Đề cương Kinh tế chính trị | Đại học Kinh Tế Quốc Dân

1. MÔN : Kinh tế chính trị I. MỤC TIÊU MÔN HỌC
1. Thông tin chung về môn học:
* Tổng số tiết: 55 tiết
(Lý thuyết: 40 tiết; Thảo luận:15 tiết; Thực tế môn học: Theo đợt phân công của Học viện.
* Khoa giảng dạy: Kinh tế chính trị
* Số lượng b2i giảng: 6 b2i:
B2i 1: Khái quát về kinh tế chính trị Mác-Lênin
B2i 2: Học thuyết giá trị thặng dư của C.Mác v2 ý nghĩa thời đại
B2i 3: Lý luận của Lê-nin về chủ nghĩa tư bản độc quyền nh2 nước v2 những biểu hiện mới trong chủ nghĩa tư bản ng2y nay
B2i 4: Sở hữu v2 quan hệ lợi ích trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
B2i 5: Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
B2i 6: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức v2 kinh tế số ở Việt Nam
2 . M"c tiêu môn học
Môn học nhằm trang bị cho học viên
Về kiến thức: Những nguyên lý, quy luật kinh tế chính trị Mác-Lênin v2 sự vận dụng sáng tạo của Đảng cộng sản Việt
Nam v2o thực tiễn xây dựng, phát triển nền kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Về kỹ năng:
- Tổ chức thực hiện, đánh giá các chính sách kinh tế của địa phương/ng2nh. 1
- Tham mưu các quan điểm, chính sách của Đảng, Nh2 nước các cấp v2o xây dựng, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.
- Nhận diện, phê phán quan điểm lệch lạc, sai trái, thù địch về kinh tế chính trị Mác-Lênin v2 mô hình kinh tế thị trường
định hướng XHCN ở Việt Nam.
Về tư tưởng:
- Củng cố niềm tin v2o đường lối, chính sách phát triển kinh tế trong TKQĐ lên CNXH của Đảng v2 Nh2 nước ta.
- Nêu cao tính tích cực, chủ đông học tập, nâng cao nhận thức lý luận v2 vận dụng v2o thực tiễn của đội ngũ cán bộ quản lý.
- Xác định trách nhiệm của cá nhân trong trau dồi, học tập v2 vận dụng kinh tế chính trị Mác - Lênin v2o thực tiễn công tác. II. NỘI DUNG
Nội dung (nêu các ý chính
Câu hỏi kiểm tra quá trình học STT Tên bài giảng Câu hỏi cốt lõi
phải trả lời của từng câu hỏi
tập của học viên (trước và sau giờ cốt lõi) lên lớp) 1
Khái quát về kinh 1: Kinh tế chính trị Mác- - Sự hình th2nh v2 phát triển Câu hi trước giờ lên lớp (định
tế chính trị Mác-
Lênin có vị trí, vai trò như của kinh tế chính trị Mác - hướng tự học): Lênin
thế n2o trong nền tảng tư Lênin
1. KTCT Mác – Lênin được hình
tưởng của Đảng Công sản - Vị trí vai trò của kinh tế chính th2nh dựa trên cơ sở n2o? Việt Nam?
trị Mác-Lênin trong nền tảng tư 2. KTCT Mác Lênin vị trí như thế
tưởng của Đảng cộng sản Việt n2o trong nền tảng tư tưởng của 2 Nam ĐCS Việt Nam?
+ Nền tảng tư tưởng của ĐCS 3. KTCT Mác Lênin có vai trò gì
Việt Nam v2 các yếu tố cấu trong nền tảng tư tưởng của ĐCS th2nh Việt Nam?
+ Vị trí của KTCT Mác Lênin Câu hi sau giờ lên lớp (định
trong nền tảng tư tưởng của hướng tự học v% ôn tâ 'p): ĐCS Việt Nam
1. Đảng Cộng sản Việt Nam vận
+ Vai trò của KTCT Mác Lênin dụng các qui luật kinh tế như thế
trong nền tảng tư tưởng của n2o trong xây dựng đường lối, ĐCS Việt Nam
chính sách phát triển kinh tế?
2: Đảng Cộng sản Việt - Đảng Cộng sản Việt Nam vận 2. Đảng Cộng sản Việt Nam vận
Nam vận dụng giá trị cơ dụng các qui luật kinh tế trong dụng phương pháp luận của KTCT
bản của kinh tế chính trị xây dựng đường lối, chính sách Mác-Lênin trong việc giải quyết
Mác-Lênin trong xây dựng phát triển kinh tế
những vấn đề cơ bản của nền kinh
đường lối, chính sách phát - Đảng Cộng sản Việt Nam vận tế trong TKQĐ lên CNXH, như giá
triển kinh tế như thế n2o?
dụng phương pháp luận của trị thặng dư, Sở hữu, phân phối,
KTCT Mác-Lênin trong việc quan hệ lợi ích, phát triển LLSX...
giải quyết những vấn đề cơ bản như thế n2o ?
của nền kinh tế trong TKQĐ 3. Cán bộ lãnh đạo, quản lý cần vận
lên CNXH, như giá trị thặng dụng các quy luật của của KTCT
dư, Sở hữu, phân phối, quan hệ Mác-Lênin trong công tác tham 3
lợi ích, phát triển LLSX...
mưu, xây dựng chính sách kinh tế
3: Cán bộ lãnh đạo, quản - Vận dụng các quy luật của của tại địa phương/ng2nh/đơn vị?
lý cần l2m gì để vận dụng KTCT Mác-Lênin trong công 4. Cán bộ lãnh đạo, quản lý cần vận
giá trị cơ bản của kinh tế tác tham mưu, xây dựng chính dụng phương pháp luận của KTCT
chính trị Mác-Lênin v2o sách kinh tế tại địa Mác-Lênin trong việc giải quyết
phát triển kinh tế địa phương/ng2nh/đơn vị
những vấn đề kinh tế cơ bản của
phương, ng2nh, đất nước - Vận dụng phương pháp luận địa phương, ng2nh, đất nước ngư
v2 bảo vệ nền tảng tư của KTCT Mác-Lênin trong thế n2o?
tưởng của Đảng trong tình việc giải quyết những vấn đề hình hiện nay?
kinh tế cơ bản của địa phương, ng2nh, đất nước 2
Học thuyết giá trị 1: Học thuyết giá trị thặng - Nguồn gốc, bản chất giá trị Câu hi trước giờ lên lớp (định
thặng dư của dư của C.Mác có giá trị thặng dư
hướng tự học):
C.Mác v2 ý nghĩa như thế n2o trong thời đại - Các phương pháp sản xuất giá 1. Nguồn gốc, bản chất, các phương thời đại ng2y nay ? trị thặng dư
pháp sản xuất giá trị thặng dư; các
- Các hình thức biểu hiện của hình thức biểu hiện của giá trị giá trị thăng dư
thặng dư; quy luật phổ biến của tích
- Quá trình tích lũy tư bản
lũy tư bản; quy luật giá trị thặng dư
- Quy luật giá trị thăng dư
được thể hiện như thế n2o?
2: Đảng Cộng sản Việt - Vận dụng hai phương pháp Câu hi sau giờ lên lớp (định
Nam đã vận dụng sáng tạo sản xuất giá trị thặng dư v2o cải hướng tự học v% ôn tâ 'p): 4
những giá trị cơ bản của tiến kỹ thuật, tăng năn suất lao 1. Đảng Cộng sản Việt Nam vận
học thuyết giá trị thặng dư động
dụng hai phương pháp sản xuất giá
như thế n2o v2o giải quyết - Vận dụng quy luật tích lũy tư trị thặng dư v2o cải tiến kỹ thuật,
các quan hệ kinh tế trong bản v2o tích tụ v2 tập trung vốn tăng năn suất lao động
TKQĐ lên CNXH ở nước - Vận dụng quy luật giá trị 2. Đảng Cộng sản Việt Nam vận ta?
thăng dư trong tạo động cơ, dụng quy luật tích lũy tư bản v2o
động lực của nền kinh tế; cơ tích tụ v2 tập trung vốn phát triển
chế điều tiết của nền kinh tế thị kinh tế xã hội như thế n2o? trường
2. Đảng Cộng sản Việt Nam vận
3: Cán bộ lãnh đạo, quản - Cán bộ lãnh đạo, quản lý vận dụng quy luật giá trị thăng dư trong
lý cần l2m gì để vận dụng dụng hai phương pháp sản xuất tạo động cơ, động lực của nền kinh
giá trị cơ bản của học giá trị thặng dư v2o cải tiến kỹ tế; cơ chế điều tiết của nền kinh tế
thuyết giá trị thặng dư v2o thuật, tăng năn suất lao động tại thị trường như thế n2o?
giải quyết các quan hệ địa phương/ng2nh/đơn vị
3. Cán bộ lãnh đạo, quản lý vận
kinh tế địa phương/ng2nh? - Cán bộ lãnh đạo, quản lý vận dụng quy luật tích lũy tư bản v2o
dụng quy luật tích lũy tư bản tích tụ v2 tập trung vốn v2o phát
v2o tích tụ v2 tập trung vốn triển kinh tế địa phương/ng2nh/đơn
phát triển kinh tế địa vị như thế n2o? phương/ng2nh/đơn vị
4. Cán bộ lãnh đạo, quản lý vận
- Cán bộ lãnh đạo, quản lý vận dụng quy luật giá trị thăng dư như
dụng quy luật giá trị thăng dư thế n2o trong tạo động cơ, động lực 5
trong tạo động cơ, động lực phát triển kinh tế kinh tế của địa
phát triển kinh tế kinh tế của phương/ng2nh? địa phương/ng2nh
Lý luận của Lê- 1. Vì sao phải nghiên cứu - Sự cần thiết phải nghiên cứu Câu hi trước giờ lên lớp (định
nin về chủ nghĩa lý luận của Lê-nin về chủ lý luận của Lê-nin về chủ nghĩa hướng tự học):
tư bản độc quyền nghĩa tư bản độc quyền tư bản độc quyền nh2 nước
1. Sự cần thiết phải nghiên cứu lý
nh2 nước v2 nh2 nước v2 chủ nghĩa tư + Nguyên nhân hình th2nh v2 luận của Lê-nin về chủ nghĩa tư bản
những biểu hiện bản độc quyền nh2 nước bản chất chủ nghĩa tư bản độc độc quyền nh2 nước như thế n2o?
mới trong chủ có những xu hướng lịch sử quyền nh2 nước
2. Chủ nghĩa tư bản độc quyền nh2 3 nghĩa tư bản ng2y n2o?
+ Những hình thức biểu hiện v2 nước có những xu hướng vận động nay
biểu hiện mới của chủ nghĩa tư n2o?
bản độc quyền nh2 nước
Câu hi sau giờ lên lớp (định
- Địa vị lịch sử v2 xu hướng của hướng tự học v% ôn tâ 'p):
chủ nghĩa tư bản độc quyền nh2 1. Vận dụng kinh nghiệm trong tổ nước
chức quản lý của tổ chức độc quyền
2. Đảng Cộng sản Việt - Về sở hữu của nh2 nước v2 v2o việc sản xuất kinh doanh của
Nam vận dụng những vai trò của khu vực kinh tế nh2 doanh nghiệp Việt Nam hiện nay?
quan điểm của Lê-nin về nước
2. Vận dụng kinh nghiệm trong sử
chủ nghĩa tư bản độc - Về vai trò điều tiết kinh tế của dụng các công cụ quản lý vĩ mô của
quyền nh2 nước để chuẩn nh2 nước
nh2 nước tư sản trong việc điều tiết
bị tiền đề vật chất đầy đủ - Thu hút v2 sử dụng nguồn vốn nền kinh tế thị trường ở Việt Nam? 6
cho CNXH ở Việt Nam đầu tư trực tiếp nước ngo2i 3. Quan điểm, chính sách của như thế n2o? (FDI)
Đảng/Nh2 nước đối với việc vận
dụng CNTB độc quyền nh2 nước theo lý luận của Lênin ?
3. Cán bộ lãnh đạo, quản - Cán bộ lãnh đạo, quản lý vận
lý cần phải l2m gì để vận dụng sở hữu của nh2 nước v2
dụng lý luận của Lê-nin về vai trò của khu vực kinh tế nh2
CNTB độc quyền nh2 nước trong phát triển kinh tế
nước v2o phát triển kinh tế địa phương/ng2nh địa phương/ng2nh?
- Cán bộ lãnh đạo, quản lý vận
dụng vai trò điều tiết kinh tế
của nh2 nước trong phát triển
kinh tế địa phương/ng2nh
- Cán bộ lãnh đạo, quản lý vận
dụng việc thu hút v2 sử dụng
nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước
ngo2i v2o phát triển kinh tế địa phương/ng2nh 4 Sở hữu v2 quan
1. Sở hữu v2 quan hệ lợi * Về sở hữu
Câu hi trước giờ lên lớp (định hệ lợi ích trong
ích kinh tế trong thời kỳ - Khái quát về sở hữu v2 thể hướng tự học):
thời kỳ quá độ lên quá độ lên xã hội chủ chế sơ hữu trong thời kỳ quá độ 1. Vai trò v2 đặc trưng thể chế sở 7 chủ nghĩa xã hội
nghĩa ở Việt Nam có vai lên CNXH ở Việt Nam
hữu trong thời kỳ quá độ lên ở Việt Nam trò v2 đặc trưng gì?
- Vai trò v2 đặc trưng của sở CNXH ở Việt Nam. hữu
2. Nội dung, yêu cầu v2 nhiệm vụ
* Về quan hệ lợi ích kinh tế
về ho2n thiện thể chế sở hữu trong
- Khái quát về quan hệ lợi ích thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt
kinh tế trong thời kỳ quá độ lên Nam? CNXH ở Việt Nam
3. Các loại hình v2 đặc trưng của
- Vai trò v2 đặc trưng của lợi quan hệ lợi ích trong thời kỳ quá độ ích kinh tế lên CNXH ở Việt Nam?
2. Quan điểm, chính sách - Về sở sở hữu v2 ho2n thiện 4. Nguyên tắc v2 phương thức đảm
của Đảng/Nh2 nước về thể chế sở hữu
bảo h2i hòa quan hệ lợi ích chủ yếu
ho2n thiện thể chế sở hữu - Đảm bảo h2i hòa quan hệ lợi trong TKQĐ lên CNXH ở Việt
v2 đảm bảo h2i hòa quan ích Nam?
hệ lợi ích kinh tế trong
Câu hi sau giờ lên lớp (định
thời kỳ quá độ ở Việt Nam
hướng tự học v% ôn tâ 'p): như thế n2o?
1. Quan điểm, chính sách của
3. Cán bộ lãnh đạo, quản - Cán bộ lãnh đạo, quản lý vận Đảng/Nh2 nước về Quan hệ sở hữu,
lý cần l2m gì để tiếp tục dụng nội dung v2 nhiệm vụ thể chế sở hữu v2 quan hệ lợi ích ở
ho2n thiện thể chế sở hữu ho2n thiện thể chế sở hữu ở địa nước ta?
v2 đảm bảo h2i ho2 quan phương/ng2nh
2. Vận dụng lý luận về vai trò thể
hệ lợi ích kinh tế ở địa Cán bộ lãnh đạo, quản lý vận chế sở hữu, đề xuất các giải pháp 8 phương/ng2nh?
dụng nguyên tắc, phương thức ho2n thiện thể chế sở hữu trong
đảm bảo h2i hòa quan hệ lợi ích TKQĐ lên CNXH ở Việt Nam.
kinh tế ở địa phương/ng2nh
3. Phân tích những nhiệm vụ chủ
yếu tiếp tục ho2n thiện thể chế sở
hữu, đề xuất các giải pháp ho2n
thiện thể chế sở hữu trong thời kỳ
quá độ lên CNXH ở Việt Nam.
4. Vận dụng nguyên tắc v2
phương thức đảm bảo h2i hòa quan
hệ lợi ích trong TKQĐ lên CNXH,
đề xuất các giải pháp đảm bảo h2i
hòa quan hệ lợi ích trong TKQĐ lên CNXH ở Việt Nam. 5
Kinh tế thị trường 1. Kinh tế thị trường định - Cơ sở hình th2nh phát triển Câu hi trước giờ lên lớp (định
định hướng xã hội hướng xã hội chủ nghĩa ở kinh tế thị trường định hướng hướng tự học):
chủ nghĩa ở Việt
Việt Nam có bản chất v2 XHCN ở Việt Nam
1. Kinh tế thị trường kinh tế thị Nam đặc trưng như thế n2o?
- Bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt
trường định hướng xã hội chủ Nam có những cơ sở hình th2nh nghĩa ở Việt Nam phát triển n2o?
- Đặc trưng của nền kinh tế thị 2. Kinh tế thị trường kinh tế thị
trường định hướng XHCN ở 9 Việt Nam
trường định hướng XHCN ở Việt
2. Quan điểm của Đảng về - Quan điểm của Đảng ta về có bản chất như thế n2o?
xây dựng v2 ho2n thiện xây dựng v2 phát triển kinh tế 3. Kinh tế thị trường kinh tế thị
KTTT định hướng XHCN thị trường định hướng XHCN.
trường định hướng XHCN ở Việt ở Việt Nam như thế n2o?
- Quan điểm của Đảng ta về Có những đặc trưng gì?
ho2n thiện thể chế kinh tế thị Câu hi sau giờ lên lớp (định
trường định hướng XHCN
hướng tự học v% ôn tâ 'p):
1. Đảng Cộng sảm Việt Nam có
3. Cán bộ lãnh đạo, quản - Cán bộ lãnh đạo, quản lý cần
quan điểm như thế n2o về xây dựng
lý cần l2m gì để tiếp tục thống nhất nhận thức về mô
ho2n thiện KTTT định hình kinh tế thị trường định v2 phát triển kinh tế thị trường định
hướng XHCN ở địa hướng XHCN ở Việt Nam hướng XHCN?
phương/ng2nh nơi học - Đảm bảo tổ chức, thực thi có 2. Đảng Cộng sảm Việt Nam có viên công tác?
hiệu quả các chủ trương của quan điểm như thế n2o về ho2n
Đảng, chính sách pháp luật của thiện thể chế kinh tế thị trường định
Nh2 nước về kinh tế tạo điều hướng XHCN?
kiện, môi trường thuận lợi cho 3. Với vị trí công tác của đồng chí,
các chủ thể sản xuất tại tại đồng chí cần l2m những gì để ho2n
ng2nh/địa phương hoạt động
thiện nền kinh tế thị trường định hiệu quả hướng XHCN?
- Cán bộ lãnh đạo quản lý vận
dụng việc ho2n thiện thể chế 10
phát triển đồng bộ các yếu tố
thị trường v2 các loại thị trường
v2o phát triển kinh tế địa phương/ng2nh 6
Công nghiệp hóa, 1. Tại sao CNH, HĐH gắn - Tính khách quan
Câu hi trước giờ lên lớp (định hướng tự học): hiện đại hóa gắn
với phát triển kinh tế tri + Từ tính quy luật, mô hình, 1. Có những tính quy luật kinh, mô với phát triển
thức v2 kinh tế số ở Việt chiến lược CNH của thế giới
hính, chiến lược n2o về CNH trên
kinh tế tri thức v2 Nam l2 tất yếu khách + CNH, HĐH gắn với phát thế giới? kinh tế số ở Việt quan?
triển kinh tế tri thức v2 kinh tế 2. Nền kinh tế Việt Nam đòi sự cần
thiết phải CNH, HĐH gắn với phát Nam
số l2 cần thiết đối với nền kinh triển kinh tê tri thức v2 kinh tế số tế Việt Nam như thế n2o?
- Tác dụng của CNH, HĐH gắn 3. CNH, HĐH gắn với phát triển
với phát triển kinh tế tri thức v2 kinh tê tri thức v2 kinh tế số có tác
kinh tế số đối sự phát triển kinh dụng như thế n2o đói với nền kinh tế xã hội tế Việt Nam?
- Các điều kiện trong nước v2
thế giới trong sự phát triển khoa học công nghệ
2. Quan điểm, chính sách - Đối với mô hình CHN, HĐH
Câu hi sau giờ lên lớp (định
của Đảng/Nh2 nước về - Đối với mục tiêu v2 lộ trình hướng tự học v% ôn tâ 'p):
CNH, HĐH gắn với phát CNH, HĐH
1. Quan điểm của Đảng/Nh2 nước 11
triển kinh tế tri thức v2 - Tiếp cận với Cách mạng công ta như thế n2o đối với mô hình
kinh tế số ở Việt Nam như nghiệp lần thứ tư v2 kinh tế số CHN, HĐH gắn với phát triển kinh thế n2o?
trong quá trình thực hiện các tế tri thức v2 kinh tế số? nội dung CNH, HĐH
2. Quan điểm của Đảng/Nh2 nước
3. Vai trò, trách nhiệm của + Đổi mới tư duy v2 nhận thức, ta như thế n2o đối với mô hình
cán bộ lãnh đạo, quản lý thực hiện việc tham mưu v2 CHN, HĐH gắn với phát triển kinh
trong thực thiện nội dung lãnh đạo chỉ đạo đơn vị/lĩnh tế tri thức v2 kinh tế số?
CNH, HĐH gắn với kinh vực/ng2nh/địa phương nơi công 3. Đảng/Nh2 nước ta có quân điểm
tế tri thức v2 kinh tế số ở tác chủ động tiếp cận v2 ứng như thế n2o trong tiếp cận với Cách
địa phương/ng2nh như thế dụng công nghệ hiện đại.
mạng công nghiệp lần thứ tư v2 n2o?
+ Thực hiện việc tham mưu, kinh tế số trong quá trình thực hiện
lãnh đạo chỉ đạo địa các nội dung CNH, HĐH?
phương/ng2nh chuyển dịch cơ 4. Cán bộ lãnh đạo, quản lý cần đổi
cấu kinh tế theo hướng hợp lý mới tư duy v2 nhận thức như thế
dựa trên các nguồn lực địa n2o trong thực hiện việc tham mưu
phương/ng2nh theo hướng tiếp v2 lãnh đạo chỉ đạo đơn vị/lĩnh cận thị trường
vực/ng2nh/địa phương nơi công tác
+ Hoạch định v2 xây dựng kế chủ động tiếp cận v2 ứng dụng
hoạch, đề xuất giải pháp phát công nghệ hiện đại?
triển nguồn nhân lực của đơn
5. Cán bộ lãnh đạo, quản lý cần l2m
vị/ng2nh/địa phương công tác
gì để thực hiện việc tham mưu, lãnh 12
đạo, chỉ đạo chuyển dịch cơ cấu
kinh tế hợp lý dựa trên các nguồn
lực địa phương/ng2nh trong quá
trình CHN, HĐH gắn với phát triển
kinh tế tri thức v2 kinh tế số?
6. Cán bộ lãnh đạo, quản lý phải
l2m gì để hoạch định v2 xây dựng
kế hoạch, đề xuất giải pháp phát
triển nguồn nhân lực của đơn
vị/ng2nh/địa phương trong quá
trình CHN, HĐH gắn với phát triển
kinh tế tri thức v2 kinh tế số?
Khoa Kinh tế chính trị 13