Đề cương môn kinh tế chính trị- Trường Đại học bách khoa - Đại học đà nẵng

BỘ TƯ PHÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN
KINH TẾ CHÍNH TRỊ
CHỦ ĐỀ 2
HỌ VÀ TÊN : PHẠM VIỆT HÙNG MSSV : 451848 LỚP : N16.TL3 1
Đề bài : Tính tất yếu khách quan và đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay .
❖ Tính tất yếu khách quan
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là nền kinh tế vận hành theo
các quy luật của thị trường đồng thời góp phần hướng tới từng bước xác lập một xã hội
mà ở đó dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh , có sự điều tiết của Nhà
nước do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
• Một là, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là phù hợp với quy
luật phát triển khách quan.
Kinh tế thị trường là giai đoạn phát triển cao của kinh tế hàng hóa, ở Việt Nam những
điều kiện cho sự hình thành và phát triển của kinh tế hàng hóa không mất đi mà còn phát
triển mạnh cả về chiều rộng và chiều sâu, sự phát triển kinh tế hàng hóa tất yếu hình
thành kinh tế thị trường. Như vậy, sự lựa chọn mô hình kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa ở Việt Nam là phù hợp với xu thế của thời đại và đặc điểm phát triển của dân tộc.
• Hai là, kinh tế thị trường có rất nhiều ưu việt, là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát
triển kinh tế, xã hội của đất nước.
Kinh tế thị trường là một thành tựu phát triển văn minh của nhân loại trong sản xuất và
trao đổi sản phẩm, là phương thức phân bổ nguồn lực hiệu quả loài người đã đạt được, là
động lực thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển nhanh và hiệu quả cao.
Dưới tác động của các quy luật thị trường nền kinh tế luôn phát triển theo hướng năng
động, kích thích tiến bộ kỹ thuật – công nghệ, nâng cao năng suất lao động, chất lượng
sản phẩm và hạ giá thành sản phẩm. 2
• Ba là, mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với nguyện
vọng của nhân dân mong muốn một xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Sự tồn tại của kinh tế thị trường ở nước ta tạo ra một động lực quan trọng cho sự phát
triển của lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội. Với
đặc điểm lịch sử của dân tộc, Việt Nam không thể lựa chọn mô hình kinh tế thị trường tư
bản chủ nghĩa, chỉ có lựa chọn mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
mới phù hợp với ý chí và nguyện vọng của đông đảo nhân dân về một xã hội dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
❖ Đặc trưng của nền kinh tế thị trường 1. Về mục tiêu
• Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là phương thức để phát triển lực
lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất- kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời
sống nhân dân, thực hiện “ dân giàu, nước mạnh, dân chủ, văn minh”
2. Về quan hệ sở hữu và thành phần kinh tế 2.1 Về sở hữu
• Sở hữu là quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất và tái sản xuất xã
hội trên cơ sở chiếm hữu nguồn lực của quá trình sản xuất và kết quả lao động tương
ứng của quá trình sản xuất hay tái sản xuất ấy trong một điều kiện lịch sử nhất định.
Sở hữu hàm ý trong đó bao gồm có chủ thể sở hữu, đối tượng sở hữu, lợi ích từ đối tượng sở hữu
Sở hữu bao hàm nội dung kinh tế và nội dung pháp lý :
• Về nội dung kinh tế, sở hữu là điều kiện của sản xuất, là lợi ích kinh tế mà chủ thể sở
hữu được thụ hưởng khi sở hữu đối tượng sở hữu. 3
• Về nội dung pháp lý, sở hữu thể hiện những quy định mang tính chất pháp luật về
quyền hạn hay nghĩa vụ của chủ thể sở hữu.
2.2 Kinh tế nhiều thành phần
• Kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam là nền kinh tế có nhiều hình thức ở
hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế
tư nhân là động lực quan trọng, kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể cùng với kinh tế tư
nhân là nòng cốt để phât triển một nền kinh tế độc lập, tự chủ . Các chủ thể thuộc các
thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác, cạnh tranh cùng phát triển theo pháp luật 3. Về quan hệ quản lý:
• Nhà nước quản lý và thực hành cơ chếquản lý là nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản,
sự làm chủ và giám sát của nhân dân với mục tiêu dùng kinh tế thị trường để xây
dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội, vì “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. 4
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình Kinh tế chính trị 5 6