Đề cương môn kinh tế chính trị- Trường Đại học bách khoa - Đại học đà nẵng.

KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC – LÊNIN
1. Vì sao nói tích luỹ tư bản trong điều kiện tiến bộ kỹ thuật có thể làm gia
tăng nạn thất nghiệp?
- Tích lũy TB là làm tăng quy mô của tư bản cá biệt bằng cách tư bản hóa giá trị thặng dư
- Tích lũy tư bản trong điều kiện trình độ KHKT phát triển sẽ làm tăng cấu tạo
hữu cơ tư bản tăng, Cấu tạo hữu cơ tăng làm cho bộ phận tư bản bất biến tăng
cả tuyệt đối và tương đối, còn bộ phận tư bản khả biến sẽ giảm tương đối.
Hiện tuợng này sẽ làm cầu về sức lao động giảm, do đó một số công nhân sẽ
lâm vào tình trạng thất nghiệp
Câu 2. Vì sao hàng hóa có 2 thuộc tính là giá trị và giá trị sử dụng?
Sở dĩ hàng hóa có 2 thuộc tính là giá trị và giá trị sử dụng là vì lao động
sản xuất hàng hóa có tính chất 2 mặt vừa là lao động cụ thể, vừa là lao động trừu tượng.
Lao động cụ thể
+ là lao động có ích dưới 1 hình thức cụ thể của những nghề nghiệp chuyên môn nhất định.
+ Lao động cụ thể tạo ra giá trị sử dụng của hàng hóa.
+ Lao động cụ thể là 1 phạm trù vĩnh viễn
Lao động trừu tượng
- là lao động của người sản xuất hàng hóa nếu không kể đến hình thức cụ thể
của nó như thế nào mà chỉ tính sự tiêu hao sức lực nói chung của người sản
xuất hàng hóa (sức óc, thần kinh, cơ bắp).
- Lao động trừu tượng tạo ra giá trị của hàng hóa.
– lao động trừu tượng là 1 phạm trù lịch sử
3. Vì sao nói hàng hoá sức lao động là hàng hoá đặc biệt?
- Về giá trị: giá trị của hàng hoá SLĐ được xác định trên cơ sở thời gian
lao động xã hội cần thiết để sản xuất ra những tư liệu sinh hoạt để tái sản xuất
ra sức lao động. Hàng hóa sức lao động là loại hàng hóa đặc biệt, nó mang yếu
tố tinh thần và lịch sử.
Về giá trị sử dụng: hàng hoá SLĐ có đặc điểm đặc biệt là khi sử dụng,
nó tạo ra giá trị mới (v + m) lớn hơn giá trị của sức lao động (v). Phần lớn hơn
giá trị sức lao động đó chính là giá trị thặng dư.
4. Giải thích vì sao chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa luôn nhỏ hơn giá trị hàng hoá? -
Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa là chi phí về tư bản mà nhà tư
bản bỏ ra để bù lại giá cả của những tư liệu sản xuất và sức lao động đã
được sử dụng để sản xuất ra hàng hóa. -
Chi phí sản xuất là chi phí tư bản để sản xuất hàng hóa. K = c + v -
Giá trị hàng hoá là hao phí lao động để sản xuất hàng hoá, G = c +
v + m, từ đó suy ra K5. Vì sao nói giá trị thặng dư siêu ngạch là hình thức biến tướng của giá
trị thặng dư tương đối? -
Giá trị thặng dư siêu ngạch là giá trị thặng dư thu được do tăng
năng suất lao động cá biệt trong các doanh nghiệp, làm cho giá trị cá
biệt của hàng hóa thấp hơn giá trị xã hội của hàng hóa đó. -
m siêu ngạch là một hình thức biến tướng của m tuong đối, vì
chúng đều có cơ sở chung là tăng năng suất lao động, trong đó GTTD
tương đối tăng NSLĐ xã hội, GTTD siêu ngạch dựa vào tăng NSLĐ cá biệt.
6. Vì sao tỷ suất lợi nhuận lại biến đổi ngược chiều với cấu tạo hữu cơ của tư bản?
Tỷ suất lợi nhuận (p’) là tỷ số tính theo phần trăm giữa giá trị thặng dư và
toàn bộ tư bản ứng trước. Với công thức:
Công thức trên có thể biến đổi: p’ = m/(c + v) * 100% =m’/ [(c/v) + 1] *
100%. Từ công thức này ta thấy nếu c/v tăng thì p’ giảm và ngược lại nên p’
biến đổi ngược chiều với c/v
Câu 7. Vì sao nói lợi ích kinh tế là động lực trực tiếp của các chủ thể và
hoạt động kinh tế - xã hội? •
Lợi ích kinh tế là lợi ích vật chất, lợi ích thu được khi thực hiện các hoạt
động kinh tế của con người. •
Sở dĩ nói lợi ích kinh tế là động lực trực tiếp của các chủ thể và hoạt
động kinh tế - xã hội là vì: -
Con người tiến hành các hoạt động kinh tế trước hết là để
thỏa mãn các nhu cầu vật chất, nâng cao mức độ thỏa mãn các nhu
cầu vật chất của mình, mọi chủ thể kinh tế đều phải hành động để
nâng cao thu nhập của mình. -
Lợi ích kinh tế đã kích thích các chủ thể kinh tế tích cực lao
động sản xuất, nâng cao tay nghề, cải tiến công cụ lao động; nâng
cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực… Tất cả những điều đó đều có
tác dụng thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất của nền
kinh tế và nâng cao đời sống người dân.
8. Vì sao nói tư bản cho vay là hàng hoá đặc biệt? -
Quyền sở hữu tách khỏi quyển sử dụng: Người bán (cho vay)
không mất quyền sở hữu, người mua (đi vay) chỉ được quyền sử dụng
trong một khoảng thời gian. -
Tư bản cho vay là 1 hàng hóa đặc biệt vì nó cũng có giá trị và giá
trị sử dụng, sau khi sử dụng TBCV không mất giá trị sử dụng và giá trị
mà được bảo tồn thậm chí còn tăng lên. Giá cả của tư bản cho vay (lợi
tức) được quyết định bởi giá trị sử dụng của nó là khả năng thu được lợi
nhuận bình quân, do đó không những không được quyết định bởi giá trị,
mà còn thấp hơn nhiều so với giá trị.
9. Vì sao nói độc quyền sinh ra từ cạnh trạnh tự do. -
Tự do cạnh tranh thúc đẩy sự tích tụ và tập trung sản xuất, tích tụ
và tập trung sản xuất phát triển đến một mức độ nào đó sẽ dẫn đến sự ra
đời của các công ty lớn -
Cạnh tranh quyết liệt giữa các công ty lớn dẫn đến xu hướng liên
minh giữa các công ty lớn, các công ty này nắm trong tay phần lớn việc
sản xuất và tiêu thụ một số loại hàng hoá, để hình thành các tổ chức độc
quyền, có khả năng định ra giá cả độc quyền, nhằm thu lợi nhuận độc quyền 10.
Vì sao trong nền KTTT định hướng XHCN ở VN, thành phần kinh tế
nhà nước giữ vai trò chủ đạo? -
Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, nắm giữ các vị trí then chốt
của nền kinh tế .Kinh tế nhà nước không tách rời mà luôn có mối quan hệ
gắn bó hữu cơ với toàn bộ nền kinh tế. -
KTNN Là đòn bẩy để thúc đẩy tăng trưởng nhanh, bền vững, là lực
lượng vật chất quan trọng để nhà nước định hướng và điều tiết nền kinh
tế, tạo môi trường và điều kiện thúc đẩy các thành phần kinh tế cùng phát
triển. Các doanh nghiệp nhà nước chỉ đầu tư vào những ngành kinh tế
then chốt vừa chi phối được nền kinh tế vừa đảm bảo được an ninh, quốc
quốc và phục vụ lợi ích công cộng
Ghi chú: Mỗi câu trả lời 2 ý mỗi ý 1 điểm