn lực tài chính
nhà nước trong đầu tư phát triển kinh tế - xã hội gắn với thu hút sự tham gia đầu tư của khu vực tư nhân.
Thứ tư, thúc đẩy phát triển các yếu tố tiền đề công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhất là
về hạ tầng cơ sở, phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ; phát triển nông
nghiệp; nông thôn theo các mục tiêu, yêu cầu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa;
thực hiện có kết quả chương trình xây dựng nông thôn mới.
Thứ năm, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với phát triển kinh tế -
xã hội thông qua việc tiếp tục đổi mới các công cụ quản lý vĩ mô của Nhà nước;
nâng cao chất lượng công tác xây dựng chính sách, thực hiện phối hợp hiệu quả
trong quản lý kinh tế vĩ mô; tiếp tục thực hiện chính sách tài khóa và tiền tệ thận
trọng, linh hoạt. Tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, thúc đẩy cải cách hành chính.
Thứ sáu, tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa cải cách thể chế, nhất là thể chế kinh tế, hướng
tới thị trường, phục vụ thị trường bởi một nhà nước kiến tạo phát triển trong bối
cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 được diễn ra ngày càng sâu rộng và không thể đảo chiều.
2.1.3. Tình hình thực hiện chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2020
- Theo số liệu được Tổng cục Thống kê, ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh Covid-
19 đến nền kinh tế Việt Nam là rất lớn. Các đối tượng chịu ảnh hưởng của dịch bệnh
Covid-19 ở phạm vi rộng, phần đông là người lao động (72% thuộc khu vực dịch
vụ, 67,8% thuộc khu vực công nghiệp và xây dựng và 25,1% trong lĩnh vực nông nghiệp).
- Ước tính có khoảng 30,8 triệu người, chiếm hơn một nửa lực lượng lao động bị tác
động tiêu cực từ dịch bệnh dưới nhiều hình thức như: Bị mất việc làm, giãn 17
việc/nghỉ luân phiên hay giảm giờ làm. Thu nhập bình quân/tháng của người lao
động trong quý II/2020 giảm 279.000 đồng so với cùng kỳ năm 2019...
Trước thực trạng trên, Chỉnh phủ đã nhanh chóng ban hành các biện pháp ứng
phó để điều hành chính sách tiền tệ như:
- Một là, giảm lãi suất điều hành, cung ứng nguồn tiền lớn ra nền kinh tế qua kênh
mua vào ngoại tệ; Ban hành Thông tư số 01/2020/TT-NHNN quy định cơ cấu lại
thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và người dân bị ảnh
hưởng bởi dịch bệnh Covid-19. Thống kê sau 3 lần điều chỉnh giảm đồng bộ các
mức lãi suất với tổng mức giảm từ 1,5-2,0%/năm lãi suất điều hành, trong đó lãi
suất tái cấp vốn đã giảm 2%/năm, lãi suất OMO giảm 1,5%/năm. NHNN Việt Nam
trở thành một trong các ngân hàng trung ương có mức cắt giảm lãi suất điều hành
lớn nhất trong khu vực (Trung Quốc chỉ giảm 0,3%, Ấn độ (-1,15%); Thái Lan (-
0,75%), Malaysia và Indonesia (-1,25%) (Nguyễn Đức Trung, 2021).
Trong năm 2020, NHNN đã 3 lần liên tiếp ban hành quy định về giảm trần lãi suất
huy động tiền gửi đối với kỳ hạn dưới dưới 6 tháng, nhờ đó, lãi suất thị trường giảm
mạnh so với thời điểm cuối năm 2019. Lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND
đối với các lĩnh vực ưu tiên giảm 1,5%/năm và lãi suất cho vay bình quân của các
ngân hàng thương mại đối với các khoản vay mới phát sinh giảm hơn 1%/năm trong
năm 2020 và tiếp tục giảm trong 6 tháng đầu năm 2021. Xét về mặt bằng chung, lãi
suất cho vay ở thời điểm tháng 6/2021 đã giảm một nửa so với lãi suất của năm
2012. Việc giảm mạnh mặt bằng lãi suất cho vay đã phần nào hỗ trợ doanh nghiệp
Việt Nam vượt qua giai đoạn khó khăn, duy trì sản xuất kinh doanh.
- Hai là, công bố tỷ giá trung tâm phù hợp với diễn biến thị trường trong và ngoài
nước, cân đối kinh tế vĩ mô, tiền tệ và mục tiêu chính sách tiền tệ, hạn chế tình trạng
đầu cơ, găm giữ ngoại tệ và giúp nền kinh tế hấp thu tốt hơn các cú sốc từ bên
ngoài. Cụ thể: Cuối tháng 3/2020, trong bối cảnh kinh tế, tài chính thế giới biến
động nhanh, phức tạp do tác động của đại dịch Covid-19, tâm lý trên thị trường có
thời điểm bị tác động tiêu cực, NHNN đã linh hoạt điều chỉnh tỷ giá bán can thiệp,
thực hiện truyền thông và sẵn sàng can thiệp thị trường ngoại tệ để bình ổn thị
trường. Nhờ đó, tỷ giá giao dịch trên thị trường liên ngân hàng có xu hướng giảm
dần về quanh mức giá mua của NHNN.
2.1.4. Đánh giá về việc điều hành chính sách tiền tệ Việt Nam năm 2020 a) Thành tựu:
- Hỗ trợ tăng trưởng kinh tế:
Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, ảnh hưởng tiêu cực tới mọi
lĩnh vực kinh tế - xã hội của các quốc gia trên thế giới thì đây là thành công lớn của
Việt Nam với mức tăng trưởng thuộc nhóm cao nhất thế gới: 2,91% so với cùng kì 18
năm trước. Quy mô nền kinh tế ngày càng được mở rộng, theo giá hiện hành, GDP
năm 2020 đạt 6.293,1 nghìn tỷ đồng (tương đương 271,2 tỷ USD), gấp 1,5 lần quy mô GDP năm 2015.
- NHNN điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ CSTT để ổn định thị trường,
kiểm soát lạm phát và hỗ trợ kinh tế ứng phó với tác động bất lợi của các cú sốc:
Nghiệp vụ thị trường mở (mua/bán tín phiếu) được điều hành linh hoạt để chủ động
kiểm soát tiền tệ, lạm phát, hỗ trợ giảm mặt bằng lãi suất, góp phần thúc đẩy tăng
trưởng, đảm bảo thanh khoản hệ thống. Đồng thời, phối hợp đồng bộ với việc ổn
định tỉ lệ dự trữ bắt buộc, tái cấp vốn cho các tổ chức tín dụng (TCTD) theo các
chương trình được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt… đã góp phần nâng
cao hiệu quả, hiệu lực của CSTT trong kiểm soát tiền tệ, không tạo ra áp lực gia
tăng lạm phát, hỗ trợ ổn định tỉ giá và lãi suất thị trường.
Nhờ đó, dù Dự trữ ngoại hối Nhà nước tăng cao kỷ lục nhưng lạm phát được kiểm
soát chặt chẽ, bình quân 11 tháng năm 2020 đạt 3,51%, dưới mục tiêu 4% của Quốc
hội; lạm phát cơ bản bình quân đạt 2,43%, cho thấy hiệu quả điều hành CSTT linh
hoạt, đóng góp tích cực vào việc giảm áp lực lên lạm phát bình quân chung trong
khi vẫn có dư địa hỗ trợ nền kinh tế.
- Kiểm soát mặt bằng lãi suất:
Năm 2020, NHNN đã điều chỉnh giảm 1,5-2,0%/năm lãi suất điều hành, sẵn sàng
hỗ trợ thanh khoản, tạo điều kiện cho TCTD tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp từ
NHNN; giảm 0,6-1,0%/năm trần lãi suất tiền gửi VND các kỳ hạn dưới 6 tháng,
giảm 1,5%/năm trần lãi suất cho vay ngắn hạn VND đối với các lĩnh vực ưu tiên để
hỗ trợ giảm chi phí vay vốn của doanh nghiệp, người dân.
Đồng thời, chỉ đạo TCTD chủ động cân đối khả năng tài chính để áp dụng lãi suất
cho vay hợp lý; triệt để tiết giảm chi phí hoạt động, tập trung mọi nguồn lực để
giảm lãi suất huy động và lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ và đồng hành cùng doanh
nghiệp, người dân vượt qua khó khăn. So với các nước trong khu vực, Việt Nam là
một trong những nước có mức giảm lãi suất điều hành mạnh nhất (Philipines: -2%;
Thái Lan: -0,75%; Malaysia: -1,25%; Indonesia: -1,25%; Ấn Độ: -1,15%; Trung Quốc: -0,3%)
- Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, hàng loạt giải pháp hỗ trợ khách hàng,
chương trình tín dụng chính sách tại NHCSXH, cho vay hỗ trợ người dân, doanh
nghiệp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực từ dịch bệnh đã được NHNN chỉ đạo
triển khai kịp thời. Nhờ đó, mặc dù cầu tín dụng suy giảm nghiêm trọng do tác động
của dịch COVID-19, nhưng từ tháng 9.2020 tín dụng tăng trở lại, đến ngày
10.12.2020, tín dụng toàn hệ thống tăng 9,02% so với cuối năm 2019. b) Hạn chế: 19