Đề cương giáo dục học | Trường Đại Học Thủ Đô Hà Nội
Đề cương giáo dục học của Trường Đại Học Thủ Đô Hà Nội. Tài liệu được biên soạn dưới dạng file PDF gồm 36 trang giúp bạn tham khảo, ôn tập và hoàn thành tốt bài tập của mình đạt kết quả cao trong kỳ thi sắp tới. Mời bạn đọc đón xem!
Preview text:
Câu 1: Vai trò của yếu tố môi trường đến sự phát triển nhân cách
Sự hình thành và phát triển nhân cách được diễn ra trong một môi trường nhất định, môi trường là yếu tố điều kiện đối với sự hình thành và phát triển nhân cách. Môi trường là “thao trường” để đứa trẻ thể nghiệm những khả năng di truyền của mình, là nơi góp phần tạo nên mục đích, động cơ, phương tiện và điều kiện cho hoạt động giao lưu của cá nhân mà nhờ đó cá nhân chiếm lĩnh được các kinh nghiệm xã hội để hình thành và phát triển nhân cách của mình. Tuy nhiên, tính chất và mức độ ảnh hưởng của môi trường đến sự hình thành và phát triển nhân cách còn tuỳ thuộc vào lập trường quan điểm, thái độ của cá nhân đối với các ảnh hưởng đó (tiếp thu, chấp nhận hay phản đối) cũng như tuỳ thuộc vào xu hướng và năng lực, vào mức độ cá nhân tham gia cải biến môi trường 26 (tích cực hay không tích cực). Chính vì vậy Mác đã nhấn mạnh, hoàn cảnh sáng tạo ra con người trong chừng mực con người sáng tạo ra hoàn cảnh. Môi trường tác động đến con người có thể gây ra những ảnh hưởng tích cực và cả mặt tiêu cực. Do đó trong công tác giáo dục phải có kế hoạch "sư phạm hoá môi trường", phát huy những nhân tố tích cực, ngăn ngừa, đẩy lùi những ảnh hưởng tiêu cực, tự phát của môi trường, phải hướng vào việc xây dựng cho học sinh những định hướng giá trị đúng đắn để có bản lĩnh vững vàng đối với các tác động của môi trường. Gắn chặt giáo dục, học tập với thực tiễn xã hội, tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào việc cải tạo và xây dựng môi trường.
Câu 2: Vai trò của yếu tố di truyền và bẩm sinh
- Khái niệm:
- Di truyền là sự truyền lại từ thế hệ trước cho thế hệ sau những đặc điểm cấu trúc giải phẫu của cơ thể; về đặc điểm sinh học riêng như: màu da, màu tóc, vóc dáng, thể trạng, các tư chất của hệ thần kinh,…trước hết nó đảm bảo cho loài người tồn tại, thích ứng với những biến đổi của các điều kiện sinh tồn và sau đó giúp loài người phát triển.
- Di truyền những đặc điểm sinh học của cha mẹ truyền lại cho con cái không phải chỉ biểu hiện một cách hiện hữu khi đứa trẻ mới sinh mà có thể có những mầm mống, tư chất sau một thời gian mới bộc lộ thành dấu hiệu của một số năng khiếu như: Hội họa, thơ ca, toán học…hoặc thiểu năng trong những vực cần thiết trong cuộc sống. Bẩm sinh là những thuộc tính, đặc điểm sinh học có ngay khi đứa trẻ mới sinh.
- Vai trò của di truyền, bẩm sinh
- Di truyền bẩm sinh ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách cá nhân. Di truyền bẩm sinh chỉ là tiền đề vật chất của sự phát triển tâm lí, nhân cách. Di truyền bẩm sinh nói lên chiều hướng, tốc độ, nhịp độ cua sự phát triển. Những đứa trẻ có gen di truyền về một lĩnh vực hoạt động nào đó sẽ sớm bộc lộ thiên hướng về lĩnh vực hoạt động đó.
- Tuy nhiên, di truyền bẩm sinh không phải yếu tố quyết định tương lai của nhân cách đó, mà cần phải có môi trường thuận lợi, hoàn cảnh sống và sự giáo dục, tự giáo dục. Mã di truyền mang bản chất, sự sống tự nhiên tích cực hoặc tiêu cực là những mầm mống, tư chất tạo tiên đề vô cùng thuận lợi cho người đó hoạt động có kết quả trong một lĩnh vực nào đó.
- Trong quá trình giáo dục thế hệ trẻ, cần quan tâm đúng mức yếu tố di truyền, bẩm sinh đó là những mầm mống, tư chất sinh học có vai trò tiền đề phát triển một số phẩm chất, năng lực của nhân cách. Nếu coi nhẹ hoặc tuyệt đối hóa, đánh giá quá cao nhân tố di truyền sinh học thì sẽ phạm sai lầm khi phân tích, so sánh, đánh giá vị trí, vai trò, tác động của môi trường, hoàn cảnh và của giáo dục đối với quá trình hình thành và phát triển nhân cách.
Câu 3: Vai trò của hoạt động cá nhân đối với sự phát triển nhân cách
- Hoạt động của cá nhân có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là cơ sở, là nhân tố quyết định trực tiếp sự phát triển nhân cách. Hoạt động của cá nhân xuất phát từ mục đích và nhu cầu của cá nhân, nhu cầu luôn thúc đẩy cá nhân hoạt động và ngược lại hoạt động lại là cơ sở, là điều kiện để nảy sinh nhu cầu.
- Hoạt động là quá trình con người thực hiện mối quan hệ với tự nhiên, với xã hội, với người khác và bản thân. Thông qua hoạt động, con người chuyển hóa năng lực, phẩm chất tâm lí của bản thân thành sản phẩm thực tế, ngược lại những sản phẩm thực tế đó làm phong phú, hoàn thiện them vốn liếng tinh thần của chủ thể.
- Thông qua hoạt động con người tiếp thu nền văn hóa xã hội và biến nền văn hóa của loài người thành vốn riêng của mình, vận dụng chúng vào cuộc sống, làm cho nhân cách ngày càng phát triển. Hoạt động giúp cho cá nhân hiện thực hóa khả năng về tố chất thành hiện thực, đồng thời nó là nguồn quan trọng nhất cung cấp cho cá nhân những kinh nghiệm xã hội.
- Thông qua hoạt động con người có thể cải tạo những nét tâm lí và nét nhân cách đang bị suy thoái, hoàn thiện chúng theo chuẩn mực đạo đức của xã hội. Mỗi con người là sản phẩm hoạt động của chính mình, đó chính là con đường để thành đạt, để vươn tới lí tưởng.
- Nhiệm vụ vô cùng quan trọng của giáo dục là phải giúp người học được giáo dục thông qua hoạt động. Từ đó biến quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục để hoàn thiện nhân cách của mình dù phải sống trong những môi trường, hoàn cảnh phức tạp
- Hoạt động của cá nhân có vai trò quyết định trực tiếp đối với sự hình thành và phát triển nhân cách. Muốn phát huy vai trò của hoạt động cá nhân đối với sự hình thành và phát triển nhân cách, nhà giáo dục cần:
+ Nhà giáo dục phải am hiểu hoạt động chủ đạo của từng giai đoạn lứa tuổi từ đó xây dựng những chương trình hoạt động cho phù hợp với đặc điểm lứa tuổi học sinh
+ Tổ chức học sinh tham gia các hoạt động đa dạng về nội dung, phương pháp, hình thức, coi hoạt động là phương tiện giáo dục cơ bản
Câu 4:Vai trò của giáo dục đối với sự phát triển nhân cách
- Giáo dục đóng vai trò chủ đạo đối với quá trình hình thành, phát triển nhân cách.
- Giáo dục vạch ra chiều hướng, mục tiêu hình thành và phát triển nhân cách của học sinh, tổ chức chỉ đạo, dẫn dắt học sinh thực hiện quá trình đó đến kết quả mong muốn.
- Giáo dục là những tác động tự giác có điều khiển, có thể mang lại những tiến bộ mà các yếu tố di truyền bẩm sinh hoặc môi trường, hoàn cảnh không thể tạo ra được do tác động tự phát.
- Giáo dục có sức mạnh cải biến những nét tính cách, hành vi phẩm chất lệch lạc không phù hợp với yêu cầu, chuẩn mực của xã hội.
- Giáo dục có tầm quan trọng đặc biệt đối với những người khuyết tật hoặc thiểu năng do bệnh tật, tai nạn hoặc bẩm sinh, di truyền tạo ra. Nhờ có sự can thiệp sớm, nhờ có phương pháp giáo dục, rèn luyện đặc biệt cùng với sự hỗ trợ của phương pháp khoa học có thể giúp cho người khuyết tật, thiểu năng phục hồi một phần chức năng đã mất hoặc phát triển các chức năng khác nhằm bù trừ những chức năng bị khiếm khuyết, giúp cho họ hòa nhập vào cuộc sống cộng đồng.
- Để phát huy vai trò chủ đạo của mình, giáo dục cần
+ tích cực góp phần cải tạo môi trường sống (gia đình, nhà trường, xã hội) làm cho nó ngày càng lành mạnh, văn minh, thống nhất tác động của các lực lượng giáo dục theo mục tiêu chung phát triển nhân cách.
+ phát hiện và phát triển những tiềm năng bên trong mỗi người học (bẩm sinh, di truyền, năng khiếu, tố chất) biến chúng trở thành hiện thực.
+ Đặc biệt tránh tuyệt đối hóa vai trò của giáo dục, coi “giáo dục là vạn năng”.
Câu 5: Bản chất của quá trình dạy học theo quan điểm nhận thức luận
Khái niệm
Quá trình giáo dục (nghĩa hẹp) là quá trình mà dưới sự tổ chức, lãnh đạo có mục đích các loại hình hoạt động phong phú, các mối quan hệ nhiều mặt của người được giáo dục đối với người khác, với thế giới xung quanh, các dạng giao lưu đa dạng giữa họ với nhau và giữa họ vói người lớn tuổi khác nhằm hình thành cho người được giáo dục quan điểm, niềm tin, định hướng giá trị,… trong các quan hệ chính trị, đạo đức, pháp luật, thẩm mỹ, lao động, vệ sinh và các hành vi ứng xử khác thuộc các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Nét bản chất của quá tình giáo dục là làm cho người được giáo dục ý thức đúng đắn và sâu sắc về nội dung chuẩn mực và ý nghĩa xã hội của việc thực hiện những chuẩn mực xã hội đó, giúp họ tích luỹ được kinh nghiệm thực tiễn tích cực, có nhu cầu và thói quen hành động đúng đắn trong các mối quan hệ xã hội, đồng thời xây dựng cho họ ý thức và năng lực xoá bỏ những tàn dư của các quan hệ cũ và khẳng định những quan hệ mới trong mọi lĩnh vực của cuộc sống.
Bản chất của quá trình dạy học
Bản chất của quá trình dạy học là quá trình nhận thức và thực hành có tính độc đáo của học sinh dưới sự tổ chức, hướng dẫn của người giáo viên nhằm thực hiện các nhiệm vụ dạy học.
Quá trình học tập của học sinh là một quá trình nhận thức:
- Nhận thức là sự phản ánh thế giới khách quan vào não người – đó là sự phản ánh tâm lí của con người bắt đầu từ cảm giác đến tư duy, tưởng tượng. Quá trình học tập của học sinh cũng là quá trình như vậy. Với tư cách là một thực thể xã hội có ý thức, học sinh có khả năng phản ánh một cách khách quan về nội dung và chủ quan về hình thức, nghĩa là về nội dung học sinh có khả năng phản ánh đúng bản chất và những quy luật của thế giới khách quan, còn về hình thức mỗi học sinh có phương pháp phản ánh riêng của mình, có cách hình thành khái niệm, xây dựng cấu trúc lôgic riêng của mình.
- Quá trình nhận thức của học sinh cũng diễn ra theo quy luật nhận thức chung của loài người. Quy luật này được phản ánh trong công thức nổi tiếng của Lênin “Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn, đó là con đường biện chứng duy nhất của sự nhận thức chân lý, nhận thức hiện thực khách quan".
- Trong quá trình học tập, muốn nhận thức đầy đủ một vấn đề, một sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan, học sinh cần phải huy động các thao tác tư duy (cảm giác, tri giác, tư duy, tưởng tượng, phán đoán, suy lý...) ở mức độ cao nhất. Việc huy động các thao tác tư duy cũng không theo một trình tự đơn thuần mà đó là một sự phối hợp
sáng tạo tùy thuộc vào mỗi cá nhân. Điều này cũng tương tự với quá trình nhận thức chung của loài người.
- Kết quả của quá trình học tập ở học sinh và kết quả của quá trình nhận thức nói chung của loài người đều có điểm chung là làm cho vốn hiểu biết của chủ thể tăng lên. Sau mỗi một giai đoạn nhận thức, vốn hiểu biết của chủ thể tăng lên nhờ sự tích lũy những tri thức, hình thành những kinh nghiệm mới trong quá trình nhận thức của mình.
=> hoạt động học tập của học sinh thực chất là hoạt động nhận thức và hoạt động dạy của giáo viên là tổ chức hoạt động nhận thức.
Quá trình học tập của học sinh là một quá trình nhận thức độc đáo:
Quá trình nhận thức của học sinh, tuy có những nét cơ bản giống quá trình nhận thức của loài người, của các nhà khoa học nhưng cũng có những đặc điểm riêng, cần đặc biệt chú ý trong quá trình dạy học.
- Quá trình học tập của học sinh là quá trình nhận thức cái mới đối với bản thân mình rút ra từ kho tàng hiểu biết chung của nhân loại. Ở đây có điều đáng chú ý là trong thời gian học ở nhà trường phổ thông, học sinh không thể nắm vững toàn bộ kho tàng hiểu biết đó, mà chi phải nắm vững những tri thức phổ thông, cơ bản, cần thiết cho cá nhân, xã hội trong mỗi giai đoạn phát triển. Nhưng được người thầy gia công về mặt sư phạm đối với nội dung dạy học, vận dụng các phương pháp và các hình thức tổ chức dạy học một cách khoa học để thúc đẩy tối ưu hoạt động nhận thức của học sinh, tránh được những sai lầm. Trên cơ sở đó, chỉ trong thời gian học tập ngắn, học sinh đã nắm vững các tri thức một cách thuận lợi.
- Con đường nhận thức của học sinh về cơ bản là thuận lợi, tuy có những lúc khó khăn do hoạt động tìm kiếm chân lý mới gây ra. Các nhà khoa học phải đảm đương nhiệm vụ khó khăn nhưmg cũng rất vinh quang là độc lập đi vào những bí ẩn của thế giới khách quan, phát hiện và chứng mình những cái chưa hề biết trong tự nhiên, xã hội, tư duy..., từ đó nắm được bản chất và các quy luật của chúng, nghĩa là tìm ra được những chân lý mới làm sâu sắc và phong phú thêm kho tàng tri thức của nhân loại.
- Quá trình học tập của học sinh phải tiến hành theo các khâu của quá trình dạy học: Lĩnh hội tri thức mới, củng cố, vận dụng, kiểm tra, đánh giá tri thức, kĩ năng, kĩ xảo nhằm biến chúng thành tài sản của bản thân.
- Thông qua hoạt động nhận thức của học sinh trong quá trình dạy học, cần hình thành ở học sinh thế giới quan, động cơ, các phẩm chất của nhân cách phù hợp với chuẩn mực xã hội.
- Quá trình nhận thức của học sinh trong quá trình dạy học diễn ra dưới vai trò chủ đạo của giáo viên cùng với những điều kiện sư phạm nhất định.
Từ những phân tích trên cho thấy, quá trình học tập của học sinh là quá trình nhận thức độc đáo.
Quá trình thực hành của học sinh có tính độc đáo:
Hoạt động thực hành của học sinh trong quá trình dạy học do được tiến hành dưới sự tổ chức, hướng dẫn, điều khiển của người giáo viên nên nó có những nét độc đáo. Nét độc đáo đó được thể hiện ở chỗ, hoạt động thực hành được thực hiện ở nhiều mức độ khác nhau, gắn với nội dung các môn học, và được tiến hành theo một quy trình chặt chẽ.
Trước hết, hành được tiến hành ở việc vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các bài tập, nhiệm vụ học tập như hệ thống bài tập thực hành các môn học, các giờ thực hành, thí nghiệm trong phòng thí nghiệm.
Mức độ hành cao hơn là người học phải vận dụng tri thức để giải quyết các tình huống, nhiệm vụ trong thực tiễn mới mė. Các nhiệm vụ, bài toán, tình huống trong thực tiễn luôn muôn hình, muôn vẻ, luôn mới lạ, đòi hỏi người học phải linh hoạt, sáng tạo trên cơ sở nắm chắc kiến thức đã học. Nhờ vậy hành của người học sẽ da dạng hơn, yêu cầu cao hơn, người học có cơ hội để luyện tập tốt hơn và phát triển được năng lực nhận thức và thực hành ở những mức độ mới.
Câu 6: Động lực của quá trình dạy học:
Khái quát chung về sự vận động, phát triển của quá trình dạy học:
Quá trình dạy học với tư cách là một hệ thống luôn luôn ở trạng thái vận động và phát triển không ngừng. Các thành tố trong cấu trúc của quá trình dạy học vận động và phát triển trong mối quan hệ biện chứng với nhau tạo nên sự vận động và phát triển chúng của cả quá trình dạy học. Sự vận động và phát triển này diễn ra nhờ tác động của những động lực nhất định.
Động lực của quá trình dạy học:
- Động lực của quá trình dạy học:
Các mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình dạy học bao gồm mâu thuẫn bên trong và mâu thuẫn bên ngoài:
- Mâu thuẫn bên trong là mâu thuẫn giữa các thành tố trong cấu trúc của quá trình dạy học và giữa các yếu tố trong từng thành tố.
- Mâu thuẫn bên ngoài là mâu thuẫn giữa các thành tố trong cấu trúc của quá trình dạy học, thành tố môi trường và điều kiện học tập. Việc giải quyết các mâu thuẫn bên trong là nguồn gốc và việc giải quyết các mâu thuẫn bên ngoài là điều kiện phát triển của quá trình dạy học.
- Mâu thuẫn cơ bản, động lực chủ yếu của quá trình dạy học:
Mâu thuẫn cơ bản của quá trình dạy học là mâu thuẫn giữa yêu cầu, nhiệm vụ được đề ra trong quá trình dạy học với trình độ phát triển hiện còn hạn chế của HS về tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và phát triển trí tuệ. Mâu thuẫn xuất hiện sẽ gây nên những khó khăn trong dạy học. Khó khăn có được giải quyết thì quá trình dạy học mới phát triển. Tuy nhiên, không phải việc giải quyết mâu thuẫn nào cũng tạo nên động lực thúc đẩy quá trình dạy học. Muốn việc giải quyết mâu thuẫn tạo nên động lực của quá trình dạy học cần có các điều kiện:
*Điều kiện để việc giải quyết mâu thuẫn trở thành động lực :
Mâu thuẫn trong dạy học là một tất yếu khách quan. Điều quan trọng ở đây là chủ thể có phát hiện ra mâu thuẫn không và chủ thể giải quyết mâu thuẫn không và chủ thể giải quyết mâu thuẫn đó ra sao.
Ví dụ: Trước khi dạy bài học mới hoặc phần mục mới, thì giáo viên sx hỏi những vấn đề liên quan đến bài mới ấy và bảo các bạn đưa ra ý kiến với vấn đề đấy. Điều này làm thúc đẩy tính tò mò, logic của các bạn làm các bạn hứng thú với bài học hơn.
Để việc giải quyết mâu thuẫn tạo nên động lực thúc đẩy quá trình dạy học ta cần các điều kiện sau:
- ĐK thứ nhất: Chủ thể dạy - học (GV, HS) phải nhận thức rõ khó khăn mà mình đang gặp, vì sao có khó khăn đó; chủ thể phải có nhu cầu giải quyết khó khăn và tự mình giải quyết khó khăn.
- ĐK thứ 2: Việc giải quyết mâu thuẫn phải vừa sức.
- ĐK thứ 3: Việc giải quyết mâu thuẫn phải do tiến trình dạy học đó qui định
Mâu thuẫn diễn ra trong tiến trình dạy học nào thì phải được chính tiến trình dạy học đó giải quyết.
Từ lý luận và thực tiễn trên có thể nói dạy tốt, học tốt là quá trình phát hiện và giải quyết tốt các khó khăn (mâu thuẫn) nảy sinh trong quá trình dạy - học.
Bài học sư phạm:
+ Quan tâm điều khiển tốt các mối liên hệ. GV lẫn HS cần nghiên cứu nắm vững hệ thống lý luận về nhận thức để vận dụng tốt trong hoạt động giảng dạy và học tập.
+ Quá trình hướng dẫn HS học tập phải tuân theo con đường nhận thức chung:
- Coi trọng việc hướng dẫn HS tìm tòi, tra cứu thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, hoặc coi trọng nguồn thông tin tạo cơ sở ban đầu của sự học
- HS trung học phố thông là những người đã có kinh nghiệm, trong dạy học nên chú trọng những biện pháp giúp họ huy động kinh nghiệm đã có để thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ học tập;
- Hướng dẫn, kích thích HS tích cực thực hiện các thao tác trí tuệ (phân tích, so sánh, phân loại… thông tin để rút ra kết luận, hình thành kinh nghiệm lý luận trong học tập.
- Tổ chức cho HS vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề trong học tập và trong cuộc sống qua các hình thức thực hành song song với học lý thuyết và thực hành sau khi học lý thuyết;
- Bồi dưỡng cho HS khả năng tự học, tự nghiên cứu và những phẩm chất cần thiết của nhà nghiên cứu khoa học.
Câu 7: Nguyên tắc đảm bảo tính thống nhất giữa khoa học và tính giáo dục trong dạy học
a, Nội dung nguyên tắc:
- Nguyên tắc này đòi hỏi trong quá trình dạy học phải trang bị cho người học những tri thức khoa học chân chính, phản ánh những thành tựu khoa học, công nghệ và văn hoá hiện đại, phải dần dần giúp học sinh tiếp cận với những phương pháp học tập, nhận thức, thói quen suy nghĩ và làm việc một cách khoa học. Thông qua đó mà dần dần hình thành cơ sở thế giới quan khoa học, tình cảm và những phẩm chất đạo đức cao quý của con người hiện đại.
- Dạy học không chỉ làm phát triển lý trí của con người và cung cấp cho người học một khối lượng kiến thức nào đó mà phải làm cháy lên ở họ lòng khát khao học tập một cách nghiêm túc. Thiếu điều đó thì cuộc sống không thể nào là một cuộc sống xứng đáng và hạnh phúc.
- Ảnh hưởng giáo dục của khoa học là người đồng hành không tránh khỏi của dạy học. Song từ đó sẽ không đúng khi cho rằng dạy học bao giờ cũng có tác động như nhau đến học sinh và sự nỗ lực một cách tự giác, nghệ thuật của nhà giáo dục không có ý nghĩa quan trọng. Trái lại, tính chất giáo dục của dạy học, phương hướng tư tưởng và sức mạnh ảnh hưởng của nó tới học sinh là do nội dung, phương pháp dạy học, sự tổ chức tiết học và do tác động của chính nhân cách người giáo viên quyết định
b, Để thực hiện nguyên tắc cần:
- Trang bị cho người học những tri thức khoa học chân chính, hiện đại nhằm giúp cho họ nắm được quy luật phát triển của tự nhiên, xã hội, tư duy, có cách nhìn và thái độ hành động đúng đắn đối với hiện thực.
- Cung cấp cho họ những hiểu biết sâu sắc về thiên nhiên, xã hội, con người Việt Nam, những truyền thống tốt đẹp trong lịch sử dựng nước và bảo vệ đất nước của dân tộc ta qua hàng ngàn năm, đặc biệt truyền thống đó ngày càng phát triển mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo của Đảng. Từ đó giáo dục cho học sinh tinh thần trách nhiệm, nghĩa vụ công dân trước sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trong học tập và tu dưỡng.
- Bồi dưỡng cho học sinh ý thức và năng lực phân tích, biết phê phán một cách đúng mức những thông tin đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, những quan niệm khác nhau về một vấn đề
- Vận dụng các phương pháp và các hình thức tổ chức dạy học theo hướng giúp học sinh làm quen với một số phương pháp nghiên cứu khoa học ở mức độ đơn giản nhằm
dần dần tiếp cận với hoạt động khoa học, rèn luyện những tác phong, phẩm chất của người nghiên cứu khoa học
Khi dạy học sinh bài “VIỆT NAM TRÊN ĐƯỜNG ĐỔI MỚI VÀ HỘI NHẬP, giáo viên cần phải giúp học sinh biết được:
+) Về kiến thức:
- Nắm được các thành tựu to lớn của công cuộc đổi mới ở nước ta.
- Nắm được một số định hướng chính để đẩy mạnh công cuộc đổi mới. Chẳng hạn: Bối cảnh
- Ngày 30 - 4 - 1975: Đất nước thống nhất, cả nước tập trung vào hàn gắn các vết thương chiến tranh và xây dựng, phát triển đất nước.
- Nước ta đi lên từ một nước nông nghiệp lạc hậu
+) Thành tựu
- Nước ta đã thoát khỏi tình trạng khủng hoảng kinh tế - xã hội kéo dài. Lạm phát được đẩy lùi và kiềm chế ở mức một con số.
- Tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao, (đạt 9,5% năm 1999, 8,4% năm 2005).
+) Về kỹ năng:
- Khai thác được các thông tin kinh tế - xã hội từ bảng số liệu, biểu đồ.
- Biết liên hệ các kiến thức địa lý với các kiến thức về lịch sử, giáo dục công dân trong lĩnh hội tri thức mới.
+) Về thái độ:
Xác định tinh thần trách nhiệm của mỗi người đối với sự nghiệp phát triển của đất nước. Như vậy: Sự thống nhất giữa tính khoa học và tính giáo dục được đảm bảo.
Câu 8: Nguyên tắc đảm bảo tính thống nhất giữa lí luận và thực tiễn trong dạy học
Khái niệm:
Lý luận là hệ thống tri thức chung, đáng tin cậy về một lĩnh vực nào đó trong thế giới. Nói cách khác, lý luận là sự quan sát, nghiên cứunhận ra, thảo luận.
Thực tiễn là phạm trù cơ bản trong lý luận nhận thức Mác- Lênin cho rằng: “Quan điểm về đời sống, về thực tiễn, phải là quan điểm thứ nhất và cơ bản của lý luận nhận thức”.
Trong nội dung “Lý luận liên hệ với thực tiễn” đã phản ánh nội dung “học đi đôi với hành”.
Theo Hồ Chí Minh thì “Lý luận phải đem ra thực hành. Thực hành phải nhằm theo lý luận. Lý luận cũng như cái tên. Thực hành cũng như cái đích để bắn. Có tên mà không bắn hoặc bắn lung tung cũng như không có tên. Vì vậy, chúng ta phải gắng học, đồng thời phải hành”.
Theo Bác, học phải toàn diện: “Trong giáo dục không những phải có tri thức phổ thông mà còn phải có đạo đức cách mạng”. Còn “hành” theo Người là vận dụng những điều đã học vào việc giải quyết những vấn đề do thực tiễn đề ra. Song việc làm đó có ý nghĩa xã hội, ý nghĩa cách mạng rất lớn, có tác dụng hình thành con người có tư tưởng cao cả, tình cảm và hành vi, góp phần vào sự nghiệp vĩ đại của tập thể, của dân tộc từ những công việc bình thường hàng ngày.
“Học” mà Bác nói đến ở đây là lý luận và “Hành” là thực tiễn, ta có thể thấy lý luận và thực tiễn là gắn bó với nhau, đan kết chặt chẽ.
Nguyên tắc đảm bảo tính thống nhất giữa lý luận và thực tiễn đòi hỏi trong quá trình dạy học nắm vững tri thức, nắm vững cơ sở khoa học, kỹ thuật, văn hoá khi kết hợp hai điều kiện:
- Tri thức là những điểm có hệ thống, quan trọng và then chốt hơn cả.
- Tri thức đó phải được vận dụng trong thực tiễn để cải tạo hiện thực, cải tạo bản thân. Thông qua đó mà giúp họ ý thức rõ tác dụng của tri thức lý thuyết đối với đời sống, với thực tiễn, với công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước, hình thành cho họ những kỹ năng vận dụng chúng ở những mức độ khác nhau mà mức độ cao nhất là góp phần phát triển kinh tế- xã hội và văn hoá- khoa học của đất nước.
Nguyên tắc này dựa trên nhận thức luận của chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng giáo dục Hồ Chí Minh.
Theo Bác, “thống nhất lý luận và thực tiễn là nguyên tắc căn bản của chủ nghĩa Mác – Lênin. Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận không liên hệ với thực tiễn là lý luận suông”. Một mặt, Người chống lại lý luận suông, nhưng mặt khác Người cũng chống lại bệnh kinh nghiệm chủ nghĩa, coi thường lý luận: “ Có kinh nghiệm mà không có lý luận cũng như một mắt sáng, một mắt mờ”.
Vi vậy:
+ Thực tiễn và lý luận đều cần đến nhau, nương tựa vào nhau, bổ sung cho nhau
+ Thực tiễn và lý luận không ngừng phát triển trong sự tác động lẫn nhau, trong đó thực tiễn đóng vai trò là cơ sở, động lực, mục đích của nhận thức, của lý luận và là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý.
+ Thực tiễn là động lực thúc đẩy hoạt động lý luận ở chỗ: nhờ có hoạt động thực tiễn mà các giác quan con người ngày càng được hoàn thiện; năng lực tư duy logic không ngừng được củng cố và phát triển.
Ví dụ
Nhà khoa học Mỹ tên Benjamin Franklin đã trở thành cha đẻ của thuyết cảm ứng tĩnh điện cũng là người phát minh ra cột thu lôi. Thành quả này xuất phát từ việc ông cố gắng chứng chứng minh lý thuyết của mình: điện sinh ra khi sét đánh. Franklin đã trải qua hàng chục cuộc thí nghiệm nguy hiểm để thu lại kết quả ấy.
Hay trong giáo dục, khi học Hình học ở môn Toán, nếu chỉ học lý thuyết thôi thì chắc hẳn các bạn học sinh chưa hiểu rõ bài học, nhưng nếu cô giáo gắn lý thuyết với thực tế thì các bạn sẽ dễ dàng tiếp thu hơn.
Để thực hiện nguyên tắc này cần phải:
- Khi xây dựng kế hoạch chương trình dạy học cần lựa chọn những môn học và những tri cơ bản, phù hợp với những điều kiện thiên nhiên, với hoàn cảnh thực tiễn xây dựng và phát triển kinh tế – xã hội, chuẩn bị cho người học thích ứng nhanh và tham gia có hiệu quả vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
- Về nội dung dạy học phải làm cho người học nắm vững tri thức lý thuyết, thấy rõ nguồn gốc của những tri thức đó và vai trò của tri thức khoa học đối với thực tiễn; phải vạch ra phương hướng ứng dụng tri thức khoa học vào hoàn cảnh cụ thể đất nước.
- Về phương pháp dạy học cần khai thác vốn sống của người học để minh hoạ, để đặt ra và giải quyết những vấn đề lý luận. Cần vận dụng có đổi mới những phương pháp như thí nghiệm, thực nghiệm, nghiên cứu các tài liệu thực tiễn…làm cho học sinh nắm nhanh và nắm chắc những tri thức lý thuyết và vận dụng những tri thức lý thuyết đó vào giải quyết những tình huống khác nhau. Thông qua đó, bước đầu giúp học sinh làm quen với những phương pháp nghiên cứu khoa học.
- Về hình thức tổ chức dạy học thì cần kết hợp các hình thức tổ chức dạy học khác nhau, đặc biệt là hình thức lên lớp với hình thức tham quan học tập, hình thức thực hành, thực tập ở phòng thí nghiệm, ở các trung tâm kỹ thuật tổng hợp…
Dạy học kết hợp với lao động sản xuất và hoạt động công ích là điều kiện quan trọng để thực hiện hiệu quả nguyên tắc này.
Câu 9: Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa tính trực quan với sự phát triển tư duy lý thuyết trong dạy học
Nội dung nguyên tắc:
Nguyên tắc này đòi hỏi trong quá trình dạy học có thể cho học sinh tiếp xúc trực tiếp với sự vật, hiện tượng hay hình tượng của chúng, từ đó hình thành những khái niệm, quy luật, lý thuyết; ngược lại, có thể từ việc lĩnh hội những tri thức lý thuyết trước rồi xem xét những sự vật, hiện tượng cụ thể sau. Trong việc vận dụng nguyên tắc này bao giờ cũng đảm bảo mối quan hệ qua lại giữa tư duy cụ thể và tư duy trừu tượng.
Để thực hiện nguyên tắc này cần
- Sử dụng phối hợp nhiều phương tiện trực quan khác nhau với tư cách là phương tiện và nguồn nhận thức.
- Kết hợp việc trình bày các phương tiện trực quan và lời nói sinh động, diễn cảm, nghĩa là kết hợp hai hệ thống tín hiệu.
- Cần sử dụng lời nói giàu hình ảnh để giúp học sinh vận dụng những biểu tượng đã có để hình thành những biểu tượng mới, qua đó mà hình thành những khái niệm, định luật mới.
- Cần vận dụng một trong những cách sử dụng trực quan nêu trên phù hợp với lứa tuổi, nội dung và hoàn cảnh cụ thể nhằm hình thành và phát triển tư duy lý thuyết cho họ.
- Trong quá trình trình bày đồ dùng trực quan cần hình thành cho học sinh óc quan sát để nhìn thấy những dấu hiệu bản chất, qua đó mà rút ra những kết luận có tính khái quát
- Cần sử dụng phối hợp các hình thức tổ chức dạy học một cách hiệu quả.
- Đề ra cho học sinh những bài tập nhận thức đòi hỏi phải thiết lập được mối quan hệ giữa cái cụ thể, cái trừu tượng và ngược lại
Câu 10: Phương pháp thuyết trình trong dạy học
Khái niệm
- Thuyết trình là phương pháp dạy học trong đó giáo viên dùng lời nói sinh động, gợi cảm, thuyết phục để truyền thụ hệ thống tri thức bộ môn cho học sinh theo một chủ đích nhất định nhờ đó học sinh tiếp thu bài giảng một cách có ý thức.
- Phương pháp thuyết trình bao gồm: kể chuyện, giảng giải, diễn giảng.
Phương pháp 1: Kể chuyện
Là phương pháp trong đó giáo viên dùng lời nói diễn cảm và các thao tác sư phạm, để dẫn dắt học sinh tiếp cận làm nổi bật nội dung tri thức cần truyền thụ. Thông qua câu chuyện kể giáo viên nêu ra các sự kiện, hiện tượng thể hiện tính quy luật của đối tượng. Cho nên khi kể chuyện giáo viên cần chú ý lựa chọn nội dung của câu chuyện phải thật phù hợp với nội dung bài giảng. Cùng với lối kể chuyện sinh động sẽ giúp cho học sinh dễ dàng tiếp thu tri thức một cách nhẹ nhàng, vừa thấm thía.
Phương pháp 2: Giảng giải
Là phương pháp trong đó giáo viên dùng lời nói để làm cho học sinh hiểu được các khái niệm, các phạm trù, quy luật vận động phát triển của đối tượng cần truyền thụ.
Phương pháp 3: Diễn giảng
Là phương pháp dạy học trong đó những tri thức được truyền thụ sẽ diễn biến theo một hệ thống logic chặt chẽ theo một khối lượng lớn trong một thời gian tương đối dài. Thông qua lời nói của giáo viên.
Phương pháp này được sử dụng trong trường hợp: Nội dung tri thức dài và khó, tính trừu tượng khái quát cao.
Bản chất
+ Là một phương pháp được áp dụng trong quá trình chuyển tải được lượng kiến thức mới và khó mà giáo viên dự định cung cấp cho người học.
+ Tính thông tin một chiều biểu hiện giáo viên nêu ý tưởng, khái niệm rồi phát triển sau đó tóm tắt các ý chính đã nêu trong khi giáo viên làm việc này thì học sinh chăm chú theo dõi chọn thông tin ghi chép.
Ưu và nhược điểm
- Ưu:
+ Giúp giáo viên chủ động về mặt thời gian. Trình bày một cách hệ thống và logic.
Có thể giúp người học kích hoạt sự thích thú bởi những kiến thức không có trong sách.
- Nhược:
Nó ít phát huy tính tích cực của người học.
Hạn chế tính chủ động của người học bởi tính thông tin một chiều. Không tạo cho học sinh có nhiều cơ hội rèn luyện kỹ năng giao tiếp Câu 11: Phân tích phương pháp vấn đáp trong dạy học
Khái niệm:
Phương pháp vấn đáp là cách thức đối thoại giữa giáo viên và học sinh, giữa học sinh với nhau dựa trên một hệ thống câu hỏi nhằm giúp học sinh lĩnh hội tri thức mới, củng cố, mở rộng tri thức đã tiếp thu được, hoặc khai thác kinh nghiệm sống, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh.
Đặc điểm của phương pháp vấn đáp Phương tiện giao tiếp là lời nói
Vai trò chủ đạo của giáo viên là có tính khích lệ => học sinh hoạt động tự giác, tự lực, tích cực tham gia vào quá trình đàm thoại
Mục đích:
Tái hiện và củng cố kiến thức Phát triển kiến thức mới
Liên thông với kiến thức, kinh nghiệm của học sinh Phát triển năng lực diễn đạt
Các loại vấn đáp:
Vấn đáp tái hiện: là phương pháp giáo viên đặt ra những câu hỏi đòi hỏi học sinh phải nhớ lại những tri thức đã học và vận dụng chúng để giải quyết những nhiệm vụ học tập trong hoàn cảnh đã biết.
Vấn đáp giải thích - minh họa: là phương pháp mà giáo viên đặt ra những câu hỏi đòi hỏi học sinh giải thích và nêu lên dẫn chứng để minh hoạ, làm sáng tỏ cho sự giải thích của mình. Trong câu trả lời của học sinh không chỉ đòi hỏi nhớ lại nội dung tri thức mà phải có sự cấu trúc lại tri thức để có sự suy luận cần thiết.
Vấn đáp tìm tòi- phát hiện: là phương pháp mà giáo viên đặt ra những câu hỏi có tính chất vấn đề gây cho học sinh gặp phải tình huống có vấn đề và qua đó họ có nhu cầu phải lĩnh hội tri thức mới để giải quyết vấn đề đó.
Ưu điểm và hạn chế của phương pháp vấn đáp Ưu điểm:
phát huy tính tích cực độc lập nhận thức của học sinh Bồi dưỡng cho học sinh những năng lực diễn đạt
Giúp cho giáo viên thu tín hiệu ngược từ học sinh một cách nhanh chóng để kịp thời điều chỉnh cách dạy sao cho phù hợp với mục đích, yêu cầu của quá trình dạy học
Hạn chế:
Không sử dụng đúng cách sẽ gây mất thời gian, ảnh hưởng tới kế hoạch dạy học Sẽ có một bộ phận học sinh không tham gia vào quá trình vấn đáp
Những yêu cầu khi sử dụng phương pháp vấn đáp:
Câu hỏi đặt ra cho học sinh cần phải chính xác, rõ ràng với học sinh, phù hợp và theo sát nội dung bài giảng
Lưu ý thêm những câu hỏi mở kích thích sự sáng tạo ở học sinh
Câu 12: NGUYÊN TẮC TÔN TRỌNG NHÂN CÁCH VÀ YÊU CẦU CAO ĐỐI VỚI CON NGƯỜI TRONG CÔNG TÁC GIÁO DỤC
- Lí do thực hiện nguyên tắc
- Theo tâm lí học: con người là một chủ thể có ý thức, có lòng tự trọng, biết tôn trọng người khác và có nhu cầu người khác tôn trọng mình.
- Trong thực tiễn giáo dục: tình trạng thiếu tôn trọng nhân cách học sinh có xu hướng gia tăng.
Cần thực hiêṇ nguyên tắc này
- Nội dung của sự tôn trọng nhân cách và yêu cầu cao học sinh:
- Tôn trọng nhân phẩm, tài năng trí tuệ, tự do tư tưởng, nhu cầu, nguyện vọng và thói quen sống của mỗi cá nhân học sinh.
- Biết tin tưởng con người, tin tưởng khả năng trí tuệ, khả năng lao động sáng tạo của con người.
- Yêu cầu cao chính là sự đòi hỏi khả năng cao hơn thực tế các em phải phấn đấu.
- Biết đặt ra những vấn đề nhận thức phù hợp với trình độ, lứa tuổi của học sinh nhằm kích thích học sinh phấn đấu. Đồng thời động viên để tiếp thêm sức mạnh cho trẻ
Yêu cầu khi thực hiện nguyên tắc này:
- Nhà giáo dục không được xúc phạm đến nhân cách học sinh dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, và bất cứ lí do gì, cần tránh mọi thành kiến với học sinh mà cần chỉ ra những ưu, khuyết điểm để các em vươn lên.
- Nhà giáo dục cần tránh những thái độ gay gắt, nhạo báng, mỉa mai, mệnh lệnh, áp đặt, nhưng đồng thời tránh những thái độ dễ dãi, xề xòa “vô nguyên tắc”
- Nhà giáo dục luôn đánh giá học sinh cao hơn một chút so với cái mà học sinh có và đạt được. Tế nhị, khéo léo, có tình, có lí trong ứng xử sư phạm.
- Phải xác nhận những ưu điểm, những thành công cuả học sinh dù đó là nhỏ bé nhất, phải ghi nhận thành tích của tập thể trong đó đặc biệt nhấn mạnh các thành tích đóng góp của các cá nhân.
- Ngoài ra, cần đối xử công bằng dân chủ, khách quan với các học sinh. Biết giao việc, lẳng nghe, tin tưởng và sẵn lòng đôn đốc, giúp đỡ học sinh tiến bộ.
Ý nghĩa của việc tôn trọng nhân cách của người được giáo dục
- Tôn trọng nhân cách HS là tôn trọng chính bản thân của nhà giáo dục, tôn trọng quá trình giáo dục, giúp quá trình giáo dục được diễn ra thuận lợi và phù hợp với bản chất, đặc điểm của quá trình giáo dục
- Hình thành được niềm tin: nhà giáo dục tin vào phương pháp giáo dục, tin vào triển vọng hoàn thiện nhân cách người được giáo dục; HS tin tưởng vào khả năng của bản thân, tin tưởng vào những biện pháp giáo dục mà nhà giáo dục đưa ra
- Đảm bảo tính thống nhất biện chứng giữa nhà giáo dục và người được giáo dục
Câu 13: PHƯƠNG PHÁP NÊU GƯƠNG
- Khái niệm về phương pháp nêu gương
Phương pháp nêu gương là phương pháp dùng những mẫu mực cụ thể, những tấm gương tốt để giáo dục học sinh, khuyến khích học sinh bắt chước và làm theo những tấm gương tốt đó.
Vai trò của phương pháp nêu gương
Phương pháp nêu gương là một phương pháp truyền thống thuộc hệ thống phương pháp: trực quan, khen thưởng, trách phạt,… nhưng lại có vai trò hết sức quan trọng trong việc dạy học Đạo đức ở tiểu học theo hướng tích cực hiện nay. Cũng như ở các phương pháp khác, phương pháp nêu gương giúp học sinh nắm được những điều sơ đẳng của phép ứng xử trong cuộc sống hằng ngày, nắm được nội dung và ý nghĩa của các chuẩn mực hành vi Đạo đức trong các hoạt động và các mối quan hệ xã hội, từ hình ảnh của giáo viên đưa ra, các em phân biệt được thế nào là hành vi tốt, hành vi xấu, hành vi đúng, hành vi sai. Các em tự rút ra bài học cho riêng mình để học tập, bồi dưỡng những xúc cảm, tình cảm Đạo đức đúng đắn, sâu sắc những chuẩn mực. Xây dựng cho học sinh những kỹ năng hành vi góp phần hình thành ở các em những thói quen hành vi tốt.
Khi có những tấm gương tốt đưa ra, các em tự đánh giá, nhận xét về mình rồi từ đó các em tiếp thu những chuẩn mực làm kinh nghiệm cho bản thân. Ví dụ khi dạy bài: “Gọn gàng, ngăn nắp” (Bài 3-Lớp 2). Giáo viên có thể đưa ra hình ảnh về một bạn học sinh đang thu dọn đồ đạc ngăn nắp cho mình để củng cố nội dung bài học. Học sinh sẽ xem xét, phân tích hành động, việc làm của bạn qua bức tranh để từ đó xác định ngay việc làm cho mình khi về nhà.
Việc đưa ra những tấm gương tốt và gần gũi với cuộc sống các em không những giáo dục cho các em học tập rèn luyện mà còn tác động trực tiếp đến hành động và việc làm của các em.
Yêu cầu của phương pháp nêu gương:
Để phương pháp nêu gương mang lại ý nghĩa giáo dục cáo cho học sinh, giáo viên phải thực hiện được các yêu cầu sau:
- Giáo viên phải nêu những tấm gương gần giũ với cuộc sống sinh hoạt hằng ngày của học sinh.
- Cần phải có sự đánh giá đúng mức những tấm gương tốt, xấu để học sinh có căn cứ tiếp thu.
- Cần phải phê bình một cách khéo léo, nhẹ nhàng, tránh sự mặc cảm xấu hổ trước tập thể dẫn đến tính tiêu cực của học sinh.
- Mỗi giáo viên phải thật sự là những tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Ưu nhược điểm của phương pháp nêu gương
Trong nội dung dạy học, môn Đạo đức là một môn học gắn bó mật thiết với quá trình giáo dục Đạo đức ở tiểu học. Quá trình giáo dục Đạo đức ở tiểu học là một bộ phận của quá trình giáo dục tổng thể (hay quá trình sư phạm tổng thể). Nó có nhiệm vụ bồi dưỡng cho học sinh những tri thức sơ đẳng về các chuẩn mực hành vi Đạo đức, tạo ra ở các em niềm tin Đạo đức, hình thành ở các em xúc cảm và tình cảm Đạo đức và tổ chức cho các em rèn luyện những hành vi và thói quen hành vi Đạo đức. Môn Đạo đức là một môn học trong hệ thống các môn học ở tiểu học có tác dụng định hướng cho các môn học khác. Qua dạy học môn Đạo đức hình thành cho học sinh những hành vi và thói quen hành vi Đạo đức, phù hợp với những chuẩn mực hành vi đã được quy định. Như vậy muốn dạy tốt môn Đạo đức ở lớp 2, 3 trong trường tiểu học người giáo viên phải nắm vững phương pháp dạy học môn Đạo đức ở tiểu học. Đặc biệt là tính khả thi của từng phương pháp. Mỗi phương pháp dạy học đều có những mặt mạnh, yếu khác nhau. Phương pháp nêu
gương cũng vậy nó là một phương pháp nằm trong hệ thống các phương pháp dạy học truyền thống (khen thưởng, trách phạt,…) có những ưu khuyết điểm sau :
Ưu điểm:
- Phương pháp nêu gương luôn đưa đến cho các em những cơ sở chuẩn mực về Đạo đức để các em xem đó là điểm tựa học tập và rèn luyện.
- Thông qua phương pháp nêu gương không chỉ giáo dục bổn phận, trách nhiệm của học sinh đối với nhà trường, gia đình và xã hội mà còn giáo dục học sinh có trách nhiệm đối với chính bản thân mình, biết quý trọng bản thân và biết tự chăm sóc mình.
- Phương pháp nêu gương đem đến cho học sinh một số kĩ năng cơ bản như : biết tự nhận thức; biết xác định giá trị và có khả năng ra quyết định
- Phương pháp nêu gương hướng dẫn các em có thể tự phát hiện và chiếm lĩnh Đạo đức thông qua tấm gương mà giáo viên nêu ra.
- Qua hình thức nêu gương học sinh được hình thành năng lực quan sát và đánh giá hành vi của người khác là phù hợp hay không phù hợp với chuẩn mực Đạo đức xã hội.
Nhược điểm :
Ở lứa tuổi lớp 2, 3 là lứa tuổi hồn nhiên, trong sáng, các em thường cảm nhận sự vật hiện tượng bằng trực quan sinh động, thường e ngại trước đám động không dám nói ra những điểm yếu của mình. Vì thế khi phê bình những điểm xấu của học sinh nếu giáo viên không khéo léo sẽ gây mặc cảm, tự ti cho học sinh trước tập thể lớp. Những tấm gương đưa ra mà xa lạ với thực tế cuộc sống hằng ngày sẽ gây sự nhàm chán trước học sinh.
Tóm lại ở lứa tuổi học sinh tiểu học nói chung học sinh lớp 2, 3 nói riêng, đặc điểm tâm sinh lý của các em mới được hình thành, ý thức có chủ định chưa được nâng cao, mọi hoạt động, việc làm của các em đều mang tính chất bột phát, các em thường làm theo ý thích của mình nhiều hơn là gò ép. Đối với lứa tuổi này các em thường không xét từ góc độ Đạo đức của bản thân trước mà lấy điểm tựa của người khác để điều chỉnh cho hoạt động của bản thân. Chính vì thế có thể khẳng định rằng phương pháp nêu gương là phương pháp phù hợp tâm sinh lý của lứa tuổi tiểu học.
Giải pháp
- Cần phát huy phương pháp nêu gương nhiều hơn trong những bài học có nội dung sát thực và gần gũi với học sinh để phát huy tính học hỏi, biến nội dung bài học thành hành động cụ thể cho các em.
- Giáo viên cần sưu tầm thêm nhiều tấm gương tiêu biểu và hướng dẫn các em tự sưu tầm các câu chuyện hay hình ảnh có nội dung tương ứng với yêu cầu bài học. Đây sẽ là động lực rất lớn giúp cho các em tự mình học hỏi về những tấm gương sưu tầm được trước hướng dẫn của thầy, cô giáo.
- Khi đưa tấm gương không phải là hoạt động tốt, giáo viên không nên nhận xét nhiều về những hoạt động của các em so sánh với gương xấu trong tranh. Cần lựa chọn ngôn ngữ khéo léo, vừa chỉ ra những cái chưa tốt của các em tránh được sự tự ti, xấu hổ của các em trước lớp.
- Những câu hỏi trong nêu gương phải sát thực không nên xa thực tế, câu hỏi cần phát huy được tính tích cực, độc lập tư duy của học sinh.
- Đối với một số em có tâm lý yếu, rụt rè, giáo viên cần chú ý và có biện pháp giúp đỡ các em qua hình thức nêu gương trực tiếp (lấy những bạn học giỏi, ngoan, hăng say phát biểu để giúp các em mạnh dạnï hơn).
- Không nên lạm dụng việc tự liên hệ bản thân, việc buộc các em phải luôn luôn tự kiểm điểm làm cho không khí lớp nặng nề và nhiều khi dẫn các em không hứng thú học tập.
Câu 14: PHƯƠNG PHÁP GIAO VIÊC̣
- Khái niệm:
Là phương pháp lôi cuốn học sinh vào các hoạt động đa dạng với những công việc cụ thể, với những nghĩa vụ xã hội nhất định. Qua đó, học sinh sẽ có điều kiện để thể hiện những kinh nghiệm vốn có của mình hình thành được những hành vi phù hợp với công việc được giao, thu nhận kiến thức phù hợp.
Vai trò:
- Đối với học sinh:
- Giúp học sinh biết tìm tòi, sáng tạo trong quá trình thu thập kiến thức của mình.
- Có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên trong nhóm, bổ sung kiến thức cho nhau, giúp đỡ nhau cùng khám phá tri thức mới.
- Biết chủ động nắm kiến thức cũng như chủ động tìm kiếm thông tin một cách bài bản cho các tiết học tiếp theo dù không có sự phân công của giáo viên.
- Đối với học sinh:
Đối với giáo viên:
- Giúp giáo viên nắm vững đặc điểm tâm lý cũng như hoàn cảnh của học sinh.
- Học hỏi thêm kinh nghiệm của các bạn đồng nghiệp, tham khảo sách vở để lựa chọn nhiều hình thức tổ chức giúp các em trong quá trình học tập.
Cách tiến hành
- Lựa chọn bài dạy phù hợp với phương pháp giao việc.
- Xây dựng kế hoạch: Căn cứ vào mục tiêu của bài, điều kiện, phương tiện dạy học cũng như đặc điểm, trình độ nhận thức của học sinh trong lớp và kinh nghiệm của bản thân mà GV sẽ lập ra hệ thống câu hỏi và phân chia công việc cho từng nhóm (cá nhân)
- Hỗ trợ - Kiểm tra: Trong quá trình học sinh thực hiện nhiệm vụ của nhóm mình GV cần hỗ trợ gợi ý giúp các em tìm kiếm thông tin và kiểm tra tiến độthực hiện của các nhóm. Đồng thời cũng giúp đỡ các nhóm gặp khó khăn trong quá trình thu nhận thong tin của mình.
- Tiến hành tiết dạy: Trong từng hoạt động, các nhóm sẽ lần lượt trình bày sản phẩm hay thông tin thuthập được theo điều khiển của GV. Những phần kiến thức học sinh trình bày sẽlà phần mở đầu cho một hoạt động hoặc sẽ là phần đúc kết kiến thức của hoạt động đó. GV sẽ là người nhận xét và đúc kết kiến thức của hoạt động.
- Nhận xét – lưu ý – tuyên dương.
Ưu và nhược điểm:
- Ưu điểm:
- Học sinh chủ động tìm ra kiến thức. Các em không chỉ sử dụng vốn sống của bản thân mà trong quá trình tham gia đi tìm kiếm thông tin giúp các em tự gây dựng thêm vốn sống cho mình.
- Giáo viên tránh được lối truyền đạt thụ động, không gây hứng thú cho học sinh.
- Tạo được mối liên kết cũng như có sự phối họp giữa gia đình và nhà trường trong quá trình giáo dục các em.
- Gây cho học sinh sự đam mê, sự khám phá.
- Rèn kĩ năng chủ động trong việc nắm bắt kiến thức và giúp cho các em khắc sâu kiến thức hơn.
Nhược điểm:
- Đối tượng học sinh còn nhỏ nên trong quá trình tìm tòi kiến thức cần có sự hỗ trợ của gia đình.
- Các em dễ tìm hiểu lan man, không đúng trọng tâm yêu cầu.
- Trình bày chưa logic, mang tính chất liệt kê.
- Dễ dẫn đến việc phân công quá sức với học sinh.
- Phải tiến hành thực hiện kéo dài trong một thời gian nhất định
Giải pháp:
- Cần có sự trao đổi trực tiếp với phụ huynh trong các buổi họp để có sự hỗ trợ, chia sẻ từ họ trong việc thực hiện phương pháp này
- Cần xây dựng kế hoạch giảng dạy cụ thể, chi tiết trong việcphân công nhiệm vụ cho từng nhóm
- Giúp học sinh trong quá trình tìm tòi kiến thức
- Yêu cầu các nhóm trình bày thử cho giáo viên sau khi hoàn thành. Giáo viên sẽ gợi ý giúp các em trình bày lưu loát hơn
- Khi giao việc giáo viên cần lưu ý đến đặc điểm của từng học sinh như: tính cách, điều kiện sống, nơi ở.... để tránh giao những nhiệm vụkhông phù hợp, quá sức đối với học sinh. Cần lưu ý đặc điểm của tùng học sinh để giao việc sao cho phù hợp, không gây ảnh hưởng đến phụ huynh cũng như tâm lý của các em.
- Cần chú ý đến khoảng thời gian sao cho hợp lý: Khi thực hiện phương pháp này đòi hỏi phải kéo dài trong một thời gian nhưng người GV chủ động để tránh kéo dài lâu, gây ảnh hưởng và sao nhãng các môn học khác của các em. Cần cân đối thời gian hợp lý tránh tình trạng để thời gian tìm thông tin quá dài, hiệu quả của giao việc sẽ không cao.
Câu 15: NGUYÊN TẮC PHÁT HUY ƯU ĐIỂM ĐỂ KHẮC PHỤC NHƯỢC ĐIỂM TRONG CÔNG TÁC GIÁO DỤC
- Lí do thực hiêṇ nguyên tắc
- Bản chất con người không hoàn toàn là xấu cũng không hoàn toàn là tốt cả
- Con người luôn có nhu cầu tự khẳng định mình, nhu cầu được thừa nhâṇ
Nội dung nguyên tắc
- Tìm hiểu đối tượng để phát hiện mặt tốt, mặt xấu của học sinh.
- Nói nhiều tới những mặt tốt, ưu điểm của HS, coi đó như là phẩm chất chủ yếu của họ.Nhưng đồng thời nói đến mức tối thiểu nói về khuyết điểm, hạn chế của cá nhân.
- Phải dựa vào ưu điểm để khắc phục những nhược điểm HS.
Yêu cầu khi thực hiện nguyên tắc.
- Tổ chức tốt các phong trào thi đua, theo dõi những điển hình gương mẫu, thường xuyên động viên, khen thưởng, khích lệ HS.
- Mỗi năm cần tổng kết, đánh giá, xếp loại và khen thưởng những HS đạt được thành tích cao trong học tập và tu dưỡng.
- Cần thiết có sự bao dung, độ lượng của nhà sư phạm, của tập thể, của bạn bè đối với từng HS. Hãy nâng đỡ họ khi vấp ngã, sai lầm, qua đây cảm hóa họ, dẫn họ đi trên con đường mới, đến những thành công mới.
Câu 16: Nhiệm vụ và quyền của nhà giáo được đề cập trong Luật giáo dục 2019
Nhiệm vụ của nhà giáo
Nhà giáo có những nhiệm vụ sau đây:
- Giảng dạy, giáo dục theo mục tiêu, nguyên lý giáo dục, thực hiện đầy đủ và có chất lượng chương trình giáo dục.
- Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân, điều lệ nhà trường, quy tắc ứng xử của nhà giáo.
- Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của nhà giáo; tôn trọng, đối xử công bằng với người học; bảo vệ các quyền, lợi ích chính đáng của người học.
- Học tập, rèn luyện để nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giảng dạy, nêu gương tốt cho người học.
Quyền của nhà giáo
Nhà giáo có những quyền sau đây:
- Được giảng dạy theo chuyên môn đào tạo.
- Được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ.
- Được hợp đồng thỉnh giảng, nghiên cứu khoa học tại cơ sở giáo dục khác hoặc cơ sở nghiên cứu khoa học.
- Được tôn trọng, bảo vệ nhân phẩm, danh dự và thân thể.
- Được nghỉ hè theo quy định của Chính phủ và các ngày nghỉ khác theo quy định của pháp luật.
Câu 17: Nhiệm vụ và quyền của người học được đề cập trong Luật giáo dục 2019 Điều 82. Nhiệm vụ của người học
- Học tập, rèn luyện theo chương trình, kế hoạch giáo dục, quy tắc ứng xử của cơ sở giáo dục.
- Tôn trọng nhà giáo, cán bộ và người lao động của cơ sở giáo dục; đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, rèn luyện; thực hiện nội quy, điều lệ, quy chế của cơ sở giáo dục; chấp hành quy định của pháp luật.
- Tham gia lao động và hoạt động xã hội, hoạt động bảo vệ môi trường phù hợp với lứa tuổi, sức khỏe và năng lực.
- Giữ gìn, bảo vệ tài sản của cơ sở giáo dục.
- Góp phần xây dựng, bảo vệ và phát huy truyền thống của cơ sở giáo dục.
Điều 83. Quyền của người học
- Được giáo dục, học tập để phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của bản thân.
- Được tôn trọng; bình đẳng về cơ hội giáo dục và học tập; được phát triển tài năng, năng khiếu, sáng tạo, phát minh; được cung cấp đầy đủ thông tin về việc học tập, rèn luyện của mình.
- Được học vượt lớp, học rút ngắn thời gian thực hiện chương trình, học ở độ tuổi cao hơn tuổi quy định, học kéo dài thời gian, học lưu ban, được tạo điều kiện để học các chương trình giáo dục theo quy định của pháp luật.
- Được học tập trong môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh.
- Được cấp văn bằng, chứng chỉ, xác nhận sau khi tốt nghiệp cấp học, trình độ đào tạo và hoàn thành chương trình giáo dục theo quy định.
- Được tham gia hoạt động của đoàn thể, tổ chức xã hội trong cơ sở giáo dục theo quy định của pháp luật.
- Được sử dụng cơ sở vật chất, thư viện, trang thiết bị, phương tiện phục vụ các hoạt động học tập, văn hóa, thể dục, thể thao của cơ sở giáo dục.
- Được trực tiếp hoặc thông qua đại diện hợp pháp của mình kiến nghị với cơ sở giáo dục các giải pháp góp phần xây dựng cơ sở giáo dục, bảo vệ quyền, lợi ích của người học.
- Được hưởng chính sách ưu tiên của Nhà nước trong tuyển dụng vào các cơ quan nhà nước nếu tốt nghiệp loại giỏi và có đạo đức tốt.
- Được cử người đại diện tham gia hội đồng trường theo quy định.
Câu 18: Nhà văn người Pháp Anatole France đoạt giải Nobel văn học 1921 cho rằng: “Giáo dục chín phần mười là động viên khích lệ”. Suy nghĩ về quan điểm
Trong cuộc sống, mỗi người trong chúng ta ai cũng cần một lời động viên. Có thể động viên trong công việc, học tập,... nhưng những lời động viên làm cho chúng ta thấy mình được quan tâm, chia sẻ và yêu thương. Cho nên trong cuộc sống chúng ta hãy giành thật nhiều những lời động viên, khích lệ cho người thân, bạn bè và mọi người xung quanh. Trước tiên chúng ta cần hiểu động viên là gì?
Là một hình thức, có thể bằng lời nói hay một hành động cụ thể nào đó giúp chúng ta cảm thấy thoải mái, phấn chấn và vui vẻ hơn. Động viên giúp chúng ta có thêm động lực và quyết tâm hơn trong công việc mà mình sắp làm. Vậy vì sao động viên lại có ý nghĩa và rất cần thiết trong cuộc sống?
Vì lời động viên có thể làm một người gặp bế tắc trong mọi việc sẽ giúp họ có thể tìm ra được hướng giải quyết tốt hoặc khi chúng ta cảm thấy bế tắc trong cuộc sống thì có thể
bố mẹ sẽ cho chúng ta những lời động viên, khích lệ làm cho chúng ta thấy cảm giác bế tắc đó không còn nữa và thay vào đó chúng ta sẽ sống tích cực, vui vẻ lạc quan hơn trong cuộc sống. Chúng ta có thể thấy các cầu thủ bóng đá ngoài kĩ năng của họ, họ còn nhận được những lời động viên, khích lệ từ các cổ động viên, bố mẹ, người thân giúp họ trở nên mạnh mẽ đương đầu với những khó khăn, thử thách đang ở phía trước. Và sau đó họ mang lại cho chúng ta cảm giác vui sướng, xúc động trước những bàn thắng đầy thuyết phục của họ, mang lại niềm tự hào dân tộc cho những người con Việt Nam. Chúng ta có thể thấy những lời nói động viên không cần phải quá hoa mỹ, phô trương chỉ cần những lời nói ở tận sâu đáy lòng chúng ta cũng giúp họ trở nên kiên cường, mạnh mẽ. Người nhận được những lời khích lệ sẽ thoát khỏi bờ vực của sự đau khổ và từ đó cố gắng cống hiến cho đời. Người trao đi lời động viên không chỉ là người cho mà còn là người nhận. Cái họ nhận được là sự yêu mến, là tâm hồn và nhân cách đẹp.
Cho nên vì thế những lời cổ vũ động viên mang lợi lại rất nhiều lợi ích về mặt tinh thần và nó cũng là truyền thống quý báu tốt đẹp của dân tộc, được gìn giữ và phát huy từ bao đời nay. Như Anatole France từng nói: Giáo dục chín phần mười là động viên, khích lệ hay có thể nói động viên, khích lệ cũng chính là đang giáo dục
Nhưng thật đáng buồn vì còn có những con người vẫn còn những lối cư xử chưa tốt hoặc chưa đúng đắn, có thể thấy ngoài những cổ động viên khích lệ kể cả khi đội bóng thua thì họ vẫn giành những lời động viên tốt đẹp, còn có những người chê bai hoặc cảm thấy đội nhà dở tệ thì đó là những người không tốt. Cần loại bỏ những đức tính xấu này ra khỏi xã hội. Là sinh viên vẫn đang được giáo dục và đào tạo chúng ta cần phải tập một đức tính tốt, luôn thông cảm, chia sẻ với mọi người xung quanh và hãy luôn luôn giành những lời động viên tốt đẹp nhất cho những người xung quanh mình.
Câu 19: Nhận định thế nào về phát biểu của William Arthur Ward
“Người thầy trung bình chỉ biết nói Người thầy giỏi biết giải thích
Người thầy xuất chúng biết minh họa
Người thầy vĩ đại biết cách truyền cảm hứng”.
Em cho rằng Ward hoàn toàn đúng và câu nói trên của ông thật tuyệt vời để phân biệt những kỹ năng cần thiết và nhiệm vụ cao cả mà một người thầy cần phải có.
Những kỹ năng "nói", "giải thích" và "minh họa" là những yêu cầu cơ bản, có tính chất kỹ thuật đối với một giáo viên. Nhưng chỉ có "người thầy vĩ đại" mới "biết cách truyền cảm hứng" cho học trò.
Để truyền được cảm hứng cho học trò thì những kỹ năng cơ bản và kỹ thuật khi giảng bài của người thầy là chưa đủ, cho dù có thể rất nhiều và rất công phu. "Truyền cảm hứng" cho học trò có nghĩa là không chỉ truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm thông thường mà ở mức cao nhất là truyền ngọn lửa tình yêu khoa học, chất men say khoa học cho học trò để các em tiếp tục tự học thêm, tự hoàn thiện mình, trong suốt cuộc đời mình.
Khả năng truyền cảm hứng của người thầy không phải đến từ ngoại hình mà cái chính là sự nhiệt thành đối với người học, đối với nghề nghiệp.
Khi người thầy có tâm huyết, có trách nhiệm, có tình cảm sâu sắc, đúng mực cộng với những tài năng khác, có thể biến những buổi lên lớp thành những buổi học lớn, vượt ra ngoài chuyên đề, bài giảng cụ thể, biến những buổi trao đổi ngoài giờ thành các buổi sinh hoạt ngoại khóa đầy bổ ích, biến bản thân thành một tấm gương sáng để người học tự noi theo mà không cần phải kêu gọi, tác động.
Khi người thầy lấy công việc dạy học tự truyền cảm hứng cho mình thì qua công việc đó có thể truyền cảm hứng cho người học. Say mê với nghề nghiệp, yêu quý, trân trọng người học và xem đó là đối tượng bộc lộ cụ thể, trực tiếp của sự say mê nghề nghiệp, thì gần như tự nhiên sẽ tạo ra được sự hứng khởi phù hợp.
Tuy nhiên, người thầy chỉ có thể truyền được cảm hứng khi hiện thân của tính chuẩn mực, hình mẫu nào đó. Sẽ thật khó là người truyền cảm hứng trọn vẹn nếu người thầy có những khiếm khuyết hoặc sai sót về mặt nhân cách, phẩm chất.
Người thầy truyền cảm hứng cần phải thỏa mãn được 3 nguyên tắc cơ bản trong ứng xử không chỉ trích, không oán trách, không than phiền; chân thành khen ngợi, biết ơn người khác; khơi gọi ở người khác mong muốn hành động thay vì yêu cầu hay ra lệnh
Bên cạnh đó, người thầy tài năng cần biết quản lý được các mối quan hệ, hòa đồng được với sinh viên, phát triển lớp kế cận, luôn hỗ trợ và có kỹ năng giao tiếp tốt, giỏi giải quyết mâu thuẫn, tự điều chỉnh bản thân, thích nghi và linh hoạt với các thử thách, luôn mỉm cười, suy nghĩ trước khi hành động.
Một cách khái quát, có thể nói: Nhiệm vụ và sứ mệnh quan trọng, cao cả nhất và cũng là khó khăn nhất của giáo dục và nhà giáo là "truyền cảm hứng" cho học trò, cho người học, làm sao biến được giáo dục thành tự giáo dục, học thành tự học. Như vậy, quan trọng nhất là người thầy phải dạy cho học trò và học trò phải học được cách tự học suốt đời.
Câu 20: Làm sáng tỏ câu nói của Nelson Mandela: “Giáo dục là vũ khí lợi hại nhất mà người ta có thể dùng để làm thay đổi thế giới".
Từ xưa đến nay, trong quá trình phát triển của loài người luôn có sự xuất hiện của giáo dục. Giáo dục đóng vai trò quyết định trong việc thúc đẩy xã hội tiến lên. Chính vì vậy mà N.Mandela có một câu nói nổi tiếng: “Giáo dục là vũ khí lợi hại nhất mà người ta có thể dùng để làm thay đổi thế giới".
Vậy giáo dục là gì và tại sao nó được xem là vũ khí lợi hại nhất để thay đổi cả thế giới? Giáo dục là quá trình tổ chức một cách có mục đích, có kế hoạch thông qua các hoạt động và các quan hệ giữa người được giáo dục và người giáo dục. Giáo dục nhằm phát triển sức mạnh thể chất và tinh thần của thế hệ đang lớn lên, trên cơ sở giúp họ chiếm lĩnh những kinh nghiệm lịch sử xã hội của loài người.
Giáo dục có thể thay đổi cả thế giới thông qua việc thay đổi nhận thức của con người. Giáo dục trước hết góp phần hình thành nhân cách của con người làm cho chúng ta có thể nhận thức được thiện, ác, đúng, sai, biết sống có đạo đức và hành xử đúng đắn theo những chuẩn mực đạo lý của xã hội.
Cho dù là ở đất nước nào đi nữa nền giáo dục luôn hướng con người sống đẹp và nhận thức được những gì bản thân cần phải làm đối với đất nước mình. Giáo dục không chỉ gói gọn trong khuôn khổ nhà trường mà còn có xã hội chính là “trường đời” sẽ mang đến cho mỗi con người những bài học cuộc sống vô cùng quý giá.
Như vậy mục đích quan trọng của nền giáo dục chính là hướng chúng ta học làm người, sống có ích, biết cống hiến cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.
Giáo dục bên cạnh tác động thay đổi được nhận thức, thì việc mang đến tri thức và sự hiểu biết cho con người chính là một vai trò to lớn có thể thay đổi được bộ mặt của xã hội. Con người có nhận thức thì xã hội mới văn minh, con người có học vấn thì xã hội này mới phát triển và đổi mới. Nếu không có giáo dục thì làm sao chúng ta có được những giáo sư, bác sĩ, kỹ sư, những nhà khoa học ngày đêm nghiên cứu, tìm tòi để phát minh ra những cái mới để phục vụ con người.
Ta hãy nhìn vào Nhật Bản, chính phủ Nhật Bản rất coi trọng, quan tâm và đầu tư cho ngành giáo dục nước nhà, là một trong những nước có nền giáo dục phát triển nhất trên thế giới. Chính nền giáo dục hiệu quả đã giúp nước Nhật từ một nước chịu nhiều thiệt hại chiến tranh, thiên tai đã vươn lên trở thành cường quốc công nghiệp thứ hai trên thế giới khiến tất cả các quốc gia khác phải thán phục.
Như vậy nếu giáo dục là một vũ khí lợi hại đã thay đổi được cả Nhật Bản, như vậy chẳng phải nếu được mọi quốc gia đều chú trọng phát triển giáo dục chẳng phải nó sẽ thay đổi được cả thế giới hay sao?
Như vậy dù bất kỳ thời đại nào chúng ta cũng không thể phủ nhận vai trò to lớn của giáo dục, nó thật sự là là “vũ khí lợi hại nhất mà con người có thể dùng để làm thay đổi cả thế giới”. Câu nói của Mandela chính là kim chỉ nam cho mọi quốc gia phải biết lấy giáo dục làm nòng cốt để đào tạo nên những con người ưu tú biết cống hiến và xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh. Đối với mỗi sinh viên nhận thức được ý nghĩa câu danh ngôn này phải càng ra sức phấn đấu không ngừng học tập nghiên cứu trở thành những con người đủ đức đủ tài góp phần đưa đất nước phát triển vươn xa ra tầm thế giới.
Câu 21: Cho ý kiến về quan điểm: “Nên bỏ giáo dục lao động trong nhà trường vì hiện nay học sinh hầu như không phải lao động ở trường, kể cả những hoạt động đơn giản nhất như trực nhật lớp, tổng vệ sinh trường sở”
Giáo dục lao động là một trong 11 nguyên tắc của giáo dục có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành nhân cách người học. Cuộc sống lao động là môi trường, là phương tiện góp phần vào việc hình thành và phát triển nhân cách cho những con người đang sống và làm việc trong đó. Vì thế mà giáo dục phải có sự gắn kết chặt chẽ với cuộc sống và lao động để hình thành và phát triển nhân cách một cách toàn diện cho học sinh.
Hoạt động giáo dục nhằm giáo dục học sinh trở thành người công dân thích ứng với cuộc sống lao động và sinh hoạt xã hội. Thực tiễn giáo dục cho thấy rằng, hiệu quả giáo dục phụ thuộc vào kiến thức và sự trải nghiệm của bản thân học sinh. Nên muốn có kiến thức và kinh nghiệm, con người phải tham gia các hoạt động trong các môi trường, hoàn cảnh và tình huống sống khác nhau. Bỏ qua, hoặc xem nhẹ nguyên tắc này đồng nghĩa với việc các nhà trường không hoàn thành mục tiêu giáo dục toàn diện.
Ngoài giờ học, hàng tuần, học sinh phải tham gia lao động, vệ sinh trường lớp, vệ sinh nơi công cộng và tham gia lao động công ích ở địa phương. Có như vậy, với sự tiến hành thường xuyên và có kế hoạch của các nhà trường sẽ giúp ích rất lớn vào việc hình thành đức tính yêu lao động ở trẻ, giúp các em hiểu và có trách nhiệm với bản thân, cuộc sống…
Những công việc hàng ngày khi các em đến trường phải làm tưởng như đơn giản: quét dọn lớp, sân trường, tưới nước cây, lau bàn ghế…cũng đã hình thành ở các em tình yêu lao động và khả năng hoàn thiện các kỹ năng lao động phục vụ cho sinh hoạt, phù hợp với
mục tiêu giáo dục hiện nay: chú trọng “giáo dục năng lực và phẩm chất”, “giáo dục kỹ năng sống”, tăng cường hoạt động trải nghiệm trong các nhà trường.
→ Nếu bỏ giáo dục lao động trong nhà trường sẽ tạo nên những yếu kém về ý thức - kỹ năng lao động và kỹ năng sống. cần xác định rõ mục tiêu của giáo dục học sinh qua lao động và coi đây là yếu tố không thể thiếu được trong hành trình đưa các em trở thành con người hữu ích của xã hội.
Câu 22: Tại sao nói sản phẩm giáo dục là thành quả chung của tất cả lực lượng giáo dục và của chính bản thân người được giáo dục?
Nói sản phẩm giáo dục là thành quả chung của tất cả lực lượng giáo dục và của chính bản thân người được giáo dục vì có sự kết hợp giữa Hiệu trưởng, gia đình, giáo viên, bản thân và xã hội:
- Hiệu trưởng nhà trường có trách nhiệm tổ chức phối hợp với các lực lượng xã hội thực hiện xã hội hóa giáo dục một cách chủ động, tích cực. Các lực lượng xã hội nói ở đây có thể là lực lượng xã hội trong nhà trường hay lực lượng xã hội ngoài nhà trường. Để sự tổ chức phối hợp với các lực lượng xã hội có nhiều kết quả, người hiệu trưởng phải hiểu rõ sự tham gia quản lý của các tổ chức xã hội, các đoàn thể quần chúng; các tính chất của mối quan hệ giữa chính quyền và các đoàn thể quần chúng và những nguyên tắc thực hiện quyền dân chủ trong nhà trường.
- Giáo dục gia đình là một bộ phận hữu cơ của sự nghiệp giáo dục chung. Nhà trường và gia đình trong giáo dục đã có những cơ sở pháp lý để thực hiện sự phối hợp nhưng điều quan trọng lại là sự thống nhất về nhu cầu, lợi ích giữa nhà trường và gia đình trong việc giáo dục con em, là tình cảm của gia đình đối với con cái họ, và do đó đối với nhà trường. Vì thế, nhất thiết nhà trường phải phối hợp chặt chẽ với gia đình. Sự phối hợp đó là điều kiện cơ bản để làm tốt việc giáo dục của nhà trường và việc giáo dục của gia đình, là yếu tố bảo đảm tính thống nhất giáo dục, là biện pháp để xây dựng nhà trường và thực hiện mục tiêu giáo dục. Hiệu trưởng có nhiệm vụ tổ chức sự phối hợp với gia đình và Ban đại diện cha mẹ học sinh để đạt được mục tiêu phối hợp là: Thống nhất quan điểm, nội dung, phương pháp giáo dục giữa nhà trường và gia đình. Huy động mọi lực lượng của cộng đồng chăm lo sự nghiệp giáo dục, xây dựng phong trào học tập và môi trường giáo dục lành mạnh, góp phần xây dựng cơ sở vật chất nhà trường. Muốn vậy, hiệu trưởng phải tổ chức tốt hội nghị cha mẹ học sinh đầu năm. xây dựng, củng cố Ban đại diện cha mẹ học sinh; tư vấn cho Ban đại diện cha mẹ học sinh trong xây dựng và sử dụng quỹ
Hội, hỗ trợ nhân lực, vật lực; thu hút Hội tham gia giáo dục học sinh; chỉ đạo đội ngũ giáo viên, nhân viên phối hợp với gia đình và Ban đại diện cha mẹ học sinh.
- Công đoàn là một tổ chức chính trị-xã hội-nghề nghiệp trong hệ thống chính trị của xã hội xã hội chủ nghĩa có các chức năng: Tham gia giáo dục người lao động; tham gia quản lý nhà nước và xã hội, tham gia kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước; Chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động. Hiệu trưởng có trách nhiệm phối hợp với công đoàn để xây dựng và thực hiện kế hoạch nhà nước ở trường học; thực hiện chế độ chính sách và chăm lo đời sống cán bộ, giáo viên; xây dựng tập thể sư phạm và tổ chức công đoàn vững mạnh qua các việc: tổ chức hội nghị cán bộ công chức và các phong trào thi đua; cải tiến lề lối làm việc nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác; phối hợp có hiệu quả trong các hội đồng được thành lập theo quy định; thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động của cơ quan; phối hợp trong việc chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ công chức và trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ công chức.
- Đoàn/Đội là một lực lượng giáo dục quan trọng trong nhà trường. Để phát huy vai trò của Đoàn/Đội ở trường học, hiệu trưởng cần xây dựng các điều kiện tối thiểu cho hoạt động Đoàn/Đội; thực hiện các chính sách đối với trợ lý thanh niên/tổng phụ trách, tạo thuận lợi cho giáo viên này hoạt động. Sự quan tâm giúp đỡ của hiệu trưởng cần thể hiện ra các biện pháp cụ thể. Đa dạng hoá các loại hình tổ chức hoạt động thích hợp với từng loại hình trường, thích hợp với nhu cầu của thanh thiếu niên và mục tiêu giáo dục. Kết hợp giải quyết mâu thuẫn giữa việc tăng số lượng và nâng cao chất lượng Đoàn/Đội viên. Để nâng cao hiệu quả công tác phối hợp với Đoàn/Đội, tuỳ tình hình cụ thể ở mỗi trường, hiệu trưởng có thể lựa chọn giải quyết một hay một số, thậm chí tất cả các vấn đề sau đây, nếu thấy cần thiết:
Thiết lập mối quan hệ đúng đắn trên cơ sở hiểu đúng chức năng, nhiệm vụ của Đoàn/Đội trường học.
Giúp đỡ xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn/Đội học sinh đủ khả năng để đáp ứng vai trò của của tổ chức đó.
Tạo điều kiện về thời gian, cơ sở vật chất, kinh phí... cho Đoàn/Đội hoạt động.
Tăng cường chỉ đạo sự phối hợp của giáo viên chủ nhiệm với chi đoàn học sinh; chú ý theo dõi, kiểm tra thường xuyên công tác của giáo viên chủ nhiệm với chi đoàn lớp để giáo viên chủ nhiệm giúp đỡ ban chấp hành chi đoàn/ban chấp hành chi đội nhưng không làm thay.
Giúp đỡ hướng tới những công tác thích hợp và lựa chọn những nội dung công tác có trọng tâm.
- Sự nghiệp giáo dục là của toàn xã hội, mọi người cùng làm giáo dục, nhà nước và xã hội, TW và địa phương cùng làm giáo dục, tạo ra phong trào học tập trong toàn dân. Xã hội hóa giáo dục nâng cao trách nhiệm của mọi người đối với giáo dục thế hệ trẻ, từng xã/phường thực hiện cơ chế Đại hội giáo dục, tạo ra môi trường giáo dục thống nhất, tích cực cho cả xã hội, gia đình, nhà trường; xã hội hóa giáo dục cũng tăng thêm các nguồn lực, nhất là nguồn tài chính cho giáo dục, động viên tinh thần và vật chất tạo ra động lực cho người dạy; khen thưởng học sinh giỏi, giúp đỡ học sinh khó khăn, khuyến khích các học sinh chăm học. Xã hội hóa giáo dục gắn với đa dạng hoá các nguồn lực, nguồn đầu tư cho giáo dục. Sự phối hợp các lực lượng xã hội, xã hội hóa giáo dục, một mặt là sự tham gia của xã hội với nhà trường trong hoạt động giáo dục, mặt khác đòi hỏi ngành giáo dục và nhà trường phải đáp ứng được các yêu cầu của xã hội. Mối quan hệ giữa nhà trường và xã hội là mối quan hệ hai chiều phải được quan tâm thường xuyên và giải quyết kịp thời theo hướng phát triển của xã hội. Cần chú ý những việc trọng tâm sau đây:
Mối quan hệ giữa nhà trường với chính quyền địa phương: Tham dự hội nghị tổng kết hoặc đại hội với địa phương; tham dự hoạt động xã hội với địa phương; đề xuất yêu cầu của đơn vị.
Huy động cộng đồng: Dựa vào yêu cầu cụ thể của trường; chọn thời điểm thích hợp; dựa vào cha mẹ học sinh.
Xây dựng môi trường giáo dục: Nắm chắc yêu cầu của địa phương; có hiểu biết về các phong trào mà địa phương đang phát động; chú trọng đến công tác phòng chống các tệ nạn xã hội tác động đến học sinh.
Câu 23: Ý kiến về quan điểm: “Không có phương pháp giáo dục nào là vạn năng” Trả lời
Trong QTGD không có phương pháp giáo dục nào là vạn năng hoặc tối ưu. Mỗi phương pháp có những ưu, nhược điểm riêng của nó. Vì vậy cần phối hợp các phương pháp giáo dục một cách hợp lý và mềm dẻo, linh hoạt.
Cần kết hợp và thống nhất giữa hoạt động của nhà giáo dục với hoạt động của người được giáo dục. Tuyệt đối tránh hai xu hướng: áp đặt, khi đề cao vai trò nhà giáo dục, hoặc tự do vô tổ chức trong giáo dục khi đề cao vai trò người được giáo dục
Mà mỗi đứa trẻ khác nhau cần có những phương pháp, cách thức khác nhau, không thể có một phương pháp chung chung đế áp dụng cho tất cả đứa trẻ hoặc áp dụng cho đứa trẻ
này sang đứa trẻ khác. Sẽ phản tác dụng hoặc đem lại kết quả không mong muốn nếu như chúng ta áp đặt lên nó, không phù hợp với đặc điểm, tính cách, tâm sinh lý, thời điểm khác nhau… của từng đứa trẻ.
Ví dụ, phương pháp diễn giảng. Diễn giảng là phương pháp dạy học trong đó giảng viên dùng lời nói để trình bày, mô tả, phân tích, giải thích, chứng minh...nội dung bài học một cách chi tiết giúp cho sinh viên nghe, hiểu và ghi nhớ. Diễn giảng là phương pháp được sử dụng lâu đời nhất trong lịch sử dạy học ở bậc đại học và còn đang sử dụng rất phổ biến ở nước ta và nhiều nước khác trên thế giới. Rất nhiều người cho rằng phải tránh lỗi truyền thụ một chiều này và coi đó là phương pháp không phù hợp với lối dạy học hiện đại. Với phương pháp này sinh viên sẽ thụ động do vậy giảng viên cần chấm dứt hẳn phương pháp này. Thật là một sai lầm và chắc chắn rằng chưa có một giảng viên nào dù là ở một trường danh tiếng nhất nước ta hoặc thế giới có thể làm được. Một thực tế hiện nay là có những kiến thức quá khái quát mà sinh viên sau khi thảo luận xong vẫn chưa nắm được vấn đề, Lúc này tại sao chúng ta không dùng phương pháp diễn giảng để chốt lại vấn đề? Giảng viên dù có gợi mở lý giải như thế nào đi chăng nữa thì cũng nên dùng phương pháp này để bát kiệm thời gian. Tuy nhiên, nếu giảng viên làm dụng phương pháp này quá nhiều thì bài giảng sẽ gây những tiêu cực trong giảng dạy. Sinh viên cảm thấy gò bó, thiếu chủ động và sáng tạo. Việc này làm sinh viên cảm thấy không còn hứng thú và sao lãng bài học.
Vì vậy, không có phương pháp nào là hoàn hảo, mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng. Giáo viên phải là người chủ động vận dụng phối hợp các phương pháp để tạo nên một bài giảng hoàn hảo, phục vụ cho mục đích học tập.
Câu 24: Quan điểm về trường hợp học sinh: học trước chương trình lớp 1 ở nhà; học trước, học vượt qua chương trình các môn học trên lớp.
Trả lời
Không nên cho trẻ học viết, làm toán trước khi vào lớp một, bởi việc này có nguy cơ làm thui chột hứng thú học đường. Đối với trẻ em, khi bước vào lớp một, việc học chữ đối với trẻ thực sự chưa gây được hứng thú, việc phải làm những bài tập viết chữ ở nhà là một gánh nặng đối với trẻ, do vậy trẻ thường tìm cách lảng tránh. Mục đích giáo dục mầm non là chăm sóc, nuôi dưỡng, tổ chức hoạt động vui chơi. Trẻ được làm quen với chữ cái và chữ số không đồng nghĩa với việc dạy học viết chữ và tính toán. Các cô giáo mầm non cũng không có chức năng và nhiệm vụ dạy học cho trẻ như các cô giáo lớp 1. Trẻ đi học trước, không được đào tạo theo một quy trình bài bản sẽ không đạt được hiệu quả sư
phạm như mong muốn. Chưa kể người dạy trước không có phương pháp sư phạm, không uốn nắn khi trẻ ngồi sai tư thế, cầm bút sai... và khi vào lớp 1 được dạy đúng chuẩn cô giáo sẽ rất khó uốn và trẻ rất khó sửa. Mặt khác, không phải tất cả học sinh đều được đi học trước, vì thế sẽ tạo chênh lệch và áp lực lớn trong môi trường sư phạm giữa học sinh biết và chưa biết. Lớp có nhiều trẻ biết chữ cô dạy đỡ vất vả hơn, tiến độ cũng nhanh hơn, nhưng trẻ chưa biết sẽ bị điểm kém, sinh tự ti, chán học, rồi về cằn nhằn làm khổ bố mẹ, rồi bố mẹ cũng bị áp lực liên quan...Do vậy điều quan trọng là cha mẹ, người lớn phải tìm cách động viên trẻ và không yêu cầu làm quá nhiều bài tập, xen kẽ là những trò chơi trẻ ưa thích, những hình thức vận động, sau một thời gian trẻ sẽ quen dần với nề nếp và sẽ hình thành tính tự giác.
Câu 25: Cho ý kiến về danh ngôn: “Hiền dữ đâu phải do tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên” của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Trả lời
Con người sống trong một xã hội có sự đa dạng về tính cách, có người hiền, nhân hậu, vị tha cũng có những con người dữ dằn, khó tính, thậm chí là độc ác. Sự khác nhau về nhân cách này theo cách nhận xét và đánh giá của chủ tịch Hồ Chí Minh thì đó không phải là do bẩm sinh, tức không phải là bản chất ban đầu của con người mà do sự giáo dục cũng như môi trường sống của người đó tạo nên: “Hiền dữ đâu phải tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên”.
Trong những môi trường sống khác nhau thì con người có xu hướng phân hóa tính cách khác nhau, chẳng hạn như khi sống trong một xã hội, một cộng đồng lành mạnh, trong sạch, tiếp xúc với những con người tốt thì người sống trong xã hội ấy cũng có xu hướng trở thành một người tốt, tính cách cũng có phần thiện lương hơn. Và ngược lại, nếu như một người sống trong một xã hội có nhiều tệ nạn, tiếp xúc với những con người có nhiều thiên hướng xấu thì tính cách cũng có phần tiêu cực hơn. Ngay khi con người được sinh ra và lớn lên thì những người mà họ tiếp xúc nhiều nhất, lâu nhất chính là những người thân trong gia đình, mà cụ thể hơn, tác động mạnh mẽ hơn thì đó chính là bố mẹ của họ. Bố mẹ không chỉ sinh con ra mà còn nuôi dưỡng những đứa con ấy, trong quá trình đứa con trưởng thành, nếu như bố mẹ có ý thức giáo dục con tốt, đúng cách thì đứa con ấy sẽ trở thành những người con ngoan, có ích cho xã hội. Nếu như giáo dục sai cách, ví dụ như dùng bạo lực với con hay văng tục chửi bậy trước mặt con cũng như làm ra những hành động đáng lên án như ăn trộm, ăn cướp, sa vào các tệ nạn xã hội thì đứa con ấy dù ít hay nhiều cũng sẽ bị tác động xấu đến ý thức cũng như hành động.
Như vậy, ta có thể thấy sự giáo dục của bố mẹ có sự ảnh hưởng rất lớn đến những đứa con. Và một nhân tố giáo dục nữa cũng ảnh hưởng lớn đến con người, đó chính là sự giáo dục từ trường học. Trường học là nơi mọi người đến trường để học những kiến thức, kĩ năng về văn hóa cũng như tu rèn về phẩm chất, đạo đức. Ở trường tuy chỉ dạy học sinh theo những giờ giấc nhất định, không có điều kiện tiếp xúc với các em nhiều như những người thân trong gia đình nhưng hiệu quả của việc giáo dục ở trường mang lại là vô cùng cao. Bởi ở trường có đội ngũ các thầy cô giáo được đào tạo về chuyên môn, có kĩ năng giáo dục và những kiến thức được đưa vào giảng dạy cũng được đảm bảo về tính chuẩn mực cũng như tính khoa học. Hơn nữa, ở trường không chỉ giáo dục cho học sinh về những kiến thức bộ môn mà còn giáo dục các em về các kĩ năng sống, cách ứng xử, giao tiếp cũng như bồi dưỡng cho các em về các phẩm chất đạo đức để các em có thể hình thành những nhân cách đúng đắn, chuẩn mực và có thể trở thành những người có ích cho xã hội.
Câu nói của chủ tịch Hồ Chí Minh “Hiền dữ đâu phải do tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên” là một câu nói hay, thể hiện được tầm vóc tư tưởng cũng như sự hiểu biết của Bác. Điều đặc biệt nhất của câu nói này đó là Bác không khẳng định chắc chắn một trăm phần trăm vai trò của giáo dục với nhân cách của con người.
Câu 26: “Bộ lông làm đẹp con công, học vấn làm đẹp con người” (Ngạn ngữ Nga).
Hãy đưa quan điểm của bản thân về ngạn ngữ trên.
Vạn vật trong thế giới tự nhiên đều mang trong mình một vẻ đẹp, một sức hấp dẫn riêng, loài bướm say mê với đôi cánh mỏng nhẹ rực rỡ, những loài hoa ngất ngây với hương thơm dịu ngọt, rồi thì ánh bình minh làm say lòng người bởi sức sống tràn trề, cái nắng vàng nhạt thật ấm áp... Riêng loài công cũng không ngoại lệ, những chú công đực đã được tạo hóa ban tặng cho một bộ lông thật đẹp, khiến người ta phải trầm trồ, ngưỡng mộ không thôi, bởi độ tinh tế, kỳ diệu của nó. Ngược lại, với con người, tạo hóa cũng ban tặng cho chúng ta ngoại hình từ thuở khai sinh, thế nhưng ngoại hình ấy lại chỉ là thứ yếu, bởi cuộc sống vốn không phải ai cũng may mắn có một ngoại hình thật mỹ miều. Và chúng ta hơn muôn loài khác ở chỗ chúng ta có ngôn ngữ và một hệ thống tri thức cực kỳ đồ sộ, chỉ đợi con người khai phá. Và tôi phải khẳng định rằng vẻ đẹp xuất phát từ một tâm hồn mang nhiều tri thức hữu ích luôn là một vẻ đẹp thật hấp dẫn và khó có thể chối từ, dường như người ta chỉ muốn đi sâu để tìm hiểu nó thêm nữa chứ chẳng bao giờ thấy nhạt nhẽo và ngán ngẩm.
Một con người dẫu có đẹp đến đâu, nhưng phần nội hàm lại trống rỗng và nhạt nhẽo thì cũng khó có thể khiến người ta thích thú và duy trì mối quan hệ, những cá thể ấy thường được gọi là «bình hoa di động», nghĩa rằng đó là thứ chỉ để ngắm chứ không mấy hữu ích. Ngược lại, một người có ngoại hình thường thường bậc trung, nhưng lại có vốn hiểu biết rộng rãi, luôn có cách mở rộng vấn đề, khiến những cuộc trao đổi trở nên thật thú vị, khiến cuộc sống trở nên nhiều màu sắc, thì lâu dần ta bỗng thấy họ đẹp đẽ là kỳ. Đó không phải là vẻ đẹp hào nhoáng chói mắt, mà là vẻ đẹp bừng sáng từ trong chính tâm hồn, từ chính bản chất con người ấy, và lâu dần họ lại càng trở nên đẹp hơn, lấn át cả cái vẻ đẹp ngoại hình vốn chỉ là bề nổi. Tôi không phủ nhận vẻ đẹp ngoại hình, thế nhưng giá trị của một con người phần nhiều nằm ở lượng tri thức mà bạn có thể tích lũy được, bạn có thể làm được gì cho cuộc đời cho xã hội.
Có thế trong tầm mắt của mọi người chúng ta mới thực đẹp và tỏa sáng, khiến người ta phải nể phục và tôn trọng.
Câu 28: CHO Ý KIẾN VỀ DANH NGÔN: “THẦY GIÁO CỦA ANH CÓ THỂ DẪN
DẮT ANH ĐẾN CỬA, ĐẠT ĐƯỢC SỰ HỌC LÀ VIÊC̣ NGƯỜI”
TÙY THUỘC VÀO MỖI
Câu danh ngôn này làm em nhớ đến câu nói: Không thầy đố mày làm nên. Thật vậy, đối với mỗi một người học trò, người thầy luôn đóng vai trò quan trọng. Giống như ngọn đèn dầu soi sáng giữa trời đêm, thầy cô giáo chính là những người sẽ định hướng, dạy dỗ và đưa học trò tiếp cận đến bến bờ tri thức. Tuy vậy nhìn vào thực tế, ta có thể thấy một nghịch lí: tại sao học cùng một người thầy giỏi, cùng tiếp xúc môi trường học tập như nhau, tại sao xã hội chúng ta vẫn có những học sinh ưu tú và những học trò “cá biệt”. Đó chính là ý nghĩa mà vế sau của câu danh ngôn muốn gửi gắm: “đạt được sự học là việc tuỳ thuộc vào mỗi người”. Mỗi chúng ta, ai cũng có những sở trường, sở đoản, những khả năng và những khiếm khuyết riêng. Không ai hoàn hảo tuyệt đối trên thế giới này, chúng ta không có quyền lựa chọn trí thông minh, hay khả năng của bản thân khi sinh ra, tuy nhiên mỗi người đều có thể lựa chọn cách phát triển những khả năng hiện có. Giống như trong lịch sử âm nhạc thế giới, chúng ta được thấy một Beethoven - nhà soạn nhạc thiên tài với những bản nhạc bất hủ, nổi tiếng đến tận ngày nay, song, nếu không nhờ có công dạy dỗ của người thầy Neefe và sự luyện tập không ngừng nghỉ, tài năng của Beethoven được cả thế giới công nhận. Ngay cả khi số phận trở nên nghiệt ngã hơn, khi nhà soạn nhạc thiên tài không còn nghe được âm thanh, trở thành người khiếm thính, ông vẫn nỗ lực vượt qua nghịch cảnh và hàng loạt sáng tâ để đời như Sonata ánh trăng, bản giao
hưởng số 5,... đã ra đời trong khoảng thời gian khắc nghiệt ấy. Tuy nhiên, người không học như ngọc không mài, nếu không trau dồi, không luyện tập, người tài năng đến mấy cũng sẽ bị thui chột. Chúng ta không thể chọn được cách sinh ra, nhưng chúng ta hoàn toàn lựa chọn bản thân phát triển thành viên đất sét hay toả sáng như viên ngọc rạng ngời