lOMoARcPSD| 50205883 I.
Chứng khoán phái sinh là gì? -
Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ
sở nhằm nhiều mục tiêu khác nhau như phân tán rủi ro, bảo vệ lợi nhuận hoặc tạo lợi nhuận. -
Cụ thể, hợp đồng xác nhận quyền và nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền,
chuyển giao số lượng tài sản cơ sở vào thời điểm xác định trong tương lai với mức giá nhất
định được thỏa thuận trước. Tài sản cơ sở của CKPS cũng được quy định là chứng khoán, các
chỉ số chứng khoán hoặc tài sản khác. +
Ví dụ: Tại thời điểm thỏa thuận một mặt hàng của ông An và ông Ba là 15.000đ/kg
(ngày 1 / 4). Đến thời điểm giao dịch thì mặt hàng này đã lên đến 20.000đ/kg ( ngày
30/4) nhưng hàng hóa đó vẫn phải thực hiện với giá bán là 15.000đ/kg theo như thỏa
thuận hợp của đồng trước đó. II. Mục đích 1. Giảm rủi ro -
Các cá nhân/tổ chức có nhu cầu giao dịch thực sự tài khoản cơ sở và sử dụng CSPL
để phòng hộ rủi ro liên quan đến biến động giá của tài sản 2. Bảo vệ lợi nhuận -
Cơ chế phòng ngừa rủi ro của thị trường phái sinh là khi lo ngại giá thị trường của tài
sản cơ sở bị biến động mạnh,các nhà đầu tư sẽ mở các vị thế mua/bán sản phẩm phái
sinh để phòng ngừa rủi ro. 3. Tạo ra lợi nhuận -
Thị trường phái sinh cho phép nhà đầu tư có thể tìm kiếm lợi nhuận dựa vào biến
động giá qua hoạt động mở, đóng vị thế liên tục ngay trong phiên, hạch toán bù trừ
theo thời gian thực và bù trừ thanh toán ngay trong ngày (marking to market). lOMoARcPSD| 50205883 -
Đặc biệt thị trường phái sinh cho phép giao dịch 2 chiều giúp nhà đầu tư kiếm lợi
nhuận ngay cả khi thị trường giam. III.
Phân loại chứng khoán phái sinh
1. Hợp đồng tương lai: Là một dạng hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch tại
thị trường tập trung( sở giao dịch chứng khoán)
● Ví dụ: Một nhà sản xuất dầu cần bán dầu của mình. Họ có thể sử dụng hợp đồng tương lai để
làm điều đó. Bằng cách này, họ có thể chốt mức giá mà họ sẽ bán, và sau đó giao dầu cho
người mua khi hợp đồng tương lai hết hạn.
2. Hợp đồng quyền chọn: là thỏa thuận pháp lý trong đó một bên có yêu cầu thực hiện và bên
kia có nghĩa vụ phải mua hoặc bán một lượng tài sản cơ sở theo mức giá đã được xác định
trước tại hợp đồng trong một khoảng thời gian hoặc tại một thời gian nhất định trong tương lai -
Ví dụ: Lấy ví dụ: Ngày 25/09/2022, bên A mua hợp đồng quyền chọn của bên B và
chọn mua 250 cổ phiếu Y với giá 6$/cổ phiếu, thời hạn 6 tháng.
3. Hợp đồng kỳ hạn: là thỏa thuận pháp lý giữa hai bên tham gia về việc mua và bán một loại tài
sản tại một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước tại ngày thực hiện giao dịch -
Ví dụ: Chẳng hạn như vào ngày 5/8/2002 công ty ABC ký hợp đồng kỳ hạn với công
ty Zzz mua 100 chiếc xe ô tô với kỳ hạn 5 tháng với giá là 500triệu /1 chiếc xe.Công
ty ABC được gọi là người mua trong và công ty Zzz được gọi là người bán trong hợp đồng kỳ hạn lOMoARcPSD| 50205883
4. Hợp đồng hoán đổi: là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh
từ các công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng sẽ quy định rõ thời điểm hoán đổi dòng
tiền và phương pháp tính toán cụ thể. -
Ví dụ: Một công ty có trụ sở ở Mỹ cần đồng franc Thụy Sỹ và một công ty đóng ở
Thụy Sỹ cần đồng USD. Hai công ty này có thể thỏa thuận trao đổi tiền tệ bằng cách
thỏa thuận một mức lãi suất, số tiền đồng ý trao đổi và ngày đáo hạn. Thời gian đáo
hạn thường kéo dài ít nhất 10 năm. - IV.
Sự khác biệt của giao dịch chứng khoán phái sinh với chứng khoán cơ sở lOMoARcPSD| 50205883 Chứng khoán cơ sở Chứng khoán phái sinh Tài sản cơ sở
Là cơ sở giao dịch các loại cổ phiếu của các
Là tài sản được tạo ra dựa trên chỉ số VN30, nhà
công ty niêm yết được phát hành ra
đầu tư sẽ giao dịch dựa trên Hợp đồng tương lai. Phương thức sinh lời
Khi mua cổ phiếu, nhà đầu tư sẽ kỳ vọng chứng Là tài sản được tạo ra dựa trên chỉ số VN30, nhà
khoán cơ sở tăng giá, công ty niêm yết cổ phiếu đầu tư sẽ giao dịch dựa trên Hợp đồng tương lai .
làm ăn tốt để từ đó được trả cổ tức Số vốn tối thiểu Trên 2.000.000 (VNĐ) Trên 20.000.000 (VNĐ) Thời gian đầu tư
Khi mua cổ phiếu, nhà đầu tư hi vọng sẽ nắm
Hợp đồng tương lai đều tồn tại trong một thời
giữ trong thời gian dài vì bản chất cổ phiếu có
điểm nhất định. Thời gian cho Hợp đồng tương
giá trị trọn đời với doanh nghiệp.
lai sẽ kéo dài trong 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng và dài nhất là 6 tháng. Bán khống chứng khoán
Nhà đầu tư muốn mua số lượng cổ phiếu nhất
Nhà đầu tư chỉ cần có một phần giá trị tài sản là
định cần phải có số tiền tương ứng thì mới có
có thể bắt đầu giao dịch. Việc bán khống được
thể giao dịch. Việc bán khống sẽ bị cấm hoặc
phép tồn tại trên thị trường này.
hạn chế ở một số thị trường Xu hướng thị trường
Cổ phiếu chủ yếu kiếm lời được nhờ thị trường
Kiếm lời được khi thị trường lên và xuống. lên. V.
Ưu điểm và nhượng điểm 1. Ưu điểm lOMoARcPSD| 50205883 -
Nếu thị trường chứng khoán cơ sở giảm, nhà đầu tư có thể bán khống chứng khoán
phái sinh (thực hiện bán trước rồi mua lại sau) để cân đối rủi ro và ngược lại nên
được ưa chuộng bởi những nhà đầu tư lướt sóng -
Cho phép giao dịch T0, tức là nhà đầu tư có thể đặt vị thế mua và bán để đóng vị thế
luôn trong ngày để chốt lời. 2. Nhược điểm: -
Thị trường chứng khoán phái sinh có tính biến động lớn và nhanh, do tỷ lệ đòn bẩy
cao, đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức đầu tư cơ bản, liên tục cập nhật tình hình vĩ
mô và biết kiểm soát chi phí, cũng như cần có tâm lý vững, tránh mua/bán quá nhiều
trong ngày theo biến động giá dẫn đến thua lỗ.