Chương 2a Lý luận cơ bản về tài chính công

NGUYÊN LÝ TÀI CHÍNH
NGUYÊN LÝ TÀI CHÍNH: NỘI DUNG TỔNG QUAN TÀI CHÍNH BẢO HIỂM TÀI CHÍNH TÀI CHÍNH CÔNG DOANH NGHIỆP QUỐC TẾ
CHƯƠNG 2: TÀI CHÍNH CÔNG 1. LÝ LUẬN CƠ BẢN 3. CHÍNH SÁCH VỀ TÀI CHÍNH CÔNG TÀI KHÓA 2. NGÂN SÁCH 4. CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC TIỀN TỆ
1. LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH CÔNG
1.1 Khái niệm tài chính công
Đặc điểm của tài chính công 1.2
1.3 Vai trò của tài chính công Mục tiêu bài học
Hiểu được khái niệm cơ bản về tài chính công
Nắm được đặc điểm chính của tài chính công
Hiểu được tầm quan trọng của tài chính công trong nền KT và XH
1. LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH CÔNG
General Government debt Percent of GDP (2023)
Olivier Blanchard – cựu kinh tế trưởng IMF, giáo sư tại MIT Nợ công không nhất
thiết là gánh nặng nếu lãi suất thấp hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế."
Theo báo cáo của Bộ Tài chính năm 2022, nợ
công ở Việt Nam tính đến này 30 tháng 06
năm 2021 là hơn 3,6 triệu tỷ đồng (43,1%
GDP), trong đó: nợ Chính phủ là 3,1 triệu tỷ
đồng, còn lại 0,5 triệu tỷ là nợ được Chính
phủ bảo lãnh và nợ của chính quyền địa phương.
• Nợ công đến từ đâu? • Vì sao phải vay nợ? • Chi trả thế nào?
• Tác động đến nền kinh tế và người dân ra sao?
1.1. Khái niệm tài chính công
Nhà kinh tế học nổi tiếng Adam
Smith (cha đẻ của nền kinh tế thị
trường) cho rằng tài chính công là
ngành khoa học nghiên cứu về sự
tài trợ cho các khoản chi tiêu công.
1.1. Khái niệm tài chính công
Trong nền kinh tế hiện đại, Giáo sư
Harvey Rosen cho rằng tài chính công là
“lĩnh vực kinh tế học phân tích thuế và
chính sách chi tiêu của chính phủ”.
Tài chính công không chỉ nghiên cứu về các
công cụ tài chính để tài trợ chi tiêu công mà còn
phân tích các chính sách thu và chi tiêu công.
1.1. Khái niệm tài chính công
Do vậy, tài chính công được định nghĩa
là tổng thể các hoạt động thu, chi bằng
tiền do nhà nước tiến hành
Nó phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế
nảy sinh trong quá trình tạo lập và sử dụng
các quỹ công nhằm phục vụ các chức năng
của nhà nước và đáp ứng các nhu cầu, lợi
ích chung của toàn xã hội.
1.2. Đặc điểm của tài chính công
1.2.1. Gắn liền với sở hữu nhà nước
- Nhà nước là chủ thể duy
- Các quyết định của nhà
Việc tạo lập và sử dụng quỹ
nhất quyết định đến quá
nước được thể chế bằng công phụ thuộc vào quan
trình tạo lập và sử dụng
luật do cơ quan quyền lực
điểm của nhà nước và các
quỹ công đặc biệt là quỹ cao nhất phê chuẩn.
mục tiêu kinh tế - xã hội ngân sách nhà nước. trong từng thời kì.
Dự toán NSNN 2024 được Chính phủ trình Quốc hội tháng 10/2023:
•Tổng thu: 1.700.000 tỷ đồng
•Tổng chi: 2.100.000 tỷ đồng
•Bội chi: khoảng 400.000 tỷ đồng (3,6% GDP)
•Vay để bù đắp bội chi và trả nợ gốc: 676.800 tỷ đồng
➡️ Quốc hội thảo luận kỹ và chỉ phê chuẩn sau khi thống nhất kế hoạch phát
triển kinh tế – xã hội 2024.
Luật NSNN quy định một số nội dung sau:
• Lập ngân sách theo chương trình, mục tiêu
• Quy định cụ thể giới hạn bội chi và cơ chế kiểm soát nợ công
• Tăng cường công khai, minh bạch ngân sách
• . Phân cấp quản lý ngân sách rõ ràng hơn
• Quy định chặt chẽ về thời gian lập, thẩm tra,
phê duyệt, phân bổ và quyết toán ngân sách.
• Tăng quyền giám sát của Quốc hội và HĐND
1.2. Đặc điểm của tài chính công
1.2.2. Chứa đựng lợi ích chung, lợi ích công cộng Tài chính công phản ánh
Trong đó, lợi ích tổng thể
quan hệ kinh tế (lợi ích) giữa
được đặt lên hàng đầu và
nhà nước với các chủ thể
chi phối các quan hệ lợi
khác nhau trong nền kinh tế ích khác.
trong việc phân phối nguồn tài chính quốc gia.
1.2. Đặc điểm của tài chính công
1.2.3. Phạm vi hoạt động rộng
Tài chính công gắn liền với các việc thực hiện
các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước, được
thể hiện trên tất cả các lĩnh vực từ kinh tế, văn
hóa, giáo dục, y tế, xã hội, quốc phòng, an ninh
1.2. Đặc điểm của tài chính công
1.2.4. Hiệu quả chi tiêu tài chính công không lượng hóa được
Đối với các doanh nghiệp thông thường,
hiệu quả tài chính được đo lường thông qua
các chỉ số định lượng cụ thể như tỷ suất lợi
nhuận, số vòng quay vốn lưu động, …
Tuy nhiên, đối với tài chính công thì hiệu
quả chi tiêu không lượng hóa cụ thể được.
1.2. Đặc điểm của tài chính công
1.2.4. Hiệu quả chi tiêu tài chính công không lượng hóa được
Chi tiêu tài chính công bao gồm việc
phân phối và sử dụng các quỹ tiền tệ của Nhà nước
Các quỹ này bao gồm ngân sách Nhà nước
(NSNN) và các quỹ tài chính công ngoài NSNN, và
không bao gồm vốn và các quỹ của doanh nghiệp Nhà nước.