Chủ trương của Đảng, Trung ương Cục miền Nam với chiến trường Nam bộ trong Chiến dịch Đông Xuân 1953-1954 và đỉnh cao là Chiến dịch Điện Biên Phủ | Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam

Chủ trương của Đảng, Trung ương Cục miền Nam với chiến trường Nam bộ trong Chiến dịch Đông Xuân 1953-1954 và đỉnh cao là Chiến dịch Điện Biên Phủ | Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam. Tài liệu được biên soạn giúp các bạn tham khảo, củng cố kiến thức, ôn tập và đạt kết quả cao kết thúc học phần. Mời các bạn đọc đón xem!

79 40 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015

Trang 22

Chủ trương của Đảng, Trung ương Cục

miền Nam v i chi ng Nam bớ ến trườ ộ

trong Chi n dế ịch Đông Xuân 1953-1954

và đỉ ịch Điệnh cao là Chiến d n Biên Phủ

 Bùi Thanh Xuân

Trườ ọ ủ ầ ộng Đại h c Th D u M t, tỉnh Bình Dương

TÓM T T: Ắ

Nam B là m t phía Nam c a Tộ ảnh đấ ủ ổ quốc

đi đầu trong cuộc kháng chiến chống thực dân

Pháp khi chúng quay l c Vi t Nam ại xâm lượ ệ

một lần n a. Trong chi n dữ ế ịch Đông Xuân

1953-1954, mà đỉ ịch Điệnh cao là chiến d n

Biên Ph . Chi ng Nam B ch ủ ến trườ ộ là vùng đị

hậu, nhiệm vụ của chi ng Nam Bến trườ ộ khá

nặng nề, v a ti n hành chi n tranh du kích, ừ ế ế

giành chính quy n làm ch , không cho quân ề ủ

Pháp bình đị ếm thêm đấnh, lấn chi t, thêm dân,

đồng thời kìm chân chúng, không chó chúng

chi vi n, t p trung l ng, tệ ậ ực lượng cơ độ ạo điều

kiện cho chuẩn bị h n khai các ậu phương và triể

mặt tác chi n cế ủa quân và dân ta t n Biên ại Điệ

Phủ ộ. Chi ng Nam Bến trườ đã phối hợp nhịp

nhàng v i các chi ng B c B , Trung B ớ ến trườ ắ ộ ộ

và toàn chiến trường Đông Dương góp phần

vào th ng l i chung trong chi n dắ ợ ế ịch Đông

Xuân 1953- nh cao là chi n d1954, đỉ ế ịch Điện

Biên Ph . Bài vi t này nh m làm rõ chủ ế ằ ủ trương

của Đảng, Trung ương Cục miền Nam với

chiến trường Nam Bộ từ ngày toàn quốc kháng

chiến bùng nổ điến khi kết thúc th ng l i chiắ ợ ến

dịch Điệ ủ, đồn Biên Ph ng thời làm rõ chủ

trương, vai trò và sự đóng góp củ a chiến

trườ ộ ếng Nam B trong chi n dịch Đông Xuân

1953-1954, đỉ ịch Điệnh cao là chiến d n Biên

Phủ.

Từ khóa: chủ trương của Đảng, Trung ương Cụ ịch Đông Xuc miền Nam, Nam Bộ, chiến d ân

1953-1954, Điện Biên Phủ.

Nam B u cu c kháng chi n chộ, nơi mở đầ ộ ế ống

thực dân Pháp sau Cách mạng tháng Tám năm 1945

cho đế lãnh đạn nay luôn có sự o, chỉ đạo sát sao của

Trung ương Đả ịch. Trong thư gửng, của Hồ Chủ t i

cán b , chi ng bào Nam B , Ch t ch H ộ ến sĩ và đồ ộ ủ ị ồ

Chí Minh vi t xết: “Nam Bộ thậ ứng đáng là bức

tường đồ ốc”. Đông Xuân 1953ng của Tổ qu -1954,

chiến trường Nam Bộ, mặt trận thứ hai phối hợp với

chiến d n Biên Phịch Điệ ủ giành đại thắng.

Khi toàn qu c kháng chi n bùng n ố ế ổ

(19/12/1946), X y lâm th i Nam Bứ ủ ờ ộ đã nhận

được Chỉ thị c ng phủa Trung ương Đả ối hợp chiến

đấu với chi ng toàn quến trườ ốc, do: “Nam Bộ là căn

cứ c a Pháp th l y nhân, vủ ực dân để ấ ật, tài l ực để

chiến tranh v i c toàn c cớ ả quố ủa ta, và Đông

Dương, chúng ta phải có chính sách không những

làm cho chúng không th l y Nam Bể ấ ộ dùng đánh

Trung, B c mà l i làm Nam B c n tr thêm khó ắ ạ ộ ả ở

khăn nguy hại cho chúng” [1]. Xứ ủy lâm thời Nam

Bộ đã lập tức chỉ đạo cho lãnh đạo và nhân dân các

khu 7, 9 m r ng, phát tri n chi n tranh du kích 8, ở ộ ể ế

lên m c m y m ch p các ột bướ ới, đẩ ạnh đánh đị ở khắ

TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X1-2015

Trang 23

mặt tr n, m m t cu c t ng ti n công, qu y r i, ậ ở ộ ộ ổ ế ấ ố

phong t a, phá ho i góp ph n phá tan các cu c tiỏ ạ ầ ộ ến

công c ch trên các chi ng B c B và ủa đị ến trườ ắ ộ

Trung B ộ” [2].

Quan điể ủa Đảng là “không đểm chỉ đạo c cho

Pháp đem hế ếm đượ ra đánh t tài sản chi c ở Nam Bộ

Trung, B thành nhi m v quan tr ng cắc” trở ệ ụ ọ ủa

chiến trường Nam Bộ trong suốt cuộc kháng chiến

chống Pháp, t khi Nam B kháng chiừ ộ ến

(23/9/ -1945) cho đế ịch Đông Xuân 1953n chiến d

1954 và chia l a v n Biên Ph . ử ới Điệ ủ

Vào năm 1951, Hội nghị Ban Chấp hành Trung

ương Đảng họp (27/9-5/10/1951), Hội nghị nêu rõ

các công tác cách m ng vùng t m chi m và công ạ ở ạ ế

tác du kích trên các chiến trường, trong đó có Nam

Bộ là r t quan tr ng. H i ngh chia vùng sau lung ấ ọ ộ ị

địch là: vùng tạm chiếm và vùng du kích. Hai vùng

hoạt động theo hai phương thức khác nhau: vùng

tạm bị địch chi m xây d u tranh chính ế ựng cơ sở, đấ

trị và kinh tế là chính. Vùng du kích. l u tranh ấy đấ

vũ trang với đấu tranh chính trị và kinh tế. Vùng sau

lung địch có ba công tác mà chính các cấp ủy phải

thực hi n: dân v n, v ng ngệ ậ ận độ ụy binh và đẩy

mạnh chi n tranh du kích. Trong các công tác trên, ế

thì dân v n là g c và có vai trò quan tr ng hàng ậ ố ọ

đầu.

Sau Đạ 1951), cơ i hội toàn quốc lần thứ II (2/

quan Trung ương Cụ ền Nam được mi c thành lập

(gọi t c mi n Nam) t i Nam Bắt là Trung ương Cụ ề ạ ộ.

Trung ương Cục miền Nam chỉ đạo tổ chức lại

chiến trườ ực lượng, sắp xếp lại l ng cho phù hợp với

tình hình m i. Nam B ch h u, v i Sài ớ ộ là vùng đị ậ ớ

Gòn là trung tâm đầu não chiến tranh của Pháp ở

Nam Đông Dương, là nơi tậ ực lượp trung l ng mạnh

của quân Pháp. Do v y, chi ng Nam Bậ ến trườ ộ phải

tổ chức l i cho phù h i mạ ợp tình hình và đòi hỏ ới

của cách m ng, nh t là t ng ra ạ ấ ừ khi Đảng Lao độ

hoạt động công khai vào năm 1951. Tháng 5/1951,

các khu Nam B c gi i th , các t nh li n nhau ở ộ đượ ả ể ỉ ề

được sáp nh p l i thành t nh mậ ạ ỉ ới; Nam Bộ chia

thành Phân liên khu Mi Phân liên khu ền Đông,

Miền Tây và Đặc khu Sài Gòn - Chợ Lớn [3]. Như

vậy, chi ng Nam B thành chi ng ến trườ ộ trở ến trườ

thứ hai và được chia thành hai phân liên khu: Phân

liên khu Mi m các t nh phía B c sông ền Đông gồ ỉ ắ

Tiền do đồng chí Phạm Hùng làm Chính ủy; Phân

liên khu Mi n tây g m các t nh phía Nam sông Tiề ồ ỉ ền

do đồng chí Lê Đứ Cơ quan c Thọ làm Chính ủy.

Trung ương Cục miền Nam, Ủy ban kháng chiến

hành chính, B nh Nam B chuy n lên Miộ Tư lệ ộ ể ền

Đông, đóng chân tạ ến khu Dương Minh Châu i chi

[4]. S i và ki n toàn t c chiự thay đổ ệ ổ chứ ến trường

Nam B , giúp quân và dân Nam B có nh ng s ộ ộ ữ ự

phối h góp to l n vào nh ng th ng lợp và đóng ớ ữ ắ ợi

chung c a ta trong chi n d -ủ ế ịch Đông Xuân 1953

1954 và đỉ ịch Điệnh cao là chiến d n Biên Phủ.

Tháng 1/1953, H i ngh l n thộ ị ầ ứ tư Ban Chấp

hành Trung ương Đảng (khóa II) họp bàn về

phương hướng công tác năm 1953.

Về công tác quân sự, H i ngh phê phán m t s ộ ị ộ ố

lệch l c c n u n n t s còn mạ ầ ố ắn ngay: “Mộ ố đơn vị ắc

những khuyết điểm như ham đánh to, ăn to, chủ

quan khinh địch, tự kiêu, tự mãn, tổ chức quá kềnh

càng, ch tài chính không ch t ch , ham chu ng ế độ ặ ẽ ộ

hình th c, cán bứ ộ chưa hết thương yêu chiến sĩ như

anh em ru t th t. T i ta ph i quy t tâm ộ ị ừ nay quân độ ả ế

sửa đổ ết điể ấy” [i những khuy m 5].

Về m t ch o kháng chi n và chính sách quân ặ ỉ đạ ế

sự đối với Nam Bộ, H i nghộ ị ỉ có nh ng chững tư tưở

đạo sau đây ặng, đị: Mặc dù bị thất bại n ch ngày

càng ng l ng chi m gi l n, tăng cườ ực lượ ế ữ các đô thị ớ

các vùng chi c quan trến lượ ọng và nêu rõ phương

châm chi c c Tránh ch mến lượ ủa ta là: “ ỗ ạnh, đánh

chỗ y phân tán l ch và tiêu di t sinh ếu để ực lượng đị ệ

lực địch, mở rộng vùng tự do”. “Phải mở rộng du

kích chi n tiêu di t và tiêu hao nh ng bế để ệ ữ ộ phận

nhỏ c ch càn quét, b o v tính ủa địch; để chống đị ả ệ

mạng, tài s khu y r i, phá ho i, kiản cho dân; để ấ ố ạ ềm

chế địch, tuyên truy n và giáo d c qu n chúng ề ụ ầ

những vùng đó, thu hẹ ủa địp nguồn ngụy binh c ch,

mở r ng vùng du kíc du kích cộ h và căn cứ ủa ta,

đặng thành lập và củng cố những căn cứ kháng

SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015

Trang 24

chiến sau lung địch” trương trên [6]. Thực hiện chủ

của Đả 1953, Trung ương Cụng, tháng 2/ c miền

Nam ch chi n d ch ng y v n và ủ trương mở ế ịch đị ụ ậ

coi đây là công tác trọng tâm ở vùng du kích và

vùng t m chi ạ ến.

Ngày 8/6/1953, thi hành Ngh t c Trung ị quyế ủa

ương Đả ủa Ban Bí thư và Quân ng, những chỉ đạo c

ủy Trung ương, Trung ương Cụ ền Nam đềc mi ra 5

nhiệm v cho chi ng Nam Bụ ến trườ ộ. Trong đó,

nhấn m ng m i m t công tác ạnh các khâu: Tăng cườ ọ ặ

địch hậu, chú ý công tác dân v ch ngận và đị ụy vận,

lãnh đạ ần chúng đấo q u tranh giành quyền lợi hàng

ngày v ch, ch y u tranh kinh tới đị ủ ếu là đấ ế, văn hóa,

chính tr ng chi n tranh du kích m nh mị. Phát độ ế ạ ẽ,

tiêu hao tiêu di t sinh l c nh c ch, ch ng phá ệ ự ỏ ủa đị ố

các cu c càn quét, chi ng c ch ộ ếm đóng lan rộ ủa đị

vào vùng du kích và căn cứ du kích, đặ c biệt chống

biệt kích và ch y mống gián điệp. Đẩ ạnh tăng cường

sản xu t, ti t ki m, th c hi i thu chi, quấ ế ệ ự ện cân đố ản

lý xu t nh p kh u ch t ch ; ch ng tr n thu ; chấ ậ ẩ ặ ẽ ố ố ế ống

quan liêu, tham ô, lãng phí; đồng thời nâng cao

trình độ văn hóa củ ồi dưỡ a nhân dân, thực hiện b ng

sức dân, đoàn kết toàn dân. Phát động quần chúng

nhân dân th c hi n chính sách c p ru t t ch ự ệ ấ ộng đấ ị

thu ru t c a Pháp và Vi t gian chia cho dân ộng đấ ủ ệ

cày, ti n hành gi m tô, gi m t c. Ch ng, ch nh ế ả ả ứ ỉnh Đả ỉ

quân, ch n nông h i [7]. ỉnh đố ộ

Vào đầu năm 1953, cả nước nói chung và Nam

Bộ nói riêng đứng trước khó khăn thử thách to lớn

khi ph i phó v i k ch quân s m i r t nguy ải đố ớ ế hoạ ự ớ ấ

hiểm c a Pháp c ng v i s can thi p c a Mủ ộ ớ ự ệ ủ ỹ. Được

sự thỏa thu n cậ ủa Mỹ, ngày 7/5/1953, Chính phủ

Pháp cử Đại tướng Hăng ri Nava (Henri Navarre)

đang giữ ức Tham mưu trưở ch ng Lục quân khối

Bắc Đại Tây Dương, sang thay thế tướng Ra-un Xa-

lăng làm Tổ huy quân động chỉ i viễn chinh Pháp ở

Đông Dương. Nava vạch ra kế hoạch quân sự hai

giai đoạn, nhằm xoay chuyển tình thế trong cuộc

chiến tranh Đông Dương, mục tiêu chuyển bại

thành th ng. Vào ngày 24/7/1953, Nava trình bày ắ ở

Điệ ạn Elyssées kế ho ch mang tên ông ta [8]. “Kế

hoạch Na- c H ng Qu c phòng Pháp tán va” đượ ội đồ ố

thành và thông qua hòng “tìm cách thoát ra khỏi

cuộc chi n tranh ế ở Đông Dương trong danh dự”

trong vòng 18 tháng. K ch này chế hoạ ủ trương tăng

quân Pháp và quân ng y, rút b t l ng chiụ ớ ực lượ ến

đấu về tập trung xây dựng thành l ng ực lượng cơ độ

mạnh. Trong Đông Xuân 1953-1954, quân Pháp giữ

thế phòng ng , tránh nh ng cu trên diự ữ ộc đụng độ ện

rộng v i ta ớ ở miền B c, t m miắ ập trung đánh chiế ền

Trung và Nam Đông Dương. Sang Đông Xuân

1954 19- 55, s c ra quy t chi n v i ch ẽ đem toàn lự ế ế ớ ủ

lực ta n B c, giành th ng l i quy ở miề ắ ắ ợ ết định.

Kế hoạch Nava, được dư luận chính giới Pháp

và M ng Launien (Laniel) ỹ đánh giá cao. Thủ tướ

tuyên b trên di c h i Pháp (22/10/1953): ố ễn đàn quố ộ

“Kế ẳ hoạch Nava ch ng nh c Chính phững đượ ủ

Pháp mà c i b n Mả những ngườ ạ ỹ cũng tán thành.

Nó cho phép hy v m ng ọng đủ ọi điều”, Ngoại trưở

Mỹ Đalét (G.Dalles) cũng khẳng định: “Kế hoạch

Nava trong hai năm tới nếu không phải là một thắng

lợi hoàn toàn thì ít nh c k t quất cũng thu đượ ế ả nhất

đị ự”nh về quân s [9].

Cuối tháng 8/ c mi n Nam 1953, Trung ương Cụ ề

mở H i ngh bàn v ch ng y v n. Hộ ị ề công tác đị ụ ậ ội

nghị đã thả ục đích, phương o luận về tính chất, m

châm, phương pháp hoạt động và đề ra 12 chủ điểm

của kế hoạch v ch Nam Bận động binh lính đị ở ộ.

Hội nghị nhấn m nh: Phạ ải chú ý đến gia đình và

bản thân ng y binh; ph i ph i h p v ng ngụ ả ố ợ ận độ ụy

binh v i tác chi n; phớ ế ải lôi kéo sĩ quan ngụy. Trước

hết ph i bi t gây d trong phong trào thanh ả ế ựng cơ sở

niên, sinh viên, h giành d t, tranh th ọc sinh để ậ ủ

“khối dự trữ” sĩ quan dồ ủa địi dào c ch ở Sài Gòn -

Chợ L n. K t h p v ng binh lính v i phong ớ ế ợ ận độ ớ

trào ch ng b t lính, b t phu. Ph i t c phong ố ắ ắ ả ổ chứ

trào này th t r ng rãi, sôi n i, bao g m các t ng lậ ộ ổ ồ ầ ớp

nhân dân, để ủa đị phá tan nguồn bổ sung c ch và làm

lũng đoạn tinh thần ngụy quân, ngụy quyền.

Đứng trước âm mưu và hành động của Pháp và

Mỹ tri n khai kể ế hoạch Nava, cu i tháng 9/1953, tố ại

núi H ng, t nh Tuyên Quang thu a Viồ ỉ ộc căn cứ đị ệt

TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X1-2015

Trang 25

Bắc, B Chính tr u t p H i ngh bàn v ộ ị đã triệ ậ ộ ị ề

nhiệm v quân s -1954, ụ ự trong Đông Xuân 1953

tham d H i ngh có Ch t ch H Chí Minh, T ự ộ ị ủ ị ồ ổng

Bí thư trường Chinh, các Ủy viên Bộ Chính trị: Lê

Duẩn, Ph ạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp…, Chủ

tịch H Chí Minh chồ ủ tịch H i nghộ ị. V i quy t tâm ớ ế

giữ v ng th ch c trên hai mữ ế chủ động đánh đị ả ặt

trận chính di ch, ph i h p hoện và sau lung đị ố ợ ạt

động trên phạm vi cả nước và toàn Đông Dương.

Hội ngh ng chi c c a ta ị xác định phương hướ ến lượ ủ

trong Đông Xuân 1953 ục đẩ-1954: tiếp t y mạnh

chiến tranh du kích p các chi ng sau ở khắ ến trườ

lung địch; đồng thời tích cực tiến hành mọi chuẩn bị

cần thi t trong nhân dân và bế ộ đội địa phương, dân

quân du kích các vùng t cho ch l c ch ở ự do để ủ ự ủ

động đánh đị ạch đã địch theo kế ho nh. Hội nghị chủ

trương: “Đố ến trười với chi ng Nam Bộ và cực Nam

Trung B thì nhi m v y m nh chi n tranh du ộ ệ ụ là đẩ ạ ế

kích, l i d u ki n thu n l i m i d ch ợ ụng điề ệ ậ ợ ớ o quân đị

phải t p trung nhi u l ng khác ậ ề ực lượng đi các hướ

mà tăng cườ ạt động đánh nhỏ ăn chắng các ho c, tiêu

hao và tiêu di t t ng b n sinh lệ ừ ộ phậ ực địch, đẩy

mạnh ng y v n, m r du kích và khu ụ ậ ở ộng các căn cứ

du kích” [10].

Tháng 9/1953, B Chính tr h nh ộ ị ọp quyết đị

nhiệm v quân s -1954, ch ụ ự Đông Xuân 1953 ủ

trương đưa bộ đội chủ lực của ta lên Tây Bắc, tiến

công tiêu di m gi Lai Châu, giệt địch đang chiế ữ ải

phóng toàn b khu Tây B c. B Chính tr nh ộ ắ ộ ị xác đị

rõ đây là mặ ằn vào điểt trận chính diện nh m yếu của

kế hoạch Nava (T p trung quân chậ ủ yếu ở Đồng

Bằng B c B ), bu ch ph i phân tán l ng, ắ ộ ộc đị ả ực lượ

tạo cơ hội cho quân ta chủ động tiêu diệt, vừa có thể

giải phóng Đồng Bằng Bắc Bộ mà không ph i tả ập

trung b ch ng B ng B c Bộ đội đánh đị ở Đồ ằ ắ ộ; đồng

thời phá âm mưu bình đị nh miền Nam của Pháp.

Cũng Trong Hộ cũng thông i nghị này, Bộ Chính trị

qua k ch tác chi -1954 là: ế hoạ ến Đông Xuân 1953

“Tập trung l ng mực lượ ở những cuộc tấn công vào

những hướ ến lược mà địng quan trọng về chi ch

tương đối yếu nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực

đị ủch c a chúng, gi ng thải phóng đất đai, đồ ời buộc

chúng ph i b ng phân tán l i phó vả ị độ ực lượng đố ới

ta trên nh a bàn xung y u mà chúng không th ững đị ế ể

bỏ; do đó phải phân tán binh lực mà tạo ra cho ta

những điề ới đểu kiện thuận lợi m tiêu diệt thêm

từng b n sinh l [11]. ộ phậ ực địch”

Đối với chi ng Nam Bến trườ ộ, Tổng Quân ủy

chủ trương về ận sau lưng đị mặt tr ch ở Nam Bộ như

sau: Đẩy mạnh chiến tranh du kích, củng cố phát

triển căn cứ du kích và khu du kích. Đẩ y mạnh vận

động binh lính địch, phá kế hoạch xây dựng quân

đội, dồn dân c ch. Tùy tình hình sảu đị ử dụng một

bộ phận ch l c ti ch, ủ ự ến sâu vào vùng sau lưng đị

phối h p vợ ới quân địa phương và dân quân du kích,

đánh tiêu hao, tiêu diệt mộ ột b phận sinh l ch, ực đị

đẩ ủy m u tranh phá tan kạnh đấ ế ạ ho ch bình định c a

địch, thu h ch tẹp vùng đị ạm chiếm, mở rộng vùng

tự do, ph i h p v i m t trố ợ ớ ặ ận chính. Phương châm

hoạt độ động, cơ động là: Tích cực, chủ ng, linh

hoạt…

Ngày 28/11/1953, Ch t ch H Chí Minh tr lủ ị ồ ả ời

những câu h i c a Ch bút t báo Expressen Thỏ ủ ủ ờ ụy

Điể ề ện, v chiến tranh Vi t Nam. Sau khi nêu rõ cuộc

chiến tranh t Nam là do Chính phở Việ ủ Pháp gây

ra, nhân dân Vi ng d y kháng chi ệt Nam đứ ậ ến là để

bảo v c l p, hòa bình. Hệ độ ậ ồ Chủ t ch tuyên bị ố:

“Hiệ ụn nay, nếu thực dân Pháp tiếp t c cuộc chiến

tranh x c, thì nhân dân Vi t Nam quy t tâm âm lượ ệ ế

tiếp t c cu c chi n tranh ái qu n th ng l i cuụ ộ ế ốc đế ắ ợ ối

cùng. Nhưng Chính phủ Pháp đã rút đượ c bài học

trong cu c chi n tranh mộ ế ấy năm nay, muốn đi đến

đình chiế ệt Nam theo con đường thương n ở Vi

lượng hòa bình thì nhân dân và Chính phủ Việt

Nam Dân ch C ng hòa s n ý muủ ộ ẵn sang đón nhậ ốn

đó”. Trả ộc đình chiế lời về câu hỏi của cu n, Chủ

tịch H c n Chính phồ Chí Minh nêu rõ: “Chỉ ầ ủ Pháp

đình chỉ ến tranh xâm lượ cuộc chi c, thật thà tôn

trọng n c l p th t s c a Vi [12]. ền độ ậ ậ ự ủ ệt Nam”

Những câu tr l i c a Ch t ch H Chí Minh có ả ờ ủ ủ ị ồ

tiếng vang l c và trên th i, có tác ớn trong nướ ế giớ

dụng m u cu ng hòa bình Hở đầ ộc thương lượ ở ội

SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015

Trang 26

nghị Giơnevơ, để giải quy t v chi n tranh ế ấn đề ế ở

Việt Nam.

Cuối tháng 11/1953, trong khi cu c h p c a B ộ ọ ủ ộ

t nổ g Tư lệnh về triển khai kế ạ ho ch quân sự, tác

chiến trong cu c ti n công chiộ ế ến lược Đông Xuân

1953-1954, thì quân Pháp cho quân nh y dù xu ng ả ố

Điện Biên Ph ng l ng, xây d ng ủ, tăng cườ ực lượ ự

Điệ ản Biên Ph t khủ thành “Pháo đài bấ xâm phạm”,

giao chi n v i b i ch l c, quy n Biên ế ớ ộ độ ủ ự ết “giữ Điệ

Phủ bằng m . ọi giá”

Ngày 6/12/1953, B Chính tr nh m ộ ị quyết đị ở

chiến d n Biên Phịch Điệ ủ, giao nhi m vệ ụ cho các

địa phương phố ến trười hợp mạnh mẽ với chi ng

chính và chi n d n Biên Ph , quy t tâm kế ịch Điệ ủ ế ết

thúc th ng l i cu c kháng chi n. ắ ợ ộ ế

Bước sang năm 1954, để đánh nhữ chuẩn bị ng

đòn quyết đị ến trường chính. Trung ương nh ở chi

đã có kế ạch căng lực lượng đị ho ch ra trên phạm vi

cả nước để giảm s c ép chi ng chính, tứ ở ến trườ ạo

điều ki i thện đi tớ ắng lợi quy nh. Ngày ết đị

8/1/1954, Ban Bí thư đã có điện mật gửi Trung

ương Cụ ến trườc miền Nam về nhiệm vụ của chi ng

Nam Bộ năm 1954. Trong bức thư này đã phân tích

rõ tình hình và nh m c a Nam B , trên ững đặc điể ủ ộ

cơ sở đó nêu ra nhữ ng nhiệm vụ cụ thể của Nam Bộ

trong vi c ph i h p v i c ng toàn qu c: ệ ố ợ ớ hiến trườ ố

Trong 8 năm nay, luôn luôn địch có âm mưu bình

định Nam B t bộ. Nhưng chúng đã thấ ại, chẳng

những không thực hi ta ện được âm mưu, mà còn bị

tiêu di t và tiêu hao nhi u sinh lệ ề ực. Được như vậy

là vì nhân dân, b i và cán b t tộ độ ộ đã quyế âm đánh

giặc. Nam B ch th y có nhi u kiộ là nơi đị ấ ều điề ện

cho chúng th c hi i Viự ện âm mưu dùng ngườ ệt đánh

người Việt, lấy chiến tranh nuôi chiến tranh. Nam

Bộ là nơi mà Mỹ đã bỏ ốn vào các đồn điề v n cao

su, các hãng buôn và nhà máy. Như vậy, Mỹ càng

mưu mô ệc bình địvới Pháp xúc tiến vi nh Nam Bộ,

Mỹ còn hy v ng phát tri i ng y quân. Ngọ ển độ ụ ụy

quân càng nhi u, M u ki n n m l y lề ỹ càng có điề ệ ắ ấ ực

lượng vũ trang ở Đông Dương. Trước tình hình ấy,

cuộc kháng chi Nam B sến ở ộ ẽ thêm khó khăn và

lâu dài. Nhưng Nam Bộ ợi để có nhiều thuận l đối

phó th ng l ch: ắ ợi và âm mưu của đị

- M t làộ , quân và dân Nam B u bộ đã chiến đấ ền

bỉ, gian khổ, anh dũng suốt tám năm. Đó là điều căn

bản để giữ v ng phong trào kháng chiữ ến.

- Hai là, đị ến trườch càng thua ở chi ng chính,

càng b ng, tinh th c. Ta có nhiị độ ần càng suy nhượ ều

điề ệu ki tiêu diện để t từng bộ phận sinh l ch, ực đị

phá âm mưu càn quét bình định.

Như vậ ận đị ằng: “Qua năm y, ta phải nh nh r

1954, nếu Nam B v c th c m c lâu ộ giữ ững đượ ế ầ ự

dài v ch, không cho chúng th c hiới đị ự ện âm mưu

bình định, là căn bản ta đã đánh thắng được chúng”

[13].

Trung ương cũng đã đề ra cho Nam Bộ ba

nhiệm v chính c ụ ủa năm 1954:

- M t làộ , gi v y m nh chi n tranh du ữ ững và đẩ ạ ế

kích: “Nam Bộ ến trườ là một chi ng hoàn toàn du

kích, phương châm tác chiế ủa ta cănn c bản là du

kích chi n. Vì v y, ph i ch ng chính quy ế ậ ả ống tư tưở

đem tiểu đoàn tậ ập đánh công kiên hai, p trung học t

ba tháng như khu VII và họ ập đánh vận độc t ng

chính quy như khu IX”.

- Hai là, c ng c và m r ng ủ ố ở ộng căn cứ: “Hướ

xây d c a Nam B là: v ng c ng c ựng căn cứ ủ ộ Giữ ữ ủ ố

căn cứ ạc Liêu và Đồ B ng Tháp. Tích cực củng cố

phát tri ển căn cứ Miền Đông”.

- Ba là, đẩ ạnh công tác địy m ch ngụy vận [14].

Về binh ch ng chuyên mônủ , Nam Bộ có 50 đội

chuyên môn đánh tàu thủy, cơ giới, đánh bộc phá,

biệt kích…, miề ựng thêm các độn Tây cần xây d i

chuyên môn đánh tàu theo kinh nghiệm Đồng Tháp

Mười.

Về xây d ng l ng và tự ực lượ ổ chức quân đội,

Tổng Quân n m t gủy Trung ương đã có điệ ậ ửi

Chính nh mi Nam B ủy và Tư lệ ền Đông, miền Tây ộ

và Trung ương Cụ ền Nam, trong đó có lưu c mi ý

đến việc phải tổ chức những tiểu đoàn cơ động độc

lập để ứng phó với những diễn biến mới khi ở chiến

trường chính có những tr ận đánh lớn.

TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X1-2015

Trang 27

“Nam Bộ ểu đoàn chủ cần xây dựng một ti lực,

lưu độ ến đấu, lúc thường thì dùng đơn vịng chi tiểu

đoàn, khi có điều kiện thuận lợi thì tập trung hai

tiểu đoàn tác chiến (đánh từng trận rồi phân tán),

như vậ ụng được sơ hở ủa địy mới lợi d c ch và học

tập đánh vận độ ến, do đó mà đẩng chi y mạnh du

kích chi n. Hi n nay, vế ệ ề danh nghĩa thì có mấy đơn

vị chủ l c, khu IX có m t tru n phự ộ ng (đoàn). Cầ ải

dứt khoát đó là những đơn vị cơ động của ta, không

giao nhi m v ng kh i b ệ ụ gì khác, để khi điều độ ỏ ị

vướng, nhiệ ếm v có rõ thì xây dụ ựng mới có k t quả.

Bộ sẽ điện kinh nghi m xây d ng vào và g i m t s ệ ự ử ộ ố

cán b i và tiộ đại độ ểu đoàn vào. Ý kiến này đã bàn

với Đồng chí Lê Duẩn là nên kiện toàn hai tiểu

đoàn sẵn có trước” [15].

“Muốn thực hi c kện đượ ế hoạch trên thì c ần đề

bạt r t m nh d n cán bấ ạ ạ ộ từ dưới lên để mỗi cấp có

đủ ị cán bộ chính tr , quân s c ng và ự, có đủ ấp trưở

phó, không s non kém, s rèn luy n d [16]. ợ ẽ ệ ần”

Theo ch c ng, quân và dân Nam Bỉ thị ủa Đả ộ đã rất

nỗ l c kh c phự ắ ục nh ng sai l m h u khuynh trong ữ ầ ữ

các ho ng trên kh p các chi ng t vùng ạt độ ắ ến trườ ừ

chiến tranh du kích m nh, t i vùng tranh ch p và ạ ớ ấ

cho t i vùng b ch t m chi ớ ị đị ạ ếm.

Quán tri t nhi m v ng giao cho ệ ệ ụ Trung ương Đả

chiến trườ ộ, Trung ương Cụng Nam B c miền Nam

xác đị ến trườ ến trườnh rõ chi ng Nam Bộ là chi ng

sau l ch, có nhi m v y m nh chi n tranh du ưng đị ệ ụ đẩ ạ ế

kích, th c hiự ện phương châm “đánh nhỏ ăn chắc”,

tiêu hao, tiêu di t tệ ừng b n l ch; ộ phậ ực lượng đị

đồng th ng phong trào ngời phát độ ụy vận mở rộng

vùng căn cứ và du kích. Nhằm kịp thời phối hợp với

chiến trườ ịch Điên ng chính Tây Bắc và chiến d

Biên Ph , ngay t l c c a ta t ủ ừ khi các đại đoàn chủ ự ủ ừ

Việt B c l hành quân lên ắc và Liên Khu IV đượ ệnh

Điện Biên Ph c miủ, Trung ương Cụ ền Nam đã kịp

thời lãnh đạo các Phân liên khu, các địa phương tích

cực ph i h p v i mố ợ ớ ặt trận chính c a củ ả nước.

Ngày 24/01/ c mi n Nam 1954, Trung ương Cụ ề

ra ch i k p th i khu ng chiỉ thị: “Phả ị ờ ếch trương nhữ ến

thắng quan tr ng v quân s và chính tr hoàn ọ ề ự ị để

thành nhi m v c tình hình thuệ ụ trung tâm”. Trướ ận

lợi, chỉ thị c c mi n Nam còn nhủa Trung ương Cụ ề ấn

mạnh: “Ra sứ ững tư tưởc khắc phục nh ng chủ quan,

cầu an, b ng; ch ng t nh vào ị độ ủ độ ập trung đánh mạ

vùng địch hậu, tiêu hao tiêu diệt nhiều sinh lực

địch, phá ho kinh tại cơ sở ế, hậu cần c ch, buủa đị ộc

chúng ph i phó ngay tải đố ại nơi mà chúng cho là

tương đối an toàn; đồ ạch đềng thời có kế h phòng

địch càn quét vào khu căn cứ, nhưng không được

phân tán l 7]. ực lượng” [1

Trên những phương hướng đó, Trung ương Cục

miền Nam đã chỉ đạo các Đả ng bộ trực thuộc, các

đơn vị vũ trang tậ p trung dồn sức chuẩn bị tốt mọi

mặt cho m t tr n ph i h p chi n d n Biên ặ ậ ố ợ ế ịch Điệ

Phủ, như:

- Chuẩn bị v tham giaề tư tưởng cho các đơn vị :

Các c ch o t c h c t đơn vị vũ trang đượ ỉ đạ ổ chứ ọ ập để

thông su t nhi m v cao tinh th n ti n công. ố ệ ụ, đề ầ ế

Các đơn vị quân báo, thông tin liên lạc, tiếp tế, hậu

cần, quân- ng bdân y được các Đả ộ địa phương, đơn

vị, các đoàn thể ản huy độ và ngành chủ qu ng, tổ

chức l c ng v i tinh th n nhanh g n, s n sàng. ự lượ ớ ầ ọ ẵ

Đội ngũ cán bộ ận, đị ận cũng đượ dân v ch ngụy v c

tập trung h c t nh quy t tâm ph i h p hoọ ập, xác đị ế ố ợ ạt

động.

- Chu n b h u c n, trang thi t bẩ ị ậ ầ ế ị, vũ khí: Các

đơn vị vũ khí, khí tài chuẩ được bổ sung trang bị n

bị cho các ho ng nhi u ngày, liên t c trong các ạt độ ề ụ

vùng đị ếm. Để đáp ứ vũ ch tạm chi ng nhu cầu lớn về

khí cho b i, du kích chi u, các công binh ộ độ ến đấ

xưởng c a khu, tính kh ng hủ ẩn trương huy độ ết lực

lượng và khả ấ ả năng, sản xu t c i tiến vũ khí có tính

năng chiến đấu, hỏa lực mạnh, sức công phá lớn

hơn, phù hợ ới trình độp v kỹ thuật, chiến thuật của

bộ đội và các l ực lượng vũ trang nhân dân.

- Về phương châm hoạt động: Tinh th n chung ầ

là ch ng, sáng t o, nh y bén, tùy theo tình hình ủ độ ạ ạ

thực t trí c t ti n công ngế địa phương mà bố ác đợ ế ắn

ngày hay dài ngày, d a ch phát huy tự ắc trên cơ sở ối

đa sức mạnh ph i h p ho ng c a c ba th ố ợ ạt độ ủ ả ứ

SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015

Trang 28

quân, th c hi n ph i h ng th i c v ự ệ ố ợp đánh địch đồ ờ ả ề

quân s , chính tr ch ng y v ự ị và đị ụ ận.

Đối v i nhớ ững vùng sau lung địch, ta chưa xây

dựng được cơ sở hoặc cơ sở ần đẩ còn yếu c y mạnh

công tác vũ trang tuyên truyền, làm cho đồng bào

còn b kìm k p hi u rõ v kháng chi n và ng h ị ẹ ể ề ế ủ ộ

cuộc kháng chi n c a nhân dân Nam B và cế ủ ộ ả nước

ngày càng nhi t ra ều hơn. Bên cạnh đó, yêu cầu đặ

cho các đợ động trong vùng sau lung địt hoạt ch là

làm cho cán b c a ta và nhân dân hi u rõ ộ, cơ sở ủ ể

mưu đồ lừa mị, tô vẽ cho chính quyền thực dân

đang ngày càng rệu rã, suy sụp, hòng củng cố ý chí,

đị ị ị ủ độa v thống tr c a chế thực dân trên đất nước ta.

Từ đó, làm cho nhân dân trong vùng địch tạm

chiếm và nh ng vùng m i bữ ớ ị địch l n chi m thẫ ế ấy

rõ, ph ng tâm nh t trí ng h cán b , b i, ải đồ ấ ủ ộ ộ ộ độ

đoàn kết vùng lên giải tán ngụy quyền và các lực

lượng bán vũ trang mà thực dân Pháp mới thành

lập.

- V t c lề ổ chứ ực lượng: Các đơn vị võ trang

tuyên truy c t c v i phiên ch tinh g n, ền đượ ổ chứ ớ ế ọ

bí m t lu ch chiậ ồn sâu vào vùng đị ếm đóng, các địa

bàn đị ếm đóng hoặ ững nơi lực lượch chi c nh ng và

chính quy n kháng chi c l i thề ến chưa giành đượ ợ ế,

trong các vùng đạo Cao Đài, Hòa Hảo… thực hiện

phương châm vừa tuyên truyền, vừa tác chiến, từng

bước xây dựng, khôi ph dân quân du ục các đơn vị

kích để đến khi có điề u kiện thì tổ chức những trận

đánh nhỏ ăn chắ ực đị c nhằm tiêu diệt sinh l ch ngay

trong vòng chúng ki m soát, gây ti ng vang, cể ế ổ vũ

tinh th u tranh c a nhân dân. ần đấ ủ

Thực hi n ch s o cệ ủ trương và tuân thủ ự chỉ đạ ủa

Trung ương Cục miền Nam, quân và dân Nam Bộ

đã khẩn trương triể ến công địn khai thế trận ti ch,

phối h p v i cu c chi n chi c c a quân và dân ợ ớ ộ ế ến lượ ủ

ta t i m t tr n Biên Ph . ạ ặ ận Điệ ủ

Trên a bàn các t nh miđị ỉ ền Đông Nam Bộ,

Trung ương Cụ Tư lệc miền Nam và Bộ nh Nam Bộ

chỉ đạo Phân liên khu miền Đông và các cấp ủy

Đảng, quân dân các địa phương thi đua kháng

chiến, đẩ ạt độy mạnh các ho ng quân sự. Trong các

vùng du kích, các l ng ch l c c a Phân liên ực lượ ủ ự ủ

khu mi y m nh ền Đông, các tiểu đoàn tập trung đẩ ạ

hoạt độ ống địng tác chiến, ch ch càn quét, tập kích

tiêu di ch. B i và nhân dân các t nh ệt đồn bót đị ộ độ ỉ

Mỹ Tho, Gia Ninh, Th Biên ph i h p chi u, t ủ ố ợ ến đấ ổ

chức nhi u tr n b c hàng, tiêu di n bót, t p kích ề ậ ứ ệt đồ ậ

diệt xe cơ giớ hàng đườ ủa địi, tàu chở ng sông c ch,

thu nhi c, góp ph n b sung trang ều vũ khí đạn dượ ầ ổ

bị vũ khí cho bộ đội địa phương và du kích.

Tiến hành song song và k t h p v i các hoế ợ ớ ạt

động vũ trang, các tỉnh ủy chỉ đạo nhân dân nổi dậy

phá t t ác; c ng c và phát tri kháng ề diệ ủ ố ển cơ sở

chiến; tuyên truy n, ph n chính sách kháng ề ổ biế

chiến, lãnh đạ cơ sở ới địo nhân dân ở đấu tranh v ch.

Phong trào phát tri n m nh nh t là các t nh M ể ạ ấ ở ỉ ỹ

Tho, Th [18]. ủ Biên…

Ở miền Tây Nam B c miộ, Trung ương Cụ ền

Nam, B nh Nam B o Phân liên khu ộ Tư lệ ộ chỉ đạ ủy

miền Tây xây d ng k ch ho ng ph i hự ế hoạ ạt độ ố ợp

với chi n Biên Ph nh tr ng ến trường Điệ ủ, xác đị ọ

điểm là đị ần Thơ, Sóc Trăng, Vĩnh a bàn các tỉnh C

Trà, ti t ho ng dài ngày; các t nh ến hành hai đợ ạt độ ỉ

lập k ch ng cế hoạ hoạt độ ụ thể để phối h p hành ợ

độ ỉng, làm phân tán l ch, lực lượng đị ập các Ban ch

huy các tr m, thành ph n g ng chí ọng điể ầ ồm các đồ

lãnh đạ ện trên địo chủ chốt của tỉnh, các huy a bàn;

hầu h ng chí t y viên, cán b các ban ết các đồ ỉnh ủ ộ

ngành, đoàn thể ỉnh được tăng cườ của các t ng cho

các huy ện.

Trong Đông Xuân 1953-1954, các khu du kích

và căn cứ ần đượ du kích ở Nam Bộ, d c phục hồi và

phát tri n. Vùng m i gi i phóng Khu IX Nam B ể ớ ả ở ộ

được c ng củ ố, tạ ắo chỗ đứng chân vững ch c cho lực

lượng vũ trang ta và tạ ếp đố ới địo thế uy hi i v ch từ

khắp vùng nông thôn ng b ng Sông C u Long đồ ằ ử

cho t i Sài Gòn là sào huy t ch y u c a Pháp ớ ệ ủ ế ủ ở

Nam Đông Dương.

Hình th c du kích chi n, v ng chi n và ứ ế ận độ ế

công kiên bi n hóa linh ho t kh p các chi ng ế ạ ắ ến trườ

của ta, trong đó có Nam Bộ tập trung làm thất bại

kế hoạch Nava. Chi n dế ịch Đông Xuân 1953-1954,

TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X1-2015

Trang 29

là s k t h p tác chi n chính quy mự ế ợ ế ở ặt trận chính

diện (B c B ng Lào, Tây Nguyên) v i chiắ ộ, Thượ ớ ến

tranh du kích trong vùng địch hậu ở Nam Bộ. các

hoạt động bền bỉ, liên tục, rộng khắp với hiệu quả

cao c a quân và dân ta trên kh p các chi ng, ủ ắ ến trườ

trong đó có chiến trườ đã buộng Nam Bộ c quân

Pháp ph i b ng phân tán lả ị độ ực lượng cơ động đang

tập trung ở đồng b ng B c Bằ ắ ộ đến các chi ng ến trườ

rừng núi; trong đó, bộ phận quân tinh nhuệ nhất b ị

giam chân n Biên Ph . ở Điệ ủ

Thắng l i chung c a chi ng Nam B góp ợ ủ ến trườ ộ

phần vào th ng l i chung trong các cu c ti n công ắ ợ ộ ế

chiến lượ ủa ta trong Đông Xuân 1953c c -1954 và

cũng là sự ững điề chuẩn bị nh u kiện vật chất và tinh

thần cho quân và dân ta m n q t chi n chiở trậ uyế ế ến

lược vào tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.

Ngày 20/02/ ng 1954, Ban Bí thư Trung ương Đả

đã có Chỉ ửi Trung ương Cụ thị g c miền Nam về đẩy

mạnh chi n tranh du kích ph i h p v i ng y v n, ế ố ợ ớ ụ ậ

nhắc nh Nam B t nhi m v ng tâm là ở ộ: “Đặ ệ ụ trọ

ngụy v n ph i h p v i tác chiậ ố ợ ớ ến là không đúng, mà

phải đặt ngượ ại là: đẩc l y mạnh chiến tranh du kích

phối h p v i ng y v n. Ch y m nh ợ ớ ụ ậ ỉ khi nào ta đẩ ạ

đị ả”ch ngụy vận thì mới thu nhiều kết qu [19].

Thực hi n ch o c i s ệ ỉ đạ ủa Ban Bí thư và dướ ự

lãnh đạ ương Cụo trực tiếp của Trung c miền Nam,

những ho ng phạt độ ối hợp với chiến d n Biên ịch Điệ

Phủ ủ c a quân và dân Nam Bộ ngày càng mạnh và

đồng đều hơn; phong trào du kích chiến phát triển

những ho ng ghi ạt động đó đã được Trung ương Đả

nhận. Trong m n g i anh Th (TWC miật điệ ử ọ ền

Nam) và anh Hùng (FLKU mi u tháng ền Đông) (đầ

3/1954), Ban Bí thư Trung ương Đả rõ: “Vừng chỉ a

qua Nam B c ho ng ộ hoạt động khá nhưng mứ ạt độ

của mi n Tây còn y u. Hi ch ho ng ề ế ện nay, đị ạt độ

mạnh khu V, ta ph y m nh chiở ải nhân cơ hội đẩ ạ ến

tranh du kích hơn nữ ọng Vĩnh Trà) và xúc a (chú tr

tiến xây d c bi t xây d ựng căn cứ địa (đặ ệ ựng căn cứ

địa Đồng Nai lên đến ba biên giới) [20].

Ngày 19/4/1954, Ngh quy t c a B Chính tr ị ế ủ ộ ị

chỉ đạo các chi ng toàn quến trườ ốc trong đó có mặt

tr tiận th hai là chi ng Nam B , ph i ứ ến trườ ộ ả ếp tục

quán triệt phương châm “đánh nhỏ ăn chắc” và liên

tục ho ng trong m t th i hạt độ ộ ời gian dài để phố ợp

chặt ch v i m t tr lẽ ớ ặ ận Điên Biên Phủ “triệt để ợi

dụng sơ hở và khó khăn của địch mà mở rộng chiến

tranh du kích, tri t phá nh ng giao thông vệ ững đườ ận

tải quan tr ng và nh ng kho tàng c [21]. ọ ữ ủa địch”

Trung ương Cụ ền Nam lãnh đạo các địc mi a

phương, đặ ọng đẩc biệt chú tr y mạnh phong trào

đấu tranh khu vực miền Tây Nam Bộ tăng cường

hoạt động đánh đồn bót, giao thông, đánh viện kết

hợp v i võ trang tuyên truy ch ớ ền sâu vào vùng đị

hậu, di t t gian. ệ ề trừ

Trong vùng đị ạt độch kiểm soát chặt, ho ng quân

sự khó khăn, công tác địch ngụy vận, võ trang tuyên

truyền đã mang lại hiệu quả cao. Chỉ trong vòng vài

tháng đẩ ạt độy mạnh ho ng phối hợp với chiến

trường chính, tại miền Tây Nam Bộ, bên cạnh

những thành tích tiêu di t, tiêu hao sinh lệ ực địch, đã

chuyển hơn 60 xã vùng tạm chiếm thành vùng du

kích.

Cùng ph i h p v i chi n d n Biên Phố ợ ớ ế ịch Điệ ủ,

Nam B n hành cu c chi u kìm chân Pháp, ộ tiế ộ ến đấ

không cho chúng rút l c ng tinh nhuự lượ ệ tăng

cường thêm cho tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.

Cuộc chi u c a quân và dân Nam B n ra rến đấ ủ ộ diễ ất

khó khăn, ác liệ ực lượng quân đị đây còn t, do l ch ở

rất m n tháng 4/1954, h u h t lạnh. Tính đế ầ ế ực lượng

giáo phái Cao Đài, Hòa Hảo đều đứng trong hàng

ngũ đị ến trườch, làm cho số lính ngụy trên chi ng

Nam B n m c k l c, lên t i 19 ti ộ đạt đế ứ ỷ ụ ớ ểu đoàn

[22]. Quân và dân Nam B y m nh s k t hộ đẩ ạ ự ế ợp

giữa ti n công và n i d y c a các lế ổ ậ ủ ực lượng vũ

trang và l ng chính tr n chúng trong các ực lượ ị quầ

vùng ch h u v i các m t tr n chính diđị ậ ớ ặ ậ ện, đánh bại

các cu nh c ch. Ph i h p vộc càn quét, bình đị ủa đị ố ợ ới

tấn công của chủ l c ta n Biên Phự ở Điệ ủ, phong trào

đấ ị ủu tranh chính tr c a nhân dân Sài Gòn và các

vùng đị đã diễch tạm chiếm ở Nam Bộ n ra rộng

khắp v i hàng nghìn cu u tranh c a ph nớ ộc đấ ủ ụ ữ,

dân nghèo, công nhân, trí th ng lên ức, nông dân đứ

SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015

Trang 30

chống bình định, chống bắt phu, chống bắt lính và

đấ ủu tranh vì dân sinh, dân ch .

Phối h p ho ng v i các chi ng khác, ợ ạt độ ớ ến trườ

sức m nh chi n tranh cạ ế ủa nhân dân Nam B góp ộ

phần bu c Pháp (trong khi lo giao chi n v i quân và ộ ế ớ

dân ta n Biên Ph ng ra ở Điệ ủ) đã phải căng lực lượ

đố ủi phó với các ho ng tiạt độ ến công và nổi dậy c a

các l ng chính trực lượng vũ trang và lực lượ ị quần

chúng trên kh p chi ng Nam B mà chúng ắ ến trườ ộ

không th ng. Nava ph i thú nh n: quân ể coi thườ ả ậ

chủ l c Vi t Minh r t gan d , r ng và hòa tan ự ệ ấ ạ ất cơ độ

trong nhân dân, quân vi n chinh Pháp không nhễ ững

phải ch ng ch i v i m i quân chính quy mà còn ố ọ ớ ột độ

phải đương đầu với cả một dân tộc.

Trong chi n d -1954, chiế ịch Đông Xuân 1953 ến

trường Nam Bộ là vùng địch hậu, nhiệm vụ của

chiến trường Nam Bộ khá nặng nề, vừa tiến hành

chiến tranh du kích, giành chính quy n làm chề ủ,

không cho quân Pháp bình định, lấn chi m thêm ế

đất, thêm dân, đồng thời kìm chân chúng, không

cho chúng chi vi n, t p trung l ng, tệ ậ ực lượng cơ độ ạo

điều kiện cho chuẩn b h n khai các ị ậu phương và triể

mặt tác chi n cế ủa quân và dân ta t n Biên Phại Điệ ủ.

Chiến trườ đã phống Nam Bộ i hợp nhịp nhàng với

các chi ng B c B , Trung B và toàn chiến trườ ắ ộ ộ ến

trường Đông Dương.

Phong trào toàn dân đánh giặc ở Nam Bộ không

chỉ ủ làm thất b nh miại âm mưu bình đị ền Nam c a

thực dân Pháp, mà còn giam chân m t b n quan ộ ộ phậ

trọng quân tinh nhu c a chúng, không cho chúng ệ ủ

điề ếu thêm l ng tực lượ ừ Nam Bộ ti p viện cho quân

Pháp đang bị bao vây, nguy khốn ở Điện Biên Phủ.

Sự phối h p cợ ủa ta trên chi ng Nam B vến trườ ộ ới

các chi ng B c B , Bình Tr Thiên và Liên ến trườ ắ ộ ị

khu V v i chi n d n Biên Ph , góp ph n quan ớ ế ịch Điệ ủ ầ

trọng vào th ng l i l ch s trong chi n dắ ợ ị ử ế ịch Đông

Xuân 1953- nh cao là chi n d1954 mà đỉ ế ịch Điện

Biên Ph . ủ

Cùng ph i h p v i các chi ng B c Bố ợ ớ ến trườ ắ ộ,

Bình Tr Thiên và Liên khu V, b i và dân quân ị ộ độ

du kích Nam B liên t c ti n công tiêu di t m t b ộ ụ ế ệ ộ ộ

phận sinh l ch. Ti t h ng ực đị ểu đoàn 307 tiêu diệ ệ thố

đồn bót ở khu An Biên, Rạch Giá; bộ đội địa

phương Cần Thơ đánh địch ở Rạch Chanh, Tràm

Chẹt, bao vây đị ểu đoàn 308 ch ở Giồng Riềng; Ti

đánh địch ở Kế Sách. Ở Gò Công chỉ trong một

đêm, nhân dân cùng bộ 132 đồ đội hạ n bót và tháp

canh c [23]. Nh t ti ch vủa địch ững đợ ến công đị ận

thu hút s tham gia c o qu n chúng nhân ự ủa đông đả ầ

dân, nh t là ph n , di i nhi u hình th ấ ụ ữ ễn ra dướ ề ức ở

các địa phương Nam Bộ đã đem lạ i những kết quả

to l n. S ch Nam B tan rã trong chi n d ch ớ ố đị ở ộ ế ị

địch ngụy v i hàng vận đã lên tớ ạn tên. Cuộc kháng

chiến ở Nam B góp ph n bu c Pháp ph i phân tán ộ ầ ộ ả

lực lượ ứu, cũng như không thểng và giảm bớt ứng c

dồn toàn bộ l ng vào chi n Biên ực lượ ến trường Điệ

Phủ. Trong cu p hốn Đông Dương hấ ối, Nava đã cay

đắ ủng thú nhận: các cuộc tiến công c a Việt Minh ở

các chi ng ph k c chi ng b ng, ến trườ ụ ể ả ến trường đồ ằ

bằng nh ng giam chân quân Pháp, làm ững hành độ

suy y u ti m l c không quân và thu hút không quân ế ề ự

ra kh n Biên Ph [24]. ỏi Điệ ủ

Ngày 7/5/1954, chi n d n Biên Ph kế ịch Điệ ủ ết

thúc th ng l c mi n Nam ch ắ ợi. Trung ương Cụ ề ỉ thị

cho các T y Sài- (Sài Gòn - ỉnh ủ Chợ Chợ Lớn),

miền Đông, Miên (bộ ận lãnh đạ ph o kháng chiến ở

Campuchia) gây phong trào m ng chi n thừ ế ắng Điện

Biên Ph trong bủ ộ đội, cơ quan và nhân dân. Trung

ương Cụ ận định: “Đó là mộc miền Nam nh t cuộc

đạ ủi thắng rất quan trọng c a quân ta chưa từng có

trên l ch s u tranh ch ng th c dân Pháp tị ử đấ ố ự ừ đầu

đến nay” [25].

Sự phối h p chi n Biên Phợ ến trường Điệ ủ của

quân dân Nam B góp ph n quan tr ng vào th ng ộ ầ ọ ắ

lợi chung của c dân t c. Chi n d n Biên Ph ả ộ ế ịch Điệ ủ

toàn th c mi t sáu ắng, Trung ương Cụ ền Nam đúc kế

bài h c v ọc thành công, trong đó nêu rõ bài họ ề

thống nh t chi u. Trung ất lãnh đạo, đoàn kế ến đấ

ương Cụ ẳng định: “Dc miền Nam kh o có sự lãnh

đạ ủo thống nhất c a Bộ Tư lệ ủa Đảnh, c ng và Chính

phủ, nhân dân toàn qu ng hốc đã ủ ộ cuộc chiến đấu

Điệ ản Biên Ph , kủ ể c nhân dân trong vùng tạm

TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X1-2015

Trang 31

chiếm cũng như khắ ến trườp chi ng toàn quốc từ

Bắc chí Nam ph i h p ch t ch v i chiố ợ ặ ẽ ới các độ ến

đấ ủu ở Điện Biên Ph làm cho quân Pháp hoang

mang, lúng túng đố ến trường”i phó khắp chi [26].

Đó chính là nguồn sức mạnh của quân và dân Nam

Bộ trong cu c kháng chi n ch ng th c dân Pháp. ộ ế ố ự

The policies of Vietnam Communist Party,

of the central office for South Vietnam

for the 1953-1954 southern battle

in the winter-spring campaign with the peak

of Dien Bien Phu campaign

 Bui Thanh Xuan

University of Thu Dau Mot, Binh Duong Province

ABSTRACT:

The South of Vietnam was the Southern

part of our fatherland which pioneered in the

Resistance War against French colonial forces

when they invaded Vietnam again. In the

Winter-Spring 1953-1954 Campaign with the

peak of Dien Bien Phu Campaign, the

Southern Battle was an enemy territory, whose

mission was quite hard: to carry out guerrilla

warfare, to seize power, to prevent French

army’s pacification and expansion for land, for

people, to prevent the enemy from supporting

each other, to gather the mobile combat forces,

to make preparations in the rear and to carry

out different aspects of combat at Dien Bien

Phu. The Southern Battle worked

collaboratively with the Northern Battle, the

Central Battle, and the whole Indochina Battle,

contributing to the victory of the Winter-Spring

Campaign of 1953-1954 with the peak of Dien

Bien Phu Campaign. This paper clarifies the

policies of the Communist Party of Vietnam

and the Central Office for South Vietnam for

the Southern Battle from the time the National

Resistance movement broke out to the victory

of Dien Bien Phu Campaign. It also makes

clear the policies, the role and the contribution

of the Southern Battle to the Winter-Spring

1953-1954 Campaign, especially the Dien Bien

Phu Campaign.

Keywords: the policies of the Communist Party of Vietnam, the Central Office for South

Vietnam, South Vietnam, to the Winter-Spring 1953-1954 Campaign, Dien Bien Phu

TÀI LIỆU THAM KH ẢO

[1]. Đảng C ng s n Vi t Nam (1976), ộ ả ệ Văn kiện

quân sự của Đảng, Nxb. i nhân, tr. Quân độ

64.

[2]. Miền Đông Nam Bộ kháng chiến (1945-

1954), T p 1, Nxb. i nhân dân, ậ Quân độ

1990, tr.119.

SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015

Trang 32

[3]. Từ điểm bách khoa Quân sự Việt Nam, Nxb.

Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2004, tr.791-

792.

[4]. Hồ Sơn Đài (2008), Cuộc kháng chiến 1945

- 1975 nhìn t Nam Bừ ộ, Nxb. Chính trị quốc

gia, Hà N i, tr.116. ộ

[5]. Đảng C ng s n Vi t Nam (2001), ộ ả ệ Văn kiện

Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà

Nội, t.14, tr.20.

[6]. Đảng C ng s n Vi t Nam (2001), ộ ả ệ Văn kiện

Đả ậng toàn t p, Nxb. Chính trị quốc gia, hà

Nội, t.14, tr.21.

[7]. Ban Chỉ đạo và Ban biên t p truy n th ng ậ ề ố

Tây Nam Bộ: Tây Nam Bộ 30 năm kháng

chiến (1945-1975), xu t b n tháng 12- ấ ả 2000

[8]. Jules Roy (2002), Trận Điện Biên Phủ dưới

con m i Phápắt ngườ , Nxb. Thành ph H ố ồ

Chí Minh, tr.34.

[9]. Đỗ Thiện, Đinh Kim Khánh (1994), Ti ng ế

sấm Điện Biên Phủ, Nxb. i nhân Quân độ

dân, tr.61.

[10]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện

Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà

Nội, t.14, tr.20.

[11]. Võ Nguyên Giáp, , Nxb. Quân Điện Biên Phủ

đội nhân dân, 1964, tr.47.

[12]. Le Monde, 29 Novembre 1953.

[13]. Điện Biên Ph - ủ văn kiện Đảng, Nhà nước,

Nxb. Chính tr c gia, Hà N i, 2004, tr. ị quố ộ

123.

[14]. Điện Biên Ph - ủ văn kiện Đảng, Nhà nước,

Nxb Chính tr c gia, Hà N i, 2004, tr. ị quố ộ

123 131.-

[15]. Điện Biên Ph - ủ văn kiện Đảng, Nhà nước,

Nxb. Chính tr c gia, Hà N i, 2004, tr. ị quố ộ

417.

[16]. Điện Biên Phủ - Văn kiện Đảng, Nhà nước,

Nxb. Chính tr c gia, Hà N i, 2004, tr. ị quố ộ

416.

[17]. Những s n L ch s ng, Nxb. S t, ự kiệ ị ử Đả ự thậ

Hà N i, t.2, tr.336-337. ộ

[18]. Báo cáo tình hình t ng quát Phân liên khu ổ

miền Đông, từ 1953 đế tháng 9- n tháng 5-

1954.T1 Phòng khoa h c công ngh môi ọ ệ

trườ ỉ đạng Quân khu 7, LS 53; H ng chội đồ o

biên so n l ch s lãnh ạ ị ử miền Đông Nam Bộ

đạo kháng chiến chống th ực dân Pháp và đế

quốc M (1945 - 1975), Nhà c, Nxb. ỹ nướ

Chính tr c gia, Hà N i, 2003. ị quố ộ

[19]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện

Đả ậng toàn t p, Nxb. Chính trị quốc gia, hà

Nội, Hà N i, t.15, tr.21. ộ

[20]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện

Đả ậng toàn t p, Nxb. Chính trị quốc gia, hà

Nội, Hà N i, t.15, tr.37. ộ

[21]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện

Đả ậng toàn t p, Nxb. Chính trị quốc gia, hà

Nội, Hà N i, t.15, tr.91. ộ

[22]. Lê Văn Dương (1972), Quân l c Vi t Nam ự ệ

Cộng hòa trong giai đoạn hình thành 1946 -

1955, B T c Viộ ổng Tham mưu Quân lự ệt

Nam C ng hòa, Sài Gòn, tr.317. ộ

[23]. Ban Ch o t ng k t chi n tranh - c thuỉ đạ ổ ế ế trự ộc

Bộ Chính tr (1986), ị Tổng k t cu c kháng ế ộ

chiến ch ng thố ực dân Pháp, th ng lắ ợi và bài

học, Nxb. Chính trị quốc gia, tr.208.

[24]. H.Nava (1958), Agonie de L’Indochine,

Plon, Paris.

[25]. Chỉ thị s 14/CT-TW, ngày ố 13 tháng 5 năm

1954 của Trung ương Cục miền Nam.

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

| 1/11

| | Tải xuống

Preview text:

SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015
Chủ trương của Đảng, Trung ương Cục
miền Nam với chiến trường Nam bộ
trong Chiến dịch Đông Xuân 1953-1954
và đỉnh cao là Chiến dịch Điện Biên Phủ  Bùi Thanh Xuân
Trường Đại học Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương TÓM TẮT:
Nam Bộ là mảnh đất phía Nam của Tổ quốc
Phủ. Chiến trường Nam Bộ đã phối hợp nhịp
đi đầu trong cuộc kháng chiến chống thực dân
nhàng với các chiến trường Bắc Bộ, Trung Bộ
Pháp khi chúng quay lại xâm lược Việt Nam
và toàn chiến trường Đông Dương góp phần
một lần nữa. Trong chiến dịch Đông Xuân
vào thắng lợi chung trong chiến dịch Đông
1953-1954, mà đỉnh cao là chiến dịch Điện
Xuân 1953-1954, đỉnh cao là chiến dịch Điện
Biên Phủ. Chiến trường Nam Bộ là vùng địch
Biên Phủ. Bài viết này nhằm làm rõ chủ trương
hậu, nhiệm vụ của chiến trường Nam Bộ khá
của Đảng, Trung ương Cục miền Nam với
nặng nề, vừa tiến hành chiến tranh du kích,
chiến trường Nam Bộ từ ngày toàn quốc kháng
giành chính quyền làm chủ, không cho quân
chiến bùng nổ điến khi kết thúc thắng lợi chiến
Pháp bình định, lấn chiếm thêm đất, thêm dân,
dịch Điện Biên Phủ, đồng thời làm rõ chủ
đồng thời kìm chân chúng, không chó chúng
trương, vai trò và sự đóng góp của chiến
chi viện, tập trung lực lượng cơ động, tạo điều
trường Nam Bộ trong chiến dịch Đông Xuân
kiện cho chuẩn bị hậu phương và triển khai các
1953-1954, đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên
mặt tác chiến của quân và dân ta tại Điện Biên Phủ.
Từ khóa: chủ trương của Đảng, Trung ương Cục miền Nam, Nam Bộ, chiến dịch Đông Xuân
1953-1954, Điện Biên Phủ.
Nam Bộ, nơi mở đầu cuộc kháng chiến chống
được Chỉ thị của Trung ương Đảng phối hợp chiến
thực dân Pháp sau Cách mạng tháng Tám năm 1945
đấu với chiến trường toàn quốc, do: “Nam Bộ là căn
cho đến nay luôn có sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của
cứ của Pháp thực dân để lấy nhân, vật, tài lực để
Trung ương Đảng, của Hồ Chủ tịch. Trong thư gửi
chiến tranh với cả toàn quốc của ta, và Đông
cán bộ, chiến sĩ và đồng bào Nam Bộ, Chủ tịch Hồ
Dương, chúng ta phải có chính sách không những
Chí Minh viết: “Nam Bộ thật xứng đáng là bức
làm cho chúng không thể lấy Nam Bộ dùng đánh
tường đồng của Tổ quốc”. Đông Xuân 1953-1954,
Trung, Bắc mà lại làm Nam Bộ cản trở thêm khó
chiến trường Nam Bộ, mặt trận thứ hai phối hợp với
khăn nguy hại cho chúng” [1]. Xứ ủy lâm thời Nam
chiến dịch Điện Biên Phủ giành đại thắng.
Bộ đã lập tức chỉ đạo cho lãnh đạo và nhân dân các Khi toàn quốc kháng chiến bùng nổ
khu 7, 8, 9 mở rộng, phát triển chiến tranh du kích
(19/12/1946), Xứ ủy lâm thời Nam Bộ đã nhận
lên một bước mới, đẩy mạnh đánh địch ở khắp các Trang 2 2
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X1-2015
mặt trận, mở một cuộc tổng tiến công, quấy rối,
Miền Tây và Đặc khu Sài Gòn - Chợ Lớn [3]. Như
phong tỏa, phá hoại góp phần phá tan các cuộc tiến
vậy, chiến trường Nam Bộ trở thành chiến trường
công của địch trên các chiến trường Bắc Bộ và
thứ hai và được chia thành hai phân liên khu: Phân Trung Bộ” [2].
liên khu Miền Đông gồm các tỉnh phía Bắc sông
Quan điểm chỉ đạo của Đảng là “không để cho
Tiền do đồng chí Phạm Hùng làm Chính ủy; Phân
Pháp đem hết tài sản chiếm được ở Nam Bộ ra đánh
liên khu Miền tây gồm các tỉnh phía Nam sông Tiền
Trung, Bắc” trở thành nhiệm vụ quan trọng của
do đồng chí Lê Đức Thọ làm Chính ủy. Cơ quan
chiến trường Nam Bộ trong suốt cuộc kháng chiến
Trung ương Cục miền Nam, Ủy ban kháng chiến
chống Pháp, từ khi Nam Bộ kháng chiến
hành chính, Bộ Tư lệnh Nam Bộ chuyển lên Miền
(23/9/1945) cho đến chiến dịch Đông Xuân 1953-
Đông, đóng chân tại chiến khu Dương Minh Châu
1954 và chia lửa với Điện Biên Phủ.
[4]. Sự thay đổi và kiện toàn tổ chức chiến trường
Vào năm 1951, Hội nghị Ban Chấp hành Trung
Nam Bộ, giúp quân và dân Nam Bộ có những sự
ương Đảng họp (27/9-5/10/1951), Hội nghị nêu rõ
phối hợp và đóng góp to lớn vào những thắng lợi
các công tác cách mạng ở vùng tạm chiếm và công
chung của ta trong chiến dịch Đông Xuân 1953-
tác du kích trên các chiến trường, trong đó có Nam
1954 và đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ.
Bộ là rất quan trọng. Hội nghị chia vùng sau lung
Tháng 1/1953, Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp
địch là: vùng tạm chiếm và vùng du kích. Hai vùng
hành Trung ương Đảng (khóa II) họp bàn về
hoạt động theo hai phương thức khác nhau: vùng
phương hướng công tác năm 1953.
tạm bị địch chiếm xây dựng cơ sở, đấu tranh chính
Về công tác quân sự, Hội nghị phê phán một số
trị và kinh tế là chính. Vùng du kích. lấy đấu tranh
lệch lạc cần uốn nắn ngay: “Một số đơn vị còn mắc
vũ trang với đấu tranh chính trị và kinh tế. Vùng sau
những khuyết điểm như ham đánh to, ăn to, chủ
lung địch có ba công tác mà chính các cấp ủy phải
quan khinh địch, tự kiêu, tự mãn, tổ chức quá kềnh
thực hiện: dân vận, vận động ngụy binh và đẩy
càng, chế độ tài chính không chặt chẽ, ham chuộng
mạnh chiến tranh du kích. Trong các công tác trên,
hình thức, cán bộ chưa hết thương yêu chiến sĩ như
thì dân vận là gốc và có vai trò quan trọng hàng
anh em ruột thịt. Từ nay quân đội ta phải quyết tâm đầu.
sửa đổi những khuyết điểm ấ y” [5].
Sau Đại hội toàn quốc lần thứ II (2/1951), cơ
Về mặt chỉ đạo kháng chiến và chính sách quân
quan Trung ương Cục miền Nam được thành lập
sự đối với Nam Bộ, Hội nghị có những tư tưởng chỉ
(gọi tắt là Trung ương Cục miền Nam) tại Nam Bộ.
đạo sau đây: Mặc dù bị thất bại nặng, địch ngày
Trung ương Cục miền Nam chỉ đạo tổ chức lại
càng tăng cường lực lượng chiếm giữ các đô thị lớn,
chiến trường, sắp xếp lại lực lượng cho phù hợp với
các vùng chiến lược quan trọng và nêu rõ phương
tình hình mới. Nam Bộ là vùng địch hậu, với Sài
châm chiến lược của ta là: “Tránh chỗ mạnh, đánh
Gòn là trung tâm đầu não chiến tranh của Pháp ở
chỗ yếu để phân tán lực lượng địch và tiêu diệt sinh
Nam Đông Dương, là nơi tập trung lực lượng mạnh
lực địch, mở rộng vùng tự do”. “Phải mở rộng du
của quân Pháp. Do vậy, chiến trường Nam Bộ phải
kích chiến để tiêu diệt và tiêu hao những bộ phận
tổ chức lại cho phù hợp tình hình và đòi hỏi mới
nhỏ của địch; để chống địch càn quét, bảo vệ tính
của cách mạng, nhất là từ khi Đảng Lao động ra
mạng, tài sản cho dân; để khuấy rối, phá hoại, kiềm
hoạt động công khai vào năm 1951. Tháng 5/1951,
chế địch, tuyên truyền và giáo dục quần chúng
các khu ở Nam Bộ được giải thể, các tỉnh liền nhau
những vùng đó, thu hẹp nguồn ngụy binh của địch,
được sáp nhập lại thành tỉnh mới; Nam Bộ chia
mở rộng vùng du kích và căn cứ du kích của ta,
thành Phân liên khu Miền Đông, Phân liên khu
đặng thành lập và củng cố những căn cứ kháng Trang 23
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015
chiến sau lung địch” [6]. Thực hiện chủ trương trên
hoạch Na-va” được Hội đồng Quốc phòng Pháp tán
của Đảng, tháng 2/1953, Trung ương Cục miền
thành và thông qua hòng “tìm cách thoát ra khỏi
Nam chủ trương mở chiến dịch địch ngụy vận và
cuộc chiến tranh ở Đông Dương trong danh dự”
coi đây là công tác trọng tâm ở vùng du kích và
trong vòng 18 tháng. Kế hoạch này chủ trương tăng vùng tạm chiến .
quân Pháp và quân ngụy, rút bớt lực lượng chiến
Ngày 8/6/1953, thi hành Nghị quyết của Trung
đấu về tập trung xây dựng thành lực lượng cơ động
ương Đảng, những chỉ đạo của Ban Bí thư và Quân
mạnh. Trong Đông Xuân 1953-1954, quân Pháp giữ
ủy Trung ương, Trung ương Cục miền Nam đề ra 5
thế phòng ngự, tránh những cuộc đụng độ trên diện
nhiệm vụ cho chiến trường Nam Bộ. Trong đó,
rộng với ta ở miền Bắc, tập trung đánh chiếm miền
nhấn mạnh các khâu: Tăng cường mọi mặt công tác
Trung và Nam Đông Dương. Sang Đông Xuân
địch hậu, chú ý công tác dân vận và địch ngụy vận,
1954-1955, sẽ đem toàn lực ra quyết chiến với chủ
lãnh đạo qần chúng đấu tranh giành quyền lợi hàng
lực ta ở miền Bắc, giành thắng lợi quyết định.
ngày với địch, chủ yếu là đấu tranh kinh tế, văn hóa,
Kế hoạch Nava, được dư luận chính giới Pháp
chính trị. Phát động chiến tranh du kích mạnh mẽ,
và Mỹ đánh giá cao. Thủ tướng Launien (Laniel)
tiêu hao tiêu diệt sinh lực nhỏ của địch, chống phá
tuyên bố trên diễn đàn quốc hội Pháp (22/10/1953):
các cuộc càn quét, chiếm đóng lan rộng của địch
“Kế hoạch Nava chẳng những được Chính phủ
vào vùng du kích và căn cứ du kích, đặc biệt chống
Pháp mà cả những người bạn Mỹ cũng tán thành.
biệt kích và chống gián điệp. Đẩy mạnh tăng cường
Nó cho phép hy vọng đủ mọi điều”, Ngoại trưởng
sản xuất, tiết kiệm, thực hiện cân đối thu chi, quản
Mỹ Đalét (G.Dalles) cũng khẳng định: “Kế hoạch
lý xuất nhập khẩu chặt chẽ; chống trốn thuế; chống
Nava trong hai năm tới nếu không phải là một thắng
quan liêu, tham ô, lãng phí; đồng thời nâng cao
lợi hoàn toàn thì ít nhất cũng thu được kết quả nhất
trình độ văn hóa của nhân dân, thực hiện bồi dưỡng
định về quân sự” [9].
sức dân, đoàn kết toàn dân. Phát động quần chúng
Cuối tháng 8/1953, Trung ương Cục miền Nam
nhân dân thực hiện chính sách cấp ruộng đất tịch
mở Hội nghị bàn về công tác địch ngụy vận. Hội
thu ruộng đất của Pháp và Việt gian chia cho dân
nghị đã thảo luận về tính chất, mục đích, phương
cày, tiến hành giảm tô, giảm tức. Chỉnh Đảng, chỉnh
châm, phương pháp hoạt động và đề ra 12 chủ điểm
quân, chỉnh đốn nông hội [7].
của kế hoạch vận động binh lính địch ở Nam Bộ.
Vào đầu năm 1953, cả nước nói chung và Nam
Hội nghị nhấn mạnh: Phải chú ý đến gia đình và
Bộ nói riêng đứng trước khó khăn thử thách to lớn
bản thân ngụy binh; phải phối hợp vận động ngụy
khi phải đối phó với kế hoạch quân sự mới rất nguy
binh với tác chiến; phải lôi kéo sĩ quan ngụy. Trước
hiểm của Pháp cộng với sự can thiệp của Mỹ. Được
hết phải biết gây dựng cơ sở trong phong trào thanh
sự thỏa thuận của Mỹ, ngày 7/5/1953, Chính phủ
niên, sinh viên, học sinh để giành dật, tranh thủ
Pháp cử Đại tướng Hăng ri Nava (Henri Navarre)
“khối dự trữ” sĩ quan dồi dào của địch ở Sài Gòn -
đang giữ chức Tham mưu trưởng Lục quân khối
Chợ Lớn. Kết hợp vận động binh lính với phong
Bắc Đại Tây Dương, sang thay thế tướng Ra-un Xa-
trào chống bắt lính, bắt phu. Phải tổ chức phong
lăng làm Tổng chỉ huy quân đội viễn chinh Pháp ở
trào này thật rộng rãi, sôi nổi, bao gồm các tầng lớp
Đông Dương. Nava vạch ra kế hoạch quân sự hai
nhân dân, để phá tan nguồn bổ sung của địch và làm
giai đoạn, nhằm xoay chuyển tình thế trong cuộc
lũng đoạn tinh thần ngụy quân, ngụy quyền.
chiến tranh Đông Dương, mục tiêu chuyển bại
Đứng trước âm mưu và hành động của Pháp và
thành thắng. Vào ngày 24/7/1953, Nava trình bày ở
Mỹ triển khai kế hoạch Nava, cuối tháng 9/1953, tại
Điện Elyssées kế hoạch mang tên ông ta [8]. “Kế
núi Hồng, tỉnh Tuyên Quang thuộc căn cứ địa Việt Trang 2 4
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X1-2015
Bắc, Bộ Chính trị đã triệu tập Hội nghị bàn về
địch của chúng, giải phóng đất đai, đồng thời buộc
nhiệm vụ quân sự trong Đông Xuân 1953-1954,
chúng phải bị động phân tán lực lượng đối phó với
tham dự Hội nghị có Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổn g
ta trên những địa bàn xung yếu mà chúng không thể
Bí thư trường Chinh, các Ủy viên Bộ Chính trị: Lê
bỏ; do đó phải phân tán binh lực mà tạo ra cho ta
Duẩn, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp…, Chủ
những điều kiện thuận lợi mới để tiêu diệt thêm
tịch Hồ Chí Minh chủ tịch Hội nghị. Với quyết tâm
từng bộ phận sinh lực địch” [11].
giữ vững thế chủ động đánh địch cả trên hai mặt
Đối với chiến trường Nam Bộ, Tổng Quân ủy
trận chính diện và sau lung địch, phối hợp hoạt
chủ trương về mặt trận sau lưng địch ở Nam Bộ như
động trên phạm vi cả nước và toàn Đông Dương.
sau: Đẩy mạnh chiến tranh du kích, củng cố phát
Hội nghị xác định phương hướng chiến lược của ta
triển căn cứ du kích và khu du kích. Đẩy mạnh vận
trong Đông Xuân 1953-1954: tiếp tục đẩy mạnh
động binh lính địch, phá kế hoạch xây dựng quân
chiến tranh du kích ở khắp các chiến trường sau
đội, dồn dân cảu địch. Tùy tình hình sử dụng một
lung địch; đồng thời tích cực tiến hành mọi chuẩn bị
bộ phận chủ lực tiến sâu vào vùng sau lưng địch,
cần thiết trong nhân dân và bộ đội địa phương, dân
phối hợp với quân địa phương và dân quân du kích,
quân du kích ở các vùng tự do để cho chủ lực chủ
đánh tiêu hao, tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch,
động đánh địch theo kế h ạ
o ch đã định. Hội nghị chủ
đẩy mạnh đấu tranh phá tan kế hoạch bình định của
trương: “Đối với chiến trường Nam Bộ và cực Nam
địch, thu hẹp vùng địch tạm chiếm, mở rộng vùng
Trung Bộ thì nhiệm vụ là đẩy mạnh chiến tranh du
tự do, phối hợp với mặt trận chính. Phương châm
kích, lợi dụng điều kiện thuận lợi mới do quân địch
hoạt động là: Tích cực, chủ động, cơ động, linh
phải tập trung nhiều lực lượng đi các hướng khác hoạt…
mà tăng cường các hoạt động đánh nhỏ ăn chắc, tiêu
Ngày 28/11/1953, Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời
hao và tiêu diệt từng bộ phận sinh lực địch, đẩy
những câu hỏi của Chủ bút tờ báo Expressen Thụy
mạnh ngụy vận, mở rộng các căn cứ du kích và khu
Điển, về chiến tranh Việt Nam. Sau khi nêu rõ cuộc du kích” [10].
chiến tranh ở Việt Nam là do Chính phủ Pháp gây
Tháng 9/1953, Bộ Chính trị họp quyết định
ra, nhân dân Việt Nam đứng dậy kháng chiến là để
nhiệm vụ quân sự Đông Xuân 1953-1954, chủ
bảo vệ độc lập, hòa bình. Hồ Chủ tịch tuyên bố:
trương đưa bộ đội chủ lực của ta lên Tây Bắc, tiến
“Hiện nay, nếu thực dân Pháp tiếp tục cuộc chiến
công tiêu diệt địch đang chiếm giữ Lai Châu, giải
tranh xâm lược, thì nhân dân Việt Nam quyết tâm
phóng toàn bộ khu Tây Bắc. Bộ Chính trị xác định
tiếp tục cuộc chiến tranh ái quốc đến thắng lợi cuối
rõ đây là mặt trận chính diện nhằn vào điểm yếu của
cùng. Nhưng Chính phủ Pháp đã rút được bài học
kế hoạch Nava (Tập trung quân chủ yếu ở Đồng
trong cuộc chiến tranh mấy năm nay, muốn đi đến
Bằng Bắc Bộ), buộc địch phải phân tán lực lượng,
đình chiến ở Việt Nam theo con đường thương
tạo cơ hội cho quân ta chủ động tiêu diệt, vừa có thể
lượng hòa bình thì nhân dân và Chính phủ Việt
giải phóng Đồng Bằng Bắc Bộ mà không phải tập
Nam Dân chủ Cộng hòa sẵn sang đón nhận ý muốn
trung bộ đội đánh địch ở Đồng Bằng Bắc Bộ; đồng
đó”. Trả lời về câu hỏi của cuộc đình chiến, Chủ
thời phá âm mưu bình định miền Nam của Pháp.
tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “Chỉ cần Chính phủ Pháp
Cũng Trong Hội nghị này, Bộ Chính trị cũng thông
đình chỉ cuộc chiến tranh xâm lược, thật thà tôn
qua kế hoạch tác chiến Đông Xuân 1953-1954 là:
trọng nền độc lập thật sự của Việt Nam” [12].
“Tập trung lực lượng mở những cuộc tấn công vào
Những câu trả lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh có
những hướng quan trọng về chiến lược mà địch
tiếng vang lớn trong nước và trên thế giới, có tác
tương đối yếu nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực
dụng mở đầu cuộc thương lượng hòa bình ở Hội Trang 25
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015
nghị Giơnevơ, để giải quyết vấn đề chiến tranh ở
lâu dài. Nhưng Nam Bộ có nhiều thuận lợi để đối Việt Nam.
phó thắng lợi và âm mưu của địch:
Cuối tháng 11/1953, trong khi cuộc họp của Bộ
- Một là, quân và dân Nam Bộ đã chiến đấu bền
tổng Tư lệnh về triển khai kế h ạ o ch quân sự, tác
bỉ, gian khổ, anh dũng suốt tám năm. Đó là điều căn
chiến trong cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân
bản để giữ vững phong trào kháng chiến.
1953-1954, thì quân Pháp cho quân nhảy dù xuống
- Hai là, địch càng thua ở chiến trường chính,
Điện Biên Phủ, tăng cường lực lượng, xây dựng
càng bị động, tinh thần càng suy nhược. Ta có nhiều
Điện Biên Phủ thành “Pháo đài bất khả xâm phạm”,
điều kiện để tiêu diệt từng bộ phận sinh lực địch,
giao chiến với bộ đội chủ lực, quyết “giữ Điện Biên
phá âm mưu càn quét bình định. Phủ bằng mọi giá”.
Như vậy, ta phải nhận định rằng: “Qua năm
Ngày 6/12/1953, Bộ Chính trị quyết định mở
1954, nếu Nam Bộ giữ vững được thế cầm cự lâu
chiến dịch Điện Biên Phủ, giao nhiệm vụ cho các
dài với địch, không cho chúng thực hiện âm mưu
địa phương phối hợp mạnh mẽ với chiến trường
bình định, là căn bản ta đã đánh thắng được chúng”
chính và chiến dịch Điện Biên Phủ, quyết tâm kết [13].
thúc thắng lợi cuộc kháng chiến.
Trung ương cũng đã đề ra cho Nam Bộ ba
Bước sang năm 1954, để chuẩn bị đánh những
nhiệm vụ chính của năm 1954:
đòn quyết định ở chiến trường chính. Trung ương
- Một là, giữ vững và đẩy mạnh chiến tranh du đã có kế h ạ
o ch căng lực lượng địch ra trên phạm vi
kích: “Nam Bộ là một chiến trường hoàn toàn du
cả nước để giảm sức ép ở chiến trường chính, tạo
kích, phương châm tác chiến của ta căn bản là du
điều kiện đi tới thắng lợi quyết định. Ngày
kích chiến. Vì vậy, phải chống tư tưởng chính quy
8/1/1954, Ban Bí thư đã có điện mật gửi Trung
đem tiểu đoàn tập trung học tập đánh công kiên hai,
ương Cục miền Nam về nhiệm vụ của chiến trường
ba tháng như khu VII và học tập đánh vận động
Nam Bộ năm 1954. Trong bức thư này đã phân tích chính quy như khu IX”.
rõ tình hình và những đặc điểm của Nam Bộ, trên
- Hai là, củng cố và mở rộng căn cứ: “Hướng
cơ sở đó nêu ra những nhiệm vụ cụ thể của Nam Bộ
xây dựng căn cứ của Nam Bộ là: Giữ vững củng cố
trong việc phối hợp với chiến trường toàn quốc:
căn cứ Bạc Liêu và Đồng Tháp. Tích cực củng cố
Trong 8 năm nay, luôn luôn địch có âm mưu bình
phát triển căn cứ Miền Đông”.
định Nam Bộ. Nhưng chúng đã thất bại, chẳng
- Ba là, đẩy mạnh công tác địch ngụy vận [14].
những không thực hiện được âm mưu, mà còn bị ta
Về binh chủng chuyên môn, Nam Bộ có 50 đội
tiêu diệt và tiêu hao nhiều sinh lực. Được như vậy
chuyên môn đánh tàu thủy, cơ giới, đánh bộc phá,
là vì nhân dân, bộ đội và cán bộ đã quyết tâm đánh
biệt kích…, miền Tây cần xây dựng thêm các đội
giặc. Nam Bộ là nơi địch thấy có nhiều điều kiện
chuyên môn đánh tàu theo kinh nghiệm Đồng Tháp
cho chúng thực hiện âm mưu dùng người Việt đánh Mười.
người Việt, lấy chiến tranh nuôi chiến tranh. Nam
Về xây dựng lực lượng và tổ chức quân đội,
Bộ là nơi mà Mỹ đã bỏ vốn vào các đồn điền cao
Tổng Quân ủy Trung ương đã có điện mật gửi
su, các hãng buôn và nhà máy. Như vậy, Mỹ càng
Chính ủy và Tư lệnh miền Đông, miền Tây Nam Bộ
mưu mô với Pháp xúc tiến việc bình định Nam Bộ,
và Trung ương Cục miền Nam, trong đó có lưu ý
Mỹ còn hy vọng phát triển đội ngụy quân. Ngụy
đến việc phải tổ chức những tiểu đoàn cơ động độc
quân càng nhiều, Mỹ càng có điều kiện nắm lấy lực
lập để ứng phó với những diễn biến mới khi ở chiến
lượng vũ trang ở Đông Dương. Trước tình hình ấy,
trường chính có những trận đánh lớn.
cuộc kháng chiến ở Nam Bộ sẽ thêm khó khăn và Trang 2 6
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X1-2015
“Nam Bộ cần xây dựng một tiểu đoàn chủ lực,
thành nhiệm vụ trung tâm”. Trước tình hình thuận
lưu động chiến đấu, lúc thường thì dùng đơn vị tiểu
lợi, chỉ thị của Trung ương Cục miền Nam còn nhấn
đoàn, khi có điều kiện thuận lợi thì tập trung hai
mạnh: “Ra sức khắc phục những tư tưởng chủ quan,
tiểu đoàn tác chiến (đánh từng trận rồi phân tán),
cầu an, bị động; chủ động tập trung đánh mạnh vào
như vậy mới lợi dụng được sơ hở của địch và học
vùng địch hậu, tiêu hao tiêu diệt nhiều sinh lực
tập đánh vận động chiến, do đó mà đẩy mạnh du
địch, phá hoại cơ sở kinh tế, hậu cần của địch, buộc
kích chiến. Hiện nay, về danh nghĩa thì có mấy đơn
chúng phải đối phó ngay tại nơi mà chúng cho là
vị chủ lực, khu IX có một trung (đoàn). Cần phải
tương đối an toàn; đồng thời có kế hạch đề phòng
dứt khoát đó là những đơn vị cơ động của ta, không
địch càn quét vào khu căn cứ, nhưng không được
giao nhiệm vụ gì khác, để khi điều động khỏi bị
phân tán lực lượng” [17].
vướng, nhiệm vụ có rõ thì xây dựng mới có kết quả.
Trên những phương hướng đó, Trung ương Cục
Bộ sẽ điện kinh nghiệm xây dựng vào và gửi một số
miền Nam đã chỉ đạo các Đảng bộ trực thuộc, các
cán bộ đại đội và tiểu đoàn vào. Ý kiến này đã bàn
đơn vị vũ trang tập trung dồn sức chuẩn bị tốt mọi
với Đồng chí Lê Duẩn là nên kiện toàn hai tiểu
mặt cho mặt trận phối hợp chiến dịch Điện Biên
đoàn sẵn có trước” [15]. Phủ, như:
“Muốn thực hiện được kế hoạch trên thì cần đề
- Chuẩn bị về tư tưởng cho các đơn vị tham gia:
bạt rất mạnh dạn cán bộ từ dưới lên để mỗi cấp có
Các đơn vị vũ trang được chỉ đạo tổ chức học tập để
đủ cán bộ chính trị, quân sự, có đủ cấp trưởng và
thông suốt nhiệm vụ, đề cao tinh thần tiến công.
phó, không sợ non kém, sẽ rèn luyện dần ” [16].
Các đơn vị quân báo, thông tin liên lạc, tiếp tế, hậu
Theo chỉ thị của Đảng, quân và dân Nam Bộ đã rất
cần, quân-dân y được các Đảng bộ địa phương, đơn
nỗ lực khắc phục những sai lầm hữu khuynh trong
vị, các đoàn thể và ngành chủ quản huy động, tổ
các hoạt động trên khắp các chiến trường từ vùng
chức lực lượng với tinh thần nhanh gọn, sẵn sàng.
chiến tranh du kích mạnh, tới vùng tranh chấp và
Đội ngũ cán bộ dân vận, địch ngụy vận cũng được
cho tới vùng bị địch tạm chiếm.
tập trung học tập, xác định quyết tâm phối hợp hoạt
Quán triệt nhiệm vụ Trung ương Đảng giao cho động.
chiến trường Nam Bộ, Trung ương Cục miền Nam
- Chuẩn bị hậu cần, trang thiết bị, vũ khí: Các
xác định rõ chiến trường Nam Bộ là chiến trường
đơn vị được bổ sung trang bị vũ khí, khí tài chuẩn
sau lưng địch, có nhiệm vụ đẩy mạnh chiến tranh du
bị cho các hoạt động nhiều ngày, liên tục trong các
kích, thực hiện phương châm “đánh nhỏ ăn chắc”,
vùng địch tạm chiếm. Để đáp ứng nhu cầu lớn về vũ
tiêu hao, tiêu diệt từng bộ phận lực lượng địch;
khí cho bộ đội, du kích chiến đấu, các công binh
đồng thời phát động phong trào ngụy vận mở rộng
xưởng của khu, tính khẩn trương huy động hết lực
vùng căn cứ và du kích. Nhằm kịp thời phối hợp với
lượng và khả năng, sản xuất cải tiến vũ khí có tính
chiến trường chính Tây Bắc và chiến dịch Điên
năng chiến đấu, hỏa lực mạnh, sức công phá lớn
Biên Phủ, ngay từ khi các đại đoàn chủ lực của ta từ
hơn, phù hợp với trình độ kỹ thuật, chiến thuật của
Việt Bắc và Liên Khu IV được lện h hành quân lên
bộ đội và các lực lượng vũ trang nhân dân.
Điện Biên Phủ, Trung ương Cục miền Nam đã kịp
- Về phương châm hoạt động: Tinh thần chung
thời lãnh đạo các Phân liên khu, các địa phương tích
là chủ động, sáng tạo, nhạy bén, tùy theo tình hình
cực phối hợp với mặt trận chính của cả nước.
thực tế địa phương mà bố trí các đợt tiến công ngắn
Ngày 24/01/1954, Trung ương Cục miền Nam
ngày hay dài ngày, dựa chắc trên cơ sở phát huy tối
ra chỉ thị: “Phải kịp thời khuếch trương những chiến
đa sức mạnh phối hợp hoạt động của cả ba thứ
thắng quan trọng về quân sự và chính trị để hoàn Trang 27
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015
quân, thực hiện phối hợp đánh địch đồng thời cả về
vùng du kích, các lực lượng chủ lực của Phân liên
quân sự, chính trị và địch ngụy vận .
khu miền Đông, các tiểu đoàn tập trung đẩy mạnh
Đối với những vùng sau lung địch, ta chưa xây
hoạt động tác chiến, chống địch càn quét, tập kích
dựng được cơ sở hoặc cơ sở còn yếu cần đẩy mạnh
tiêu diệt đồn bót địch. Bộ đội và nhân dân các tỉnh
công tác vũ trang tuyên truyền, làm cho đồng bào
Mỹ Tho, Gia Ninh, Thủ Biên phối hợp chiến đấu, tổ
còn bị kìm kẹp hiểu rõ về kháng chiến và ủng hộ
chức nhiều trận bức hàng, tiêu diệt đồn bót, tập kích
cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Bộ và cả nước
diệt xe cơ giới, tàu chở hàng đường sông của địch,
ngày càng nhiều hơn. Bên cạnh đó, yêu cầu đặt ra
thu nhiều vũ khí đạn dược, góp phần bổ sung trang
cho các đợt hoạt động trong vùng sau lung địch là
bị vũ khí cho bộ đội địa phương và du kích.
làm cho cán bộ, cơ sở của ta và nhân dân hiểu rõ
Tiến hành song song và kết hợp với các hoạt
mưu đồ lừa mị, tô vẽ cho chính quyền thực dân
động vũ trang, các tỉnh ủy chỉ đạo nhân dân nổi dậy
đang ngày càng rệu rã, suy sụp, hòng củng cố ý chí,
phá tề diệt ác; củng cố và phát triển cơ sở kháng
địa vị thống trị của chế độ thực dân trên đất nước ta.
chiến; tuyên truyền, phổ biến chính sách kháng
Từ đó, làm cho nhân dân trong vùng địch tạm
chiến, lãnh đạo nhân dân ở cơ sở đấu tranh với địch.
chiếm và những vùng mới bị địch lẫn chiếm thấy
Phong trào phát triển mạnh nhất là ở các tỉnh Mỹ
rõ, phải đồng tâm nhất trí ủng hộ cán bộ, bộ đội, Tho, Thủ Biên… [18].
đoàn kết vùng lên giải tán ngụy quyền và các lực
Ở miền Tây Nam Bộ, Trung ương Cục miền
lượng bán vũ trang mà thực dân Pháp mới thành
Nam, Bộ Tư lệnh Nam Bộ chỉ đạo Phân liên khu ủy lập.
miền Tây xây dựng kế hoạch hoạt động phối hợp
- Về tổ chức lực lượng: Các đơn vị võ trang
với chiến trường Điện Biên Phủ, xác định trọng
tuyên truyền được tổ chức với phiên chế tinh gọn,
điểm là địa bàn các tỉnh Cần Thơ, Sóc Trăng, Vĩnh
bí mật luồn sâu vào vùng địch chiếm đóng, các địa
Trà, tiến hành hai đợt hoạt động dài ngày; các tỉnh
bàn địch chiếm đóng hoặc những nơi lực lượng và
lập kế hoạch hoạt động cụ thể để phối hợp hành
chính quyền kháng chiến chưa giành được lợi thế,
động, làm phân tán lực lượng địch, lập các Ban chỉ
trong các vùng đạo Cao Đài, Hòa Hảo… thực hiện
huy các trọng điểm, thành phần gồm các đồng chí
phương châm vừa tuyên truyền, vừa tác chiến, từng
lãnh đạo chủ chốt của tỉnh, các huyện trên địa bàn;
bước xây dựng, khôi phục các đơn vị dân quân du
hầu hết các đồng chí tỉnh ủy viên, cán bộ các ban
kích để đến khi có điều kiện thì tổ chức những trận
ngành, đoàn thể của các tỉnh được tăng cường cho
đánh nhỏ ăn chắc nhằm tiêu diệt sinh lực địch ngay các huyện .
trong vòng chúng kiểm soát, gây tiếng vang, cổ vũ
Trong Đông Xuân 1953-1954, các khu du kích
tinh thần đấu tranh của nhân dân.
và căn cứ du kích ở Nam Bộ, dần được phục hồi và
Thực hiện chủ trương và tuân thủ sự chỉ đạo của
phát triển. Vùng mới giải phóng Khu IX ở Nam Bộ
Trung ương Cục miền Nam, quân và dân Nam Bộ
được củng cố, tạo chỗ đứng chân vững chắc cho lực
đã khẩn trương triển khai thế trận tiến công địch,
lượng vũ trang ta và tạo thế uy hiếp đối với địch từ
phối hợp với cuộc chiến chiến lược của quân và dân
khắp vùng nông thôn đồng bằng Sông Cửu Long
ta tại mặt trận Điện Biên Phủ.
cho tới Sài Gòn là sào huyệt chủ yếu của Pháp ở
Trên địa bàn các tỉnh miền Đông Nam Bộ, Nam Đông Dương.
Trung ương Cục miền Nam và Bộ Tư lệnh Nam Bộ
Hình thức du kích chiến, vận động chiến và
chỉ đạo Phân liên khu miền Đông và các cấp ủy
công kiên biến hóa linh hoạt khắp các chiến trường
Đảng, quân dân các địa phương thi đua kháng
của ta, trong đó có Nam Bộ tập trung làm thất bại
chiến, đẩy mạnh các hoạt động quân sự. Trong các
kế hoạch Nava. Chiến dịch Đông Xuân 1953-1954, Trang 2 8
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X1-2015
là sự kết hợp tác chiến chính quy ở mặt trận chính
trận thứ hai là chiến trường Nam Bộ, phải tiếp tục
diện (Bắc Bộ, Thượng Lào, Tây Nguyên) với chiến
quán triệt phương châm “đánh nhỏ ăn chắc” và liên
tranh du kích trong vùng địch hậu ở Nam Bộ. các
tục hoạt động trong một thời gian dài để phối hợp
hoạt động bền bỉ, liên tục, rộng khắp với hiệu quả
chặt chẽ với mặt trận Điên Biên Phủ “triệt để lợi
cao của quân và dân ta trên khắp các chiến trường,
dụng sơ hở và khó khăn của địch mà mở rộng chiến
trong đó có chiến trường Nam Bộ đã buộc quân
tranh du kích, triệt phá những đường giao thông vận
Pháp phải bị động phân tán lực lượng cơ động đang
tải quan trọng và những kho tàng của địch” [21].
tập trung ở đồng bằng Bắc Bộ đến các chiến trường
Trung ương Cục miền Nam lãnh đạo các địa
rừng núi; trong đó, bộ phận quân tinh nhuệ nhất bị
phương, đặc biệt chú trọng đẩy mạnh phong trào
giam chân ở Điện Biên Phủ.
đấu tranh khu vực miền Tây Nam Bộ tăng cường
Thắng lợi chung của chiến trường Nam Bộ góp
hoạt động đánh đồn bót, giao thông, đánh viện kết
phần vào thắng lợi chung trong các cuộc tiến công
hợp với võ trang tuyên truyền sâu vào vùng địch
chiến lược của ta trong Đông Xuân 1953-1954 và
hậu, diệt tề trừ gian.
cũng là sự chuẩn bị những điều kiện vật chất và tinh
Trong vùng địch kiểm soát chặt, hoạt động quân
thần cho quân và dân ta mở trận quyết chiến chiến
sự khó khăn, công tác địch ngụy vận, võ trang tuyên
lược vào tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.
truyền đã mang lại hiệu quả cao. Chỉ trong vòng vài
Ngày 20/02/1954, Ban Bí thư Trung ương Đảng
tháng đẩy mạnh hoạt động phối hợp với chiến
đã có Chỉ thị gửi Trung ương Cục miền Nam về đẩy
trường chính, tại miền Tây Nam Bộ, bên cạnh
mạnh chiến tranh du kích phối hợp với ngụy vận,
những thành tích tiêu diệt, tiêu hao sinh lực địch, đã
nhắc nhở Nam Bộ: “Đặt nhiệm vụ trọng tâm là
chuyển hơn 60 xã vùng tạm chiếm thành vùng du
ngụy vận phối hợp với tác chiến là không đúng, mà kích.
phải đặt ngược lại là: đẩy mạnh chiến tranh du kích
Cùng phối hợp với chiến dịch Điện Biên Phủ,
phối hợp với ngụy vận. Chỉ khi nào ta đẩy mạnh
Nam Bộ tiến hành cuộc chiến đấu kìm chân Pháp,
địch ngụy vận thì mới thu nhiều kết quả” [19].
không cho chúng rút lực lượng tinh nhuệ tăng
Thực hiện chỉ đạo của Ban Bí thư và dưới sự
cường thêm cho tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.
lãnh đạo trực tiếp của Trung ương Cục miền Nam,
Cuộc chiến đấu của quân và dân Nam Bộ diễn ra rất
những hoạt động phối hợp với chiến dịch Điện Biên
khó khăn, ác liệt, do lực lượng quân địch ở đây còn
Phủ của quân và dân Nam Bộ ngày càng mạnh và
rất mạnh. Tính đến tháng 4/1954, hầu hết lực lượng
đồng đều hơn; phong trào du kích chiến phát triển
giáo phái Cao Đài, Hòa Hảo đều đứng trong hàng
những hoạt động đó đã được Trung ương Đảng ghi
ngũ địch, làm cho số lính ngụy trên chiến trường
nhận. Trong mật điện gửi anh Thọ (TWC miền
Nam Bộ đạt đến mức kỷ lục, lên tới 19 tiểu đoàn
Nam) và anh Hùng (FLKU miền Đông) (đầu tháng
[22]. Quân và dân Nam Bộ đẩy mạnh sự kết hợp
3/1954), Ban Bí thư Trung ương Đảng chỉ rõ: “Vừa
giữa tiến công và nổi dậy của các lực lượng vũ
qua Nam Bộ hoạt động khá nhưng mức hoạt động
trang và lực lượng chính trị quần chúng trong các
của miền Tây còn yếu. Hiện nay, địch hoạt động
vùng địch hậu với các mặt trận chính diện, đánh bại
mạnh ở khu V, ta phải nhân cơ hội đẩy mạnh chiến
các cuộc càn quét, bình định của địch. Phối hợp với
tranh du kích hơn nữa (chú trọng Vĩnh Trà) và xúc
tấn công của chủ lực ta ở Điện Biên Phủ, phong trào
tiến xây dựng căn cứ địa (đặc biệt xây dựng căn cứ
đấu tranh chính trị của nhân dân Sài Gòn và các
địa Đồng Nai lên đến ba biên giới) [20].
vùng địch tạm chiếm ở Nam Bộ đã diễn ra rộng
Ngày 19/4/1954, Nghị quyết của Bộ Chính trị
khắp với hàng nghìn cuộc đấu tranh của phụ nữ,
chỉ đạo các chiến trường toàn quốc trong đó có mặt
dân nghèo, công nhân, trí thức, nông dân đứng lên Trang 29
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015
chống bình định, chống bắt phu, chống bắt lính và
phận sinh lực địch. Tiểu đoàn 307 tiêu diệt hệ thống
đấu tranh vì dân sinh, dân chủ.
đồn bót ở khu An Biên, Rạch Giá; bộ đội địa
Phối hợp hoạt động với các chiến trường khác,
phương Cần Thơ đánh địch ở Rạch Chanh, Tràm
sức mạnh chiến tranh của nhân dân Nam Bộ góp
Chẹt, bao vây địch ở Giồng Riềng; Tiểu đoàn 308
phần buộc Pháp (trong khi lo giao chiến với quân và
đánh địch ở Kế Sách. Ở Gò Công chỉ trong một
dân ta ở Điện Biên Phủ) đã phải căng lực lượng ra
đêm, nhân dân cùng bộ đội hạ 132 đồn bót và tháp
đối phó với các hoạt động tiến công và nổi dậy của
canh của địch [23]. Những đợt tiến công địch vận
các lực lượng vũ trang và lực lượng chính trị quần
thu hút sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân
chúng trên khắp chiến trường Nam Bộ mà chúng
dân, nhất là phụ nữ, diễn ra dưới nhiều hình thức ở
không thể coi thường. Nava phải thú nhận: quân
các địa phương Nam Bộ đã đem lại những kết quả
chủ lực Việt Minh rất gan dạ, rất cơ động và hòa tan
to lớn. Số địch ở Nam Bộ tan rã trong chiến dịch
trong nhân dân, quân viễn chinh Pháp không những
địch ngụy vận đã lên tới hàng vạn tên. Cuộc kháng
phải chống chọi với một đội quân chính quy mà còn
chiến ở Nam Bộ góp phần buộc Pháp phải phân tán
phải đương đầu với cả một dân tộc.
lực lượng và giảm bớt ứng cứu, cũng như không thể
Trong chiến dịch Đông Xuân 1953-1954, chiến
dồn toàn bộ lực lượng vào chiến trường Điện Biên
trường Nam Bộ là vùng địch hậu, nhiệm vụ của
Phủ. Trong cuốn Đông Dương hấp hối, Nava đã cay
chiến trường Nam Bộ khá nặng nề, vừa tiến hành
đắng thú nhận: các cuộc tiến công của Việt Minh ở
chiến tranh du kích, giành chính quyền làm chủ,
các chiến trường phụ kể cả chiến trường đồng bằng,
không cho quân Pháp bình định, lấn chiếm thêm
bằng những hành động giam chân quân Pháp, làm
đất, thêm dân, đồng thời kìm chân chúng, không
suy yếu tiềm lực không quân và thu hút không quân
cho chúng chi viện, tập trung lực lượng cơ động, tạo
ra khỏi Điện Biên Phủ [24].
điều kiện cho chuẩn bị hậu phương và triển khai các
Ngày 7/5/1954, chiến dịch Điện Biên Phủ kết
mặt tác chiến của quân và dân ta tại Điện Biên Phủ.
thúc thắng lợi. Trung ương Cục miền Nam chỉ thị
Chiến trường Nam Bộ đã phối hợp nhịp nhàng với
cho các Tỉnh ủy Sài-Chợ (Sài Gòn - Chợ Lớn),
các chiến trường Bắc Bộ, Trung Bộ và toàn chiến
miền Đông, Miên (bộ phận lãnh đạo kháng chiến ở trường Đông Dương.
Campuchia) gây phong trào mừng chiến thắng Điện
Phong trào toàn dân đánh giặc ở Nam Bộ không
Biên Phủ trong bộ đội, cơ quan và nhân dân. Trung
chỉ làm thất bại âm mưu bình định miền Nam của
ương Cục miền Nam nhận định: “Đó là một cuộc
thực dân Pháp, mà còn giam chân một bộ phận quan
đại thắng rất quan trọng của quân ta chưa từng có
trọng quân tinh nhuệ của chúng, không cho chúng
trên lịch sử đấu tranh chống thực dân Pháp từ đầu
điều thêm lực lượng từ Nam Bộ t ế i p viện cho quân đến nay” [25].
Pháp đang bị bao vây, nguy khốn ở Điện Biên Phủ.
Sự phối hợp chiến trường Điện Biên Phủ của
Sự phối hợp của ta trên chiến trường Nam Bộ với
quân dân Nam Bộ góp phần quan trọng vào thắng
các chiến trường Bắc Bộ, Bình Trị Thiên và Liên
lợi chung của cả dân tộc. Chiến dịch Điện Biên Phủ
khu V với chiến dịch Điện Biên Phủ, góp phần quan
toàn thắng, Trung ương Cục miền Nam đúc kết sáu
trọng vào thắng lợi lịch sử trong chiến dịch Đông
bài học thành công, trong đó nêu rõ bài học về
Xuân 1953-1954 mà đỉnh cao là chiến dịch Điện
thống nhất lãnh đạo, đoàn kết chiến đấu. Trung Biên Phủ.
ương Cục miền Nam khẳng định: “Do có sự lãnh
Cùng phối hợp với các chiến trường Bắc Bộ,
đạo thống nhất của Bộ Tư lệnh, của Đảng và Chính
Bình Trị Thiên và Liên khu V, bộ đội và dân quân
phủ, nhân dân toàn quốc đã ủng hộ cuộc chiến đấu
du kích Nam Bộ liên tục tiến công tiêu diệt một bộ
Điện Biên Phủ, kể cả nhân dân trong vùng tạm Trang 3 0
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 18, SOÁ X1-2015
chiếm cũng như khắp chiến trường toàn quốc từ
mang, lúng túng đối phó khắp chiến trường” [26].
Bắc chí Nam phối hợp chặt chẽ với các đội chiến
Đó chính là nguồn sức mạnh của quân và dân Nam
đấu ở Điện Biên Phủ làm cho quân Pháp hoang
Bộ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
The policies of Vietnam Communist Party,
of the central office for South Vietnam
for the 1953-1954 southern battle
in the winter-spring campaign with the peak of Dien Bien Phu campaign  Bui Thanh Xuan
University of Thu Dau Mot, Binh Duong Province ABSTRACT:
The South of Vietnam was the Southern
collaboratively with the Northern Battle, the
part of our fatherland which pioneered in the
Central Battle, and the whole Indochina Battle,
Resistance War against French colonial forces
contributing to the victory of the Winter-Spring
when they invaded Vietnam again. In the
Campaign of 1953-1954 with the peak of Dien
Winter-Spring 1953-1954 Campaign with the
Bien Phu Campaign. This paper clarifies the
peak of Dien Bien Phu Campaign, the
policies of the Communist Party of Vietnam
Southern Battle was an enemy territory, whose
and the Central Office for South Vietnam for
mission was quite hard: to carry out guerrilla
the Southern Battle from the time the National
warfare, to seize power, to prevent French
Resistance movement broke out to the victory
army’s pacification and expansion for land, for
of Dien Bien Phu Campaign. It also makes
people, to prevent the enemy from supporting
clear the policies, the role and the contribution
each other, to gather the mobile combat forces,
of the Southern Battle to the Winter-Spring
to make preparations in the rear and to carry
1953-1954 Campaign, especially the Dien Bien
out different aspects of combat at Dien Bien Phu Campaign. Phu. The Southern Battle worked
Keywords: the policies of the Communist Party of Vietnam, the Central Office for South
Vietnam, South Vietnam, to the Winter-Spring 1953-1954 Campaign, Dien Bien Phu
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Đảng Cộng sản Việt Nam (1976), Văn kiện
[2]. Miền Đông Nam Bộ kháng chiến (1945-
quân sự của Đảng, Nxb. Quân đội nhân, tr.
1954), Tập 1, Nxb. Quân đội nhân dân, 64. 1990, tr.119. Trang 31
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, No.X1-2015
[3]. Từ điểm bách khoa Quân sự Việt Nam, Nxb.
[16]. Điện Biên Phủ - Văn kiện Đảng, Nhà nước,
Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2004, tr.791-
Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004, tr. 792. 416.
[4]. Hồ Sơn Đài (2008), Cuộc kháng chiến 1945
[17]. Những sự kiện Lịch sử Đảng, Nxb. Sự thật,
- 1975 nhìn từ Nam Bộ, Nxb. Chính trị quốc Hà Nội, t.2, tr.336-337. gia, Hà Nội, tr.116.
[18]. Báo cáo tình hình tổng quát Phân liên khu
[5]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện
miền Đông, từ tháng 9-1953 đến tháng 5-
Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà
1954.T1 Phòng khoa học công nghệ môi Nội, t.14, tr.20.
trường Quân khu 7, LS 53; Hội đồng chỉ đạo
[6]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện
biên soạn lịch sử miền Đông Nam Bộ lãnh
Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, hà
đạo kháng chiến chống thực dân Pháp và đế Nội, t.14, tr.21.
quốc Mỹ (1945 - 1975), Nhà nước, Nxb.
[7]. Ban Chỉ đạo và Ban biên tập truyền thống
Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003.
Tây Nam Bộ: Tây Nam Bộ 30 năm kháng
[19]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện
chiến (1945-1975), xuất bản tháng 12-2000
Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, hà
[8]. Jules Roy (2002), Trận Điện Biên Phủ dưới
Nội, Hà Nội, t.15, tr.21.
con mắt người Pháp, Nxb. Thành phố Hồ
[20]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Chí Minh, tr.34.
Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, hà
[9]. Đỗ Thiện, Đinh Kim Khánh (1994), Tiếng
Nội, Hà Nội, t.15, tr.37.
sấm Điện Biên Phủ, Nxb. Quân đội nhân
[21]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện dân, tr.61.
Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, hà
[10]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện
Nội, Hà Nội, t.15, tr.91.
Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà
[22]. Lê Văn Dương (1972), Quân lực Việt Nam Nội, t.14, tr.20.
Cộng hòa trong giai đoạn hình thành 1946 -
[11]. Võ Nguyên Giáp, Điện Biên Phủ, Nxb. Quân
1955, Bộ Tổng Tham mưu Quân lực Việt
đội nhân dân, 1964, tr.47.
Nam Cộng hòa, Sài Gòn, tr.317.
[12]. Le Monde, 29 Novembre 1953.
[23]. Ban Chỉ đạo tổng kết chiến tranh - trực thuộc
[13]. Điện Biên Phủ - văn kiện Đảng, Nhà nước,
Bộ Chính trị (1986), Tổng kết cuộc kháng
Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004, tr.
chiến chống thực dân Pháp, thắng lợi và bài 123.
học, Nxb. Chính trị quốc gia, tr.208.
[14]. Điện Biên Phủ - văn kiện Đảng, Nhà nước,
[24]. H.Nava (1958), Agonie de L’Indochine,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004, tr. Plon, Paris. 123-131.
[25]. Chỉ thị số 14/CT-TW, ngày 13 tháng 5 năm
[15]. Điện Biên Phủ - văn kiện Đảng, Nhà nước,
1954 của Trung ương Cục miền Nam.
Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004, tr. 417. Trang 3 2

Chủ trương của Đảng, Trung ương Cục miền Nam với chiến trường Nam bộ trong Chiến dịch Đông Xuân 1953-1954 và đỉnh cao là Chiến dịch Điện Biên Phủ | Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam

Thông tin :

Tài liệu liên quan:

Bài tập về giai đoạn 1945 - 1954 - lịch sử Việt Nam giai đoạn kháng chiến chống pháp lần 2

Lịch sử phố cổ Hội An (thế kỉ 16-17) (KHTN-Đại học Quốc Gia Hà Nội)

BÀI CHẾ ĐỘ TUYỂN DỤNG QUAN LẠI THỜI LÊ SƠ (KHTN-Đại học Quốc Gia Hà Nội)

TIỂU LUẬN LỊCH SỬ THẾ GIỚI CỔ -TRUNG ĐẠI ĐỀ TÀI CHẾ ĐỘ ĐẲNG CẤP VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ TRONG LỊCH SỬ ẤN ĐỘ

Các câu hỏi lịch sử về Thủ đô Hà Nội (KHTN-Đại học Quốc Gia Hà Nội)