Đình - Chùa Hà | Tiểu luận Chủ nghĩa xã hội khoa học

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
KHOA PHÁT THANH – TRUYỀN HÌNH TIỂU LUẬN
Môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học
Giảng Viên Hướng Dẫn: Bùi Lệ Quyên
Họ và tên: Nguyễn Văn Thái MSSV: 2256060035
Lớp: Quay phim truyền hình-K42
Lớp tín chỉ: CN01002_K42.5
Hà Nội, tháng 6 năm 2023 1 LỜI NÓI ĐẦU 3 NỘI DUNG 3
1, Vài nét về cụm di tích Đình – Chùa Hà 3 1.1. Lịch sử 3 1.2. Kiến trúc 4 1.3. Đình Bối Hà 6
1.3.1. Lịch sử 6 1.3.2. Kiến trúc 7
1.4. Du lịch và lễ hội 8
2, Chính sách của địa phương đối với di tích ĐÌnh – Chùa Hà 9 TỔNG KẾT 10
TÀI LIỆU THAM KHẢO 10 2 LỜI NÓI ĐẦU
Tâm linh và tín ngưỡng luôn là một phần quan trọng trong cuộc sống của con người. Chúng ta
tìm kiếm sự yên bình và tinh thần trong cuộc sống qua việc tôn thờ và tôn trọng các giá trị tâm
linh. Trong tình yêu và sự tôn kính đối với những điều tối cao, con người đã xây dựng nên những
công trình vĩ đại để thể hiện lòng thành và niềm tin của mình.
Một trong những di tích vĩ đại này chính là Đình-Chùa Hà. Đây không chỉ là một ngôi đình hay
một ngôi chùa thông thường, mà còn là một biểu tượng của tâm linh và lòng thành của nhân dân
Việt Nam. Với kiến trúc độc đáo, nơi này kết hợp giữa tôn thờ và sự tận hiến.
Cảnh quan xung quanh Đình-Chùa Hà cũng thể hiện sự hòa quyện giữa con người và thiên
nhiên, tạo nên một không gian thanh bình để người ta tìm kiếm sự tĩnh lặng và cảm nhận tâm
linh. Những bàn thờ và tượng thần ở đây đánh dấu một phần của cuộc hành trình tôn kính và tìm
kiếm ý nghĩa cuộc đời.
Đình-Chùa Hà không chỉ là một di tích lịch sử, mà còn là một nơi để người ta tìm hiểu về tâm
hồn và văn hóa đặc biệt của Việt Nam. Qua những hoạt động văn hóa truyền thống và lễ hội
cộng đồng, nơi này còn thể hiện lòng tự hào và sự gắn kết của mọi người trong việc bảo vệ và
thể hiện giá trị tâm linh của họ.
Tóm lại, Đình-Chùa Hà không chỉ là một công trình kiến trúc đẹp mắt, mà còn là một biểu tượng
của tâm linh và tình yêu đối với văn hóa truyền thống. Nơi này là một món quà quý báu của lịch
sử và tâm hồn của Việt Nam, đánh dấu một phần quan trọng của cuộc hành trình tôn kính và niềm tin. NỘI DUNG
1, Vài nét về cụm di tích Đình-Chùa Hà. 1.1. Lịch sử
Về thời điểm có chùa Hà có hai truyền thuyết. Truyền thuyết thứ nhất: vào thời Lý
vùng Dịch Vọng đã có nhiều danh thắng nổi tiếng. Vua Lý Thánh Tông (trị vì 1054 - 1072)
lúc 42 tuổi vẫn chưa có con nên đã cầu tự ở một ngôi chùa mà sinh ra Thái tử Lý Càn Đức (
Lý Nhân Tông ), do đó ngôi chùa này gọi là chùa Thánh Chúa để kỷ niệm sự kiện này. Trên
đường đi vua còn ghé qua một ngôi chùa khác và ban tiền bạc cho chùa để trùng tu lại, vì
vậy chùa này còn có tên là Thánh Đức tự. Vua Lý Thánh Tông đột ngột mất năm 50 tuổi,
thái tử Càn Đức lên ngôi lúc 7 tuổi, tức là Lý Nhân Tông.
Truyền thuyết thứ hai: Chùa Hà được xây dựng lên để vua Lê Thánh Tông (trị vì
1460-1497) bày tỏ lòng nhớ ơn các đại thần Nguyễn Trãi, Nguyễn Xí, Đinh Liệt đã cưu
mang mình và phế bỏ Lê Nghi Dân để đưa mình lên ngôi vua vào năm 1460. 3
Trải qua bao phen binh hỏa, chùa Thánh Đức đã bị phá hủy nhiều lần. Đến năm 1680
chùa vẫn còn lợp lá gồi, tường xây bằng gạch vồ nên người dân gọi là chùa Vồi. Đến đời
vua Lê Hy Tông (1675-1705) có hai người quê làng Thổ Hà tỉnh Bắc Giang sang ở chùa để
bán các đồ gốm sứ ở chợ trong và ngoài thành Thăng Long. Nhờ buôn bán phát đạt, hai gia
đình này tình nguyện công đức số tiền lớn cùng nhân dân trong xóm xây dựng lại chùa với
quy mô lớn bằng gạch ngói vào năm Chính Hòa (1680). Từ đó hai làng Thổ Hà và Dịch
Vọng Trung kết nghĩa, đặt tên xóm có ngôi chùa là Bối Hà và chùa có tên nôm là chùa Hà.
Đến ngày kỵ hàng tháng, hàng năm ở Thổ Hà, nhân dân xóm Bối Hà cử đoàn đại biểu sang
lễ và ngược lại. Diện mạo của chùa hiện nay chính là kết quả của lần trùng tu lớn đó và
những lần trùng tu sau này.
Phường Dịch Vọng và ban quản lý di tích chùa triển khai nâng cấp, xây dựng lại
chùa Hà và đình Bối Hà rất khang trang, bề thế từ năm 1995 - 2003, tam quan được giữ nguyên vẹn. 1.2. Kiến trúc
Các công trình kiến trúc của chùa được quy hoạch tập trung trong một khoảng không
gian rộng thoáng. Ngoài cùng là cổng Tam quan xây hai tầng có hệ thống cầu thang lên ở phía
trái. Tầng trên xây kiểu chồng diêm, giữa bờ đinh mái thượng đắp nổi hình mặt trời lửa đặt trên
hình hổ phù, hai đầu kìm đắp hình rồng đuôi xoắn, miệng ngậm bờ nóc, mái lợp giả ngói ống.
Tầng dưới chia làm ba gian, với 12 cột trụ xây nổi trên mặt tường. Tam quan có ba vòm cửa, cửa giữa rộng hơn (Ảnh 1).
Tầng hai Tam quan treo chuông đồng Thánh Đức tự chung niên hiệu Cảnh Thịnh thứ 7
(1799), một di vật thời Tây Sơn còn bảo quản nguyên vẹn. Chuông cao 1m20, chu vi đáy 1m80
được đúc tinh tế, phần trên bốn múi chuông được khắc nội dung văn chuông, phần dưới được
khắc tứ linh: long ly quy phượng cách điệu mà rất sống động. Phía trên là hai con bồ lao đầu
nhìn về hai phía, bốn chân gắn chặt vào chuông (Ảnh 2). 
1. Cổng tam quan và gác chuông chùa Hà  2. Chuông đồng 4 
3. Cảnh trước cửa chùa ngày 1 âm lịch  4. Bia chùa Hà
Sau cổng tam quan là vườn cây xanh, hồ nước hình bán nguyệt, cây đa và sân chùa (Ảnh
3). Bên cạnh hồ nước là bia đá bốn mặt Thánh Đức tự bi mới được phục chế gần đây. Ba mặt bia
khắc chữ Hán theo nội dung lưu tại Thư viện Viện nghiên cứu Hán nôm, một mặt bia khắc chữ
quốc ngữ. Bia chùa tạo năm Chính Hòa thứ 16 (1695), Tri huyện Nguyễn Đình Trạch soạn văn
bia (Ảnh 4). Ở bên phải trước cửa chùa đặt 18 tấm bia hậu được tạo vào cuối thời Nguyễn ghi
việc tu sửa và gửi hậu tại chùa (Ảnh 5).
Chùa Hà nhìn ra hướng tây, chùa chính kết cấu kiểu chữ Đinh có Tiền đường và Thượng
điện, tam bảo năm gian rộng. Tòa phật điện của chùa được bố trí theo nhiều lớp. Lớp cao nhất là
ba pho Tam thế thường trụ diệu pháp thân, đại diện cho Đức Phật ở thì hiện tại, quá khứ và
tương lai. Lớp thứ hai: tượng A Di Đà có kích thước lớn, Quan Thế Âm Bồ Tát, Đại Thế Chí Bồ
Tát. Phía dưới tượng A Di Đà: tượng A Nan Đà, Đức Ông. Đức Ông chùa Hà rất linh thiêng nên
dân quanh vùng có câu Đức Ông chùa Hà, Đức Bà chùa Hương. Phía ngoài chính điện giáp với
đại bái là tượng Thích Ca sơ sinh (Ảnh 6). Lớp tượng ở nhà bái đường nổi bật nhất là tượng
Thiên Tướng Hộ pháp cao lớn mặc áo giáp vàng ngồi trên con sấu. Hai bên đầu hồi còn đặt 8 vị Thần Vương Hộ pháp.
Phía sau chính điện của chùa là Điện Mẫu. Kiến trúc Điện Mẫu bao gồm phía trước là
phương đình, phía sau là Thần điện. Trong phương đình có đặt đỉnh hương và đôi hạc lớn (Ảnh
7). Phía sau phương đình là nhà bái đường gồm 5 gian làm theo kiến trúc cổ. Gian chính giữa đặt
Mẫu Thượng Thiên trang phục màu đỏ, bên trái là tượng Mẫu Thượng Ngàn trang phục màu
xanh, bên phải là tượng Mẫu Thủy trang phục màu trắng, ngoài ra còn có tượng các ông hoàng,
bà chúa, tượng cô cậu khác (Ảnh 8). Đặc biệt là bức phù điêu Bát Tiên treo bên trái hồi rất sống
động. Bàn thờ phía dưới cùng của Điện Mẫu là Ngũ Hổ thần quan, hay gọi nôm là Quan Năm
Dinh, biểu tượng bằng 5 mãnh hổ với màu sắc khác nhau.
Ở chùa Hà cách đây vài năm còn lưu giữ nhiều hiện vật cổ bằng gốm như bát hương,
chĩnh, ang, vại đựng nước thể hiện sự tôn kính và tín ngưỡng của người Thổ Hà xứ Kinh Bắc
xưa kia. Hiện nay (2009) những hiện vật này đã bị bỏ đi hết, bát hương gốm cổ được thay thế
bằng đồ đồng có khắc tên người công đức, đồ sành đựng nước thay bằng vòi nước máy. Chùa 5
không những là chùa cầu duyên mà còn là khu du lịch cho những ai chưa đặt chân đến miền đất
Hà Nội và nhất là đặt chân đến chùa. 
5. 18 tấm bia thời Nguyễn 
6. Khách đến lễ bên trong chùa 
7. Phương đình và Điện Mẫu  8. Bên trong Điện Mẫu 1.3. Đình Bối Hà 1.3.1. Lịch sử
Đình Bối Hà thờ Thành hoàng làng là Triệu Chí Thành. Triệu Chí Thành là con của
ông Triệu Xương và bà Lý Thị Thích, người Chu Diên trang Thái Bình (nay là huyện Mê
Linh, Hà Nội). Ngày 11 tháng 1 bà sinh hạ một cậu bé khôi ngô tuấn tú, tướng mạo lạ
thường. Bấy giờ Triệu Việt Vương đóng đô ở Từ Liêm rồi rút về đầm Dạ Trạch để chống cự
với quân của Trần Bá Tiên. Triệu Việt Vương được thần tiên Chử Đồng Tử ban cho móng
rồng để chế tác nỏ thần đánh đuổi quân Lương. Triệu Chí Thành được trao chế tác nỏ, nỏ 6
bắn bách phát bách trúng, mỗi lần bắn tiêu diệt hàng trăm quân địch, vì vậy tướng Dương
Sằn đã bị bắn chết. Quân Lương đại bại chạy về Bắc quốc năm 550.
Sau khi dẹp yên quân Lương, Triệu Chí Thành lâm bệnh nặng, Triệu Việt
Vương đến thăm và hỏi: Ngài cần gì trẫm sẽ báo đáp. Triệu Chí Thành trả lời: Thần không
có ý nguyện gì, chỉ xin bệ hạ đem cờ tướng lệnh đã ban cho thần đến Thạch Bàn, Long Đầu
tung lên trời, cờ bay đến đâu xin cho nhân dân ở đó được lập đền thờ và miễn mọi tô thuế
lao dịch cho họ. Triệu Việt Vương vui vẻ nhận lời, ngày 12 tháng 8 năm đó liền sai đem cờ
tướng lệnh đến Thạch Bàn, Long Đầu tung lên trời và Triệu Chí Thành cũng hóa. Cờ tướng
lệnh bay tới trang Dịch Vọng Trung thì dừng lại, sứ thần biết tin về tâu với vua. Vua đã cho
nhân dân địa phương lập đền thờ Triệu Chí Thành, gia phong là Đại Vương. Đền thờ Triệu
Chí Thành nay là đình Thọ Tháp và đình Bối Hà thôn Dịch Vọng Trung. Như vậy đình Bối
Hà được xây dựng từ năm 550 thời vua Triệu Việt Vương.
Đình Bối Hà do bị xuống cấp nghiêm trọng nên được nhân dân làng Bối Hà và tín thí
thập phương xây lại khang trang, hoành tráng về kiến trúc nghệ thuật; tôn nghiêm về bài trí nội thất. 1.3.2. Kiến trúc
Đình Bối Hà kiến trúc theo kiểu chữ Đinh nhìn hướng Tây, tuân thủ quy luật âm dương:
tiền quảng đại, hậu thần mật; tiền náo nhiệt, hậu túc tĩnh. Phía ngoài là thiên trụ, trên đắp phượng
hoàng chầu tứ phương và hổ phù, nổi bật là câu đối Đền miếu huy hoàng, nhân kiệt địa linh thiên
cổ mãi; Uy thần vời vợi, người khỏe của lắm vạn năm dài (Ảnh 9).
Bên cạnh thiên trụ là một nghi môn nhỏ, trên đề Bối Hà miếu (có khả năng đây là tên gọi
đầu tiên của đình Bối Hà). Đi qua nghi môn vào sân đình, tiếp đến là thiên trụ thứ hai ngăn cách
giữa sân lớn và sân nhỏ, đỉnh thiên trụ đắp nổi đôi nghê. Trên thiên trụ là đôi câu đối Thiên trụ
vững vàng, đối diện Tản Viên ngời thắng cảnh; Đền thần vòi vọi, chảy hoài Tô Lịch tỏ danh
lam (Ảnh 10). Đi từ sân lớn lên sân nhỏ ngước lên phía trên là nóc đình được đắp đôi rồng chầu
mặt trời, đầu bờ nóc được khóa chặt bởi hai đầu rồng.
Đi qua những hàng cửa bức bàn bào trơn đóng bén là vào đại bái, sừng sững những hàng
cột thiết mộc được treo những câu đối lòng máng nền gấm chữ đen. Đặc biệt ở gian giữa nổi bật
bức hoành phi Thánh cung vạn tuế, dưới là câu đối nói về sự tích Triệu Chí Thành: Xem thế non
sông lạ, Long Đỗ linh thiêng xây điện miếu; Dẹp Lương lập công to, Diên đô cờ phóng dựng đền thờ (Ảnh 11).
Về đồ tế khí, ngoài bát bửu, lư hương đồng, long ngai, bài vị thì đình Bối Hà còn có đôi
hạc đứng vững chắc trên lưng rùa.  9. Cổng đình Bối Hà 7  10. Bên ngoài đình 
11. Bàn thờ chính trong đình 
12. Hóa vàng sau khi lễ chùa 1.4. Du lịch và lễ hội
Chùa Hà được nhà nước xếp hạng di tích lịch sử văn hóa năm 1996. Hiện nay đình và chùa
Hà thường tổ chức các lễ hội: 
Ngày 11 tháng 1 âm lịch kỷ niệm ngày sinh của Thành hoàng Triệu Chí Thành. 
Ngày 12 tháng 8 âm lịch kỷ niệm ngày hóa của Thành hoàng. 
Ngày 12 tháng 2 âm lịch là ngày vào đám cầu phúc, cầu mưa thuận gió hòa,
người khỏe của nhiều. Trong lễ hội thường diễn ra các tiết mục như đánh cờ người, đánh
đu, kéo co, hát cửa đình, múa sư tử...
Đình - chùa Hà thu hút ngày càng đông khách tham quan du lịch gần xa. Nhất là cứ đến
ngày sóc vọng (mùng 1 và 15 âm lịch) hàng tháng, đình chùa Hà chật ních người đến thắp hương
lễ Phật cầu Thánh, trong ngoài chùa mù mịt khói hương (Ảnh 3, Ảnh 12). Họ cầu mong Phật,
Thánh giải bỏ tất cả tai ách, đem đến cho họ nhiều phúc lộc. Đặc biệt, trai gái Hà Nội hay đến chùa
Hà để cầu tình duyên: trai gái đang yêu nhau thì đến cầu thành vợ thành chồng, chưa có người yêu
thì đến cầu cho chóng có người yêu. 8
2, Chính sách của địa phương đối với di tích Đình-Chùa Hà
Chùa Hà cùng với Đình Bối Hà kết lại tạo thành một cụm di tích có tên gọi là Đình - Chùa
Hà. Nơi đây nổi tiếng linh ứng khi cầu xin tình duyên. Nhờ đó, hằng năm, Đình - Chùa Hà thu hút
hàng triệu du khách thập phương đến hành lễ, nhất là trong dịp lễ hội đầu Xuân.
Ông Nguyễn Việt Trung - Chủ tịch UBND phường Dịch Vọng cho biết, trên địa bàn có di
tích Đình - Chùa Hà là nơi thu hút rất đông du khách thập phương, nhất là các bạn trẻ đến hành lễ
mỗi dịp Tết đến, Xuân về. Vì vậy, việc tổ chức quản lý và bảo vệ Đình - Chùa Hà là một trong
những nhiệm vụ quan trọng được cấp uỷ, chính quyền, lực lượng chức năng phường chú trọng thực hiện.
“Sau hai năm gián đoạn do dịch bệnh, năm nay, Đình - Chùa Hà lại tấp nập du khách đến
hành lễ. Vì thế, để chủ động trước mọi tình huống có thể xảy ra, UBND phường đã có kế hoạch
chi tiết, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các lực lượng để đảm bảo an toàn, thuận lợi cho du khách”
– ông Nguyễn Việt Trung nhấn mạnh.
Nhằm tạo cảnh quan cho Đình-Chùa Hà, ngay từ những ngày trước Tết Nguyên đán,
UBND phường Dịch Vọng, Ban Quản lý Đình - Chùa Hà và Nhân dân trên địa bàn đã tổ chức dọn
dẹp vệ sinh, tổ chức trang trí các khu vực bên trong khuôn viên Đình - Chùa Hà. Đặc biệt, để phục
vụ tốt nhất nhu cầu đi lễ đầu năm của du khách, phường Dịch Vọng đã bố trí 3 điểm trông giữ xe
máy miễn phí cho khách đến với Đình - Chùa Hà.
Theo ghi nhận của phóng viên báo Kinh tế&Đô thị trong ngày Mùng 10 Tết, tại Đình -
Chùa Hà, bắt đầu từ 9 giờ, người dân đến hành lễ đông, song tình hình trật tự khu vực xung quanh
và trong Đình - Chùa Hà được duy trì. Không có tình trạng ăn xin, bán hàng rong, thực hiện nghiêm
việc trông giữ xe không thu phí của du khách khi đi lễ.
Trong khu vực Đình - Chùa Hà, các lực lượng công an, bảo vệ dân phố, Ban Quản lý di
tích thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở người dân đảm bảo nội quy di tích, không thắp hương trong
khu vực thờ tự. Những hộ kinh doanh khu vực bên ngoài cũng chủ động nhắc nhở, hướng dẫn
người dân đi lễ gửi xe vào các bãi trông giữ miễn phí do UBND phường Dịch Vọng thành lập.
Siết chặt công tác đảm bảo an ninh trật tự
Trung tá Trương Quốc Chính - Phó trưởng Công an phường Dịch Vọng cho biết, thực hiện
chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền và Công an quận Cầu Giấy, đơn vị đã xây dựng kế hoạch đảm
bảo an toàn tuyệt đối khu vực trong và ngoài di tích Đình -Chùa Hà. Theo đó, đơn vị phân công,
giao nhiệm vụ cụ thể cho cán bộ, chiến sĩ ứng trực kịp thời xử lý các tình huống bất ngờ trong dịp
Tết Nguyên đán 2023, đặc biệt là những ngày lễ, Mùng 1, ngày Rằm, “mùa lễ hội”.
Đồng thời, đơn vị cũng thường xuyên phối hợp kiểm tra, hướng dẫn Ban quản lý di tích
đảm bảo các quy định về PCCC trong khu vực di tích, nhắc nhở thành viên Ban Quản lý duy trì
việc kiểm tra hệ thống điện, nơi thắp hương, thực hiện nền nếp chỉ thắp hương khu vực ngoài đình, chùa. 9
Bên cạnh đó, Công an phường chỉ đạo lực lượng dân phòng phối hợp với Ban Quản lý di
tích hỗ trợ ứng trực tại các địa điểm trọng yếu theo kế hoạch. Nhất là trong đêm Giao thừa, đơn vị
đã phối hợp với Công an TP Hà Nội, Công an quận Cầu Giấy đảm bảo an toàn khu vực Đình -
Chùa Hà nên không có tình trạng tranh giành, dẫm đạp tại vị trí phát lộc; Không có tình trạng vi
phạm các quy định của khu di tích.
Ông Nguyễn Tuấn Khải - thành viên Ban Quản lý Đình - Chùa Hà cho biết: "Chúng tôi
luôn nhắc nhở khách thập phương đến hành lễ thực hiện nếp sống văn minh, hạn chế thắp hương,
đốt vàng mã trong di tích, giữ gìn vệ sinh và cảnh quan môi trường nơi đây. Năm nay, Ban Quản
lý đặc biệt chú trọng đến việc đảm bảo PCCC trong khu vực di tích nên ngoài việc duy trì nền nếp
hướng dẫn du khách thắp hương đúng nơi quy định, Ban Quản lý cũng phối hợp với lực lượng
Công an phường, bảo vệ dân phố kiểm tra thường xuyên những phương tiện chữa cháy và các khu
vực có nguy cơ xảy ra cháy". TỔNG KẾT
Đình-Chùa Hà là một trong những di tích lịch sử quý báu tại Việt Nam. Với kiến trúc độc đáo,
nó kết hợp một ngôi đình và một ngôi chùa trong một không gian tôn nghiêm và thanh bình.
Đình thường được sử dụng cho các hoạt động tôn giáo và lễ hội cộng đồng, trong khi chùa là nơi thực hành Phật giáo.
Đình-Chùa Hà còn thường được tổ chức các hoạt động văn hóa truyền thống, thu hút đông đảo
du khách đến tham quan và tìm hiểu về lịch sử và văn hóa đặc biệt của khu vực này. Đây là một
địa điểm đáng khám phá và thư giãn khi bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về di sản văn hóa của Việt Nam.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1: Sơ lược về cụm di tích Đình-Chùa Hà
https://vi.m.wikipedia.org/wiki/Chùa_Hà
2: Báo Kinh tế-Đô thị viết về cụm di tích Đình-Chùa Hà
https://kinhtedothi.vn/net-dep-dau-xuan-tai-dinh-chua-ha.html 10 11