lOMoAR cPSD| 32573545
Chương 1 ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CHỨC
NĂNG CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC – LÊNIN
I. KHÁI QUÁT SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA KINH TẾ
CHÍNH TRỊ MÁC – LÊNIN.
1. Khái niệm kinh tế chính trị.
Thuật ngữ Kinh tế chính trị xuất hiện vào đầu thế kỷ thứ XVII trong tác phẩm
Chuyên luận về kinh tế chính trị năm 1615 của nhà kinh tế học A. Mông Crêchiên.
Tới thế kỷ XVIII, với sự xuất hiện lý luận củanhà kinh tế học A.Smith thì KTCT
mới trở thành môn khoa học và được phát triển cho đến tận ngày nay.
Kinh tế chính trị là một môn khoa học kinh tế có mục đích nghiên cứu là tìm ra
các quy luật chi phối sự vận động của các hiện tượng và quá trình hoạt động kinh tế của con người
2. Quá trình hình thành và phát triển của kinh tế chính trị
Quá trình phát triển tư tưởng kinh tế:
Giai đoạn 1: từ thời cổ đại đến cuối thế kỷ thứ XVIII.
Giai đoạn 2: từ sau thế kỷ XVIII đến nay
a. Giai đoạn thứ nhất, từ thời cổ đại đến cuối thế kỷ thứ XVIII.
Trong thời kỳ cổ, trung đại, nhìn chung mới có rải rác các tư tưởng kinh tế được
phản ánh trong các công trình của các nhà tư tưởng, chưa hình thành hệ thống lý
thuyết kinh tế chính trị hoàn chỉnh
Những tư tưởng kinh tế thời kỳ cổ, trung đại:
Chủ nghĩa Trọng thương (từ TK thứ XV đến cuối TK XVII)
Chủ nghĩa Trọng nông (từ giữa TK thứ XVII đến nửa đầu TK XVIII)
Kinh tế chính trị tư sản cổ điển Anh (từ giữa TK thứ XVII đến cuối TK XVIII).
* Chủ nghĩa Trọng thương (từ thế kỷ thứ XV đến cuối thế kỷ XVII)
Vị trí: Là hệ thống lý luận kinh tế chính trị đầu tiên nghiên cứu về nền sản xuất tư bản chủ nghĩa. lOMoAR cPSD| 32573545
Tư tưởng kinh tế chủ yếu: Coi trọng vai trò của hoạt đông thương mại trước hết là ngoại thương.
Các đại biểu tiêu biểu: +Starfod (Anh). +Thomas Mun (Anh). + Antoine Montchretien (Pháp). * Chủ nghĩa Trọng nông
Tư tưởng kinh tế chủ yếu:
Nhấn mạnh vai trò của sản xuất nông nghiệp
Coi trọng sở hữu tư nhân và tự do kinh tế Đại biểu tiêu biểu: + Francois Queney + Turgot
* Kinh tế chính trị cổ điển Anh
Vị trí: • Là hệ thống lý luận kinh tế của các nhà kinh tế tư sản.
Tư tưởng chủ yếu: • Trình bày một cách hệ thống các phạm trù kinh tế trong nền
KTTT: hàng hóa, giá trị, tiền tệ, giá cả, tiền công, lợi nhuận. • Rút ra những quy
luật vận động của nền KTTT.
Đại biểu tiêu biểu: • W. Petty; • A. Smith • D. Ricardo.
b. Giai đoạn thứ hai, từ sau thế kỷ XVIII đến nay.
+ Lý luận kinh tế chính trị phát triển theo các dòng lý thuyết kinh tế khác
nhau: Dòng lý thuyết kinh tế chính trị của C. Mác (1818-1883).
+ Dòng lý thuyết kinh tế kế của những nhà kinh tế chính trị tầm thường.
+ Dòng lý thuyết kinh tế của các nhà tư tưởng CNXH không tưởng (thế kỷ XV-XIX)
+ Dòng lý thuyết kinh tế của các nhà kinh tế chính trị tiểu tư sản (cuối thế kỷ thứ XIX).
Dòng lý thuyết kinh tế chính trị của C. Mác (1818-1883): •
C. Mác kế thừa trực tiếp những giá trị khoa học của kinh tế chính trị tư
sản cổ điển Anh để phát triển lý luận kinh tế chính trị về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa lOMoAR cPSD| 32573545 •
Cùng với C. Mác, Ph. Ănghen cũng là người có công lớn trong việc công
bố lý luận kinh tế chính trị, một trong ba bộ phận cấu thành của chủ nghĩa Mác. •
Lý luận Kinh tế chính trị của C. Mác và Ph. Ănghen (1820-1895) được
thể hiện tập trung và cô đọng nhất trong Bộ Tư bản:
✓C. Mác trình bày một cách khoa học các phạm trù cơ bản của nền kinh tế thị
trường như: hàng hóa, tiền tệ, giá trị thặng dư, tích luỹ, lợi nhuận, lợi tức, địa tô, tư bản, cạnh tranh.
✓Trình bày các quy luật kinh tế cơ bản trong nền KTTT.
✓ Các quan hệ xã hội giữa các giai cấp nền sản xuất TBCN.
• Các lý luận kinh tế chính trị của C. Mác nêu trên được khái quát thành các học
thuyết lớn như: học thuyết giá trị, học thuyết giá trị thặng dư, học thuyết tích
luỹ, học thuyết về lợi nhuận, học thuyết về địa tô…
• Sau khi C.Mác và Ph. Ănghen qua đời, V.I.Lênin tiếp tục kế thừa, bổ sung,
phát triển lý luận kinh tế chính trị theo phương pháp luận của C.Mác và có
nhiều đóng góp khoa học đặc biệt quan trọng.
→ Với ý nghĩa đó, dòng lý thuyết kinh tế chính trị này được định danh với tên
gọi kinh tế chính trị Mác - Lênin. Tóm lại
• Kinh tế chính trị Mác - Lênin là một trong những môn khoa học trong hệ thống
các môn khoa học kinh tế của nhân loại.
• Được hình thành và đặt nền móng bởi C. Mác - Ph. Ănghen.
• Dựa trên cơ sở kế thừa và phát triển những giá trị khoa học của KTCT nhân
loại trước đó, trực tiếp là những giá trị khoa học của KTCT tư sản cổ điển Anh.
• Được V. I. Lênin kế thừa và phát triển.