lOMoAR cPSD| 32573545
Chương 3 Kế hoạch Marketing 7
3.2 . DỰ BÁO CẦU VÀ KHẢ NĂNG TIÊU THỤ SẢN PHẨM
3.2.1 Các khái niệm cơ bản về cầu
b. Các phương pháp dự báo b1. Các phương pháp phân tích
chuỗi dữ liệu theo thời gian
* Phương pháp trung bình động có trọng số
Phương pháp này cho rằng số liệu thực tế càng gần sẽ càng sát với hiện tại. Do
vậy, người ta gắn cho số liệu những trọng số khác nhau theo nguyên tắc số liệu
càng gần thì trọng số càng cao và tổng các trọng số phải bằng 1.
Công thức: F t+1 = 1 0 n i Dt i t-i
Trong đó, t-i là trọng số của kỳ t-i, được chọn bởi người dự báo.
Ví dụ: Với ví dụ trên, nếu trọng số tính cho tháng trước bằng 0,5, hai tháng trước
là 0,3 và ba tháng trước bằng 0,2 thì dự báo cho Tháng 1 năm 2011 sẽ là
F (1/2009) = 18. 0,2 + 16 . 0,3 + 14. 0,5 = 15,4 (nghìn sản phẩm) * Phương pháp san mũ
Kết quả dự báo của kỳ tương lai sẽ bằng kết quả dự báo của kỳ trước đó được
điều chỉnh bởi một hệ số áp dụng trên sự chênh lệch giữa mức thực tế và mức dự
báo của kỳ trước đó.
Công thức Ft+1 = Ft + (Dt - Ft) hay Ft+1 = Dt + (1- ) Ft
Trong đó, Ft+1 là mức dự báo kỳ t+1; Dt là mức thực tế kỳ t Ft là mức dự báo
kỳ t; là hệ số san mũ do người dự báo lựa chọn (0 1). Thông thường hệ số
này dao động từ 0,05 đến 0,5 (nếu muốn ưu tiên trọng số cho các dữ liệu mới thì
hệ số này có trị số lớn và ngược lại).
Ví dụ: Tháng 8 năm 2010, một đại lý của Công ty Ford Vietnam dự định bán
được 142 chiếc xe Ford Transit, nhưng thực tế đã bán được 153 chiếc. Theo
phương pháp này, mức bán ở Tháng 9 năm 2010 với hệ số = 0,2 sẽ là:
F (3/2008) = 142 + 0,2 (153 - 142) = 144,2 (chiếc)
* Phương pháp phân tích cấu trúc dòng cầu lOMoAR cPSD| 32573545
Các phương pháp trung bình trên chưa thực sự tính đến các biến động mang tính
mùa vụ, ngẫu nhiên và chu kỳ của các dòng cầu nên trong những trường hợp
dòng cầu biến động phức tạp thì kết quả dự báo sẽ không sát thực.
Phương pháp này phân tích dòng cầu thực tế trong quá khứ thành các yếu tố cơ
bản như tính xu hướng, tính mùa vụ và tính ngẫu nhiên để dự báo cho tương lai Công thức: D = T x I x R
Trong đó, T là xu hướng dòng cầu, I là hệ số thời vụ, R là tác động ngẫu nhiên
- Xác định xu hướng dòng cầu
+ Tính xu hướng của dòng cầu là sự thay đổi mức cơ sở của dòng cầu theo thời
gian (mức cơ sở của dòng cầu chính là giá trị trung bình của cầu thực tế trong 1
khoảng thời gian nhất định)
+ Xác định xu hướng dòng cầu bằng phương pháp bình phương nhỏ nhất. Đường thẳng này có dạng
T = a + b . (Thời gian) = a + b.x (1)
Trong đó, T là mức cầu; a là điểm cắt (hằng số); b là hệ số của đường thẳng hồi
qui, thể hiện tính xu hướng. -
Xác định hệ số thời vụ của dòng cầu: Hệ số thời vụ của một kỳ nào đó là
tỷ lệ giữa mức bán thực tế của thời kỳ đó với mức cơ sở của dòng cầu. Công thức: It = Dt / Dcs = Dt / Dtb (2)
Trong đó, It là hệ số thời vụ tại thời điểm t, Dt là mức cầu thực tế tại thời điểm t,
và Dcs là mức cở sở của dòng cầu hay giá trị trung bình của cầu thực tế (Dtb). -
Xác định tác động ngẫu nhiên: Sự biến động ngẫu nhiên của dòng cầu là
sự dao động của mức cầu do những nhân tố ngẫu nhiên gây ra, không giải thích
được. Kết quả của sự tác động đồng thời của nhiều yếu tố ngẫu nhiên là nguyên
nhân chủ yếu đưa đến sai số dự báo.
Trong đó, Rt là tác động ngẫu nhiên tại thời điểm t; Dt là mức cầu thực tế tại
thời điểm t; It là hệ số thời vụ tại thời điểm t; và Tt mức cầu tại thời điểm t, được
xác định theo phương trình (1).
Sau khi xác định được các yếu tố trên (T, I và R), với giả định rằng các tác động
ngẫu nhiên và hệ số thời vụ có thể lặp lại, chúng ta có thể dự báo được lượng bán trong tương lai.