Đề cương Chủ nghĩa xã hội Khoa học | Đại học Kinh tế kỹ thuật công nghiệp

lOMoAR cPSD| 45315597
ĐỀ CƯƠNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC MỤC LỤC
1. Trình bày ba phát kiến vĩ đại của C.Marx và F. Engels? (2 điểm) 2
2. Trình bày nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân? (2 điểm) ................ 2
3. Phân tích những điều kiện quy định và thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân? (3 điểm) .................................................................................................. 3
4. Trình bày đặc điểm quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là bỏ qua chế độ tư
bản chủ nghĩa? (2 điểm) ............................................................................................ 4
5. Phân tích những đặc trưng và phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam hiện nay? Anh (chị) đã làm gì để góp phần thực hiện những phương hướng
đó? (5 điểm) ............................................................................................................... 5
6. Phân tích quan niệm, sự ra đời và phát triển của dân chủ (5 điểm) ...................... 6
7. Làm rõ nội dung phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa và định hướng xây dựng
nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam? (3 điểm) .................................... 8
8. Phân tích sự ra đời, phát triển và bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam? Là công dân Việt Nam, anh (chị) đã thực hiện quyền dân chủ như thế
nào? (3 điểm) ............................................................................................................. 8
9. Trình bày bản chất và chức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa (2 điểm) ........ 10
10. Phân tích nội dung của liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam? Anh (chị) làm gì để thực hiện nội dung liên minh
giai cấp, tầng lớp ở Việt Nam hiện nay? (5 điểm) ................................................... 10
11. Phân tích cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội?
(5 điểm) .................................................................................................................... 12
12. Phân tích đặc điểm dân tộc ở Việt Nam? (2 điểm) ............................................ 13
13. Phân tích chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam đối với tín ngưỡng, tôn
giáo hiện nay? Anh/chị thực hiện chính sách đó như thế nào? (3 điểm) ................. 13
14. Làm rõ khái niệm, vị trí và chức năng của gia đình? Gia đình có vị trí như thế
nào đối với anh (chị)? (3 điểm) ............................................................................... 14
15. Phân tích sự biến đổi trong thực hiện các chức năng của gia đình? Liên hệ thực
thế trong gia đình của anh/chị? (5 điểm) ................................................................. 15
1. Trình bày ba phát kiến vĩ đại của C.Marx và F. Engels? (2 điểm) lOMoAR cPSD| 45315597
* Chủ nghĩa duy vật lịch sử
Bằng phép biện chứng duy vật, nghiên cứu chủ nghĩa tư bản, C.Marx và F. Engels đã
sáng lập ra chủ nghĩa duy vật lịch sử - khẳng định về mặt triết học sự sụp đổ của chủ
nghĩa tư bản và sự thắng lợi của chủ nghĩa xã hội đều tất yếu như nhau.
* Học thuyết về giá trị thặng dư
Đi sâu nghiên cứu nền sản xuất công nghiệp và nền kinh tế tư bản chủ nghĩa, Marx và F.
Engels đã sáng tạo ra bộ “Tư bản”, mà giá trị to lớn nhất của nó là “Học thuyết giá trị
thặng dư” – khẳng định về phương diện kinh tế sự diệt vong không tránh khỏi của chủ
nghĩa tư bản và sự ra đời tất yếu của chủ nghĩa xã hội.
* Học thuyết về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân
Trên cơ sở hai phát kiến trên, Marx và F. Engels đã có phát kiến vĩ đại thứ 3 – Học thuyết
về sứ mệnh lịch sử của GCCN: GCCN có sứ mệnh thủ tiêu CNTB, xây dựng CNXH và
CNCS. Khắc phục triệt để những hạn chế có tính lịch sử của CNXH không tưởng – phê
phán; luận chứng và khẳng định về phương diện CT– XH sự diệt vong không tránh khỏi
của CNTB và thắng lợi tất yếu của CNXH.
2. Trình bày nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân? (2 điểm)
Theo chủ nghĩa Mác-Lênin
Sứ mệnh lịch sử tổng quát của GCCN là thông qua chính đảng tiền phong, GCCN tổ chức,
lãnh đạo nhân dân lao động đấu tranh xoá bỏ các chế độ người bóc lột người, xoá bỏ CNTB,
giải phóng GCCN, nhân dân lao động khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn, lạc hậu, xây
dựng xã hội CSCN văn minh. Nội dung kinh tế
-Là nhân tố hàng đầu của lực lượng sản xuất, GCCN tạo tiền đề vật chất – kỹ thuật cho
sự ra đời của xã hội mới
- GCCN đại biểu và phấn đấu cho lợi ích chung của toàn xã hội; lợi ích chung của toàn
xã hội được thực hiện thì GCCN sẽ tìm thấy lợi ích chân chính của mình
- Các nước XHCN, GCCN thông qua quá trình CNH, tăng năng suất lao động xã hội,
thực hiện nguyên tắc sở hữu, quản lý, phân phối phù hợp với nhu cầu phát triển sản xuất
tiến tới thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội
=>Để thực hiện sứ mệnh lịch sử về nội dung kinh tế, GCCN phải đóng vai trò nòng cốt
trong quá trình giải phóng và thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển để tạo cơ sở cho quan
hệ sản xuất mới XHCN ra đời
Nội dung chính trị- xã hội lOMoAR cPSD| 45315597
-Tiến hành cách mạng chính trị lật đổ giai cấp thống trị, xoá bỏ áp bức, bóc lột, giành quyền
lực về tay GCCN và nhân dân lao động; thiết lập nhà nước kiểu mới mang bản chất GCCN,
xây dựng dân chủ XHCN, thực hiện quyền làm chủ của đại đa số nhân dân lao động
-Sử dụng nhà nước của mình để cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới trên tất cả các lĩnh
vực; thực hiện dân chủ, công bằng, bình đẳng và tiến bộ xã hội.
Nội dung văn hóa, tư tưởng
-Xây dựng hệ giá trị mới: lao động; công bằng; dân chủ; bình đẳng và tự do
-Thực hiện cách mạng về văn hoá, tư tưởng: Cải tạo xã hội cũ lạc hậu, xây dựng xã hội
mới tiến bộ; xây dựng con người mới XHCN
3. Phân tích những điều kiện quy định và thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân? (3 điểm)
a. Điều kiện khách quan quy định SMLS của GCCN.
*Thứ nhất, do địa vị kinh tế của GCCN quy định.
-Là lực lượng phá vỡ quan hệ sản xuất TBCN, xây dựng quan hệ sản xuất XHCN -Là lực
lượng sản xuất vật chất chủ yếu, có vai trò quyết định cho sự phát triển của xã hội hiện đại
*Thứ hai, do địa vị chính trị - xã hội của GCCN.
-GCCN có lợi ích căn bản: •
Đối lập trực tiếp với GCTS •
Thống nhất với đa số nhân dân lao động -Giai cấp công nhân: •
Có những phẩm chất đặc biệt về ý thức tổ chức, kỷ luật, tinh thần hợp tác… •
Được trang bị lý luận tiên tiến của CNMLN, có đội tiền phong là Đảng Cộng sản dẫn dắt
-Sứ mệnh lịch sử của GCCN được thực hiện bởi: lOMoAR cPSD| 45315597 • Là giai cấp cách mạng •
Đại biểu cho lực lượng hiện đại, phương thức sản xuất tiên tiến •
Đại biểu cho tương lai, cho xu thế đi lên của tiến trình phát triển lịch sử => đặc tính quan trọng nhất
b. Điều kiện chủ quan để GCCN thực hiện SMLS
-Sự phát triển của bản thân GCCN cả về số lượng và chất lượng.
-Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để GCCN thực hiện thắng lợi SMLS của mình.
-Sự liên minh giai cấp giữa GCCN các tầng lớp lao động khác do GCCN thông qua Đảng Cộng sản lãnh đạo
4. Trình bày đặc điểm quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là bỏ qua chế độ tư
bản chủ nghĩa? (2 điểm)
Việt Nam tiến lên CNXH trong những điều kiện: Khó khăn:
- Xuất phát từ 1 XH thuộc địa, nửa phong kiến.
- Đất nước trải qua chiến tranh ác liệt kéo dài nhiều thập kỷ, hậu quả để lại còn nặng nề.
- Các thế lực thù địch thường xuyên chống phá.
- Đứng trước nhiều thách thức của thời đạiThuận lợi:
- Tuân theo quy luật phát triển khách quan của thời đại
- Đảng CSVN với đường lối sáng tạo, bản lĩnh chính trị vững vàng, nhạy bén
- Nhà nước của nhân dân lao động; khối đoàn kết toàn dân được tăng cường
- Quá trình toàn cầu hóa và cách mạng KHCN đang diễn ra mạnh mẽ tạo thời cơ lớn choViệt Nam
Tư tưởng mới của Đảng ta về con đường đi lên CNXH bỏ qua chế độ TBCN:
Bỏ qua chế độ TBCN, tức là bỏ việc xác lập địa vị thống trị của QHSX và KTTT TBCN,
nhưng tiếp thu kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chế độ TBCN, đặc
biệt là KH và CN để phát triển nhanh LLSX, xây dựng nền kinh tế hiện đại.
Nội dung tư tưởng của Đảng về thời kỳ quá độ lên CNXH bỏ qua chế độ TBCN: lOMoAR cPSD| 45315597
-Thứ nhất, là tất yếu khách quan
-Thứ hai, thời kỳ còn nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế
-Thứ ba, đó là quá trình tiếp thu, kế thừa thành tựu của nhân loại
-Thứ tư, là thời kỳ khó khăn, phức tạp đòi hỏi phải có quyết tâm chính trị của toàn đảng, toàn dân
5. Phân tích những đặc trưng và phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam hiện nay? Anh (chị) đã làm gì để góp phần thực hiện những phương hướng đó? (5 điểm)
* Những đặc trưng của CNXH Việt Nam
-Một là, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh -
Hai là, do nhân dân làm chủ.
-Ba là, nền kinh tế phát triển cao dựa trên LLSX hiện đại và QHSX tiến bộ.
-Bốn là, nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
-Năm là, con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện.
-Sáu là, các dân tộc trong cộng đồng VN bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau phát triển.
-Bảy là, có nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vì dân do ĐCS lãnh đạo.
-Tám là, có quan hệ hữu nghị, hợp tác với các nước trên thế giới.
*Phương hướng xây dựng CNXH ở Việt Nam hiện nay
-Một là đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước gắn liền với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên môi trường
-Hai là phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN.
-Ba là xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, nâng cao đời sống nhân
dân, thực hiện tiến bộ và công bằng XH.
-Bốn là đảm bảo vững chắc quốc phòng và an ninh quốc gia, trật tự, an toàn XH.
-Năm là thực hiện đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, hòa bình hữu nghị, hợp tác phát
triển, chủ động tích cực hội nhập quốc tế.
-Sáu là xây dựng nề dân chủ XHCN, thực hiện đại đoàn kết toàn dân, tăng cường và mở
rộng mặt trận dân tộc thống nhất.
Bảy là XD nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vì dân.
Tám là XD Đảng trong sạch, vững mạnh.
*Để góp phần thực hiện những phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, em đã: lOMoAR cPSD| 45315597
-Không ngừng học tập, đổi mới sáng tạo tư duy và nghiên cứu gắn liền với phương
hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
-Góp phần trong công cuộc tuyên truyền, hỗ trợ công cuộc quản lý, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên
-Kiên quyết bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ, chú trọng
bảo vệ chủ quyền biển, đảo: bài trừ, tẩy chay các sản phẩm truyền thông, nghệ thuật tuyên
truyền sai lệch về chủ quyền quốc gia, dân tộc
-Ngăn chặn, đẩy lùi sự xuống cấp về đạo đức xã hội: trau dồi kiến thức và đạo đức của
bản thân, chú trọng sự đúng mực trong đối nhân xử thế với gia đình, bạn bè, thầy cô
-Thực hiện quyền làm chủ của nhân dân: đi bầu cử, đóng góp ý kiến trong xây dựng xây
dựng pháp luật và các chủ trương, chính sách của nhà nước
-Khắc phục tính ngoại lai, lai căng, ít hiểu biết lịch sử: trau dồi và tích cực trao đổi kiến
thức lịch sử của mình với bạn bè và gia đình; hạn chế sử dụng ngoại ngữ để thay thế tiếng
Việt nhằm đảm bảo sự trong sáng của tiếng Việt; Học hỏi có chọn lọc những ưu điểm trong
tư duy nghiên cứu quốc tế
-Xây dựng mối quan hệ hòa thuận, bình đẳng, tôn trọng, học hỏi lẫn nhau đối với bạn bè quốc tế
6. Phân tích quan niệm, sự ra đời và phát triển của dân chủ (5 điểm)
Quan niệm về dân chủ
Dân chủ theo chữ Hy Lạp là “Demokratos” (Demos là nhân dân, kratos là cai trị)
Theo nguyên nghĩa dân chủ là quyền lực của nhân dân.
Dân chủ theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin
-Thứ nhất, về phương diện quyền lực, dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân, nhân dân
là chủ nhân của nhà nước => Là mục tiêu, tiền đề, phương tiện để vươn tới tự do, giải
phóng con người, giải phóng giai cấp và giải phóng xã hội
- Thứ hai, trên phương diện chính trị - xã hội: dân chủ là một hình thức nhà nước, là chế
độ dân chủ => Là một phạm trù lịch sử, ra đời và phát triển gắn với nhà nước, mất đi khi nhà nước tiêu vong.
-Thứ ba, trên phương diện tổ chức và quản lý xã hội: dân chủ là một nguyên tắc – nguyên
tắc dân chủ => Là một phạm trù vĩnh viễn lOMoAR cPSD| 45315597
Dân chủ theo quan niệm của chủ tịch Hồ Chí Minh: “Dân chủ là dân là chủ và dân làm
chủ” Theo quan niệm của đảng Cộng sản Việt Nam
-Trong toàn bộ hoạt động của mình, Đảng phải quán triệt tư tưởng “lấy dân làm gốc”, xây
dựng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động
-Xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền lực
thuộc về nhân dân. Dân chủ phải gắn với công bằng xã hội...
Dân chủ được hiểu:
-Một giá trị xã hội phản ánh những quyền cơ bản của con người;
-Là một phạm trù chính trị gắn với các hình thức tổ chức nhà nước của giai cấp cầm quyền
-Là một phạm trù lịch sử gắn với quá trình ra đời, phát triển của lịch sử xã hội nhân loại
Sự ra đời và phát triển của dân chủ
- Dân chủ nguyên thủy (dân chủ quân sự)
Đặc trưng: nhân dân bầu ra thủ lĩnh quân sự thông qua “Đại hội nhân dân”, bằng cách phát
biểu và tham gia quyết định bằng cách giơ tay hoặc hoan hô, nhân dân có quyền lực thực
sự (nghĩa là có dân chủ) => Chưa hình thành một nền dân chủ - Dân chủ chủ nô
Nền dân chủ chủ nô được tổ chức thành nhà nước với đặc trưng dân tham gia bầu ra Nhà
nước. “Dân” chỉ bao gồm giai cấp chủ nô và một số các công dân tự do (tăng lữ, thương
gia và một số trí thức). Đa số còn lại không phải là dân mà là nô lệ. =>Thực chất dân chủ
chủ nô chỉ thực hiện dân chủ cho thiểu số
- Xã hội phong kiến
Chế độ độc tài chuyên chế phong kiến được thiết lập dưới sự thống trị tàn độc của nhà nước
chuyên chế phong kiến, quyền lực nằm trong tay Vua. Nhân dân tuân theo ý chí của giai
cấp thống trị => nền dân chủ bị thủ tiêu hoàn toàn - Dân chủ tư sản
+ Tư tưởng tiến bộ về tự do, bình đẳng, dân chủ
+ Thực tế vẫn là nền dân chủ của thiểu số người nắm giữ tư liệu sản xuất (giai cấp tư sản)
với đa số nhân dân lao động - Dân chủ vô sản (dân chủ XHCN)
Cách mạng Tháng Mười Nga thành công, mở ra thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH, ra
đời “nhà nước công – nông” (nhà nước XHCN), nền “dân chủ vô sản” (dân chủ XHCN)
được thiết lập, ở đó thực hiện quyền lực của nhân dân - xây dựng nhà nước dân chủ thực
sự, dân làm chủ nhà nước và xã hội, bảo vệ quyền lợi cho đại đa số nhân dân. lOMoAR cPSD| 45315597
Đặc trưng: xây dựng nhà nước dân chủ thực sự (nhà nước XHCN), dân làm chủ nhà nước
và xã hội, bảo vệ quyền lợi cho đại đa số nhân dân, thực hiện quyền lực của nhân dân
Với tư cách là một hình thái nhà nước, một chế độ chính trị: Có ba nền (chế độ) dân chủ:
Dân chủ chủ nô => Chiếm hữu nô lệ
Dân chủ tư sản => Tư bản chủ nghĩa
Dân chủ XHCN => Xã hội chủ nghĩa
7. Làm rõ nội dung phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa và định hướng xây dựng
nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam? (3 điểm)
*Phát huy dân chủ XHCN ở Việt Nam
-Một là, xây dựng, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN tạo ra cơ sở
kinh tế vững chắc cho xây dựng dân chủ XHCN
-Hai là, xây dựng Đảng cộng sản Việt Nam trong sạch, vững mạnh với tư cách là điều
kiện tiên quyết để xây dựng nền dân chủ XHCN Việt Nam
-Ba là, xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN vững mạnh với tư cách điều kiện để thực thi dân chủ XHCN
-Bốn là, nâng cao vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng nền dân chủ XHCN
-Năm là, xây dựng và từng bước hoàn thiện các hệ thống giám sát, phản biện xã hội để
phát huy quyền làm chủ của nhân dân
*Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN
-Một là, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng
-Hai là, cải cách thể chế và phương thức hoạt động của Nhà nước
-Ba là, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, có năng lực
-Bốn là, đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, thực hành tiết kiệm
8. Phân tích sự ra đời, phát triển và bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam? Là công dân Việt Nam, anh (chị) đã thực hiện quyền dân chủ như thế nào? (3 điểm)
*Sự ra đời, phát triển của nền dân chủ XHCN ở Việt Nam
- Chế độ dân chủ nhân dân ở Việt Nam được xác lập sau Cách mạng tháng Tám (1945).
- Năm 1976, tên nước được đổi thành Cộng hòa XHCN Việt Nam. Vấn đề dân chủ
trongthời kỳ quá độ lên CNXH trên các lĩnh vực chưa cụ thể, thiết thực lOMoAR cPSD| 45315597
-Đại hội VI (năm 1986) của Đảng đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện, trong đó nhấn
mạnh phát huy dân chủ để tạo ra động lực mạnh mẽ cho phát triển đất nước.
-Đến nay, hơn 30 năm đổi mới, nhận thức về dân chủ XHCN, vị trí, vai trò của dân chủ đã
có nhiều điểm mới, phát triển và hoàn thiện đúng đắn, phù hợp hơn với điều kiện cụ thể nước ta.
-Dân chủ được đưa vào mục tiêu tổng quát của cách mạng Việt Nam: Dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh
*Bản chất nền dân chủ XHCN ở Việt Nam
- Dân chủ là mục tiêu của chế độ XHCN (dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, vănminh).
- Dân chủ là bản chất của chế độ XHCN (do nhân dân làm chủ, quyền lực thuộc về nhândân).
- Dân chủ là động lực để xây dựng CNXH (phát huy sức mạnh của nhân dân, của toàndân tộc).
- Dân chủ phải gắn với pháp luật (phải đi đôi với kỷ luật, kỷ cương).
- Dân chủ phải được thực hiện trong đời sống thực tiễn ở tất cả các cấp, mọi lĩnh vực
củađời sống xã hội về lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.
=>Bản chất dân chủ XHCN ở Việt Nam được thực hiện thông qua hai hình thức:
Dân chủ gián tiếp: Là hình thức dân chủ đại diện, được thực hiện do nhân dân ủy
quyền, giao quyền lực của mình cho tổ chức mà nhân dân trực tiếp bầu ra
Dân chủ trực tiếp: Là hình thức thông qua đó, nhân dân bằng hành động trực tiếp của
mình thực hiện quyền làm chủ nhà nước và xã hội
*Là công dân Việt Nam, em đã thực hiện quyền dân chủ: -Tham gia bầu cử
-Đóng góp ý kiến trong xây dựng xây dựng pháp luật và các chủ trương, chính sách của nhà nước
-Giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, phát hiện và dũng cảm lên án những biểu
hiện vi phạm pháp luật, tham ô, tham nhũng, lãng phí...
-Tích cực giáo dục, nâng cao trình độ dân trí, hiểu biết pháp luật để người dẫn thực hiện
tốt các quyền của mình. lOMoAR cPSD| 45315597
9. Trình bày bản chất và chức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa (2 điểm)
*Khái niệm: Nhà nước XHCN là nhà nước mà ở đó sự thống trị thuộc về giai cấp công
nhân, do cách mạng XHCN sản sinh ra và có sứ mệnh xây dựng thành công CNXH, đưa
nhân dân lao động lên địa vị làm chủ trên tất cả các mặt của đời sống xã hội trong một xã
hội phát triển cao – xã hội XHCN
*Bản chất của nhà nước XHCN
-Về chính trị: Nhà nước XHCN mang bản chất của giai cấp công nhân, đại biểu cho ý chí
chung của nhân dân lao động, quản lý mọi mặt hoạt động của xã hội bằng hệ thống pháp
luật và những thiết chế nhà nước, đặt dưới sự lãnh đạo của ĐCS và sự bảo vệ, giám sát của nhân dân
-Về kinh tế: Nhà nước XHCN được xây dựng trên cơ sở của chế độ công hữu về TLSX
chủ yếu, do đó, không còn tồn tại quan hệ sản xuất bóc lột. Việc chăm lo cho lợi ích của
đại đa số nhân dân lao động trở thành mục tiêu hàng đầu của nhà nước XHCN.
-Về văn hóa – xã hội: Nhà nước XHCN được xây dựng trên nền tảng tinh thần là lý luận
của chủ nghĩa Mác - Lênin, những giá trị tiến bộ của nhân loại và bản sắc riêng của dân
tộc. Sự phân hóa của các giai tầng từng bước được thu hẹp tiến tới bình đẳng trong việc
tiếp cận các nguồn lực và cơ hội để phát triển
*Chức năng của nhà nước XHCN:
-Căn cứ vào phạm vi tác động của quyền lực nhà nước: chức năng đối nội và chức năng đối ngoại
+Chức năng đối nội: những hoạt động chủ yếu của nhà nước trong quan hệ với các tổ
chức, cá nhân trong nước
+Chức năng đối ngoại: những hoạt động của nhà nước với các quốc gia, dân tộc khác -
Căn cứ vào lĩnh vực tác động của quyền lực nhà nước: chức năng chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội...
-Căn cứ vào tính chất của quyền lực nhà nước: chức năng giai cấp (trấn áp) và chức năng
xã hội (tổ chức và xây dựng)
+Trong nhà nước XHCN chức năng xã hội cao hơn chức năng giai cấp
+Chức năng giai cấp: Trấn áp của đa số nhân dân lao động đối với thiểu số bóc lột
+Chức năng xã hội: Cải tạo xã hội cũ, xây dựng thành công xã hội mới là nội dung chủ
yếu và mục đích cuối cùng của nhà nước XHCN
10.Phân tích nội dung của liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam? Anh (chị) làm gì để thực hiện nội dung liên minh giai cấp,
tầng lớp ở Việt Nam hiện nay? (5 điểm)
Nội dung kinh tế: lOMoAR cPSD| 45315597
-Mục tiêu: thỏa mãn các nhu cầu, lợi ích kinh tế của các giai cấp, tầng lớp trong xã hội -
Giải pháp để thực hiện liên minh trên lĩnh vực kinh tế:
Thứ nhất, xác định đúng tiềm lực kinh tế của từng giai cấp trong khối liên minh và toàn xã hội
Thứ hai, xác định cơ cấu kinh tế hợp lý
Thứ ba, tổ chức các hình thức giao lưu, hợp tác phát triển kinh tế
Nội dung chính trị
-Mục tiêu: Giữ vững lập trường chính trị tư tưởng của GCCN, giữ vững vai trò lãnh đạo
của Đảng với khối liên minh, bảo vệ vững chắc chế độ chính trị, giữ vững độc lập dân tộc
và định hướng đi lên CNXH
-Giải pháp để thực hiện liên minh trên lĩnh vực chính trị
Thứ nhất, đảm bảo sự lãnh đạo của ĐCS trong khối liên minh
Thứ hai, hoàn thiện phát huy dân chủ XHCN và quyền làm chủ của nhân dân
Thứ ba, xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân
Thứ tư, động viên nhân dân tham gia vào việc bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chế độ XHCN
Thứ năm, chống mọi biểu hiện tiêu cực và âm mưu diễn biến hòa bình
Nội dung văn hóa xã hội
-Mục tiêu: Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện hướng tới
chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học
-Giải pháp để thực hiện liên minh trên lĩnh vực văn hóa xã hội
Thứ nhất, gắn tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa
Thứ hai, khắc phục khoảng cách phân hóa giàu – nghèo giữa các giai cấp trong XH
Thứ ba, thực hiện tốt chính sách đền ơn đáp nghĩa, bảo trợ XH…
Thứ tư, nâng cao trình độ dân trí
Thứ năm, làm tốt công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình
Thứ sáu, đẩy lùi tệ nạn xã hội Liên hệ:
-Nhận thức được nội dung của liên minh diễn ra toàn diện -> Chủ động, tích cực học tập,
nghiên cứu để làm tốt nội dung văn hóa, chính trị, xã hội, kinh tế của liên minh lOMoAR cPSD| 45315597
-Tham gia các hoạt động tình nguyện hè, thực tập, thiện nguyện, cứu trợ...đến các vùng
khó khăn, nông thôn để hỗ trợ, giúp đỡ, chuyển giao kĩ thuật, xóa đói giảm nghèo đối với
nông dân, góp phần nâng cao trình độ dân trí, nâng cao đời sống...
-Nhận thức được tầm quan trọng của khối liên minh ở Việt Nam=> kiên quyết đấu tranh
chống âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch và phản động phá vỡ khối đại đoàn kết dân tộc...
- Chủ động và có khát vọng làm giàu, trực tiếp tham gia phong trào khởi nghiệp trong sinh
viên, phải xác định học đại học không phải là để đi xin việc làm mà là để tạo việc làm, học
để trở thành người chủ tạo công ăn việc làm; góp phần làm giàu quê hương, đất nước
11.Phân tích cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội? (5 điểm)
*Cơ sở kinh tế xã hội:
- Sự phát triển của LLSX và tương ứng trình độ của LLSX và QHSX mới XHCN, cốt lõi
là chế độ sở hữu xã hội về TLSX:
+ TLSX từng bước hình thành và củng cố, thay thế chế độ sở hữu tư nhân về TLSX.
+ Nguồn gốc của sự áp bức bóc lột và bất bình đẳng trong gia đình dần dần bị xóa bỏ, tạo
cơ sở KT cho việc xây dựng bình đẳng trong GĐ và giải phóng phụ nữ trong XH.
* Cơ sở chính trị- xã hội
Thiết lập chính quyền nhà nước của GCCN
+ Lần đầu tiên trong lịch sử nhân dân lao động được thực hiện quyền lực của mình không
có sự phân biệt giữa nam và nữ.
+ Nhà nước chính là công cụ xóa bỏ những luật lệ cũ kỹ, lạc hậu, thực hiện giải phóng
phụ nữ và bảo vệ hạnh phúc GĐ. *Cơ sở văn hóa:
- Những giá trị văn hóa của gia đình truyền thống
-Những giá trị VH được xây dựng trên nền tảng hệ tư tưởng chính trị của GCCN. -
Sự phát triển của hệ thống giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ
*Chế độ hôn nhân tiến bộ: lOMoAR cPSD| 45315597
+ Hôn nhân tự nguyện (xuất phát từ tình yêu giữa nam và nữ)
+ Hôn nhân một vợ, một chồng, vợ chồng bình đẳng. + Hôn
nhân được đảm bảo pháp lý
12.Phân tích đặc điểm dân tộc ở Việt Nam? (2 điểm)
Các dân tộc có quy mô dân số chênh lệch
Các dân tộc cư trú xen kẽ nhau
Các dân tộc thiểu số Việt Nam phân bố chủ yếu ở địa bàn có vị trí chiến lược đặc biệt
quan trọng về chính trị, kinh tế, quốc phòng và môi trường sinh thái
Các dân tộc phát triển không đồng đều về kinh tế, văn hóa, xã hội
Các dân tộc có truyền thống đoàn kết gắn bó lâu đời
Mỗi dân tộc có bản sắc văn hoá riêng tạo ra sự đa dạng phong phú của văn hoá Việt Nam
13.Phân tích chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam đối với tín ngưỡng, tôn
giáo hiện nay? Anh/chị thực hiện chính sách đó như thế nào? (3 điểm)
*Chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam đối với tín ngưỡng, tôn giáo hiện nay
- Tín ngưỡng, tôn giáo là nhu cầu của một bộ phận quần chúng nhân dân, đang và sẽ tồn
tại cùng dân tộc trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội
- Đảng, Nhà nước thực hiện nhất quán chính sách đại đoàn kết dân tộc
- Nội dung cốt lõi của công tác tôn giáo là công tác vận động quần chúng
- Công tác tôn giáo là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị
- Vấn đề theo đạo và truyền đạo phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật.
*Thực hiện chính sách:
-Tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng của mọi người, không lăng mạ hay xúc phạm đến tôn giáo khác
- Tôn trọng và thực hiện tốt các quan điểm, chính sách về vấn đề tôn giáo của Đảng và
Nhà nước đã được quy định trong Hiến pháp và pháp luật của Nhà Nước.
-Xóa bỏ mặc cảm, định kiến, thường xuyên củng cố tình đoàn kết giữa cá nhân có đạo và không có đạo.
- Vận động, tuyên truyền trong nhân dân để mọi người cùng thực hiện.
- Không ủng hộ, xuyên tạc, gây kích động các tổ chức tôn giáo chống lại Nhà Nước. lOMoAR cPSD| 45315597
- Không tham gia truyền đạo không được sự công nhận của Nhà Nước.
- Nếu phát hiện đối tượng gây kích động các tổ chức tôn giáo chống lại Nhà Nước thì
phải nhanh chóng báo cáo với tổ chức có thẩm quyền giải quyết.
- Tôn trọng các tôn giáo có tư cách pháp nhân, bài trừ những tôn giáo tự phát
14.Làm rõ khái niệm, vị trí và chức năng của gia đình? Gia đình có vị trí như thế
nào đối với anh (chị)? (3 điểm) *Khái niệm:
Gia đình là một hình thức cộng đồng xã hội đặc biệt, được duy trì và củng cố chủ yếu dựa
trên cơ sở hôn nhân, quan hệ huyết thống và quan hệ nuôi dưỡng, cùng với những quy
định về quyền và nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình
*Các mối quan hệ cơ bản trong gia đình
Quan hệ hôn nhân (vợ và chồng)
Quan hệ huyết thống (cha mẹ và con cái)
Quan hệ nuôi dưỡng (cha mẹ nuôi và con nuôi) *Vị trí
-Gia đình là tế bào của XH
-Gia đình là tổ ấm, mang lại các giá trị hạnh phúc, sự hài hòa trong đời sống cá nhân của mỗi thành viên
-Gia đình là cầu nối giữa cá nhân với XH
*Chức năng cơ bản của gia đình
Chức năng tái sản xuất ra con người
Chức năng nuôi dưỡng, giáo dục
Chức năng kinh tế và tổ chức tiêu dùng
Chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm gia đình
Chức năng văn hóa, chính trị Liên hệ:
Gia đình là bến đỗ tinh thần cho mỗi tâm hồn con người lOMoAR cPSD| 45315597
- Gia đình là nơi thiêng liêng giúp tâm hồn con người bình yên và
vuisướng. Là nơi ta được san sẻ tình yêu thương cùng với ý thức trách
nhiệm, bổn phận của mình.
- Là sự động viên khích lệ cho những thành quả, thành công
- Gia đình là nơi để chúng ta phát triển về thể chất và tâm hồn, bảo vệnhững
tác động xấu, uốn nắn kịp thời những biểu hiện lệch lạc để cho nhân cách ta phát triển hoàn
- Là nơi đem lại niềm vui sống vào tuổi xế chiều, tìm được ý nghĩa
cuộcsống, răn dạy cháu con những kinh nghiệm cuộc sống ngay cả khi đã sức tàn lực kiệt.
- Tình cảm gia đình là nguồn động lực lớn lao, giúp chúng ta vững bướctrên con đường đời
Phải xác định ý thức và có những hành động đúng đắn trong việc củng cố và xây dựng
gia đình mới phù hợp với chuẩn mực xã hội cũng như sự phát triển của đất nước trong
thời đại mới. Chúng ta phải chăm lo hạnh phúc gia đình; giữ gìn và phát huy truyền
thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam. Kính trọng, hiếu thảo đối với ông bà, cha mẹ và tôn
trọng các thành viên khác trong gia đình; chăm sóc, giáo dục con em trong gia đình.
15.Phân tích sự biến đổi trong thực hiện các chức năng của gia đình? Liên hệ
thực thế trong gia đình của anh/chị? (5 điểm)
*Biến đổi về quy mô, kết cấu của gia đình
- Gia đình hạt nhân (cha mẹ- con cái) , số thành viên ít, số con cái cũng không nhiều như trước
- Bình đẳng nam nữ được đề cao, cuộc sống riêng tư được tôn trọng
- Mặt trái tạo ra sự ngăn cách các thế hệ, giữ gìn truyền thống của gia đình
*Biến đổi chức năng giáo dục (xã hội)
- Giáo dục xã hội ngày nay bao trùm lên giáo dục gia đình
- Đầu tư tài chính cho giáo dục tăng lên, kết hợp giáo dục đạo đức với kiến thức khoa học
- Sự gia tăng những hiện tượng tiêu cực trong XH đang tác động đến giáo dục gia đình
*Biến đổi chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm lOMoAR cPSD| 45315597
- Nhu cầu thỏa mãn tâm lý- tình cảm tăng lên do gia đình có xu hướng chuyển đổi từ đơn
vị kinh tế sang đơn vị chủ yếu tình cảm
- Xu hướng gia đình một con làm cho đời sống gia đình kém phong phú, thiếu tình cảm anh, chị, em...
*Sự biến đổi quan hệ gia đình
-Biến đổi quan hệ hôn nhân, quan hệ vợ chồng: quan hệ vợ chồng lỏng lẻo, hôn nhân gia
tăng, ly hôn, ngoại tình, sống thử, quan hệ tình dục trước hôn nhân
-Biến đổi quan hệ giữa các thế hệ: người cao tuổi cô đơn, thiếu thốn về tình cảm, mâu
thuẫn giữa các thế hệ...
*Liên hệ thực tế gia đình: Ưu điểm
-Cơ cấu: Gia đình hạt nhân (Bố mẹ- con cái), quy mô nhỏ
-Chức năng giáo dục: cả con gái và con trai đều được đến trường
-Chức năng điều chỉnh và kiểm soát xã hội
+Có sự kiểm soát từ trên xuống
+Sự kiểm soát của gia đình có phần lỏng lẻo hơn nhưng phương tiện kiểm soát đa dạng hơn
+Sự kiểm soát các cá nhân theo pháp luật và nề nếp gia đình.
-Mối quan hệ giữa cá nhân trong gia đình
+Gia đình có sự bình đẳng giữa nam và nữ, đề cao quyền tự do cá nhân
+Bố mẹ cùng là trụ cột trong gia đình, cùng đóng vai trò giáo dục và nuôi dưỡng con cái
+Các con được đối xử bình đẳng, không phân biệt tuổi tác hay giới tính
+Con cái đã được đối thoại với cha mẹ, được trao đổi, thảo luận nhiều vấn đề trong cuộc
sống. Con cái có thể nói lên những nguyện vọng, những chính kiến riêng của mình.
-Không bị cấm cản thực hiện ước mơ, mong muốn của mình, phụ nữ lấy chồng xong vẫn
có thể đi làm kiếm thu nhập
-Kết hôn tự nguyện, không phải nghe theo sự sắp đặt của gia đình
-Con cái có quyền được bố mẹ yêu thương, chăm sóc và con cái phải hiếu kính với bố mẹ Nhược điểm
-Anh em ít quan tâm đến nhau hơn.
-Cha mẹ bận rộn, ít lắng nghe con cái
-Khoảng cách giữa hai thế hệ dần xa cách
=> Sự kết hợp giữa gia đình truyền thống và hiện đại:
-Giữ được đạo làm con và truyền thống kính trên nhường dưới, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau lOMoAR cPSD| 45315597
-Phát huy sự năng động, tiến bộ trong tư duy và cách ứng xử giữa những người thân trong gia đình
-Góp phần xây dựng gia đình văn hóa, mang lại giá trị nhân văn cho cộng đồng.